1. Με τις διατάξεις των παρ. 2 έως και 7 λαμβάνονται μέτρα για την επίτευξη φιλόδοξης και σταθερής μείωσης της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης που απαριθμούνται στο μέρος Α’ του παραρτήματος I, σύμφωνα με τους γενικούς σκοπούς της πολιτικής της Ένωσης για τα απόβλητα, και ειδικότερα για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, με απώτερο σκοπό την αισθητή αναστροφή των αυξητικών τάσεων στην κατανάλωση. Τα μέτρα αυτά επιτυγχάνουν μετρήσιμη ποσοτική μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης που απαριθμούνται στο μέρος Α’ του παραρτήματος I έως το έτος 2026 σε σύγκριση με το έτος 2022.
2. Για την επίτευξη των σκοπών της παρ. 1, τίθενται οι ακόλουθοι ειδικότεροι στόχοι:
α) έως το έτος 2024 η κατανάλωση των εν λόγω πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης μειώνεται κατ’ ελάχιστον στο τριάντα τοις εκατό (30%), σε σύγκριση με το έτος 2022,
β) έως το έτος 2026 η κατανάλωση των εν λόγω πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης μειώνεται κατ’ ελάχιστον στο εξήντα τοις εκατό (60%), σε σύγκριση με το έτος 2022.
Για τον υπολογισμό και την επαλήθευση των στόχων των περ. α’ και β’ ακολουθείται η μεθοδολογία που θεσπίζεται με εκτελεστική πράξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 4 της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ.
3. α) Από την 1η Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται εισφορά προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα της παρ. 1, που διατίθενται ως συσκευασία των τροφίμων και των ποτών κατά την πώλησή τους από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, όπως αυτές ορίζονται στην παρ. 5.Δ του άρθρου 2 της υπό στοιχεία Υ1Γ/ΓΠ/οικ. 47829/21.06.2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας (Β’ 2161) και από επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου της παρ. 5.Γ της ανωτέρω απόφασης, οι οποίες πωλούν τρόφιμα και ποτά.
β) Η καταβολή της εισφοράς επιβάλλεται στους καταναλωτές ανά τεμάχιο προϊόντος. Το πλαστικό κάλυμμα ή καπάκι λογίζεται ως διακριτό προϊόν, για το οποίο επιβάλλεται αυτοτελώς η εισφορά της περ. α’.
γ) Τα προϊόντα της παρούσας παραγράφου που διατίθενται από τις επιχειρήσεις της περ. α’ φέρουν υποχρεωτικά σειριακό κωδικό και σήμανση επί των ίδιων των προϊόντων, οι προδιαγραφές της οποίας καθορίζονται με την απόφαση της παρ. 3 του άρθρου 19. Οι παραγωγοί των εν λόγω προϊόντων μίας χρήσης υποχρεούνται να τα διαθέτουν με την ως άνω σήμανση.
δ) Η εισφορά ορίζεται σε τέσσερα (4) λεπτά πλέον Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.). Το ποσό της εισφοράς αναγράφεται με τρόπο διακριτό και ευανάγνωστο στα παραστατικά πώλησης προ του Φ.Π.Α. και αποτυπώνεται στα λογιστικά αρχεία που υποχρεούται να τηρεί η επιχείρηση. Οι επιχειρήσεις της περ. α’ υποχρεούνται να αναγράφουν στα σημεία πώλησης των προϊόντων σε εμφανές σημείο για τον καταναλωτή, ότι τα προϊόντα αυτά υπόκεινται σε εισφορά, με αναγραφή του ποσού της εισφοράς.
ε) Η εισφορά έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα και τα έσοδα από αυτή αποτελούν δημόσια έσοδα, τα οποία εισπράττονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) και αποδίδονται στο ν.π.δ.δ. «Πράσινο Ταμείο» με σκοπό να διατίθενται αποκλειστικά για δράσεις προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος που προβλέπονται στα προγράμματα του άρθρου 12 του ν. 3983/2011 (Α’ 144), εξαιρουμένων των δράσεων καθαρισμού που προβλέπονται στα προγράμματα διευρυμένης ευθύνης παραγωγού προϊόντων των άρθρων 8, 9 και 10. Τα έσοδα που αποδίδονται στο Πράσινο Ταμείο περιλαμβάνονται στα συνολικά διαθέσιμα του Ταμείου που διατίθενται χωρίς τον περιορισμό του ποσοστού του δυόμισι τοις εκατό (2,5%) του πρώτου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν. 3889/2010 (Α’ 182).
ζ) Για τον έλεγχο της ορθής απόδοσης της εισφοράς υποβάλλεται δήλωση απόδοσης εισφοράς προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος από τις επιχειρήσεις της περ. α’ στις αρμόδιες φορολογικές αρχές κάθε τρίμηνο, έως την τελευταία ημέρα του μήνα που ακολουθεί την περίοδο στην οποία αφορά. Σε περίπτωση μη απόδοσης της εισφοράς, η παράβαση βεβαιώνεται στη Δ.Ο.Υ. κατοικίας του υπόχρεου από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) και εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ, ν.δ. 356/1974, Α΄90).
4. Από την 1η Ιανουαρίου 2022, οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης που αναφέρονται στην παρ. 3, εξαιρουμένων των επιχειρήσεων παρασκευής ή και προσφοράς τροφίμων και ποτών σε κινητούς ή προσωρινούς χώρους της περ. 5 της παρ. 5.Δ. του άρθρου 2 της υπό στοιχεία Υ1Γ/ΓΠ/οικ.47829/21.06.2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας (Β’ 2161), υποχρεούνται να εξασφαλίζουν ότι επαναχρησιμοποιήσιμα εναλλακτικά προϊόντα των πλαστικών μίας χρήσης της παρ. 1 είναι διαθέσιμα στο σημείο πώλησης στον τελικό καταναλωτή. Οι ως άνω επιχειρήσεις υποχρεούνται να διαθέτουν τουλάχιστον τριάντα (30) τεμάχια επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων της παρ. 1 συνολικά. Οι επιχειρήσεις της παρούσας, υποχρεούνται να αναγράφουν στα σημεία διάθεσης ή πώλησης των ως άνω πλαστικών προϊόντων, σε εμφανές σημείο προς τον καταναλωτή, ότι διατίθενται επαναχρησιμοποιήσιμες εναλλακτικές λύσεις, προς αποφυγή της κατανάλωσης πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης. Κατά τη διανομή προϊόντων (delivery) οι επιχειρήσεις της παρούσας πρέπει να ενημερώνουν τον καταναλωτή για τη διαθεσιμότητα επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων.
5. Από την 1η Ιανουαρίου 2022, με την επιφύλαξη των γενικών υγειονομικών όρων των άρθρων 5, 13 και 14 της υπό στοιχεία Υ1Γ/ΓΠ/οικ. 47829/21.06.2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας, οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου και οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, όπως ορίζονται στις παρ. 5.Γ. και 5.Δ. του άρθρου 2 της ως άνω απόφασης, υποχρεούνται: α) κατά την πώληση μη συσκευασμένων τροφίμων και ποτών να εξυπηρετούν τον καταναλωτή με τη χρήση δικών του επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων σε αντικατάσταση των προϊόντων της παρ. 1 εφόσον το ζητήσει, β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα μη συσκευασμένα τρόφιμα και ποτά όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του καταναλωτή, και γ) να αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης των τροφίμων και ποτών που διατίθενται χωρίς συσκευασία. Η επιχείρηση μπορεί να αρνηθεί να εξυπηρετήσει τον καταναλωτή στην περίπτωση που το επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του είναι προδήλως ακατάλληλο προς τη συγκεκριμένη χρήση. Αντίστοιχα, οι επιχειρήσεις ή οι μεμονωμένοι ιδιώτες που εκμεταλλεύονται αυτόματους πωλητές τροφίμων ή ροφημάτων κάθε κατηγορίας υποχρεούνται: α) να εξασφαλίζουν ότι τα εν λόγω πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης διατίθενται κατ’ επιλογή του καταναλωτή, ο οποίος δύναται εναλλακτικά να χρησιμοποιήσει, αντί των ανωτέρω πλαστικών προϊόντων, ίδια επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα, β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα τρόφιμα και τα ποτά, όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα του καταναλωτή και γ) να αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης τροφίμων και ποτών που διατίθενται χωρίς συσκευασία.
6. Από την 1η Ιουλίου 2022, ειδικά οι επιχειρήσεις τροφοδοσίας (catering) με απευθείας διάθεση τροφίμων και ποτών στον καταναλωτή και οι επιχειρήσεις παρασκευής ή και προσφοράς τροφίμων και ποτών σε κινητούς ή προσωρινούς χώρους, όπως ορίζονται στην παρ. 5.Δ.5 του άρθρου 2 της υπό στοιχεία Υ1Γ/ΓΠ/οικ. 47829/21.06.2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας, απαγορεύεται να χρησιμοποιούν τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης του μέρους Α’ του παραρτήματος I, δύναται, όμως, σε αντικατάσταση αυτών, να χρησιμοποιούν εναλλακτικά προϊόντα, τηρώντας σε κάθε περίπτωση τις διατάξεις της παραπάνω απόφασης.
7. Τα μέτρα των παρ. 2 έως και 6 κοινοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σύμφωνα με το π.δ. 81/2018 (Α’ 151).
8. Τα μέτρα του παρόντος για τη μείωση της κατανάλωσης εντάσσονται, όπου αρμόζει, ανάλογα με το περιεχόμενό τους, στα σχέδια ή προγράμματα που αναφέρονται στο άρθρο 15 κατά την πρώτη επόμενη επικαιροποίηση των εν λόγω σχεδίων ή προγραμμάτων.
9. Προκειμένου να επιτυγχάνεται συμμόρφωση με τις διατάξεις του παρόντος, ο Ε.Ο.ΑΝ. παρακολουθεί, σύμφωνα και με την περ. δ’ της παρ. 3 του άρθρου 8, τη διάθεση των πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης της παρ. 1 στην αγορά και τα μέτρα μείωσης που λαμβάνονται και καταρτίζει έκθεση, την οποία υποβάλλει στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υποβάλλει έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται ως προς τους ποσοτικούς στόχους, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 και την παρ. 1 του άρθρου 16.
10. Για τον σκοπό της μείωσης της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης του μέρους ΣΤ’ του παραρτήματος Ι, από την 1η Ιουλίου 2021, οι Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού υποχρεούνται να διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και σε δημοτικές παιδικές χαρές, παρέχοντας κατάλληλη σήμανση στο κοινό που ενθαρρύνει τη χρήση επαναχρησιμοποιούμενων δοχείων νερού, καθώς και να επεκτείνουν το δίκτυο με κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε κοινόχρηστους χώρους συνάθροισης κοινού εντός των ορίων της αρμοδιότητάς τους.
Άρθρο 4 – Μείωσης της κατανάλωσης για κυπελάκια και περιέκτες τροφίμων
Γενικότερα μέτρα και προτάσεις της ΟΕΑ
• Συνεχής εκστρατεία ενημέρωσης της αγοράς και των καταναλωτών για τις κάθε φορά καλύτερες περιβαλλοντικά εναλλακτικές επιλογές και τρόπους-μεθόδους αποφυγής & πρόληψης.
• Συνεχής έρευνα της διεθνούς αγοράς για καταγραφή όλων των εναλλακτικών επιλογών με σαφή σκοπό την μείωση της κατανάλωσης μέσω της Πρόληψης.
• Στο παρόν νομοσχέδιο να συμπεριληφθούν και προτάσεις για την πλαστική σακούλα, όπως:
Να επεκταθεί το ανταποδοτικό τέλος και στις λαϊκές και τα περίπτερα
Να αξιοποιηθεί επιτέλους από τον ΕΟΑΝ το ανταποδοτικό τέλος του 2018 και των επόμενων ετών: α) σε εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για χρήση μέσων μεταφοράς πολλών χρήσεων, β) στη δημιουργία καλαίσθητων μέσων μεταφοράς πολλών χρήσεων (πάνινη τσάντα, διχτάκια, κ.α.) και δωρεάν διανομής τους μέσω των supermarkets ή με άλλους τρόπους, γ) στην προετοιμασία της αγοράς για την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης, δ) σε δημιουργία εθελοντικών προγραμμάτων για καφετέριες και εστιατόρια για την αντικατάσταση των πλαστικών μιας χρήσης με επαναχρησιμοποιήσιμα δοχεία, ε) σε έρευνα και πιλοτικά προγράμματα για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης.
Έναρξη διαβούλευσης για τον καθορισμό του χρονοδιαγράμματος πλήρους απαγόρευσης της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης στην Ελλάδα με ορίζοντα από το 2023 και μετά.
Να προχωρήσει γρήγορα η εθνική πολιτική του καφέ κάδου για τα οργανικά με τη δυνατότητα χρήσης για την χωριστή συλλογή τους και κομποστοποιήσιμων σακουλών με βάση το ΕΝ 13436 (εναλλακτικά και χάρτινων), ώστε όχι μόνο να μην υποστεί οικονομική συρρίκνωση η βιομηχανία παραγωγής της σημερινής πλαστικής σακούλας, αλλά να βγει και ωφελημένη.
Άρθρο 4, Παράγραφος 2 – Μείωσης της κατανάλωσης για κυπελάκια και περιέκτες τροφίμων
Δεν έχει τεκμηριωθεί η μεθοδολογία με την οποία τίθενται οι στόχοι μείωσης το 2024 και 2026 στο 30% και 60% αντίστοιχα. Οι στόχοι αυτοί είναι επαρκείς; Η αγορά έχει δείξει διεθνώς ότι μπορούν να επιτευχθούν ακόμη μεγαλύτεροι στόχοι με πρόληψη και με υποκατάσταση αυτών των πλαστικών προϊόντων με άλλα υλικά.
Προτείνεται οι στόχοι μείωσης του 30%-60% να είναι οι ελάχιστοι που θα πρέπει να επιτύχουν τα υπό δημιουργία ΣΣΕΔ και να προτρέψουμε τα νέα ΣΣΕΔ να υιοθετήσουν στα επιχειρησιακά σχέδιά τους πιο φιλόδοξους στόχους μείωσης για το 2026 π.χ. το 80%.
Άρθρο 4, Παράγραφος 3, εδάφια α και ε – Μείωσης της κατανάλωσης για κυπελάκια και περιέκτες τροφίμων
Τα πλαστικά δεν καταλήγουν μόνο στη θάλασσα, αλλά και σε πυθμένες, σε λίμνες, σε δάση, σε χερσαίες περιοχές και γενικότερα στο φυσικό περιβάλλον. Άρα, πολύ περισσότερες περιοχές χρήζουν καθαρισμού. Επίσης, υπάρχουν παντού περιοχές με ιστορικά πλαστικά υλικά, που χρήζουν αποκατάστασης και καθαρισμού. Άρα, η εισφορά θα πρέπει να χρηματοδοτεί όχι μόνο «δράσεις θαλάσσιου περιβάλλοντος», αλλά και δράσεις γενικότερου φυσικού, υδατικού και χερσαίου περιβάλλοντος (θάλασσες, πυθμένες, ακτές, λίμνες, δάση, πάρκα, όρη κ.α.). Επίσης, η εισφορά αυτή θα πρέπει να χρηματοδοτεί και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για ορθή περιβαλλοντική συμπεριφορά σε σχέση με τις καταναλωτικές επιλογές τους, καθώς και σε σχέση με την ορθή τοποθέτηση των απορριπτόμενων υλικών στα συστήματα ανακύκλωσης.
Προτείνεται στο εδάφιο α να αντικατασταθεί η φράση «….επιβάλλεται εισφορά προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος….» με την φράση «….επιβάλλεται εισφορά προστασίας φυσικού περιβάλλοντος και ενημέρωσης των καταναλωτών….».
Προτείνεται στο εδάφιο ε να αντικατασταθεί η φράση «δράσεις θαλάσσιου περιβάλλοντος» με την φράση «δράσεις θαλάσσιου, υδατικού και χερσαίου φυσικού περιβάλλοντος και ενημέρωσης των καταναλωτών».
3.Συμφωνούμε και βρίσκουμε θετική την διάταξη για την συνεισφορά (ίσως όχι εν είδει “υποχρέωσης” που γίνεται λόγος στο Σχέδιο Νό-μου) των ΟΤΑ Α’ Βαθμού στην μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης του μέρους ΣΤ’ του Παραρτήματος Ι, από την 1η Ιουλίου 2021, μέσω της διάθεσης κοινόχρηστων βρυσών προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, παρέχοντας παράλληλα κατάλληλη σήμανση στο κοινό για την ενθάρρυνση της χρήσης επαναχρησιμοποιούμενων δοχείων νερού.
3.Συμφωνούμε και βρίσκουμε θετική την διάταξη για την συνεισφορά (ίσως όχι εν είδει “υποχρέωσης” που γίνεται λόγος στο Σχέδιο Νόμου) των ΟΤΑ Α’ Βαθμού στην μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης του μέρους ΣΤ’ του Παραρτήματος Ι, από την 1η Ιουλίου 2021, μέσω της διάθεσης κοινόχρηστων βρυσών προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, παρέχοντας παράλληλα κατάλληλη σήμανση στο κοινό για την ενθάρρυνση της χρήσης επαναχρησιμοποιούμενων δοχείων νερού.
Οι καντίνες εξαιρούνται από την υποχρέωση να διαθέτουν επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα (παρ. 4) αλλά απαγορεύεται να χρησιμοποιούν πλαστικά μιας χρήσης και θα πρέπει να τα αντικαταστήσουν με «εναλλακτικά» προϊόντα (παρ. 6). Προφανώς στην παράγραφο (6) οι καντίνες εξισώνονται με τις επιχειρήσεις τροφοδοσίας (catering) χωρίς να έχουν όμως λειτουργική συνάφεια. Αν πρέπει να μπουν περιορισμοί στις καντίνες, θα πρέπει να ακολουθηθεί παρόμοια λογική με ένα κατάστημα όχι με μια επιχείρηση τροφοδοσίας. Επιπλέον, τα «εναλλακτικά προϊόντα» ποια είναι; Χρειαζόμαστε παραδείγματα.
Παρ. 5: Ο όρος «προδήλως ακατάλληλο» για κάποιο επαναχρησιμοποιούμενο προϊόν δημιουργεί ασάφειες και μεταφέρει στο σημείο πώλησης, και συγκεκριμένα στον εργαζόμενο, δυσανάλογη ευθύνη. Δεν είναι δυνατόν μια επιχείρηση να αρνηθεί να εξυπηρετήσει ένα καταναλωτή χωρίς να μπορεί να το δικαιολογήσει με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές που ορίζονται από το νόμο. Επειδή στα καταστήματά μας ενθαρρύνουμε ήδη τη χρήση επαναχρησιμοποιούμενων συσκευασιών εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο, έχουμε επανειλημμένως γίνει δέκτες της ανησυχίας κάποιων πελατών μας ως προς το γεγονός ότι πχ το ποτήρι του προηγούμενου πελάτη ακουμπά τη ροδέλα της μηχανής του φραπέ και δεν μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι αυτό είναι απόλυτα καθαρό.
Επομένως, σε ό,τι αφορά τη χρήση των επαναχρησιμοποιούμενων προϊόντων, καλό είναι να οριστεί συγκεκριμένο πλαίσιο περιορισμών (για παράδειγμα, εν καιρώ πανδημίας είμαστε υποχρεωμένοι να απαγορεύσουμε τη χρήση τους).
Άρθρο 4
Υποχρεωτική διάθεση επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων
Είναι ζωτικής σημασίας για τις επιχειρήσεις λιανεμπορίου και μαζικής εστίασης να έχουν ακριβή και κοινή αντίληψη για τον τρόπο ορθής εκτέλεσης των υποχρεώσεών τους, και συγκεκριμένα:
1. για το αν εντάσσονται στις επιχειρήσεις που θα πρέπει να εφαρμόσουν την παράγραφο 5 του άρθρου 4. Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει να διευκρινισθεί ποια είδη που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου εμπίπτουν στην κατηγορία
«Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:
α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,
β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και
γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, ιδίως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα»,
2. για το ποια είδη οφείλουν να πωλούν σε χαμηλότερη τιμή στην περίπτωση χρήσης από τον καταναλωτή δικής του επαναχρησιμοποιήσιμης συσκευασίας. Περιλαμβάνουν και είδη επί ζυγίω ή μόνον όσα διατίθενται ανά τεμάχιο;
3. για το ποιες είναι οι αποδεκτές προδιαγραφές που θα πρέπει να πληρούν τα επαναχρησιμοποιήσιμα εναλλακτικά προϊόντα που θα διατίθενται στο σημείο πώλησης και
4. για το ποιες είναι οι αποδεκτές προδιαγραφές που θα πρέπει να πληρούν οι επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες ώστε να διατίθενται παραδεκτώς προς πλήρωση από τον καταναλωτή και, αντιστρόφως, υπό ποιες προϋποθέσεις είναι «προδήλως ακατάλληλες» για τη χρήση αυτή.
Η χρήση επαναχρησιμοποιήσιμων περιεκτών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα/ποτά δύναται να προκαλέσει σημαντικούς κινδύνους υγείας και ασφάλειας, ιδίως όταν η
Εγείρονται, συνεπώς, σημαντικά ερωτήματα ως προς τον τρόπο με τον οποίο η υπόχρεη επιχείρηση θα μπορεί να ελέγξει την καταλληλότητα των επαναχρησιμοποιήσιμων συσκευασιών και την έκταση της ευθύνης της σχετικά:
– Πώς θα αποδίδεται/κατανέμεται η ευθύνη σε περίπτωση πρόκλησης προβλήματος υγείας στον καταναλωτή μετά την κατανάλωση προϊόντος που διατέθηκε σε ακατάλληλη επαναχρησιμοποιήσιμη συσκευασία που διέθεσε ο καταναλωτής;
– Πώς τεκμηριώνεται αν ευθύνεται για το πρόβλημα αυτό καθαυτό το προϊόν ή ο περιέκτης (π.χ. λόγω επιμόλυνσής του από αυτό);
– Πώς μπορεί η επιχείρηση να διαπιστώσει με βεβαιότητα την καταλληλότητα μιας επαναχρησιμοποιήσιμης συσκευασίας που φέρει προς πλήρωση ο καταναλωτής και δεν ανήκει στη «σφαίρα ελέγχου» της, όπως π.χ. να γνωρίζει ποια ήταν η προηγούμενη χρήση της, πόσες φορές έχει επαναχρησιμοποιηθεί, εάν έχει καθαρισθεί επαρκώς, κλπ.;
‘Όλα τα ανωτέρω – πέραν των διοικητικών προστίμων που επιφέρουν σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, δύναται να δημιουργήσουν και σημεία τριβής με τους πελάτες των επιχειρήσεων.
1. Σεβασμός στην αρχή της ισότητας
Η επιβολή τέλους 0,04€ ανά τεμάχιο στα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης από πιστοποιημένο με ISO 13432 βιοαποδομήσιμο υλικό θέτει ζήτημα ορθής εφαρμογής της αρχής της ισότητας:
Στη νομοθεσία για την πλαστική σακούλα (άρθρο 6 παρ. 2 ν. 4496/2017) οι πλαστικές σακούλες από βιοαποδομήσιμο υλικό εξαιρούνται από την επιβολή του αντίστοιχου τέλους. Τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης από πιστοποιημένο με ISO 13432 βιοαποδομήσιμο υλικό πρέπει να τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης, όταν φυσικά δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές. Πόσω δε μάλλον λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλαστική σακούλα είναι χιλιάδες φορές πιο διαδεδομένη κατά χρήση, έκταση χρήσης αλλά και συνολική μάζα/βάρος και επιβαρύνει το περιβάλλον υπερπολλαπλάσια.
2. Υπολογισμός της μείωσης της κατανάλωσης βάσει βάρους
Πριν την έκδοση της εκτελεστικής πράξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία θα ορίσει και την μεθοδολογία υπολογισμού και επαλήθευσης των στόχων μείωσης των προϊόντων του Μέρους Α του Παραρτήματος Ι, η προσέγγιση του Σχεδίου Νόμου, για επιβολή τέλους ανά τεμάχιο, προκαταλαμβάνει την Απόφαση αυτή της Επιτροπής προνομοθετώντας και αποκλείοντας την καταγραφή της μείωσης του πλαστικού βάσει βάρους, που λογικά θα είναι και η επιλεγείσα προσέγγιση.
Άλλωστε, η καταγραφή της μείωσης του πλαστικού, στη νομοθεσία για την πλαστική σακούλα (Απόφαση Επιτροπής 2018/896), αλλά και σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. ηλεκτρονικά είδη, Απόφαση Επιτροπής 2017/699), γίνεται και με βάση τη μάζα/βάρος.
Η «τεμαχιακή» προσέγγιση υποτιμά την πραγματική επιβάρυνση του περιβάλλοντος κατά το τέλος ζωής των πλαστικών μίας χρήσης συνολικά καθώς ο ίδιος αριθμός τεμαχίων διαφόρων πλαστικών προϊόντων (π.χ ενός περιέκτη και ενός καπακίου) έχουν δυσανάλογα μεγάλες αποκλίσεις ως προς τη μάζα/βάρος, χρησιμοποιείται δε κυρίως για λόγους εντυπωσιασμού (τεράστια νούμερα που όμως αντιπροσωπεύουν μικρή μάζα/βάρος). Δεν υφίσταται κίνδυνος αν η μέτρηση γίνει με βάση το βάρος οι παραγωγοί να μειώσουν το βάρος των προϊόντων διατηρώντας τον αριθμό τους επειδή τα προϊόντα είναι μία χρήσης. Ακόμα κι αν αυτό συμβεί (που δεν συμβαίνει γιατί το ελάχιστο επιτρεπόμενο βάρος ανά τεμάχιο υφίσταται ούτως ή άλλως καθώς ο παραγωγός επιδιώκει τη μέγιστη παραγωγή τεμαχίων στο ίδιο βάρος υλικού) είναι επωφελές για το περιβάλλον αφού ο καταναλωτής θα χρησιμοποιεί μικρότερη ποσότητα πλαστικού ανά χρήση.
Τέλος σημειώνουμε ότι ο φόρος στο πλαστικό (plastic tax) που ανακοινώθηκε πρόσφατα από την ΕΕ επιβάλλεται στο βάρος του μη ανακυκλώσιμου πλαστικού και όχι με βάση τεμάχια καθώς στόχος είναι η συνολική μείωση της κατανάλωσης πλαστικού συνολικά και όχι η μείωση συγκεκριμένων προϊόντων.
3. Απουσία εναλλακτικών λύσεων
Τα καπάκια που τοποθετούνται πάνω από κύπελα με ζεστά ποτά δεν είναι κάποιο περιττό προϊόν, αλλά απαραίτητο προϊόν για την ασφάλεια (π.χ. οδήγηση) και υγιεινή (COVID) του καταναλωτή αλλά και για υπηρεσίες μεταφοράς (delivery). Σήμερα δεν υπάρχει ασφαλές εναλλακτικό υλικό στην πολυστερίνη, τη μη βιαποδομήσιμη πλαστική δηλαδή ύλη από την οποία κατασκευάζεται αυτό το πλαστικό καπάκι, εκτός από το πιστοποιημένο με ISO 13432 βιοαποδομήσιμο πλαστικό το οποίο και μπορεί να διατεθεί στους καφέ κάδους των βιοαποβλήτων (βλ. άρθρο 84 παρ 2 του ν. 4685/2020). Τα καπάκια που κυκλοφορούν και παρουσιάζουν την όψη χάρτινου καπακιού, τα οποία είναι ακατάλληλα για ζεστά ποτά (θερμοκρασίες 40/60°+), κατασκευάζονται από bagasse που είναι υλικό από πολτό ζαχαροκάλαμου αμφίβολης ποιότητας και προέλευσης. Είναι υλικό που η χρήση του δεν συνίσταται καθώς έχει εντοπιστεί σε δείγματα η παρουσία φθοριούχων χημικών και ως εκ τούτου αποσύρθηκε από ορισμένες αγορές. Παράγεται από εταιρείες που διαθέτουν αναξιόπιστα πιστοποιητικά ενώ καμία εταιρεία στην Ελλάδα ή στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν παράγει τέτοια καπάκια. Καμία επώνυμη εταιρεία εστίασης στον κόσμο δεν τα χρησιμοποιεί. Η ενδεχόμενη παρουσία του στους καφέ κάδους πιθανώς θα υπονόμευε, λόγω της παρουσίας χημικών πρόσθετων, την ασφαλή επεξεργασία των βιοαποβλήτων. Έμμεση υποστήριξη αυτού του προϊόντος μέσω επιβολής τέλους στα προϊόντα από πιστοποιημένο με ISO 13432 βιοαποδομήσιμο πλαστικό δεν επιτελεί καθόλου το σκοπό του τέλους, καθώς τα προϊόντα από bagasse δεν συνιστούν αποδεκτές εναλλακτικές λύσεις ώστε να αξίζουν να γίνουν ανταγωνιστικά έναντι του βιοαποδομήσιμου πλαστικού. Θα σήμαινε και υποστήριξη αμφίβολης ποιότητας επενδύσεων εκτός ΕΕ σε ευθεία αντίθεση με την πολιτική της ΕΕ για μικρότερες στρατηγικές εξαρτήσεις από χώρες εκτός ΕΕ και λήψη μέτρων ενεργού υποστήριξης της Ηπειρωτικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας σε θέματα υγείας και πράσινης πολιτικής.
Η καθολική απαγόρευση, που εισάγεται χωρίς να υπάρχει καμία σχετική πρόβλεψη στην Οδηγία 904/2019, στο άρθρο 6 παρ. 4 των πλαστικών του Μέρους Α του Παραρτήματος Ι για τις υπηρεσίες catering και τις καντίνες είναι πρακτικά ανεφάρμοστη όσον αφορά στα ζεστά ποτά
(α) για τα ζεστά ποτά δεν υπάρχουν εναλλακτικές πέρα από αυτά τα πιστοποιημένα με ISO 13432 βιοαποδομήσιμα πλαστικά
(β) τόσο τα χάρτινα κύπελα – αλλά και οι χάρτινοι περιέκτες – που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά περιέχουν φύλλα πλαστικού και υπάγονται και αυτά τα είδη στον ορισμό του πλαστικού προϊόντος μίας χρήσης (άρθρο 3 παρ. 2 του Σχεδίου Νόμου).
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ / ΣΧΟΛΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 4 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ 4 & 5
Είναι ζωτικής σημασίας για τις επιχειρήσεις λιανεμπορίου και μαζικής εστίασης να έχουν ακριβή και κοινή αντίληψη για τον τρόπο ορθής εκτέλεσης των υποχρεώσεών τους. Συγκεκριμένα:
1. Για το αν εντάσσονται στις επιχειρήσεις που θα πρέπει να εφαρμόσουν την παράγραφο 5 του άρθρου 4. Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει να διευκρινισθεί ποια είδη που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου εμπίπτουν στην κατηγορία
«Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:
α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,
β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και
γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, ιδίως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα»,
2. Για το ποιες είναι οι αποδεκτές προδιαγραφές που θα πρέπει να πληρούν τα επαναχρησιμοποιήσιμα εναλλακτικά προϊόντα που θα διατίθενται στο σημείο πώλησης και για το ποιες είναι οι αποδεκτές προδιαγραφές που θα πρέπει να πληρούν οι επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες ώστε να διατίθενται παραδεκτώς προς πλήρωση από τον καταναλωτή και αντιστρόφως, υπό ποιες προϋποθέσεις είναι «προδήλως ακατάλληλες» για τη χρήση αυτή.
Η χρήση επαναχρησιμοποιήσιμων περιεκτών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα/ποτά δύναται να προκαλέσει σημαντικούς κινδύνους που συνδέονται με την υγεία και την ασφάλεια και συνεπώς εγείρονται σημαντικά ερωτήματα ως προς τον τρόπο με τον οποίο η υπόχρεη επιχείρηση θα μπορεί να ελέγξει την καταλληλότητα των επαναχρησιμοποιήσιμων συσκευασιών και την έκταση της ευθύνης της σχετικά:
– Πώς θα αποδίδεται/κατανέμεται η ευθύνη σε περίπτωση πρόκλησης προβλήματος υγείας στον καταναλωτή μετά την κατανάλωση προϊόντος που διατέθηκε σε ακατάλληλη επαναχρησιμοποιήσιμη συσκευασία που διέθεσε ο καταναλωτής;
– Πώς τεκμηριώνεται αν ευθύνεται για το πρόβλημα αυτό καθαυτό το προϊόν ή ο περιέκτης (π.χ. λόγω επιμόλυνσής του από αυτό);
– Πώς μπορεί η επιχείρηση να διαπιστώσει με βεβαιότητα την καταλληλότητα μιας επαναχρησιμοποιήσιμης συσκευασίας που φέρει προς πλήρωση ο καταναλωτής και δεν ανήκει στη «σφαίρα ελέγχου» της, όπως π.χ. να γνωρίζει ποια ήταν η προηγούμενη χρήση της, πόσες φορές έχει επαναχρησιμοποιηθεί, εάν έχει καθαρισθεί επαρκώς, κλπ.;
‘Όλα τα ανωτέρω – πέραν των διοικητικών προστίμων που επιφέρουν σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, δύναται να δημιουργήσουν και σημεία τριβής με τους πελάτες των επιχειρήσεων.
3. Ποια είδη οφείλουν να πωλούν σε χαμηλότερη τιμή στην περίπτωση χρήσης από τον καταναλωτή δικής του επαναχρησιμοποιήσιμης συσκευασίας. Περιλαμβάνουν και είδη επί ζυγίω ή μόνον όσα διατίθενται ανά τεμάχιο;
Άρθρο 4 παράγραφος 3
«Η εισφορά ορίζεται σε τέσσερα (4) λεπτά πλέον Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.).»
Όπως και στην περίπτωση του περιβαλλοντικού τέλους της πλαστικής σακούλας, αναμένεται σημαντική μη εφαρμογή του μέτρου από τις μικρότερες επιχειρήσεις. Θα πρέπει να διασφαλιστεί η καθολική εφαρμογή του μέτρου προκειμένου να υπάρχει υγιής ανταγωνισμός.
Άρθρο 4 παράγραφος 5
«β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα μη συσκευασμένα τρόφιμα και ποτά όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του καταναλωτή»
Θα πρέπει αν οριστεί πολύ αναλυτικά ποια προϊόντα αφορά η συγκεκριμένη διάταξη. Στο λαινεμπόριο τροφίμων κυκλοφορούν πάνω από 12.000 διαφορετικοί κωδικοί προϊόντων και θα πρέπει να είναι σαφές ποια προϊόντα αφορά, προκειμένου να αποφευχθεί κόστος το οποίο εν τέλει θα επιβαρύνει τον καταναλωτή, παρά να τον οφελήσει.
Ο μόνος τρόπος για να καταστεί ρεαλιστική και εφικτή η τήρηση των δεσμεύσεων της χώρας μας απέναντι στην Ε.Ε. αναφορικά με τη δραστική μείωση της χρήσης πλαστικών στη καθημερινότητα μας είναι να εισαχθούν νομοθετικές ρυθμίσεις που αποτρέπουν την μαζική χρήση τους σε μαζικά events. Τέτοια θεωρούνται τα φεστιβάλ, οι ανοικτές ή κλειστές μουσικές εκδηλώσεις, οι κάθε είδους πολιτιστικές εκδηλώσεις, αθλητικές εκδηλώσεις, εκδηλώσεις μεγάλης προσέλευσης θεατών ή επισκεπτών κλπ και στις οποίες παρέχεται φαγητό, ποτό, αναψυκτικά ή καφέ. Στις περιπτώσεις αυτές προτείνω να υπάρχει ρητή πρόβλεψη στον νόμο για την υποχρεωτική χρήση επαναχρησιμοποιούμενων ανακυκλούμενων κυπέλλων (cups) νερού, καφέ, ποτού ή αναψυκτικών καθώς και φαγητοδοχίων με ταυτόχρονη απαγόρευση χρήση των ειδών μιας χρήσης. Τα κύπελλα αυτά μπορούν είτε να πουληθούν στους καταναλωτές με μικρό κόστος είτε να χρησιμοποιηθούν από τους ίδιους και στη συνέχεια να επιστραφούν στο κυλικείο, bar, café κλπ λαμβάνοντας πίσω το αντίτιμο «ενοικίασης τους» για όσο διαρκεί το event. Προτείνω δε η υποχρεωτική αυτή χρήση τους να οριστεί αρχικά για events άνω των 400-500 ατόμων. Πρόκειται για κάτι που ήδη εφαρμόζεται σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες με τεράστια επιτυχία και μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο σύμμαχο μας στη προσπάθεια δραστικής χρήσης των πλαστικών με στόχο να φτάσουμε τα ευρωπαϊκά standards και τους στόχους για τους οποίους έχουμε δεσμευθεί ως χώρα.
Εναλλακτικά, το μέτρο αυτό θα μπορούσε να εφαρμοστεί αρχικά ή πιλοτικά μόνο σε events που διοργανώνονται σε δημόσιους χώρους (π.χ στο ΚΠΙΣΝ, σε μουσικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται από Δήμους, μεγάλους δημοτικούς κινηματογράφους και δημοτικά θέατρα, αθλητικές διοργανώσεις που διοργανώνονται σε δημοτικά ή δημόσια στάδια κλπ). Θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί πιλοτικά και στα κυλικεία των σχολείων, προκειμένου τα παιδιά να αρχίσουν να εξοικειώνονται από μικρά στην έννοια της υπεύθυνης χρήσης των πλαστικών και της κουλτούρας της ανακύκλωσης. Μια τρίτη εναλλακτική θα μπορούσε να είναι η υποχρεωτική χρήση τους πιλοτικά στις πόλεις άνω των 100.000 κατοίκων για τις χρήσεις που περιέγραψα παραπάνω. Και στη συνέχεια να επεκταθεί σε όλη την Επικράτεια.
Η θεσμοθέτηση της χρήσης επαναχρησιμοποιούμενων/ανακυκλούμενων κυπέλλων (cups) και φαγητοδοχείων σε μαζικές εκδηλώσεις αποτελεί ένα ισχυρό πλήγμα στην αλόγιστη χρήση πλαστικών και μπορεί να προσφέρει στην χώρα απτά θετικά αποτελέσματα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Μπορούμε να τρέξουμε με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα αρκεί να υιοθετήσουμε γενναίες αλλά ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες πολιτικές ακολουθώντας την κοινή λογική.
Εκ της ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΒΕΕ
Η επιβολή οριζόντιου τέλους ανά τεμάχιο αντιβαίνει την αρχή της αναλογικότητας, την οποία επιβάλει η Οδηγία 2019/904. Τα χάρτινα είδη με πλαστικές επιστρώσεις που χρησιμοποιούνται για την αδιαβροχοποίηση του χάρτου, δεν μπορεί να επιβαρύνονται με το ίδιο τέλος όπως τα πλαστικά ποτήρια.
Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece
Ανθέων 72, 12461, Χαϊδάρι | Τηλέφωνο: 690 7720897 – 215 5257408
naturefriendsgreece@gmail.com | https://www.naturefriends.gr/
Γ. Ειδικές παρατηρήσεις για το άρθρο 4 παρ.10 «οι κοινόχρηστες βρύσες και η δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού.
Απόσπασμα:
«Για τον σκοπό της μείωσης της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης του
μέρους ΣΤ’ του παραρτήματος Ι, από την 1η Ιουλίου 2021, οι Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού υποχρεούνται να διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και σε δημοτικές παιδικές χαρές, παρέχοντας
κατάλληλη σήμανση στο κοινό που ενθαρρύνει τη χρήση επαναχρησιμοποιούμενων
δοχείων νερού, καθώς και να επεκτείνουν το δίκτυο με κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε κοινόχρηστους χώρους συνάθροισης κοινού εντός των ορίων της αρμοδιότητάς τους.»
Προφανώς «οι κοινόχρηστες βρύσες και η δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού» είναι μια θετική διάταξη του ν/σ. Όμως τόσο η Ευρωπαϊκή Οδηγία όσο και το αρ.4.10 στο ν/σ δεν εμφανίστηκαν ως «κεραυνός εν αιθρία». Είχαν προηγηθεί κινήσεις πολιτών και φορέων σε όλη την Ευρώπη. https://bit.ly/35iX5Md
Προτάσεις:
1. Να ενημερωθούν άμεσα οι Δήμοι και οι Εταιρείες Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΕΥΔΑΠ, ΕΔΥΑΘ κ.ά.) ότι από την 1η Ιουλίου 2021, οι Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού υποχρεούνται να διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις, σε δημοτικές παιδικές χαρές κ.ά.
2. Να εξασφαλιστούν τα ανάλογα κονδύλια στους Δήμους για την κατασκευή, τη συντήρηση κοινόχρηστων βρυσών και την παροχή νερού.
3. Ειδικά για τους Δήμους ορισμένων νησιών, όπου για την ποιότητα του νερού θα πρέπει να ληφθεί επιπλέον μέριμνα.
4. Να σταλεί στους Δήμους υπόδειγμα δημιουργίας κοινόχρηστων βρυσών, λαμβάνοντας υπόψη τη δημόσια υγιεινή και ασφάλεια. Ένα πρότυπο θα μπορούσε να είναι η φωτογραφία στο εξώφυλλο του Υπομνήματος.
5. Να αξιοποιηθεί η Ευρωπαϊκή και η διεθνής εμπειρία Δήμων που ήδη διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες.
6. Να δημιουργηθεί εφαρμογή στα κινητά τηλέφωνα μέσω διαδραστικού χάρτη εντοπισμού κοινόχρηστων βρυσών αλλά και καταστημάτων που διαθέτων δωρεάν νερό βρύσης με ειδικό σήμα (διάβαζε και α/α 7)
7. Επιπλέον της δημιουργίας των κοινόχρηστων βρυσών να ενθαρρυνθούν τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος να παρέχουν δωρεάν νερό στους πολίτες για να γεμίζουν τα παγούρια τους. «Free tap water – Available here» https://bit.ly/3m6pUBj
Παράγραφος 3 ε
Ως ανταποδοτικός χαρακτήρας θα μπορούσε να προστεθεί και η δημιουργία ταμείου στήριξης παραγωγών για μεταστροφή στη χρήση ανακυκλώσιμων πλαστικών ή άλλων επαναχρησιμοποιούμενων υλικών.
Παράγραφος 5 β
Ως χαμηλότερη τιμή ορίζεται η εισφορά προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος δηλαδή μείωση 4 λεπτών του ευρώ για το προϊόν;
Παράγραφος 5 γ
Τι ορίζεται ως προδήλως ακατάλληλο προς τη συγκεκριμένη χρήση; Υπόκειται μόνο στην κρίση της επιχείρησης;
Παράγραφος 3 β
Γιατί η εισφορά να επιβαρύνει τον καταναλωτή; Η Ευρωπαϊκή Οδηγία (2019/904) είναι ξεκάθαρη πως τα όποια μέτρα ληφθούν για τη μείωση της κατανάλωσης θα πρέπει να είναι αναλογικά και χωρίς διακρίσεις. Μήπως θα έπρεπε, λοιπόν, η εισφορά να επιβάλλεται στον παραγωγό, πωλητή και καταναλωτή ανά τεμάχιο προϊόντος; Η εισφορά αυτή επιβαρύνει επιπλέον μόνο τον καταναλωτή καθώς δεν ορίζονται (ούτε παρακάτω) κίνητρα στις βιομηχανίες ή παραγωγούς να στραφούν σε παραγωγή μη πλαστικών προϊόντων.
Εκ της επιτροπής για την βιώσιμη ανάπτυξη του ΣΥΒΙΠΥΣ (Συνδέσμου Βιομηχανιών Παραγωγής Υλικών και Συσκευασίας) καταθέτουμε τα ακόλουθα σχόλια για το άρθρο 4
Είναι προφανές ότι εάν δεν προδιαγραφούν με σαφήνεια τα επαναχρησιμοποιήσιμα εναλλακτικά προϊόντα των πλαστικών μίας χρήσης, η κάθε επιχείρηση θα χρησιμοποιήσει όποιον ορισμό θεωρήσει δόκιμο με διαφαινόμενο κίνδυνο την παραπλάνηση του καταναλωτή.
Το ζητούμενο είναι να μην κατακλυστεί η Ελληνική αγορά με εισαγόμενες επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες (χωρίς πιστοποιητικά για την ασφάλεια των καταναλωτών, ΕΜΠΑ και αξιόπιστα συνοδευτικά έγγραφα) από τις χώρες της ΝΑ Ασίας εις βάρος της Ελληνική παραγωγής. όπως έχει τονιστεί επανειλημμένως.
Η χρήση εναλλακτικών υλικών, που θα αντικαταστήσουν ορισμένες κατηγορίες SUP, δεν πρέπει να θέσει σε κίνδυνο την υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων, τις ορθές πρακτικές υγιεινής και τους κανόνες ορθής παρασκευαστικής πρακτικής. Εκφράζονται ανησυχίες μετά την τοποθέτηση του γερμανικού οργανισμού BfR για τα επιτραπέζια σκεύη από μπαμπού (που εισάγονται επίσης στη χώρα μας από τη ΝΑ Ασία) και την απουσία επίσημης θέσης από την Ελληνική πολιτεία. Επίσης για τα YAET (υλικά και αντικείμενα που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα) ως προϊόντα πολλαπλών χρήσεων που προτείνονται για την αντικατάσταση των SUP, θα πρέπει να μελετηθούν τα συμπεράσματα της ομάδας εργασίας των ειδικών όπως διαμορφώθηκαν μετά τη συζήτηση που έλαβε χώρα στη συνεδρίαση της μόνιμης Ευρωπαϊκής επιτροπής SC-PAFF στις 23/06/2020.
https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/safety/docs/cs_fcm_meeting-ind_20200623.pdf
Πριν την επιβολή περιορισμών σε οποιαδήποτε κατηγορία SUP να εξεταστούν από επιτροπή ειδικών τα διαθέσιμα εναλλακτικά υλικά.
Αυτό που αναμένεται άνευ τροποποιήσεων του άρθρου 4, είναι η μη ενιαία Ευρωπαϊκή πολιτική και η κατάθεση 27 διαφορετικών μέτρων με συνέπεια την παραβίαση του άρθρου 18 της οδηγίας 1994/62 περί ελεύθερης διάθεσης στην αγορά.
ΠΡΕΠΕΙ να εφαρμοστεί η αρχή ecomodulation σύμφωνα με το Γαλλικό μοντέλο (bonus-mallus) και να επιβληθεί στην αγορά η καταβολή εισφοράς στα μη ανακυκλώσιμα εναλλακτικά προϊόντα των πλαστικών μίας χρήσης (ανακυκλώσιμα συμφώνα με τις υπάρχουσες εν λειτουργία πιστοποιημένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις της χώρας μας) κατά ελάχιστο 10 € πλέον ΦΠΑ.
Η μείωση της κατανάλωσης 60% σε συνδιασμό με το τέλος και λοιπές επιβαρύνσεις αποτελούν ένα τεράστιο κίνητρο φοροδιαφυγής σε έναν κλάδο όπου ούτως ή άλλως τα ποσοστά φοροδιαφυγής είναι υψηλά.
Το Ν/Σ πρακτικά επιχειρεί να δώσει να φέρει πλήγμα στο street food για αυτό και αντικείμενα όπως το τσιγάρο και τα αλιευτικά εργαλεία (που ρυπαίνουν περισσότερο), ουσιαστικά αποφεύγουν σοβαρές κυρώσεις.
Προφανώς δεν έχει καμία σχέση με ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας καθώς θα επιφέρει σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας και εσόδων σε κλάδους όπως εστίαση, τουρισμός, εμπόριο, υπηρεσίες, βιομηχανία.
Από την στιγμή που γίνεται υποχρεωτική η συμμετοχή των παραγωγών σε ΣΕΔ, γιατί να μην δίνονται κίνητρα τόσο στους παραγωγούς αλλά και στους καταναλωτές, όπως ακριβώς πρόκειται να γίνει με τα μπουκάλια νερού. Εξάλλου, υπάρχουν περιέκτες τροφίμων και ποτών τα οποία παράγονται από ακριβώς το ίδιο υλικό με τα μπουκάλια (PET).
Όσο αφορά τη επιβολή οριζοντίου τέλους ανά τεμάχιο αντιβαίνει πλήρως στην αρχή της αναλογικότητας. Στην περίπτωση των χάρτινων ποτηριών κρύων και ζεστών ροφημάτων και των χάρτινων συσκευασιών το τελικό προίόν περιέχει περίπου 4-6% (0,7 γραμμάρια) πλαστική ύλη σε μορφή λεπτής μεμβράνης. Δεν είναι λογικό και δεν στέκει νομικά το συγκεκριμένο προϊόν να επιβαρύνεται με το ίδιο τέλος που θα επιβαρυνθεί μια εξ ολοκλήρου πλαστική συσκευασία (όπως ένα πλαστικό ποτήρι ή καπάκι) το οποίο μπορεί να ζυγίζει 10 γραμμάρια από τα οποία και τα 10 αφορούν πλαστική ύλη. Να σημειωθεί επίσης ότι το υλικό των χάρτινων ποτηριών και συσκευασιών που περιέχει πλαστική μεμβράνη αδιαβροχοποίησης εγκρίνεται και συλλέγεται από τις εταιρίες ανακύκλωσης ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ανακυκλωμένου χαρτονιού.
Είναι γεγονός ότι η χρήση πλαστικών συσκευασιών τροφίμων και ιδαίτερα του νερού ρυπαίνει σημαντικά το περιβάλλον και ιδιαίτερα τις θάλασσες.Επιπλέον συντελεί στην αισθητική υποβάθμιση του τοπίου,ιδιαίτερα των οδών,πλατειών κ.λ.π.,επιβαρύνει οικονομικά τους Δήμους με τη συσσώρευση μεγάλου όγκου απορριμμάτων.
Θεωρώ ότι πρέπει να απαγορευτεί εξολοκλήρου η πώληση πλαστικών συσκευασιών εμφιάλωσης νερού στα πλοία επειδή πολλές από αυτές καταλήγουν στη θάλασσα και να αντικατασταθούν από γυάλινες συσκευασίας μεγαλύτερες από 0,75 του λίτρου.
Επίσης στα καταστήματα πώλησης τροφίμων να ισχύσει το παραπάνω μέτρο επειδή η γυάλινη συσκευασία μπορεί να επιστραφεί στα καταστήματα αυτά και να επαναχρησιμοποιηθεί.
Να επιτρέπεται η πώληση πλαστικής συσκευασίας νερού στα νησιά που αντιμετωπίζουν πρόβλημα λειψυδρίας,στις τουριστικές περιοχές,στα καταστήματα πώλησης καφέ μόνο για χρήση take away,στα περίπτερα και γενικά σε χώρους συνάθροισης κοινού αλλά με συσκευασίες 0,75 λίτρων και άνω.
Μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα δημιουργείται επίσης από την πώληση πλαστικών συσκευασιών καφέ και συναφών ειδών για χρήση take away.Προτείνω να καταργηθεί η χρήση όλων των πλαστικών συσκευασιών και να αντικατασταθεί από χάρτινη συσκευασία.
Τέλος ήθελα μα επισημάνω ότι τα καταστήματα τροφίμων διαθέτων συνήθως μεγάλη γκάμα προΙόντων όπως γιαούρτι και παρεμφερή σε μικρές συσκευασίες 50 ή 100 ml για δοκιμαστική κυρίως χρήση ή για χρήση σε ατομικές μερίδες.Αυτές οι συσκευασίες πρέπει να καταργηθούν.
Θα ήταν καλό να οριστούν ποινές για τους δήμους που δεν εφαρμόζουν το άρθρο 10. Επιπλέον να αναφέρεται ρητά η υποχρέωση συνεχούς λειτουργίας, συντήρησης και καυαριότητάς τους.
Το τέλος των 4 λεπτών είναι ελάχιστο και δεν θα μειώσει την κατανάλωση των πλαστικών. Η τιμή του καφέ στο πλαστικό δεν θα αλλαξει και επιπλέον ο καταναλωτής δεν έχει τη δυνατότητα να επιλέξει όπως συμβαίνει με τις πλαστικές σακούλες. Προτιμότερο είναι να απαγορευτούν τελείως τα προϊόντα αυτά. διαφορετικά οι παραλίες πάλι θα είναι γεμάτες με πλαστικά ποτήρια.