Άρθρο 07 Πιστοποιημένοι Αξιολογητές ΜΠΕ

Εφόσον από το 2011 μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί το μητρώο πιστοποιημένων αξιολογητών, για τους λόγους που αναφέρονται και στην έκθεση του ΕΚΠΑΑ (28 Φεβρουαριου 2020 σελ 22, μη ΄ςκδοση των ΠΔ), πως θα αναθέσει ο φορέας του έργου υλοποίηση διαδικασιών σε «…. σε πιστοποιημένο αξιολογητή, εγγεγραμμένο στο Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών ΜΠΕ….».

Ο πιστοποιημένος αξιολογητής, ανάλογα με την κατάταξη του έργου θα πρέπει να επιλέγετε από την αδειοδοτούσα αρχή, αν το ζητάει ο φορέας του έργου.

Το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών ΜΠΕ ακόμα δεν έχει ενεργοποιηθεί επομένως η όποια συνδρομή του στην διαδικασία έκδοσης ΑΕΠΟ παραμένει κενό γράμμα μέχρι στιγμής.
Αδυνατούμε να καταλάβουμε πως γίνεται [παρ. 9 του άρθρου 16 του Ν. 4014] οι εξωτερικοί αξιολογητές ενώ τους έχει ζητηθεί συνδρομή από την διοίκηση να μην δεσμεύονται από χρονικές προθεσμίες ενώ η διοίκηση υποτίθεται τους ζητά την συνδρομή ακριβώς για να ανταποκριθεί στις τεθείσες προθεσμίες.Επομενως δεν προβάλλεται ορθά ο ισχυρισμός της αιτιλογικής έκθεσης ότι θ ααποφορτιστούν με την συνδρομή τους οι υπηρεσίες.
Δεν αναφέρεται πουθενά η επαγγελματική, ποινική κλπ ευθύνη που θα έχουν οι εξωτερικοί αξιολογητές σε περίπτωση που στραφούν κατά των γνωμοδοτήσεων τους οι υποψήφιοι επενδυτές.Σε περίπτωση απόρριψης ΜΠΕ κλπ πάλι το βάρος των διώξεων θα πέσει στην διοίκηση. Επομένως η παρουσία τους είναι χωρίς ιδιαίτερη βαρύτητα από την στιγμή που δεν έχουν το βάρος της ευθύνης της επαγγελματικής τους γνώμης.
Η διαδικασία της παραγράφου 4 του άρθρου 9 είναι μάλλον κενό γράμμα από την στιγμή που θα έχουν ήδη εκδοθεί οι σχετικές ΑΕΠΟ αλλά και σε κάθε περίπτωση την τελική ευθύνη την έχει πάλι η διοίκηση που έχει τον αποφασιστικό ρόλο.

Ο πιστοποιημένος αξιολογητής θα πρέπει να επιλέγεται αποκλειστικά από την αδειοδοτούσα αρχή (και όχι από τον φορέα του έργου), αν το ζητήσει ο φορέας του έργου ή αν κρίνει η αδειοδοτούσα αρχή ότι λόγω φόρτου εργασίας και υποστελέχωσης δεν θα προλάβει η ίδια την έκδοση της ΑΕΠΟ στις προκαθορισμένες ημερομηνίες.
Να προστεθεί στο άρθρο παράγραφος η οποία να προβλέπει ότι τα πρώτα εννιά άρθρα του νόμου (τα οποία αφορούν τροποποιήσεις του Ν. 4014/2011 για την περιβαλλοντική αδειοδότηση) θα αρχίσουν να ισχύουν αφού αρχίσει να λειτουργεί το μητρώο πιστοποιημένων αξιολογητών και έχει εκδοθεί το ΠΔ που προβλέπει η παρ. 6 του Ν. 4014/2011. Δεν νοείται έναρξη ισχύος του νόμου, με τις συγκεκριμένες προθεσμίες και τις τροποποιήσεις που προβλέπει, χωρίς να δίνεται η δυνατότητα στις αδειοδοτούσες αρχές που είναι υποστελεχωμένες να μπορούν να ζητήσουν συνδρομή από τους πιστοποιημένους αξιολόγητες.

Μηνάς Μήνογλου
Διπλ. Μηχανικός Περιβάλλοντος, M.Sc.

Δεδομένης της έκτασης του νομοσχεδίου, της πληθώρας από διατάξεις που χρήζουν σοβαρής ανάλυσης, του εντοπισμού σειράς από πολύ προβληματικές διατάξεις, και των τομέων που αγγίζει το νομοσχέδιο, θεωρούμε απαραίτητη την παράταση της διαβούλευσης τουλάχιστον μέχρι το τέλος του Μαρτίου.

1. Στην παράγραφο 7 που προστίθεται στο άρθρο 16 του ν. 4014/2011 αναφέρεται :
‘’Ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας δύναται είτε κατά την έναρξη ή και σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας που προβλέπεται στα άρθρα 3 και 4 να αναθέσει σε πιστοποιημένο αξιολογητή, εγγεγραμμένο στο Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών ΜΠΕ του παρόντος άρθρου, την διεκπεραίωση ορισμένων ή όλων των σταδίων της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων’’.
Άρα ο φορέας μπορεί :
• να επιλέξει τον Μελετητή για τις ΜΠΕ ή τις Μελέτες Περιβάλλοντος,
• να επιλέξει τον αξιολογητή του προφανώς αυτόν που του ταιριάζει και που θα μπορεί να συνεργαστεί με τον Μελετητή,
• δεν διευκρινίζεται ποια μπορεί να είναι η σχέση του Μελετητή και του Αξιολογητή για ένα έργο ή δραστηριότητα,
• δεν διευκρινίζεται ποια σχέση μπορεί να έχουν οι Μελετητές και οι Αξιολογητές για ανταγωνιστικές δραστηριότητες ή έργα,
• ο πιστοποιημένος αξιολογητής που θα επιλεγεί από τον φορέα θα μπορεί να είναι και μελετητής για άλλες δραστηριότητες παρεμφερείς ή μη, ποιός θα κρίνει το παρεμφερές ή μη και πως θα τηρείται η εχεμύθεια του Αξιολογητή ή και Μελετητή,
• εάν δεν διευκρινιστούν τα ανωτέρω και δεν υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας πως θα εφαρμοστεί το εμπορικό και βιομηχανικό απόρρητο των έργων και δραστηριοτήτων σύμφωνα με τις αρχές της Aarhus;

2. Ο πιστοποιημένος Αξιολογητής που θα επιλεγεί από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας θα παραλάβει την ΜΠΕ ή τη Μελέτη Περιβάλλοντος από τον Μελετητή που θα έχει επιλεγεί από τον φορέα του έργου και :
• θα κάνει έλεγχο πληρότητας
• αν χρειαστεί θα ζητήσει συμπληρωματικά στοιχεία από τον Μελετητή
• θα ζητήσει να του υποβάλει ο Μελετητής συμπληρωμένη και ολοκληρωμένη μελέτη
Στα σχόλια 1 & 2 φαίνεται πόσο δύσκολη θα είναι η συνεργασία και η αυτοτέλεια Μελετητή και Αξιολογητή αφού και οι δύο θα έχουν επιλεγεί από τον ίδιο φορέα.

3. ο πιστοποιημένος Αξιολογητής αφού ολοκληρώσει τις περιγραφόμενες δραστηριότητές του θα υποβάλει την ολοκληρωμένη μελέτη στο ΗΠΜ και θα ξεκινήσει η διαδικασία συλλογής γνωμοδοτήσεων και διαβούλευσης :
• ο πιστοποιημένος Αξιολογητής θα έχει πρόσβαση στο ΗΠΜ δεν διευκρινίζεται με ποια εξουσιοδότηση του φορέα ή της αρμόδιας υπηρεσίας και ποια θα είναι αυτή για έργα Α1, Α2 η Β.
• ο πιστοποιημένος Αξιολογητής θα τηρεί τις προθεσμίες για τις γνωμοδοτήσεις των υπηρεσιών και σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης των θα θεωρεί ότι γνωμοδοτούν θετικά,
• ο πιστοποιημένος Αξιολογητής θα αιτείται την σύγκλιση των ΚΕΣΠΑ ή ΠΕΣΠΑ, ποιός θα κρίνει αν απαιτείται η σύγκλιση των συμβουλίων, ποιός θα είναι ο εισηγητής στα συμβούλια (στα οποία δεν φαίνεται να συμμετέχουν οι αρμόδιες υπηρεσίες) και η αποφάσεις των συμβουλίων θα απευθύνονται στον Αξιολογητή;
• δεν υπάρχουν χρονικές δεσμεύσεις για τον Αξιολογητή παρά μόνο για τις γνωμοδοτικές υπηρεσίες προφανώς οι χρονικές δεσμεύσεις του Αξιολογητή καλύπτονται από την επίτευξη γρήγορης αμοιβής του,
• αν συναντήσει δυσκολίες ο πιστοποιημένος Αξιολογητής θα ζητήσει την συνδρομή της αρμόδιας υπηρεσίας η οποία θα είναι υποχρεωμένη να συνδράμει για να ολοκληρώσει το έργο του και να λάβει την αμοιβή του.

4. Τελικά ο πιστοποιημένος Αξιολογητής θα συντάξει Σχέδιο ΑΕΠΟ και θα το υποβάλει στην αρμόδια υπηρεσία περιβαλλοντικής αδειοδότησης για να προωθηθεί για έγκριση και θα αρχίσουν τα προβλήματα για την αρμόδια υπηρεσία:
• θα παραλάβει το σχέδιο της ΑΕΠΟ και προκειμένου να το υιοθετήσει θα πρέπει να ελέγξει την ΜΠΕ ή τη Μελέτη Περιβάλλοντος
• θα πρέπει να ελέγξει τις γνωμοδοτήσεις και τη διαβούλευση αν έχουν ληφθεί υπόψη όσα αυτές αναφέρουν στο σχέδιο της ΑΕΠΟ,
• στην ουσία θα γίνεται η δουλειά από την αρχή,
• η αρμόδια υπηρεσία πέραν των δικών της αδειοδοτήσεων θα πιέζεται απο τον φορέα, τον μελετητή και τον αξιολογητή.
Συμπεράσματα :
• Με το άρθρο 7 γίνεται πλήρης εμπορευματοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ,
• Προστίθεται διοικητικό βάρος στις αρμόδιες υπηρεσίες,
• Δεν γνωρίζουμε ποιες υπηρεσίες θα πιστοποιούν αξιολογητές (διαδικασία, επιστημονικά κριτήρια, αρμοδιότητες, υποχρεώσεις, αποκλειστικότητες, κυρώσεις κλπ), θα αξιολογούν και θα ελέγχουν την προσφερόμενη εργασία τους, ποιος θα τηρεί και θα ενημερώνει το σχετικό μητρώο τους κλπ.
• Η υφιστάμενη σήμερα διάταξη ς του 4014/2011 αναφέρει στη παράγραφο 2 του άρθρου 16 «Η επιλογή Πιστοποιημένου Αξιολογητή για την αξιολόγηση της ΜΠΕ, μετά την κατάθεση του φακέλου στην υπηρεσία, γίνεται με τη βοήθεια ηλεκτρονικού συστήματος κλήρωσης από την αρμόδια υπηρεσία» και είναι αρτιότερη
Σε γενικές γραμμές το άρθρο 7 είναι ανώριμο για διαβούλευση και χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια και γνώση για να παραχθεί λειτουργικό αποτέλεσμα.

Η τακτική συνεδρίαση του ΚΕΣΠΑ ή οικείου ΠΕΣΠΑ λύνει προβλήματα που σχετίζονται με την έγκαιρη έκδοση ΑΕΠΟ. Θέματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι:
– Η μη προσέλευση του Γενικού Δ/ντή
– Η εκπροσώπηση του Περιφερειακού Συμβουλίου και γενικότερα Επιτροπών
– Οι αντικρουόμενες γνωμοδοτήσεις

Με το άρθρο 7 γίνεται πλήρης εμπορευματοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης:
Δεν γνωρίζουμε τη διαδικασία και τη διαφάνεια της πιστοποίησης.
Ο πιστοποιημένος φορέας θα πρέπει να επιλέγεται αποκλειστικά από την αδειοδοτούσα αρχή (και όχι από τον φορέα του έργου)

Οι «Πιστοποιημένοι Αξιολογητές ΜΠΕ» θα πρέπει να αποτελούνται οπωσδήποτε και κατά προτεραιότητα από Διπλ. Μηχανικούς Περιβάλλοντος με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος από το ΤΕΕ.

«9. Οι πιστοποιημένοι αξιολογητές, είτε τους ανατίθεται από την αρμόδια αρχή είτε από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, η συνδρομή τους στο πλαίσιο της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή της τροποποίησης των ήδη εγκεκριμένων όρων, δεν δεσμεύονται από τις προθεσμίες που τίθενται στη διοίκηση για την διεκπεραίωση των επιμέρους σταδίων, πλην από τις προθεσμίες που προβλέπονται για τις γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων αρχών και τη δημόσια διαβούλευση.»

Σχόλιο: Εάν δεν «δεσμεύονται από τις προθεσμίες», τότε θα υπάρχουν καθυστερήσεις και περιπλέκεται η όλη διαδικασία που προσπαθεί να απλοποιήσει το νομοσχέδιο. Επίσης, δεν αναφέρεται εάν ένας αξιολογητής θα μπορεί να είναι ταυτόχρονα και μελετητής και να έχει εκπονήσει μία ΜΠΕ, την οποία μετά θα ελέγξει (με όσα προβλήματα αυτό συνεπάγεται). Πώς θα γίνεται η επιλογή του αξιολογητή από τη λίστα των πιστοποιημένων; Θα υπάρχει όριο (π.χ. ως ποσοστό) στις υποθέσεις που θα μπορεί να αναλάβει ένας αξιολογητής;

Η επιλογή των πιστοποιημένων αξιολογητών ΜΠΕ από τον κύριο του έργου (ιδιώτη) και η παράλληλη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων τους, μεταξύ των οποίων είναι και η αξιολόγηση των γνωμοδοτήσεων και των απόψεων των πολιτών που συνελέγησαν κατά τη φάση της δημόσιας διαβούλευσης, συνιστούν απαράδεκτη ιδιωτικοποίηση δημόσιων λειτουργιών και ενισχύουν τη θέση του ιδιώτη κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης με κίνδυνο να απομειωθεί έως και να εξοβελιστεί κάθε αντικειμενικός έλεγχος της εφαρμογής της νομοθεσίας και των επιστημονικών εκτιμήσεων (δημόσιων αρχών και πολιτών) σχετικά με το υπό αδειοδότηση έργο.
Η ρύθμιση είναι αντίθετη με την οδηγία 2011/92, σύμφωνα με την οποία, είναι αποκλειστικά έργο της αρμόδιας δημόσιας αρχής η αξιολόγηση τόσο της ΜΠΕ όσο και των γνωμοδοτήσεων και των απόψεων που έχουν κατατεθεί και δεν μπορεί να διαμεσολαβηθεί στην εκπλήρωση της υποχρέωσής της αυτής από ιδιώτες. Πολύ περισσότερο αν αυτοί επιλέγονται και αμείβονται από τον επενδυτή του έργου.
Σε συνδυασμό με τις ασφυκτικές προθεσμίες ελέγχου και αξιολογήσεων από τις αρμόδιες δημόσιες αρχές ελλοχεύει ο κίνδυνος έγκρισης και πραγματοποίησης έργων ακόμη και ιδιαιτέρως βλαπτικών για το περιβάλλον χωρίς ουσιαστικό έλεγχο.
Η ιδιωτικοποίηση ευαίσθητων δημόσιων λειτουργιών όπως είναι αυτές που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος είναι απαράδεκτη. Το περιβάλλον, τόσο στο εθνικό όσο και στο ευρωπαϊκό δίκαιο είναι δημόσιο αγαθό του οποίου η προστασία ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών και δεν μπορεί να μεταβιβάζεται σε ιδιώτες.

Η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής ως προς την πληρότητα του φακέλου πριν την διαβίβαση της ΜΠΕ στους αρμόδιους φορείς από τους πιστοποιημένους αξιολογητές κρίνεται απαραίτητη. Στην περίπτωση που δεν θα προβλεφθεί αυτό τότε θα πρέπει να είναι αυξημένη η ευθύνη του πιστοποιημένου αξιολογητή για την πληρότητα του φακέλου.
Σε κάθε περίπτωση και για λόγους δεοντολογίας ο πιστοποιημένος αξιολογητής δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με τον μελετητή του έργου.

Στο άρθρο 7 εισάγεται η δεύτερη μεγάλη αλλαγή που προβληματίζει ιδιαίτερα, μετά από αυτές του άρθρου 2. Έως τώρα υπήρχε η πρόβλεψη ότι η Διοίκηση μπορούσε να προσλάβει Πιστοποιημένο Αξιολογητή ΜΠΕ για να τη βοηθήσει να κάνει τη δουλειά της, και μάλιστα με κλήρωση δηλαδή με διαφανή και αντικειμενικό τρόπο, προσπαθώντας να αντιμετωπιστεί μέσω αυτού του θεσμού η έλλειψη πόρων και ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στη δημόσια διοίκηση. Η τροποποίηση προβλέπει ότι τέτοιους ιδιώτες μπορούν να προσλαμβάνουν πλέον κατά το δοκούν και οι επενδυτές για να «τρέξουν» τη διοικητική διαδικασία, υποκαθιστώντας την Διοίκηση. Η λογική της αλλαγής είναι πολύ θολή, οι Αξιολογητές θα έπρεπε ακριβώς να αξιολογούν χωρίς επαγγελματική σχέση με τον επενδυτή την ποιότητα των μελετών που υποβάλει, όχι να είναι δικοί του εργολάβοι – και μόνο κατ’όνομα αξιολογητές – που να υποκαθιστούν τη Διοίκηση και την κρίση της. Εδώ λοιπόν εισάγεται ανεπίτρεπτη στρέβλωση της διαδικασίας με ιδιωτικοποίηση ευαίσθητων δημόσιων λειτουργιών, η οποία καθόσον γνωρίζουμε δεν υπάρχει σε κανένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος, ενώ δεν είναι καθόλου κατανοητή και η σκοπιμότητα της εξαίρεσης αυτών των ιδιωτών από τις προθεσμίες που τίθενται στην ίδια τη Διοίκηση για τα διάφορα στάδια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Αν υπάρχει μια μεταρρύθμιση που θα ήταν πραγματικά ριζοσπαστική στην κατεύθυνση της ουσιαστικής βελτίωσης της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης στην Ελλάδα αυτή θα ήταν ο ορισμός των μελετητών που εκπονούν τις περιβαλλοντικές μελέτες έργων και δραστηριοτήτων όχι κατ’επιλογή των επενδυτών αλλά με αδιάβλητα αντικειμενικό τρόπο από την Διοίκηση, με κόστος που θα καλύπτεται από τους επενδυτές, ούτως ώστε να σταματήσει η παραγωγή χαμηλής ποιότητας περιβαλλοντικών μελετών που δεν εντοπίζουν κατά κανόνα καμία αρνητική περιβαλλοντική επίπτωση σε σχεδιαζόμενα έργα και δραστηριότητες εξυπηρετώντας έτσι απλώς τα συμφέροντα των εργοδοτών τους και όχι την χρηστή περιβαλλοντική Διοίκηση. Η πρόταση αυτή έχει διατυπωθεί επανειλημμένα από τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ αλλά δεν έχει εισακουστεί.

Με κάποιον τρόπο πριν την διαβίβαση της ΜΠΕ στους αρμόδιους φορείς από τους πιστοποιημένους αξιολογητές θα πρέπει να διασφαλίζεται η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής ως προς την πληρότητα του φακέλου. Σε διαφορετική περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος της απόρριψης του σχεδίου απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων απο την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή.
Στην περίπτωση που δεν θα προβλεφθεί στο συγκεκριμένο νόμο η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής τότε θα πρέπει ο πιστοποιημένος αξιολογητής να φέρει τη πλήρη ευθύνη για την πληρότητα του φακέλου.

Επίσης σε κάθε περίπτωση ο πιστοποιημένος αξιολογητής δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με τον μελετητή του έργου.

Πως εξασφαλίζεται ότι δεν θα χρηματίζονται οι αξιολογητές από αυτούς που θα τους μισθώνουν;

Εαν ο φορέας του έργου επιλέξει να αναθέσει σε πιστοποιημένο αξιολογητή την διεκπεραίωση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ενώ αυτή έχει ήδη ξεκινήσει από την αρμόδια Περιβαλλοντική Αρχή, θα πρέπει να λάβει τη σύμφωνη γνώμη της Περιβαλλοντικής Αρχής αναφορικά με τον αρχικό έλεγχο πληρότητας του φακέλου.

AΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ: Κανείς δεν έχει δικαίωμα, στο όνομα της δημιουργίας ενός επενδυτικά φιλικού περιβάλλοντος, να επιτρέπει έργα που οδηγούν σε απώλεια βιοποικιλότητας και γενετικών πόρων υποβαθμίζοντας, αλλοιώνοντας, κατατέμνοντας και σμικρύνοντας το φυσικό περιβάλλον. Ρυθμίσεις αυτού του νομοσχεδίου προς εκεί οδηγούν. Για παράδειγμα, εισάγεται εδώ η ‘καινοτομία’, όπως χαρακτηρίζεται, εμπλοκής πιστοποιημένων αξιολογητών που μπορούν να επιλεγούν είτε από τον φορέα του έργου είτε από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή. Αυτός ο αξιολογητής κάνει μελέτες, προδιαγράφει και τους περιβαλλοντικούς όρους. Δηλαδή, ‘Γιάννης κερνάει-Γιάννης πίνει’. Και όλα αυτά στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος. Καλή η ιδιωτική πρωτοβουλία, αλλά οι θεσμοί υπάρχουν για να μη λειτουργεί ανεξέλεγκτη. Δεν μπορεί να επιτρέπεται να γίνονται οι αξιολογητές και συγγραφείς των περιβαλλοντικών όρων ‘φερέφωνα’ του φορέα του έργου. Ας μην απεμπολεί το ΥΠΕΝ τις ευθύνες του (το πιο ευγενικό που μπορώ να πω). Δέσποινα Βώκου, πρώην πρόεδρος ΦΔ Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα και Επιτροπής’ Φύση 2000’, νυν πρόεδρος Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ

Με την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου προκύπτει ότι ο φορέας της δραστηριότητας μπορεί να επιλέξει τον Μελετητή για τις ΜΠΕ, και να επιλέξει και τον Αξιολογητή του όπου σε κάθε περίπτωση θα ταιριάζει και θα συνεργάζεται με τον Μελετητή. Άρα ανακύπτουν θέματα σχέσεων μεταξύ Μελετητή και Αξιολογητή ακόμα και για ανταγωνιστικές δραστηριότητες καθώς και θέματα για το αν ο Αξιολογητής θα μπορεί ταυτόχρονα να είναι και Μελετητής σε άλλες δραστηριότητες. Άρα κατ’αρχήν υπάρχουν θέματα σχέσεων μεταξύ του Μελετητή και του Αξιολογητή και γι’αυτό θα πρέπει να ορισθούν δικλείδες ασφαλείας που θα λαμβάνουν υπόψη τους και το εμπορικό και βιομηχανικό απόρρητο των δραστηριοτήτων.

Επίσης, προκύπτουν θέματα που χρήζουν διευκρινήσεων ως προς τις ενέργειες του Αξιολογητή. Τέτοια είναι :
• Ο τρόπος πρόσβασης του Αξιολογητή στο ΗΠΜ
• Οι τήρηση των τιθέμενων προθεσμιών για συλλογή γνωμοδοτήσεων και έκδοσης ΑΕΠΟ που αναφέρονται στο παρόν νομοσχέδιο
• Απαίτηση παρουσίας του Αξιολογητή στο ΚΕΣΠΑ ή στο ΠΕΣΠΑ
• Ο τρόπος αποδοχής της προσφερόμενης εργασίας του Αξιολογητή (έλεγχος ΜΠΕ και σύνταξη ΑΕΠΟ) από την αρμόδια περιβαλλοντικά αδειοδοτούσα αρχή καθότι για να εγκρίνει η αρμόδια υπηρεσία θα πρέπει να επανεξετάσει την ΜΠΕ και τις γνωμοδοτήσεις από την αρχή
• Η υποβολή απόψεων σε περιπτώσεις διοικητικών προσφυγών επί της ΑΕΠΟ
• Η ευθύνη του Αξιολογητή σε περιπτώσεις ανταγωνισμού και προσωπικών δεδομένων

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω προτείνεται :
α) Εφόσον το αιτηθεί ο φορέας της δραστηριότητας, ο πιστοποιημένος Αξιολογητής θα πρέπει να επιλέγεται αποκλειστικά από την αδειοδοτούσα αρχή και όχι από τον φορέα της δραστηριότητας μέσω κλήρωσης η οποία θα λαμβάνει υπόψη της την εντοπιότητα. Δηλαδή ίσως θα έπρεπε ο Αξιολογητής να είναι από τα όρια της Περιφέρειας αλλά από άλλη Π.Ε.
β)Τα άρθρα του παρόντος νομοσχεδίου τα οποία αφορούν τροποποιήσεις του Ν.4014/2011 για την περιβαλλοντική αδειοδότηση να ισχύσουν μετά τη λειτουργία του Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών ΜΠΕ και την έκδοση της σχετικής διάταξης που ορίζεται στην παρ. 6 του άρθρ. 16 του Ν. 4014/2011.

Οι πιστοποιημένοι αξιολογητές δεν μπορούν να ορίζονται από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας. Ενδέχεται να υπάρξει δόλος.
Οι πιστοποιημένοι αξιολογητές θα πρέπει να δεσμεύονται από τις ίδιες προθεσμίες που τίθενται στη διοίκηση για την διεκπεραίωση των επιμέρους σταδίων και να διασφαλίζεται ότι φέρουν την ΕΥΘΥΝΗ της εργασίας που επιτελούν και να υπάρχουν και σχετικές κυρώσεις για τυχόν εσκεμμένες παραβλέψεις.

Θεωρούμε ότι η ανάθεση των έργων των ΜΠΕ σε ιδιώτες αξιολογητές από τους ίδιους τους φορείς των έργων δεν έχει τα εχέγγυα της ανάθεσης από τη δημόσια διοίκηση και κρίνουμε προβληματικό το σημείο όπου θα έχουν την ευρεία διακριτική ευχέρεια να επιλέγουν ακόμη και ποιες γνωμοδοτήσεις είναι ουσιώδεις και ποιες όχι.

Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η Καλλιστώ και η Ελληνική Εταιρία για την Προστασία της Φύσης παραπέμπουν στα σχόλια που έχουν αναρτήσει από κοινού στο άρθρο 1 του Σχεδίου νόμου και τα οποία αφορούν συνολικά το Σχέδιο νόμου.

Οι διατάξεις που περιέχονται στα άρθρα 1 έως 47 του Σχεδίου νόμου παραβιάζουν το άρθρο 24 του Συντάγματος, το γράμμα και το πνεύμα της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, όπως έχει ερμηνευθεί από το Δικαστήριο της ΕΕ, γενικές αρχές, όπως η αρχή της πρόληψης και θεμελιώδη δικαιώματα, όπως το άρθρο 37 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.

Ακόμη, καταγγέλλεται η προσχηματικότητα της διαδικασίας διαβούλευσης, καθώς το ΥΠΕΝ δεν έκανε δεκτό το κοινό αίτημα των περιβαλλοντικών οργανώσεων για παράταση της διαδικασίας διαβούλευσης, παρά τις εξαιρετικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα – ελέω κοροναϊού – και παρά το ότι κατά την πρόσφατη διμηνιαία συνάντηση με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τον Φεβρουάριο 2020, υπήρξε διαβεβαίωση προς όλες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που ήταν παρούσες ότι θα υπήρχε επαρκής χρόνος για τη διαβούλευση.

Οι «πιστοποιημένοι αξιολογητές ΜΠΕ» πρέπει να έχουν συνάφεια με τη δραστηριότητα και την περιοχή-πεδίο όπου αυτή θα λειτουργήσει. Για παράδειγμα δεν μπορεί ένας Δασολόγος κατ 27 να αξιολογεί μια ΜΠΕ ιχθυοτροφείου και αντίστοιχα ένας Ιχθυολόγος κατ 27 μια ΜΠΕ λατομείου σε δασική έκταση. Κατ΄ αντιστοιχία δεν πρέπει να έχουμε το φαινόμενο των μηχανικών κατ. 27 υπερεπιστημόνων που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το πλατάνι από το πεύκο. Ο καθένας στο τομέα του, Ιχθυολόγοι στις θάλασσες, Δασολόγοι στις δασικές εκτάσεις, Μηχανικοί στους βιολογικούς καθαρισμούς κ.ο.κ.
Τέλος οι μελέτες Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης πρέπει να συντάσσονται και ελέγχονται από δασολόγους, ή από βιολόγους ή περιβαλλοντολόγους, με πιστοποιημένη γνώση στο αντικείμενο.

Στο Αρ. 16 του Ν.4014/11 για το Μητρώο πιστοποιημένων αξιολογητών ΜΠΕ, παρ. 2, αναφέρεται ότι η επιλογή του πιστοποιημένου αξιολογητή ΜΠΕ, μετά την κατάθεση του φακέλου στην υπηρεσία, γίνεται με την βοήθεια ηλεκτρονικού συστήματος κλήρωσης από την αρμόδια υπηρεσία.
Ο τρόπος απευθείας ανάθεσης από τον φορέα του έργου σε πιστοποιημένο αξιολογητή ΜΠΕ όλης της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, θέτει μια νέα διαδικασία σε ισχύ, με σημαντικά προβλήματα αναφορικά με τον έλεγχο της, που δεν αξιολογούνται/αντιμετωπίζονται στο παρόν άρθρο.
Η διαφοροποίηση της μη δέσμευσης των πιστοποιημένων αξιολογητών ΜΠΕ από τις ίδιες προθεσμίες που τίθενται στην διοίκηση για την επιτάχυνση των διαδικασιών της περιβαλλοντικής αδειοδότησης δεν τεκμηριώνεται, ούτε προκύπτει ότι συνεισφέρει θετικά στην όποια βελτίωση των αναφερόμενων διαδικασιών. Προτείνουμε οι τεθείσες προθεσμίες να δεσμεύουν τους αξιολογητές των ΜΠΕ, είτε είναι δημόσιοι υπάλληλο, είτε ιδιώτες, αφού εκτελούν την ίδια εργασία – διαδικασία, στο πλαίσιο του κράτους δικαίου.

Οι εξωτερικοί αξιολογητές θα πρέπει να λαμβάνουν το σύνολο του έργου, αν δίνεται υποσύνολο τοτε είναι σίγουρο ότι θα υπάρχει διαφοροποίηση απόψεων και ….. ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Οι αξιολογητές εφ όσον είναι ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ οι αποφάσεις τους θα πρέπει να είναι ΟΡΙΣΤΙΚΕΣ και να μην υφίστανται περαιτέρω εγκρίσεις ή απορρίψεις τοτε ποιος ο λόγος των ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ (θα πρέπει να θεωρουνται ως υπαλληλοι του υπουργείου ή της αποκεντρωμένης) και τι θα γίνεται αμα ο εγκρίνων δεν συμφωνεί παλι από την ΑΡΧΗ!!!!

Με την θέσπιση πιστοποιημένων (ιδιωτών) αξιολογητών για τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων φαίνεται πως θα αποφορτιστεί το δημόσιο και θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες έγκρισης και αδειοδότησης, το οποίο είναι θετικό. Πώς όμως εξασφαλίζεται η διαφάνεια κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, εφόσον οι αξιολογητές μπορούν να πληρώνονται από τον φορέα του εκάστοτε προτεινόμενου έργου; Εδώ δυνητικά δημιουργείται μία σύγκρουση συμφερόντων. Ποιος μηχανισμός θα ελέγχει τις αξιολογήσεις;

Οι διατάξεις που προστίθενται είναι ελλιπέστατα διατυπωμένες και, για τους λόγους που εκτίθενται στη συνέχεια, αντίθετες στο ενωσιακό δίκαιο.

(α) Κατά την παρ. 2 και 3, του άρθ. 16 ν. 4014/2011, οι οποίες δεν τροποποιούνται από το νομοσχέδιο, “η επιλογή Πιστοποιημένου Αξιολογητή για την αξιολόγηση της ΜΠΕ, μετά την κατάθεση του φακέλου στην υπηρεσία, γίνεται με τη βοήθεια ηλεκτρονικού συστήματος κλήρωσης από την αρμόδια υπηρεσία…. Οι πιστοποιημένοι αξιολογητές προβαίνουν σε κάθε περίπτωση που τους ζητείται από τις αρμόδιες προς τούτο υπηρεσίες, σε ενδελεχή έλεγχο της ΜΠΕ…”. Κατά τη νέα παρ. 7 του νομοσχεδίου, “ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας δύναται είτε κατά την έναρξη ή και σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας που προβλέπεται στα άρθρα 3 και 4 να αναθέσει σε πιστοποιημένο αξιολογητή, εγγεγραμμένο στο Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών ΜΠΕ του παρόντος άρθρου, τη διεκπεραίωση ορισμένων ή όλων των σταδίων της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων” (όμοια διατύπωση υπάρχει και στις παρ. 8 και παρ. 9). Τελικά, δεν αντιλαμβάνεται κανείς τι θα ισχύσει – ποιος (ο φορέας, ή η αρχή) αναθέτει τί (έλεγχο της ΜΠΕ ή διεκπεραίωση της διαδικασίας), και με ποια διαδικασία (ηλεκτρονικό σύστημα κλήρωσης ή επιλογή από τον φορέα), στους πιστοποιημένους αξιολογητές;

(β) Η παραπάνω ασάφεια είναι ακόμα πιο εναργής, αν αναλογιστεί κανείς ότι ακόμα εκκρεμεί το π.δ. της παρ. 6 [περ. (γ) ] του άρθ. 16, με το οποίο θα καθορίζονταν “οι ιδιότητες που ορίζονται ως ασυμβίβαστες με το έργο” των πιστοποιημένων αξιολογητών, “καθώς και ο τρόπος προσδιορισμού και το ύψος της αμοιβής” τους. Με άλλα λόγια, το νομοσχέδιο φαίνεται να επιτρέπει την επιλογή του αξιολογητή από τον φορέα του έργου που υποβάλλει τη ΜΠΕ, χωρίς να υπάρχει (τουλάχιστον προσώρας) κάποια ρύθμιση για τα ασυμβίβαστα: για παράδειγμα, είναι καταρχήν δυνατόν ο αξιολογητής να σχετίζεται με τον συντάκτη της ΜΠΕ, ακόμα και απευθείας με τον ίδιο τον φορέα του έργου.
Πρόκειται για συνταγή σύγκρουσης συμφερόντων και διαφθοράς. Yπενθυμίζεται ότι τα κράτη μέλη “διασφαλίζουν ότι η αρμόδια αρχή …εκτελούν τα καθήκοντα που απορρέουν από την παρούσα οδηγία με αντικειμενικό τρόπο και δεν βρίσκονται σε σύγκρουση συμφερόντων” (άρθ. 9α οδηγίας 2011/92, όπως ισχύει). Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τονιστεί, ότι με βάση το ενωσιακό δίκαιο η αξιολόγηση της ΜΠΕ είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της αρμόδιας αρχής [πρβλ. άρθ. 1 παρ. 2 στ) και ζ), 5 παρ. 3 β) οδηγίας 2011/92, όπως ισχύει), και δεν μπορεί να ανατίθεται σε ιδιωτικούς φορείς που επιλέγονται από τον φορέα του έργου: μόνο η αρμόδια αρχή, εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο, μπορεί να αναζητήσει την απαραίτητη εμπειρογνωμοσύνη για την αξιολόγηση σε άλλους φορείς [πρβλ. άρθ. 5 παρ. 3 β) οδηγίας 2011/92, όπως ισχύει].

(γ) Ο πιστοποιημένος αξιολογητής “δύναται να διενεργεί τον έλεγχο πληρότητας, να αποστέλλει προς γνωμοδότηση τη ΜΠΕ στους αρμόδιους δημόσιους φορείς ή υπηρεσίες, να αναρτά τη ΜΠΕ στη δημόσια διαβούλευση, να παραλαμβάνει τις γνωμοδοτήσεις και τις απόψεις από τη δημόσια διαβούλευση, να αξιολογεί ποιες από τις γνωμοδοτήσεις που τυχόν δεν υπεβλήθησαν ήταν ουσιώδεις και ομοίως να αξιολογεί τις τυχόν αρνητικές γνωμοδοτήσεις, να αιτείται τη σύγκλιση των αρμοδίων συμβουλίων, να αξιολογεί τη ΜΠΕ και τις γνωμοδοτήσεις…”. Mε βάση το ενωσιακό δίκαιο, η διασφάλιση της ποιότητας των ΜΠΕ και η επιλογή των αρχών που γνωμοδοτούν είναι κατεξοχήν αρμοδιότητα της αρμόδιας αρχής, και δεν μπορεί, για μάλλον ευνόητους λόγους, να ανατίθεται στον φορέα του έργου (μέσω του επιλεγμένου από τον αξιολογητή) (πρβλ. άρθ. 6 παρ. 1 και παρ. 3 οδηγίας 2011/92, όπως ισχύει). Ομοίως, η αρμόδια αρχή (και όχι ο φορέας του έργου, μέσω του αξιολογητή) είναι υποχρεωμένη να λάβει υπόψη “δεόντως” υπόψη τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης και τις γνωμοδοτήσεις (πρβλ. άρθ. 8 οδηγίας 2011/92, όπως ισχύει): με άλλα λόγια, δεν είναι δυνατόν ένας αξιολογητής επιλεγμένος από τον φορέα του έργου να απορρίπτει γνωμοδοτήσεις ή απόψεις που έχουν υποβληθεί στo πλαίσιo της δημόσιας διαβούλευσης.

(δ) Εκπεφρασμένος στόχος του νομοσχεδίου είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών, για να διευκολυνθούν οι αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και οι επενδύσεις. Συνεπώς, είναι ιδιαίτερα αντιφατικό ότι οι πιστοποιημένοι αξιολογητές δεν δεσμεύονται από τις προθεσμίες που ισχύουν για τη διοίκηση: έτσι, προφανώς, οι πιστοποιημένοι αξιολογητές μπορούν να καθυστερούν τη διεκπεραίωση κατά το δοκούν της διαδικασίας (πιθανώς σε συνεννόηση με το φορέα) σε αναμονή ευνοϊκών νομοθετικών ή πολιτικών εξελίξεων. Ακόμα πιο προβληματικό είναι το ενδεχόμενο σταδιακής υποβολής στοιχείων, τα οποία θα έχουν καταστεί ανεπίκαιρα ή αντίθετα στη νομοθεσία μέχρι να κατατεθεί το σχέδιο έγκρισης.

Η συμμετοχή ιδιωτών Περιβαλλοντικών Αξιολογητών είναι ένα σημαντικό βήμα, προς την σωστή κατεύθυνση. Η διαδικασία αυτή θα αποφορτίσει σημαντικά τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, αφετέρου θα δρα και συμβουλευτικά προς τον φορέα της επένδυσης ώστε ο φάκελος να είναι πλήρης και να λαμβάνονται όλα τα δέοντα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, κάτι που δεν θα κάνει (γιατί δεν μπορεί και δεν είναι και αντικείμενό της) η υπηρεσία.
Δεν πρέπει να υπάρχει καχυποψία προς τους ιδιώτες Αξιολογητές, αρκεί κι αυτοί να υπόκεινται σε κάποιο έλεγχο (τύπου ΕΣΥΔ).

Σε αυτά τα πλαίσια, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα η διαδικασία έγκρισης του Σχεδίου του αξιολογητή να γίνεται συντομότερα από τις 30 ημέρες, αφού δεν θα γίνεται ουσιώδης και πλήρης έλεγχος από την αρμόδια αρχή.
Προτείνουμε η προθεσμία να ορισθεί στις 10 εργάσιμες ημέρες.

1) Δε νοείται το νομοσχέδιο να επιτρέπει στον εκάστοτε φορέα του έργου, που είναι αυτός, ο οποίος υποβάλλει τη Μελέτη εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, να μπορεί να επιλέξει ο ίδιος τον αξιολογητή, ο οποίος ενδεχομένως να συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο μαζί του. Η αρμόδια αρχή είναι και θα πρέπει να είναι η υπεύθυνη για την αξιολόγηση της εκάστοτε Μελέτης εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και δεν μπορεί να ανατίθεται αυτή η αρμοδιότητα στο φορέα του έργου.

2) Επαναλαμβάνεται η λογική της αφαίρεσης αρμοδιότητας από έναν δημόσιο φορέα και της μεταβίβασής της σε άλλο όργανο! Οι παθογένειες του σημερινού συστήματος όμως δεν μπορούν να εξαλειφθούν με την απλή μεταβίβαση της αρμοδιότητας σε άλλο όργανο.

Το αντικείμενο του προτεινομένου νομοσχεδίου κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό. Περιέχει όμως πολύπλοκες διατάξεις που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση του θεσμικού πλαισίου και συστηματική επιστημονική αντιμετώπιση, γιατί δεν επιδέχονται οποιεσδήποτε ερμηνείες καθώς σήμερα, περισσότερο από ποτέ, απαιτείται να αντιμετωπιστούν εποικοδομητικά οι διαχρονικά διαπιστωμένες δυσλειτουργίες του συστήματος προστασίας των ευαίσθητων περιβαλλοντικά περιοχών. Θεωρούμε επομένως απαραίτητη την παράταση της διαβούλευσης. Έναν επιπλέον λόγο συνιστά η διαμορφωθείσα κατάσταση λόγω της πανδημίας.

Θα πρέπει να υπάρχει χρονική δέσμευση σχετικά με την υλοποίηση και εφαρμογή της δραστηριοποίησης των Περιβαλλοντικών Ελεγκτών καθώς δεν περιγράφεται στο παρόν σχέδιο καμία χρονική δέσμευση σχετικά με χρόνο έκδοσης του ΠΔ. Θα πρέπει να καθοριστεί από ποιον θα διενεργείται έλεγχος των Περιβαλλοντικών Ελεγκτών καθώς και πότε θα ξεκινήσει η λειτουργία του συστήματος. Η πολιτεία καλείται να δεσμευθεί χρονικά.

Η δημόσια διαβούλευση ενός τόσο σημαντικού νομοσχεδίου για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας», εν μέσω καραντίνας στην οποία έχει μπει η χώρα μας και κατ’οίκον περιορισμού των πολιτών, δεν προάγει τις αρχές της διαβούλευσης και της απρόσκοπτης συμμετοχής σε αυτή σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σύμβαση Aarhus, σχετικές οδηγίες ΕΕ και την εθνική νομοθεσία. Ενδεικτικά, υπάρχει αδυναμία σύγκλισης συλλόγων, κινημάτων πολιτών, περιβαλλοντικών ΜΚΟ κλπ, αλλά και οργάνων των οποίων οι απόψεις είναι καίριες για το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο όπως πχ Επιτροπή Φύση 2000. Η απομακρυσμένη επαφή μέσω διαδικτύου δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις διαδικασίες ζωντανού διαλόγου εντός των συλλογικοτήτων και οργάνων τα οποία αδυνατούν να συγκληθούν ώστε να λάβουν αποφάσεις.
Ζητάμε λοιπόν να πράξετε το αυτονόητο και να αποσύρετε το νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας» και τη σχετική διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης τουλάχιστον έως ότου επανέλθει η χώρα στην κανονικότητα.
Δεδομένου όμως ότι η δημόσια διαβούλευση κακώς μέχρι σήμερα δεν έχει αποσυρθεί, υποβάλλουμε τις παρακάτω σύντομες παρατηρήσεις και επιφυλασσόμαστε για πιο αναλυτικές παρατηρήσεις και προτάσεις, ύστερα από μια πιο εκ βάθους μελέτη και σύγκλιση των οργάνων μας προκειμένου να παρθούν συλλογικές αποφάσεις:
Μαζί με το Φορέα του έργου η αδειοδοτούσα αρχή πρέπει να είναι συνυπεύθυνη στην επιλογή των βάσιμων σχολίων που έχουν αναφερθεί στη δημόσια διαβούλευση.

Δεδομένου ότι η σύνταξη και έγκριση των περιβαλλοντικών όρων περιβάλλεται τον τύπο της Υπουργικής Απόφασης, είναι πρακτικά εφικτή η ανάθεση σε Πιστοποιημένους Αξιολογητές ΜΠΕ της διεκπεραίωσης όλων των σταδίων της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων;

Εφόσον το ουσιαστικό και τελικό κομμάτι της σύνταξης των όρων θα συντελείται, εν τοις πράγμασι, από τα στελέχη της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα απαιτηθεί η στελέχωση και ενίσχυση της με κατάλληλο και υψηλού τεχνικού υπόβαθρου προσωπικό. Με αυτό τον τρόπο, θα εξασφαλιστεί η ταχύτερη και ασφαλέστερη διεκπεραίωση της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης στην εκ παραλλήλου συνεργασία τους με τους Πιστοποιημένους Αξιολογητές ΜΠΕ, με ταυτόχρονη εκμετάλλευση την εξειδίκευσης που η Διεύθυνση έχει αναπτύξει για τους επί μέρους ειδικότερους τομείς των διαφόρων αδειοδοτούμενων δραστηριοτήτων.

H ανάθεση των έργων των ΜΠΕ σε ιδιώτες αξιολογητές από τους ίδιους τους φορείς των έργων δεν έχει τα εχέγγυα της ανάθεσης από τη δημόσια διοίκηση. Η προστασία του περιβάλλοντος αφορά πολλούς πολίτες και μεγάλοι φορείς έχουν τη δυνατότητα για καταστροφές μεγάλου μεγέθους οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα την απειλή στη δημόσια υγεία των πολιτών. Για το λόγο αυτό πρέπει να υπάρχουν όλες οι ασφαλιστικές δικλίδες ότι οι πολίτες θα προστατευτούν και δυστυχώς το νομοσχέδιο αυτό καταργεί αυτές τις δικλίδες και επιτρέπει πρακτικές που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Οι πιστοποιημένες αξιολογητές θα πληρώνονται από αυτόν που υποβάλει τον φάκελο για το έργο. Άρα θα παρουσιάζονται όλα όπως θέλουν να φαίνονται και όχι όπως θα είναι για να δοθεί η άδεια εξπρές. Υστέρα με ποια διαδικασία θα μαζευτεί ειδικά στην Ελλάδα μια άδεια που εκδόθηκε. Επιπλέον ο πιστοποιημένος αξιολογητής μπορεί να πληρώνεται από τον ίδιο που θέλει να πάρει την άδεια, αυτό λέγεται διαφθορά διότι δεν θα υπάρχει ανεξάρτητη κρίση. Πρέπει να αφαιρεθεί στο σύνολο το αρθρο 7, προσβάλει το γενικό αίσθημα των πολιτών που ζητάνε να υπάρχει ευνομούμενη πολιτεία και να γίνονται καλαίσθητα έργα σε περιοχές όπου μπορούνε να χωροθετηθούνε και όχι στη μέση του πουθενά.

Μαζί με το Φορέα του έργου η αδειοδοτούσα αρχή πρέπει να είναι συνυπεύθυνη
στην επιλογή των βάσιμων σχολίων που έχουν αναφερθεί στη δημόσια διαβούλευση.

Πως είναι δυνατόν να αξιολογείται το Σχέδιο ΑΕΠΟ του Ιδιώτη Πιστοποιημένου αξιολογητή και να εγκρίνεται, με ή χωρίς τροποποιήσεις ή, κατά περίπτωση, να απορρίπτεται από την αρμόδια αρχή εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερών όταν δεν θα γνωρίζει ο αρμόδιος Υπάλληλος το περιεχόμενο της ελεγχθήσας ΜΠΕ και των σχετικών γνωμοδοτήσεων. Τι γίνεται εάν ο αρμόδιος υπάλληλος δε συμφωνεί με το περιεχόμενο της Μελέτης που έχει διακινηθεί. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας αυτής ή σε περίπτωση απόρριψης του Σχεδίου, η αρμοδιότητα μεταβιβάζεται στον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή του, κατά περίπτωση, αρμόδιου, για την έκδοση της ενιαίας άδειας, υπουργείου, για την έκδοση απόφασης ή απόρριψη απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων ακόμη και για έργα κατηγορίας Α2;

Η διάταξη που προβλέπει ότι οι αξιολογητές «δεν δεσμεύονται από τις προθεσμίες που τίθενται στη διοίκηση για την διεκπεραίωση των επιμέρους σταδίων» είναι παράλογη. Οι προθεσμίες δεν καθορίζουν ελάχιστα χρονικά διαστήματα αλλά μέγιστα. Όπως δεσμεύεται η διοίκηση πρέπει να δεσμεύεται και ο ιδιώτης πιστοποιημένος αξιολογητής. Διαφορετικά, θα μπορούν να καθυστερούν περισσότερο από την αρμόδια υπηρεσία. Προφανώς δεν μπορεί να είναι αυτός ο σκοπός του νομοθέτη!
Προβλέπεται ότι «ο φορέας του έργου … δύναται … σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας που προβλέπεται στα άρθρα 3 και 4 να αναθέσει σε πιστοποιημένο αξιολογητή…». Η ανάθεση σε εξωτερικό αξιολογητή όμως γίνεται από την αρμόδια αρχή και όχι από τον φορέα του έργου, όπως άλλωστε σωστά προβλέπεται στην παρ. 2. Επισημαίνεται ότι η Οδηγία 2011/92 ρητά προβλέπει ότι η «αξιολόγηση και το αιτιολογημένο συμπέρασμα γίνονται από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή».
Χρειάζεται αναδιατύπωση η διάταξη γιατί δίνεται η εντύπωση ότι η αρμόδια αρχή είναι στην υπηρεσία των εξωτερικών αξιολογητών και όχι το αντίστροφο.

Δεν είναι δυνατή η αποδοχή της γνώμης ενός ιδιώτη αξιολογητή (σε σχέση με έναν δημόσιο φορέα) για περιβαλλοντικά θέματα που άπτονται της υγείας του πληθυσμού. Μπορεί για παράδειγμα ένας ιδιώτης να εγγυηθεί το αβλαβές της διαδικασίας της κυάνωσης για παραγωγή χρυσού όταν αυτή αρχίσει να εφαρμόζεται πρακτικά σ’ όλη τη βόρεια Ελλάδα;

Οι πιστοποιημένοι αξιολογητές είναι μια ορθή διάταξη, η ενεργοποίηση της οποίας μπορεί να βοηθήσει τις αρμόδιες υπηρεσίες να τηρούν τους προβλεπόμενους χρόνους. Προφανώς όμως, για να συμβεί αυτό, θα πρέπει οι προθεσμίες να δεσμεύουν εξίσου τους αξιολογητές και την υπηρεσία, αλλιώς αντί για επιτάχυνση θα έχουμε καθυστέρηση (πέραν των ενδεχόμενων ζητημάτων νομιμότητας).
Επίσης, η επιλογή του/των αξιολογητών δεν μπορεί να γίνεται από το φορές λειτουργίας του έργου αλλά μόνο από την αρμόδια υπηρεσία όπως ήδη προβλέπεται. Ούτε μπορεί ο ιδιώτης αξιολογητής να χρησιμοποιείται κατά το δοκούν σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας αντιμετωπίζει «δυσκολίες» η αξιολόγηση της ΜΠΕ και η σύνταξη της ΑΕΠΟ.
Οι διατάξεις που έχουν προστεθεί δημιουργούν την εντύπωση ότι η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης είναι προσχηματική και όχι ουσιαστική και κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε προσφυγή της Commission εναντίον της χώρας για μη τήρηση της νομοθεσίας της ΕΕ.

Το άρθρο 16 του Ν. 4014/2011 αναφέρει τη σύσταση Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών ΜΠΕ και των προσόντων των Αξιολογητών ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουν εκδοθεί οι απαραίτητες διατάξεις (ΠΔ, ΚΥΑ και ΥΑ), ώστε να εφαρμοστεί ο νόμος. Με την έκδοση αυτών, η λειτουργία του Μητρώου ενδέχεται να λειτουργήσει επικουρικά των υπηρεσιών. Σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν και τα κριτήρια επιλογής των Πιστοποιημένων Αξιολογητών καθώς κρίνεται αναγκαία η επιλογή κατάλληλων ειδικοτήτων, αποφοίτων αμιγώς περιβαλλοντικών σπουδών ή τμημάτων βιολογίας, που είναι σε θέση να γνωρίζουν και να αξιολογούν τις λειτουργίες του περιβάλλοντος, τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των βιοτικών και αβιοτικών συντελεστών του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις που επιφέρει το υπό μελέτη έργο/δραστηριότητα σε αυτούς.

Τονίζεται ότι οι γνώσεις των Πιστοποιημένων Αξιολογητών στα περιβαλλοντικά ζητήματα θα πρέπει να είναι επαρκείς, όπως προφανώς και η εμπειρία τους και δεν θα πρέπει να περιορίζονται στον έλεγχο πληρότητας του φακέλου ή στην τήρηση των προδιαγραφών σύνταξης των ΜΠΕ και των Παραρτημάτων τους. Επιπρόσθετα βασική προϋπόθεση για την ένταξη στο Μητρώο θα πρέπει να είναι η κατοχή Μελετητικού Πτυχίου κατηγορίας 27. Ο Πιστοποιημένος Αξιολογητής πρέπει να μπορεί να αξιολογεί κατηγορίες ΜΠΕ ανάλογα με την τάξη του Μελετητικού Πτυχίου που κατέχει. Προτείνεται να θεσπιστεί ότι οι κάτοχοι μελετητικών πτυχίων Α’ τάξης αξιολογούν τις μελέτες Β’ Κατηγορίας (ΠΠΔ), οι κάτοχοι μελετητικών πτυχίων Β’ τάξης αξιολογούν τις μελέτες Α2’ Κατηγορίας οι κάτοχοι μελετητικών πτυχίων Γ’ τάξης αξιολογούν τις μελέτες Α1 Κατηγορίας.

Σε μεγάλα και σύνθετα έργα θα πρέπει να εξεταστεί από τον νομοθέτη η συμμετοχή στην αξιολόγηση δύο Πιστοποιημένων Αξιολογητών διαφορετικών ειδικοτήτων που θα εξασφαλίζει την καλύτερη αξιολόγηση της μελέτης.

Σε καμία περίπτωση, και πρέπει να αναφέρεται ρητά στο Νόμο, δεν θα πρέπει να επιτρέπεται στον Πιστοποιημένο Αξιολογητή να έχει συμμετοχή στη σύνταξη της ΜΠΕ και των λοιπών μελετών που την πλαισιώνουν, καθώς τίθενται ζητήματα αξιοπιστίας και τήρησης των αρχών της ανεξαρτησίας και αμεροληψίας.
Επιπρόσθετα προτείνεται το Μητρώο να κατηγοριοποιηθεί βάσει των ομάδων και της Υ.Α. 1958/2012 – ΦΕΚ 21/Β/13-1-2012 “Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/21.09.2011 (Φ.Ε.Κ. Α΄209/2011)»”, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Οι Πιστοποιημένοι Αξιολογητές να μπορούν να συμμετέχουν σε μέχρι 2-4 κατηγορίες βάσει του βασικού τους τίτλου Σπουδών, την τάξη του μελετητικού τους πτυχίου και την εμπειρία τους στη συγκεκριμένη κατηγορία.

1. Γεννάται το ερώτημα, αν η αξιολόγηση ΜΠΕ από (ιδιώτες) πιστοποιημένους αξιολογητές θα αποτελεί τον κανόνα ή θα έχει χαρακτήρα επικουρικό των υπηρεσιών. Στην περίπτωση του πρώτου ενδεχομένου οι υπηρεσίες θα διολισθήσουν σε απλούς διεκπεραιωτές των εισηγήσεων των αξιολογητών και σταδιακά θα χάσουν επαφή με το αντικείμενο. Η επόμενη γενιά των υπαλλήλων, που θα στερείται εμπειριών αξιολόγησης ΜΠΕ και έκδοσης ΑΕΠΟ, έρμαιο των αξιολογητών, χωρίς να μπορεί να καλύψει ακόμη και τις απαιτήσεις μιας απλής επιτελικού χαρακτήρα υπηρεσίας θα καταντήσει να σφραγίζει ΑΕΠΟ εν είδει επικύρωσης φωτοαντιγράφων σε ΚΕΠ.

2. Το πνεύμα το κειμένου του συγκεκριμένου άρθρου είναι: Διατηρούνται οι Δημόσιες Υπηρεσίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης, όμως υποστελεχωμένες και με ασφυκτικές προθεσμίες διεκπεραίωσης του έργου τους. Αναγκαστικά, οι υπηρεσίες, πολλώ δε μάλλον οι ενδιαφερόμενοι φορείς, θα στραφούν στους ιδιώτες αξιολογητές που, αδέσμευτοι από προθεσμίες (!!!), υποκαθιστούν τους κρατικούς υπαλλήλους και μάλιστα θέτοντάς τους στην υπηρεσία τους, υποχρεωτικά, κατά τη βούλησή τους και ανεξάρτητα από τους λόγους, για τους οποίους οι κρατικοί υπάλληλοι δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις ασφυκτικές προθεσμίες. Επιπλέον, ό,τι δεν εξελιχθεί καλώς, εύκολα θα μπορεί να αποδοθεί στη Διοίκηση που δεν θα έχει ανταποκριθεί στον υποστηρικτικό της ρόλο. Αντιστροφή ρόλων.

3. Η επιλογή ιδιώτη αξιολογητή από τον ενδιαφερόμενο φορέα εγείρει θέματα διαφάνειας και παρασκηνιακής συναλλαγής μεταξύ ενδιαφερόμενου φορέα, συντάκτη της ΜΠΕ και αξιολογητή της ΜΠΕ. Ελεγκτέα και η εκχώρηση ελεγκτικών αρμοδιοτήτων του κράτους σε ιδιώτη (κατά το πρότυπο του Ελληνικού Νηογνώμονα, με τη γνωστή κατάληξη).

Η αξιολόγηση θα πρέπει να ανατίθεται στους πιστοποιημένους αξιολογητές ΜΠΕ αποκλειστικά από τη δημόσια αρμόδια αρχή και ΟΧΙ από το φορέα του έργου.
Δρ Χρήστος Σώκος
Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος

Στο Ν.4014/2011, για το Μητρώο πιστοποιημένων αξιολογητών ΜΠΕ, αρ. 16, παρ. 2, αναφέρεται ότι η επιλογή του πιστοποιημένου αξιολογητή ΜΠΕ, μετά την κατάθεση του φακέλου στην υπηρεσία, γίνεται με την βοήθεια ηλεκτρονικού συστήματος κλήρωσης από την αρμόδια υπηρεσία.
Στο παρόν άρθρο τίθεται μια νέα διαδικασία σε ισχύ, με την απευθείας ανάθεση από τον φορέα του έργου σε πιστοποιημένο αξιολογητή ΜΠΕ όλης ή τμήματος της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, με αποτέλεσμα να προκύπτουν σημαντικά προβλήματα/ερωτήματα αναφορικά με την διαδικασία και τον έλεγχο αυτής, που δεν αξιολογούνται, ούτε αντιμετωπίζονται στο παρόν άρθρο. Ενδεικτικά αναφέρονται θέματα σύγκρουσης συμφερόντων, διαφάνειας της διαδικασίας, αντικειμενικότητας του ελέγχου/αξιολόγησης, καταλογισμού τυχόν ευθυνών/κυρώσεων, κλπ.
Επιπλέον, η σκοπιμότητα της διαφοροποίησης, για την μη δέσμευση των πιστοποιημένων αξιολογητών ΜΠΕ από τις ίδιες προθεσμίες που τίθενται στην διοίκηση για την διεκπεραίωση των επιμέρους σταδίων των διαδικασιών της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, δεν τεκμηριώνεται, ούτε προκύπτει ότι συνεισφέρει θετικά στην όποια βελτίωση/επιτάχυνση των αναφερόμενων διαδικασιών.
Οι τεθείσες από την πολιτεία προθεσμίες θα πρέπει να δεσμεύουν το ίδιο τους αξιολογητές των ΜΠΕ, είτε είναι δημόσιοι υπάλληλο, είτε ιδιώτες, εφόσον εκτελούν την ίδια εργασία – διαδικασία, στο πλαίσιο του κράτους δικαίου.

Με τη θεσμοθέτηση των πιστοποιημένων αξιολογητών των ΜΠΕ η διαδικασία της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης μεταπίπτει σε μία τεχνοκρατική διαδικασία περιορίζοντας τη διαφάνεια. Η θεσμοθέτηση των αξιολογητών προτείνεται κατά κύριο λόγο για την διευκόλυνση των διοικητικών διαδικασιών και τη μείωση των καθυστερήσεων. Αυτό μπορεί να αποκατασταθεί με στελέχωση των δημόσιων υπηρεσιών με επαρκή αριθμό με κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό. Με τη θεσμοθέτηση των αξιολογητών η δημόσια διαβούλευση και οι γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών που λειτουργούν υπέρ του δημοσίου συμφέροντος θα υποκατασταθούν από την γνώμη ενός ιδιώτη με σχέση εξαρτώμενης εργασίας, του οποίου η αξιολόγηση δεν θα εξασφαλίζεται με κανένα ουσιώδη τρόπο πως εξυπηρετεί την εφαρμογή των θεσμών για την προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος, αλλά υπάρχει μεγάλη επικινδυνότητα να εξυπηρετεί απλά και μόνο τα ιδιωτικά συμφέροντα.

Προσθήκη:

Οι αποφάσεις του πιστοποιημένου αξιολογητή ΜΠΕ, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας αδειοδότησης, θα θεωρούνται οριστικές και δεν θα υφίστανται περαιτέρω εγκρίσεων ή δεν απορρίπτονται. Η αξιοπιστία των πιστοποιημένων αξιολογητών, κρίνεται από την αρμόδια υπηρεσία αδειοδότησης, με βάση το έργο και τις αποφάσεις τους.

Παρατηρήσεις – προτάσεις

α. Η χρήση πιστοποιημένων αξιολογητών δεν επιτρέπεται να κάμπτει τις αυστηρές προθεσμίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης που τίθενται στην αδειοδοτούσα αρχή από τα ά. 3 και 4 ν. 4014/2011 (όπως τροποποιούνται από το ά. 2 του παρόντος σχεδίου νόμου), και οι οποίες έχουν έντονα αναπτυξιακό χαρακτήρα. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να διαγραφεί η ρύθμιση της νέας παρ. 9 του ά. 16 ν. 4014/2011, σύμφωνα με την οποία: «9. Οι πιστοποιημένοι αξιολογητές, είτε τους ανατίθεται από την αρμόδια αρχή είτε από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, η συνδρομή τους στο πλαίσιο της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή της τροποποίησης των ήδη εγκεκριμένων όρων, δεν δεσμεύονται από τις προθεσμίες που τίθενται στη διοίκηση για την διεκπεραίωση των επιμέρους σταδίων, πλην από τις προθεσμίες που προβλέπονται για τις γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων αρχών και τη δημόσια διαβούλευση».
Εξάλλου, για τον ίδιο λόγο, στη νέα παρ. 7 του ά. 16 ν. 4014/2011 πρέπει να τεθεί αποκλειστική προθεσμία 15 ημερών για την έκδοση απόφασης από τον ΓΓ ΥΠΕΝ περί της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή την απόρριψη της συναφούς αίτησης, σε περίπτωση που μεταβιβαστεί σε αυτόν η σχετική αρμοδιότητα μετά την άπρακτη παρέλευση της 30ήμερης προθεσμίας έγκρισης ή απόρριψης του σχεδίου απόφασης Ε.Π.Ο. που υποβάλλεται από τον πιστοποιημένο αξιολογητή.

β. Περαιτέρω, πρέπει να προβλεφθεί εξουσιοδότηση για την έκδοση ΠΔ, το οποίο θα ρυθμίσει καταλεπτώς σημαντικά θέματα που ο νόμος αφήνει αρρύθμιστα, όπως είναι τα προσόντα, η διαδικασία πιστοποίησης των αξιολογητών, η λειτουργία του σχετικού Μητρώου, η διενέργεια των αξιολογήσεων, η αμοιβή και ο έλεγχος των πιστοποιημένων αξολογητών, όπως και η επιβολή κυρώσεων σε αυτούς.

γ. Τέλος, είναι αναγκαίο να υπάρξει ρητή πρόβλεψη στον νόμο, η οποία να αποτρέπει τη σύγκρουση καθηκόντων για τους πιστοποιημένους αξιολογητές. Πρέπει λοιπόν να προβλέπονται ορισμένες ασυμβίβαστες ιδιότητες για τους αξιολογητές. Προτείνονται τα εξής ασυμβίβαστα:

α) Ο Πιστοποιημένος Αξιολογητής ΜΠΕ να μην έχει εκπονήσει ΜΠΕ ή να συμμετείχε στην ομάδα εκπόνησης ΜΠΕ για το συγκεκριμένο έργο ή συνοδό ή επιμέρους έργο και δραστηριότητα κατά τα δέκα τελευταία έτη.

β) Ο Πιστοποιημένος Αξιολογητής ΜΠΕ να μην συνδέεται με σύμβαση εργασίας ή σύμβαση έργου ή σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών με το Νομικό ή Φυσικό Πρόσωπο που εκπόνησε την αξιολογούμενη Μελέτη για το συγκεκριμένο έργο ή συνοδό ή επιμέρους έργο και δραστηριότητα.

γ) Για ιδιωτικά έργα, ο Πιστοποιημένος Αξιολογητής να μην έχει στο έργο ή δραστηριότητα δικαίωμα κυριότητας, νομής ή κατοχής ή να αντλεί άλλο οικονομικό ή προσωπικό όφελος διότι συμμετέχει στον φορέα του συγκεκριμένου έργου ή δραστηριότητας είτε ο ίδιος είτε συγγενής του έως β΄ βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, είτε νομικό πρόσωπο του οποίου ο ίδιος είναι μέλος ΔΣ, εταίρος ή υπάλληλος.

(i)Προτείνεται η προθεσμία των 30 ημερών της παραγράφου 7 του άρθρου 16 του ν. 4014/2011 να συντμηθεί.

(ii) Η διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 16 του ν. 4014/2011 προτείνεται να τροποποιηθεί, ώστε οι αξιολογητές να δεσμεύονται από τις προθεσμίες που τίθενται στην διοίκηση για την διεκπεραίωση των επιμέρους σταδίων της αδειοδότησης. Προτεινόμενη αναδιατύπωση της σχετικής διάταξης ακολουθεί:

«Οι πιστοποιημένοι αξιολογητές, είτε τους ανατίθεται από την αρμόδια αρχή είτε από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, η συνδρομή τους στο πλαίσιο της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ή της τροποποίησης των ήδη εγκεκριμένων όρων, δεσμεύονται από τις προθεσμίες που τίθενται στη διοίκηση για την διεκπεραίωση των επιμέρους σταδίων και από τις προθεσμίες που προβλέπονται για τις γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων αρχών και τη δημόσια διαβούλευση».

Όπως έχει αναφερθεί από πολλούς, η επιλογή (και πληρωμή) του αξιολογητή από τον ενδιαφερόμενο επενδυτή δημιουργεί προφανή προβλήματα σύγκρουσης συμφερόντων και ευνοεί την εμφάνιση φαινομένων διαφθοράς. Είναι ανεπίτρεπτο να ανατίθενται σε ιδιώτες κρίσιμα στάδια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αξιολόγησης όπως η δημόσια διαβούλευση και η σύνταξη σχεδίου ΑΕΠΟ. Αντί της αναγκαίας ενίσχυσης της ΔΙΠΑ και των αντίστοιχων αποκεντρωμένων υπηρεσιών με επιστημονικό προσωπικό, επιχειρείται η υποκατάσταση τους από ιδιώτες που κάθε άλλο παρά εξασφαλίζει διαφάνεια και εγκυρότητα στη διαδικασία. Η συμμετοχή των ιδιωτών αξιολογητών είναι κατανοητή μόνο στον έλεγχο πληρότητας του φακέλου και εκεί θα πρέπει να περιοριστεί.

Η επιλογή του αξιολογητή της ΜΠΕ θα πρέπει να γίνεται με ευθύνη του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας και αίτηση του προς την αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή ή από την ίδια την αδειοδοτούσα αρχή εφόσον δεν έχει κάνει αίτηση ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας. Η επιλογή θα γίνεται με κλήρωση ανάμεσα στους αξιολογητές της λίστας.
Τα προσόντα για να εγγραφεί κάποιος στη λίστα των αξιολογητών ΜΠΕ θα πρέπει να καταρτίζονται με επιστημονικά κριτήρια (πχ. μελετητικό πτυχίο 27 Β τάξης, εμεπειρία σε εκπόνηση ΜΠΕ, κ.α.) και να είναι από σχετική με τη Διαχείριση Περιβάλλοντος ειδικότητα ( Μηχανικός Περιβάλλοντος, Περιβαλλοντολόγος κλπ).