Αντικαθίσταται η περ. ζ’ της παρ. 1, στο τέλος της παρ. 1 προστίθεται περ. ιβ’ και αντικαθίστανται οι περ. β’ της παρ. 2 και η περ. στ’ της παρ. 3 του άρθρου 36 του ν. 4495/2017, το οποίο διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 36
Κατηγορίες τρόπου έκδοσης οικοδομικών αδειών
Ο τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών κατηγοριοποιείται, ανάλογα με την περιοχή, τη θέση, τη χρήση, το μέγεθος και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κτιρίου που πρόκειται να ανεγερθεί, ως εξής:
1) Κατηγορία 1:
α) ανέγερση ειδικού κτιρίου σε εντός σχεδίου περιοχή, επιφάνειας άνω των χιλίων (1.000) τ.μ. δόμησης και ανέγερση κτιρίου με επικρατούσα χρήση κατοικίας άνω των δύο χιλιάδων (2.000) τ.μ.,
β) ανέγερση ειδικού κτιρίου, σε εκτός σχεδίου περιοχή ή εντός οριοθετημένου, σύμφωνα με το από 24.4.1985 π.δ. (Δ 181), οικισμού η εντός οικισμού προϋφισταμένου του έτους 1923, με εγκεκριμένα, σύμφωνα με το από 2.3.1981 π.δ. (Δ 138) όρια,
γ) ανέγερση κτιρίου με χρήση κατοικίας σε εκτός σχεδίου περιοχή στην οποία δεν υφίσταται κτηματογράφηση ή σε μη άρτιο κατά τον κανόνα γήπεδο,
δ) προσθήκη δόμησης σε νομίμως υφιστάμενο κτίριο με χρήση ειδικού κτιρίου, εφόσον υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) της υπάρχουσας δόμησης,
ε) κατασκευές και εργασίες σε μνημεία χαρακτηρισμένα από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού,
στ) κατασκευές και εργασίες σε διατηρητέα κτίρια χαρακτηρισμένα από τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Πολιτισμού και Αθλητισμού,
ζ) ανέγερση ή προσθήκη σε οικόπεδα ή γήπεδα εντός προστατευόμενων περιοχών του άρθρου 19 του ν. 1650/1986 (Α’ 160) ή ζωνών, όπως αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, παραδοσιακοί οικισμοί ή παραδοσιακά τμήματα πόλεως,
η) ανέγερση ή προσθήκη ή κατασκευές και εργασίες σε οικόπεδα ή γήπεδα, σε επαφή με οριοθετημένα ρέματα,
θ) ανέγερση ή προσθήκη σε οικόπεδα ή γήπεδα και κατασκευές και εργασίες σε οικόπεδα ή γήπεδα σε επαφή με καθορισμένη οριογραμμή αιγιαλού,
ι) περιφράξεις γηπέδων με πρόσωπο σε διεθνή, εθνική ή επαρχιακή οδό ή σε ρυμοτομούμενα οικόπεδα,
ια) εργασίες τοποθέτησης υπόγειων, δεξαμενών υγρών και αερίων καυσίμων σε πρατήρια καυσίμων.
ιβ) εργασίες ανακατασκευής κτιρίων και κτισμάτων εν γένει που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του π.δ. 8.2.1979 (Δ’ 130), εκτός αν ορίζεται διαφορετικά σε ειδικότερες διατάξεις.
ιβ) οποιαδήποτε περίπτωση που δεν ανήκει στις κατηγορίες 2 και 3.
2) Κατηγορία 2:
α) ανέγερση κτιρίου σε οικόπεδο εντός οικισμού προϋφισταμένου του έτους 1923, χωρίς εγκεκριμένα όρια,
β) νομιμοποιήσεις κτιρίων και κατασκευών και αλλαγών χρήσης που εμπίπτουν στην παρ. 5 του άρθρου 4 του ν. 4067/2012 και του άρθρου 106 και νομιμοποίηση αυθαιρεσιών που εμπίπτουν στις εργασίες μικρής κλίμακας.
γ) ανέγερση ή προσθήκη ή κατασκευές και εργασίες σε οικόπεδα ή γήπεδα, όπου από γενικές ή ειδικές διατάξεις προβλέπεται αυτοψία από την αρμόδια Υ.ΔΟΜ..
3) Κατηγορία 3:
α) ανέγερση κτιρίου σε εντός εγκεκριμένου σχεδίου περιοχή, επιφάνειας έως χίλια (1.000) τ.μ. δόμησης για ειδικά κτίρια και έως δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ. δόμησης για κτίρια με επικρατούσα χρήση κατοικίας,
β) ανέγερση κτιρίου με χρήση κατοικίας σε εκτός σχεδίου περιοχή, στην οποία υφίσταται κτηματογράφηση και εγκεκριμένο ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ σε άρτιο κατά τον κανόνα,
γ) ανέγερση κτιρίου σε οικόπεδο εντός οριοθετημένου οικισμού με το από 24.4.1985 π.δ. (Δ 181) για κτίριο με επικρατούσα χρήση κατοικίας,
δ) προσθήκη δόμησης σε νομίμως υφιστάμενο κτίριο, με χρήση κατοικίας,
ε) προσθήκη δόμησης σε νομίμως υφιστάμενο κτίριο, με χρήση ειδικού κτιρίου, εφόσον η προσθήκη δεν υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) της υπάρχουσας δόμησης και σε εντός σχεδίου δόμηση,
στ) αλλαγές χρήσης κτιρίων ή αυτοτελών οριζόντιων ή κάθετων ιδιοκτησιών που βρίσκονται σε εντός ή εκτός σχεδίου περιοχές,
ζ) κατασκευή πισίνας, εφόσον δεν καλύπτεται από τις περιπτώσεις της έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας,
η) τοίχοι αντιστήριξης, περιτοιχίσεις και περιφράξεις που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας και με την επιφύλαξη των περιπτώσεων της Κατηγορίας 1,
θ) εργασίες τοποθέτησης υπόγειων και προκατασκευασμένων δεξαμενών ύδατος, καθώς και δεξαμενών λυμάτων,
ι) εργασίες επισκευής και εργασίες αλλαγής διαρρύθμισης νομίμως υφιστάμενων κτιρίων που δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις του άρθρου 30.
ια) εργασίες των περιπτώσεων της παραγράφου 2 του άρθρου 29 για τις οποίες απαιτείται έκδοση οικοδομικής άδειας σύμφωνα με τον προϋπολογισμό τους.».
Υπάρχει σύγχυση σε ποια κατηγορία υπάγονται οι άδειες νομιμοποιήσεων. Το αρ. του Ν. 4067/12 που αναφέρει η παράγραφος 2β του αρ. 46 του νομοσχεδίου έχει καταργηθεί με την έναρξη των ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Πρέπει να γίνει σαφής αναφορά που υπάγονται οι άδειες νομομοποιήσεων στο σύνολό τους σε μία κατηγορία.
Η νομιμοποίηση αυθαιρεσιών που εμπίπτουν στις εργασίες μικρής κλίμακας δημιουργεί σύγχυση με άλλες διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες οι εργασίες αυτές νομιμοποιούνται με έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας.
Π.Ο. Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ.
τηλ: 210-88.16.583 fax: 210-82.59.410 e-mail: emdydas@tee.gr URL: http://www.emdydas.gr
Αρ. Πρωτ.: 8275 Αθήνα, 4/9/2020
ΘΕΜΑ: Παρατηρήσεις στο «Σχέδιο Νόμου για τον Εκσυγχρονισμό της Χωροταξικής και πολεοδομικής Νομοθεσίας»
Κύριοι,
Το παρόν ν/σ επιχειρεί να δημιουργήσει ένα νέο νόμο που θα περιλαμβάνει τροποποιήσεις και αλλαγές τριών βασικών προγενέστερων αυτού νόμων, που αναφέρονται στον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό (ν.4447/16), τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (ν.4546/18) και το δομημένο περιβάλλον (ν.4495/17), οι οποίοι παραμένουν σε ισχύ. Παράλληλα επιχειρεί να τροποποιήσει σημαντικά Προεδρικά Διατάγματα (Π.Δ.) , όπως αυτό της εκτός σχεδίου δόμησης και αυτό των χρήσεων γης που έχουν επηρεάσει και διαμορφώσει εν τέλει το χώρο της Ελλάδας τα τελευταία 100 χρόνια. Δύσκολο εγχείρημα, το οποίο δε μας πείθει όλους εμάς τους Διπλωματούχους Μηχανικούς του Δημοσίου για την αποτελεσματικότητά του.
Η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ εκπροσωπεί το σύνολο των Διπλωματούχων Μηχανικών που υπηρετούν σε όλες τις δομές του Δημοσίου. Ειδικότερα με την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας ασχολείται ένας πολύ μεγάλος αριθμός Διπλωματούχων Μηχανικών σε όλες τις βαθμίδες της Διοίκησης (ΥΠΕΝ, ΔΙΠΕΧΩΣΧ Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, ΔΙΠΕΧΩΣΧ Περιφερειών, ΥΔΟΜ Δήμων). Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι θα έπρεπε θεσμικά να συμμετέχουμε στην διαδικασία διαβούλευσης, να κληθούμε, να παραστούμε στην συζήτηση και να καταθέσουμε τις απόψεις μας, που είναι βασισμένες στην τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία που έχουμε συσσωρεύσει επάνω στα πολεοδομικά ζητήματα ως καθ’ ύλην αρμόδιοι. Εκτιμούμε μάλιστα ότι κάτι τέτοιο θα πρόσφερε και στην αποτελεσματικότητα του όλου εγχειρήματος ώστε να μην αποτελέσει ένα ακόμα ευχολόγιο χωρίς εφαρμοσιμότητα.
Μια γενική παρατήρηση, είναι η παντελής αναφορά για στελέχωση των υπηρεσιών με μόνιμες και σταθερές σχέσεις εργασίες, το οποίο έχουμε επισημάνει επανειλημμένα σε έγγραφά μας προς το Υπουργείο σας. Τουναντίον επιχειρείται τόσο στο παρόν νομοσχέδιο, όσο και στο προτεινόμενο από το Υπουργείο Εσωτερικών, η ενίσχυση των Υπηρεσιών σε όλες τις δομές του Δημοσίου που ασχολούνται με θέματα πολεοδομικά-χωροταξικά-δόμησης με εξωτερικούς συνεργάτες για την υποβοήθηση του έργου των υπαλλήλων, κυρίως των Υπηρεσιών Δόμησης. Η δημιουργία Μητρώου πιστοποιημένων αξιολογητών χωρικών μελετών, που προτείνεται στο παρόν σχέδιο νόμου θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε φαινόμενα «περιστρεφόμενης πόρτας», όπου «Ελεγκτές» και «Ελεγχόμενοι» θα αλληλοδιαπλέκονται, καθώς οι ρόλοι αυτοί θα εναλλάσσονται ανά μελέτη. Η πρόσφατη εμπειρία της ανάθεσης της έκδοσης και του Ελέγχου Δόμησης σε ιδιώτες μηχανικούς εκτιμούμε ότι έχει οδηγήσει σε πληθώρα έκδοσης λανθασμένων αδειών, που θα δημιουργήσουν πολλαπλά προβλήματα στο μέλλον, τα οποία τελικά θα κληθούν να διαχειριστούν οι Δημόσιες Τεχνικές Υπηρεσίες.
Αναλυτικότερα οι προτάσεις μας αφορούν:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ – Απλούστευση, επιτάχυνση και βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού
Τα Ειδικά (Άρθρο 7), Περιφερειακά (άρθρο 8) Χωρικά Σχέδια καθώς και τα Τοπικά Πολεοδομικά (Άρθρο 10) πρέπει να έχουν τη σύμφωνη γνώμη της Αυτοδιοίκησης. Ομοίως και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (Άρθρο 11) και τα Ρυμοτομικά Σχέδια Εφαρμογής πρέπει να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ –Ρυθμίσεις για την εκτός σχεδίου δόμηση και τους οργανωμένους υποδοχείς-
Παρατηρούμε εν πρώτοις, ότι εισάγονται διατάξεις που αφορούν στην εκτός σχεδίου και οικισμών δόμηση, σε ότι αφορά κυρίως γήπεδα σε τουριστικές περιοχές κι όπου καθορίζεται εκ νέου η αρτιότητα – οικοδομησιμότητα αυτών. Κατ’ ουσία, μετά την παρέλευση της διετίας που αναφέρεται στο σ/ν, το άρθρο 28 χαρακτηρίζει άρτιο το γήπεδο – αγροτεμάχιο που θα έχει ≥4.000™, πρόσωπο σε εθνική, επαρχιακή ή δημοτική οδό (με πλάτος ≥6μ.), αλλά για να οικοδομηθεί δεν θα είναι αρκετή η έκδοση Π.Δ. της οδού, αλλά θα είναι απαιτητέα και η διάνοιξη της. Έτσι, θα είναι πιο «εύκολη» και πιο φτηνή η αγορά του εν λόγω γηπέδου από επιχειρηματικούς ομίλους τουριστικών επενδύσεων και σε συνδυασμό με τις παροχές και τα κίνητρα που περιγράφονται στο άρθρο 29 για τις Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (Π.Ο.Τ.Α.), είναι δεδομένο ότι η επιφάνεια των 800 στρεμμάτων που προϋποθέτει, θα εξασφαλιστεί από την εκμετάλλευση των ιδιοκτητών των νέων μη άρτιων γηπέδων τους. Αξιοσημείωτο είναι βέβαια, ότι στις ΠΟΤΑ στο 20% της έκτασης των 800 στρεμμάτων δύναται να συμπεριλαμβάνονται αρχαιολογικοί χώροι, δάση, περιοχές προστασίας της φύσης και του τοπίου! (ν.2545/1997 όπως τροποποιήθηκε με το ν.4688/2020). Επίσης, ειδικές ζώνες προστασίας περιμετρικά της ΠΟΤΑ εξασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση την «τουριστική επένδυση και τη βιωσιμότητα του προγράμματος ανάπτυξης» (άρ.29, παρ. 2β & παρ.4 δδ). Είναι προφανές λοιπόν, πως με τις παραπάνω διατάξεις συνδυαστικά με τις προηγούμενες νομοθεσίες (κυρίως το ν.4688/20), το περιβάλλον το προστατεύουμε από τη δόμηση εκτός σχεδίου, αλλά το «ξεχνάμε» αν πρόκειται και ανεγερθούν τουριστικές εγκαταστάσεις ή ΑΠΕ, κλπ και με κριτήριο το κέρδος των ντόπιων και εγχώριων κεφαλαίων.
Ως μηχανικοί θα συμφωνούσαμε ακόμη και στην παντελή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, υπό την προϋπόθεση ότι έχει καταρτιστεί σαφέστατη πολεοδομική νομοθεσία, έχουν ολοκληρωθεί τα σχέδια πόλης, υπάρχουν όλα τα υπόβαθρα χαρτών (δασικοί, κτηματολόγιο), απαλλοτριώσεων, διοικητικών γραμμών (ακτογραμμές, ρέματα, οδοί), έχουν οριστεί σαφείς χρήσεις γης για όλες τις δραστηριότητες. Ειδάλλως, θα λειτουργήσει ως μηχανισμός απαξίωσης (και δήμευσης λόγω χρεών) της μικρής ατομικής ιδιοκτησίας, ώστε αυτή να συγκεντρωθεί σε μεγάλα κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα κυρίως του Τουριστικού Τομέα που είναι τα μόνα που θα μπορούν να συγκεντρώσουν ευνοϊκές προϋποθέσεις δόμησης. Η κρίση του Τουρισμού διεθνώς και εγχώρια λόγω πανδημίας, θα όφειλε να προβληματίσει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’ -Έλεγχος και Προστασία του Δομημένου Περιβάλλοντος
Γενικά και όπως έχουμε επισημάνει πολλάκις και μάλιστα πρόσφατα με πρόσφατο Δελτίο Τύπου μας με αφορμή την έκδοση 100.000 αδειών, η έκδοση διοικητικής πράξης (οικοδομική άδεια εν προκειμένω) που δεν ελέγχει η διοίκηση (ΥΔΟΜ), δημιουργεί πληθώρα θεσμικών και διοικητικών θεμάτων και το χειρότερο, δημιουργεί νέα γενιά αυθαιρέτων εις βάρος του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος που ΟΥΤΕ κατασταλτικά έχουν ελεγχθεί από τις Υ.ΔΟΜ. Ο υποχρεωτικός έλεγχος, αφού έχουν εκδοθεί οι οικοδομικές άδειες κατ.3, σε ποσοστό 30% (που αντιγράφεται από το ν.4495/17), δεν επαρκεί στο ελάχιστο για να μη δημιουργηθούν μη αναστρέψιμες οικοδομές. Εξάλλου, ουδέποτε εκδόθηκε η σχετική Υ.Α από το 2017 έως σήμερα και ούτως ή άλλως θέτει 6μηνη διάρκεια ελέγχου των εκδοθεισών οικοδομικών αδειών. Πρέπει να είναι σαφές σε όλους, ότι το αυθαίρετο κτίσμα ενδέχεται να είναι και επικίνδυνο από άποψη στατική, Η/Μ εγκαταστάσεων και πυροπροστασίας, χώρια που μπορεί να τοποθετηθεί μη σύννομα στο οικόπεδο ή σε μη άρτιο οικόπεδο ή σε ρυμοτομούμενο τμήμα, κλπ. Το παρόν ν/σ αντιγράφει τα κακώς κείμενα του 4495/17 καθώς και εισάγει νέα, που αν μάλιστα εξεταστούν και συνδυαστικά με το ΝΟΚ και τον Κτιριοδομικό Κανονισμό, θα διαπιστώσουμε «αντικρουόμενες διατάξεις», όπως για παράδειγμα, η τοποθέτηση στον ακάλυπτο χώρο αποθήκης 8™ (αρ.43 που τροποποιεί το αρ.29 του 4495/17, παρ. 2 λγ, σε συνδυασμό με το άρ.14 του 4067/12). Αξίζει εδώ να επαναλάβουμε πως σύμφωνα με τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, η Διοίκηση αδυνατεί να ανακαλέσει διοικητικές πράξεις που δεν έλεγξε και δεν εξέδωσε (έγγραφο της ΕΜΔΥΔΑΣ Αττικής αρ. πρ.4812/17-1-19).
Με έκπληξη διαπιστώσαμε στην προτεινόμενη τροποποίηση του άρ. 35 του ν.4495/17,(άρ.45 στο σ/ν), ότι είναι υποχρεωτική η προέγκριση της οικοδομικής άδειας στις κατηγορίες 1 και 2 και ΟΧΙ στην κατηγορία 3, η οποία εξακολουθεί να εκδίδεται χωρίς έλεγχο από τις ΥΔΟΜ (όπως άλλωστε και οι Εργασίες Μικρής Κλίμακας). Η υποχρεωτική προέγκριση επιβαρύνει όλους, γιατί αν για παράδειγμα υπάρχουν αλλαγές στο διάγραμμα κάλυψης από τους φορείς που υποχρεωτικά περνάνε για έγκριση οι κατηγορίες 1 και 2, τότε θα πρέπει να επανελεγχθεί κι έτσι δεν έχει καμία ισχύ η προέγκριση.
Εισάγονται με το σ/ν πιο ασφυκτικές προθεσμίες στον έλεγχο των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών και τις 30 μέρες του ν.4495/17, τις τροποποιεί σε 15 μέρες, με τις 2 μέρες να είναι ως υποχρεωτικές για τον έλεγχο σε κάθε στάδιο, εκτός από το διάγραμμα κάλυψης. Δηλαδή, κατ’ ουσία, απαγορεύεται ο υπάλληλος της ΥΔΟΜ να απουσιάζει από την Υπηρεσία του για οποιοδήποτε λόγο, αφού δεν έχει αντικαταστάτη μιας και η υποστελέχωση των ΥΔΟΜ είναι σε όλους γνωστή, άλλως ο υπάλληλος ελέγχεται πειθαρχικά (τροποποίηση του άρ.38, παρ. 5 του 4495/17). Καλούμε το Υπουργείο να επαναφέρει τις 30 ημέρες, με αντίστοιχη αύξηση των ενδιάμεσων σταδίων (ειδικά για τον έλεγχο τοπογραφικού κλπ). Αντίστοιχα να αυξηθούν οι προβλεπόμενοι χρόνοι διενέργειας ελέγχων από τις ΥΔΟΜ των αποδεικτικών καταβολής των απαιτούμενων εισφορών και κρατήσεων του έργου υπέρ του Δημοσίου ή να νομοθετηθεί μία ενιαία οδηγία υποβολής των σχετικών στοιχείων ούτως ώστε να διευκολύνει στο βέλτιστο δυνατόν τους σχετικούς ελέγχους.
Μας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι στο παρόν σχέδιο νόμου απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στα θεσμοθετημένα με το Ν.4495/17 Παρατηρητήρια Δόμησης καθώς και η αδυναμία συνεννόησης με τα συναρμόδια Υπουργεία (Εσωτερικών που έχουν την αρμοδιότητα λειτουργίας των ΥΔΟΜ και συνεχίζουν να νομοθετούν αυτοτελώς για θέματα λειτουργίας και στελέχωσης τους). Τουναντίον σχετικά με την στελέχωση των ΥΔΟΜ επινοούνται συνεχώς νέα όργανα και επιτροπές που δεν συστήνονται ποτέ και όσα συστήνονται αδυνατούν κατά κανόνα να λειτουργήσουν. Ενδεικτικό παράδειγμα η επινόηση σύστασης μιας νέας Γενικής Διεύθυνσης Δόμησης στο ΥΠΕΝ, στην οποία όλες οι ΥΔΟΜ οφείλουν να κοινοποιούν όλες τις διοικητικές πράξεις που θα εκδίδουν, χωρίς ωστόσο να δίνεται εξουσιοδοτική διάταξη για τη σύστασή της.
Επίσης, το σχέδιο νόμου χαρακτηρίζεται από φωτογραφικές διατάξεις που εξυπηρετούν ‘’ημέτερους’’, όπως π.χ. η πρόβλεψη του άρθρου 10 Α στο ΝΟΚ, περί κινήτρων για απομείωση ύψους σε υπάρχοντα κτήρια η οποία φωτογραφίζει περιπτώσεις όπως αυτές πλησίον της Ακρόπολης που κατέπεσαν στο ΣτΕ.
Υπενθυμίζουμε όσα αναφέραμε πρόσφατα: Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι τα επιχειρήματα της διαφάνειας και της επιτάχυνσης των διαδικασιών στην έκδοση των οικοδομικών αδειών αποδομούνται όταν εξετάσουμε όλους τους παράγοντες και όταν ως κοινωνία και κράτος ορίσουμε τις προτεραιότητές μας. Δηλαδή, πώς εξασφαλίζεται η διαφάνεια όταν ο ιδιώτης μηχανικός μελετά, αυτοελέγχεται και εκδίδει μόνος του την οικοδομική άδεια στην κατηγορία 3 και στις ΕΕΜΚ; Η ασφάλεια του Δικαίου της Διοικητικής πράξης επαφίεται στην καταρχήν υπευθυνότητα – επαγγελματισμό του ιδιώτη Μηχανικού και στις γνώσεις του. Και, σίγουρα αυτός είναι ο ΜΟΝΟΣ τρόπος για να βγαίνει «γρήγορα» η οικοδομική άδεια: ΧΩΡΙΣ ΕΛΕΓΧΟ. Παραβλέπεται επίσης ο εξής βασικός παράγοντας: η πολυδαίδαλη πολεοδομική νομοθεσία, που πρέπει ΟΛΟΙ να εφαρμόζουμε και για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται αυτό το στοιχείο που θεωρείται ότι έρχεται σε σύγκρουση με τις «επενδύσεις, την ανάπτυξη και την οικονομία»: ΧΡΟΝΟΣ, ο οποίος δε δόθηκε καν για επαρκή διαβούλευση του παρόντος πολυσύνθετου Νομοσχεδίου.
Εξάλλου, γιατί το ΥΠΕΝ δεν εκδίδει την Υπουργική Απόφαση του άρθρου 38, παρ. 4 του ν. 4495/17, για 30% δειγματοληπτικό έλεγχο των οικοδομικών αδειών της κατηγορίας 3 από τις ΥΔΟΜ; (προβλεπόταν ότι θα εκδιδόταν μετά από 2 μήνες, ήτοι από τον 12ο του ’17). Αν δε γίνουν αυτοί οι έλεγχοι όπως και οι αντίστοιχοι στις «τακτοποιήσεις – υπαγωγές» του Ν.4178/2013 και του Ν.4495/2017 που επίσης πρέπει να ελεγχθούν δειγματοληπτικά, πώς θα αξιολογηθεί η πορεία των εν λόγω νομοθετημάτων ώστε να δούμε που και πώς χρειάζεται να αλλάξουν; Η αξιολόγηση είναι μονάχα για τους Υπαλλήλους αλλά όχι για τη Νομοθεσία;
Πως τα δικαιώματα των πολιτών και των μηχανικών (Δημοσίων Υπαλλήλων και Ελεύθερων Επαγγελματιών) προασπίζονται όταν:
– η μη ελεγμένη οικοδομική άδεια ενέχει τον κίνδυνο να μην είναι σύννομη, άρα, αφενός οι συνάδελφοι ιδιώτες να έχουν πειθαρχικές, ποινικές και οικονομικές επιπτώσεις και αφετέρου, οι δημόσιοι μηχανικοί να διώκονται για πράξεις της διοίκησης που ΔΕΝ έλεγξαν και δεν εξέδωσαν οι ίδιοι;
– ο εμπλεκόμενος πολίτης θα μπλέξει σε ένα κυκεώνα προστίμων διατήρησης, ή κατεδάφισης, αδυναμία μεταβίβασης της περιουσίας του αλλά και ενδεχομένως νομικών συνεπειών;
– Θα έχουν δημιουργηθεί μη αναστρέψιμες βλάβες στο Δομημένο Περιβάλλον και ενδεχομένως μια ολόκληρη «νέα γενιά αυθαιρέτων», αυτά του Ν.4495/17, οπότε από το «τέλος στην αυθαίρετη δόμηση» θα περάσουμε ξανά σε νέες ρυθμίσεις αυθαιρέτων;
Κεφάλαιο Η – Ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις
Εδώ θεσπίζεται η αυτοδίκαιη άρση απαλλοτρίωσης αν έχουν παρέλθει μόνο 5 χρόνια από την κύρωση σχετικής πράξης εφαρμογής ή αναλογισμού ή 15 χρόνια από την πρώτη έγκριση ρυμοτομικού σχεδίου ή 18 μήνες από τον καθορισμό τιμής μονάδας! Τούτο συνεπάγεται βεβαίως ότι προκύπτει αυτοδίκαιη άρση για ΟΛΑ σχεδόν τα ρυμοτομούμενα τμήματα ιδιοκτησιών ή τα χαρακτηρισμένα κοινόχρηστα, κοινωφελή, αν δεν έχουν αποζημιωθεί. Εξαιρούνται μόνον οι περιπτώσεις ρυμοτόμησης λόγω ρεμάτων, αιγιαλών, ζωνών προστασίας και αστικών αλσών. Δεν εξαιρούνται κοινόχρηστες οδοί, χώροι πρασίνου και κοινωφελείς χρήσεις (σχολεία κλπ), εκτός αν οι οδοί παρέχουν αποκλειστικό πρόσωπο σε ιδιοκτησίες. Τεράστια προβλήματα θα δημιουργηθούν στη ρυμοτομία των πόλεων, αλλά και κωλύματα στην εκτέλεση αναγκαίων έργων υποδομής.
Γνώμη μας είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να μειώνονται οι κοινωφελείς – κοινόχρηστοι χώροι, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την αρχική ένταξη του σχεδίου. Σε περίπτωση που ο προϋπολογισμός του Δήμου δεν μπορεί να καλύψει το κόστος της απαλλοτρίωσης, το κράτος οφείλει να εξασφαλίσει τους πόρους από το Πράσινο Ταμείο. Σε περίπτωση που ο σκοπός της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης εξυπηρετεί ανάγκες υπερτοπικού χαρακτήρα, του Δήμου και όχι μόνο, οι οποίες αιτιολογούνται με βάση τον υπερκείμενο σχεδιασμό, μπορούν να ενταχθούν στην παραπάνω περίπτωση. Να γίνει πρόβλεψη για τη δυνατότητα αποζημίωσης ιδιοκτήτη από την τράπεζα γης του Δήμου από οποιαδήποτε Πολεοδομική Ενότητα, εντός των ορίων του ιδίου Δήμου, εφόσον έχουν εκπληρωθεί οι ανάγκες αποζημίωσης, με προτεραιότητα τους ιδιοκτήτες εντός της ίδιας Πολεοδομικής Ενότητας.
Το Πράσινο Ταμείο θα χρηματοδοτεί απαλλοτριώσεις μόνο για ένα έτος ακόμη! Μετά την παρέλευση ενός έτους θα απαιτείται σχετική απόφαση Υπουργού. Προφανώς η χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο θα πρέπει να είναι στο διηνεκές και μέχρι εξάντλησης των αποθεματικών του. Τα δε αποθεματικά του, που στο μεγαλύτερο μέρος τους αναλώθηκαν για την αποπληρωμή των δανείων της χώρας, να επιστραφούν σταδιακά σε αυτό. Εξ άλλου στο νόμο θεσπίζεται ειδικό πρόσθετο τέλος 5% στην έκδοση οικοδομικών αδειών για γήπεδα εκτός σχεδίου. Το τέλος αυτό θα πρέπει να επεκταθεί σε όλες τις μεγάλες επενδύσεις και να διατεθεί στο Πράσινο Ταμείο ως αντιστάθμισμα της ανάλωσης των κονδυλίων του, για λόγους αλλότριους της περιβαλλοντικής αναβάθμισης. Να σημειωθεί ότι στο Πράσινο Ταμείο διατίθενται όλα τα τέλη αυθαιρέτων και αποτελεί συνταγματική υποχρέωση η αντισταθμιστική περιβαλλοντική ωφέλεια προκειμένου να διατηρούνται οι αυθαίρετες κατασκευές.
Εν κατακλείδι, μας δημιουργείται η εντύπωση ότι οι κυβερνήσεις στην ανάγκη τους να προασπίσουν τα συμφέροντα των μεγαλο–επενδυτών, βλέπουν τους μηχανικούς του δημοσίου ως «εμπόδια» διότι ελέγχουν ως, εκ του ρόλου τους, οφείλουν ! Αυτό αποδεικνύεται από τη διαχρονική βούληση των κυβερνόντων, να μην προχωρούν στην επαρκή στελέχωση των ΥΔΟΜ (εκκρεμούν ακόμα οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις για στελέχωση και λειτουργία ΥΔΟΜ και Παρατηρητηρίων), να διαιωνίζουν το καθεστώς της διοικητικής υποστήριξης και τέλος, για να διευκολύνουν τους αιρετούς, να παραχωρούν ότι έχει απομείνει από αρμοδιότητα στις πολεοδομίες (ΥΔΟΜ), στις Αναπτυξιακές των δήμων και στην ΕΤΑΑ και την έκδοση των Διοικητικών Πράξεων στους Δημάρχους, σε βάρος της προστασίας του περιβάλλοντος.
Τροποποίηση του άρθρου 36
Κατάργηση τρόπου έκδοσης οικοδομικών αδειών .
Στην κατηγορία 3 στην περίπτωση στ) που αφορά αλλαγή χρήσης κτιρίου αλλά εντός σχεδίου περιοχών , προστέθηκε και η κατηγορία αλλαγής χρήσης σε εκτός σχεδίου περιοχές
Όμως στην εκτός σχεδίου δόμηση , ο συντελεστής δόμησης είναι άμεσα συνδεδεμένος με την χρήση του κτιρίου κατοικίας ) Άρα, οποιαδήποτε αλλαγή χρήσεως , οφείλει να ελέγχεται από την πολιτεία , διαφορετικά θα οδηγηθούμε σε αλλαγές χρήσης ( π.χ από βιομηχανικό κτίριο σ.δ = 0,9 σε κτίριο γραφείου , η κατοικίας ) , με εκμετάλλευση συντελεστή δόμησης που δόθηκε ως κίνητρο από τον νομοθέτη για συγκεκριμένη χρήση , με αποτέλεσμα την δημιουργία νέας γενιάς αυθαιρέτων αλλά και παράνομου πλουτισμού και κέρδους, εις βάρος του περιβάλλοντος.
Με την αυτόματη έκδοση των αδειών που προβλέπεται στο άρθρο 46 του Σχεδίου Νόμου και δεδομένου ότι ο έλεγχος νομιμότητας γίνεται στο 30% των αδειών και μάλιστα εκ των υστέρων, είναι πολύ πιθανόν σε προστατευόμενες περιοχές να γίνουν εργασίες οι οποίες δεν θα έχουν εγκριθεί από τα αρμόδια όργανα του ΥΠΠΟΑ η τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής που ελέγχουν σήμερα (ανεπιτυχώς πολλές φορές) την εφαρμογή των ειδικών όρων δόμησης. Επίσης το σ/ν επαναλαμβάνει μια σειρά ρυθμίσεων που επιβλήθηκαν με το Ν. 4495/17 περί ηλεκτρονικής έκδοσης αδειών και ισχύουν δυστυχώς από το 2018 καθώς:
• Δεν έχει προβλεφθεί ειδικός έλεγχος για τις άδειες κατεδάφισης κτιρίων που βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές.
• Επιτρέπεται μια σειρά εργασιών όπως πχ πισίνες, στέγαστρα, πέργκολες, μαγειρεία με καμινάδα (δεν απαγορεύεται η εξωτερική καμινάδα), αλλαγή ανοιγμάτων στις όψεις των κτιρίων, κατεδάφιση κτιρίων που κρίνονται επικινδύνως ετοιμόρροπα κλπ, μόνον με «έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας» χωρίς να αναφέρεται η απαίτηση έγκρισης από τις αρμόδιες υπηρεσίες σε περιπτώσεις διατηρητέων κτιρίων η προστατευόμενων περιοχών.
• Για ορισμένες από τις παραπάνω εργασίες «δεν απαιτείται Οικοδομική Άδεια ή Έγκριση Εργασιών Μικρής Κλίμακας με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων που αφορούν την περιοχή ή το κτίριο». Εντούτοις δεν προσδιορίζεται αν κάποιος ελέγχει την ύπαρξη η μη των ανωτέρω ειδικών διατάξεων.
Παρ. 1, περ. ζ’: Ορθώς προστίθεται ο ειδικότερος προσδιορισμός των προστατευόμενων περιοχών «του άρθρου 19 του ν. 1650/1986 (Α’ 160)» στις περιπτώσεις θέσης οικοπέδων ή γηπέδων προς ανέγερση κτιρίου, για τις οποίες απαιτείται άδεια κατηγορίας 1. Εξαιτίας αυτού του προσδιορισμού, δεν είναι αρνητική η απαλοιφή από το ίδιο εδάφιο της περίπτωσης των εθνικών πάρκων. Ωστόσο από το ίδιο εδάφιο απαλείφονται οι «περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές», οι οποίες θα πρέπει να διατηρηθούν, με την προσθήκη απαραίτητης διασαφήνισης σχετικά με τον προσδιορισμό τους.
Παρ. 2, περ. β’: Με την απάλειψη της απαίτησης για αυτοψία ως ειδικότερου προσδιορισμού των περιπτώσεων νομιμοποιήσεων για τις οποίες εκδίδεται άδεια κατηγορίας 2, διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής της διάταξης και πλέον συμπεριλαμβάνεται στις οικοδομικές άδειες κατηγορίας 2 το σύνολο των νομιμοποιήσεων, ενώ είναι σκόπιμο αυτές να ανήκουν στην αυστηρότερη κατηγορία 1 (πρβλ. και νέα περ. ιβ’ στην παρ. 1, σύμφωνα με την οποία οποιαδήποτε περίπτωση δεν ανήκει στις κατηγορίες 2 και 3 ανήκει στην κατηγορία 1). Προτείνεται η επαναφορά του ειδικότερου προσδιορισμού της αυτοψίας.
Παρ. 3, περ. στ’: Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, η συγκεκριμένη περίπτωση της κατηγορίας 3 αφορά αλλαγές χρήσης σε ιδιοκτησίες που βρίσκονται σε εντός σχεδίου περιοχές, ενώ με την τροποποίησή της προστίθενται και οι εκτός σχεδίου. Λαμβάνοντας όμως υπόψη την πιθανή επιδείνωση των ούτως ή άλλως σημαντικών προβλημάτων της διάχυτης εκτός σχεδίου δόμησης από αλλαγές χρήσης, είναι σκόπιμο να αποσυρθεί η συγκεκριμένη προσθήκη, προκειμένου οι αλλαγές χρήσης σε ακίνητα εκτός σχεδίου να εξακολουθήσουν να ελέγχονται στο πλαίσιο της έκδοσης άδειας κατηγορίας 1 ή 2.
Άρθρο 46 Κατηγορίες τρόπου έκδοσης οικοδομικών αδειών – Τροποποίηση του άρθρου 36 του ν. 4495/2017
περ. 3: Το όριο των 2000 τ.μ. για κτίρια με επικρατούσα χρήση κατοικία αποδείχθηκε στην πράξη πολύ υψηλό, διότι περιλαμβάνει όλες τις αντιπαροχές – εργολαβίες πολυκατοικιών (και αυτές του άρθ. 10 ΝΟΚ), στις οποίες έπειτα από καταγγελίες διαπιστώθηκε σωρεία παραβάσεων / παρερμηνειών των πολεοδομικών διατάξεων.
Στην περίπτωση δ) προσθήκη δόμησης σε νομίμως υφιστάμενο κτίριο, με χρήση κατοικίας,της κατηγορίας 3 πρέπει να προστεθεί στα «εντός σχεδίου» για να μην δημιουργουνται προβλήματα με την εκτός σχεδίου δόμηση (αυθαίρετα).
Η νομιμοποίηση αυθαιρέτων δεν διαφέρει θεσμικά από τις οικοδομικές άδειες αλλά είναι υποσύνολο του συνόλου που ονομάζεται ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ή ΕΕΔΜΚ όπως αναφέρεται στο αρθ 29 του Ν4495/17.
H κάθε περίπτωση νομιμοποίησης θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σύμφωνα με την αντίστοιχη οικοδομική άδεια που θα απαιτούσε η κάθε εκτελεσθείσα εργασία, επιλέγοντας την αντίστοιχη κατηγορία οικοδομικής άδειας και όχι ολες στην κατηγορια 2.
Αυτό θα μείωνε και το όγκο και τον χρόνο εργασίας- ελέγχων των ήδη επιβαρυμένων υπηρεσιών.
Για παράδειγμα νομιμοποίηση εκτός οικισμού και εκτός ΓΠΣ, εκτός κτηματογράφησης κλπ θα πρέπει να ανήκει στην κατηγορία 1 αλλά περίπτωση νομιμοποίησης αλλαγής χρήσης υπογείου από βοηθητικό χώρο σε κατοικία εντος σχεδίου πόλεως με οικοδομική άδεια θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα να επιλεγεί η κατηγορία 3.
Στην περ. β κατηγορίας 3, η διατύπωση για να συμβαδίζει με την περ.γ της κατηγορίας 1. να γίνει
«β) ανέγερση κτιρίου με χρήση κατοικίας σε εκτός σχεδίου περιοχή, στην οποία υφίσταται κτηματογράφηση ή εγκεκριμένο ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ σε άρτιο κατά τον κανόνα,»
ΝΟΜΙΖΩ ΟΤΙ Η ΠΑΡ. 5 ΤΟΥ ΑΡΘ.4 ΤΟΥ Ν4067/12 ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΗΛ. ΥΠ. ΤΟΥ ΑΡΘ. 33 ΤΟΥ Ν4495/17Η ΟΠΟΙΑ ΕΧΕΙ ΤΡΟΠ. ΜΕ ΤΟ ΑΡΘ. 34 ΤΟΥ Ν4546/18. ΕΠΟΜΕΝΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΟΡΘΩΘΕΙ .ΑΠΟΨΗ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΣΑΦΗ ΚΑΙ ΞΕΚΑΘΑΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΥΔΟΜ,ΑΛΛΩΣΤΕ ΑΥΤΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ!!!!!!!!!!
ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ ΜΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΑΡ.23 ΤΟΥΝ4067/12 «ΝΟΚ»
2) Κατηγορία 2:
α) ανέγερση κτιρίου σε οικόπεδο εντός οικισμού προϋφισταμένου του έτους 1923, χωρίς εγκεκριμένα όρια.
Η άποψή μου είναι και θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι η κατηγορία 2 παρ. α αναφέρεται ΜΟΝΟ σε ανέγερση κτιρίου και δεν αφορά προσθήκες , επισκευές και άλλες επεμβάσεις, σε νομιμως υφιστάμενων κατοικιών που κατά την άποψή μου εμπίπτουν στην κατηγορία 3,δ) προσθήκη δόμησης σε νομίμως υφιστάμενο κτίριο, με χρήση κατοικίας.Διότι σε νόμιμη μη ανακληθείσα οικοδομική άδεια δεν συντρέχει λόγος ούτε αυτοψίας που αναφέρεται στην κατηγορία 2 παρ.γ
ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Δεν απαιτούνται 3 κατηγορίες . Οι κατηγορίες μπορούν να είναι μόνον ΔΥΟ .
Α. Άδειες που μπορούν να εκδοθούν με ΕΥΘΥΝΗ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ, με αναδιατύπωση- συμπλήρωση της σημερινής κατηγορίας 3, (χρειάζονται και οδηγίες προς τις ΥΔΟΜ για τη πληρότητα της βεβαίωσης όρων δόμησης και εγκρίσεων ).
Β. Άδειες που εκδίδονται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΕ ΠΡΟΕΓΚΡΙΣΗ και υποχρεωτικό έλεγχο των υποβαλλομένων εγκρίσεων και δικαιολογητικών (όχι μελετών) κατά την έκδοση.
Ένα τέτοιο σύστημα θα είναι πιο λειτουργικό και θα αποσυμφορήσει την διαδικασία ελέγχων από το σε «μεταβολή» Σε κάθε περίπτωση η διαδικασία ελέγχων είναι ίδια.
Το σημείο στ της κατηγορίας 1 φαίνεται να αφορά διπλό χαρακτηρισμό (και ΥΠΕΝ και ΥΠΟΤ) , πρέπει να διευκρινιστεί.( ΚΑΙ ή Η)