- Στο άρθρο 43 του ν. 4042/2012 (Α’ 24) αντικαθίστανται οι παρ. 1, 2, 3, 4, και 5, προστίθενται παρ. 6, 7, 8, 9, 10 και 11 και το άρθρο διαμορφώνεται ως ακολούθως:
«Άρθρο 43
Τέλος ταφής
- Από την 1η Ιανουαρίου 2021 το σύνολο των αποβλήτων που διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) επιβαρύνεται με τέλος ταφής. Υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) και οι Oργανισμοί Tοπικής Aυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α΄ βαθμού ή τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στους ΟΤΑ και ασκούν τις αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ του άρθρου 227 του ν. 4555/2018 (Α΄ 133) καθώς και νομικά πρόσωπα τα οποία λειτουργούν Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ).
- Το τέλος ταφής ορίζεται σε δεκαπέντε (15) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά πέντε (5) ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των τριάντα πέντε (35) ευρώ ανά τόνο, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
- Ειδικότερα για τα απόβλητα που προκύπτουν από την επεξεργασία των χωριστά συλλεγέντων αποβλήτων, από τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), τις μονάδες Επεξεργασίας Βιολογικών Αποβλήτων (ΜΕΒΑ) ή τις μονάδες Μηχανικής και Βιολογικής επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ) με τους ακόλουθους κωδικούς του ΕΚΑ: 19 12 12 [άλλα απόβλητα (συμπεριλαμβανομένων των μειγμάτων υλικών) από τη μηχανική κατεργασία αποβλήτων, εκτός εκείνων που αναφέρονται στο 19 12 11], 19 12 10 [καύσιμα απόβλητα (καύσιμα προερχόμενα από απορρίμματα)], 19 05 (απόβλητα από την αερόβια επεξεργασία στερεών αποβλήτων), 19 06 04 (προϊόντα ζύμωσης από την αναερόβια επεξεργασία αστικών αποβλήτων), 19 06 06 (προϊόντα ζύμωσης από την αναερόβια επεξεργασία ζωικών και φυτικών αποβλήτων) και 19 06 99 (απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως), που διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ), το τέλος ταφής ορίζεται σε πέντε (5) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά πέντε (5) ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των τριάντα πέντε (35) ευρώ ανά τόνο, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.
- Το τέλος ταφής αποδίδεται από τους υπόχρεους της παρ. 1 στο ν.π.δ.δ. Πράσινο Ταμείο, σε ειδικό λογαριασμό που το Πράσινο Ταμείο οφείλει να τηρεί για τον σκοπό αυτό και διατίθεται, με βάση τα ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα που αυτό εκπονεί: α) κατά πενήντα τοις εκατό (50%) στους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, με σκοπό την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης καθώς και εν γένει αναβάθμισης του περιβάλλοντος, β) κατά σαράντα τοις εκατό (40%) σε O.T.A. α΄ βαθμού που έχουν υψηλές επιδόσεις στη χωριστή συλλογή και την ανακύκλωση με σκοπό την ενίσχυση δράσεων της περ. α’ και γ) κατά δέκα τοις εκατό (10%) για τη χρηματοδότηση έργων έρευνας και τεχνολογίας για την ανακύκλωση και εν γένει για τη διαχείριση των αποβλήτων.
- Το τέλος ταφής υπολογίζεται ανά εξάμηνο με βάση τις πραγματικές ποσότητες αποβλήτων που διατέθηκαν στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) και αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο από τους υπόχρεους της παρ. 1 μέχρι τις 31 Οκτωβρίου του ίδιου έτους.
- Για τον έλεγχο των επιδόσεων των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού στη χωριστή συλλογή και ανακύκλωση της περ. β’ της παρ. 4, αξιοποιούνται οι εγκεκριμένοι Κανονισμοί Τιμολόγησης των ΦΟΔΣΑ σύμφωνα με την υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΑΠΠ/31606/930/15.04.2019 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Β΄ 1277) ή τα διαθέσιμα στοιχεία στο ΗΜΑ. Οι εν λόγω επιδόσεις πιστοποιούνται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
- Το τέλος ταφής της παρ. 1 διατίθεται χωρίς τον περιορισμό του ποσοστού του δυόμιση τοις εκατό (2,5%) του πρώτου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν. 3389/2010 (Α’ 182).
- Το τέλος ταφής συνυπολογίζεται κατά την κατάρτιση του κανονισμού τιμολόγησης των ΦΟΔΣΑ, συμπεριλαμβάνεται στο ετήσιο κόστος διαχείρισής τους και κατανέμεται στο σύνολο των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, σύμφωνα με τον κανονισμό τιμολόγησης. Στις περιπτώσεις Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού ή των νομικών προσώπων αυτών που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ, σύμφωνα με το άρθρο 227 του ν. 4555/2018, το ποσό των παρ. 2 και 3 συμπεριλαμβάνεται στους προϋπολογισμούς αυτών.
- Για την καταβολή του τέλους ταφής της παρ. 1 ευθύνονται αλληλεγγύως και εις ολόκληρον τα εκτελεστικά και μη εκτελεστικά μέλη των διοικητικών συμβουλίων των υπόχρεων της παρ. 1 και, στις περιπτώσεις Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ, σύμφωνα με το άρθρο 227 του ν. 4555/2018, η Οικονομική Επιτροπή και ο Δήμαρχος.
- Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να προβλέπονται εξαιρέσεις από την καταβολή του τέλους ταφής της παρ. 1 σε περιπτώσεις που συντρέχουν λόγοι επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος, σε ειδικές χρήσεις όπως σε δομές προσωρινής υποδοχής/φιλοξενίας πολιτών τρίτων χωρών, σε περιπτώσεις διαχείρισης αποβλήτων από φυσικές καταστροφές, καθώς και σε περιπτώσεις γεωγραφικών, πληθυσμιακών, κοινωνικών και οικονομικών ιδιαιτεροτήτων Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, όπως οι ορεινοί και οι νησιωτικοί.».
- Το άρθρο 43α του ν. 4042/2012 αναφορικά με την πληρωμή της αντικαθιστάμενης με την παρ. 1 περιβαλλοντικής εισφοράς καταργείται.
Προς διευκρίνιση: Τα προβλεπόμενα τέλη στο συγκεκριμένο άρθρο βαρύνουν τον παραγωγό ή συμπεριλαμβάνονται ήδη στο ενιαίο τέλος του άρθρου 5;
1. Το τέλος ταφής το οποίο ορίζεται σε 15 € ανά τόνο από 1/1/2021 και μέχρι 35 € είναι καθαρά ένα εισπρακτικό χαράτσι το οποίο σε τελική ανάλυση αυτοί οι οποίοι θα το πληρώσουν είναι οι δημότες και οποίοι σε τελική ανάλυση είναι οι μόνοι οι οποίοι δεν ευθύνονται για την μη εφαρμογή της διαλογής στην πηγή κ.ο.κ.
2. Το τέλος ταφής σύμφωνα με την παρ. 3 επιβάλλεται και στα απόβλητα που παράγονται από τα ΚΔΑΥ , τις ΜΕΒΑ, τις ΜΕΑ, οι οποίες έχουν σχεδιασθεί και υλοποιούνται με όσα προέβλεπε το ΕΣΔΑ πρίν την επικαιροποίηση του.Έχουν υπογραφεί συμβάσεις με αναδόχους, πως θα λυθούν τα θέματα τα οποία ανακύπτουν?
3. Εισπράκτορες του τέλους ταφής ορίζονται οι ΦΟΔΣΑ. Τι θα γίνει σε περίπτωση που κάποιος Δήμος-μέλος του δεν θα το πληρώσει? Πως θα το πληρώσει ο ΦΟΔΣΑ, δεδομένου ότι τα έσοδα -έξοδα του προκύπτουν από την τιμολογιακή πολιτική που ισχύει και εφαρμόζεται από τους ΦΟΔΣΑ?
4. Εάν ο ΦΟΔΣΑ δεν έχει την ρευστότητα να αποδώσει το τέλος ενός Δήμου -μέλους του, το ποσό αυτό α) θα βεβαιωθεί στην εφορία και β) θα πρέπει κάθε μέλος του Δ.Σ. του ΦΟΣΔΑ να το πληρώσει ο ίδιος?
5. Τα ποσοστά διάθεσης του ποσού που συγκεντρώνεται στο Πράσινο ταμείο από το τέλος ταφής θα πρέπει πάλι να επιστραφεί στο Δήμο, διότι α) θα υπάρξουν μικροί Δήμοι οι οποίοι δεν θα έχουν την δυνατότητα να συμμετάσχουν σε τέτοια προγράμματα, β) ποιος θα είναι αυτός που θα επιλέξει τους ΟΤΑ με την μεγαλύτερη επίδοση και με τι κριτήρια .
6. Αφού Οι ΦΟΔΣΑ θα είναι υπεύθυνη για την είσπραξη και την απόδοση του τέλους ταφής στο Πράσινο ταμείο γιατί δεν ορίζεται στο νομοσχέδιο και ένα ποσοστό να επιστρέφει στους ΦΟΔΣΑ?
7. Η Επιβολή του τέλους από 1/1/2021 μήπως πέραν των άλλων έχει να χρηματοδοτήσει την κατασκευή των ΜΕΑ οι οποίες ακόμη δεν έχουν ξεκινήσει , αλλά έχουν αναγγελθεί ότι θα κατασκευασθούν σε όλη την Ελλάδα?
8. Μία αναβολή επιβολής του τέλους ταφής μέχρι 31/12/2023 θεωρώ ότι σκόπιμο και πρέπον να δοθεί.
Όχι στην Καύση των Αποβλήτων! Μπορεί να είναι μια λύση εύκολη για την «εξαφάνιση» των απορριμάτων καθώς οπτικά δεν θα υπάρχουν τεράστιες χωματερές και βουνά απο απόβλητα, όμως με την πάροδο του χρόνου η καύση ειναι πολύ επικίνδυνη όχι μόνο για το περιβάλλον το ίδιο, για τις διοξίνες, τα φουράνια και όλα τα υπόλοιπα οργανικά και μή μολυσματικά στοιχεία της καύσης αλλά και για τον άνθρωπο τον ίδιο.
Ας πούμε ΝΑΙ στην ανακύκλωση, στην κομποστοποίηση, στην διαλογή στην πηγή και στην επαναχρησιμοποίηση ώστε να μειωθούν οι ποσότητες σκουπιδιών που παράγει ένας Έλληνας πολίτης κάθε χρόνο και να είμαστε και εμείς μια απο τις πρωτοπόρες χώρες της Ευρώπης που νοιάζεται για το περιβάλλον το ίδιο και για την υγεία των πολιτών!
1. Με δεδομένη την εφαρμογή της αρχής «πληρώνω όσο πετάω» η διατύπωση του κειμένου προς αντικατάσταση του άρθρου 43 του ν. 4042/2012 (παρ. 1) περί υποχρέωσης των νομικών προσώπων που λειτουργούν χώρους υγειονομικής ταφής και συνακόλουθα (βλ. παρακάτω στο ίδιο άρθρο, παρ. 9) των εκτελεστικών και μη εκτελεστικών μελών των Δ.Σ. τους, έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την εφαρμογή της προαναφερθείσας αρχής, καθώς τα νομικά αυτά πρόσωπα δεν αποτελούν παραγωγούς αλλά κατόχους απορριμμάτων.
Το άρθρο αυτό ποινικοποιεί όλες τις ιδιωτικές εταιρείες που αναλαμβάνουν την εκτέλεση συμβάσεων λειτουργίας εγκαταστάσεων ή έργων ΣΔΙΤ, οι οποίες εκτελώντας επιτυχώς τα συμβατικά τους καθήκοντα για εγκαταστάσεις που είτε σχεδίασαν και κατασκεύασαν επιτυχώς οι ίδιες είτε έχουν σχεδιαστεί – κατασκευαστεί από άλλους και έχουν παραληφθεί προς λειτουργία από τους δημόσιους φορείς (ΦοΔΣΑ ή ΟΤΑ α΄ βαθμού), καθίστανται υπαίτιες πληρωμής του τέλους ταφής, εφόσον αυτό δεν καταβληθεί από τους παραγωγούς των αποβλήτων, δηλαδή τους ΟΤΑ α΄ βαθμού.
Η διατύπωση αυτή είναι απαράδεκτη και θα θέσει σε σημαντικό κίνδυνο το χρονοδιάγραμμα επίτευξης στόχων που θέτει το προς διαβούλευση νομοσχέδιο, ενώ διακινδυνεύεται άμεσα η ρευστότητα των ιδιωτικών εταιρειών και η ομαλή εκτέλεση των συμβάσεων λειτουργίας των σχετικών υποδομών.
2. Το τέλος ταφής που αναφέρεται στους κωδικούς ΕΚΑ της παρ. 3 πρέπει να εξαιρεί ποσότητες CLO που χρησιμοποιούνται ως υλικό επικάλυψης σε ΧΥΤΑ/Υ (πρέπει να λογίζεται ως ανάκτηση), ποσότητες που πρέπει να είναι αντίστοιχες με τις απαιτούμενες για ημερήσια κάλυψη (~10-12%), όπως καθορίζεται στη μελέτη του ΧΥΤΑ/Υ ή για προσωρινή ή μόνιμη κάλυψη, καθώς και στις τρεις περιπτώσεις το CLO υποκαθιστά χρήσιμα υλικά. Στις υπερβάλλουσες ποσότητες προφανώς και πρέπει να επιβάλλεται τέλος ταφής. Το παραπάνω είναι εύκολο να ελεγχθεί για τυχόν κατάχρηση της δυνατότητας μέσω του ΗΜΑ.
3. Το τέλος ταφής στην πλήρη του ανάπτυξη να είναι σημαντικά ακριβότερο (70-80€/τόνο).
4. Στην παρ. 4 του ίδιου άρθρου το μεγαλύτερο μέρος του τέλους ταφής (>65%) πρέπει να διανεμηθεί για την ενίσχυση των δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης, ειδικά σε ΟΤΑ α΄ βαθμού που αφορούν περιπτώσεις γεωγραφικών, πληθυσμιακών, κοινωνικών και οικονομικών ιδιαιτεροτήτων ΟΤΑ α’ βαθμού, όπως οι ορεινοί και οι νησιωτικοί. και λιγότερο στους ΟΤΑ α΄ βαθμού που έχουν υψηλές επιδόσεις.
Επίσης, στην ίδια παράγραφο προτείνεται να γίνει τροποποίηση ως εξής:
«… την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης …» σε
«… την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής, ανακύκλωσης και ανάκτησης…»
Στο εν λόγω άρθρο εισάγεται για μία ακόμη φορά η επιβολή τέλους ταφής για τα απόβλητα τα οποία διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ). Τα τέλος ταφής καθορίζεται σε 15€/τόνο για το 2021 αυξανόμενο κατά 5 €/τόνο μέχρι την τιμή των 35 €/τόνο. Επίσης εισάγεται για πρώτη φόρα και ο όρος της επιβολής τέλους ταφής για τα υπολείμματα τα οποία προέρχονται από τις διαδικασίες επεξεργασίας αποβλήτων, με τιμή που ξεκινά από τα 5€/τόνο για το 2021 αυξανόμενο κατά 5 €/τόνο μέχρι την τιμή των 35 €/τόνο.
Δηλαδή γίνεται δεκτό ότι η διαφορά μεταξύ «θάβω ανεπεξέργαστα απόβλητα» και «θάβω υπολείμματα επεξεργασίας» είναι μόλις 10 €/τόνο και μάλιστα για 2 χρόνια, καθώς το 2027 οι δύο τιμές εξισώνονται.
Επίσης προβλέπεται η άμεση επιβολή του τέλους ταφής, από το 2021.
Τι πρόβλημα δημιουργεί η εν λόγω διάταξη και γιατί δεν προωθεί την ανακύκλωση!΄
Το παράδειγμα της Δυτικής Μακεδονίας.
Οικονομική Διάσταση: Η ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων παραμένει πιο φθηνή λύση από την επεξεργασία τους και ταφή των υπολειμμάτων.
Τα τελευταία απόβλητα που οδηγήθηκαν στον ΧΥΤΑ ήταν στις 31/12/2019 με τιμή που είχε καθορισθεί σε 31 €/τόνο.
Την ίδια περίοδο λειτουργούσε η ΜΕΑ Δυτικής Μακεδονίας με τιμή που περιελάβανε επεξεργασία και ταφή των υπολειμμάτων σε ποσοστό μικρότερο του 36%, και είχε καθορισθεί σε 52 €/ τόνο.
Αν εφαρμοσθούν οι διατάξεις του αρ. 32 στις ανωτέρω τιμές τότε προκύπτουν τα παρακάτω:
2021 2027
Ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων 31+15 = 46 €/τόνο 31+35 = 66 €/τόνο
Ταφή επεξεργασμένων αποβλήτων 52+0,36*5= 53,8 €/τόνο 62+0,36*35=74,6 €/τόνο
Επομένως σε κάθε περίπτωση, από οικονομική άποψη, η ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων παραμένει η φθηνότερη λύση
Περιβαλλοντική Διάσταση: Ανάκτηση Υλικών και προετοιμασία για ανακύκλωση
Με την λειτουργία της ΜΕΑ έχουν επιτευχθεί δύο στόχοι:
Α) η επεξεργασία του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των αποβλήτων έχει επιτευχθεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% (στόχος >65%) και
Β) η ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών στην ΜΕΑ συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της ανακύκλωσης καθώς ανακτώνται και προωθούνται για ανακύκλωση περισσότεροι από 11.000 τόνοι ανά έτος (ποσοστό 60% του στόχου)
Γ) η ταφή στο σύνολο των παραγόμενων αποβλήτων έχει περιοριστεί σε ποσοστό μικρότερο του 30%
Τελικά και η ταφή ανεπεξέργαστων είναι η πιο φθηνή λύση και ΔΕΝ συμβάλει στην ανακύκλωση οδηγώντας για ταφή χιλιάδες τόνους ανακυκλώσιμων υλικών ανά έτος.
Ένα ακόμη σημείο του εν λόγω άρθρου που δημιουργεί αδικίες ως προς την εφαρμογή του είναι αυτό της χρονικής έναρξης του τέλους ταφής από το 2021.
Η αδικία έγκειται στο γεγονός ότι, ενώ σε όσους μέχρι και σήμερα διατηρούν και διαχειρίζονται τα απορρίμματα μόνο με την διάθεσή τους ανεπεξέργαστα σε ΧΥΤΑ, τους έχουν δοθεί δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες από το 2014 που θα έπρεπε να επιβληθεί τοπ τέλος ταφής, σε όσους έκαναν αυτό που έπρεπε, τους επιβάλλεται ένα επιπλέον πρόστιμο χωρίς να τους δίνεται η δυνατότητα να αντιδράσουν. Επομένως δημιουργούνται τουλάχιστον 2 ταχύτητες στην αντιμετώπιση των ΟΤΑ.
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί ότι, αν και η ΔΙΑΔΥΜΑ προσπάθησε το 2018 να τροποποιήσει την περιβαλλοντική αδειοδότηση της ΜΕΑ ώστε αυτή να μπορεί να «παράγει» και δευτερογενές καύσιμο (RDF – SRF) για να μπορεί να διαθέσει προς ενεργειακή αξιοποίηση το ανακτηθέν πλαστικό φιλμ και το χαρτί χαμηλής ποιότητας τα οποία δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο μετά το «κλείσιμο της αγοράς της Κίνας», οι υπηρεσίες απέρριψαν το αίτημα συστήνοντας στην εταιρεία να προτιμήσει την ανακύκλωση των ανωτέρω υλικών.
Η τυχόν έγκριση θα μείωνε το ποσοστό υπολείμματος της ΜΕΑ που οδηγείται σε ταφή κατά 30% και από 36% που είναι σήμερα θα έπεφτε κάτω από το 25%. Δηλαδή όχι μόνο δεν επέτρεψε την αξιοποίηση του υλικού αλλά σε λιγότερο από 2 μήνες από σήμερα θα επιβάλλει και πρόστιμο γιατί αυτό οδηγείται σε ταφή. (Αν αυτό το υπολογίσουμε σε αριθμούς είναι 10.000 τόνοι x 5€/τόνο=50.000 € για το 2021 και 350.000 ευρώ το 2027)
Επιπροσθέτως, αν δεχθούμε ότι οι ΟΤΑ και ο ΦοΔΣΑ κάνουν όλες τις αναγκαίες ενέργειες ώστε να είναι σύμφωνοι με τους όρους του προσφάτως εγκεκριμένου ΕΣΔΑ και επιτύχουν τον στόχο ταφής το 2030 σε ποσοστό κάτω του 10%, ακόμη και τότε θα συνεχίσουν να πληρώνουν πρόστιμο ανερχόμενο σε 35 €/τόνο. (Αν αυτό το υπολογίσουμε σε αριθμούς είναι 9.000 τόνοι x 35€/τόνο=315.000 €).
Η εφαρμογή του νόμου από το 2021 εμπεριέχει ακόμα ένα τυπικό και διαδικαστικό πρόβλημα.
Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην νομοθεσία οι ΦοΔΣΑ έχουν ΗΔΗ εγκρίνει και αποστείλει στου ΟΤΑ την Τιμολογιακή Πολιτική για το 2021, οπότε εάν εφαρμοστούν για το 2021 αυτά που προβλέπονται στο αρ.32, θα πρέπει να εκπονηθούν εκ νέου οι τιμολογιακές πολιτικές και εν συνεχεία να τροποποιηθούν και οι Π/Υ των ΟΤΑ.
Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα ότι το άρ. 32 ΔΕΝ είναι αποδεκτό, ΔΕΝ προωθεί την ανακύκλωση και τιμωρεί αυτόν που προσπαθεί να πετύχει ή/και πετυχαίνει του στόχους.
Τέλος, στο σημείο 1 αναφέρεται ότι υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι ΦοΔΣΑ, παρακάτω στο σημείο 8, αναφέρεται ότι το τέλος ταφής συνυπολογίζεται κατά την κατάρτιση του κανονισμού τιμολόγησης των ΦοΔΣΑ και συμπεριλαμβάνεται στο ετήσιο κόστος διαχείρισης, ενώ στο σημείο 4 αναφέρεται ότι το Τέλος Ταφής αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο και θα διατίθεται με βάσει ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα με δικαιούχους τους ΟΤΑ. Δηλαδή, ο ΦοΔΣΑ μετατρέπεται μόνο σε φοροεισπρακτικό μηχανισμό χωρίς να μπορεί να έχει πρόσβαση σε κονδύλια ώστε να μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα του.
Επειδή αποδεχόμαστε πλήρως την βασική αρχή που διέπει την διαχείριση των αποβλήτων «ο ρυπαίνων πληρώνει», είμαστε σύμφωνοι με την επιβολή κυρώσεων για όποιον δεν τηρεί τα προβλεπόμενα στην νομοθεσία. Προς την κατεύθυνση αυτή σας διατυπώνουμε παρακάτω τις απόψεις μας για την επιβολή του Τέλους Ταφής
Πρόταση
Εφόσον η πραγματική βούληση της πολιτείας είναι να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθενται κατά καιρούς από τους ΕΣΔΑ και την νομοθεσία, προτείνουμε τα παρακάτω:
Α) Εφαρμογή στην πράξη της νομοθεσίας που προβλέπει ότι η λειτουργία χωματερής είναι ποινικό αδίκημα.
Β) Η ταφή των ανεπεξέργαστων αποβλήτων να γίνει η πιο ακριβή λύση.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την επιβολή ενός τέλους ταφής το οποίο θα την καθιστά ακριβότερη. Αυτό προτείνεται να είναι ίσο με την μικρότερη τιμή επεξεργασίας που έχει επιτευχθεί σήμερα στις μονάδες επεξεργασίας που λειτουργούν στην χώρα.
Εφαρμογή του τέλους ταφής για τα ανεπεξέργαστα απόβλητα που οδηγούνται σε ταφή από 1/1/2024 με αρχική τιμή τα 30 €/τόνο.
Γ) Το Τέλος Ταφής στα υπολείμματα επεξεργασίας να ξεκινήσει το 1/1/2028.
Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, είναι σίγουρο ότι για την δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης υπολειμμάτων θα απαιτηθούν τουλάχιστον 6 χρόνια αφού ακόμη και σήμερα δεν έχει χωροθετηθεί καμία τέτοια μονάδα και μετά την χωροθέτηση τους θα πρέπει να ακολουθήσουν η περιβαλλοντική αδειοδότηση, η εκπόνηση των μελετών/προμελετών, η διαγωνιστική διαδικασία και η κατασκευή τους!!!
Δ) Να απαλλάσσεται από το τέλος ταφής το ποσοστό υπολειμμάτων επεξεργασίας που οδηγείτε για ταφή και είναι κάτω από το 10%. Ενώ να επιβραβεύονται οι ΟΤΑ και οι ΦοΔΣΑ που πετυχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα.
Ε) Οι ΦοΔΣΑ να μπορούν να είναι επιλέξιμοι στις προσκλήσεις του Πράσινου Ταμείου, με τις οποίες θα διατίθενται τα ποσά από τα επιβαλλόμενα τέλη ταφής.
Αντικαθίσταται το Άρθρο 43 του Ν4012/2012 στην παρ. 3 του οποίου να προστεθεί μετά τα ΚΔΑΥ «..ή λοιπές μονάδες επεξεργασίας, άλλων μη επικινδύνων στερεών αποβλήτων,…».
Να μην χρησιμοποιηθούν οι ΕΚΑ: 19 12 12 [άλλα απόβλητα (συμπεριλαμβανομένων των μειγμάτων υλικών) από τη μηχανική κατεργασία αποβλήτων, εκτός εκείνων που αναφέρονται στο 19 12 11] και 19 06 99 (απόβλητα μη προδιαγραφόμενα άλλως), καθώς στο παρελθόν έχει παρατηρηθεί ότι σε αυτούς των ΕΚΑ οι μονάδες κατηγοριοποιούσαν όσα απόβλητα δεν ήθελαν να διαχειριστούν. Υπάρχει σχετική απόφαση στο παρελθον η οποία αναφέρει ότι θα πρέπει να μην γίνεται χρήση ΕΚΑ με περιγραφή μη προδιαγραφόμενα άλλως, λόγω των προβλημάτων που είχαν δημιουργηθεί. Εναλλακτικά, να γίνονται μελέτες και αναλύσεις των αποβλήτων και τα στοιχεία να είναι διαθέσιμα προς το ΥΠΕΝ και το κοινό, για την κατάλληλη ενημέρωσή τους.
Διαφωνώ με τους ΕΚΑ 19 12 10 [καύσιμα απόβλητα (καύσιμα προερχόμενα από απορρίμματα)], 19 05 (απόβλητα από την αερόβια επεξεργασία στερεών αποβλήτων), 19 06 04 (προϊόντα ζύμωσης από την αναερόβια επεξεργασία αστικών αποβλήτων), 19 06 06 (προϊόντα ζύμωσης από την αναερόβια επεξεργασία ζωικών και φυτικών αποβλήτων), καθώς δεν οι μονάδες που τα παράγουν δεν θα έχουν κίνητρα για την περαιτέρω αξιοποίησή τους ή τη μείωση των παραγόμενων ποσοτήτων.
Διατυπώνονται διατάξεις σχετικές με το τέλος ταφής. Συγκεκριμένα, από την 01.01.2021 εφαρμόζεται το τέλος ταφής για όλα τα απόβλητα που οδηγούνται σε ταφή, με ποσό 15 € ανά τόνο, κλιμακούμενο ετησίως κατά 5 € και έως τα 35 €, το 2025. Υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) και οι Oργανισμοί Tοπικής Aυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α ́ βαθμού ή τα νομικά πρόσωπα που α-νήκουν στους ΟΤΑ και ασκούν τις αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ του άρθρου 227 του ν. 4555/2018 (Α ́ 133) καθώς και νομικά πρόσωπα τα οποία λειτουργούν Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ).
Το τέλος ταφής συνυπολογίζεται κατά την κατάρτιση του κανονισμού τιμο-λόγησης των ΦΟΔΣΑ, συμπεριλαμβάνεται στο ετήσιο κόστος διαχείρισής τους και κατανέμεται στο σύνολο των Ο.Τ.Α. α ́ βαθμού, σύμφωνα με τον κανονισμό τιμολόγησης. Στις περιπτώσεις Ο.Τ.Α. α ́ βαθμού ή των νομικών προσώπων αυτών που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ, σύμφωνα με το άρθρο 227 του ν.4555/2018, το ποσό των παρ. 2 και 3 συμπεριλαμβάνεται στους προϋπολογισμούς αυτών.
Για την καταβολή́ του τέλους ταφής της παρ. 1 ευθύνονται αλληλεγγύως και εις ολόκληρον τα εκτελεστικά και μη εκτελεστικά μέλη των διοικητικών συμ-βουλίων των υπόχρεων της παρ. 1 και, στις περιπτώσεις Ο.Τ.Α. α ́ βαθμού που ασκούν αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑ, σύμφωνα με το άρθρο 227 του ν. 4555/2018, η Οικονομική Επιτροπή και ο Δήμαρχος.
Όσον αφορά στο τέλος ταφής, ναι μεν αποτελεί ένα μέσο αποτροπής από την ταφή των αποβλήτων, από την άλλη όμως έρχεται να επιβα-ρύνει τους Δήμους με ένα κόστος και μία ευθύνη που δεν τους αναλο-γεί. Επίσης, αξίζει να επισημανθεί ότι οι διαρκείς αλλαγές στην τιμή του τέλους ταφής, αλλά και το σε ποια απόβλητα θα επιβάλλεται, δη-μιουργεί ένα πλαίσιο ασαφές και μη σταθερό με ότι αυτό συνεπάγεται (* η τιμή για την ταφή συγκεκριμένων αποβλήτων που δεν θα γινόταν προ-εργασία ξεκίνησε με 35 €/τόνο, σήμερα ισχύει η τιμή των 10 €/τόνο ως περι-βαλλοντική εισφορά όχι για όλα τα απόβλητα αλλά για εκείνα που οδηγούν-ται σε ταφή και με το Σχέδιο Νόμου επιβάλλεται τιμή από 5 έως 35 €/τόνο ακόμη και για το υπόλειμμα επεξεργασίας).
Όπως αναφέρεται και στην πορεία της παρούσας Εισήγησης (που σχολιάζονται οι διατάξεις του Άρθρου 51 που αναφέρονται σε χρημα-τικές κυρώσεις) οι Δήμοι φέρουν το κύριο βάρος προώθησης της κυκλικής οικονομίας στις κοινωνίες και συνολικά στη Χώρα. Οι ίδιοι επιφορτίζονται επίσης με το βάρος να φέρουν εις πέρας τους εμπροσθοβαρείς στόχους που τέθηκαν με τον νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων 2020-2030. Όλη αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να δομηθεί εξ αρχής, στη βάση του νέου ΕΣΔΑ 2020-2030 και των νεότερων δια-τάξεων που προβλέπονται στα πρόσφατα Νομοσχέδια και που αλλά-ζουν τα δεδομένα στη διαχείριση των αποβλήτων. Σε όλη αυτή την προσπάθεια αν συμπεριληφθούν οι αντιξοότητες που έχουν δημιουργηθεί με την πανδημία Covid-19, το κύριο βάρος της διαχείρισης του οποίου έχουν αναλάβει οι Δήμοι, καθώς και οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες των Δήμων σε εξοπλισμό και Ανθρώπους, καθίσταται σαφές ότι οι απαιτήσεις έχουν αυξηθεί εκθετικά και είναι αντιστρόφως ανά-λογες του χρόνου που δίνεται για την προσαρμογή και των πόρων που απαιτούνται για την άμεση υλοποίηση.
Με βάση τα παραπάνω, μας βρίσκουν σύμφωνους οι θέσεις της ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας, ότι απαιτείται να αποσυρθεί η πρόβλεψη επιβολής τέλους ταφής για τους Δήμους, τουλάχιστον μέχρι το πέρας της τρέχουσας Προγραμματικής Περιόδου, ήτοι την 31η Δεκεμβρίου 2023. Σε αυτό το διάστημα των 3 ετών (2021-2023) η Πολιτεία οφείλει να συν-δράμει τους Δήμους και να επιταχύνει τα απαιτούμενα έργα διαχείρισης αποβλήτων, ούτως ώστε να καταστεί δυνατόν μόνο ένα
Σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και βιωσιμότητας καθώς αποτελούν πολιτικές της ΕΕ μέσα στα πλαίσια των στόχων 2030, αλλά και των περιβαλλοντικών στόχων μέχρι το 2030, η καύση σκουπιδιών δεν έχει χώρο.
Οι πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν αφορούν την δημιουργία ροών ανακύκλωσης(οργανικά, πλαστικά, μέταλλα, χαρτί κτλ.), επαναχρησιμοποίησης και πρόληψης για τις καταναλωτικές συνήθειες μέσα από ενημερώσεις, εκπαιδευτικά σεμινάρια και ευρεία κινητοποίηση για την ένταξη του πολίτη στο σύστημα αυτό.
Η ταφή θα πρέπει να αποτελεί την τελευταία λύση για ένα ποσοστό μέχρι 5% του ολικών αποβλήτων. Η ΚΑΥΣΗ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΑΝ ΛΥΣΗ, ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΠΙΤΡΕΠΤΟ.
ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ανάπτυξη οι μονάδες καύσης σκουπιδιών, για την ικανοποίηση και τον πλουτισμό των βιομηχάνων σε βάρος της υγείας και του περιβάλλοντος, δύο εννοιών που αλληλοεξαρτώνται.
Η κυβέρνηση μπορεί να ενισχύει με δράσεις την εκμετάλλευση όλων των αποβλήτων με επιχορήγηση καινοτόμων ιδεών(βιοπλαστικά, αξιοποίηση οργανικών για βιοαέριο, χρήση σε φαρμακευτική κτλ.), με οργανωμένες δομές για παραγωγή ηλεκτρισμού ή θερμότητας μέσω οργανικών με πολλαπλά οφέλη και στα κρατικά ταμεία και στους Δήμους. Μέσω αυτών όλων, νέες θέσεις εργασίας, λιγότερα πρόστιμα για υπέρβαση περιβαλλοντικών ορίων, απορρόφηση εξειδικευμένου προσωπικού, μείωση ανεργίας, λιγότερο κόστος παραγωγής ενέργειας τοπικά και παράδειγμα προς μίμηση για τον τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων.
ΑΥΤΑ είναι ανάπτυξη. Αλλά αυτά θέλουν και εργασία, ενασχόληση και δημιουργικότητα. Κάτι που από ότι φαίνεται δεν ενδιαφέρει τους αρμοδίους.
Οι μονάδες καύσης ακόμα και να τηρούν (με λιγοστές μετρήσεις μόνο για τον έλεγχο) τα όρια ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ότι οι επιβλαβής χημικές ενώσεις δεν εναποτίθενται στο υπέδαφος, στην τροφική αλυσίδα, στα υπόγεια ύδατα και στον αέρα. Οι συγκεντρώσεις αυτών όλο και αυξάνονται με την συνεχή καύση, όλο και συσσωρεύονται στους ζώντες οργανισμούς. Δεν υπάρχουν όρια, όταν κάτι βλάπτει το περιβάλλον και προφανώς τον άνθρωπο.
Δείξτε επιτέλους ένα σοβαρό πρόσωπο για την αντιμετώπιση των αποβλήτων και μην συνεχίζετε σε δρόμους που χάραξαν και οι προηγούμενοι ή σε ακόμα χειρότερους.
Η ΚΑΥΣΗ ΣΚΟΥΠΙΔΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΑΓΙΔΑ που θα δέσει τα χέρια για το μέλλον.
Ο ΠΟΛΙΤΗΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΕΠΙΦΥΛΑΚΗ.
-Άρθρο 32. Σχετικά με το τέλος ταφής, προτείνεται η εφαρμογή του μετά το πέρας της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (31.12.2023 ) προκειμένου να ολοκληρωθούν τα έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων που έχουν δρομολογηθεί. Σχετικά με το τέλος ταφής στα υπολείμματα από την επεξεργασία των ΜΕΑ, ΚΔΑΥ, ΜΕΒΑ, κ.λπ., δεν είναι δόκιμο να επιβληθεί άπαξ από τον πρώτο τόνο. Θα πρέπει να εισαχθεί ένα όριο κάτω από το οποίο δεν θα χρεώνεται η ταφή των υπολειμμάτων. Για το όριο αυτό θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι στόχοι που έχουν τεθεί από τον ΕΣΔΑ καθώς και η κατάρρευση της αγοράς ανακυκλώσιμων υλικών και σε πολλές περιπτώσεις η αδυναμία διάθεσής τους.
Άρθρο 32
• Στο εν λόγω άρθρο εισάγεται για μία ακόμη φορά η επιβολή τέλους ταφής για τα απόβλητα τα οποία διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ). Τα τέλος ταφής καθορίζεται σε 15€/τόνο για το 2021 αυξανόμενο κατά 5 €/τόνο μέχρι την τιμή των 35 €/τόνο. Επίσης εισάγεται για πρώτη φόρα και ο όρος της επιβολής τέλους ταφής για τα υπολείμματα τα οποία προέρχονται από τις διαδικασίες επεξεργασίας αποβλήτων, με τιμή που ξεκινά από τα 5€/τόνο για το 2021 αυξανόμενο κατά 5 €/τόνο μέχρι την τιμή των 35 €/τόνο.
Δηλαδή γίνεται δεκτό ότι η διαφορά μεταξύ «θάβω ανεπεξέργαστα απόβλητα» και «θάβω υπολείμματα επεξεργασίας» είναι μόλις 10 €/τόνο και μάλιστα για 2 χρόνια, καθώς το 2027 οι δύο τιμές εξισώνονται.
Επιπλέον, το τέλος θα επιβάλλεται και όταν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι της ανάκτησης που προβλέπονται από το ΕΣΔΑ για το 2030, δηλαδή ακόμα και αν το υπόλειμμα είναι μικρότερο του 10% των παραγόμενων αποβλήτων.
Επίσης προβλέπεται η άμεση επιβολή του τέλους ταφής, από το 2021.
Η συγκεκριμένη διάταξη δημιουργεί προβλήματα και δεν προωθεί την ανακύκλωση.
• 1. Το παράδειγμα της Δυτικής Μακεδονίας.
Οικονομική Διάσταση: Η ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων παραμένει πιο φθηνή λύση από την επεξεργασία τους και ταφή των υπολειμμάτων.
Τα τελευταία απόβλητα που οδηγήθηκαν στον ΧΥΤΑ ήταν στις 31/12/2019 με τιμή που είχε καθορισθεί σε 31 €/τόνο.
Την ίδια περίοδο λειτουργούσε η ΜΕΑ Δυτικής Μακεδονίας με τιμή που περιελάβανε επεξεργασία και ταφή των υπολειμμάτων σε ποσοστό μικρότερο του 36%, και είχε καθορισθεί σε 52 €/ τόνο.
Αν εφαρμοσθούν οι διατάξεις του άρθρου 32 στις ανωτέρω τιμές τότε προκύπτουν τα παρακάτω:
2021 Ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων 31+15 = 46 €/τόνο
2027 Ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων 31+35 = 66 €/τόνο
2021 Ταφή επεξεργασμένων αποβλήτων 52+0,36*5= 53,8 €/τόνο
2027 Ταφή επεξεργασμένων αποβλήτων 62+0,36*35=74,6 €/τόνο
Επομένως σε κάθε περίπτωση, από οικονομική άποψη, η ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων παραμένει η φθηνότερη λύση.
• Περιβαλλοντική Διάσταση: Ανάκτηση Υλικών και προετοιμασία για ανακύκλωση
Με την λειτουργία της ΜΕΑ έχουν επιτευχθεί δύο στόχοι:
Α) η επεξεργασία του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των αποβλήτων έχει επιτευχθεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% (στόχος >65%) και
Β) η ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών στην ΜΕΑ συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της ανακύκλωσης καθώς ανακτώνται και προωθούνται για ανακύκλωση περισσότεροι από 11.000 τόνοι ανά έτος (ποσοστό 60% του στόχου)
Γ) η ταφή στο σύνολο των παραγόμενων αποβλήτων έχει περιοριστεί σε ποσοστό μικρότερο του 30%
Τελικά και η ταφή ανεπεξέργαστων είναι η πιο φθηνή λύση και ΔΕΝ συμβάλει στην ανακύκλωση οδηγώντας για ταφή χιλιάδες τόνους ανακυκλώσιμων υλικών ανά έτος.
• Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί ότι, αν και η ΔΙΑΔΥΜΑ προσπάθησε το 2018 να τροποποιήσει την περιβαλλοντική αδειοδότηση της ΜΕΑ ώστε αυτή να μπορεί να «παράγει» και δευτερογενές καύσιμο (RDF – SRF) για να μπορεί να διαθέσει προς ενεργειακή αξιοποίηση το ανακτηθέν πλαστικό φιλμ και το χαρτί χαμηλής ποιότητας τα οποία δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο μετά το «κλείσιμο της αγοράς της Κίνας», οι υπηρεσίες απέρριψαν το αίτημα συστήνοντας στην εταιρεία να προτιμήσει την ανακύκλωση των ανωτέρω υλικών.
Η τυχόν έγκριση θα μείωνε το ποσοστό υπολείμματος της ΜΕΑ που οδηγείται σε ταφή κατά 30% και από 36% που είναι σήμερα θα έπεφτε κάτω από το 25%. Δηλαδή όχι μόνο δεν επέτρεψε την αξιοποίηση του υλικού αλλά σε λιγότερο από 2 μήνες από σήμερα θα επιβάλλει και πρόστιμο γιατί αυτό οδηγείται σε ταφή. (Αν αυτό το υπολογίσουμε σε αριθμούς είναι 10.000 τόνοι x 5€/τόνο=50.000 € για το 2021 και 350.000 ευρώ το 2027)
Επιπροσθέτως, αν δεχθούμε ότι οι ΟΤΑ και ο ΦοΔΣΑ κάνουν όλες τις αναγκαίες ενέργειες ώστε να είναι σύμφωνοι με τους όρους του προσφάτως εγκεκριμένου ΕΣΔΑ και επιτύχουν τον στόχο ταφής το 2030 σε ποσοστό κάτω του 10%, ακόμη και τότε θα συνεχίσουν να πληρώνουν πρόστιμο ανερχόμενο σε 35 €/τόνο. (Αν αυτό το υπολογίσουμε σε αριθμούς είναι 9.000 τόνοι x 35€/τόνο=315.000 €).
• 2. Το παράδειγμα της Στερεάς Ελλάδας
•Η κατασκευή της ΜΕΑ Θήβας καθυστέρησε δύο χρόνια, εξ αιτίας μη νόμιμων αποφάσεων των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων. Ειδικότερα, ενώ ο φάκελος κατασκευής του έργου απεστάλη για προσυμβατικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο το Νοέμβριο του 2015, το Ελεγκτικό Συνέδριο, σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, με εσφαλμένες αποφάσεις του, έκρινε μη νόμιμη τη σύσταση και λειτουργία του ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας. Η εμπλοκή ξεπεράστηκε με την έκδοση ομόφωνης αντίθετης απόφασης από τη Μείζονα Επταμελή Σύνθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου το Φεβρουάριο του 2017, και από τη Μείζονα Επταμελή Σύνθεση του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ το Μάρτιο του 2017, με αποτέλεσμα η σύμβαση να υπογραφεί τον Ιούλιο του 2017, αντί του Δεκεμβρίου του 2015. Είναι προφανές ότι στην περίπτωση αυτή, αν κάποιος πρέπει να καταβάλει αποζημίωση είναι το Ελληνικό Δημόσιο προς τους Δήμους που εξυπηρετούνται από τη ΜΕΑ Θήβας, και όχι το αντίστροφο.
•Στα τέλη Ιουνίου 2020, ολοκληρώθηκε το έργο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ) ΚΑΙ ΧΩΡΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΑΦΗΣ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ Ν. ΦΩΚΙΔΑΣ» και ξεκίνησε η δοκιμαστική λειτουργία της ΜΕΒΑ Φωκίδας, με πρόβλεψη διαχείρισης προδιαλεγμένων οργανικών απορριμμάτων συνολικής ποσότητας 6.000 τόνων ετησίως οποία θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των Δήμων Δελφών και Δωρίδας της Π.Ε. Φωκίδας σύμφωνα με το εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
Εντούτοις, μέχρι σήμερα δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί και ενταχθεί οι αιτήσεις που υπέβαλαν οι ανωτέρω Δήμοι στο πλαίσιο της υπ΄ αριθ. 56/21.06.2019 πρόσκλησης της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Ε.Π Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, για την προμήθεια του εξοπλισμού (οχήματα αποκομιδής & πλυντήρια κάδων) που απαιτείται για τη μεταφορά των προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων στην ΜΕΒΑ Φωκίδας. Είναι προφανές ότι και στην περίπτωση αυτή, αν κάποιος πρέπει να καταβάλει αποζημίωση είναι το Ελληνικό Δημόσιο προς τους Δήμους που εξυπηρετούνται από τη ΜΕΒΑ Φωκίδας, και όχι το αντίστροφο.
• Ένα ακόμη σημείο του εν λόγω άρθρου που δημιουργεί αδικίες ως προς την εφαρμογή του είναι αυτό της χρονικής έναρξης του τέλους ταφής από το 2021.
Η αδικία έγκειται στο γεγονός ότι, ενώ σε όσους μέχρι και σήμερα διατηρούν και διαχειρίζονται τα απορρίμματα μόνο με την διάθεσή τους ανεπεξέργαστα σε ΧΥΤΑ, τους έχουν δοθεί δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες από το 2014 που θα έπρεπε να επιβληθεί το τέλος ταφής, σε όσους έκαναν αυτό που έπρεπε, τους επιβάλλεται ένα επιπλέον πρόστιμο χωρίς να τους δίνεται η δυνατότητα να αντιδράσουν. Επομένως δημιουργούνται τουλάχιστον 2 ταχύτητες στην αντιμετώπιση των ΟΤΑ.
• Η εφαρμογή του νόμου από το 2021 εμπεριέχει ακόμα ένα τυπικό και διαδικαστικό πρόβλημα.
Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην νομοθεσία οι ΦοΔΣΑ έχουν ΗΔΗ εγκρίνει και αποστείλει στους ΟΤΑ την Τιμολογιακή Πολιτική για το 2021, οπότε εάν εφαρμοστούν για το 2021 αυτά που προβλέπονται στο άρθρο 32, θα πρέπει να εκπονηθούν εκ νέου οι τιμολογιακές πολιτικές και εν συνεχεία να τροποποιηθούν και οι προϋπολογισμοί των ΟΤΑ.
Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα ότι το άρθρο 32 ΔΕΝ είναι αποδεκτό, ΔΕΝ προωθεί την ανακύκλωση και τιμωρεί αυτόν που προσπαθεί να πετύχει ή/και πετυχαίνει του στόχους.
• Τέλος, στο σημείο 1 αναφέρεται ότι υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι ΦοΔΣΑ, παρακάτω στο σημείο 8, αναφέρεται ότι το τέλος ταφής συνυπολογίζεται κατά την κατάρτιση του κανονισμού τιμολόγησης των ΦοΔΣΑ και συμπεριλαμβάνεται στο ετήσιο κόστος διαχείρισης, ενώ στο σημείο 4 αναφέρεται ότι το Τέλος Ταφής αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο και θα διατίθεται με βάσει ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα με δικαιούχους τους ΟΤΑ.
Εν τέλει, οι ΦοΔΣΑ μετατρέπονται μόνο σε φοροεισπρακτικό μηχανισμό χωρίς να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε κονδύλια ώστε να βελτιώσουν τα αποτελέσματα τους.
• Το Δίκτυο ΦοΔΣΑ, αποδεχόμενο πλήρως την βασική αρχή που διέπει την διαχείριση των αποβλήτων «ο ρυπαίνων πληρώνει», συμφωνεί με την επιβολή κυρώσεων για όποιον δεν τηρεί τα προβλεπόμενα στην νομοθεσία, και καταθέτει την εξής Πρόταση:
Α) Εφαρμογή της νομοθεσίας που προβλέπει ότι η λειτουργία χωματερής είναι ποινικό αδίκημα, και καταλογισμός των προβλεπόμενων προστίμων για την παράνομη λειτουργία χωματερής.
Β) Η ταφή των ανεπεξέργαστων αποβλήτων να γίνει η πιο ακριβή λύση.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την επιβολή ενός τέλους ταφής το οποίο θα την καθιστά ακριβότερη. Αυτό προτείνεται να είναι ίσο με την μικρότερη τιμή επεξεργασίας που έχει επιτευχθεί σήμερα στις μονάδες επεξεργασίας που λειτουργούν στην χώρα.
Εφαρμογή του τέλους ταφής για τα ανεπεξέργαστα απόβλητα που οδηγούνται σε ταφή από 1/1/2024, ώστε να μην επιβαρυνθούν Δήμοι και Φορείς που όντως αξιοποίησαν τις δυνατότητες χρηματοδότησης της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου για την κατασκευή των απαιτούμενων εγκαταστάσεων.
Γ) Το Τέλος Ταφής στα υπολείμματα επεξεργασίας να ξεκινήσει το 1/1/2028.
Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, είναι σίγουρο ότι για την δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης υπολειμμάτων θα απαιτηθούν τουλάχιστον 6 χρόνια αφού ακόμη και σήμερα δεν έχει χωροθετηθεί καμία τέτοια μονάδα και μετά την χωροθέτηση τους θα πρέπει να ακολουθήσουν η περιβαλλοντική αδειοδότηση, η εκπόνηση των μελετών/προμελετών, η διαγωνιστική διαδικασία και η κατασκευή τους.
Δ) Να απαλλάσσεται από το τέλος ταφής το ποσοστό υπολειμμάτων επεξεργασίας που οδηγείται για ταφή και είναι κάτω από το 10%. Να επιβραβεύονται οι ΟΤΑ και οι ΦοΔΣΑ που πετυχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα.
Ε) Οι ΦοΔΣΑ να είναι επιλέξιμοι στις προσκλήσεις του Πράσινου Ταμείου, με τις οποίες θα διατίθενται τα ποσά από τα επιβαλλόμενα τέλη ταφής.
H επιβολή τέλους ταφής από την 1/1/2021, που προβλέπεται στην παρ.1, δεν συνάδει με την παρούσα κατάσταση των έργων επεξεργασίας αποβλήτων, τα οποία βρίσκονται στην διαδικασία ένταξης ή/και υλοποίησης μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020 με ορίζοντα ολοκλήρωσης και θέσης σε λειτουργία την 31/12/2023.
Η επιβολή του τέλους ταφής δεν μπορεί να επιταχύνει την υλοποίηση των προβλεπόμενων από το ΕΣΔΑ και τα ΠΕΣΔΑ έργων επεξεργασίας, η υλοποίηση των οποίων δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τους αρμόδιους ΦοΔΣΑ ή/και ΟΤΑ, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τυχόν καθυστερήσεις στην υλοποίηση τους οφείλονται στις χρονοβόρες διαδικασίες τόσο του ΣΔΕ ΕΣΠΑ 2014-2020 όσο και της έγκρισης τους (ως μεγάλα έργα) από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ελλάδος και της ΕΕ.
Προτείνεται επομένως, η ημερομηνία της παρ.1, να τροποποιηθεί σε 1/1/2024 η/και να επανέλθει η παρ.2 του άρθρου 43 του Ν.4042/2012 όπως ισχύει, στην οποία περιλαμβάνεται μεθοδολογία υπολογισμού μείωσης του τέλους ταφής ανάλογα με την πρόοδο υλοποίησης των έργων επεξεργασίας.
Tο σύνολο των αποβλήτων που διατίθενται σε ΧΥΤ επιβαρύνεται με τέλος ταφής. Λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα και με στοιχεία του ΥΠΕΝ, η υγειονομική ταφή των αποβλήτων βρίσκεται σήμερα περίπου στο 80% και αφορά κυρίως σε σύμμεικτα μη επεξεργασμένα απόβλητα, προκύπτει το εύλογο συμπέρασμα ότι το επιπλέον κόστος που θα προκύψει (μέχρι τουλάχιστον να επιτευχθούν οι στόχοι ΔσΠ (διαλογής στην πηγή), η υλοποίηση των ΜΕΑ, η ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων κτλ.) θα μετακυλήσει στους δημότες μέσω των ανταποδοτικών τελών.
Ορίζεται από την 1/1/21 τέλος ταφής που ξεκινά από 15 ευρώ/τόνο για κάθε δήμο που θα θάβει απόβλητα και δεν θα τα ανακυκλώνει. Το κόστος αυτό αναμένεται να μετακυλιστεί στους δημότες. Παραδόξως, για τα απόβλητα των ΚΔΑΥ αλλά και των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων και Βιοαποβλήτων (ΜΕΑ-ΜΕΒΑ) που θα κατασκευαστούν με ΣΔΙΤ, το τέλος ταφής θα είναι μόνο 5 ευρώ.
Πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια ανορθόδοξη και κατάφωρα άδικη ενέργεια.
Πιθανή αύξηση δημοτικών τελών ανά εγκατάσταση, μέσω μετακύλισης του κόστους τέλους ταφής από τους ΟΤΑ στους δημότες. Η χρέωση στους ΟΤΑ θα πραγματοποιείται ανάλογα με την ποσότητα διάθεσης αποβλήτων σε ΧΥΤ.
Άρθρο 32 – Τέλος Ταφής – Αντικατάσταση του άρθρου 43 του ν. 4042/2012
Ειδικά ως προς τα ΚΔΑΥ, πρέπει να καθίσταται σαφές – στα πλαίσια του παρόντος σχεδίου νόμου – ότι οποιαδήποτε πρόσθετη επιβάρυνση προκύπτει θα πρέπει να καλύπτεται από τον ΟΤΑ Α’ Βαθμού η/και το ΣΣΕΔ με το οποίο συμβάλλεται το ΚΔΑΥ.
Στην παράγραφο 2 ορίζεται χαμηλό τέλος ταφής από 15€ με ετήσιο ρυθμό αύξησης 5€ και τελική τιμή 35€. Το ποσό αυτό είναι ιδιαίτερα χαμηλό με αποτέλεσμα να λειτουργεί ως αντικίνητρο για την ανάπτυξη υποδομών που θα επιτρέπουν την αποτελεσματική και βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων και την ανάπτυξη της ανακύκλωσης. Προτείνεται ως τιμή βάσης τα 35€/τόνο με ετήσια προσαύξηση τα 5€ και τελική τιμή τα 70€.
Εννοείται ότι το τέλος αυτό θα προστίθεται επί του λειτουργικού κόστους που βαραίνει τη λειτουργία ταφής αποβλήτων στους ΧΥΤΑ
Στην παράγραφο 3 ορίζεται τέλος ταφής για κωδικούς αποβλήτων τα οποία δεν θα πρέπει να καταλήγουν σε ΧΥΤΑ (όπως πχ ο κωδικός 19 12 10 καύσιμα απόβλητα)
Το τέλος ταφής ξεκίνησε από 35€/τν, για τη ταφή συγκεκριμένων αποβλήτων για τα οποία δεν θα γινόταν προεργασία, άλλαξε, και σήμερα ισχύει (Περιβαλλοντική εισφορά ονομάστηκε) 10€/τν, όχι για όλα αλλά για τα απόβλητα που θάβονται, με σημαντική μείωση για τις περιοχές όπου είχε προχωρήσει η διαδικασία για την υλοποίηση ΜΕΑ. Τώρα θα επιβάλλεται από 5 έως 35€/τν ακόμη και για το υπόλειμμα της επεξεργασίας. Να δούμε πόσες φορές ακόμη θα αλλάξει τόσο η τιμή, όσο και για ποιά απόβλητα θα επιβάλλεται.
Όσοι λοιπόν με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα δεδομένα σχεδίασαν, αδειοδότησαν και προχωρούν στη κατασκευή ΜΕΑ, πού έκαναν λάθος και καλούνται να καταβάλλουν το τέλος αυτό; Προφανώς εάν τα ήξεραν αυτά, θα σχεδίαζαν σύμφωνα με αυτά. Δυστυχώς, γιά άλλη μιά φορά το ΚΡΑΤΟΣ (η εκάστοτε κυβέρνηση) αδιαφορεί για το τι προδιαγράφει μέχρι σήμερα και επιβάλλει πρόστιμα. Κρίμα.
Δηλαδή εάν το Υπουργείο δεν θα έχει υλοποιήσει (πράγμα σίγουρο) Μονάδα Ενεργειακής Αξιοποίησης σε μια περιοχή, τότε τα παραγόμενα (SRF, υπόλειμμα) υποχρεωτικά θα θάβονται και ο ΦοΔΣΑ θα πληρώνει το τέλος ταφής. Ωραία. Άλλος φταίει άλλος πληρώνει. (για να παραφράσω τη γνωστή ρήση).
Η εφαρμογή του κανονισμού τιμολόγησης προϋποθέτει να έχουν πιστοποιηθεί οι επιδόσεις του κάθε Δήμου. Μα οι επιδόσεις του κάθε ΟΤΑ, στη καλύτερη περίπτωση, θα αρχίσουν να υπολογίζονται (βλ. άρθρο 20 του παρόντος) από το Β΄ 6μηνο του 2021 και μετά. Άρα πώς όλα αυτά θα γίνουν από τη 1η Ιανουαρίου 2021;
Για τη καταβολή του τέλους ταφής, είναι προφανές ότι οι ΦοΔΣΑ παίζουν το ρόλο του εισπράκτορα και μόνον. Εισπράττουν από του Δήμους το τέλος ταφής και τα καταβάλλουν στο Πράσινο Ταμείο. Εάν κάποιοι Δήμοι δεν θα καταβάλλουν το τέλος αυτό, από πού να το βρεί ο ΦοΔΣΑ; Πρόταση: Η καταβολή να γίνεται από τον Δήμο χωρίς τη μεσολάβηση του ΦοΔΣΑ.
Άρθρο 32.4 Τα τέλη καθαριότητας είναι ανταποδοτικά για τους πολίτες και δεν μπορεί να πηγαίνουν για γενικά περιβαλλοντικά έργα, παρά μόνο για ανώτερη ή άλλη βαθμίδα της ΔΣΑ.
Ορίζεται από την 1/1/21 τέλος ταφής που ξεκινά από 15 ευρώ/τόνο για κάθε δήμο που θα θάβει απόβλητα και δεν θα τα ανακυκλώνει. Το κόστος αυτό αναμένεται να μετακυλιστεί στους δημότες. Παραδόξως, για τα απόβλητα των ΚΔΑΥ αλλά και των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων και Βιοαποβλήτων (ΜΕΑ-ΜΕΒΑ) που θα κατασκευαστούν με ΣΔΙΤ, το τέλος ταφής θα είναι μόνο 5 ευρώ.
Πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια ανορθόδοξη και κατάφωρα άδικη ενέργεια.
Άρθρο 32. Αλλαγές στα ποσοστά του τέλους ταφής: Παράγραφος 4. Το τέλος ταφής αποδίδεται από τους υπόχρεους της παρ. 1 στο ν.π.δ.δ. Πράσινο Ταμείο, σε ειδικό λογαριασμό που το Πράσινο Ταμείο οφείλει να τηρεί για τον σκοπό αυτό και διατίθεται, με βάση τα ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα που αυτό εκπονεί: α) κατά τριάντα τοις εκατό (30%) στους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, με σκοπό την ενίσχυση δράσεων πρόληψης, χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης καθώς και εν γένει αναβάθμισης του περιβάλλοντος, β) κατά σαράντα τοις εκατό (40%) σε O.T.A. α΄ βαθμού που έχουν υψηλές επιδόσεις στη χωριστή συλλογή και την ανακύκλωση με σκοπό την ενίσχυση δράσεων της περ. α’ και γ) κατά τριάντα τοις εκατό (30%) για τη χρηματοδότηση έργων έρευνας και τεχνολογίας για την ανακύκλωση και εν γένει για τη διαχείριση των αποβλήτων.