Εγκατάσταση και Λειτουργία Μονάδων Αφαλάτωσης για τις Υδρευτικές Ανάγκες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης των νησιών του Αιγαίου

Δεν αναφέρεται τι θα αφορά η γνωμοδότηση του ΣΧΟΠ. Θα αφορά τη σκοπιμότητα της εγκατάστασης; Θα αφορά την χωροθέτησή της; θα αφορά την αισθητική των εγκαταστάσεων;
Νομίζω ότι όταν ζητούνται γνωμοδοτήσεις οργάνων θα ήταν καλό να περιγράφεται σαφώς το πεδίο αναφοράς των.
Ευχαριστώ
Χρήστος Ζαμπέλης
τ. Γενικός Διευθυντής Πολεοδομίας ΥΠΕΧΩΔΕ

Η θέσπιση αυστηρού ορίου παραγόμενης ποσότητας σπανιως ειναι καλή ιδέα.
Εάν κρίνεται ότι πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει (καλύτερα όχι εφόσον μιλάμε για έργα ύδρευσης,δηλαδή έργα άκρως απαραίτητα),τότε θα πρέπει να δίδεται η δυνατότητα νόμιμης υπέρβασης του ορίου κατά πχ 20% με μια απλή βεβαίωση απο τον αρμόδιο περιφερειάρχη μετά από αίτηση του δήμου.

Δεν καταλαβαίνω το άνω όριο των 500 Μ3. Είναι υπερβολικά μικρό νούμερο για ΟΤΑ ή ΔΕΥΑ.
Δίνω ένα παράδειγμα: το χωριό Καμάρι της Σαντορίνης με 1100 μόνιμους κατοίκους και με 10.000 κλίνες χρειάζεται το καλοκαίρι περίπου 2.000 Μ3 νερό την ημέρα. Όλο το νησί της Σαντορίνης χρειάζεται περίπου 20.000 Μ3.
Νομίζω ότι προκειμένου για ΟΤΑ ή ΔΕΥΑ Δήμων νησιών δεν μπορεί να τίθεται άνω όριο στην παραγωγή μονάδων αφαλάτωσης και μάλιστα ανά ΟΤΑ.

Παντελής Αργυρός
μηχανολόγος ηλεκ/γος μηχανικός

1. Στην παράγραφο 1 η φράση «αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας» πρέπει να αντικατασταθεί με τη φράση «αρμόδια Υπηρεσία Πολεοδομίας», καθότι με το Ν.3852/2010 (Καλλικράτης) τα θέματα αυτά πηγαίνουν στους Ο.Τ.Α., που σε καποιες περιπτώσεις η αρμόδια Υπηρεσία θα είναι Τμήμα ή Γραφείο.
2. Το ανώτερο όριο ημερήσιας παραγωγής πρέπει να είναι ενιαίο, να μην υπάρχει διαχωρισμός θερινών και χειμερινών μηνών γιατί έχουμε περιπτώσεις αυξημένων αναγκών και το Νοέμβρη ή τον Απρίλη όταν υπάρχει παρατεταμένη λειψυδρία.
3. Στην παράγραφο 2 στο τελευταίο εδάφιο θα πρέπει να προστεθεί στο τέλος η φράση «…που προβλέπεται από τις διατάξεις του Π.Δ. 47/2001 (ΦΕΚ 33/Α’)», γιατί υπάρχουν σήμερα και Σ.Χ.Ο.Π. των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και από 1-1-2011 θα αντικατασταθούν από Σ.Χ.Ο.Π. των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Αιρετών Περιφερειών (άρθρα 28 και 18 του Ν.3852/2010).

Σε κάθε περίπτωση πιστεύω ότι η νομοθετική ρύθμιση που επεξεργάστηκε η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής το περασμένο καλοκαίρι με την καθοδήγηση του τότε Υφυπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κ. Ν. Σηφουνάκη, είναι πιο λειτουργική και αποτελεσματική από την προτεινόμενη σήμερα για διαβούλευση.

Ηρακλής Κοντουρέλλης
Προϊστάμενος Δ/νσης στη
Γενική Γραμματεία Αιγαίου
και Νησιωτικής Πολιτικής

Αξιότιμοι κύριοι,

Καταρχήν θα θέλαμε να σας συγχαρούμε για την προτοβουλία σας να διευκολυνθεί η εγκατάσταση αφαλατώσεων στον Ελληνικό Νησιωτικό αρχικά χώρο με την προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση και να ξεμπλοκάρει η πολυετής στασιμότητα στην υδροδότηση των νησιών.

α) Η ρύθμιση θα πρέπει να προβλέπει για όλες τις αφαλατώσεις εντός containers που θα εγκατασταθούν στα Ελληνικά Νησιά (Αιγαίου και Ιονίου Πελάγους), από τους ΟΤΑ, αλλά και τις ΔΕΥΑ των αντιστοίχων ΟΤΑ.

β) Η ρύθμιση να θέτει άνω όριο παραγωγής (εφόσον επιλεγεί η θέσπιση ανωτάτου ορίου παραγωγής ανά μονάδα αφαλάτωσης) τα 1000 m3 αφαλατωμένου νερού ανά ημέρα και ανά μονάδα αφαλάτωσης, ώστε να εξυπηρετούνται όλα τα μικρά νησιά χωρίς χρονοτριβές και κόστη μελετών κ.λπ., δυσανάλογα της επένδυσης.

γ) Ειδικότερα για τις μικρές μονάδες αφαλάτωσης ημερήσιας παραγωγής μικρότερης των 300 m3, προτείνουμε να μην χρειάζεται ειδική αδειοδότηση και έγκριση, διότι η παραγωγή της είναι πολύ μικρή.

δ) Σας στέλνουμε ένα σχέδιο ρύθμισης για το ανωτέρω θέμα που θεωρούμε ότι βοηθά στην επιδίωξή σας.

Το περιεχόμενο μιας τέτοιας ρύθμισης θα μπορούσε να είναι το ακόλουθο:

«Η προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων αφαλάτωσης μετά των συνοδών εργασιών αυτών (σύνδεση με ΔΕΗ, Αποχέτευση άλμης, τροφοδοσία θαλασσινού νερού και σύνδεση με δίκτυο πόσιμου νερού) εντάσσεται στις μη οχλούσες δραστηριότητες και δεν απαιτούν οικοδομική ή περιβαλλοντική άδεια με την προϋπόθεση: α) Ο εκπεμπόμενος θόρυβος θα είναι μικρότερος από 50 db στα όρια του οικοπέδου που είναι η αφαλάτωση, β) Η διάθεση της άλμης θα διαχέεται στη θάλασσα, γ) Τα συστήματα αφαλάτωσης θα είναι εντός εμπορευματοκιβωτίων ή μεταφερόμενα, δ) Ο χρωματισμός των εμπορευματοκιβωτίων θα είναι λευκός ή γαλάζιος στις Κυκλάδες και προσαρμοσμένος στους χρωματισμούς της κάθε περιοχής, εφ΄όσον πρόκειται για άλλες περιοχές της Χώρας».

Η ανωτέρω ρύθμιση πιστεύουμε ότι απελευθερώνει από χρονοβόρες διαδικασίες, ώστε να μπορούν ταχύτατα να προμηθεύονται και να εγκαθιστούν οι Δήμοι και η Κεντρική διοίκηση συστήματα αφαλάτωσης, ενώ παράλληλα αποφεύγεται τόσο η σύγχυση των υπηρεσιών, όσο και η καταστρατήγηση των νόμων (π.χ. με τη δημιουργία κτιρίων / εργοστασίων με άλλο αντικείμενο που θα βαφτίζονται αφαλάτωσεις, για να αποφεύγουν αδειοδοτήσεις κ.λπ.) αφού μόνο μεταφερόμενες ή σε εμπορευματοκιβώτια μονάδες θα προβλέπει η ρύθμιση.

ε) Οι φορητές μονάδες αφαλάτωσης της ρύθμισης θα πρέπει να μην ανήκουν στις εγκαταστάσεις μέσης όχλησης, αλλά στις χαμηλής όχλησης, εφόσον τα όρια εκπεμπομένων ήχων θα είναι 50 db.
Επιπλέον θα πρέπει να χαρακτηρίζονται εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας, όπως πραγματικά είναι.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ!! Σας υπενθυμίζουμε ότι η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. έχει διενεργήσει Διεθνή διαγωνισμό για την επίλυση του θέματος της λειψυδρίας στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους από το 2007.
Από την διαγωνιστική διαδικασία έχει ανατεθεί στην ΤΕΜΑΚ (αμιγώς ελληνική εταιρεία, η οποία απασχολεί 70 εργαζόμενους, κυρίως Διπλωματούχους Μηχανικούς και εξειδικευμένους Τεχνικούς στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη) η προμήθεια και εγκατάσταση 23 αφαλατώσεων σε 18 νησιά, στο ποσό των € 3.136.000.

Με την προωθητική νομοθετική ρύθμιση επιλύεται το θέμα της εγκατάστασης των μονάδων αφαλάτωσης από την ΤΕΜΑΚ και μπορεί άμεσα να αρχίσει η υλοποίησή τους, από την ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., αφού υπογραφεί η σχετική σύμβαση.

Είναι σαφές ότι είναι προς όφελος της ελληνικής οικονομίας η συνέχιση του διαγωνισμού της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. και η άμεση υλοποίηση του έργου από την ΤΕΜΑΚ, επιλύοντας το μόνιμο πρόβλημα της έλλειψης νερού στα νησιά και του μεγάλου κόστους αγοράς νερού (είτε αυτό γίνεται με μεταφορά από πλοίο, είτε από πώληση νερού από ιδιώτη επενδυτή). Για την κατανόηση των ανωτέρω, επισυνάπτουμε τον ακόλουθο πίνακα:

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΡΙΘΜΟΥΣ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΑΦΑΛΑΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. (2007)»

Ψέριμος 1 μονάδα x 100 m3/day
Τέλενδος 1 μονάδα x 100 m3/day
Ηρακλειά 1 μονάδα x 100 m3/day
Δονούσα 1 μονάδα x 100 m3/day
Σχοινούσα 1 μονάδα x 150 m3/day
Κίμωλος 1 μονάδα x 250 m3/day
Χάλκη 1 μονάδα x 300 m3/day
Μεγίστη 1 μονάδα x 300 m3/day
Αντίπαρος 2 μονάδες x 300 m3/day
Κύθνος 2 μονάδες x 300 m3/day
Αμοργός 2 μονάδες x 300 m3/day
Πάτμος 2 μονάδες x 500 m3/day
Σύμη 2 μονάδες x 500 m3/day
Φολέγανδρος 1 μονάδα x 500 m3/day
Φούρνοι 1 μονάδα x 50 m3/day
Μαθράκι Κέρκυρας 1 μονάδα x 100 m3/day
Κάλαμος Λευκάδας 1 μονάδα x 100 m3/day
Παξοί 1 μονάδα x 150 m3/day

Στα παραπάνω νησιά:
Αγορά Νερού:
Σύνολο νερού / ημέρα: 6000 m3
6000 m3 / ημέρα x € 2 / m3 x 300 ημέρες / έτος x 12 έτη = € 43.200.000
6000 m3 / ημέρα x € 5 / m3 x 300 ημέρες / έτος x 12 έτη = € 108.000.000

Προμήθεια Μονάδων από ΤΕΜΑΚ:
Αγορά Μονάδων: € 3.136.000
Τόκοι Κεφαλαίου: € 1.881.600 (Για 12 έτη με 5% ανά έτος)
Κόστος Λειτουργίας: € 10.800.000 (Για 12 έτη, € 0,5/m3 x 6000 x 300 x 12)
Σύνολο: € 15.817.600 στα 12 έτη

Οικονομικό Όφελος σε 12 Έτη
€ 43.200.000 – € 15.817.600 = € 27.382.400 (αν η αγορά νερού γίνεται με € 2/m3)
€ 108.000.000 – € 15.817.600 = € 92.182.400 (αν η αγορά νερού γίνεται με € 5/m3)

1. Σε σχέση με την οικοδομική άδεια εξαρτάται απο το τι θα κατασκευαστεί. Για παράδειγμα αν υλοποιηθεί μία λύση που περιλαμβάνει ανεμογεννήτρια μαζί με την μονάδα αφαλάτωσης, ή μια λύση σαν αυτή που έχει υλοποιηθεί στη Σύμη για αφαλάτωση με χρήση ΑΠΕ τότε δεν είναι ακριβώς δόμιση μικρής κλίμακας. Η έννοια της οικοδομικής άδειας είναι να υπάρχει έλεγχος σχετικά με το τι θα κατασκευαστεί και η παράκαμψη της ίσως δεν είναι ο καλλίτερος τρόπος να διευκολυνθούν οι διαδικασίες, μιας και εμπεριέχει κίνδυνο να γίνουν μεγάλες κατασκευές χωρίς οικοδομικές άδειες. Ίσως θα έπρεπε να υπάρχει κάποιο όριο σχετικά με την δόμηση που επιτρέπεται να γίνει με μια τέτοια διάταξη.
2.Δύο όρια, 500 και 700 (κατά τους θερινούς μήνες) δεν έχουν νόημα. Προφανώς οι μονάδες θα έχουν ένα όριο δυνατότητας παραγωγής και αυτό θα είναι το μεγαλύτερο (δηλ. το 700 σε αυτή την περίπτωση που ασφαλώς μπορεί να είναι μικρό για κάποια νησιά).
3.Σχετικά με την παράγραφο 2 στην οποία αναφέρεται ότι θα έχουν ισχύ οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 3 και της παραγράφου 2 του άρθρου 14 του ν. 3851/2010 «Επιτάχυνση της Ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής», παρατηρούμε ότι αυτό θα πρέπει να έχει εφαρμογή ΜΟΝΟ αν σχετίζεται με την χρήση ΑΠΕ. Ο ν.3851/2010 εξ άλλου αφορά ΑΠΕ και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται διευκολυντηκές διατάξεις που σχεδιάστηκαν για Οικολογικές προσεγγίσεις για υλοποίηση άλλων οχλουσών βιομηχανικών δρατηριοτήτων όπως ορίζονται οι «κλασσικές» αφαλατώσεις.
4. Στη παράγραφο 3 θα πρέπει απαραίτητα να ληφθεί ιδιαίτερη πρόληψη για την περίπτωση που χρησιμοποιούνται χημικά στην προεπεξεργασία του θαλασσινού νερού. Αυτά απορρίπτονται στη θάλασσα μαζί με το αλμόλοιπο και αποτελούν σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα μόλυνσης. Σήμερα υπάρχουν τεχνολογίες ώστε να μην χρησιμοποιείται χημική προεπεξεργασία του θαλασσινού νερού (αντίθετα με ότι εφαρμόζουν στην πλειοψηφία τους οι εγκατεστημένες μονάδες αφαλάτωσης στα νησιά μας, που χρησιμοποιούν χημικά)και θα πρέπει απαραίτητα να εφαρμοστούν.

Δρ. Θ. Λίλας
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
ΤΝΕΥ – Ομ.Νέων Τεχνολογιών

1. Το άνω όριο της ρύθμισης για αφαλατώσεις σε Containers να είναι τουλάχιστον 1000 m3/ημέρα χωρίς διαχωρισμό για θερινούς ή χειμερινούς μήνες.

2. Να απλουστευθούν οι διαδικασίες και να διέπονται όλα όσα αφορούν την προμήθεια και εγκατάσταση αφαλάτωσης σε container μέχρι π.χ. 1000 m3/ημέρα από ΜΙΑ ΡΥΘΜΙΣΗ και να αποφασίζονται από ΜΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ, π.χ. Περιφέρεια ή Δήμο κλπ. Η πολυνομία, τα παραθυράκια, οι ασάφειες και οι πολλοί αρμόδιοι είναι το πρόβλημα του αναποτελεσματικού κράτους και ως αποτέλεσμα είχε ότι μέχρι σήμερα στο θέμα «νερό στα νησιά» να μην γνωρίζει ο ένας υπουργός τι κάνει ο άλλος, το ίδιο και οι υπηρεσίες, να έχουν σπαταληθεί δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε μεταφορά νερού, να μην έχει υπογραφεί η σύμβαση με την ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ Α.Ε. και την ΤΕΜΑΚ Α.Ε. για την προμήθεια και εγκατάσταση 23 αφαλατώσεων σε 18 νησιά (αξίας μόνον € 3.136.000), η πολιτεία να αναδεικνύεται αφερέγγυα και ανακόλουθη, τα περισσότερα δε νησιά να είναι στο σημείο μηδέν όσον αφορά το «πόσιμο νερό».

3. Συμφωνώ με το σχόλιο του Αργυρού Παντελή, Ζαμπέλη Χρήστου και με τα 1, 2, 3 του σχολίου του Ηρακλή Κουντουρέλη, του οποίου δεν καταλαβαίνω την τελευταία παράγραφο. Για ποια ρύθμιση του καλοκαιριού μιλά;

Προς: Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
κα Τίνα Μπιρμπίλη

Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Θα θέλαμε να εκφράσουμε την ικανοποίησή μας για τη σημαντική προσπάθεια που καταβάλλετε προκειμένου να αντιμετωπιστεί με το βέλτιστο δυνατό τρόπο το μείζον πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νησιά.
Θεωρούμε ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις για τη διευκόλυνση της εγκατάστασης και λειτουργίας μονάδων αφαλάτωσης στα νησιά του Αιγαίου, είναι σε γενικές γραμμές προς τη σωστή κατεύθυνση, υπάρχουν ωστόσο ορισμένα σημεία του προτεινόμενου πλαισίου ρυθμίσεων τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, προκειμένου να μην οδηγήσουν στην πράξη σε αποτελέσματα ακριβώς αντίθετα από τα επιθυμητά, με βάση το πνεύμα των ρυθμίσεων.
Για το λόγο αυτό, επιτρέψτε μας με βάση τις επιστημονικές γνώσεις αλλά και την εμπειρία των μελών μας, να σας υποβάλλουμε ως ακολούθως τις προτάσεις του συνδέσμου μας, οι οποίες θεωρούμε ότι θα συνδράμουν ουσιαστικά στην περαιτέρω βελτίωση του προτεινόμενου πλαισίου αδειοδότησης και λειτουργίας των έργων και εν τέλει στην υλοποίηση των απαραίτητων έργων για την οριστική λύση του προβλήματος της λειψυδρίας με τον βέλτιστο οικονομικά και τεχνικά τρόπο.

Συνοπτική παρουσίαση προτάσεων του συνδέσμου:

Βασική αρχή των προτάσεών μας είναι ότι οι ρυθμίσεις που θα πραγματοποιηθούν, θα πρέπει να αντιμετωπίζουν συνολικά τα θέματα που αφορούν στην υλοποίηση μονάδων αφαλάτωσης στην Ελλάδα, καθώς είναι πλέον αναγκαίο να διαμορφωθεί ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο υλοποίησης όλων των έργων. Ταυτόχρονα βέβαια, θα πρέπει να υπάρχει ευνοϊκότερη μεταχείριση ως προς τη χωροθέτηση και την πολεοδομική αντιμετώπιση μόνο, για μονάδες αφαλάτωσης που θα εξυπηρετούν την ύδρευση ΟΤΑ, δεδομένου του κοινωφελούς χαρακτήρα των έργων.

Υπό αυτό το πρίσμα προτείνουμε:
– Οι ρυθμίσεις που αφορούν επίσπευση των τυπικών διαδικασιών (εξαίρεση από ΠΠΕΑ, διαδικασία άδειας χρήσης αιγιαλού) να ισχύουν για όλες ανεξαιρέτως τις αφαλατώσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και φορέα ανάθεσης ή υλοποίησης.
– Για τις αφαλατώσεις που εξυπηρετούν τις ανάγκες ύδρευσης ΟΤΑ, να μην απαιτείται έκδοση οικοδομικής άδειας, κάνοντας χρήση της σχετικής διάταξης του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, ενώ για όλες τις υπόλοιπες μονάδες να απαιτείται έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας.
– Γνωμοδότηση της αρμόδιας αρχιτεκτονικής επιτροπής, να απαιτείται μόνο σε περιπτώσεις που η εγκατάσταση θα γίνεται σε περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, ή σε παραδοσιακούς οικισμούς.
– Για την αντιστοίχιση των έργων με βαθμούς όχλησης, να λαμβάνεται υπόψη η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς και όχι η δυναμικότητα παραγωγής νερού, ώστε να προωθηθούν αφαλατώσεις με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας. Αφαλατώσεις εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος έως 500 kW (δηλαδή δυναμικότητας περίπου 2.000 m3) να θεωρούνται χαμηλής όχλησης δραστηριότητες και πάνω από αυτό το όριο μέσης όχλησης δραστηριότητες.
– Να εναρμονιστούν τα υφιστάμενα πλαίσια χωροταξικού σχεδιασμού, ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ και ΖΟΕ, ώστε οι Μονάδες Αφαλάτωσης χαμηλής όχλησης, καθώς και οι μονάδες αφαλάτωσης, ανεξαρτήτως βαθμού όχλησης, που εγκαθίστανται για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης των ΟΤΑ και οι συνοδές εγκαταστάσεις τους να ανήκουν ρητά στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες.

Προτεινόμενη διατύπωση:

«Άρθρο …
Εγκατάσταση και Λειτουργία Μονάδων Αφαλάτωσης για τις Υδρευτικές Ανάγκες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης των νησιών του Αιγαίου
1. Για την εγκατάσταση και λειτουργία, μονάδων παραγωγής νερού ύδρευσης μέσω αφαλάτωσης δεν απαιτείται οικοδομική άδεια και δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της ΚΥΑ 13727/724/5.8.2003 (ΦΕΚ Β’ 1087), όπως ισχύει. Εφόσον το παραγόμενο νερό δεν χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αντιμετώπιση των υδρευτικών αναγκών των οικείων Ο.Τ.Α, απαιτείται έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας από την αρμόδια Διεύθυνση Πολεοδομίας.
2. Για την εγκατάσταση των μονάδων αφαλάτωσης της παρ. 1, την επέκταση, την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων καθώς και των συνοδών έργων αυτών (δεξαμενές, αντλιοστάσια κλπ) έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις, της παραγράφου 6 του άρθρου 209 του ν. 3463/2006 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» (ΦΕΚ Α’ 114, εφόσον το παραγόμενο νερό χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αντιμετώπιση των υδρευτικών αναγκών των οικείων Ο.Τ.Α, της παραγράφου 1 του άρθρου 3 και της παραγράφου 2 του άρθρου 14 του ν. 3851/2010 «Επιτάχυνση της Ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέματα αρμοδιότητας Υ.ΠΕ.Κ.Α.» (ΦΕΚ Α’ 85). Για τα ανωτέρω τεχνικά έργα απαιτείται γνωμοδότηση του αρμόδιου Σ.Χ.Ο.Π. Γνωμοδότηση της αρμόδιας αρχιτεκτονικής επιτροπής απαιτείται μόνο για όσα έργα προβλέπεται να εγκατασταθούν σε περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και προστατεύονται ως προς την πολεοδομική ανάπτυξη από ειδικά διατάγματα ή εντός παραδοσιακών οικισμών.
3. Με απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας, και των κατά περίπτωση αρμοδίων Υπουργών καθορίζονται οι τεχνικές προδιαγραφές διάθεσης του αλμολοίπου, η αντιστοίχιση των έργων και δραστηριοτήτων της παρ. 1 με τους βαθμούς όχλησης που αναφέρονται στα πολεοδομικά διατάγματα, καθώς και κάθε σχετική λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.»

Σχόλια – τεκμηρίωση

1)Πεδίο εφαρμογής των προτεινόμενων ρυθμίσεων
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις θα πρέπει να αφορούν όλες ανεξαιρέτως τις μονάδες αφαλάτωσης που θα κατασκευαστούν και θα λειτουργήσουν στην Ελλάδα, χωρίς περιορισμό ως προς την ημερήσια δυναμικότητά τους και όχι μόνο εκείνες τις οποίες θα αναθέσει η Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής.
Ταυτόχρονα βέβαια, θα πρέπει να υπάρχει ευνοϊκότερη μεταχείριση ως προς τη χωροθέτηση και την πολεοδομική αντιμετώπιση μόνο, για μονάδες αφαλάτωσης που θα εξυπηρετούν την ύδρευση ΟΤΑ, δεδομένου του κοινωφελούς χαρακτήρα των έργων.
Θα πρέπει επιτέλους να υπάρξει διαμόρφωση ενός ξεκάθαρου νομοθετικού πλαισίου που να αφορά όλες ανεξαιρέτως τις μονάδες αφαλάτωσης και όχι μόνο αυτές που θα εγκατασταθούν στα νησιά ή για λογαριασμό ΟΤΑ, καθώς το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι πλέον έντονο σε όλες τις περιοχές της χώρας.
Άλλωστε από τη φύση τους, αφαλατώσεις μπορεί να γίνουν είτε για την εξυπηρέτηση αναγκών ύδρευσης ΟΤΑ, είτε ως συνοδά έργα μεγάλων τουριστικών εγκαταστάσεων που εκ των πραγμάτων αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν αφαλάτωση, όταν οι ΟΤΑ ή Δήμοι αδυνατούν να παρέχουν νερό.
Η ουσία των προτεινόμενων ρυθμίσεων είναι να διευκολυνθεί η υλοποίηση μονάδων αφαλάτωσης για την αντιμετώπιση των αναγκών ύδρευσης περιοχών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα λειψυδρίας. Ως εκ τούτου, είναι εντελώς παράλογος και άνευ επιστημονικού ή νομικού ερείσματος, ο διαχωρισμός των μονάδων αφαλάτωσης σε κατηγορίες, με βάση το φορέα ανάθεσης των έργων.
Εξίσου παράλογος και άνευ επιστημονικού ή νομικού ερείσματος είναι και ο περιορισμός για τη μέγιστη δυναμικότητα των μονάδων που θα εγκατασταθούν. Άλλωστε στην πλειονότητα των περιπτώσεων, μονάδες αφαλάτωσης δυναμικότητας 700 κυβικών/ημέρα δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης των νησιών κατά την καλοκαιρινή περίοδο, όπου η ημερήσια ζήτηση πολλαπλασιάζεται σε σχέση με την αντίστοιχη ζήτηση της χειμερινής περιόδου. Διαφοροποίηση με βάση τη δυναμικότητα των μονάδων, δικαιολογείται να υπάρχει μόνο ως προς το βαθμό όχλησης της εγκατάστασης, όπως άλλωστε προτείνεται, γεγονός το οποίο θα επηρεάζει τα κριτήρια χωροθέτησης των μονάδων και όχι την τυπική διαδικασία που θα ακολουθείται για την αδειοδότησή τους.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις άλλωστε, σε καμία περίπτωση δεν οδηγούν σε υποβάθμιση της ουσιαστικής αξιολόγησης των περιβαλλοντικών ή άλλων επιπτώσεων των έργων, αλλά απλώς επιταχύνουν την τυπική διαδικασία εξέτασής τους, απλοποιώντας τις δαιδαλώδεις και χρονοβόρες διαδικασίες που εφαρμόζονται σήμερα.
Επί της ουσίας, ο προτεινόμενος από το Υπουργείο διαχωρισμός, καθιστά πιο δύσκολη την υλοποίηση έργων σε περιοχές που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα λειψυδρίας, άρα απαιτούνται μεγαλύτερες μονάδες αφαλάτωσης, καθώς και σε περιοχές οι οποίες σήμερα δεν ενισχύονται από τη Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσής τους. Δηλαδή όποιοι ΟΤΑ αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα, ή προσπαθούν να επιλύσουν μόνοι τους το πρόβλημα υδροδότησης που αντιμετωπίζουν, χωρίς ενίσχυση από τη Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, ουσιαστικά θα τιμωρούνται με την εφαρμογή πιο χρονοβόρας αδειοδοτικής διαδικασίας.

2)Πολεοδομική αντιμετώπιση μονάδων αφαλάτωσης
Όπως σωστά διατυπώνεται στο κείμενο της διαβούλευσης, η πολεοδομική αντιμετώπιση των μονάδων αφαλάτωσης που εξυπηρετούν την ύδρευση των ΟΤΑ, πρέπει να πραγματοποιείται βάσει της παραγράφου 6 του άρθρου 209 του ν. 3463/2006 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» (ΦΕΚ Α’ 114), όπου ορίζεται ότι κατά παρέκκλιση των πολεοδομικών διατάξεων, τεχνικά έργα και εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν την ύδρευση και αποχέτευση Δήμων ή Κοινοτήτων, δεν υπόκεινται στους όρους και περιορισμούς των διατάξεων αυτών και για την κατασκευή τους δεν απαιτείται η έκδοση άδειας από τις αρμόδιες αρχές.
Οι μονάδες αφαλάτωσης αποτελούν κατεξοχήν έργα που εξυπηρετούν την ύδρευση των ΟΤΑ, ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται η προτεινόμενη απαίτηση για έκδοση έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας, αλλά θα πρέπει να εφαρμοστεί ως έχει η διατύπωση της παραγράφου 6 του άρθρου 209 του ν. 3463/2006 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», όπως άλλωστε γίνεται και σήμερα. Οποιαδήποτε άλλη ρύθμιση θα οδηγούσε χωρίς προφανή λόγο, σε μεγαλύτερη γραφειοκρατική διαδικασία από αυτή στην οποία ήδη υπόκεινται σήμερα τα εν λόγω έργα. Έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας θα πρέπει να εκδίδεται μόνο για μονάδες αφαλάτωσης που δεν εξυπηρετούν την ύδρευση ΟΤΑ.
Επιπλέον, η κατασκευή των μονάδων αφαλάτωσης, θα πρέπει να απαλλάσσεται από την ανάγκη γνωμοδότησης από την αρμόδια αρχιτεκτονική επιτροπή, δεδομένου ότι πρόκειται για μικρές κατασκευές και στην πλειονότητα των περιπτώσεων η χωροθέτηση λαμβάνει χώρα σε απομακρυσμένα σημεία. Γνωμοδότηση της αρμόδιας αρχιτεκτονικής επιτροπής, θα πρέπει να απαιτείται μόνο σε περίπτωση που η εγκατάσταση προβλέπεται να γίνει σε περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και προστατεύονται ως προς την πολεοδομική ανάπτυξη από ειδικά διατάγματα, ή σε παραδοσιακούς οικισμούς.

3)Βαθμοί όχλησης, υφιστάμενα χωροταξικά, ΖΟΕ, ΣΧΟΟΑΠ κλπ
Όπως πολύ σωστά διατυπώνεται στο σχέδιο διαβούλευσης του Υπουργείου, οι μονάδες αφαλάτωσης δεν θα πρέπει να κατατάσσονται στις εγκαταστάσεις μέσης όχλησης, όπως ισχύει μέχρι σήμερα βάσει της ΚΥΑ 13727/724/5.8.2003 (ΦΕΚ Β’ 1087). Επειδή ωστόσο, στο προτεινόμενο κείμενο του Υπουργείου που τέθηκε σε διαβούλευση, η οριστική ρύθμιση του θέματος παραπέμπεται στην έκδοση σχετικών Υπουργικών αποφάσεων, θα θέλαμε εν όψει έκδοσης των εν λόγω Υ.Α, να θέσουμε υπόψη σας τα εξής:
Οι μονάδες αφαλάτωσης κατατάσσονται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία στις εγκαταστάσεις μέσης όχλησης, για δυναμικότητα μεγαλύτερη από 100 m3/ημ, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να υπάρχει αντίθεση με τις επιτρεπόμενες χρήσεις της περιοχής εγκατάστασής τους και να απαιτείται η χρονοβόρα διαδικασία αλλαγής χρήσης. Αντίστοιχα προβλήματα υπάρχουν και λόγω έλλειψης πρόβλεψης των συγκεκριμένων έργων στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες Περιφερειακών Χωροταξικών Σχεδίων, ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ και ΖΟΕ. Για το λόγο αυτό θα πρέπει στη νέα Υπουργική Απόφαση που θα εκδοθεί να προβλέπεται:
– Η κατάταξη των συγκεκριμένων έργων (μονάδες αφαλάτωσης) να πραγματοποιείται με βάση την εγκατεστημένη ηλεκτρική τους ισχύ και όχι την ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής νερού. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει κίνητρο για την εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης με τη μικρότερη δυνατή κατανάλωση ενέργειας ανά κυβικό παραγόμενου νερού, όπως το επιτρέπουν άλλωστε οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της αφαλάτωσης νερού.
– Μονάδες αφαλάτωσης με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη από 500 kW (αντιστοιχεί σε μονάδες δυναμικότητας ~2.000 m3/ημ) να κατατάσσονται στην κατηγορία της χαμηλής όχλησης.
– Μονάδες αφαλάτωσης με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μεγαλύτερη από 500 kW να κατατάσσονται στην κατηγορία της μέσης όχλησης.
– Εναρμόνιση των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, των ΓΠΣ και των ΣΧΟΟΑΠ, ώστε οι Μονάδες Αφαλάτωσης χαμηλής όχλησης, καθώς και οι μονάδες αφαλάτωσης ανεξαρτήτως βαθμού όχλησης, που εγκαθίστανται για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης των ΟΤΑ και οι συνοδές εγκαταστάσεις τους να ανήκουν ρητά στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες.
– Αντίστοιχη πρόβλεψη για τις ΖΟΕ, ώστε οι Μονάδες Αφαλάτωσης χαμηλής όχλησης, καθώς και οι μονάδες αφαλάτωσης ανεξαρτήτως βαθμού όχλησης, που εγκαθίστανται για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης των ΟΤΑ και οι συνοδές εγκαταστάσεις τους, να ανήκουν ρητά στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες.
Τα παραπάνω βέβαια θα πρέπει να γίνουν με γενική διάταξη που θα αφορά όλες τις περιοχές και όχι με τροποποίηση χωροταξικού σχεδίου, ΣΧΟΟΑΠ κλπ σε κάθε περιοχή, διότι κάτι τέτοιο θα ήταν εξαιρετικά χρονοβόρο.
Παραμένουμε στη διάθεσή σας προκειμένου να σας εκθέσουμε από κοντά τις προτάσεις μας και να απαντήσουμε σε κάθε ερώτημα ή περαιτέρω διευκρίνιση που ενδεχομένως χρειάζεστε.

Με τον οφειλόμενο σεβασμό

Για τον Ελληνικό Σύνδεσμο Αφαλάτωσης & Επεξεργασίας Νερού
Αντώνιος Γερασίμου

Αναφορικά με το τιθέμενο όριο παραγωγής αυτό θα πρέπει να αντιστοιχίζεται με τη ζήτηση του νερού από τους κατά τόπους ΟΤΑ. Υπάρχουν νησιά στα οποία ο πληθυσμός της θερινής περιόδου ανέρχεται έως και 300% του μόνιμου πληθυσμού. Κατά συνέπεια η νομοθετική ρύθμιση του ορίου παραγωγής είναι παντελώς ανεδαφική σε περίπτωση που ο επιθυμητός στόχος είναι η αυτάρκεια κάθε νησιού σε νερό. Αυτό μπορεί να τεκμηριωθεί μόνο μέσα από κατά περίπτωση μελέτες. Για παράδειγμα πώς λ.χ. η Πάτμος είναι δυνατό να ικανοποιηθεί με 500 κυβικά ημερησίως – και αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα.

Θα έπρεπε επίσης να δίνεται προτεραιότητα σε έργα ΑΠΕ των οποίων η παραγωγή να εξυπηρετεί τις ανάγκες των μονάδων αφαλάτωσης.

Επιθυμώ επίσης να διατυπώσω τη σύμφωνη γνώμη μου με το σχόλιο του κ. Ζαμπέλη.

Σπύρος Κουλουμούνδρας
ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε.