Άρθρο 61 Ρυθμίσεις για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών

1. Πρέπει να αλλάξει ο όρος ΑΕΚΚ και να γίνει ΑΚΚ (Απόβλητα Κατασκευών Κατεδαφίσεων) γιατί οι εκσκαφές (εκτός των ρυπασμένων) δεν αποτελούν απόβλητα.
2. Διαχειριστές της περίσσειας των εκσκαφών πρέπει να είναι οι ΦΟΔΣΑ και οι ΟΤΑ που τις έχουν ανάγκη για την ημερήσια κάλυψη των αποβλήτων στους ΧΥΤΥ, την τελική αποκατάσταση των ΧΥΤΥ και την αποκατάσταση τραυματισμένων τοπίων.

Στο άρθρο 61 παρ. 1, 2ιδ και 4η του σχεδίου νόμου γίνεται αναφορά σε «διαχειριστή» ΑΕΚΚ. Η λέξη «διαχειριστής» είναι σκόπιμο να αντικατασταθεί από τον «παραγωγό». Πρέπει να διευκρινισθεί η έννοια του διαχειριστή και του παραγωγού ΑΕΚΚ, με ειδοποιό διαφορά το ότι ο διαχειριστής ΑΕΚΚ συνάπτει σύμβαση με το ΣΣΕΔ για όλες τις μελλοντικές εργασίες που θα εκτελέσει και όλα τα μελλοντικά έργα που θα αναλάβει, ενώ ο παραγωγός ΑΕΚΚ συνάπτει σύμβαση με το ΣΣΕΔ για συγκεκριμένο έργο.
Σε σχέση με το άρθρο 61 παρ. 6 του σχεδίου νόμου, έχουμε τις ακόλουθες προτάσεις:
α. Προτείνουμε την προβλεπόμενη από το νόμο θεσμοθέτηση της διαδικασίας ελέγχου και θεώρησης των σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων (ΣΔΑ) από τα αρμόδια ΣΣΕΔ με την υποχρέωση υποβολής για θεώρηση σε αυτά από τον αρμόδιο μηχανικό του έργου, του διαγράμματος εκσκαφών με τις στάθμες βάθους αυτού, προκειμένου να πιστοποιούνται με τον ορθότερο τρόπο οι ποσότητες που δηλώνονται στο σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων.
β. Προτείνουμε κατά τη διάρκεια του αρχικού ελέγχου δόμησης την ενσωμάτωση στο φύλλο ελέγχου του ελεγκτή δόμησης, του ελέγχου της ορθότητας των διαστάσεων του διαγράμματος εκσκαφών (το οποίο θα θεωρηθεί, όπως αναφέρουμε ανωτέρω, από το ΣΣΕΔ και από το οποίο προκύπτουν οι ποσότητες των ΑΕΚΚ προς ανάκτηση).
γ. Προτείνουμε κατά τη διαδικασία του τελικού ελέγχου δόμησης, την ενσωμάτωση στο φύλλο ελέγχου του ελεγκτή δόμησης, της ένδειξης για την ύπαρξη ή μη της βεβαίωσης ορθής διαχείρισης των αποβλήτων που εκδίδεται από το υπεύθυνο για το έργο ΣΣΕΔ [μέχρι σήμερα, αυτό ζητείται από την Πολεοδομία, ωστόσο θεωρούμε ορθότερο να ελέγχεται από τον ελεγκτή δόμησης].
Στο άρθρο 61 παρ. 7 του σχεδίου νόμου, προβλέπεται η έκδοση Υπουργικής Απόφασης, με την οποία θα δύνανται να καθορίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής του νόμου. Προτείνουμε την απαλοιφή της σχετικής πρόβλεψης, δεδομένου ότι η απαίτηση για έκδοση Υπουργικής Απόφασης, κωλύει την πρόοδο της σχετικής διαδικασίας ανάπλασης ανενεργών λατομείων.
Επιπλέον, προτείνουμε την τροποποίηση της παρ. 3 του α. 40 ν. 4030/2011, ως ισχύει, ως εξής:
«Ειδικότερα η αποκατάσταση των ανενεργών λατομείων που ανήκουν στο Δημόσιο, στους Ο.Τ.Α. και στα Ν.Π.Δ.Δ., με την επιφύλαξη της περίπτωσης α` της παραγράφου 2, γίνεται με μέριμνα των εγκεκριμένων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ. Εφόσον η συγκεκριμένη δραστηριότητα καλύπτεται από τροποποίηση των όρων έγκρισης τους από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) μετά από υποβολή τροποποιητικού φακέλου, σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση υπ` αριθ. 36259/1757/ Ε103/23.8.2010. Οι δαπάνες των μελετών και των εργασιών αποκατάστασης βαρύνουν τα εγκεκριμένα συστήματα.

Στην περίπτωση που στα διοικητικά όρια των ανωτέρω Αρχών λειτουργούν περισσότερα από ένα εγκεκριμένα συστήματα, τα ενδιαφερόμενα εγκεκριμένα συστήματα δύνανται να συμπράττουν μεταξύ τους για το σκοπό αυτόν. Η αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση ή Ο.Τ.Α. αναθέτουν το έργο της αποκατάστασης με συμβάσεις παραχώρησης του έργου αυτού, χωρίς καταβολή ανταλλάγματος χρήσης, μετά την έκδοση όλων των απαιτούμενων από τη σχετική νομοθεσία αδειών για το έργο. Το έργο της αποκατάστασης εκτελείται πάντοτε υπό την επίβλεψη και έγκριση της αναθέτουσας αρχής σε συνεργασία με το αρμόδιο Δασαρχείο, όπου τα ειδικά χαρακτηριστικά της έκτασης το απαιτεί».

Προτείνεται η προσθήκη άρθρου στο εν λόγω σχέδιο νόμου, για την τροποποίηση της ΚΥΑ Αριθμ. 36259/1757/Ε103/2010.

Αιτιολόγηση

Για την ενίσχυση της ανακύκλωσης και τη βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων και συγκεκριμένα των ΑΕΚΚ, θα πρέπει το ΥΠΕΝ να καταργήσει την απαράδεκτη Εγκύκλιο με αρ. πρωτ. οικ. 4834/25-1-2013, η οποία εξαιρεί ουσιαστικά τη διαχείριση της περίσσειας των εκσκαφών που προέρχονται από δημόσια έργα μέσω εγκεκριμένων ΣΣΕΔ.

Η αναφορά στην Εγκύκλιο ότι «Σε κάθε περίπτωση η διαχείριση της περίσσειας των εκσκαφών θα πρέπει γίνεται με ορθό περιβαλλοντικά τρόπο», προσβάλει την ίδια την έννοια της ανακύκλωσης και της ορθής διαχείρισης των αποβλήτων.

Η έκδοση της ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010, έγινε με σκοπό να εξαλείψει τα προβλήματα που δημιούργησε κατά κόρον ο παραπάνω όρος, ο οποίος έχει οδηγήσει στο «μπάζωμα» εκατοντάδων, αν όχι χιλιάδων, ρεμάτων και στην αποκρουστική εικόνα των εναποτεθειμένων ποσοτήτων περίσσειας εκσκαφών δεξιά και αριστερά σε δρόμους, αγροτεμάχια, οικόπεδα κλπ.

Η κατάργηση, επίσης, της εν λόγω Εγκυκλίου, είναι σε θέση να βάλει, επιτέλους, σε τάξη το φαινόμενο των παράνομων αμμοληψιών και δανειοθαλάμων, αφού οι Ανάδοχοι των δημοσίων έργων θα προμηθεύονται τα υλικά που απαιτούνται για τις ανάγκες των έργων από ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ.

Επιπλέον, υπάρχει αντίφαση στα αναφερόμενα της ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 και της Εγκυκλίου. Στο άρθρο 3, εδάφιο 3δ της ΚΥΑ 36259 αναφέρεται ότι εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας, μεταξύ άλλων, «Χώμα και άλλα φυσικά υλικά που έχουν εκσκαφθεί κατά τη διάρκεια κατασκευαστικών δραστηριοτήτων, εφόσον είναι βέβαιο ότι τα υλικά αυτά θα χρησιμοποιηθούν στη φυσική τους κατάσταση στο χώρο από τον οποίο έγινε η εκσκαφή». Δηλαδή, η περίσσεια εκσκαφών πρέπει να οδηγηθεί προς ανακύκλωση σε ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ !

Προτεινόμενες αλλαγές

Προτείνεται, λοιπόν, η κατάργηση της Εγκυκλίου με αρ. πρωτ. οικ. 4834/25-1-2013 και η τροποποίηση του εδάφιου β1, της παρ. 3 του άρθρου 7 της ανωτέρω ΚΥΑ ως εξής:

«Η διαχείριση της περίσσειας υλικών εκσκαφών που προέρχονται από δημόσια έργα, θα πρέπει να περιλαμβάνεται ως όρος στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του έργου ή/και στη σύμβαση ανάθεσης του έργου. Η περίσσεια υλικών εκσκαφών θα οδηγείται υποχρεωτικά σε εγκεκριμένο Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ, σύμφωνα με την ΚΥΑ Αριθμ. 36259/1757/Ε103/2010, εφόσον το έργο βρίσκεται στη γεωγραφική εμβέλεια του Συστήματος αυτού».

Επιπλέον, προτείνεται η προσθήκη εδάφιου β4, στην παρ. 3 του άρθρου 7 της ανωτέρω ΚΥΑ, το οποίο θα αναφέρει τα εξής:

«Η προμήθεια υλικών κατασκευής δημοσίων έργων (π.χ. χαλίκι, άμμος κλπ) να γίνεται:
-πρωτίστως από εγκεκριμένα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ,
-είτε από νομίμως λειτουργούντα λατομεία.
Η απόληψη υλικών από κατάλληλα αδειοδοτημένους δανειοθαλάμους θα γίνεται μόνο στην περίπτωση που τεκμηριωμένα δεν υπάρχει δυνατότητα λήψης υλικών από τις ανωτέρω περιπτώσεις».

Με τιμή,
Κοσμάς Β. Κανονίδης
Διπλ. Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc

Άρθρο 61

Η έκδοση μιας οικοδομικής άδειας δε σημαίνει ότι αυτή θα υλοποιηθεί άμεσα. Συνεπώς η απαλοιφή της εναλλακτικής δυνατότητας υποβολής Υ.Δ. αντί υπογεγραμμένης σύμβασης από τον διαχειριστή ότι, θα συνεργαστεί με εγκεκριμένο σύστημα για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΕΚΚ, όπως οριζόταν από το άρθρο 7 της ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010, θα πρέπει να επανέλθει.

Επίσης, θα πρέπει να προστεθεί χάριν ευελιξίας η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων απ’ ευθείας με αδειοδοτημένους συλλέκτες – μεταφορείς ή και με μονάδες προσωρινής αποθήκευσης, διάθεσης, ανακύκλωσης, επεξεργασίας ή αξιοποίησης ΑΕΚΚ, που είναι συμβεβλημένες με εγκεκριμένο σύστημα για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΕΚΚ.

Η παράγραφος αυτή πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής:

«Στις ως άνω περιπτώσεις α και γ για την έγκριση εκτέλεσης εργασιών απαιτείται επιπλέον να υποβληθούν στοιχεία για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΣΔΑ) παρέχοντας τουλάχιστον τις πληροφορίες της παραγράφου 2 του άρθρου 7 της ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (Β΄711312), τα οποία συνοδεύονται είτε από αντίγραφο της υπογεγραμμένης σύμβασης του διαχειριστή των Αποβλήτων Εκσκαφών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης ΑΣΕΔ από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.), είτε από υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή ότι θα συνεργασθεί με εγκεκριμένο σύστημα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων που θα παραχθούν από το έργο.

Είναι αποδεκτή και η σύμβαση με αδειοδοτημένο συλλέκτη – μεταφορέα ή αδειοδοτημένη μονάδα προσωρινής αποθήκευσης, διάθεσης, ανακύκλωσης, επεξεργασίας ή αξιοποίησης ΑΕΚΚ, με την προϋπόθεση ότι διαθέτουν σε ισχύ σύμβαση με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης ΑΣΕΔ από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.).

Για τις περιοχές που δεν υπάρχει εγκεκριμένο ΣΕΔ ΑΕΚΚ, αντί του αντιγράφου της υπογεγραμμένης σύμβασης, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή των ΑΕΚΚ για τη διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΕΚΚ».

Αντίστοιχη διόρθωση πρέπει να γίνει και στις παραγράφους 2.ιδ, 3.θ, 4.η και 6.

Η παράγραφος αυτή πρέπει να τροποποιηθεί ως εξής:
«Στις ως άνω περιπτώσεις α και γ για την έγκριση εκτέλεσης εργασιών απαιτείται επιπλέον να υποβληθούν στοιχεία για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΣΔΑ) παρέχοντας τουλάχιστον τις πληροφορίες της παραγράφου 2 του άρθρου 7 της ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (Β΄711312), τα οποία συνοδεύονται είτε από αντίγραφο της υπογεγραμμένης σύμβασης του διαχειριστή των Αποβλήτων Εκσκαφών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης ΑΣΕΔ από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.), είτε από υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή ότι θα συνεργασθεί με εγκεκριμένο σύστημα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων που θα παραχθούν από το έργο. Είναι αποδεκτή και η σύμβαση με αδειοδοτημένο συλλέκτη – μεταφορέα ή αδειοδοτημένη μονάδα προσωρινής αποθήκευσης, διάθεσης, ανακύκλωσης, επεξεργασίας ή αξιοποίησης ΑΕΚΚ, με την προϋπόθεση ότι διαθέτουν σε ισχύ σύμβαση με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης ΑΣΕΔ από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.). Για τις περιοχές που δεν υπάρχει εγκεκριμένο ΣΕΔ ΑΕΚΚ, αντί του αντιγράφου της υπογεγραμμένης σύμβασης, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή των ΑΕΚΚ για τη διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΕΚΚ».

Αντίστοιχη διόρθωση πρέπει να γίνει και στις παραγράφους 2.ιδ, 3.θ, 4.η και 6 του ιδίου Άρθρου.

Συμφωνώντας με την γενική κατεύθυνση και την αιτιολογική έκθεση για το συγκεκριμένο άρθρο θα θέλαμε να σας τονίσουμε ότι σε οποιοδήποτε σημείο του σ/ν αναφέρεται η λέξη ΑΕΚΚ, θα πρέπει να αναφέρεται ορθά: «Απόβλητα από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις» και όχι «Απόβλητα από Εκσκαφές και Κατεδαφίσεις», σύμφωνα με τον ορισμό της ΚΥΑ 36259/2010: [ …Για την εφαρμογή της παρούσας απόφασης νοούνται ως: 1.«Απόβλητα από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ), κάθε υλικό ή αντικείμενο από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις που θεωρείται ως απόβλητο …»]

Επιπροσθέτως, προτείνουμε τις παρακάτω προσθήκες:

Α) Να τροποποιηθεί το σημείο ζ, της παρ. 1, άρθρο 30 του Ν.4495/2017 ως εξής:
[ζ) μικρές διαμορφώσεις του εδάφους μέχρι συν/πλην 0,80μ. από το φυσικό έδαφος.
1.Εάν από τη συγκεκριμένη διαμόρφωση παραστεί ανάγκη για αφαίρεση εκτός του γηπέδου της ποσότητας αποβλήτων 170504 (χώματα και πέτρες), ο κύριος του έργου οφείλει να συνεργαστεί με Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης για την ορθή διαχείριση των συγκεκριμένων αποβλήτων.
2.Εάν από τη συγκεκριμένη διαμόρφωση παραστεί ανάγκη για πρόσθεση (επίχωση) ποσότητας αποβλήτων 170504 (χώματα και πέτρες), ο κύριος του έργου οφείλει να συνεργαστεί Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης για την ορθή διαχείριση των συγκεκριμένων αποβλήτων.
3.Εάν από τη συγκεκριμένη διαμόρφωση δεν παραστεί η ανάγκη μεταφοράς αποβλήτων 170504 (χώματα και πέτρες) και τα απόβλητα αυτά χρησιμοποιηθούν με βεβαιότητα εντός του γηπέδου, ο κύριος του έργου δεν οφείλει να συνεργαστεί με Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης για τις εργασίες εντός του γηπέδου.]

Σημειώνουμε ότι:
Οι μικρές διαμορφώσεις δύνανται να παράγουν ΑΕΚΚ (ΕΚΑ170504) σε μεγάλες ποσότητες, ανάλογα με το εμβαδόν του γηπέδου και την έκταση της παρέμβασης σε αυτό.
Π.χ. Οικόπεδο 10.000τ.μ. x 0,8μ = 8.000m3 x 2,125 (συντελεστής) = 17.000 tn αποβλήτων (ΕΚΑ 170504 χώματα και πέτρες)

Β)Να προστεθεί νέο σημείο ε) στην παράγραφο 5 του άρθρου 42, Ν. 4495/2017 ως εξής:
[…..ε) Για την αναθεώρηση οικοδομικής άδειας, εφόσον δεν έχει υπογραφεί σύμβαση πριν την έκδοση της, ο ιδιοκτήτης οφείλει να συμβάλλεται με Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ.]

Τέλος, με αφορμή συγκεκριμένο σχόλιο στο παρόν άρθρο, επιτρέψτε μου να παραθέσω τον ορισμό της έννοιας του αποβλήτου, έτσι όπως αναφέρεται στο Ν. 4042/13.2.2012, Άρθρο 11, σημείο 1,( Άρθρο 3 της οδηγίας 2008/99/ΕΚ)

[«1.Απόβλητο: κάθε ουσία ή αντικείμενο, το οποίο ο κάτοχός του απορρίπτει ή προτίθεται ή υποχρεούται να απορρίψει»]

Το τι είναι απόβλητο δεν προσδιορίζεται από ανέξοδες δηλώσεις υπαλλήλων που βρίσκονται στην κρατική διοίκηση, αλλά από την Ευρωπαϊκή και Ελληνική Νομοθεσία.

Η «περίσσεια εκσκαφών» ως περιγραφή των αποβλήτων 170504 που υποχρεωτικά θα οδηγηθεί εκτός έργου, οφείλει να τύχει διαχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 29 του Ν. 4042/12(άρθρο 4 της Οδηγίας και παρ. 1 του άρθρου 36). Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν.2939/2001, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, η διαχείριση του συνόλου των αποβλήτων που υπάγεται στον Κωδικό του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων ΕΚΑ 17 γίνεται μέσω Συλλογικών συστημάτων (ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ) που έχουν εγκριθεί από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης. Τα συλλογικά συστήματα (ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ) είναι υπεύθυνα να παρακολουθούν/ελέγχουν , ανάμεσα στα άλλα,
α./ την συλλογή αποβλήτων με την προβλεπόμενη στη νομοθεσία διαδικασία, β./ την διοχέτευση των αποβλήτων προς τις πλέον ενδεδειγμένες εναλλακτικές λύσεις διαχείρισης αποβλήτων,
γ./ την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αποβλήτων με τη χρησιμοποίηση βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών και
δ/ την επίτευξη των ποσοτικών στόχων που τους τίθενται σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 2939/2001.

Σε ό,τι αφορά δε την εγκύκλιο 4834/25-1-2013, που διευκρινίζει συγκεκριμένα στοιχεία της ΚΥΑ 36259/2010 έχουμε να καταθέσουμε τα ακόλουθα:
Τα Απόβλητα από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) που παράγονται από τα Δημόσια Τεχνικά Έργα, αποτελούν το 80% – κατά βάρος – της συνολικής παραγωγής ΑΕΚΚ στη χώρα μας.

Ως Δημόσια Τεχνικά Έργα νοούνται αυτά τα οποία μελετούν και δημοπρατούν, ως κύριοι του έργου, όλα τα νομικά πρόσωπα που συνθέτουν τον Δημόσιο Τομέα, όπως αυτός ορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις του ενωσιακού δικαίου (άρθρο 126 ΣΛΕΕ, Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 549/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου), και ενσωματώθηκαν στο ελληνικό δίκαιο με τις διατάξεις του άρθρου 14 του νόμου 4270/2014(ΦΕΚ 143/Α) και του άρθρου 10 του νόμου 4337/2015 (ΦΕΚ 129/Α).

Ο Δημόσιος τομέας περιλαμβάνει τη Γενική Κυβέρνηση, τα εκτός αυτής νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), καθώς και τις εκτός αυτής δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς του Κεφαλαίου Α΄ του ν. 3429/2005 (Α΄314), ανεξαρτήτως εάν έχουν εξαιρεθεί από την εφαρμογή του. Η Γενική Κυβέρνηση περιλαμβάνει τρία υποσύνολα, αποκαλούμενα υποτομείς: της Κεντρικής Κυβέρνησης, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) και των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), σύμφωνα με τους κανόνες και τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ΕΣΟΛ).

Στην Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 36259/2010 αναφέρεται ότι υπόχρεος διαχειριστής των ΑΕΚΚ που παράγονται στα Δημόσια Τεχνικά Έργα, είναι ο κύριος του έργου, εκτός εάν μεταφέρει εγγράφως την υποχρέωση αυτή στον ανάδοχο του έργου (τεχνική εταιρεία, εργολάβος δημόσιων έργων κ.ά.).
Όμως σύμφωνα με το άρθρο 24 του νόμου 4042/2012, η ευθύνη για την τελική διαχείριση των ΑΕΚΚ παραμένει στον κύριο του έργου, έστω και αν την έχει μεταφέρει στον ανάδοχο. Οπότε η μεταφορά της υποχρέωσης διαχείρισης των ΑΕΚΚ δεν συνιστά απεμπόληση της ευθύνης του αρχικού παραγωγού (κύριου του έργου) ως προς τη σύννομη διαχείριση των ΑΕΚΚ.

Ενώ λοιπόν ο νόμος ορίζει ότι το κόστος διαχείρισης των ΑΕΚΚ βαρύνει τον αρχικό παραγωγό, δηλαδή τον φορέα του Δημοσίου που πήρε την απόφαση να δημοπρατήσει ένα έργο – σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» του άρθρου 15 του νόμου 4042/2012 – σε κάποιες περιπτώσεις, Δημόσιοι φορείς μεταθέτουν άρρητα την ευθύνη κάλυψης του κόστους στον ανάδοχο του έργου.
Με βάση το θεσμικό πλαίσιο, στην πρόβλεψη οικονομικής υλοποίησης του έργου θα έπρεπε να εμπεριέχεται ειδικό κονδύλι για την κάλυψη του κόστους της εναλλακτικής διαχείρισης των ΑΕΚΚ. Είναι θετικό ότι διαρκώς περισσότερες αναθέτουσες αρχές (κύριοι του έργου) ενσωματώνουν το συγκεκριμένο κονδύλι στον προϋπολογισμό του έργου, με όποιο τρόπο θεωρούν προσφορότερο, σύμφωνα με το νόμο 4412/2016.

Παρ’ όλα αυτά, η εγκύκλιος με Αρ. Πρωτ. οικ. 4834/2013 – Διαχείριση περίσσειας υλικών εκσκαφών που προέρχονται από δημόσια έργα, αναφέρει ότι δεν απορρέει υποχρέωση διαχείρισης της περίσσειας των αποβλήτων εκσκαφών που προέρχονται από δημόσια έργα µέσω εγκεκριμένων συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης και καταλήγει στην απαραίτητη προϋπόθεση ότι σε κάθε περίπτωση η διαχείριση της περίσσειας των εκσκαφών θα πρέπει να γίνεται µε ορθό περιβαλλοντικά τρόπο. Εννοεί δηλαδή ότι ο Ανάδοχος του έργου δεν οφείλει σε αυτή την περίπτωση να συμβληθεί με Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ).

Ας θυμίσουμε όμως ότι ο νόμος 4042/2012 (ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 98/2008), που ορίζει τον ορθό περιβαλλοντικά τρόπο της διαχείρισης των στερεών μη επικινδύνων αποβλήτων – μέρος των οποίων αποτελούν τα ΑΕΚΚ – στο άρθρο 29 υποδεικνύει την υποχρεωτική ιεράρχηση των δράσεων και εργασιών διαχείρισης (Ορθός περιβαλλοντικά τρόπος), που είναι:
Πρόληψη – Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση – ανακύκλωση – άλλη ανάκτηση (επίχωση, ανάκτηση ενέργειας κ.ά) – τελική διάθεση (υγειονομική ταφή).

Ας θυμίσουμε επίσης ότι η ΚΥΑ 36259/2010, στο άρθρο 11 παράγραφος 1 αναφέρει: Κάθε εγκατάσταση επεξεργασίας και αξιοποίησης ΑΕΚΚ υποχρεούται α) να έχει λάβει τις απαιτούμενες εγκρίσεις ή/και άδειες που προβλέπονται στις σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας και β) να συμβάλλεται με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ.
Μεταφράζοντας την Εγκύκλιο 4834/2013 με υπόβαθρο τα παραπάνω, αυτή λέει: Η περίσσεια εκσκαφών (ΕΚΑ 170504) διαχειρίζεται εκτός ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ αλλά με ορθό περιβαλλοντικά τρόπο, ο οποίος σύμφωνα με τον Ν. 4042 είναι η Ανακύκλωση ή Επίχωση σε μονάδες ή χώρους που για να υποδεχθούν τα ΑΕΚΚ νομίμως πρέπει να είναι συμβεβλημένοι με ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ, ειδάλλως, λειτουργούν παράνομα!!

Αυτό αποτελεί τεράστιο εγκλωβισμό των Αναδόχων. Θέτουμε λοιπόν τα ακόλουθα ερωτήματα προς κάθε κατεύθυνση:

1)Πώς είναι δυνατόν να υπάρξει ορθός περιβαλλοντικά τρόπος, εάν αποκλείονται τα ΣΣΕΔ σύμφωνα με την εγκύκλιο, από την διαχείριση των αποβλήτων εκσκαφών (ΕΚΑ 170504 – Χώματα και πέτρες) τα οποία φιλολογικά ονομάζονται «περίσσεια εκσκαφών»;

2) Πώς απαιτεί (ορθά) η δημόσια διοίκηση την εφαρμογή της νομοθεσίας για την ανακύκλωση στα απόβλητα εκσκαφών των ιδιωτικών έργων, ενώ διαφοροποιεί τα απόβλητα εκσκαφών που παράγει Η ΙΔΙΑ η ΓΕΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ με τα δημόσια έργα που αποφασίζει να δημοπρατήσει;

Χάρης Μουρκάκος

Γενικός Διευθυντής
ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ ΑΑΝΕΛ