Άρθρο 13 – Εναλλαγή στην Καθολική Υπηρεσία Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας

Πολύ σωστή διάταξη. Έτσι λειτουργεί η ελεύθερη αγορά.

Ο στόχος των προτεινόμενων αλλαγών πρέπει να είναι η διόρθωση στρεβλώσεων που απορρέουν τόσο από το υπάρχον πλαίσιο όσο και από τον πρακτικό τρόπο εφαρμογής του πλαισίου από τον Διαχειριστή Δικτύου που τυγχάνει και θυγατρική της δεσπόζουσας επιχείρησης, και όχι απλά να μεταφέρει το πρόβλημα στους κατά πολύ μικρότερους ανταγωνιστές της. Άλλωστε ο Εθνικός νομοθέτης, ενσωματώνοντας την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/72, διατυπώνει σαφώς ότι «Οι υποχρεώσεις για την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας πρέπει να είναι διαφανείς, αμερόληπτες και επαληθεύσιμες… και να μην εμποδίζουν τον υγιή ανταγωνισμό» [Άρθρο 55 παρ. 2 του Ν. 4001/2011 (ΦΕΚ Α 179/22.08.2011]. Έτσι θα καταστεί η παροχή της Καθολικής Υπηρεσίας ελκυστική προς όλους τους Συμμετέχοντες -όπως άλλωστε αποδεικνύει και η Ευρωπαϊκή εμπειρία- και θα σταματήσει αυτή να λειτουργεί ως καταφύγιο συστηματικών κακοπληρωτών.
Υπό αυτό το πρίσμα ο ΕΣΑΗ διαφωνεί ρητά με την πρόβλεψη του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου σχετικά με την εκ περιτροπής εναλλαγή τριών Προμηθευτών στον ρόλο του Προμηθευτή Καθολικής Υπηρεσίας (ΠΚΥ). Ο βασικός λόγος είναι ότι στην ελληνική αγορά υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά στην πελατειακή βάση μεταξύ της ΔΕΗ και των Εναλλακτικών Προμηθευτών. Η ΔΕΗ δηλαδή εκπροσωπεί περίπου 6,5-7 εκ. πελάτες, ενώ οι μεγαλύτεροι Εναλλακτικοί Προμηθευτές εκπροσωπούν 150-200 χιλιάδες πελάτες έκαστος. Σε περίπτωση, λοιπόν, που υλοποιηθεί η εν λόγω διάταξη κάποιοι Εναλλακτικοί Προμηθευτές θα έπρεπε να διαχειριστούν εν μια νυκτί πελατολόγιο αυξημένο κατά 100% σε σχέση με το σημερινό τους χαρτοφυλάκιο, πράγμα ανέφικτο άσχετα με τις οδυνηρές οικονομικές επιπτώσεις. Επιπλέον, όπως σήμερα λειτουργεί η Καθολική Υπηρεσία (ΚΥ), εμφανίζει ένα πάρα πολύ υψηλό ποσοστό επισφαλειών μεταξύ των περίπου 150 χιλιάδων πελατών που εκπροσωπούνται από αυτήν, από λανθασμένη αντίληψη και χρήση της ΚΥ από την δεσπόζουσα επιχείρηση και από αδράνεια ή αδυναμία του ΔΕΔΔΗΕ. Αυτά τα δύο δεδομένα συνεπάγονται την μετά βεβαιότητας οικονομική καταστροφή οιουδήποτε Εναλλακτικού Προμηθευτή που θα ορίζονταν ως ΠΚΥ.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι βασική υποχρέωση του νομοθέτη είναι να διασφαλίσει ότι δεν θα ζημιωθεί ο ΠΚΥ. Με βάση την αρχή της αναλογικότητας, ζυγίζεται το δικαίωμα του καταναλωτή που έχει αδρανήσει ή αδυνατεί να βρει Προμηθευτή με το δικαίωμα ελεύθερου ανταγωνισμού του ΠΚΥ και ο νομοθέτης θα πρέπει να διασφαλίσει ότι επιβάλλει την υποχρέωση άσκησης της καθολικής υπηρεσίας στον Προμηθευτή αναλογικά με τις δυνάμεις του Προμηθευτή, ήτοι χωρίς να έχει ουσιαστικές αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις σε αυτόν και μόνο εφόσον κρίνεται απαραίτητο, να φτιάξει ένα σύστημα αναλογικού επιμερισμού των προμηθευτών. Εν προκειμένω, η αναλογικότητα θα εξυπηρετείτο ενδεχομένως, εάν συμμετείχαν όλοι οι Προμηθευτές αναλογικά με τον αριθμό παροχών τους και όχι κάποιοι εξ αυτών δυσανάλογα και υπέρογκα.
Επιπλέον η προτεινόμενη διάταξη σε καμία περίπτωση δεν εξασφαλίζει τους βέλτιστους οικονομικούς όρους παροχής της εν λόγω υπηρεσίας κοινής ωφέλειας, όπως σαφώς απαιτεί το άρθρο 55 του ν. 4001/2011 το οποίο και δεν τροποποιεί το παρόν σχέδιο νόμου. Συγκεκριμένα, το Άρθρο 55 του ν. 4001/2011 θέτει τις βασικές προϋποθέσεις και όρους για την παροχή των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ). Ως μια ΥΚΩ ονοματίζει ο συγκεκριμένος νόμος και την Καθολική Υπηρεσία. Η Παρ. 3 του Άρθρου 55 του νόμου σαφώς καθορίζει ότι οι ΥΚΩ παρέχονται είτε από όλες τις εταιρείες που ασκούν την σχετική δραστηριότητα (δηλ. την Προμήθεια ηλεκτρισμού), είτε από εταιρείες που επιλέγονται κατόπιν πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Εάν αυτή η διαδικασία καταστεί άγονη τότε μια ΥΚΩ -άρα και η Καθολική Υπηρεσία- παρέχεται από εκείνη την μία επιχείρηση που μπορεί να παρέχει τη συγκεκριμένη ΥΚΩ κατά τον βέλτιστο οικονομικά τρόπο. Επομένως το Άρθρο 13 του σχεδίου νόμου -το οποίο επιφέρει αλλαγές μόνο στο Άρθρο 58 του ν. 4001/2011 κι όχι στο Άρθρο 55- βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με το Άρθρο 55 του νόμου όταν προβλέπει ότι εάν δεν εκδηλωθεί σχετικό ενδιαφέρον τότε την Καθολική Υπηρεσία θα την παρέχουν, έστω και με εναλλαγή, τρεις (3) Προμηθευτές οι οποίοι θα επιλέγονται μάλιστα με κριτήριο το συνολικό μερίδιο τους στη λιανική αγορά κι όχι κατατάσσοντας τους σε φθίνουσα σειρά σύμφωνα με την οικονομικότητα τους στην παροχή της Καθολικής Υπηρεσίας, όπως θα ανάμενε κάποιος εφαρμόζοντας κατά αναλογία ό,τι ορίζει το Άρθρο 55 του ν. 4001/2011.
Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/72 στην Παρ. 3 του Άρθρου 3 αναφέρει σαφώς ότι μέσω της Καθολικής Υπηρεσίας πρέπει να δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους οικιακούς καταναλωτές και τις μικρές επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στο αγαθό του ηλεκτρισμού σε εύλογες, διαφανείς και εύκολα συγκρίσιμες τιμές. Επιπλέον στην ίδια Παράγραφο η Οδηγία αναφέρει ότι ο τρόπος με τον οποίο παρέχεται η Καθολική Υπηρεσία δεν θα πρέπει να εμποδίζει το άνοιγμα της αγοράς. Συνεπώς η προτεινόμενη διάταξη του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου αντίκειται σαφώς στην Ευρωπαϊκή Οδηγία καθώς οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον εξοβελισμό από την αγορά συγκεκριμένων Εναλλακτικών Προμηθευτών άρα και στο κλείσιμο της αγοράς.
Προκειμένου να αλλάξει η σημερινή κατάσταση όσον αφορά την Καθολική Υπηρεσία και να επιτελέσει αυτή τον πραγματικό της ρόλο στην αγορά, όπως ορίζεται από το Ευρωπαϊκό πλαίσιο, ο ΕΣΑΗ προτείνει τα εξής:
• Στην Καθολική Υπηρεσία δεν θα επιτρέπεται να μεταπίπτουν αυτόματα οι Πελάτες για τους οποίους έχει υποβληθεί στον Διαχειριστή Δικτύου εντολή απενεργοποίησης της παροχής εξαιτίας ληξιπρόθεσμων οφειλών ή μη τήρησης από πλευράς του Πελάτη των όρων του διακανονισμού των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
• Ο ΠΚΥ θα πρέπει να διατηρεί το αυτονόητο δικαίωμα άρνησης εκπροσώπησης Πελατών με ληξιπρόθεσμες οφειλές, όπως ακριβώς και οι υπόλοιποι Προμηθευτές.
• Σε περίπτωση που η Πολιτεία επιλέξει την αυτόματη μετάπτωση Ευάλωτων Πελατών στην Καθολική Υπηρεσία, θα πρέπει παράλληλα να μεριμνήσει και για την κάλυψη ενδεχόμενων οφειλών προς τον ΠΚΥ.
• Πρέπει να υπάρξει ρητή θεσμοθέτηση, στον Κώδικα Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ, του χρονικού διαστήματος των δέκα (10) ημερών μεταξύ της τελικής ειδοποίησης και της αποκοπής της παροχής.
• Ο Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας σε Πελάτες πρέπει να τροποποιηθεί και το χρονικό διάστημα μεταξύ πρώτης (1ης) ειδοποίησης και αποκοπής για τους Πελάτες που είναι στην Καθολική Υπηρεσία να οριστεί στις είκοσι (20) ημέρες. Πλέον ειδικά, απαιτείται προς τούτο αναδιατύπωση του Άρθρου 44 του Κώδικα Προμήθειας.
• Σε περίπτωση που δεν εκδηλωθεί ενδιαφέρον από την αγορά στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος της ΡΑΕ σχετικά με την παροχή της Καθολικής Υπηρεσίας και αποφασιστεί να μην παρέχεται από τον Προμηθευτή με το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς ανά κατηγορία Πελατών, τότε ο ΕΣΑΗ προτείνει ως τελευταίο και μεταβατικό μέτρο τον επιμερισμό των Πελατών της Καθολικής Υπηρεσίας σε όλους τους Προμηθευτές κατά αναλογία των μετρητών που εκπροσωπεί έκαστος.