1. Συστήνονται εικοσιτέσσερεις (24) Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ) σε επίπεδο Τμήματος, σύμφωνα με τον Πίνακα Ι που επισυνάπτεται στον παρόντα νόμο. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από εισήγηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, μπορεί να τροποποιείται ο αριθμός και η χωρική αρμοδιότητα των ΜΔΠΠ, με την προϋπόθεση ότι καλύπτουν το σύνολο των προστατευόμενων περιοχών, με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 1.γ του άρθρου 15 του ν. 2742/1999 .
2. Οι αρμοδιότητες των ΜΔΠΠ είναι οι ακόλουθες:
α) Εφαρμογή και παρακολούθηση των σχεδίων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της χωρικής αρμοδιότητάς τους, καθώς και παρακολούθηση των ειδών και των τύπων οικοτόπων ενωσιακού ενδιαφέροντος στις περιοχές της χωρικής αρμοδιότητάς τους.
β) Κατάρτιση ετήσιας έκθεσης για τις προστατευόμενες περιοχές της χωρικής αρμοδιότητάς τους με προτεραιότητα στην κατάσταση διατήρησης των προστατευτέων αντικειμένων.
γ) Κατάρτιση μελετών και διεξαγωγή ερευνών, καθώς και εκτέλεση τεχνικών ή άλλων έργων που περιλαμβάνονται στα οικεία Σχέδια Διαχείρισης και είναι απαραίτητα για την προστασία, διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών.
δ) Διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, τους παραγωγικούς φορείς και κάθε άλλον εμπλεκόμενο κατά περίπτωση φορέα, εντός των περιοχών ευθύνης τους σε οποιαδήποτε περίπτωση απαιτείται, με στόχο την ολοκληρωμένη διαχείριση, την αποτελεσματική προστασία και την ανάδειξη των αξιών των προστατευόμενων περιοχών, καθώς και την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής παραμέτρου στα τοπικά αναπτυξιακά πρότυπα και προγράμματα.
ε) Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού και των παραγωγικών φορέων σε θέματα αναγόμενα στο έργο και τους σκοπούς των ΜΔΠΠ. Στο πλαίσιο αυτό, οι ΜΔΠΠ μπορούν να ιδρύουν και να λειτουργούν κέντρα πληροφόρησης και να αναλαμβάνουν σχετική εκδοτική δραστηριότητα έντυπης ή και ηλεκτρονικής μορφής.
στ) Διοργάνωση και συμμετοχή σε προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης, καθώς και σε συνέδρια, ημερίδες, σεμινάρια και σε άλλες ενημερωτικές εκδηλώσεις για την προώθηση και ανάδειξη των στόχων της διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών.
ζ) Επικουρία των αρμόδιων διοικητικών και δικαστικών αρχών στον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας καθώς και των ειδικότερων όρων και ρυθμίσεων που αφορούν κάθε περιοχή.
η) Συμμετοχή στον τοπικό αντιπυρικό σχεδιασμό στις περιοχές ευθύνης τους σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
θ) Κατάρτιση Τοπικών Σχεδίων Δράσεων Προτεραιοτήτων (ΤΣΔΠ), στα οποία καθορίζονται οι εκάστοτε ανάγκες και οι προτεραιότητες χρηματοδότησης αναφορικά με την προστασία, διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη των προστατευτέων αντικειμένων με προτεραιότητα στην κατάσταση διατήρησης των οικοτόπων.
ι) Συγκέντρωση επιστημονικών πληροφοριών και αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων που προέρχονται από ερευνητικά και άλλα προγράμματα στις περιοχές ευθύνης τους και οργάνωση σε κατάλληλη υποδομή θεματικών και χωρικών βάσεων των δεδομένων που αφορούν τα προστατευτέα αντικείμενα της χωρικής ευθύνης τους.
ια) Αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων και εσόδων από οικοτουριστικές και λοιπές δραστηριότητές τους για την ανάδειξη τοπικών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα και την υλοποίηση έργων και δράσεων προώθησης της περιφερειακής και της τοπικής ανάπτυξης.
ιβ) Υποστήριξη στην εκτέλεση εθνικών, ευρωπαϊκών ή διεθνών προγραμμάτων και δράσεων σχετικών με την περιοχή ευθύνης τους, τα οποία προάγουν ή προβάλλουν τους σκοπούς των ΜΔΠΠ.
ιγ) Σύνταξη προτάσεων φύλαξης των περιοχών αρμοδιότητάς τους, τα οποία αποστέλλονται στους αρμόδιους φορείς για την εφαρμογή τους, καθώς και παρακολούθηση της εφαρμογής τους.
ιδ) Συμμετοχή σε Προγραμματικές Συμβάσεις και Μνημόνια Συνεργασίας με άλλες δημόσιες υπηρεσίες και φορείς κατά τις διατάξεις των άρθρων 37 και 38 του παρόντος.
Πρέπει να αναφέρεται ρητά στο άρθρο σαν αρμοδιότητα των ΜΔΠΠ η υποχρέωση παροχής γνωμοδότησης για τις Ειδικές Οικολογικές Αξιολογήσεις έργων και δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιηθούν σε προστατευόμενη περιοχή αρμοδιότητας του συγκεκριμένου ΜΔΠΠ, παρόλο που δεν καταργήθηκε η σχετική παράγραφος στον Ν. 4014/2011.
Επίσης, πρέπει να προστεθεί η δυνατότητα των φυλάκων-εποπτών των προστατευόμενων περιοχών να ανακρίνουν πολίτες που πιάνονται επ’ αυτοφώρω να διαπράττουν περιβαλλοντική παράβαση σε προστατευόμενη περιοχή αρμοδιότητας τους και η δυνατότητα να συντάσσουν σχετικό πρακτικό παράβασης, το οποίο, σε συνεργασία με το επιστημονικό προσωπικό της ΜΔΠΠ θα αποστέλλεται στην αρμόδια περιβαλλοντική ελεγκτική αρχή (συνήθως είναι τα τμήματα Περιβάλλοντος των Περιφερειών) για να επιβληθούν οι αντίστοιχες διοικητικές κυρώσεις.
Σχετικά με τα άρθρα 34 και 43 που αφορούν τη στελέχωση των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών οι υπάλληλοι που τώρα υπάρχουν, δε γνωρίζουν ακόμη πως θα γίνει αξιολόγηση του υφιστάμενου προσωπικού (ίσως πριμοδοτηθεί η συναφής προϋπηρεσία), ούτε είναι ακόμη γνωστό πόσο γρήγορα θα τρέξει ο ορισμός ΔΣ για τον νέο οργανισμό που συστήνεται. Αλλά αναφέρεται στο Νομοσχέδιο ότι προβλέπεται πρόσληψη προσωπικού με διαδικασίες ΑΣΕΠ, επομένως ο σύλλογος θα μπορούσε να ζητήσει τη στελέχωση καθεμιάς μονάδας με τουλάχιστον έναν Μηχανικό Περιβάλλοντος ώστε στα σχετικά οργανογράμματα να προβλεφθεί. (Τώρα οι περισσότεροι από τους υφιστάμενους Φορείς Διαχείρισης δεν έχουν ΠΕ Μηχανικό Περιβάλλοντος, αλλά ΠΕ Περιβάλλοντος, ή άλλες ειδικότητες βιολόγους, δασολόγους κλπ).
(1) Με το Ν. 4519/18 ιδρύθηκαν 8 νέοι φορείς και οι συνολικά 36 σήμερα Φορείς Διαχείρισης ήδη έχουν πολύ μεγάλες εκτασεις να διαχειριστούν. Η συρρίκνωση σε 24 Μονάδες είναι βέβαιο πως θα οδηγήσει σε δυσκολία ανταπόκρισης στις αρμοδιότητές τους. Υπενθυμίζεται πως η Δασική Υπηρεσία αριθμεί συνολικά 144 Υπηρεσίες.
(2) Δεν νοείται Υπηρεσία που είναι υπεύθυνη για τις προστατευόμενες περιοχές να μην γνωμοδοτεί επί ΜΠΕ και ΕΟΑ για έργα και δραστηριότητες που πρόκειται να υλοποιηθούν εντός των περιοχών αρμοδιότητάς της. Θα πρέπει να αναφέρεται ξεκάθαρα ως αρμοδιότητα των ΜΔΠΠ η υποχρέωση παροχής γνωμοδότησης επί των σχετικών μελετών.
(3) Η παρακολούθηση ειδών και των οικοτόπων δεν μπορεί να αφορά μόνο εκείνα ενωσιακού ενδιαφέροντος, όπως αναφέρεται στο (α). Στις προστατευόμενες περιοχές απαντώνται και είδη ή τύποι οικοτόπων, που δεν προστατεύονται βάσει Ευρωπαϊκών Οδηγιών, αλλά προστατεύονται είτε από διεθνείς συμβάσεις είτε από την εθνική νομοθεσία, και η προστασία /διατήρησή τους κρίνεται εξίσου σημαντική. Συνεπώς, το σημείο αυτό χρήζει διόρθωσης και επαναδιατύπωσης.
(4) Στο σημείο (η) του Άρθρου αναφέρεται συμμετοχή των ΜΔΠΠ στον τοπικό αντιπυρικό σχεδιασμό στις περιοχές ευθύνης, ωστόσο η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και η οργάνωση μέτρων αντιπυρικής προστασίας αποτελεί υποχρέωση της Δασικής Υπηρεσίας (Ν. 2612/1998 και 4662/2020). Από το Άρθρο δεν προκύπτει βαρύτητα των προτάσεων των ΜΔΠΠ στον αντιπυρικό σχεδιασμό, περά από πιθανόν συμβουλευτική (;) παροχή απόψεων.
(5) Στο σημείο (ιγ) αναφέρεται σύνταξη προτάσεων φύλαξης των περιοχών αρμοδιότητάς τους, και αποστολή στους αρμόδιους φορείς. Σχεδόν το ήμισυ του υφιστάμενου προσωπικού είναι φύλακες παρόλα αυτά στο συγκεκριμένο άρθρο δεν αποτελεί αρμοδιότητα των νέων ΜΔΠΠ η φύλαξη των ΠΠ. Εφόσον για τις ΜΔΠΠ δεν προβλέπονται αρμοδιότητες φύλαξης (σημείο ιγ) ή επόπτευσης των προστατευόμενων περιοχών, δεν είναι λογικό, και σε καμία περίπτωση εφαρμόσιμο, οι νέες ΜΔΠΠ να διατυπώνουν στις αρμόδιες υπηρεσίες σχέδια φύλαξης που θα πρέπει εκείνες να υλοποιούν.
Θεωρείται αναγκαία η αξιοποίηση της εμπειρίας των φυλάκων των υφιστάμενων φορέων διαχείρισης, καθώς η γνώση των περιοχών που έχουν αποκτήσει την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία είναι πολύ μεγάλη. Η φύλαξη των ΠΠ θα πρέπει να πραγματοποιείται με προσωπικό των φορέων σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των δασοφυλάκων των Δασαρχείων, των λιμενοφυλάκων κ.λπ.
(6) Από τις αρμοδιότητες των ΜΔΠΠ απουσιάζει η γνωμοδότηση κατά τη διαδικασία της κατάρτισης ή της επικαιροποίησης των Διαχειριστικών Σχεδίων για τις προστατευόμενες περιοχές αρμοδιότητάς τους.
(7) Σε αρκετές προστατευόμενες περιοχές, η τοπική οικονομία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε οικοτουριστικές δραστηριότητες. Είναι προφανές πως δεν μπορεί να αποτελεί αρμοδιότητα μίας ΜΔΠΠ η παροχή υπηρεσιών οικοτουρισμού.
Στο Άρθρο 34 «Σύσταση και Αρμοδιότητες των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών» παρ. 2.στις αρμοδιότητες των ΜΔΠΠ να προστεθεί η παροχή στους φορείς των έργων αξιόπιστων στοιχείων για την εκπόνηση της ΕΟΑ.
Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που ουσιαστικά απαξιώνει τους ΦΔ και το έργο που έχουν πραγματοποιήσει, παρόλα τα «κακώς κείμενα» των προηγούμενων ετών. Δημιουργεί 24 ΜΔΠΠ από 36 ΦΔΠΠ με κριτήριο ποιο; την αποτελεσματικότερη διαχείριση τεράστιων περιοχών, χωρίς την αρμοδιότητα φύλαξης, αλλά το οποίο σχέδιο φύλαξης θα το συντάσσει ο ΜΔΠΠ; Απορώ ποιος είναι ο «εγκέφαλος» αυτού του σχεδίου.
Διαφωνούμε με την συγχώνευση των 34 Φ.Δ. σε 24 ΜΔ καθώς οι περιοχές διαχείρισης θα είναι υπερβολικά μεγάλες. Η αφαίρεση δε της υποχρεωτικής παροχής Γνωμοδότησης κατά τη διαδικασία της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων είναι ανεπίτρεπτη και υπονομεύει το προστατευόμενο περιβάλλον.
Αντιτιθέμεθα επίσης στην συγκέντρωση όλων των αρμοδιοτήτων και την άσκηση περιβαλλοντικής πολιτικής μέσα από ένα Αθηνοκεντρικό Οργανισμό που δεν θα έχει καμία σχέση με την τοπική περιβαλλοντική πραγματικότητα και τα τοπικά προβλήματα.
Αρχικά πρέπει να αναφερθεί ότι οι 36 ΦΔ που συστάθηκαν (κάποιοι υπήρχαν και μετονομάστηκαν, κάποιοι παρέμειναν ως είχαν ενώ ιδρύθηκαν και 8 νέοι) με τον νόμο 4519/18 ήταν αρμόδιοι για το σύνολο των Προστατευόμενων Περιοχών (ΠΠ) του δικτυου Natura 2000. Κάποιοι από αυτούς, σχεδόν οι περισσότεροι, έχουν υπό την διαχειριστική τους ευθύνη τεράστιες περιοχές και γεωγραφικά ασύνδετες, ενώ σε συνδυασμό με την έλλειψη προσωπικού η φύλαξη / επόπτευση / διαχείριση ήταν αντικειμενικά αδύνατη. Παράλληλα οι ΜΔΠΠ υποβαθμίζονται από το επίπεδο της Διεύθυνσης σε επίπεδο Τμήματος και ουσιαστικά απαξιώνονται.
Επιπρόσθετα δεν είχαν δοθεί στο προσωπικό οι απαραίτητες αρμοδιότητες για να επιτελέσει ορθά το έργο του. Παράδειγμα αποτελούν οι φύλακες των ΠΠ οι οποίοι σε περίπτωση περιστατικών έκνομων ή εκτός κανονισμού ενεργειών δεν είχαν την αρμοδιότητα για έλεγχο, κράτηση ή σύλληψη των παραβατών, συνεπώς μηδενική αποτελεσματικότητα.
Πλέον με το σχέδιο νόμου προβλέπεται η αφαίρεση από τις ΜΔΠΠ των αρμοδιοτήτων της φύλαξης-επόπτευσης, αλλά και της δυνατότητας γνωμοδότησης επί των μελετώμενων έργων / δραστηριοτήτων εντός της περιοχής ευθύνης τους. Μη γνωρίζοντας τα μελετώμενα έργα, αλλά και τις απειλές και πιέσεις στην περιοχή ευθύνης τους προκύπτει το ερώτημα πώς θα γίνεται η διαχείρισή της. Κρίνεται σκόπιμη η διατήρηση της δυνατότητας γνωμοδότησης των ΜΔΠΠ κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιηθούν στην περιοχή αρμοδιότητάς τους.
Παρά το γεγονός ότι το μοντέλο που προτείνεται από το σχέδιο νόμου φαίνεται περισσότερο λειτουργικό ως προς το διοικητικό σκέλος εκτιμάται ότι το εν λόγω σχέδιο νόμου αντί να αντιμετωπίζει τα παραπάνω προβλήματα τα επιδεινώνει με τη συγχώνευση των 36 ΦΔ σε 24 Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ).
Η στελεχωση των καινουριων δομων θα πρεπει να γινει απο το συνολο του υφισταμενου προσωπικου διοτι διαφορετικα θα παει χαμενη η πολυτιμη εμπειρια και η τεχνογνωσία των προηγούμενων ετων. Για την ομαλη μεταβαση στις μοναδες διαχείρισης και την ευρυθμη λειτουγια τους απαιτειται αμεση προκυρηξη ΑΣΕΠ για μονιμο προσωπικο με.αυξημενη μοριοδοτηση για την προϋπηρεσία σε ΦΔΠΠ. Οι νέες μονάδες θα πρέπει να είναι ΝΠΔΔ για να μπορέσουν να λυθούν τα πολυάριθμα προβλήματα που δημιουργεί στην οργάνωση και λειτουργία τους η ερμαφρόδιτη και κατάσταση των ΝΠΙΔ, το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για τον Οφυπεκα.
1. Αν και δεν γίνεται αντιληπτό για ποιο λόγο προτείνεται στο Σ.Ν., και ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί, η αλλαγή της ονομασίας των σημερινών Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών, ιδιαίτερα την στιγμή που με αυτό τον όρο είναι γνωστοί, και σε μεγάλο βαθμό αποδεκτοί, στην Τοπική Κοινωνία, σε έναν μάλλον αδόκιμο όρο, τις Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ) που θα συσταθούν στην επικράτεια, προτείνεται τα νέα Οργανωτικά Σχήματα, σε Περιφερειακό επίπεδο, να είναι τουλάχιστον σε επίπεδο Διεύθυνσης, δηλαδή αντί για ΜΔΠΠ να υπάρξουν Διευθύνσεις Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (Δ.Δ.Π.Π.), και να προβλέπεται η διάρθρωσή τους σε επιμέρους Τμήματα (Τμήμα Επιστημονικής Παρακολούθησης, Τμήμα Διαχείρισης, Τμήμα Επόπτευσης – Φύλαξης, Τμήμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ενημέρωσης), κατά ανάλογο τρόπο όπως συμβαίνει και με άλλες Διευθύνσεις (π.χ. Αλιείας, Περιβάλλοντος, Υδάτων, Εκπαίδευσης) στην χώρα μας. Επισημαίνεται ότι κάτι ανάλογο ισχύει και σε πολλά Ευρωπαίκά Κράτη αλλά και Υπηρεσίες της Ε.Ε. (π.χ. General Directorate of Environment – Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος, Fisheries General Directorate – Γενική Δ/νση Αλιείας).
2. Στο Σ.Ν. καταγράφεται μια ετεροβαρής δημιουργία νέων ΜΔΠΠ σε ότι αφορά την γεωγραφική εξάπλωση στην χώρα. Έτσι, ενώ προτείνεται στο Σ.Ν. σε κάποιες μεγάλες γεωγραφικές περιοχές, π.χ. στο Αιγαίο Πέλαγος, η δημιουργία πολλών (7) ΜΔΠΠ (ΜΔΠΠ ΒΑ Αιγαίου, ΜΔΠΠ Κεντρικού Αιγαίου, ΜΔΠΠ ΝΑ Αιγαίου, ΜΔΠΠ Δ. Κρήτης, ΜΔΠΠ Α. Κρήτης, ΜΔΠΠ Σκύρου και Ευβοίας, ΜΔΠΠ Σαρωνικού Κόλπου και Αττικής), σε άλλες γεωγραφικές περιοχές, π.χ. Ιόνιο Πέλαγος, προτείνεται 1 μόνον ΜΔΠΠ (ΜΔΠΠ Ιονίων Νήσων). Επίσης προτείνεται στο Σ.Ν. να υπάρχει ΜΔΠΠ Κορινθιακού Κόλπου (κατά αντιστοιχία του νέο-συσταθέντος Φ.Δ. Κορινθιακού Κόλπου – Ν. 4519/2018) την στιγμή που προτείνεται να υπάρχουν άλλες 3 (!!) ΜΔΠΠ στην Πελοπόννησο (ΜΔΠΠ Β. Πελοποννήσου, ΜΔΠΠ Ν. Πελοποννήσου, ΜΔΠΠ Δ. Πελοποννήσου). Προτείνεται οι ΜΔΠΠ να γίνουν τουλάχιστον 28 όσοι δηλαδή ήταν αριθμητικά και οι παλαιοί Φ.Δ. των Π.Π. (πριν τον Ν. 4519/2018) και σε αυτούς να περιλαμβάνονται οπωσδήποτε και ΜΔΠΠ που αντιστοιχούν σε ιστορικούς για την χώρα μας, λόγω της πολύχρονης λειτουργίας τους, Φ.Δ. των Π.Π. όπως για παράδειγμα ο Φ.Δ. του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ο 1ος Φ.Δ. της χώρας μας με Π.Δ. από το 1999), ο Φ.Δ. του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου – Β. Σποράδων, ο Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Αίνου, ο Φ.Δ. του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών, ο Φ.Δ. του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού.
3. Με το Ν.4519/2018 υπήρξε δραματική αύξηση των ορίων του κάθε Φ.Δ. των Π.Π., με συνέπεια πολλά προβλήματα στην αποτελεσματική διαχείριση και προστασία του περιβάλλοντος που αναφέρθηκε και παραπάνω και επίσης να υπήρξε, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αλλαγή της ονομασίας τους, αλλά διατηρήθηκε η έννοια των Εθνικών Πάρκων στις ονομασίες των Φ.Δ. των Π.Π. Αυτή η πρακτική είναι συνήθης και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες με πολύχρονη ιστορία στα Εθνικά Συστήματα Προστατευόμενων Περιοχών και οι όποιες αλλαγές ή βελτιώσεις γίνονται στην διάρκεια του χρόνου δεν καταργούν τα ‘Σύμβολα’ που έχουν δημιουργηθεί τόσο για τις Τοπικές Κοινωνίες όσο και για την Χώρα αλλά και τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και παγκόσμια. Έτσι για παράδειγμα η Γαλλία δεν άλλαξε το όνομα της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής στην περιοχή Port Cros καθώς η ονομασία ‘National Marine Park of Port Cros’ διατηρείται από το 1963 που δημιουργήθηκε ο Φ.Δ. σε αυτή την Π.Π. Προτείνεται στο νέο Οργανωτικό Σχήμα σε Περιφερειακό επίπεδο (ΜΔΠΠ ή ΔΔΠΠ όπως προτάθηκε παραπάνω) να αποτυπώνεται οπωσδήποτε η έννοια των Εθνικών Πάρκων και κατά περίπτωση και ο χαρακτηρισμός ‘Θαλάσσιο’ ή ‘Δρυμός’, προκειμένου να μην χαθεί το ‘brand name’ που έχει αποκτηθεί με πολύ μεγάλη προσπάθεια εδώ και πολλά χρόνια και προσδίδει κύρος και προστιθέμενη αξία στην κάθε ΜΔΠΠ αλλά και ευρύτερα στην χώρα. Είναι κοινή πεποίθηση και έχει αποτυπωθεί στην συνείδηση όλων των Ελλήνων, αλλά και εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, ότι το ‘Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου’ ταυτίζεται με την προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας Caretta caretta και των ενδιαιτημάτων της. Το ίδιο ισχύει και για άλλες περιπτώσεις όπως π.χ. το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου – Β. Σποράδων (προστασία της Μεσογειακής Φώκιας Monachus monachus), τον Εθνικό Δρυμό Αίνου (προστασία Δασών Ελληνικής Ελάτης – Abies cephalonica), το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης Σουφλίου (προστασία του Γύπα), και το Εθνικό Υγροτοπικό Πάρκο Δέλτα Έβρου (προστασία των Υδρόβιων Πτηνών π.χ. Νανόχηνας, κ.λπ.).
4. Η αφαίρεση από τις ΜΔΠΠ αρμοδιοτήτων που είχαν οι, καταργούμενοι με βάση το Σ.Ν., τωρινοί Φ.Δ. των Π.Π. όπως ο έλεγχος δραστηριοτήτων και η επόπτευση (άρα και η αδυναμία καταγραφής πιέσεων και απειλών) στις Π.Π., οι γνωμοδοτήσεις σε Αποφάσεις έκδοσης Περιβαλλοντικών Όρων για δραστηριότητες εντός της περιοχής ευθύνης τους (άρα και η έκλειψη της ρύθμισης των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στην περιοχή με ταυτόχρονη διασφάλιση εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας) και τέλος η διαδικασία διαβούλευσης στις Π.Π., που επιτυγχανόταν μέσω των καταργούμενων Δ.Σ., (και επομένως και η απώλεια της ζύμωσης με τις Τοπικές Κοινωνίες για τα Διαχειριστικά Μέτρα και τις Δράσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης), ακυρώνει τα βασικά εργαλεία της Ολοκληρωμένης και Προσαρμοσμένης Διαχείρισης στις Π.Π. Προτείνεται να ληφθεί πρόνοια ώστε μέσα στις αρμοδιότητες των ΜΔΠΠ να περιλαμβάνεται το σύνολο των δράσεων που είναι απαραίτητες προκειμένου να επιτευχθεί η Ολοκληρωμένη και Προσαρμοσμένη Διαχείριση και αποτελεσματική προστασία στις Π.Π.
5. O Πίνακας αντιστοίχισης των σημερινών Φ.Δ. των Π.Π. με τις ΜΔΠΠ που επισυνάπτεται στο Σ.Ν. είναι παρά πολύ γενικός. Προτείνεται να υπάρξει σε κάθε ΜΔΠΠ η αντιστοίχιση των Προστατευόμενων Περιοχών NATURA, που θα υπάγονται σε κάθε ΜΔΠΠ προκειμένου να υπάρχει μια σαφής αποτύπωση των υποχρεώσεων σε ότι αφορά την προστασία και διαχείριση περιβάλλοντος που θα κληθεί να αντιμετωπίσει κάθε ΜΔΠΠ. Επίσης θα πρέπει να αποτυπώνονται στο σχετικό Νόμο οι έδρες των νέων ΜΔΠΠ (θα παραμείνουν οι ίδιες με αυτές των σημερινών Φ.Δ. των Π.Π. ή θα αλλάξουν; και με βάση ποιο κριτήριο θα γίνει η επιλογή;), όπως επίσης θα πρέπει να αποτυπώνονται και οι έδρες των σχετικών Παραρτημάτων (τοπικών Τμημάτων) των ΜΔΠΠ (πρέπει να προβλέπεται η ίδρυση Παραρτημάτων τουλάχιστον για τις Περιοχές αρμοδιότητας των πρώην Φ.Δ. που με βάση το Σ.Ν. συνενώνονται).
6. Προτείνεται στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.α), εκτός από την εφαρμογή και παρακολούθηση των Σχεδίων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της χωρικής αρμοδιότητας των ΜΔΠΠ, οι ΜΔΠΠ (μετά από γνωμοδότηση των Επιτροπών Διαχείρισης – βλ. σχετικά σχόλια στο επόμενο Άρθρο) να έχουν συμμετοχή και στην εκπόνηση των Σχεδίων Διαχείρισης, και μετέπειτα των Προεδρικών Διαταγμάτων, υποβάλλοντας συγκεκριμένες προτάσεις προς τον ΟΦΥΠΕΚΑ, καθώς, οι ΜΔΠΠ με το προσωπικό τους είναι αυτές, που έχουν τη γνώση και την επαφή με τις Π.Π.
7. Στην αναφορά στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.δ) για διαβούλευση με την Τοπική Κοινωνία, τους Παραγωγικούς Φορείς, κ.λπ., θα πρέπει να καταγράφουν με σαφήνεια οι Μέθοδοι διαβούλευσης και παρουσίασης και κυρίως η τελική χρήση και εφαρμογή των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης στους εμπλεκόμενους Φορείς (stakeholders), για την βελτιστοποίηση της Διαχείρισης των προστατευτέων αντικειμένων στις Π.Π. των ΜΔΠΠ. Θα πρέπει επίσης να γίνεται σαφής αναφορά στο Νόμο για την υποχρέωση των Τοπικών και Περιφερειακών Φορέων και Υπηρεσιών να λαμβάνουν (δεσμευτικά) υπόψη τους τα αποτελέσματα της όποιας διαβούλευσης για θέματα προστασίας περιβάλλοντος που αφορούν τις Π.Π.
8. Σε ότι αφορά τα Τοπικά Σχέδια Δράσεων Προτεραιοτήτων (ΤΣΔΠ) για την Π.Π. ευθύνης των ΜΔΠΠ (Άρθρο 34.2.θ) στο Σ.Ν. προτείνεται, εκτός της συμμετοχής των ΜΔΠΠ στην κατάρτιση, και η συμμετοχή στην εφαρμογή και αξιολόγηση/αναθεώρηση των ΤΣΔΠ. Επίσης, επιβάλλεται τα ΤΣΔΠ να είναι αντικείμενο μελέτης των Σχεδίων Διαχείρισης και να έχουν ήδη καταρτιστεί ταυτόχρονα με την κατάρτιση και πάντως πριν την έναρξη εφαρμογής των Σχεδίων Διαχείρισης. Σε αντίθετη περίπτωση τα Σχέδια Διαχείρισης δεν θα είναι σε θέση να καθορίσουν τις προτεραιότητες διαχείρισης σε κάθε Π.Π. και επομένως δεν θα επιτελούν και τον βασικό σκοπό ύπαρξής τους.
9. Προτείνεται στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.η) να προστεθεί η συμμετοχή της ΜΔΠΠ (εκτός από τον τοπικό Αντιπυρικό σχεδιασμό) και στον τοπικό Αντιπλημμυρικό σχεδιασμό και στα ΠΣΕΑ (Πολιτικά Συστήματα Έκτακτης Ανάγκης) στις περιοχές ευθύνης τους.
10. Προτείνεται στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.ια) να αναφέρεται ότι οι ΜΔΠΠ μπορούν να υλοποιούν Οικο-Τουριστικές Δραστηριότητες και Προγράμματα με ιδία μέσα έναντι αντιτίμου και για τον σκοπό αυτό μπορούν να εκδίδουν σχετική άδεια σε Μέσα Μεταφοράς (Σκάφη, Μίνι-Λεωφορεία, κ.λπ.) στις αρμόδιες Δ/νσεις Μεταφορών των Περιφερειών για την μεταφορά επισκεπτών.
11. Σε ότι αφορά (Άρθρο 34.2.ιβ) στο Σ.Ν. την αρμοδιότητα υποστήριξης Εθνικών, Ευρωπαϊκών ή Διεθνών Προγραμμάτων θα πρέπει να καταστεί σαφές ποιους Φορείς και Υπηρεσίες και με ποιο ακριβώς τρόπο θα υποστηρίξουν οι ΜΔΠΠ για την εκτέλεση Προγραμμάτων. Η συμμετοχή σε Προγράμματα που περιγράφονται στο συγκεκριμένο Άρθρο, και ιδίως σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά, καθορίζεται εξ αρχής με την συμμετοχή των Φορέων ως Συντονιστών ή Κύριων Εταίρων στα Προγράμματα. Η ενεργή συμμετοχή ενός Φορέα υποστηρικτικά σε ένα Πρόγραμμα στο πλαίσιο υποβολής Προτάσεων για χρηματοδότηση δεν είναι δυνατή, χωρίς να υπάρχει σαφές φυσικό αντικείμενο και οικονομικός καταμερισμός πόρων και μέσα για τον Φορέα. Πολλοί από τους σημερινούς Φ.Δ. των Π.Π. συμμετέχουν ήδη σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα (που βρίσκονται σε εξέλιξη) συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην απορρόφηση Εθνικών και Κοινοτικών κονδυλίων στην χώρα. Οι προβλεπόμενες αλλαγές στη δομή των σημερινών Φ.Δ. των Π.Π. εκτιμάται ότι θα επιφέρουν μεγάλες καθυστερήσεις και, αναπόφευκτα, και πιθανές απεντάξεις Πράξεων με αρνητική επίπτωση στην απορρόφηση Ευρωπαϊκών πόρων για την χώρα μας. Με δεδομένο ότι τα Ευρωπαϊκά (κυρίως) Προγράμματα, κατά τεκμήριο υλοποιούνται από διαφορετικούς Εταίρους, στην Ελλάδα και σε άλλες Χώρες, με ανειλημμένες υποχρεώσεις και χρονοδιαγράμματα Δράσεων. Η μη υλοποίηση αυτών των Δράσεων θα επιφέρει, πέραν από τις οικονομικές απώλειες πόρων που προαναφέρθηκαν, την ενδεχόμενη διακοπή Προγραμμάτων με αρνητικές συνέπειες γεγονός που θα συνιστά πλήγμα όχι μόνον για την αξιοπιστία του ΥΠΕΝ αλλά και της χώρας μας ευρύτερα. Προτείνεται στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.ιβ) να καταγράφεται ότι αποτελεί αρμοδιότητα των ΜΔΠΠ ο σχεδιασμός και η εκτέλεση Εθνικών, Ευρωπαϊκών ή Διεθνών Προγραμμάτων και Δράσεων σε Π.Π. μετά από έγκριση του Δ.Σ. του ΟΦΥΠΕΚΑ.
12. Η σύνταξη Προτάσεων Φύλαξης από τις ΜΔΠΠ και αποστολής στους αρμόδιους Φορείς για την εφαρμογή τους (Άρθρο 34.2.ιγ) θα πρέπει να αναφερθεί στο Νόμο ότι θα είναι δεσμευτική για τις Υπηρεσίες και Φορείς. Δυστυχώς, με δεδομένη τη σημερινή λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης εκτιμάται ότι η προτεινόμενη Πρακτική θα είναι μη λειτουργική και σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστη. Στο Σ.Ν. θα πρέπει επιπρόσθετα να γίνει αναφορά στην εποπτεία και έλεγχο δραστηριοτήτων στα όρια της Π.Π. των ΜΔΠΠ, κάτι που γίνεται από την σύσταση και λειτουργία των Φ.Δ. των Π.Π. εδώ και 20 χρόνια, και η οποία παρά την έλλειψη πολιτικής βούλησης από την εκάστοτε Πολιτική Ηγεσία τα τελευταία χρόνια ώστε η συγκεκριμένη αρμοδιότητα να έχει και συγκεκριμένο Νομικό Θεσμικό Πλαίσιο λειτουργίας (δηλ. το Προσωπικό των Φ.Δ. των Π.Π. να έχει και ανακριτικό χαρακτήρα), κρίνεται ότι είχε θετικό αποτέλεσμα αφού σε πολλές περιπτώσεις η καθημερινή παρουσία του Προσωπικού των Φ.Δ. των Π.Π. λειτούργησε αποτρεπτικά στην τέλεση έκνομων ενεργειών στις Π.Π.. Αντίθετα, στο Σ.Ν. καταγράφεται ότι οι ΜΔΠΠ θα πρέπει να ελέγχουν την εφαρμογή της φύλαξης από άλλες Υπηρεσίες και Φορείς. Με δεδομένο ότι οι Περιφέρειες και οι Δήμοι, στις πλείστες των περιπτώσεων, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υπο-στελέχωσης και παράλληλα πληθώρας αρμοδιοτήτων και καθίσταται ασαφές κατά πόσο αυτοί οι Φορείς θα μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική φύλαξη και έλεγχο δραστηριοτήτων στις Π.Π. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το έργο της εποπτείας των Προστατευόμενων Περιοχών είναι ιδιαίτερο και απαιτούνται ειδικά προσόντα όπως αυτά που διαθέτει το εξειδικευμένο Προσωπικό που υπηρετεί στους σημερινούς Φ.Δ. των Π.Π., καθώς και καθημερινή παρουσία στο πεδίο, που όπως είναι εύκολα αντιληπτό μόνο οι ΜΔΠΠ μπορούν να έχουν.
13. Η αφαίρεση της αρμοδιότητας (Άρθρο 34.2) παροχής Γνωμοδοτήσεων για την λήψη Αποφάσεων έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων σε έργα και δραστηριότητες, που επιχειρείται με το παρόν Σ.Ν. από τις ΜΔΠΠ για τις περιοχές αρμοδιότητάς τους, αποδυναμώνει την διαδικασία Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης στις Προστατευόμενες Περιοχές και αποκλείει την εμπεριστατωμένη γνωμοδότηση από τις τοπικές Περιφερειακές ΜΔΠΠ, που είναι σαφές ότι έχουν κατά πολύ αρτιότερη γνώση των περιοχών σε σχέση με τον Κεντρικό Οργανισμό ΟΦΥΠΕΚΑ.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΚΤΥΟΥ Φ.Δ. των Π.Π.: Α. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Προστατευόμενων Περιοχών Δέλτα Έβρου και Σαμοθράκης, Καθηγητής Δ. ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, Καθηγητής Γ. ΑΡΑΠΗΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Προστατευόμενων Περιοχών Ν. Πελοποννήσου-Κυθήρων, Διευθυντής Ερευνών Γ. ΚΑΡΕΤΣΟΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Πάρνηθας, Δρ. Γ. ΛΥΡΙΝΤΖΗΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Εθνικού Πάρκου Σχοινιά-Μαραθώνα, Υμηττού & Νοτιοανατολικής Αττικής
Παρ.1
Ο ν2742 όρισε 25 ΦΔ με περιορισμένη χωρική αρμοδιότητα για υπάρχει αποτελεσματικότητα. Διαχρονικά φθάνοντας στο ν4519 ορίστηκαν 38 ΦΔ με ευρύ αντικείμενο, τόσο ώστε να μην μπορεί να υπάρχει πλέον η επόπτευση λόγω χλμ απόστασης αλλά και όγκου χωρίς να υπάρχουν ΠΔ και ΣΔ για τις περιοχές αυτές. Το ΥΠΕΝ φρόντισε με την ανυπαρξία διοίκησης που το διακατέχει να μεταφέρει την ευθύνη στους ΦΔ που έχουν ξεροσταλιάσει να περιμένουν την στήριξη του ΥΠΕΝ που είναι άφαντο για δεκαετίες από την υπόθεση βιοποικιλότητας και φυσικό περιβάλλον. Με το νέο νόμο μειώνονται σε 24 Μονάδες διαχείρισης με ακόμα μεγαλύτερη περιοχή. Πως θα λειτουργήσει αυτό το πράμα δεν το αναφέρει η αιτιολογική, ούτε που βασίστηκε ή σε ποια στοιχεία ή που είναι η βέλτιστη πρακτική, μάλλον δεν υπάρχει στην περίπτωση αυτή.
Παρ.2
Η περ. α-β-γ έχει διαφορετικές απαιτήσεις σε προσωπικό που πρέπει να είναι κυρίως επιστημονικό σε σχέση με τις περ.δ-ε που ζητά προσωπικό ξεναγών ή δημοσίων σχέσεων. Οι αρμοδιότητες είναι ίδιες με τον ν4519 και η αιτιολογική έκθεση δεν αναφέρει από που προέκυψαν, πως θα καλυφθούν οι απαιτήσεις αυτές, εάν υπήρξε κάποια έρευνα κτλ. Όλα έωλα αντιγράφοντας τον 4519 και αφαιρώντας την επόπτευση που είναι σημαντική διότι δεν μπορείς να μην δεν ξέρεις τι γίνεται στο πεδίο και τις γνωμοδοτήσεις που είναι το πιο ισχυρό εργαλείο για τους ΦΔ, Εργαλείο Διαχείρισης ονομάζονται οι γνωμοδοτήσεις των ΦΔ, αλλιώς θα υπήρχε ακόμα χειρότερη κατάσταση στις προστατευόμενες περιοχές.
Η περ.στ δεν χρειάζεται καν να αναφερθεί
Οι περ.η και ιγ πάλι ζητά κάτι εξειδικευμένο, θα προσληφθεί προσωπικό αστυνομίας και πυροσβεστικής που θα ασχολείται με αυτό; Εδώ θα πρέπει να υπάρχει επικουρία στη σύνταξη τους σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Η περίπτωση ια εάν δεν προέκυψε από τον ν4519 πως θα εφαρμοστεί, θα υπάρχει προσωπικό που θα ασχολείται με την βιοποικιλότητα αλλά παράλληλα θα πρέπει να αναπτύσσει έσοδα, τότε γιατί να αμείβεται με το ενιαίο μισθολόγιο και να μην εξαιρεθεί από αυτό ή το χειρότερο σενάριο αφού τίθεται κερδοσκοπικός πλέον σκοπός γιατί να ασχοληθεί με το φυσικό αντικείμενο το όποιο προσωπικό που θα υπάρχει και να μην ασχολείται μόνον με την αύξηση των εσόδων. Οι Αναπτυξιακές γιατί να υπάρχουν αφού ιδρύονται οι ΜΔ με την περ.ια. Ο τουρισμός και η ανάπτυξη του είναι αντικείμενο του ιδιωτικού τομέα. Οι ΜΔ να συνεργαστούν αλλά στο πλαίσιο πόσοι επισκέπτες χωράνε, που μπορεί να χωροθετηθεί μια μονάδα (αφού υπάρχουν ΣΔ και ΠΔ πρώτα), πόσα γκρουπ μπορούν ταυτόχρονα να επισκέπτονται συγκεκριμένες περιοχές, συνεργασία για την ανάπτυξη brand name κτλ. Οι ΦΔ έχουν και αυτοί σκοπό το κέρδος, αλλά όχι το οικονομικό κέρδος, αλλά το περιβαλλοντικό και η περ.ια ακυρώνει το σκοπό τους που είναι η βιοποικιλότητα και όχι η αύξηση εσόδων. Το σκεπτικό της περ.ια είναι λάθος εκ της γεννέσεως της
Τα άρθρα 27-43 να αποσυρθούνε και τα εκσυγχρονιστεί ο θεσμός των υπαρχόντων ΦΔ στην πλάτη των υπαλλήλων και άμισθων ΔΣ (ΑΜΙΣΘΩΝ) καλύπτει η πολιτεία τις υποχρεώσεις της ως προς τις ευρωπαϊκές οδηγίες και ελληνική νομοθεσία για το φυσικό περιβάλλον και το μόνον που να μείνει να είναι η αναγνώριση της εργασίας των υπαλλήλων σε ΦΔ.
Οι 24 ΜΔΠΠ που αντικαθιστούν τους 36 ΦΔΠΠ, αντί να γίνονται πιο ευέλικτες
και αποτελεσματικές με αύξηση του αριθμού τους και του δυναμικού τους και με
συνεπαγόμενη μείωση της έκτασης των ΠΠ που εποπτεύουν ( που ήταν πάγιο αίτημά τους),
μειώνονται κατά 12 και επομένως αυξάνεται η έκταση των ΠΠ που εποπτεύουν. Λογική
συνέπεια η υποβάθμιση της εποπτείας και αποτελεσματικότητάς τους στις περιοχές
αρμοδιότητάς τους. Περαιτέρω υποβάθμιση προκύπτει από τη μετατροπή τους σε
«τμήματα» του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Είναι καταρχήν προβληματικό οι ΜΔΠΠ να έχουν αρμοδιότητες που δεν έχει και ο κεντρικός συντονιστικός φορέας ΟΦΥΠΕΚΑ του οποίου αποτελούν Τμήματα.
Είναι απόλυτα απαραίτητο ο ΟΦΥΚΕΠΑ και οι ΜΔΠΠ να έχουν σαφώς την αρμοδιότητα επιτήρησης (ανακριτικά καθήκοντα) και τα απαραίτητα μέσα για την αποτελεσματική εφαρμογή των διαχειριστικών μέτρων που προβλέπονται από τις ΕΠΜ, τα Προεδρικά Διατάγματα και τα Σχέδια Διαχείρισης. Επίσης να έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν διοικητικά πρόστιμα με βάση ένα εθνικό σύστημα προστίμων για παραβάσεις που οδηγούν στην υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος εντός των ΠΠ που θα καταρτίσει ο ΟΦΥΚΕΠΑ. Μόνο σε αυτή την περίπτωση οι ΜΔΠΠ θα μπορούν να αξιολογηθούν όσον αφορά στο βασικό τους αντικείμενο που είναι η διατήρηση ειδών και οικοτόπων. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα σπαταληθεί χρήμα των ευρωπαίων πολιτών χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα ενώ η χώρα θα είναι συνεχώς εκτεθειμένη όσον αφορά τις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις με ότι σημαίνει αυτό (καταδίκες, πρόστιμα). Σε κάθε περίπτωση είναι επιεικώς απαράδεκτο ένα ολόκληρο σύστημα διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (εξαιρετικά μεγάλη δομή αντίστοιχου μεγάλου κόστους) που φτιάχνεται το 2020 να μην έχει τουλάχιστον τις αρμοδιότητες που έχουν οι ιδιώτες θηροφύλακες που βασίζονται σε νομοθέτημα του 1969!!!
Αυτά που προβλέπονται στο σχέδιο δηλαδή:
ζ) Επικουρία των αρμόδιων διοικητικών και δικαστικών αρχών στον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας καθώς και των ειδικότερων όρων και ρυθμίσεων που αφορούν κάθε περιοχή και ιγ) Σύνταξη προτάσεων φύλαξης των περιοχών αρμοδιότητάς τους, τα οποία αποστέλλονται στους αρμόδιους φορείς για την εφαρμογή τους, καθώς και παρακολούθηση της εφαρμογής τους
θεωρούμε ότι είναι γενικόλογα και άνευ πρακτικής αξίας ειδικά μάλιστα στην περίπτωση των Θαλάσσιων ΠΠ. Δηλαδή εδώ το Σχέδιο εννοεί ότι μια ΜΔΠΠ θα καταρτίζει μια πρόταση φύλαξης του θαλάσσιου χώρου και θα την στέλνει στη Λιμενική Αρχή…η οποία θα είναι υποχρεωμένη να την εφαρμόσει? Προφανώς ανεφάρμοστο και άνευ πρακτικού αποτελέσματος.
Σχετικά με το Άρθρο 34, παράγραφος 2γ) που αναφέρει ότι οι ΜΔΠΠ θα μπορούν να προβαίνουν «Στην κατάρτιση μελετών και διεξαγωγή ερευνών, καθώς και εκτέλεση τεχνικών ή άλλων έργων που περιλαμβάνονται στα οικεία Σχέδια Διαχείρισης και είναι απαραίτητα για την προστασία, διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών», θα πρέπει παράλληλα να λαμβάνει υπόψη ή στο συγκεκριμένο Άρθρο ή στην στελέχωση ότι «οι ΜΔΠΠ θα πρέπει να στελεχωθούν ώστε να διαθέτουν την απαραίτητη Ικανότητα Αναθέτουσας Αρχής για την υλοποίηση των ανωτέρω έργων και ειδικά την απαραίτητη Επιχειρησιακή και Διοικητική Ικανότητα όπως ορίζεται, για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων έργων του ΕΣΠΑ 2014-2020 καθώς και της επόμενης ΠΠ 2021-2027».
Ο Πρόεδρος και τα Μέλη του Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, μετά την ενημέρωσή τους για το Σχέδιο Νόμου«ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ», το οποίο τέθηκε σε διαβούλευση από Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) στις 04/03/2020 και αφορά τον μελλοντικό χαρακτήρα Οργάνωσης και Διοίκησης των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών (Φ.Δ. των Π.Π.), τοποθετούνται επί των θέσεων του Σ.Ν. ως εξής:
-Τα μέλη του Δ.Σ. δεν συμφωνούν με τις θέσεις του Σ.Ν.που προτείνονται για το νέο Μοντέλο Λειτουργίας και Διοίκησης των Φ.Δ. των Π.Π. Συνοπτικά, στο Σ.Ν.προτείνεται η κατάργηση των Διοικητικών Συμβουλίων των Φορέων Διαχείρισης των Π.Π. με τη ταυτόχρονη σύσταση ενός νέου Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής – ΟΦΥΠΕΚΑ), το οποίο θα έχει έδρα την Αθήνα.Η αντικατάσταση Διοικητικών Συμβουλίων σε τοπικό επίπεδο με Επιτροπές Διαχείρισης Συμβουλευτικού χαρακτήρα, για την υποστήριξη Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ) που θα συνεδριάζουν 3 φορές τον χρόνο,, καταστρατηγεί τη σύγχρονη έννοια της αποτελεσματικής και ουσιαστικής διακυβέρνησης των Προστατευόμενων Περιοχών. Η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει ότι μόνο με την ενεργό συμμετοχή Τοπικών, Περιφερειακών και Εθνικών εμπλεκομένων Φορέων, με την έννοια της λήψης κοινών αποφάσεων, μπορεί να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμα ένας θεσμόςουσιαστικής Προστασίας και Ολοκληρωμένης διαχείρισης του Περιβάλλοντος.
-Η κατάργηση του «Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου» (Ε.Θ.Π.Ζ.) και η αντικατάσταση του με «Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ιόνιων Νήσων», που θα έχει άλλο θεσμικό ρόλο εφόσον αφαιρούνται πολλές από τις σημερινές αρμοδιότητες (π.χ. Φύλαξη και Έλεγχος Δραστηριοτήτων, Εποπτεία, Γνωμοδοτήσεις, κ.λπ.), αποτελεί αναμφισβήτητα την ‘ταφόπλακα’ για ένασημαντικό Φορέα σε θέματαΠεριβάλλοντος στο νησί της Ζακύνθου.
-Η σχέση εμπιστοσύνης που έχει αναπτυχθεί εδώ και 20 χρόνια μεταξύ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Τοπικών Παραγωγικών Φορέων, των Υπηρεσιών του Κράτους και των Περιβαλλοντικών Μ.Κ.Ο. θα κλονιστεί εφόσον δεν θα υπάρχει πια η δυνατότητα ουσιαστικής ολοκληρωμένης Οικοσυστημικής προσέγγισηςσε ότι αφορά την Διαχείριση σε θέματα Προστασίας του Φυσικού Περιβάλλοντος και της Βιοποικιλότητας με τη ταυτόχρονη Βιώσιμη Ανάπτυξη της Ζακύνθου. Η μονόπλευρη λήψη καθοριστικών αποφάσεων για το μέλλον της Ζακύνθου, όπως η έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων από έναν‘Αθηνοκεντρικό’ Κεντρικό Οργανισμό του ΥΠΕΝ για μεγάλα Έργα και Επενδύσεις, και χωρίς την καθοριστική γνωμοδότηση από έναν εξειδικευμένο σε θέματα περιβάλλοντος Φορέα που δρα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο θα έχει ως μοναδικό αποτέλεσμα την ενίσχυση του χάσματος από το επιθυμητό σε ότι αφορά την ορθολογική διαχείριση του περιβάλλοντος και τηνβιώσιμη ανάπτυξηστις Π.Π. με βάση τις αρχές της σε παγκόσμιο επίπεδο εφαρμοζόμενης Γαλάζιας Οικονομίας.
Ως εκ τούτου, ο Πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. του Φ.Δ. του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου προτείνουν η Διοίκηση και η Λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχώννα παραμείνει ως έχει, με την διοίκηση και λειτουργία των Φ.Δ. των Π.Π. να υποστηρίζεται από το υπάρχον μοντέλο των Διοικητικών Συμβουλίων και του σχήματος των υφιστάμενων Φορέων Διαχείρισης ενώ παράλληλα θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η εύρυθμη λειτουργία τουςσε ότι αφορά την αυτοτέλεια πόρων και λήψης αποφάσεων. Παράλληλα, θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους Φ.Δ. των Π.Π. να διατηρήσουν το υφιστάμενο για πολλά χρόνια εξειδικευμένο Προσωπικό που έχει δημιουργηθεί με πόρους της Ελληνικής Πολιτείας και της Ε.Ε.,καιτο οποίο Προσωπικό αποτελεί βασικό εργαλείο για την σύγχρονη Διαχείριση και Προστασία του Περιβάλλοντος στις Π.Π. μέσα από την μετατροπή των Συμβάσεων Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου σε Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου ώστε να διασφαλιστεί η εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία των Φ.Δ. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα οι Φ.Δ. των Π.Π. να προσλάβουν το αναγκαίο πρόσθετο μόνιμο Προσωπικό (Επιστήμονες και Φύλακες Περιβάλλοντος της Φύσης) για να καλύψουν τις ανάγκες τους, που προέκυψαν από την επέκταση των ορίων τουςσύμφωνα με το Ν. 4519/2018. Σε αντίθετη περίπτωση η ‘υποβάθμιση’ των Φ.Δ. των Π.Π. σε ‘Τμήματα’ σε όλες τις περιοχές ενέχει τον σοβαρό κίνδυνο να χαθεί το όποιο έργο έχει γίνει μέχρι σήμερα στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας και να αρχίσει η Ελλάδα πάλι από το ‘σημείο μηδέν’, γεγονός που θα έχει σαν άμεση συνέπεια πλήθος καταγγελιών από μέρους της Ε.Ε. και επικείμενες νέες καταδίκες και πιθανά πρόστιμα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Σήμερα, είναι ευρύτερα αναγνωρισμένο ότι ο Φ.Δ. του Ε.Θ.Π.Ζ., παρά τις ποικιλόμορφες δυσκολίες που αντιμετώπισε στη μέχρι τώρα εικοσάχρονη πορεία του αποτελεί πλέον ένα αναπόσπαστο μέρος του κοινωνικο-οικονομικού ιστού της Ζακύνθου και των Ιονίων Νήσων, καθώς η Θαλάσσια Χελώνα και το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο αποτελούν ‘Σήμα Κατατεθέν’ της Ζακύνθου, εξασφαλίζοντας την προβολή του νησιού σε Εθνικό και Διεθνές επίπεδο και προσφέροντας στην Τοπική Κοινωνία, αλλά και στην χώρα, ένα καθοριστικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Αποτελεί ισχυρή πεποίθηση όλων των Μελών του Δ.Σ. του Φ.Δ. του Ε.Θ.Π.Ζ. ότι η ισχυρή παρουσία και ο ρόλος του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου θα πρέπει όχι μόνον να διατηρηθεί στο μέλλον αλλά και να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο προς όφελος όχι μόνον της τοπικής Κοινωνίας της Ζακύνθου αλλά και ευρύτερα των πολιτών της Περιφέρειας των Ιονίων Νήσων και της Ελλάδας.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Η αφαίρεση από τους ΦΔΠΠ ή τις Μονάδες Διαχείρισης των αρμοδιοτήτων 1) της επόπτευσης (άρα θα εκλείψει η καταγραφή πιέσεων και απειλών), 2)των γνωμοδοτήσεων σε αποφάσεις έκδοσης Περιβαλλοντικών Όρων για δραστηριότητες εντός της περιοχής ευθύνης τους (άρα θα εκλείψει η ρύθμιση των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στην περιοχή με ταυτόχρονη διασφάλιση εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας) και 3) της διαβουλευτικής διαδικασίας, που επιτυγχανόταν μέσω των ΔΣ (θα εκλείψει η ζύμωση με τις τοπικές κοινωνίες), ακυρώνει τα βασικά εργαλεία της Προσαρμοζόμενης Διαχείρισης. Τα μόνα που θα απομείνουν από όλα τα ανωτέρω στις Μονάδες Διαχείρισης είναι η επιστημονική παρακολούθηση της βιοποικιλότητας και άρα τα επιστημονικά δεδομένα και η ενημέρωση – ευαισθητοποίηση των χρηστών. Εφόσον αυτά δεν περιλαμβάνονται πλέον ως αρμοδιότητες στις ΜΔ, δεν μπορεί να γίνει ολοκληρωμένη αλλά ούτε και προσαρμοζόμενη διαχείριση.
Ειδικότερα:
• Η προηγούμενη διάκριση των 36 ΦΔ είχε γίνει κυρίως με κριτήρια εγγύτητας των προστατευόμενων περιοχών προς την έδρα του Φορέα, αλλά και κάποια οικολογικά χαρακτηριστικά (παραθαλάσσιοι υγρότοποι, βουνά). Η προτεινόμενη μειώνει σε 24 τους ΦΔ (ΜΔ) και χρησιμοποιεί διοικητικά κριτήρια. Δεν κρίθηκε η λειτουργικότητα ή όχι της καταργούμενης διάκρισης και επιπλέον γίνονται μεγάλοι σε έκταση Φορείς με περιοχές, μακριά από την έδρα του κάθε Φορέα, και με περιοχές με τελείως διαφορετική χρήση, πιέσεις/απειλές.
• O Πίνακας αντιστοίχισης ΦΔΠΠ με ΜΔ που επισυνάφτηκε, στον παρόντα νόμο, είναι παρά πολύ γενικός, γιατί δεν υπάρχει αντιστοίχιση των περιοχών NATURA, που θα υπάγονται σε κάθε ΜΔ. Συνεπώς δεν μπορούν αν εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πολλές περιοχές, που διαχειριζόταν ένας ΦΔΠΠ μπορεί να αποτελούν αντικείμενο περισσότερης από μίας ΜΔ, ή ένας παλαιός ΦΔΠΠ μπορεί να υπάγεται σε περισσότερες από μία ΜΔ και σίγουρα 5 ΜΔ θα μείνουν χωρίς προσωπικό (πχ Μονάδα Διαχείρισης ΠΠ Ανατ. Κρήτης).
• Είναι σημαντικό οι ΜΔ που βρίσκονται στην ΠΠ να μπορούν να συμμετέχουν στην εκπόνηση, ουσιαστικά, όμως των σχεδίων διαχείρισης και μετέπειτα των Προεδρικών Διαταγμάτων με συγκεκριμένες προτάσεις προς τον ΟΦΥΠΕΚΑ. Οι ΜΔ με το προσωπικό τους είναι αυτές, που θα έχουν τη γνώση και την επαφή με τις ΠΠ.
• Η παρακολούθηση των ειδών και των τύπων οικοτόπων ενωσιακού ενδιαφέροντος, που επανήλθε ορθώς με το παρόν σχέδιο νόμου, απαιτεί επιπλέον προσωπικό, που θα εκπαιδευτεί πάνω στο αντικείμενο από το υπάρχον. Το επιπλέον προσωπικό σαφώς και θα είναι χρήσιμο και για την παρακολούθηση ειδών εθνικού ενδιαφέροντος σημαντικής αξίας, η παρακολούθηση των οποίων δεν αναφέρονται στο παρόν σχέδιο νόμου.
• Το προσωπικό των ΜΔ δεν πρέπει μόνο να είναι υπεύθυνο για την παρακολούθηση και την εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης αλλά και για τη σύνταξή τους, καθόσον διαθέτει κατάρτιση, εμπειρία και τεχνογνωσία, γνώση των περιοχών και την άμεση επαφή με τις τοπικές κοινωνίες.
• Όσον αφορά στη διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, τους παραγωγικούς φορείς κ.λπ., δεν αναφέρεται καμία πρόβλεψη σχετικά με την μέθοδο διαβούλευσης και ιδίως την μέθοδο παρουσίασης και κυρίως τελικής χρήσης των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης, για την βελτιστοποίηση της διαχείρισης των προστατευτέων αντικειμένων. Δεν αναφέρεται πουθενά η υποχρέωση των τοπικών και περιφερειακών φορέων να λάβουν υπόψη τους τα αποτελέσματα της όποιας διαβούλευσης.
• Η επικουρία των αρμόδιων αρχών οφείλει να συνίσταται κατά κύριο λόγο σε θέματα πρόληψης των περιβαλλοντικών παραβάσεων και δευτερογενώς σε ζητήματα καταστολής ή θεραπείας. Η εποπτεία, που εφαρμόζεται από τους ΦΔΠΠ έως τώρα είχε χαρακτήρα προληπτικό και αποτρεπτικό για τις περιβαλλοντικές παραβάσεις.
• Η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και η οργάνωση μέτρων αντιπυρικής προστασίας αποτελεί θεσμικό αντικείμενο και υποχρέωση της Δασικής Υπηρεσίας (Ν. 2612/1998 και 4662/2020). Από τα ανωτέρω δεν προκύπτει κάποια βαρύτητα των προτάσεων των ΜΔ στον αντιπυρικό σχεδιασμό. Οι ΜΔ θα πρέπει να έχουν συμβουλευτικό ρόλο στον αντιπυρικό σχεδιασμό και μόνο σε ό,τι αφορά τα προστατευτέα αντικείμενα.
• Αναφορικά με τα Τοπικά Σχέδια Δράσεων Προτεραιότητας, επιβάλλεται να είναι αντικείμενο μελέτης των Σχεδίων Διαχείρισης και να έχουν ήδη καταρτιστεί ταυτόχρονα με την κατάρτιση και πριν την έναρξη εφαρμογής των Σχεδίων Διαχείρισης. Σε αντίθετη περίπτωση το Σχέδιο Διαχείρισης δεν είναι σε θέση να καθορίσει προτεραιότητες διαχείρισης και άρα δεν επιτελεί τον βασικό σκοπό ύπαρξης του.
• Όσον αφορά την αρμοδιότητα υποστήριξης εθνικών, ευρωπαϊκών ή διεθνών προγραμμάτων δεν καθίσταται σαφές ποιούς και με ποιό τρόπο θα υποστηρίξουν οι ΜΔΠΠ για την εκτέλεση προγραμμάτων. Η συμμετοχή σε προγράμματα αυτού του είδους, που περιγράφονται στο άρθρο και ιδίως σε εθνικά και ευρωπαϊκά, καθορίζεται εξ αρχής με την συμμετοχή των Φορέων ως κύριων ή εν γένει εταίρων. Η ενεργή συμμετοχή Φορέα υποστηρικτικά δεν είναι δυνατή, χωρίς δηλαδή σαφές φυσικό και οικονομικό καταμερισμό και αντικείμενο και άρα χωρίς υφιστάμενους πόρους και μέσα, στο πλαίσιο υποβολής προτάσεων. Πολλοί ΦΔΠΠ συμμετέχουν σε Ευρωπαϊκά προγράμματα (κάποια από τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη) και συμβάλουν στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων. Οι αλλαγές στη δομή των ΦΔΠΠ θα επιφέρει μεγάλες καθυστερήσεις και αναπόφευκτα επανεντάξεις Πράξεων με αρνητική επίπτωση στην απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα, κατά τεκμήριο υλοποιούνται από διαφορετικούς εταίρους, στην Ελλάδα ή και σε άλλες χώρες, με ανειλημμένες υποχρεώσεις και χρονοδιαγράμματα, των οποίων η μη υλοποίηση θα επιφέρει, πέρα από τις οικονομικές απώλειες, πλήγμα στην αξιοπιστία της χώρας μας και του ΥΠΕΝ, ενδεχόμενη διακοπή προγραμμάτων με αρνητικές συνέπειες και σίγουρα θα αποδοθούν ευθύνες.
• Η σύνταξη προτάσεων φύλαξης και αποστολής στους αρμόδιους φορείς για την εφαρμογή τους, αφενός δεν αναφέρει το σχέδιο νόμου αν θα είναι δεσμευτική για τις υπηρεσίες και αφετέρου θα είναι μη λειτουργική και ανεφάρμοστη με τη σημερινή λειτουργία της δημόσιας διοίκησης. Καμία αναφορά δεν γίνεται στην εποπτεία, που από σύστασης των ΦΔΠΠ γινόταν από τους ίδιους, τουναντίον οι ΜΔ θα πρέπει να ελέγχουν την εφαρμογή της φύλαξης από άλλες υπηρεσίες.
• Οι Περιφέρειες και οι Δήμοι στις περισσότερες των περιπτώσεων αντιμετωπίζουν προβλήματα υποστελέχωσης και πληθώρας αρμοδιοτήτων και καθίσταται ασαφές το κατά πόσο μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική φύλαξη. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το έργο της εποπτείας των Προστατευόμενων Περιοχών είναι ιδιαίτερο και απαιτούνται ειδικά προσόντα.
• Η αφαίρεση της αρμοδιότητας παροχής γνωμοδοτήσεων για την λήψη αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων σε έργα και δραστηριότητες, που επιχειρείται με το παρόν σχέδιο νόμου, από τις ΜΔ και για τις περιοχές αρμοδιότητας τους, αποδυναμώνει τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης στις προστατευόμενες περιοχές και αποκλείει την εμπεριστατωμένη γνωμοδότηση από τις τοπικές ΜΔ, που έχουν αρτιότερη γνώση των περιοχών.
Η μείωση του αριθμού των τοπικών σχημάτων διαχείρισης (από τους υφιστάμενους 36 φορείς σε 24 μονάδες) θα δημιουργήσει πρόβλημα σχετικά με το μέγεθος αλλά και την ποικιλία των περιοχών (οικοσυστήματα, είδη, οικότοποι) που θα κληθούν να διαχειριστούν οι ΜΔΠΠ. Η δυνατότητα να ενισχυθεί η τοπική παρουσία και διαχείριση των μονάδων διαχείρισης θα εξαρτηθεί από τη στελέχωση και χρηματοδότησή τους, αλλά παράλληλα θα πρέπει να προβλεφθεί η κατάλληλη χωροθέτηση των εδρών τους και η δημιουργία επαρκούς αριθμού κατάλληλα στελεχωμένων παραρτημάτων.
Ο ρόλος των ΜΔΠΠ στη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών είναι υποβαθμισμένος σε σχέση με τους προβλεπόμενους στον ν. 4519/2018 φορείς διαχείρισης ενώ έχουν αφαιρεθεί σημαντικές αρμοδιότητες, όπως οι παρακάτω:
o Συμμετοχή, παροχή στοιχείων και γνωμοδότηση κατά τη διαδικασία κατάρτισης των σχεδίων διαχείρισης και την επικαιροποίησή τους.
o Παροχή αιτιολογημένης γνωμοδότησης κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων και δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στις προστατευόμενες περιοχές ευθύνης τους ή των έργων και δραστηριοτήτων οι επιπτώσεις των οποίων επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, το προστατευτέο αντικείμενο.
o Παροχή αιτιολογημένης γνωμοδότησης για έργα ή δραστηριότητες που δεν υπόκεινται στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης και είτε εμπίπτουν στις προστατευόμενες περιοχές ευθύνης τους ή των έργων και δραστηριοτήτων οι επιπτώσεις των οποίων επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, το προστατευτέο αντικείμενο.
o Διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και εμπλεκόμενους φορείς κατά τη διαδικασία κατάρτισης των ΕΠΜ, των σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων για τον χαρακτηρισμό των προστατευόμενων περιοχών και των σχεδίων διαχείρισης.
o Διαχείριση δημόσιων εκτάσεων που παραχωρούνται προς τον ΦΔΠΠ ή μισθώνονται από αυτόν, η αγορά και ενοικίαση ιδιωτικών εκτάσεων που περιλαμβάνονται στην περιοχή ευθύνης του και η πραγματοποίηση σε αυτές των αναγκαίων παρεμβάσεων με βάση το οικείο σχέδιο διαχείρισης.
o Έγκριση δραστηριοτήτων ξενάγησης εντός της περιοχής ευθύνης.
o Συνδρομή στη χορήγηση αδειών επιστημονικής έρευνας και τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων για τα προστατευτέα αντικείμενα, εντός των ορίων της περιοχής ευθύνης τους, σε συνεργασία με αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες, με απαραίτητη προϋπόθεση τη γνωστοποίηση των πορισμάτων από τις παραπάνω δραστηριότητες στη ΜΔΠΠ μετά την ολοκλήρωσή τους.
Παρα. 2 στοιχείο ιγ΄ – Ο ρόλος των ΜΔ στη φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών παρά το γεγονός ότι έχουν κομβική τοπική παρουσία και ευθύνη για την εφαρμογή των σχεδίων διαχείρισης είναι αποσπασματικός και σχετικά περιορισμένος αφού αφορά μόνο στη “σύνταξη προτάσεων φύλαξης των περιοχών αρμοδιότητάς τους, τα οποία αποστέλλονται στους αρμόδιους φορείς για την εφαρμογή τους”, χωρίς κάποια διαδικασία ή δέσμευση για την υιοθέτηση αυτών των προτάσεων από τους αρμόδιους για την εφαρμογή φορείς. Επιπρόσθετα, αν και προβλέπεται και η “παρακολούθηση της εφαρμογής τους” δεν προσδιορίζεται πώς οι ΜΔΠΠ θα έχουν αυτή τη δυνατότητα, όταν η παρακολούθηση αυτή αφορά σε εφαρμογή των προτάσεων αυτών από άλλους φορείς του δημοσίου. Παράλληλα, αν και σε άλλο άρθρο του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου (Άρθρο 37) αναφέρονται σχετικές με τη φύλαξη των ππ διατάξεις που αφορούν στη δυνατότητα του ΟΦΥΠΕΚΑ να συνεργαστεί με τις Περιφέρειες και τους Δήμους μέσω προγραμματικών συμβάσεων για την κατάρτιση σχεδίων φύλαξης των προστατευόμενων περιοχών και την εφαρμογή τους, αυτές οι αρμοδιότητες δεν έχουν συμπεριληφθεί στο παρόν άρθρο. Αντίστοιχη περίπτωση αποτελεί και το άρθρο 38, που αφορά στη δυνατότητα του ΟΦΥΠΕΚΑ να συνεργαστεί με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και το Λιμενικό Σώμα, κατά την φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών και η μέριμνα για την ενημέρωση των αρμόδιων αρχών, όπου και πάλι αυτές οι αρμοδιότητες δεν έχουν συμπεριληφθεί στο παρόν άρθρο.
Επίσης, δεν υπάρχει οποιαδήποτε πρόβλεψη για υποχρεωτική σύναψη προγραμματικής σύμβασης με όλους τους σχετικούς με τις περιοχές αρμόδιους και εμπλεκόμενους φορείς με αποκλειστικό αντικείμενο τη φύλαξη των ππ υπό την αρμοδιότητα της οικείας ΜΔΠΠ. Η αναφορά στην κατάρτιση σχεδίων φύλαξης των προστατευόμενων περιοχών και εφαρμογή τους, η μέριμνα για την επικουρία και την ενημέρωση των αρμόδιων διοικητικών και δικαστικών αρχών στον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των ειδικότερων όρων και ρυθμίσεων που αφορούν κάθε περιοχή, με αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και του υλικοτεχνικού εξοπλισμού όλων των συμμετεχόντων φορέων αυτών είναι σοβαρή έλλειψη του νομοσχεδίου.
Η δημόσια διαβούλευση ενός τόσο σημαντικού νομοσχεδίου για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας», εν μέσω καραντίνας στην οποία έχει μπει η χώρα μας και κατ’οίκον περιορισμού των πολιτών, δεν προάγει τις αρχές της διαβούλευσης και της απρόσκοπτης συμμετοχής σε αυτή σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σύμβαση Aarhus, σχετικές οδηγίες ΕΕ και την εθνική νομοθεσία. Ενδεικτικά, υπάρχει αδυναμία σύγκλισης συλλόγων, κινημάτων πολιτών, περιβαλλοντικών ΜΚΟ κλπ, αλλά και οργάνων των οποίων οι απόψεις είναι καίριες για το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο όπως πχ Επιτροπή Φύση 2000. Η απομακρυσμένη επαφή μέσω διαδικτύου δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις διαδικασίες ζωντανού διαλόγου εντός των συλλογικοτήτων και οργάνων τα οποία αδυνατούν να συγκληθούν ώστε να λάβουν αποφάσεις.
Ζητάμε λοιπόν να πράξετε το αυτονόητο και να αποσύρετε το νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας» και τη σχετική διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης τουλάχιστον έως ότου επανέλθει η χώρα στην κανονικότητα.
Δεδομένου όμως ότι η δημόσια διαβούλευση κακώς μέχρι σήμερα δεν έχει αποσυρθεί, υποβάλλουμε τις παρακάτω σύντομες παρατηρήσεις και επιφυλασσόμαστε για πιο αναλυτικές παρατηρήσεις και προτάσεις, ύστερα από μια πιο εκ βάθους μελέτη και σύγκλιση των οργάνων μας προκειμένου να παρθούν συλλογικές αποφάσεις:
Οι 24 ΜΔΠΠ που αντικαθιστούν τους 36 ΦΔΠΠ, αντί να γίνονται πιο ευέλικτες και αποτελεσματικές με αύξηση του αριθμού τους και του δυναμικού τους και με συνεπαγόμενη μείωση της έκτασης των ΠΠ που εποπτεύουν ( που ήταν πάγιο αίτημά τους), μειώνονται κατά 12 και επομένως αυξάνεται η έκταση των ΠΠ που εποπτεύουν. Λογική συνέπεια η υποβάθμιση της εποπτείας και αποτελεσματικότητάς τους στις περιοχές αρμοδιότητάς τους. Περαιτέρω υποβάθμιση προκύπτει από τη μετατροπή τους σε «τμήματα» του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Δεν αιτιολογείται η σύσταση 24 ΜΔΠΠ, έναντι των σημερινών 36 ΦΔΠΠ. Το Παράρτημα Ι είναι ελλιπές. Προτείνεται οι ΜΔ να παραμείνουν 36.
Εκτός από τις περιπτώσεις των ειδών και τύπων οικοτόπων ενωσιακού ενδιαφέροντος, οι προστατευόμενες περιοχές έχουν είδη και οικοτόπους εθνικού χαρακτήρα που δεν αποτελούν προτεραιότητα της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Η αφαίρεση της αρμοδιότητας παροχής γνωμοδοτήσεων από τις ΜΔ ακυρώνει την οιαδήποτε προσπάθεια επικουρίας των αρχών στον έλεγχο εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και ο οργάνωση μέτρων αντιπυρικής προστασίας αποτελεί θεσμικό αντικείμενο και υποχρέωση της Δασικής Υπηρεσίας.
παρ.1 Σήμερα υπάρχουν αντίστοιχα 36 ΦΔΠΠ. Ο κάθε ένας από αυτούς έχει υπό την εποπτεία του τεράστιες εκτάσεις που καλείται να τις προστατεύσει και διαχειριστεί με ελάχιστο προσωπικό. Άλλη μία ιδιαιτερότητα των ΦΔΠΠ είναι η διαφορετικότητα της βιοποικιλότητας που έχει η κάθε μία προστατευόμενη πριοχή. Πως είναι δυνατόν να ενωθούν εκτάσεις δύο ή τριών ΦΔΠΠ;;;; Ασκήσεις επί χάρτου εύκολα μπορεί να κάνει ο κάθε ένας ακόμη κι ένα παιδί δημοτικού. Εσείς λοιπόν (οι εισηγητές του νόμου) των Αθηνών για περάστε μία βόλτα όχι από τους δύο ή τους τρεις ΦΔΠΠ που θέλετε να ενώσετε αλλά μόνο από έναν. Χρονομετρήστε τη βόλτα σας, πόσες ημέρες θα σας πάρει; και μετά ελάτε να επιβάλετε τις ενώσεις. Πολλά άρθρα του παρόντος νόμου είναι έξυπνα κατασκευασμένα προς υποβάθμιση της προστασίας του περιβάλλοντος παρά για ενίσχυσή του. Η συγχώνευση ή αλλιώς ένωση 36 ΦΔΠΠ σε 24 ΜΔΠΠ αποτελεί ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ. Τα γραπτά μένουν όπως και η υπογραφή του υπουργού που θα υπογράψει κάτι τέτοιο. Ποιος υπουργός θα ήθελε οι μελλοντικές γενεές να τον αναγνώσουν ως τον υπουργό που υποβάθμισε το περιβάλλον;;; Οι ενωμένες εκτάσεις ΔΕΝ είναι ΔΥΝΑΤΟΝ να ΕΛΕΧΘΟΥΝ και να ΔΙΟΙΚΗΘΟΥΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ.
παρ. 2 Για Γνωμοδοτήσεις έργων και δράσεων ούτε λόγος. Τυχαίο; Θέλω να ελπίζω πως ΝΑΙ είναι τυχαίο. Εκτός κι αν κάποιοι αφαίρεσαν τις γνωμοδοτήσεις από το αρχικό εισηγητικό κείμενο. Ποιος ξέρει; Μόνο ο Υπουργός!
παρ. 2 ζ) «Επικουρία …» ΠΑΛΙ!!!!!
Τι θα γίνει; θα δοθούν ποτέ πραγματικές αρμοδιότητες στις ΜΔΠΠ;;;;;;
Οι ΜΔΠΠ θα παρακαλάνε το Δασαρχείο να στείλει υπαλλήλους για κοινή περιπολία και μάλιστα από διαφορετικά οχήματα γιατί οι υπάλληλοι του Δασαρχείου δεν μπορούν να μπουν στα οχήματα των ΦΔΠΠ και το ανάποδο. Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει 40 μέρες κοσκινίζει. Το ίδιο πράγμα βλέπουμε κι εδώ. Το ΥΠΕΝ δεν θέλησε ΠΟΤΕ να δώσει πραγματικές αρμοδιότητες στο προσωπικό των ΦΔΠΠ (ΜΔΠΠ). Λες και το προσωπικό είναι εχθρός που θέλει το κακό ΟΛΩΝ. Στην τελική, διαπιστώνεται πως το έργο του προσωπικού των ΦΔΠΠ είχε αποτέλεσμα γι’ αυτό φοβούνται να του δώσουν τις αυτονόητες αρμοδιότητες ενός Δημόσιου Περιβαλλοντικού Λειτουργού. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως τους αξίζουν Συγχαρητήρια!