Άρθρο 31 Πόροι και Οικονομική Διαχείριση του ΟΦΥΠΕΚΑ

Στους προβλεπόμενους πόρους να προστεθούν τα εξής:
1) Έσοδα από μισθώματα υδατοκαλλιεργειών βάσει του Ν. 4282/2014.
2) Έσοδα από Η/Υ σταθμούς βάσει Ν. 3734/2009 άρθρο 27 παρ. 12 «κάθε παραγωγός ηλεκτρικής ενεργείας, στον οποίο χορηγείται άδεια παραγωγής από Υδροηλεκτρικό Σταθμό εντός των κατά τις διατάξεις του άρθρου 18 του Ν.1650/86 προστατευόμενων περιοχών, επιβαρύνεται από την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του σταθμού του με ειδικό τέλος υπέρ του κατά τις διατάξεις του άρθρου 15 του Ν.2742/99 συνιστώμενου Φορέα Διαχείρισης της οικείας προστατευόμενης περιοχής, το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό 1% επί της προ ΦΠΑ τιμής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας στον Διαχειριστή του συστήματος».
3) Έσοδα όπως προβλεπόταν στον Ν. 4519/2018 άρθρο 8 παράγραφοι (η),(θ) και (ι), με τις αντίστοιχες εναρμονίσεις.

Απαραίτητη προϋπόθεση η έκδοση όλων των αναγκαίων νομοθετημάτων και η τυποποίηση των απαραίτητων διαδικασιών για την είσπραξη των αντίστοιχων ποσών, καθώς έως και τώρα ανάλογες αστοχίες και ελλείψεις διαδικασιών οδήγησαν στο παρελθόν σε αδυναμία είσπραξης των ποσών που προβλεπόταν από τα μισθώματα των υδατοκαλλιεργειών (Ν.4282/2014).

1. Παρ. 1 Θεωρούμε ιδιαίτερα θετική την πρόβλεψη χρηματοδότησης του ΟΦΥΠΕΚΑ από τον Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό. Ωστόσο, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι αφορά σε ετήσια επιχορήγηση.

2. Επιπλέον, υπάρχουν και άλλες πηγές χρηματοδότησης που είτε σήμερα προβλέπονται για τους Φορείς Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών, είτε έχουν προταθεί κατά τη μακρά πορεία διαβουλεύσεων επί του θέματος της διοίκησης των προστατευόμενων περιοχών. Συγκριμένα, προτείνουμε τις ακόλουθες προσθήκες:
1) Παρ. 1(α) Έσοδα από πιστώσεις που εγγράφονται στο Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό [ετησίως],
2) Έσοδα, έκτακτες επιχορηγήσεις και χρηματοδοτήσεις, που δίνονται από τον Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό ή το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων,
3) Έσοδα, επιχορηγήσεις και χρηματοδοτήσεις από το Πράσινο Ταμείο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οργανισμούς και επιχειρήσεις του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα,
4) Έσοδα από επιχορηγήσεις, δωρεές, χορηγίες και λοιπές εισφορές, μεταξύ των οποίων και κληρονομιές και κληροδοσίες από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς και νομικά και φυσικά πρόσωπα,
5) Έσοδα από την έναντι τιμήματος διάθεση υπηρεσιών και προϊόντων του από έρευνες, μελέτες, εργασίες και δημοσιεύσεις,
6) Έσοδα από την έναντι τιμήματος εκτέλεση εργασιών στο πλαίσιο εθνικών, ευρωπαϊκών ή διεθνών προγραμμάτων,
7) Έσοδα από τις δραστηριότητές που είναι σύμφωνες με τους σκοπούς του, συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων από προϊόντα που παράγει ή εκμεταλλεύεται, εισιτήρια, ξεναγήσεις ομάδων επισκεπτών και άλλες οικοτουριστικές δραστηριότητες, έντυπες ή ηλεκτρονικές εκδόσεις, πώληση υλικών, προβολή και εκμετάλλευση οπτικοακουστικού υλικού και, γενικότερα, από την εκμετάλλευση και προβολή του προστατευτέου αντικειμένου,
8) Έσοδα από προγραμματικές συμβάσεις που συνάπτει με πρόσωπα δημοσίου δικαίου,
9) Έσοδα από κάθε πρόστιμο και τέλος που επιβάλλεται και αφορά στις προστατευόμενες περιοχές,
10) Έσοδα, σε ποσοστό που καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Οικονομικών από δραστηριότητες οι οποίες αναπτύσσονται εντός των προστατευόμενων περιοχών και είτε αξιοποιούν τους φυσικούς πόρους της εκάστοτε προστατευόμενης περιοχής (π.χ. υδροηλεκτρικά έργα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, παραχώρηση αιγιαλού, υδατοκαλλιέργειες, κτλ) είτε προβάλλουν την εκάστοτε προστατευόμενη περιοχή (π.χ. τοπικά προϊόντα στα οποία χορηγείται πιστοποιημένο σήμα της προστατευόμενης περιοχής).

Στ) Έσοδα από τις άδειες θήρας. Να δίνονται αλλά μόνο εφόσον υπάρχει άμεση συνεργασία με τη Δασική Υπηρεσία στον τομέα της θήρας.

Θα πρέπει να διασφαλιστεί και να διατυπωθεί καταλλήλως, ότι οι πόροι από τις πιστώσεις που θα εγγράφονται στο Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό, θα καλύπτουν τις ανάγκες του ΟΦΥΠΕΚΑ για την επιτέλεση του σκοπού του. Τα υπόλοιπα έσοδα θα πρέπει να είναι συμπληρωματικά και μη απαραίτητα για τη λειτουργία του οργανισμού. Δεν μπορεί η προστασία του Περιβάλλοντος και η Διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών να βασίζεται σε ευρωπαϊκά προγράμματα ή έσοδα από εμπορικές δραστηριότητες.

Δεν είναι κατανοητό γιατί καταργούνται όλοι οι άλλοι πόροι των σημερινών ΦΔ για τις καινούργιες δομές. Υπενθυμίζονται όλοι οι πιθανοί πόροι των ΦΔ σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία: α) επιχορήγηση από τις πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία καταβάλλεται στην αρχή κάθε έτους. β) έκτακτες επιχορηγήσεις, χρηματοδοτήσεις, που δίδονται από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων γ) επιχορηγήσεις, χρηματοδοτήσεις που μπορεί να δίδονται από τον προϋπολογισμό άλλων Υπουργείων, το Πράσινο Ταμείο, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οργανισμούς και επιχειρήσεις του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, δ) πόροι που διατίθενται από το Περιφερειακό και τα Τομεακά συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα (ΕΣΠΑ) και λοιποί πόροι προερχόμενοι από ταμεία ή άλλα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή διεθνών οργανισμών, ε) έσοδα από τις δραστηριότητές τους που είναι σύμφωνες με τους σκοπούς τους, συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων από προϊόντα που παράγουν ή εκμεταλλεύονται, εισιτήρια, ξεναγήσεις ομάδων επισκεπτών και άλλες οικοτουριστικές δραστηριότητες, έντυπες ή ηλεκτρονικές εκδόσεις, πώληση υλικών, προβολή και εκμετάλλευση οπτικοακουστικού υλικού και, γενικότερα, από την εκμετάλλευση και προβολή του προστατευτέου αντικειμένου, στ) πρόσοδοι από την εκμετάλλευση της περιουσίας τους, επιχορηγήσεις, δωρεές, κληρονομίες, κληροδοσίες, κάθε είδους τακτικές ή έκτακτες εισφορές και χορηγίες φυσικών ή νομικών προσώπων, ζ) έσοδα από προγραμματικές συμβάσεις που μπορεί να συνάπτουν με νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, η) ποσά από κάθε άλλη νόμιμη και συμβατή με το σκοπό τους δραστηριότητα, τα οποία εγκρίνονται από το Δ.Σ., θ) έσοδα από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, ι) έσοδα από κάθε πρόστιμο και τέλος για τα οποία προβλέπεται η απόδοσή τους στους ΦΔΠΠ, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, ιδίως από την αξιοποίηση και διαχείριση υδατικών, δασικών και λιβαδικών εκτάσεων, καθώς και των παραγόμενων από αυτά πόρων.

Σε αντίθεση με τον Ν 4519/2018 με τον οποίο διαιωνίστηκε επί δύο (2) επιπλέον χρόνια η προβληματική κατάσταση της μεταΕΠΠΕΡΑΑ εποχής, όσο αφορά τη χρηματοδότηση και αφού οι περισσότεροι φορείς απαξιώθηκαν από προμηθευτές και τοπικές κοινωνίες, υπάρχει η αίσθηση ότι τώρα κάτι πάει να αλλάξει προς μια βιώσιμη λύση. Γιατί το να λαμβάνει ένας φορέας τα ετήσια λειτουργικά του έξοδα από τον Τακτικό Προϋπολογισμό, τον Οκτώβριο και με το απλήρωτο προσωπικό του σε απόγνωση, δεν είναι βιώσιμος ούτε ο ίδιος, αλλά ούτε και η περιοχή ευθύνης του. Αδιαμφισβήτητα, αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος είναι η πρώτη χρονιά που η κατάσταση τείνει να ομαλοποιηθεί και δεν υπάρχουν καθυστερήσεις, τουλάχιστον στη μισθοδοσία.

Σπυρίδων Ιωσηφίδης
Τεχνολόγος Ιχθυολόγος
ΜSc Περιβαλλοντική Πολιτική και Διατήρηση Βιοποικιλότητας
Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων

Επιπλέον προτείνεται:
Έσοδα από κάθε πρόστιμο και τέλος που επιβάλλεται και αφορά στις προστατευόμενες περιοχές,
Έσοδα, σε ποσοστό που καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Οικονομικών από δραστηριότητες οι οποίες αναπτύσσονται εντός των προστατευόμενων περιοχών και είτε αξιοποιούν τους φυσικούς πόρους της εκάστοτε προστατευόμενης περιοχής (π.χ. υδροηλεκτρικά έργα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, παραχώρηση αιγιαλού, υδατοκαλλιέργειες, κτλ) είτε προβάλλουν την εκάστοτε προστατευόμενη περιοχή (π.χ. τοπικά προϊόντα στα οποία χορηγείται πιστοποιημένο σήμα της προστατευόμενης περιοχής).

Δεν αναφέρεται πώς οι πόροι του ΟΦΥΠΕΚΑ θα διατίθενται στις ΜΔ για τη διαχείριση των αντίστοιχων ΠΠ.

Οι προβλέψεις εστιάζουν σχεδόν αποκλειστικά σε δημόσιους πόρους. Είναι όμως παγκόσμια διαπιστωμένο ότι η χρηματοδότηση των αναγκών διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών δύναται να καλυφτούν από δημόσιους πόρους το πολύ κατά 40% (IUCN 2017). Η κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι διαφορετική (βλ. Πλαίσιο Δράσεων Προτεραιότητας 2014-2020). Κατά συνέπεια οι προβλέψεις του νόμου δεν είναι επαρκείς και πρέπει να συμπεριληφθούν ρυθμίσεις που θα απελευθερώσουν δυναμικές και θα φιλελευθεροποιήσουν την οικονομική λειτουργία του ΟΦΥΠΕΚΑ αλλά και των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών.
Προτείνεται να διευρυνθούν οι δυνατότητες οικονομικής και επιχειρηματικής λειτουργίας του ΟΦΥΠΕΚΑ και των ΜΔΠΠ μέσω της θέσπισης δυνατοτήτων ανάπτυξης επιχειρηματικών δράσεων αποκλειστική ή σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα ή και φορείς του δημοσίου ή ευρύτερου δημόσιου τομέα (όπως με Μη Κυβερνητικές Περιβαλλοντικές Οργανώσεις που είναι εγγεγραμμένες στο σχετικό μητρώο, Αναπτυξιακές Εταιρείες της Αυτοδιοίκησης, Αναπτυξιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης κ.ά.).

Προτείνονται τα εξής:
Παρ. 1. τροποποίηση ως εξής:
δ) Έσοδα από εμπορική δραστηριότητα.
ε) Έσοδα από την εφαρμογή εισιτηρίου εσόδου σε προστατευόμενες περιοχές, Κέντρα Πληροφόρησης, διαδρομές ερμηνείας περιβάλλοντος ή άλλες υποδομές της προστατευόμενης περιοχής.

Παρ. 2, τροποποίηση ως εξής:
2. Τα έργα, προγράμματα και δράσεις του ΟΦΥΠΕΚΑ χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από διεθνείς φορείς, από φορείς του ιδιωτικού τομέα ή και από εθνικούς πόρους ή εκτελούνται με αυτοχρηματοδότηση. Ο ΟΦΥΠΕΚΑ δύναται να ορίζεται ως τελικός δικαιούχος, συνδικαιούχος ή και ενδιάμεσος φορέας των ως άνω προγραμμάτων, έργων και δράσεων, να συμπράττει με δημόσιους ή/ και ιδιωτικούς φορείς για την από κοινού υλοποίηση προγραμμάτων, …

Προτείνεται η προσθήκη της παραγράφου:
3. Έσοδα από την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του ΟΦΥΠΕΚΑ ή/ και των ΜΔΠΠ σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα για την αξιοποίηση των πόρων και των ανταποδοτικών υπηρεσιών της προστατευόμενης περιοχής.
Η παράγραφος 3 αριθμείται ως 4

Θα πρέπει να προστεθούν τα έσοδα που προκύπτουν από οικοτουριστικές δραστηριότητες όπως από εισιτήρια από ξενάγηση επισκεπτών και άλλες οικοτουριστικές δραστηριότητες που υλοποιούνται με ιδία μέσα (όπως έσοδα εκμίσθωση ακινήτων π.χ ξενώνων ή παροχής υπηρεσιών όπως ενικίασης επιστημονικού εξοπλισμού ή για φωτογράφηση στη φύση με χρήση καλύπτρας κλπ)

Επί της Παρ. 1: Θεωρούμε ότι θα πρέπει να υπάρχει επαρκής σταθερή χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, σε ετήσια βάση, ώστε να καλύπτονται κάποιες βασικές λειτουργίες, όπως μισθοδοσία και στοιχειώδεις δράσεις προστασίας και διαχείρισης. (core funding)

Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η Καλλιστώ και η Ελληνική Εταιρία για την Προστασία της Φύσης παραπέμπουν στα σχόλια που έχουν αναρτήσει από κοινού στο άρθρο 1 του Σχεδίου νόμου και τα οποία αφορούν συνολικά το Σχέδιο νόμου.

Οι διατάξεις που περιέχονται στα άρθρα 1 έως 47 του Σχεδίου νόμου παραβιάζουν το άρθρο 24 του Συντάγματος, το γράμμα και το πνεύμα της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, όπως έχει ερμηνευθεί από το Δικαστήριο της ΕΕ, γενικές αρχές, όπως η αρχή της πρόληψης και θεμελιώδη δικαιώματα, όπως το άρθρο 37 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.

Ακόμη, καταγγέλλεται η προσχηματικότητα της διαδικασίας διαβούλευσης, καθώς το ΥΠΕΝ δεν έκανε δεκτό το κοινό αίτημα των περιβαλλοντικών οργανώσεων για παράταση της διαδικασίας διαβούλευσης, παρά τις εξαιρετικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα – ελέω κοροναϊού – και παρά το ότι κατά την πρόσφατη διμηνιαία συνάντηση με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τον Φεβρουάριο 2020, υπήρξε διαβεβαίωση προς όλες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που ήταν παρούσες ότι θα υπήρχε επαρκής χρόνος για τη διαβούλευση.

παρ. 6 στ) να προστεθεί : «… άδειες θήρας και ερασιτεχνικής αλιείας …
Φτάνει πια με τους Βούλγαρους και τους Ιταλούς που ρημάζουν ότι υπάρχει στη θάλασσα. Ειδικά οι Βούλγαροι γελούν εμπρός στη μούρη μας με το «τζαμπαντάν» στην αλίευση. Οι οποίοι λένε πως στη Βουλγαρία θα πλήρωναν στο κράτος για κάθε κιλό που αλίευσαν και μέχρι ενός ορίου κιλών. Στο Ελλαντάν που όλα τα κακά για το περιβάλλον επιτρέπονται, φρόντισε προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ να καταργήσει τα 30 ευρώ για ερασιτεχνική άδεια αλιείας η οποία δεν έθετε όρια κιλών αλίευσις. Ευκαιρία με τον παρόντα νόμο και να μπει μία τάξη στην εισαγόμενη αλίευση αλλά και να προστεθεί ένα έσοδο για τις ΜΔΠΠ. Περιμένουμε να εισακουστούμε.
Επίσης, το 1% από τα υδροηλεκτρικά φράγματα να αποδίδεται άμεσα στις ΜΔΠΠ και όχι στο Πράσινο Ταμείο και μετά βλέπουμε. το 0,5% από οποιαδήποτε ΑΠΕ να αποδίδεται άμεσα στις ΜΔΠΠ. Το προβλεπόμενο ποσοστό των ενοικίων των φυσικών ιχθυοτροφείων κλπ να αποδίδεται άμεσα στις ΜΔΠΠ.
Πότε θα εγκρίνεται και πότε θα εκταμιεύεται ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους; Τον Δεκέμβριο του προηγούμενου ή τρεις με τέσσερις μήνες από την έναρξη του επόμενου; Απλό ερώτημα αλλά με όχι και τόσο απλή και εύκολη απάντηση.

Στα θετικά η πρόνοια εσόδων από το Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό. Είναι πολύ σοβαρό όμως ότι λείπει η αναφορά στα έσοδα του Πράσινου Ταμείου, τα οποία θα πρέπει να αποτελούν μια σημαντική πηγή χρηματοδότησης για τον ΟΦΥΠΕΚΑ.

Η δημόσια διαβούλευση ενός τόσο σημαντικού νομοσχεδίου για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας», εν μέσω καραντίνας στην οποία έχει μπει η χώρα μας και κατ’οίκον περιορισμού των πολιτών, δεν προάγει τις αρχές της διαβούλευσης και της απρόσκοπτης συμμετοχής σε αυτή σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σύμβαση Aarhus, σχετικές οδηγίες ΕΕ και την εθνική νομοθεσία. Ενδεικτικά, υπάρχει αδυναμία σύγκλισης συλλόγων, κινημάτων πολιτών, περιβαλλοντικών ΜΚΟ κλπ, αλλά και οργάνων των οποίων οι απόψεις είναι καίριες για το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο όπως πχ Επιτροπή Φύση 2000. Η απομακρυσμένη επαφή μέσω διαδικτύου δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις διαδικασίες ζωντανού διαλόγου εντός των συλλογικοτήτων και οργάνων τα οποία αδυνατούν να συγκληθούν ώστε να λάβουν αποφάσεις.
Ζητάμε λοιπόν να πράξετε το αυτονόητο και να αποσύρετε το νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας» και τη σχετική διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης τουλάχιστον έως ότου επανέλθει η χώρα στην κανονικότητα.
Δεδομένου όμως ότι η δημόσια διαβούλευση κακώς μέχρι σήμερα δεν έχει αποσυρθεί, υποβάλλουμε τις παρακάτω σύντομες παρατηρήσεις και επιφυλασσόμαστε για πιο αναλυτικές παρατηρήσεις και προτάσεις, ύστερα από μια πιο εκ βάθους μελέτη και σύγκλιση των οργάνων μας προκειμένου να παρθούν συλλογικές αποφάσεις:
Η δημιουργία του ΟΦΥΠΕΚΑ ως οργανισμού που ανήκει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, ταυτόχρονα με τη διάλυση των ΦΔΠΠ και την αντικατάστασή τους από τις ΜΔΠΠ ως τμήματα του ΟΦΥΠΕΚΑ, καταργεί την ανεξαρτησία που είχαν οι ΦΔΠΠ από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, οπότε η δουλειά τους και κυρίως οι γνωμοδοτήσεις τους δε θα μπορούν να είναι ανεξάρτητες και αντικειμενικές υπέρ του προστατευταίου αλλά θα υπόκεινται στις πιέσεις των εκάστοτε πολιτικών προϊσταμένων τους.

Οι πηγές χρηματοδότησης του ΟΦΥΠΕΚΑ είναι εξαιρετικά ισχνές και δεν προσφέρουν καμία απολύτως εγγύηση ότι με αυτές τις ρυθμίσεις το σύστημα διαχείρισης θα είναι ωφελημένο, σε σχέση με το ισχύον. Είναι απαραίτητο να προβλέπονται κατ’ ελάχιστον οι κατηγορίες πάγιων και βασικών αναγκών (πχ μισθοδοσία, δράσεις εποπτείας ειδών, φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών) και να καλύπτονται από τις πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού. Οι δράσεις αυτές είναι απαραίτητες για τη λειτουργία και διαχείριση του συστήματος προστατευόμενων περιοχών και δεν μπορεί να επαφίενται σε μη τακτική χρηματοδότηση από προγράμματα, χορηγίες και άλλα μη δεσμευμένα έσοδα. Ακόμα και η πρόβλεψη των εν δυνάμει πόρων του ΟΦΥΠΕΚΑ όμως, πέρα από τη χρηματοδότησή του από τον τακτικό προϋπολογισμό, είναι περιορισμένης εμβέλειας και θα πρέπει και αυτή να διευρυνθεί ώστε να συμπεριλάβει και άλλες πηγές.
Παρ. 1: Ως πόροι του ΟΦΥΠΕΚΑ προβλέπονται γενικότερα οι πηγές που μέχρι σήμερα προβλέπονταν για τους φορείς διαχείρισης, με βάση τον ν. 4519/2018, αν και κάποιοι από αυτούς έχουν εξαιρεθεί χωρίς προφανή λόγο, οπότε και θα πρέπει να συμπληρωθούν.
Είναι σημαντικό στους πόρους για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών να περιληφθούν έσοδα από τα περιβαλλοντικά πρόστιμα, ιδιαίτερα αυτά που επιβάλλονται εντός των π.π., καθώς και πιθανά έσοδα από άδειες διαφόρων παραγωγικών δραστηριοτήτων ή δραστηριοτήτων αναψυχής (κατ’ αντιστοιχία με τις άδειες θήρας) σχετικών με τη φύση ή που πραγματοποιούνται εντός των π.π., καθώς και η είσπραξη περιβαλλοντικού τέλους ή εισιτηρίου εισόδου για τους επισκέπτες των π.π., εφόσον ισχύουν ή σχετική πρόβλεψη για αυτά που θα ισχύσουν.
Δεν γίνεται ωστόσο σαφής η οικονομική σχέση ανάμεσα στον ΟΦΥΠΕΚΑ και τις ΜΔΠΠ και ούτε υπάρχει πρόβλεψη ή αναφορά στη διαδικασία συγκέντρωσης των εσόδων από τον ΟΦΥΠΕΚΑ από τις επιμέρους ΜΔ ούτε ο προγραμματισμός και επιμερισμός της χρηματοδότησης στο επίπεδο των ΜΔΠΠ για έργα και δράσεις προστασίας, διαχείρισης, παρακολούθησης και επιτήρησης στις προστατευόμενες περιοχές.
Παράγραφος 1 εδάφιο δ΄: Η περιγραφή είναι ασαφής και σχετικά περιοριστική. Προτείνεται να αντικατασταθεί με “έσοδα από τις δραστηριότητές που είναι σύμφωνες με τους σκοπούς του, συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων από προϊόντα που παράγουν ή εκμεταλλεύονται, εισιτήρια, ξεναγήσεις ομάδων επισκεπτών και άλλες οικοτουριστικές δραστηριότητες εντός των ππ, έντυπες ή ηλεκτρονικές εκδόσεις, πώληση υλικών, προβολή και εκμετάλλευση οπτικοακουστικού υλικού και, γενικότερα, από την εκμετάλλευση και προβολή των προστατευτέων αντικειμένων των π.π. ”
Παρ. 1 εδάφιο στ΄: Αναφέρονται πόροι από «ποσοστό από έσοδα από τις άδειες θήρας» αλλά όχι από άδειες άλλων δραστηριοτήτων αναψυχής που σχετίζονται με το φυσικό περιβάλλον ή πραγματοποιούνται εντός π.π. (ήδη υπάρχουσες ή που μπορεί να προκύψουν), όπως π.χ. άδειες ερασιτεχνικής αλιείας, καταδύσεων, κλπ. Επίσης, δεν προβλέπονται έσοδα από άλλες πηγές, πχ παραχώρηση χρήσης αιγιαλού, έσοδα από ΑΠΕ, σήματα ποιότητας σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εντός προστατευόμενων περιοχών κ.α.
Από το άρθρο αυτό λείπουν διατάξεις που εγγυώνται τη διαφάνεια στη διαχείριση, τον τακτικό οικονομικό έλεγχο και τη δημόσια λογοδοσία του ΟΦΥΠΕΚΑ.

Σχετικά με το Άρθρον 31, παράγραφος 3γ, θα πρέπει να υπάρξει αναφορά ότι η υποχρέωση του ΔΣ του ΟΦΙΠΕΚΑ για σύνταξη Κανονισμού Οικονομικής Διαχείρισης θα πρέπει να εκπληρωθεί σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα (ίσως 3μηνο) μετά τον ορισμό του ΔΣ, ώστε να μην παγώσουν οικονομικές υποχρεώσεις που ήδη τρέχουν, όπως π.χ. σε Προγράμματα Συγχρηματοδοτούμενα από το ΕΣΠΑ.

Άρθρο 31
Όροι και οικονομική διαχείριση του ΟΦΥΠΕΚΑ

Η Κυνηγετική Συνομοσπονδία Ελλάδας που εκπροσωπεί 200.000 Έλληνες κυνηγούς ζητάει να απαλειφθεί το σημείο στ) της παραγράφου 1 του άρθρου 31 που προβλέπει ότι: «Ποσοστό από έσοδα από τις άδειες θήρας, που καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας» θα αποτελούν πόρο του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Το χρηματικό ποσό, το οποίο απαιτείται να καταβάλλεται για την έκδοση άδειας θήρας, σύμφωνα με το άρθ. 262 παρ. 3 ΝΔ 89/1969, αποτελεί οικονομικό βάρος υπέρ νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, το οποίο όπως προκύπτει από τους σκοπούς, για τους οποίους διατίθεται, είναι ανταποδοτικό τέλος και δεν έχει φορολογικό χαρακτήρα. Τούτο δε, διότι οι σκοποί κατ΄ άρθ. 8 παρ. 5 Ν 3208/2003 (περ. η΄ και ιβ΄) προς εξυπηρέτηση των οποίων διατίθεται, αποβλέπουν ευθέως στην διασφάλιση του θηραματικού πλούτου.
Εξ άλλου ρητά αναφέρεται στην υπ’ αριθμ 875/2013 απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ ότι :«όπως έχει παγίως κριθεί, το ανταποδοτικό τέλος διακρίνεται από τον φόρο κατά το ότι αποτελεί μεν και αυτό, όπως ο φόρος, αναγκαστική παροχή, καταβάλλεται όμως έναντι ειδικής αντιπαροχής, ήτοι έναντι ειδικώς παρεχομένης δημόσιας υπηρεσίας, προς την οποία μάλιστα τελεί σε σχέση αντιστοιχίας, γιατί αποσκοπεί στην κάλυψη του κόστους της υπηρεσίας. Η δημόσια δε αυτή υπηρεσία, προς την οποία στοιχεί το ανταποδοτικό τέλος, παρέχεται προέχοντος χάριν δημοσίου σκοπού, εξυπηρετούνται όμως με αυτή ταυτοχρόνως και όποιοι την χρησιμοποιούν, που φέρουν και το βάρος των δαπανών της (πρβλ. ΑΕΔ 5/1984, ΣτΕ 2483/1999, 950, 649/1981).»

Άρα η εν λόγω πρόβλεψη του νομοσχεδίου έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την υφιστάμενη νομοθεσία και την νομολογία του ΣτΕ, αφού η χρήση των τελών από την έκδοση των αδειών θήρας από τον ΟΦΥΠΕΚΑ, κάθε άλλο παρά ανταποδοτική θα είναι για το κυνήγι και τους κυνηγούς που τα καταβάλουν.
Ο ανταποδοτικός χαρακτήρας των χρημάτων που καταβάλουν οι κυνηγοί δεν υφίσταται σε καμία περίπτωση, αφού το ίδιο νομοσχέδιο αποκλείει με άλλα άρθρα του την εκπροσώπηση των κυνηγών μέσω των κυνηγετικών οργανώσεων τους, στο σύστημα διοίκησης και εποπτείας των προστατευόμενων περιοχών.
Ακόμα πιο σημαντικό και αντιφατικό, όμως, είναι το ότι η θήρα «ενοχοποιείται» και απαγορεύεται σε μεγάλη έκταση του δικτύου NATURA 2000.
Άλλωστε, τα χρήματα που εισπράττονται από τις άδειες θήρας όλων των Ελλήνων κυνηγών, προορίζονται για ανταποδοτικά φιλοθηραματικά έργα σε όλη την έκταση της χώρας, και όχι μονομερώς ή αποκλειστικά… για το 30% αυτής, που συνιστούν οι προστατευόμενες περιοχές.

Περ.δ φαίνεται ότι δεν υπάρχει καλή επαφή όποιου ατόμου συνέταξε το νομοσχέδιο με αυτή τη προσθήκη αλλά μεταφορά από τον προηγούμενο ν4519 για τους Φορείς Διαχείρισης. Δεν περιμένει κάποιος με την πώληση από 5 καπελάκια και αρκουδάκια να υπάρχουν σοβαρά έσοδα. Και επιπλέον θα υπάρχει επιστημονικό προσωπικό για περιβαλλοντικά θέματα και όχι να απασχολείται να πουλά αρκουδάκια και μπλουζάκια. Αυτό μάλλον είναι κακός σχεδιασμός εν γένει και στο σύνολο του.
Τα άρθρα 27-43 να αποσυρθούνε και τα εκσυγχρονιστεί ο θεσμός των υπαρχόντων ΦΔ στην πλάτη των υπαλλήλων και άμισθων ΔΣ (ΑΜΙΣΘΩΝ) καλύπτει η πολιτεία τις υποχρεώσεις της ως προς τις ευρωπαϊκές οδηγίες και ελληνική νομοθεσία για το φυσικό περιβάλλον και το μόνον που να μείνει να είναι η αναγνώριση της εργασίας των υπαλλήλων σε ΦΔ.

Στο στ) εκτός από τις άδειες θήρας θα πρέπει να προστεθούν και οι άδειες ερασιτεχνικής αλιείας που θα πρέπει να επανέλθουν τουλάχιστον εντός των ορίων των ΘΠΠ
Επίσης και εδώ γίνεται εμφανής η ανάγκη αρμοδιότητας επιτήρησης και ελέγχου για να μπορούν οι ΜΔΠΠ να ελέγχουν τα εισιτήρια καθώς και τις άδειες θήρας ή αλιείας εντός των ορίων τους.
Επίσης πρέπει να προβλεφθεί και να λαμβάνουν σημαντικό ποσοστό των διοικητικών προστίμων τα οποία θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα/αρμοδιότητα να επιβάλλουν.

Η δημιουργία του ΟΦΥΠΕΚΑ ως οργανισμού που ανήκει στο
Υπουργείο Περιβάλλοντος, ταυτόχρονα με τη διάλυση των ΦΔΠΠ και την αντικατάστασή
τους από τις ΜΔΠΠ ως τμήματα του ΟΦΥΠΕΚΑ, καταργεί την ανεξαρτησία που είχαν οι
ΦΔΠΠ από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, οπότε η δουλειά τους και κυρίως οι
γνωμοδοτήσεις τους δε θα μπορούν να είναι ανεξάρτητες και αντικειμενικές υπέρ του
προστατευταίου αλλά θα υπόκεινται στις πιέσεις των εκάστοτε πολιτικών προϊσταμένων
τους.

Είναι προφανές ότι πρέπει να συμπεριληφθούν στο Σ.Ν. με περισσότερη σαφήνεια οι ήδη Πηγές Χρηματοδότησης που αναφέρονται και, επιπρόσθετα, να αποτυπωθούν και άλλες Πηγές Χρηματοδότησης του Εθνικού Συστήματος Διοίκησης των Π.Π.:

• Έσοδα και πιστώσεις που εγγράφονται στον ΕΤΗΣΙΟ Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό και καταβάλλεται στην αρχή κάθε έτους (Άρθρο 31.1.α)

• Έκτακτες Επιχορηγήσεις, Χρηματοδοτήσεις, που δίδονται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

• Επιχορηγήσεις και Χρηματοδοτήσεις που μπορεί να δίνονται από τον Προϋπολογισμό άλλων Υπουργείων, το Πράσινο Ταμείο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Οργανισμούς και Επιχειρήσεις του Δημοσίου και ευρύτερου Δημοσίου Τομέα

• Πόροι που διατίθενται από το Περιφερειακό και τα Τομεακά Συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα (ΕΣΠΑ) και λοιποί Πόροι προερχόμενοι από Ταμεία ή άλλα Προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή Διεθνών Οργανισμών (π.χ. UNEP)

• Έσοδα από Προϊόντα που παράγουν ή εκμεταλλεύονται, Εισιτήρια, Ξεναγήσεις ομάδων επισκεπτών και άλλες Οικοτουριστικές δραστηριότητες που υλοποιούνται με ιδία μέσα, Έντυπες ή Ηλεκτρονικές Εκδόσεις, Έσοδα από πώληση Προϊόντων, Έσοδα από προβολή και εκμετάλλευση Οπτικοακουστικού υλικού και, γενικότερα, Έσοδα από την εκμετάλλευση και προβολή του προστατευτέου αντικειμένου

• Έσοδα από Προγραμματικές Συμβάσεις που συνάπτονται με Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου καθώς και με Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου

• Έσοδα από Έργα και Δραστηριότητες που χωροθετούνται εντός των Π.Π. ή σε άμεση γειτνίαση με αυτές και ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις στο προστατευτέο αντικείμενο σε ποσοστό που θα καθοριστεί με ΚΥΑ των Υπουργών ΠΕΝ και άλλων συναρμόδιων Υπουργείων (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες, παραχώρηση χρήσης Αιγιαλού, παραχώρηση Λιμνοθαλασσών, Ενοικίαση Βοσκοτόπων, χρήση νερού, κ.λπ.)

• Έσοδα από την εκμετάλλευση της περιουσίας των ΜΔΠΠ, Επιχορηγήσεις, Δωρεές, Κληρονομίες, Κληροδοσίες, κάθε είδους τακτικές ή έκτακτες εισφορές και χορηγίες Φυσικών ή Νομικών προσώπων

• Έσοδα από κάθε Πρόστιμο και Τέλος και τα οποία πρέπει να αποδίδονται στιςς ΜΔΠΠ, (ιδίως από την αξιοποίηση και διαχείριση Υδατικών, Δασικών και Αγρο-λιβαδικών εκτάσεων, Πρόστιμα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και από τα ΚΕΠΠΕ, κ.λπ.)

• Έσοδα από κάθε άλλη νόμιμη και συμβατή με το σκοπό τους δραστηριότητα, τα οποία εγκρίνονται από το Δ.Σ. του ΟΦΥΠΕΚΑ μετά από εισήγηση της ΜΔΠΠ

Ένα σημαντικό ποσοστό (της τάξης του 60-70%) των προαναφερθέντων Εσόδων πρέπει να διαχειρίζεται τοπικά προς όφελος της Π.Π. για έργα Προβολής και Ανάδειξης, Διαχείρισης, Επόπτευσης και Παρακολούθησης, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό θα πρέπει να αναδιανέμεται στο σύνολο των Μ.Δ.Π.Π. της χώρας με συγκεκριμένα κριτήρια.

Τα Μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής του ΔΙΚΤΥΟΥ tvn F.D. tvn P.P.: Α. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Προστατευόμενων Περιοχών Δέλτα Έβρου και Σαμοθράκης, Καθηγητής Δ. ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, Καθηγητής Γ. ΑΡΑΠΗΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Προστατευόμενων Περιοχών Ν. Πελοποννήσου-Κυθήρων, Διευθυντής Ερευνών Γ. ΚΑΡΕΤΣΟΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Πάρνηθας, Δρ. Γ. ΛΥΡΙΝΤΖΗΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Εθνικού Πάρκου Σχοινιά-Μαραθώνα, Υμηττού & Νοτιοανατολικής Αττικής

Tα έσοδα από τις άδειες θήρας θα πρέπει να αφαιρεθούν καθότι έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το πνεύμα της υφιστάμενης νομοθεσίας, εκτός και διευκρινιστεί ότι θα διατίθενται αποκλειστικά για την αειφορική διαχείριση της θήρας στις προστατευόμενες περιοχές στο πλαίσιο της διατήρησης μέσω της ορθής χρήσης (conservation through wise use). Τα κατάλληλο μοντέλο για τα ανθρωπογενή μεσογειακά οικοσυστήματα.
Δρ Χρήστος Σώκος
Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος

όροι και οικονομική διαχείριση του ΟΦΥΠΕΚΑ

Η Κυνηγετική Ομοσπονδία Μακεδονίας Θράκης, συμφωνεί απόλυτα με τις θέσεις της Κυνηγετικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος επί του άρθρου 31 μέσα από τις οποίες ζητάει να απαλειφθεί το σημείο στ) της παραγράφου 1 του άρθρου 31 που προβλέπει ότι: « Ποσοστό από έσοδα από τις άδειες θήρας, που καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας» θα αποτελούν πόρο του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Το χρηματικό ποσό, το οποίο απαιτείται να καταβάλλεται για την έκδοση άδειας θήρας, σύμφωνα με το άρθ. 262 παρ. 3 ΝΔ 89/1969, αποτελεί οικονομικό βάρος υπέρ νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, το οποίο όπως προκύπτει από τους σκοπούς, για τους οποίους διατίθεται, είναι ανταποδοτικό τέλος και δεν έχει φορολογικό χαρακτήρα. Τούτο δε, διότι οι σκοποί κατ΄ άρθ. 8 παρ. 5 Ν 3208/2003 (περ. η΄ και ιβ΄) προς εξυπηρέτηση των οποίων διατίθεται, αποβλέπουν ευθέως στην διασφάλιση του θηραματικού πλούτου.
Εξ άλλου ρητά αναφέρεται στην υπ’ αριθμ 875/2013 απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ ότι :«όπως έχει παγίως κριθεί, το ανταποδοτικό τέλος διακρίνεται από τον φόρο κατά το ότι αποτελεί μεν και αυτό, όπως ο φόρος, αναγκαστική παροχή, καταβάλλεται όμως έναντι ειδικής αντιπαροχής, ήτοι έναντι ειδικώς παρεχομένης δημόσιας υπηρεσίας, προς την οποία μάλιστα τελεί σε σχέση αντιστοιχίας, γιατί αποσκοπεί στην κάλυψη του κόστους της υπηρεσίας. Η δημόσια δε αυτή υπηρεσία, προς την οποία στοιχεί το ανταποδοτικό τέλος, παρέχεται προεχόντως χάριν δημοσίου σκοπού, εξυπηρετούνται όμως με αυτή ταυτοχρόνως και όποιοι την χρησιμοποιούν, που φέρουν και το βάρος των δαπανών της (πρβλ. ΑΕΔ 5/1984, ΣτΕ 2483/1999, 950, 649/1981).»

Άρα η εν λόγω πρόβλεψη του νομοσχεδίου έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την υφιστάμενη νομοθεσία και την νομολογία του ΣτΕ, αφού η χρήση των τελών από την έκδοση των αδειών θήρας από τον ΟΦΥΠΕΚΑ, κάθε άλλο παρά ανταποδοτική θα είναι για το κυνήγι και τους κυνηγούς που τα καταβάλουν.
Ο ανταποδοτικός χαρακτήρας των χρημάτων που καταβάλουν οι κυνηγοί δεν υφίσταται σε καμία περίπτωση, αφού το ίδιο νομοσχέδιο αποκλείει με άλλα άρθρα του την εκπροσώπηση των κυνηγών μέσω των κυνηγετικών οργανώσεων τους, στο σύστημα διοίκησης και εποπτείας των προστατευόμενων περιοχών.
Ακόμα πιο σημαντικό και αντιφατικό, όμως, είναι το ότι η θήρα «ενοχοποιείται» και απαγορεύεται σε μεγάλη έκταση του δικτύου NATURA 2000.
Άλλωστε, τα χρήματα που εισπράττονται από τις άδειες θήρας όλων των Ελλήνων κυνηγών, προορίζονται για ανταποδοτικά φιλοθηραματικά έργα σε όλη την έκταση της χώρας, και όχι μονομερώς ή αποκλειστικά… για το 30% αυτής, που συνιστούν οι προστατευόμενες περιοχές.