Άρθρο 4 Ιεράρχηση των δράσεων και των εργασιών διαχείρισης των αποβλήτων – Τροποποίηση του άρθρου 29 του ν. 4042/2012 (παρ. 4 άρθρου 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/851)

1. Αναφέρεται ότι στη διαχείριση των αποβλήτων ισχύει κατά προτεραιότητα η γνωστή ιεράρχηση όσον αφορά στα απόβλητα:α) πρόληψη,β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση,γ) ανακύκλωση,δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, καιε) διάθεση και ότι κατά την εφαρμογή της λαμβάνονται μέτρα, τα οποία προωθούν εναλλακτικές δυνατότητες που παράγουν το καλύτερο, από περιβαλλοντικής απόψεως, αποτέλεσμα. Για το σκοπό αυτόν, ενδέχεται να απαιτείται η παρέκκλιση από την ιεράρχηση για ορισμένα ειδικά ρεύματα αποβλήτων, εφόσον αυτό δικαιολογείται από τον κύκλο ζωής των προϊόντων, λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές αρχές περί προστασίας του περιβάλλοντος, της προφύλαξης και της αειφορίας, του τεχνικώς εφικτού και της οικονομικής βιωσιμότητας, της προστασίας των πόρων, καθώς και ο συνολικός αντίκτυπος στο περιβάλλον, την ανθρώπινη υγεία, την οικονομία και την κοινωνία

Η βασική ένσταση που δημιουργείται είναι: Πώς γίνεται η κυβέρνηση να δηλώνει ότι προωθεί την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίησή τους και παράλληλα να φτιάχνει μονάδες ή να προωθεί την καύση των απορριμμάτων και μάλιστα με οικονομικά κίνητρα; Είναι γνωστό τοις πάσι ότι η καύση αποβλήτων, όπου εφαρμόζεται, ακυρώνει ή μειώνει τα ποσοστά της ανακύκλωσης. Επιπροσθέτως, η αναφορά στην παρέκκλιση αφήνει “παραθυράκια” για την κατάργηση της ιεραρχίας και την νομιμοποίηση της καύσης ξεκάθαρα. Ακόμη, πώς προστατεύεται η υγεία και το περιβάλλον όταν:

α. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες αναφέρουν επιπτώσεις στην υγεία όσων κατοικούν κοντά σε αποτεφρωτήρες, ενώ συγκεκριμένες διοξίνες και φουράνια, που αποδεδειγμένα εκλύονται από την καύση σκουπιδιών είναι καρκινογόνες ουσίες σύμφωνα με την International Agency for Research on Cancer του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Agents Classified by the IARC Monographs, Volumes 1–127); Σύμφωνα με την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, “Η έκθεση του πληθυσμού στις εκπομπές εργοστασίων καύσης απορριμμάτων γίνεται είτε απευθείας μέσω της αναπνευστικής οδού και με τη μεταφορά των αερολυμάτων τόσο σε κοντινές όσο και σε πιο μακρινές περιοχές ανάλογα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του εργοστασίου και τις μετεωρολογικές συνθήκες, αλλά και μέσω της διατροφικής οδού από την επιμόλυνση των γύρω υδάτινων περιοχών και καλλιεργειών. Οι επιδημιολογικές μελέτες που έχουν γίνει ειδικά σε περιοχές που λειτουργούν εργοστάσια καύσης απορριμμάτων είναι λίγες, και διερευνούν κυρίως τη σχέση με την εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου και προβλήματα στη κύηση και στα νεογνά (Hu et al 2001, Tait et al 2020). Επιπρόσθετα, οι καλής ποιότητας, διαθέσιμες μελέτες υποστηρίζουν επιβαρυντικές σχέσεις με την εμφάνιση γενετικών ανωμαλιών (Ashworth et al 2014). Σε κάθε περίπτωση η έλλειψη δεδομένων, δεν συνεπάγεται την απουσία βλαπτικών επιδράσεων και η πολιτεία οφείλει να προχωράει με γνώμονα την «αρχή της προφύλαξης» της δημόσιας Υγείας (precautionary principle), εφόσον είναι γνωστό ότι οι εκπεμπόμενοι ρύποι έχουν επιβλαβείς επιδράσεις στην υγεία όπου απαντώνται ακόμα και σε χαμηλές συγκεντρώσεις.Για τους παραπάνω λόγους, η Ελληνική Εταιρεία Υγείας και Περιβάλλοντος θεωρεί ότι η προώθηση της καύσης απορριμμάτων ως το μέσο διαχείρισης των αποβλήτων αποτελεί επισφαλή λύση για τη Δημόσια Υγεία, ιδιαίτερα όταν δεν έχει δοθεί προτεραιότητα στην εφαρμογή άλλων τρόπων διαχείρισης των αποβλήτων, που συμβαδίζουν και με τις αρχές της Κυκλικής Οικονομίας (όπως πρόληψη, ανακύκλωση, κομποστοποίηση στην πηγή). Ακόμη,
Το 1989 στη Σουηδία, καταγράφηκε αυξημένη θνησιμότητα στους εργαζόμενους των καμίνων καύσης σκουπιδιών και 3,5 φορές παραπάνω πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.
Το 2000 στην Ιαπωνία η συγκέντρωση διοξινών στους εργαζόμενους σε καμίνους καύσης σκουπιδιών κυμαινόταν (range 13.3 to 805.8 ppt TEQ).
Το 2001 στις ΗΠΑ παρατηρήθηκαν παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, άσθμα και βρογχίτιδα σε περιοίκους τσιμεντοβιομηχανιών που έκαναν καύση απορριμμάτων.
Το 2003 στη Γαλλία παρατηρήθηκε αύξηση κινδύνου κατά 2-3 φορές για εμφάνιση λεμφώματος n Ηοdgking.
Το 2007, στην Ιταλία, υπήρξε αύξηση του σαρκώματος 3,3 φορές και συσχέτισή του με τις διοξίνες από καύση σκουπιδιών σε αποτεφρωτήρες στην επαρχία της Βενετίας.
Το 2008 στη Γαλλία καταγράφηκε αύξηση καρκίνων και στα δύο φύλα , αύξηση καρκίνου του μαστού στις γυναίκες, πολλαπλό μυέλωμα στους άνδρες, καρκίνος του ήπατος.
Το 2008 στην Ευρώπη, υπήρχαν αυξημένα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα, λεμφώματος μη Ηοdgking, σαρκώματος μαλακών ιστών και παιδικών νεοπλασματικών ασθενειών.
Το 2008 στη Γαλλία εκπονήθηκε μελέτη της συχνότητας εμφάνισης καρκίνων πλησίον των αποτεφρωτήρων αστικών στερεών αποβλήτων και το 2013 καταγράφηκαν κρούσματα θνησιμότητας από καρκίνο σε πόλεις κοντά σε αποτεφρωτήρες και εγκαταστάσεις για την αξιοποίηση ή τη διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων.
Το 2015 στην Ευρώπη παρατηρήθηκε αυξημένη πιθανότητα σε 33 τύπους καρκίνου σε κατοίκους που ζουν κοντά σε τσιμεντοβιομηχανίες και ασβεστοποιίες.
Το 2017 στην Ισπανία παρατηρήθηκε αύξηση των παιδικών καρκίνων κοντά σε βιομηχανίες παραγωγής τσιμέντου και καύσης σκουπιδιών, καθώς και αυξημένη πιθανότητα καρκίνου σε κατοίκους γύρω από εγκατάσταση καύσης σκουπιδιών.
Προφανώς συμπεραίνεται ότι, δεν υπάρχει καμία εγγύηση για την υγεία των πολιτών και είναι βέβαιο ότι η λειτουργία αυτών των μονάδων κοντά σε οικιστικούς ιστούς προκαλούν τεράστια προβλήματα υγείας, τα οποία αναλογούν σε πολλαπλάσιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος σε σχέση με το όποιο όφελος από τη λειτουργία τους.

β. Το ένα μετά το άλλο, τα Περιφερειακά Διοικητικά Εφετεία της Ιταλίας ακυρώνουν το άρθρο 35 του νόμου 164/2014, που προβλέπει την ενίσχυση των 40 μονάδων καύσης που λειτουργούν στη χώρα και την κατασκευή άλλων 8, ως αντίθετο στην κοινοτική οδηγία 42/2001. Οι αποφάσεις των Δικαστηρίων κρίνουν την καύση απορριμμάτων επιζήμια για την υγεία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, ενώ θεωρούν ότι η κατασκευή των μονάδων οφείλει να τίθεται σε διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες από την φάση του προγραμματισμού της ( ^[1]).

γ. Οι προηγμένες χώρες εγκαταλείπουν πλέον την καύση. Για παράδειγμα, η Δανία, μια χώρα που χρησιμοποιείται κατά κόρον από τους πολιτικούς ταγούς ως παράδειγμα για τα υπερσύγχρονα εργοστάσια καύσης, αφήνει πίσω της την εποχή της αποτέφρωσης. Μελέτη δείχνει αύξηση διάφορων μορφών καρκίνου το 2018 ( ^[2]). Αφήνοντας πίσω αυτές τις μεμονωμένες κι απεγνωσμένες προσπάθειες να κάνει την αποτέφρωση της μόδας, προκειμένου να πουλήσει την τεχνολογία στην Ασία, η αλήθεια είναι ότι η Δανία ετοιμάζεται για μια πολύ μεγάλη πρόκληση. Η χώρα στοχεύει να ανεξαρτητοποιηθεί από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2050 και αυτό σημαίνει ότι μέχρι τότε πρέπει να κλείσουν όλες οι ρυπογόνες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των εγκαταστάσεων αποτέφρωσης αποβλήτων με συμπαραγωγή ενέργειας.η καύση των απορριμμάτων στη Δανία είναι μια πρακτική του 19ου αιώνα, η οποία είναι σαφώς ακατάλληλη για τον 21ο αιώνα. Όχι μόνο επειδή η καύση των αποβλήτων είναι εξαιρετικά αναποτελεσματικός τρόπος για παραγωγή ενέργειας, αλλά περισσότερο επειδή υπάρχουν ήδη άλλες ουδέτερες τεχνολογίες (από την πλευρά των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα), που τίθενται σε αναμονή για όσο χρονικό διάστημα το δυναμικό αποτέφρωσης δε μεταβάλλεται. ( ^[3])

δ.Ο Δήμος Παύλου Μελά κατέθεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αίτηση ακύρωσης κατά της αδειοδότησης του ΥΠΕΝ στον «ΤΙΤΑΝ» να καίει δευτερογενή καύσιμα υπό τη μορφή RDF-SRF για την παραγωγή ενέργειας, γιατί σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα – μελέτη του μοντέλου  διασποράς των ρύπων, φάνηκε καθαρά υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων που θέτει η Ε.Ε, γεγονός που επιβεβαιώνει τη ρύπανση της περιοχής για τις παραμέτρους που μετρήθηκαν ( ^[4])

ε. Είναι ακατόρθωτο να πετύχουμε τον στόχο του 50% ως το 2020, οπότε είναι αδιανόητο να προχωράμε στην ανάκτηση που είναι το τελευταίο στάδιο της διαχείρισης. Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία για τις ΑΠΕ 2001/77/ΕΕ αναφέρεται ότι η αποτέφρωση σύμμεικτων ΑΣΑ ακόμα και για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος δεν μπορεί να υποστηριχθεί από την οδηγία στην περίπτωση που αυτή αντίκειται στην ιεραρχία βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων. Γιατί η κυβέρνηση δεν υιοθετεί πρακτικές του zero waste ως μια εφαρμόσιμη λύση χωρίς ανάκτηση, που εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις ( ^[5]);

στ.Στην καύση αποβλήτων έχει ταχθεί ενάντια ο Ιατρικός Σύλλογος Μαγνησίας, το ΤΕΕ Μαγνησίας, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Μαγνησίας και πολλοί άλλοι φορείς, σύλλογοι και συλλογικότητες.

ζ. Η καύση σκουπιδιών ή των λεγόμενων “εναλλακτικών” καυσίμων σύμφωνα με τον Οργανισμό
Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ ( ^[6]) παράγει περισσότερο CΟ2 και αέρια του θερμοκηπίου σε σχέση με την καύση ορυκτών καυσίμων και σε σχέση με την ταφή οπότε καταρρίπτεται το κύριο επιχείρημα των υπερασπιστών της καύσης ότι πρόκειται για εναλλακτική, “πράσινη” πρακτική και αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή.

Θα πρέπει να προβλεφθεί άμεσα η διαχείριση των πλαστικών φύλλων νάιλον θερμοκηπίου με την δημιουργία νέων κυττάρων ιδιαίτερα σε περιοχές που έχουν μεγάλο αριθμό σε στρέμματα θερμοκηπίων(Ιεράπετρα, Κουντούρα στα Χανιά, Πελοπόννησο και αλ.Το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης και μη νομοθετημένης διαχείρισης των παλιών φύλλων νάιλον θερμοκηπίου είναι τεράστιο και η παράνομη εναπόθεση του σε δημόσιους χώρους δημιουργεί τεράστια ρύπανση στο περιβάλλον.

Η Επιτροπή Αγώνα Βόλου κατά την καύση σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ καθώς και χιλιάδες πολιτών που διαδηλώσαμε στον Βόλο κατά της καύσης σκουπιδιών και κατά της κατασκευής του εργοστασίου παραγωγής SRF κι έχουμε υπογράψει στο avaaz ( ^[7]) είμαστε αντίθετοι σε πολλά σημεία του νομοσχεδίου που αυτοαποκαλείται ψευδώς “για την ανακύκλωση”.
Αρχικώς να καταγγείλουμε τη σύνθετη μορφή του νομοσχεδίου που το καθιστά δυσνόητο για τους πολίτες, που θα ήθελαν να εκφράσουν την άποψή τους. Επιπλέον, καταγγέλουμε το γεγονός ότι εν μέσω καραντίνας τίθεται σε διαβούλευση για τόσο μικρό χρονικό διάστημα ένα τόσο σοβαρό νομοσχέδιο.
Κατά δεύτερον, θεωρούμε ότι πρόκειται για μία κατ’ επίφαση προσπάθεια της κυβέρνησης να προωθήσει την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση υιοθετώντας κάποια στοιχεία της παγκόσμιας πρακτικής του Zero Waste. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την νομιμοποίηση της καύσης αποβλήτων πασπαλισμένη με ολίγη χρυσόσκονη προκειμένου οι πολίτες να καταπιούμε αμάσητο το καταστρεπτικό χάπι της καύσης αποβλήτων. Η αντίθεσή μας στηρίζεται στα εξής επιχειρήματα αναφορικά με το συνολικό νομοσχέδιο και τα συγκεκριμένα άρθρα:

1. ΑΡΘΡΟ 4: Αναφέρεται ότι στη διαχείριση των αποβλήτων ισχύει κατά προτεραιότητα η γνωστή ιεράρχηση όσον αφορά στα απόβλητα:α) πρόληψη,β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση,γ) ανακύκλωση,δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, καιε) διάθεση και ότι κατά την εφαρμογή της λαμβάνονται μέτρα, τα οποία προωθούν εναλλακτικές δυνατότητες που παράγουν το καλύτερο, από περιβαλλοντικής απόψεως, αποτέλεσμα. Για το σκοπό αυτόν, ενδέχεται να απαιτείται η παρέκκλιση από την ιεράρχηση για ορισμένα ειδικά ρεύματα αποβλήτων, εφόσον αυτό δικαιολογείται από τον κύκλο ζωής των προϊόντων, λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές αρχές περί προστασίας του περιβάλλοντος, της προφύλαξης και της αειφορίας, του τεχνικώς εφικτού και της οικονομικής βιωσιμότητας, της προστασίας των πόρων, καθώς και ο συνολικός αντίκτυπος στο περιβάλλον, την ανθρώπινη υγεία, την οικονομία και την κοινωνία

Η βασική ένσταση που δημιουργείται είναι: Πώς γίνεται η κυβέρνηση να δηλώνει ότι προωθεί την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίησή τους και παράλληλα να φτιάχνει μονάδες ή να προωθεί την καύση των απορρριμμάτων και μάλιστα με οικονομικά κίνητρα; Είναι γνωστό τοις πάσοι ότι η καύση αποβλήτων, όπου εφαρμόζεται, ακυρώνει ή μειώνει τα ποσοστά της ανακύκλωσης. Επιπροσθέτως, η αναφορά στην παρέκκλιση αφήνει “παραθυράκια” για την κατάργηση της ιεραρχίας και την νομιμοποίηση της καύσης ξεκάθαρα. Ακόμη, πώς προστατεύεται η υγεία και το περιβάλλον όταν:

α. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες αναφέρουν επιπτώσεις στην υγεία όσων κατοικούν κοντά σε αποτεφρωτήρες, ενώ συγκεκριμένες διοξίνες και φουράνια, που αποδεδειγμένα εκλύονται από την καύση σκουπιδιών είναι καρκινογόνες ουσίες σύμφωνα με την International Agency for Research on Cancer του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Agents Classified by the IARC Monographs, Volumes 1–127); Σύμφωνα με την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, “Η έκθεση του πληθυσμού στις εκπομπές εργοστασίων καύσης απορριμμάτων γίνεται είτε απευθείας μέσω της αναπνευστικής οδού και με τη μεταφορά των αερολυμάτων τόσο σε κοντινές όσο και σε πιο μακρινές περιοχές ανάλογα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του εργοστασίου και τις μετεωρολογικές συνθήκες, αλλά και μέσω της διατροφικής οδού από την επιμόλυνση των γύρω υδάτινων περιοχών και καλλιεργειών. Οι επιδημιολογικές μελέτες που έχουν γίνει ειδικά σε περιοχές που λειτουργούν εργοστάσια καύσης απορριμμάτων είναι λίγες, και διερευνούν κυρίως τη σχέση με την εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου και προβλήματα στη κύηση και στα νεογνά (Hu et al 2001, Tait et al 2020). Επιπρόσθετα, οι καλής ποιότητας, διαθέσιμες μελέτες υποστηρίζουν επιβαρυντικές σχέσεις με την εμφάνιση γενετικών ανωμαλιών (Ashworth et al 2014). Σε κάθε περίπτωση η έλλειψη δεδομένων, δεν συνεπάγεται την απουσία βλαπτικών επιδράσεων και η πολιτεία οφείλει να προχωράει με γνώμονα την «αρχή της προφύλαξης» της δημόσιας Υγείας (precautionary principle), εφόσον είναι γνωστό ότι οι εκπεμπόμενοι ρύποι έχουν επιβλαβείς επιδράσεις στην υγεία όπου απαντώνται ακόμα και σε χαμηλές συγκεντρώσεις.Για τους παραπάνω λόγους, η Ελληνική Εταιρεία Υγείας και Περιβάλλοντος θεωρεί ότι η προώθηση της καύσης απορριμμάτων ως το μέσο διαχείρισης των αποβλήτων αποτελεί επισφαλή λύση για τη Δημόσια Υγεία, ιδιαίτερα όταν δεν έχει δοθεί προτεραιότητα στην εφαρμογή άλλων τρόπων διαχείρισης των αποβλήτων, που συμβαδίζουν και με τις αρχές της Κυκλικής Οικονομίας (όπως πρόληψη, ανακύκλωση, κομποστοποίηση στην πηγή). Ακόμη,
Το 1989 στη Σουηδία, καταγράφηκε αυξημένη θνησιμότητα στους εργαζόμενους των καμίνων καύσης σκουπιδιών και 3,5 φορές παραπάνω πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.
Το 1998 στο Τέξας των ΗΠΑ καταγράφηκαν οι επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων κοντά σε τσιμεντοκαμίνους. Την ίδια χρονιά (1998) σε μελέτη Ayres J.G. παρατηρήθηκαν οι επιδράσεις των αερίων ρύπων, η ατμοσφαιρική ρύπανση και τα προβλήματα υγείας στην περιβαλλοντική επιστήμη και την τεχνολογία.
Το 2000 στην Ιαπωνία η συγκέντρωση διοξινών στους εργαζόμενους σε καμίνους καύσης σκουπιδιών κυμαινόταν (range 13.3 to 805.8 ppt TEQ).
Το 2001 στις ΗΠΑ παρατηρήθηκαν παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, άσθμα και βρογχίτιδα σε περιοίκους τσιμεντοβιομηχανιών που έκαναν καύση απορριμμάτων.
Το 2003 στη Γαλλία παρατηρήθηκε αύξηση κινδύνου κατά 2-3 φορές για εμφάνιση λεμφώματος μη Ηοdgking.
Το 2007, στην Ιταλία, υπήρξε αύξηση του σαρκώματος 3,3 φορές και συσχέτισή του με τις διοξίνες από καύση σκουπιδιών σε αποτεφρωτήρες στην επαρχία της Βενετίας.
Το 2008 στη Γαλλία καταγράφηκε αύξηση καρκίνων και στα δύο φύλα , αύξηση καρκίνου του μαστού στις γυναίκες, πολλαπλό μυέλωμα στους άνδρες, καρκίνος του ήπατος.
Το 2008 στην Ευρώπη, υπήρχαν αυξημένα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα, λεμφώματος μη Ηοdgking, σαρκώματος μαλακών ιστών και παιδικών νεοπλασματικών ασθενειών.
Το 2008 στη Γαλλία εκπονήθηκε μελέτη της συχνότητας εμφάνισης καρκίνων πλησίον των αποτεφρωτήρων αστικών στερεών αποβλήτων και το 2013 καταγράφηκαν κρούσματα θνησιμότητας από καρκίνο σε πόλεις κοντά σε αποτεφρωτήρες και εγκαταστάσεις για την αξιοποίηση ή τη διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων.
Το 2015 στην Ευρώπη παρατηρήθηκε αυξημένη πιθανότητα σε 33 τύπους καρκίνου σε κατοίκους που ζουν κοντά σε τσιμεντοβιομηχανίες και ασβεστοποιίες.
Το 2017 στην Ισπανία παρατηρήθηκε αύξηση των παιδικών καρκίνων κοντά σε βιομηχανίες παραγωγής τσιμέντου και καύσης σκουπιδιών, καθώς και αυξημένη πιθανότητα καρκίνου σε κατοίκους γύρω από εγκατάσταση καύσης σκουπιδιών.
Προφανώς συμπεραίνεται ότι, δεν υπάρχει καμία εγγύηση για την υγεία των πολιτών και είναι βέβαιο ότι η λειτουργία αυτών των μονάδων κοντά σε οικιστικούς ιστούς προκαλούν τεράστια προβλήματα υγείας, τα οποία αναλογούν σε πολλαπλάσιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος σε σχέση με το όποιο όφελος από τη λειτουργία τους.

β. Το ένα μετά το άλλο, τα Περιφερειακά Διοικητικά Εφετεία της Ιταλίας ακυρώνουν το άρθρο 35 του νόμου 164/2014, που προβλέπει την ενίσχυση των 40 μονάδων καύσης που λειτουργούν στη χώρα και την κατασκευή άλλων 8, ως αντίθετο στην κοινοτική οδηγία 42/2001. Οι αποφάσεις των Δικαστηρίων κρίνουν την καύση απορριμμάτων επιζήμια για την υγεία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, ενώ θεωρούν ότι η κατασκευή των μονάδων οφείλει να τίθεται σε διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες από την φάση του προγραμματισμού της ( ^[1]).

γ. Οι προηγμένες χώρες εγκαταλείπουν πλέον την καύση. Για παράδειγμα, η Δανία, μια χώρα που χρησιμοποιείται κατά κόρον από τους πολιτικούς ταγούς ως παράδειγμα για τα υπερσύγχρονα εργοστάσια καύσης, αφήνει πίσω της την εποχή της αποτέφρωσης. Μελέτη δείχνει αύξηση διάφορων μορφών καρκίνου το 2018 ( ^[2]). Αφήνοντας πίσω αυτές τις μεμονωμένες κι απεγνωσμένες προσπάθειες να κάνει την αποτέφρωση της μόδας, προκειμένου να πουλήσει την τεχνολογία στην Ασία, η αλήθεια είναι ότι η Δανία ετοιμάζεται για μια πολύ μεγάλη πρόκληση. Η χώρα στοχεύει να ανεξαρτητοποιηθεί από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2050 και αυτό σημαίνει ότι μέχρι τότε πρέπει να κλείσουν όλες οι ρυπογόνες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των εγκαταστάσεων αποτέφρωσης αποβλήτων με συμπαραγωγή ενέργειας.η καύση των απορριμμάτων στη Δανία είναι μια πρακτική του 19ου αιώνα, η οποία είναι σαφώς ακατάλληλη για τον 21ο αιώνα. Όχι μόνο επειδή η καύση των αποβλήτων είναι εξαιρετικά αναποτελεσματικός τρόπος για παραγωγή ενέργειας, αλλά περισσότερο επειδή υπάρχουν ήδη άλλες ουδέτερες τεχνολογίες (από την πλευρά των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα), που τίθενται σε αναμονή για όσο χρονικό διάστημα το δυναμικό αποτέφρωσης δε μεταβάλλεται. ( ^[3])

δ.Ο Δήμος Παύλου Μελά κατέθεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αίτηση ακύρωσης κατά της αδειοδότησης του ΥΠΕΝ στον «ΤΙΤΑΝ» να καίει δευτερογενή καύσιμα υπό τη μορφή RDF-SRF για την παραγωγή ενέργειας, γιατί σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα – μελέτη του μοντέλου διασποράς των ρύπων, φάνηκε καθαρά υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων που θέτει η Ε.Ε, γεγονός που επιβεβαιώνει τη ρύπανση της περιοχής για τις παραμέτρους που μετρήθηκαν ( ^[4])

ε. Είναι ακατόρθωτο να πετύχουμε τον στόχο του 50% ως το 2020, οπότε είναι αδιανόητο να προχωράμε στην ανάκτηση που είναι το τελευταίο στάδιο της διαχείρισης. Στην Ευρωπαϊκή Οδηγία για τις ΑΠΕ 2001/77/ΕΕ αναφέρεται ότι η αποτέφρωση σύμμεικτων ΑΣΑ ακόμα και για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος δεν μπορεί να υποστηριχθεί από την οδηγία στην περίπτωση που αυτή αντίκειται στην ιεραρχία βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων. Γιατί η κυβέρνηση δεν υιοθετεί πρακτικές του zero waste ως μια εφαρμόσιμη λύση χωρίς ανάκτηση, που εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις ( ^[5]); Όταν μάλιστα η Ε.Ε θα παρέχει πόρους σε όσα κράτη μέλη εφαρμόζουν την κυκλική οικονομία και όχι την καύση και ενώ θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας γιατί η Ελληνική κυβέρνηση προχωρεί τα εργοστάσια καύσης;

στ.Στην καύση αποβλήτων έχει ταχθεί ενάντια ο Ιατρικός Σύλλογος Μαγνησίας, το ΤΕΕ Μαγνησίας, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Μαγνησίας και πολλοί άλλοι φορείς, σύλλογοι και συλλογικότητες.

ζ. Η καύση σκουπιδιών ή των λεγόμενων “εναλλακτικών” καυσίμων σύμφωνα με τον Οργανισμό
Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ ( ^[6]) παράγει περισσότερο CΟ2 και αέρια του θερμοκηπίου σε σχέση με την καύση ορυκτών καυσίμων και σε σχέση με την ταφή οπότε καταρρίπτεται το κύριο επιχείρημα των υπερασπιστών της καύσης ότι πρόκειται για εναλλακτική, “πράσινη” πρακτική και αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή.

Στον νέο νόμο για τη διαχείριση των αποβλήτων αναφέρεται ότι θα ακολουθείται στη διαχείριση αποβλήτων η ακόλουθη ιεράρχηση όσον αφορά στα απόβλητα:
α) πρόληψη,
β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση,
γ) ανακύκλωση,
δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, και
ε) διάθεση.

Η αναφορά στην διαχείριση απορριμμάτων με ανάκτηση ενέργειας σημαίνει ότι πάμε ολοταχώς να εφαρμόσουμε και στη χώρα μας τις αποτυχημένες Ευρωπαϊκές πρακτικές της καύσης των απορριμμάτων. Ακόμη υπάρχουν άνθρωποι που υιοθετούν την πρακτική της καύσης των απορριμμάτων σε έναν αποτεφρωτήρα για την παραγωγή θερμότητας; Θα στηθεί ολόκληρο εργοστάσιο για να καίει μόνο τα υπολείμματα, όλα δηλαδή τα υπόλοιπα υλικά που δεν θα ανακυκλώνονται; Πολύ φοβόμαστε ότι η προοπτική της ανακύκλωσης και της επανένταξης της ύλης στη φύση θα πάει περίπατο. Η εύκολη λύση της καύσης θα μειώσει τον όγκο των απορριμμάτων και θα εξαφανίζει από το οπτικό μας πεδίο με μαγικό τρόπο τα απορρίμματά μας. Θα εμφανίσει όμως πληθώρα προβλημάτων που θα χρειαστεί να δαπανήσουμε και άλλα χρήματα για να τα διαχειριστούμε . Ενδεχομένως για να εκπληρωθούν και οι στόχοι που πολυετούς συμβολαίου που θα υπογραφεί και για να είναι οι επιχειρηματίες ικανοποιημένοι να κάνουμε και εισαγωγή απορριμμάτων από άλλες χώρες εάν δεν επαρκούν τα δικά μας.
Για την υγεία των πολιτών και για το περιβάλλον νοιάζεται κανείς;
Είναι αφελές να πιστεύει κάποιος ότι η λειτουργία ενός τέτοιου εργοστασίου, που θα είναι βέβαια εισαγόμενης υψηλής τεχνολογίας, δεν θα δημιουργήσει εξαρτήσεις από τη χώρα προέλευσης και δεν θα δημιουργήσει πληθώρα περιβαλλοντικών προβλημάτων. Είναι αφελές καταρχήν να πιστεύει κάποιος ότι τα απορρίμματα θα καίγονται από μόνα τους. Η καύση απαιτεί σημαντικές ποσότητες ορυκτών καυσίμων ιδιαίτερα όταν πρόκειται για απόβλητα με υψηλή υγρασία. Όπως επίσης είναι αφελές να πιστεύει κάποιος ότι το μίγμα των αερίων της καύσης και τα υπολείμματα της καύσης θα είναι ασφαλή και ακίνδυνα λόγων των υψηλής τεχνολογίας φίλτρων που θα εφαρμόζονται στις καμινάδες. Η καύση αφήνει ένα μεγάλο ποσοστό στάχτης (περίπου 10%), η οποία είναι ιδιαίτερα τοξική και απαιτεί ειδικών προδιαγραφών ΧΥΤΥ. Οι επικίνδυνες για την υγεία διοξίνες και τα βαρέα μέταλλα θα μπουν για τα καλά στη ζωή μας. Για τη περιοχή μας δε που είναι μια αγροτική περιοχή με βασική καλλιέργεια την ελιά, το θέμα των διοξινών πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα. Οι διοξίνες διαλύονται εύκολα στο λάδι και υπάρχει ο κίνδυνος να ρυπανθεί ο ελαιόκαρπος στις περιοχές κοντά στο εργοστάσιο. Ενδεχόμενη ανίχνευσή τους στον ελαιόκαρπο θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στην αγροτική οικονομία της περιοχής μας.
Όσο για τα νοσοκομειακά απόβλητα η διαχείρισή τους μπορεί να γίνει με διάφορες τεχνολογίες αποστείρωσης και απολύμανσης που παρέχουν καταστροφή των μολυσματικών παραγόντων, πρακτικές που προσφέρουν χαμηλότερο κόστος από την καύση. Εάν χρειαστεί η καύση ελαχίστων υπολειμμάτων αυτό μπορεί να γίνει σε μικρούς αποτεφρωτήρες. Για τα βιομηχανικά απόβλητα η καύση και η ταφή τους δεν αποτελεί βιώσιμη λύση. Η εφαρµογή καθαρών τεχνολογιών και των πρακτικών της Καθαρής Παραγωγής µπορούν να µειώσουν σε σηµαντικό βαθµό τον όγκο και την τοξικότητα των βιοµηχανικών αποβλήτων.
Επίσης απουσιάζει παντελώς από τα στάδια διαχείρισης η ταφή ως διαδικασία. Αναρωτιόμαστε εάν θα σταματήσει τελείως η ταφή. Εάν ναι τότε γιατί θα υπάρχει το “τέλος ταφής” Αυτό σημαίνει ότι όλα θα οδηγούνται σε καύση; Τι θα γίνει με τα προϊόντα της καύσης. Η τέφρα από την καύση που θα καταλήγει; Είμαστε αντίθετοι από αυτές τις πρακτικές της καύσης διότι δεν αποτελεί βιώσιμη λύση.

Διευκρινίζεται ότι συμφωνούμε υπερθεματίζοντας ότι η σωστή διαχείριση των αποβλήτων αφορά κατά κύριο λόγο την προστασία του περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της ανθρώπινης υγείας 4

1)Ειδικά καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό στον τομέα της προώθησης και προάσπισης της δημόσιας περιβαλλοντικής αγωγής που θα λειτουργήσει ως δίαυλος επικοινωνίας των μεθόδων πρόληψης δημιουργίας απορριμμάτων.

2)Καθοδήγηση περί υπεύθυνης περιβαλλοντικής συμπεριφοράς μέσω πρακτικών προσομοίωσης, άμεσα συνυφασμένων και σχετιζόμενων με τη μείωση του αποτυπώματος, σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών και ατομικοτήτων.

3)Δημιουργία νομικών και θεσμικών κατευθύνσεων σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση, στα πλαίσια των επιχειρήσεων εστίασης και παροχής ειδών πρώτης ανάγκης.

4)Προώθηση των υπηρεσιών της ανακύκλωσης ως ύστατη επιλογή διαχείρισης απορριμμάτων. Επικοινωνία δράσεων δήμων, ιδιωτών, ομάδων και φορέων σχετικά με την αποφυγή δημιουργίας απορριμμάτων. Υποστήριξη νοοτροπίας επαναχρησιμοποίησης και απουσίας όχι χρήσιμων συσκευασιών.

5)Δημιουργία ομάδων κρατικής πρόνοιας σχετικά με την διαχείριση και αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών κρίσεων και υποστήριξης των πολιτών.

Υποστήριξη των επιχειρημάτων κατά της καύσης των σκουπιδιών.

Σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και βιωσιμότητας καθώς αποτελούν πολιτικές της ΕΕ μέσα στα πλαίσια των στόχων 2030, αλλά και των περιβαλλοντικών στόχων μέχρι το 2030, η καύση σκουπιδιών δεν έχει χώρο.
Οι πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν αφορούν την δημιουργία ροών ανακύκλωσης(οργανικά, πλαστικά, μέταλλα, χαρτί κτλ.), επαναχρησιμοποίησης και πρόληψης για τις καταναλωτικές συνήθειες μέσα από ενημερώσεις, εκπαιδευτικά σεμινάρια και ευρεία κινητοποίηση για την ένταξη του πολίτη στο σύστημα αυτό.
ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ανάπτυξη οι μονάδες καύσης σκουπιδιών, για την ικανοποίηση και τον πλουτισμό των βιομηχάνων σε βάρος της υγείας και του περιβάλλοντος, δύο εννοιών που αλληλοεξαρτώνται.
Η κυβέρνηση μπορεί να ενισχύει με δράσεις την εκμετάλλευση όλων των αποβλήτων με επιχορήγηση καινοτόμων ιδεών(βιοπλαστικά, αξιοποίηση οργανικών για βιοαέριο, χρήση σε φαρμακευτική κτλ.), με οργανωμένες δομές για παραγωγή ηλεκτρισμού ή θερμότητας μέσω οργανικών με πολλαπλά οφέλη και στα κρατικά ταμεία και στους Δήμους. Μέσω αυτών όλων, νέες θέσεις εργασίας, λιγότερα πρόστιμα για υπέρβαση περιβαλλοντικών ορίων, απορρόφηση εξειδικευμένου προσωπικού, μείωση ανεργίας, λιγότερο κόστος παραγωγής ενέργειας τοπικά και παράδειγμα προς μίμηση για τον τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων.
ΑΥΤΑ είναι ανάπτυξη. Αλλά αυτά θέλουν και εργασία, ενασχόληση και δημιουργικότητα. Κάτι που από ότι φαίνεται δεν ενδιαφέρει τους αρμοδίους.
Οι μονάδες καύσης ακόμα και να τηρούν (με λιγοστές μετρήσεις μόνο για τον έλεγχο) τα όρια ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ότι οι επιβλαβής χημικές ενώσεις δεν εναποτίθενται στο υπέδαφος, στην τροφική αλυσίδα, στα υπόγεια ύδατα και στον αέρα. Οι συγκεντρώσεις αυτών όλο και αυξάνονται με την συνεχή καύση, όλο και συσσωρεύονται στους ζώντες οργανισμούς. Δεν υπάρχουν όρια, όταν κάτι βλάπτει το περιβάλλον και προφανώς τον άνθρωπο.
Δείξτε επιτέλους ένα σοβαρό πρόσωπο για την αντιμετώπιση των αποβλήτων και μην συνεχίζετε σε δρόμους που χάραξαν και οι προηγούμενοι ή σε ακόμα χειρότερους.
Η ΚΑΥΣΗ ΣΚΟΥΠΙΔΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΑΓΙΔΑ που θα δέσει τα χέρια για το μέλλον.
Ο ΠΟΛΙΤΗΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΕΠΙΦΥΛΑΚΗ.

Πέραν της νομοθετικής κατοχύρωσης της γενικής ιεράρχησης -«αντίστροφη πυραμίδα»- διαχείρισης των αποβλήτων, κρίνεται χρήσιμη η πρόβλεψη της ειδικότερης ιεράρχησης για τη χρήση των τροφίμων: πρόληψη σπατάλης στην πηγή, (πρόληψη μέσω) αναδιανομής για ανθρώπινη κατανάλωση, χρήσης για ζωοτροφή, (μείωση/ αξιοποίηση μέσω) χρήσης για λίπασμα/εδαφοβελτιωτικά, και για βιοενέργεια.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Eπιτροπής/ EUROSTAT, σχετικά με τη συλλογή και αναφορά δεδομένων –από τα κράτη μέλη- ως προς τα απόβλητα τροφίμων και την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων, όπου αποσαφηνίζονται περαιτέρω το πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2018/851 και της κατ’ εξουσιοδότηση Απόφασης (ΕΕ) 2019/1597 της Επιτροπής, «πρόληψη σπατάλης τροφίμων» συνιστούν α) η επανάχρηση –δωρεά ή άλλη αναδιανομή για ανθρώπινη κατανάλωση, β) διάθεση μη κατάλληλων για ανθρώπινη κατανάλωση τροφίμων σε αδειοδοτημένες επιχειρήσεις παραγωγής ζωοτροφών και γ) διάθεση στην αγορά «πρώην τροφίμων» ως ζωοτροφή από επιχειρήσεις αδειοδοτημένες για παραγωγή τόσο τροφίμων όσο και ζωοτροφών.

Τροποποίηση Άρθρου 29 Ν. 4042/2012, παρ. 3

Να δοθεί προτεραιότητα στην ενημέρωση των εργαζομένων και του πληθυσμού για τον συνολικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη υγεία, των δράσεων που αφορούν στην ορθή διαχείριση των αποβλήτων. Θα μπορούσε να λειτουργήσει ως κίνητρο για την συμμετοχή σε αυτήν την προσπάθεια.

Όχι στην Καύση των Αποβλήτων! Μπορεί να είναι μια λύση εύκολη για την «εξαφάνιση» των απορριμάτων καθώς οπτικά δεν θα υπάρχουν τεράστιες χωματερές και βουνά απο απόβλητα, όμως με την πάροδο του χρόνου η καύση ειναι πολύ επικίνδυνη όχι μόνο για το περιβάλλον το ίδιο, για τις διοξίνες, τα φουράνια και όλα τα υπόλοιπα οργανικά και μή μολυσματικά στοιχεία της καύσης αλλά και για τον άνθρωπο τον ίδιο.
Ας πούμε ΝΑΙ στην ανακύκλωση, στην κομποστοποίηση, στην διαλογή στην πηγή και στην επαναχρησιμοποίηση ώστε να μειωθούν οι ποσότητες σκουπιδιών που παράγει ένας Έλληνας πολίτης κάθε χρόνο και να είμαστε και εμείς μια απο τις πρωτοπόρες χώρες της Ευρώπης που νοιάζεται για το περιβάλλον το ίδιο και για την υγεία των πολιτών!