Μεταφορτώστε (επιλέξτε «λήψη» ή «download«) το «Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία – Οδικός Χάρτης» σε έναν από τους κατωτέρω συνδέσμους:
Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία – Οδικός Χάρτης
Αναρτήθηκε
29 Μαρτίου 2021, 17:00
Ανοικτή σε Σχόλια έως
12 Απριλίου 2021, 18:00
Εργαλεία
Εκτύπωση Εξαγωγή Σχολίων σε
Στατιστικά
30 Σχόλια 30 Σχόλια επι της Διαβούλευσης 35093 - Όλα τα ΣχόλιαΌλες οι Διαβουλεύσεις
- Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποβλήτων, τη βελτίωση του πλαισίου εξοικονόμησης ενέργειας, την ανάπτυξη των έργων ενέργειας και την αντιμετώπιση πολεοδομικών ζητημάτων
- Αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)
- Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους τομείς: α) της διαχείρισης υδάτων, β) της διαχείρισης και προστασίας των δασών...
- Διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και την προστασία του φυσικού και χωροταξικού περιβάλλοντος
- Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων
- ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ – ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΕΕ 2018/2001 ΚΑΙ 2019/944
- Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
- Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων
- Διαβούλευση στο σχέδιο για την Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2002 σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση
- Απαγόρευση καλλιέργειας ΓΤΟ
- Καθορισμός κανόνων, μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης
- ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2012-27-ΕΕ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
- Αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)
- Βοσκήσιμες γαίες Ελλαδας
- Κτήμα Τατοϊου
- Εγκριση κώδικα για την προστασία των νερών στο πλαίσιο οδηγίας
- Ανακύκλωση-βελτίωση αποβλήτων
- ΚΥΑ αειφορίας
- φυσικό αέριο -τροποιήσεις ν.4001/2011
- Ενσωμάτωση οδηγίας 2012/27/ΕΕ
- Σύσταση ΑΕ και τροποιοίσεις ν. 4123/2013
- Σχέδιο της κύριας έκθεσης της Ολλανδικής εταιρίας HVA με αντικείμενο τη βελτίωση της διαχείρισης υδάτων, αγροτικών καλλιεργειών και αντιπλημμυρικής προστασίας στην Περιφέρεια Θεσσαλίας
- Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου και λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξεις
- Τροποποίηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων
- Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019
- Διατάξεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος
- ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣIΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ -Β’ ΦΑΣΗ, AΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
- Δημόσια Διαβούλευση για το Σχέδιο Νόμου «Ολοκληρωμένο Πλαίσιο για τη Διαχείριση Αποβλήτων»
- Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία – Οδικός Χάρτης
- Έκθεση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την κινητοποίηση επενδύσεων για την ανακαίνιση και μετατροπή του εθνικού κτιριακού αποθέματος
- Προώθηση της Ανακύκλωσης–Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 της 30ής Μαΐου 2018.
- «Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Πληροφοριών (ΕΥΓΕΠ)»
- Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης
- Διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον»
- Δημόσια Διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής νομοθεσίας»
- Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το «Εθνικό Πρόγραμμα Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης (ΕΠΕΑΡ)»
- Σχέδιο νόμου «Μετάβαση στην κινητικότητα χαμηλών εκπομπών: Μέτρα προώθησης και λειτουργία της αγοράς ηλεκτροκίνησης»
- ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
- Σχέδιο διατάξεων για ενσωμάτωση Οδηγιών 2019/692 και 2018/844
- Δημόσια Διαβούλευση για τη Μακροχρόνια Στρατηγική για το έτος 2050
- Δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)
- ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΕΗ, ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΕΠΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΠΕ»
- Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ) για το Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης
- Μητροπολιτικός Φορέας Γουδή - Ιλισίων
- Καθορισμός των Προδιαγραφών και του Περιεχομένου των Σχεδίων Δράσης Ειδών και Τύπων Οικοτόπων στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60 Α')
- Κατηγοριοποίηση παραβάσεων και καθορισμός διαδικασίας επιβολής προστίμων
- Σύστημα αειφορίας βιοκαυσίμων σύμφωνα με το άρθρο 21 του ν. 4062/2012
- Σύστημα αειφορίας βιοκαυσίμων και βιορευστών σύμφωνα με το άρθρο 32η του ν. 3468/2006
- Χορήγηση οικονομικών αντισταθμισμάτων σε εφαρμογή των διατάξεων των παρ. 1 και 4 του άρθρου 22 του ν. 1650/1986
- Κανονισμός Τιμολόγησης των ΦΟΔΣΑ και Ρυθμίσεις για την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας
- Χαρακτηρισμός της υδάτινης, χερσαίας και ευρύτερης περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας (Ιωαννίνων),Π.Ε. Ιωαννίνων ως Περιφερειακό Πάρκο, και καθορισμός χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησης
- Περιβαλλοντική διαχείριση των περιοχών με οικιστικές πυκνώσεις, ιώδους περιγράμματος
- Εθνικός Σχεδιασμός για την Ενέργεια και το Κλίμα
- Σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών
- Κατηγοριοποίηση παραβάσεων του άρθρου 19Α του ν.4062/2012 και όρια προστίμων
- Εθνικό Σχέδιο για την αύξηση του αριθμού των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας (άρθρο 9 της Οδηγίας 2010/31/ΕΕ)
- Σχέδιο Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας 2018-2038 (Εθνική Στρατηγική για τα Δάση)
- Χαρακτηρισμός χερσαίων, υδάτινων και θαλάσσιων περιοχών ως Εθνικού Πάρκου
- Έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας και άλλες διατάξεις
- Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης
- Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία
- ΝΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
- Σύσταση του Οργανισμού Εθνικού Κτηματολογίου
- Οργάνωση και λειτουργία φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών
- Τροποποίηση του άρθρου 15Α του ν. 3054/2002 & αντικατάσταση ΚΥΑ κριτηρίων & μεθοδολογία κατανομής βιοντίζελ
- Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2015/1513
- Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2015/652
- ΣΧΕΔΙΟ ΚΥΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
- ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ ΠΕΠΙΕΣΜΕΝΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ
- Έρευνα και εκμετάλλευση λατομικών ορυκτών και άλλες διατάξεις
- «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις»
- Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων
- ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ
- ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ - ΧΩΡΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
- Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων
- Χαρακτηρισμός της χερσαίας περιοχής του δάσους Δαδιάς, Λευκίμης, Σουφλίου ως Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς, Λευκίμης, Σουφλίου, καθορισμός ζωνών προστασίας αυτού, χρήσεων, όρων και περιορισμών
- Μεθοδολογία υπολογισμού της Ειδικής Τιμής Αγοράς τεχνολογιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης και άλλες διατάξεις
- Σχέδιο αντικατάστασης του άρθρου 15Α του Ν3054_2002 Οργάνωση της αγοράς πετρελαιοειδών και άλλες διατάξεις
- Αναδιοργάνωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε εφαρμογή της νομοθεσίας για την ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και άλλες διατάξεις
- Σύσταση και τήρηση Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν. 4014/2011(Α΄ 209)
- Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του
- Χαρακτηρισμός της περιοχής του Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων ως Εθνικού Πάρκου
- Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών χάραξης, σήμανσης
- Καθορισμός κριτηρίων, μεθοδολογίας κατανομής αυτούσιου βιοντίζελ και ρύθμιση κάθε σχετικού θέματος…
- Χαρακτηρισμός χερσαίων και υδάτινων περιοχών της Οροσειράς Ροδόπης ως Εθνικό Πάρκο
- Κατηγοριοποίηση παραβάσεων και καθορισμός διαδικασίας επιβολής προστίμων σχετικά με την τήρηση των κριτηρίων αειφορίας βιοκαυσίμων και βιορευστών.
- Νέο καθεστώς στήριξης των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης
- Πράξεις εισφοράς σε γη και σε χρήμα
- Χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός
- Επίσπευση διαδικασιών κατάρτισης, θεώρησης και κύρωσης των δασικών χαρτών και λοιπές διατάξεις
- Καθορισμός Κανόνων
- Ρυθμιστικά σχέδια Αθήνας και Θεσσαλονίκης
- Χαρακτηρισμός των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών των «GR2330005, «GR2330008 και «GR2550005…
- Δημιουργία νέας καθετοποιημένης εταιρίας Ηλεκτρικής ενέργειας
- Ρυθμίσεις για την εξυγίανση ειδικού λογαριασμού
- Πλαίσιο για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων
- Δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)
- Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός. Εναρμόνιση με την Οδηγία 2014/89/ΕΕ
- ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
- Ρύθμιση θεμάτων Κ.Δ.Ε.Π.Α.Π
Δράσεις με κωδικό Ε.7 – Νερό
Με αρχές κυκλικής οικονομίας, ένα ποτάμι ή οι αγωγοί ομβρίων δεν εκβάλλουν απευθείας στη θάλασσα. Κατά την διευθέτηση ρεμάτων θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι μέρος των υδάτων θα εμπλουτίζει τον υδροφόρο ορίζοντα στις περιοχές από τις οποίες διέρχεται το ρέμα. Κατά τον σχεδιασμό αντιπλημμυρικών και αποχετευτικών έργων , κάτω από τον δρόμο να κατασκευάζονται μεγάλοι αγωγοί ομβρίων για την πρώτη πλημμύρα, που θα οδηγούν το νερό σε βιολογικό καθαρισμό. Από εκεί το νερό θα χρησιμοποιείται για αρδευση, ή άλλες αποδεκτές χρήσεις.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΤΟΜΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ
Διευθυντής
Καθηγητής Δημοσθένης Α. Σαρηγιάννης
ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Πρόεδρος
Καθηγητής Δημοσθένης Α. Σαρηγιάννης
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣ
Α’ Αντιπρόεδρος
Καθηγητής Δημοσθένης Α. Σαρηγιάννης
Στο «Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την κυκλική οικονομία» παρατηρείται η έλλειψη αναφοράς στην έννοια των “Safe and Sustainable by design” υλικών και προϊόντων. Ο όρος αφορά στον σχεδιασμό της παραγωγής υλικών και προϊόντων με έμφαση στην ασφάλεια και τη βιωσιμότητα (αειφορία) από τα πρώιμα κιόλας στάδια του σχεδιασμού τους. Η συγκεκριμένη πολιτική είναι σύμφωνη και έρχεται να υλοποιήσει σε εθνικό επίπεδο έναν από τους βασικούς πυλώνες της νέας ευρωπαϊκής Στρατηγικής για Χημικά Προϊόντα για Βιωσιμότητα η οποία δημοσιεύθηκε από την ΕΕ στο τέλος του 2020 και της Πράσινης Συμφωνίας με την δημιουργία ενός μη τοξικού περιβάλλοντος για όλους. Βασικοί λόγοι για τους οποίους θεωρείται σημαντική αυτή η προσθήκη είναι :
● ότι έχει διαπιστωθεί πως τοξικά χημικά υπάρχουν καθόλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός προϊόντος και επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία ( νοσηρότητα, θνησιμότητα) και το περιβάλλον
● όταν τα τοξικά χημικά εισέρχονται στον κύκλο διαχείρισης σε μεγαλύτερη ποσότητα από αυτήν που εξέρχονται δημιουργούν το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης
( εξαιρετικά επικίνδυνο για ουσίες μη βιοαποικοδομησιμες)
● ότι τα μη ασφαλή προϊόντα της ανακύκλωσης εκθέτουν τους εργαζόμενους στις αντίστοιχες μονάδες σε κίνδυνο και θίγουν την ασφάλειά τους (για παράδειγμα τοξικά υγρά μπαταριών )
Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε επιτακτική την ανάγκη να ληφθούν ορισμένα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση.
● Χρηματοδότηση για έρευνα και καινοτομία στον τομέα της παρακολούθησης στον τομέα των τοξικών στους κύκλους ροών προϊόντων και υλικών – δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας
● Ερευνητικά προγράμματα για τη δημιουργία νέων υλικών ή την αδρανοποίηση (mineralisation) τοξικών παραγόντων – σχεδιασμός προϊόντων αντί για αντικατάσταση των ήδη υπαρχόντων που θα πληρούν εξαρχής τις προδιαγραφές ασφαλείας με αποτέλεσμα οικονομικό όφελος
● Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα τοξικότητας, έτσι ώστε να τηρούν τους κανόνες και να μην κινδυνεύουν από τη μη σωστή χρήση των προϊόντων
● Οι διάφοροι τομείς της βιομηχανίας / φορείς ανακύκλωσης να υποβάλλουν ετησίως τις ποσότητες κάθε τοξικής ουσίας που απελευθερώνεται στο περιβάλλον μέσω των εργασιών τους
● Η θέσπιση κανόνων από το αρμόδιο υπουργείο για τον έλεγχο της χρήσης των χημικών στην παραγωγή με σκοπό την ελάττωση τους
Ένα αποδοτικό δίκτυο βιομηχανικής συνεργασίας με την συμβολή της ελληνικής ακαδημϊκής κοινότητας, της έρευνας και της καινοτομίας θα στοχεύει στην καλύτερη διαχείριση των πόρων και θα συμβάλλει στην εφαρμογή της “Safe and Sustainable by design” πολιτικής σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας. Γι’αυτό προτείνουμε την ένταξη της αρχής των Safe and Sustainable by Design υλικών και προϊόντων στις οριζόντιες δράσεις ως βασική αρχή ανάπτυξης της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα, ως πλαίσιο διακυβέρνησης της κυκλικής οικονομίας και ως χρηματοδοτικό εργαλείο ανάπτυξης καινοτόμων δράσεων που θα επιτρέψουν στη χώρα να ηγηθεί της πανευρωπαϊκής προσπάθειας για ένα μη τοξικό περιβάλλον και την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας ως το κυρίαρχο αναπτυξιακό πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Εθνικο Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία σε συνδυασμό με την πολιτική απολιγνιτοποίησης και δίκαιης μετάβασης αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία για να κάνει η χώρα μας πολλαπλά βήματα προς τα εμπρός στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι και μια ευκαιρία για να βρεθούμε από παραδοσιακά ουραγοί της Ευρωπαϊκής οικογένειας σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης και ανάπτυξης στις πρώτες θέσεις σε αυτό το νέο πλαίσιο άμιλλας για οικονομική ανάπτυξη που θα υπηρετεί την περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα διαφυλάττοντας το αγαθό που ιδιαίτερα αυτή τη χρονιά και από το στόμα του Πρωθυπουργού έχει ανακηρυχθεί ως το πιο σημαντικό: τη δημόσια υγεία.
Επίσης σε ό,τι αφορά στην αξιοποίηση αποβλήτων ως πλουτοπαραγωγικοί πόροι είναι σημαντικό να δωθεί έμφαση στην έννοια του βιοδιϋλιστηρίου για την πληρέστερη αξιοποίηση των βασικών στερεών αποβλήτων της ελληνικής οικονομίας (με υψηλό οργανικό περιεχόμενο) όχι μόνο για την ανάκτηση ενέργειας αλλά πριν από αυτό για την δημιουργική τους αξιοποίηση για παραγωγή χημικών και φαρμακευτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Οι δράσεις στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να εντατικοποιηθούν ώστε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης να είναι σύμφωνο με την πυραμίδα διαχείρισης αποβλήτων της ΕΕ (η οποία αναφέρεται στην ανάκτηση ενέργειας μόνο ως το προτελευταίο στάδιο πριν την εναπόθεση των αποβλήτων στο έδαφος).
ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟΝ ΟΔΙΚΟ ΧΑΡΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
Όλες οι αναφερόμενες δράσεις και τα σχέδια θα πρέπει να εφαρμόζονται
οριζόντια, να είναι εναρμονισμένα με τα αντίστοιχα ΠΕΣΔΑ για να έχουν
συγκεκριμένο χρονικό προσδιορισμό για την εφαρμογή τους.
ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΤΑ ΔΡΑΣΗ
Δράσεις για τη βιώσιμη παραγωγή και βιομηχανική πολιτική.
– Σχετικά με την Δράση Π.2 («κίνητρα για προώθηση της βιομηχανικής
συμβίωσης»), θα πρέπει προφανώς να επεκταθούν και σε υφιστάμενες
βιομηχανικές μονάδες, και όχι μόνο για την εγκατάσταση ή μετεγκατάσταση
βιομηχανικών μονάδων σε οργανωμένες περιοχές, όπως αναφέρεται.
– Στην Δράση Π.5 («κριτήρια βιώσιμης παραγωγής»), και όσον αφορά στην
χρήση αποβλήτων σε αντικατάσταση πρώτων ή βοηθητικών υλών, αυτή θα
πρέπει να γίνεται πάντα σύμφωνα με καθορισμένες προδιαγραφές και
ελέγχους, ώστε οι δράσεις να συνάδουν με το πλαίσιο των βέλτιστων τεχνικών
και της σχετικής Εθνικής και Ευρωαπικής νομοθεσίας περί αποβλήτων.
– Για την Δράση Π.7 («προδιαγραφές για δευτερογενή υλικά»), θα πρέπει να
τονισθεί ότι οι προδιαγραφές και απαιτήσεις για την αξιοποίηση
δευτερογενών υλικών θα πρέπει να βασίζονται στα ευρωπαικά πρότυπα,
καθώς και κατ’ εφαρμογή των σχετικών Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών.
Δράσεις για βιώσιμη κατανάλωση.
– Η Δράση Κ.6 («προώθηση προιόντος ως υπηρεσία») δεν είναι εύκολα
αντιληπτή είναι δυσνόητη και η περιγραφή της ακόμη περισσότερο.
Χρειάζεται επεξήγηση για να γίνει αντιληπτή η δράση και η εφαρμογή της.
Δράσεις για λιγότερα απόβλητα με μεγαλύτερη αξία.
– Στην Δράση Α.5 («δημιουργία ΣΕΔ») θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλα
είδη αποβλήτων, όπως προσωπικής και ατομικής υγιεινής και κατανάλωσης,
επικίνδυνα απόβλητα νοικοκυριών, κ.λπ.
– Η Δράση Α.6 («κριτήρια αποχαρακτηρισμού αποβλήτων») απαιτεί νομοθετική
ρύθμιση καθολικής εφαρμογής με σαφή κριτήρια ανά κατηγορία αποβλήτων,
και σύμφωνα με τις ευρωπαικές προδιαγραφές, ώστε να μην υπάρξει ο
κίνδυνος της απώλειας της ιχνηλασιμότητας.
– Για τη Δράση Α.7 («προώθηση χρήσης δευτερογενών καυσίμων») θα πρέπει
να προταθούν οικονομικά κίνητρα (π.χ. φορολογικές ελαφρύνσεις) σε όσους
προωθούν την παραγωγή και χρήση δευτερογενών καυσίμων στις
υφιστάμενες ενεργοβόρες βιομηχανίες, και κατ’ επέκταση στην αξιοποίηση
της δυναμικότητας τους.
– Η Δράση Α.8 («μείωση αστικών στερεών αποβλήτων») απαιτεί μεγάλη
προσοχή στην εφαρμογή της για να μην παρεκτραπεί. Δηλαδή το μέτρο των
τελών-εισφορών για μείωση αποβλήτων, θα πρέπει να γίνει με κανόνες και
συνείδηση, ώστε να μην έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, και να αυξηθούν οι
ανεξέλεγκτες εναποθέσεις. Επίσης το πλαίσιο οικονομικών κινήτρων –
αντικινήτρων, θα πρέπει να περιλαμβάνει και τα επικίνδυνα απόβλητα από
τα νοικοκυριά, ώστε να ενισχυθεί η δράση της συλλογής τους, αλλά και η ορθή
περιβαλλοντική διαχείριση τους.
Οριζόντιες δράσεις.
– Σχετικά με την Δράση Ο.4 («εθνικό διαδικτυακό αποθετήριο»), εκτός των
άλλων θα πρέπει να αναφέρονται και όλες οι καινοτόμες δράσεις και
προγράμματα.
Σχετικά με την Δράση Ο.8 («ειδικό σχέδιο χρηματοδοτήσεων»), θα πρέπει να
περιλαμβάνονται και οι Μεγάλες Επιχειρήσεις και να μην εξαιρεθούν από το
σχέδιο χρηματοδότησης.
– Σχετικά με την Δράση Ο.10 («βιομηχανική συμβίωση»)
Εντοπισμός/καταγραφή/ιχνηλασιμότητα πόρων θα μπορούσε να γίνει σαφώς
στα πλαίσια του «εκσυγχρονισμένου» ΗΜΑ, μέσω του οποίου ο κάθε
παραγωγός θα μπορεί να γνωρίζει, στα πλαίσιο της Κυκλικής Οικονομίας,
ποιες δυνατότητες έχει να παραδώσει με ορθό περιβαλλοντικό τρόπο, τα
απόβλητα του, αλλά και ποιες δυνατότητες υπάρχουν για εύρεση πόρων.
Θα πρέπει επίσης ο όρος της Βιομηχανικής Συμβίωσης να μην περιορίζεται
μόνο στην «ανταλλαγή» αποβλήτων, αλλά και στην κάλυψη ενεργειακών
αναγκών, μέσω διαθέσιμων ΑΠΕ ή και άλλων πηγών, αλλά και στην ορθή
διαχείριση των πρώτων υλών.
Ειδικές δράσεις σε βασικά προιόντα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά
προτεραιότητα.
– Στην Δράση Ε.2.2 («διαχείριση συσσωρευτών από υβριδικά και ηλεκτρικά
οχήματα») να ληφθούν υπόψη και τα ηλεκτρικά πατίνια/ποδήλατα και οι
συσσωρευτές τους στο ΤΚΖ (λόγω ευρείας ζήτησής του τα τελευταία χρόνια).
Οπότε στο μέλλον λόγω εξέλιξης μοντέλων, βλάβης ή καταστροφής τους θα
δημιουργούνται «νέα» απόβλητα που δεν έχει προβλεφθεί κάτι γι’ αυτά. Αυτό
κρίνεται απαραίτητο μια και οι εξελιγμένες τεχνολογίες για τους
συσσωρευτές γενικά (στην επόμενη 10ετία καταργούνται κάποιοι τύποι και
βγαίνουν συσσωρευτές «επόμενης γενιάς») θα αλλάξει την μελλοντική
διαχείριση τέτοιων αποβλήτων και οι ποσότητές τους.
– Στην Δράση Ε.6.3 («αγορά για δευτερογενή υλικά των ΑΕΚΚ»), προφανώς ως
πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η χρήση τους σε δημόσια έργα, αλλά θα
πρέπει, όταν αυτό είναι εφικτό, ως επόμενη επιλογή να ενισχυθεί η
αξιοποίηση τους ως δευτερογενείς πρώτες ύλες σε κατάλληλα
αδειοδοτημένες βιομηχανίες.
Δράσεις με κωδικούς Α.7,Ο.11,Ο.15
Έμφαση στην αξιοποίηση της βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας για θέρμανση, ζεστό νερό χρήσης κ.α. Η βιομάζα έχει περιορισμένη θερμική αξία για τον όγκο της και δεν είναι αποδοτική για μεγάλες μεταφορές. Η αξιοποίησή της για να είναι οικονομικά συμφέρουσα, να γίνεται σε τοπικό επίπεδο δήμου όπου θα είναι και πιο εύκολο να οργανωθεί.Γεωργικά και δασικά υπολείμματα, καλάμια, υπολείμματα γεωργικών βιομηχανιών μεταποίησης φρούτων, σπαστήρια αμυγδάλων, εκκοκκιστήρια βαμβακιού, κλαδέματα από πάρκα, κήπους, πλατείες, αστικό πράσινο, αλλά και βιομάζα από ζωικά και αστικά λύματα: μπορεί να υπάρχει διαθέσιμη βιομάζα όλο τον χρόνο από διαφορετικές πηγές. Για να εξασφαλιστεί η συνεχής επάρκεια, προτείνεται να γίνει συμβολαιοποίηση σχέσεων και ενημέρωση του κοινού.
Αξιοποιώντας την βιομάζα, πετυχαίνουμε τερματισμό της καύσης των γεωργικών υπολειμμάτων στα χωράφια από τους αγρότες και καθαρισμό των δασών από ξερά χόρτα και κλαδιά που βοηθούν στην εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών.
Από την άλλη, θα δημιουργηθούν μια σειρά δραστηριότητες, συλλογής, αποθήκευσης, φορτώματος, μεταφοράς της βιομάζας στην μονάδα παραγωγής . Η μονάδα παραγωγής ανάλογα με τις ποσότητες, μπορεί να είναι και μικρή ανά δήμο ή ανά νησί, ή και φορητή πάλι αγορασμένη ανά δήμο ή νησί.
Ο σχεδιασμός μέτρων πολιτικής για την κυκλική οικονομία είναι χρήσιμο να διέπεται από την έννοια «Safe by design». Η ενσωμάτωση της διάστασης της ασφάλειας από τα πρώιμα στάδια σχεδιασμού υλικών και προϊόντων στο νέο «Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία» κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική καθώς:
• Η ύπαρξη των τοξικών χημικών καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός προϊόντος έχει σημαντική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία (νοσηρότητα, θνησιμότητα) και στο περιβάλλον.
• Η εισροή τοξικών στον κύκλο διαχείρισης σε μεγαλύτερη ποσότητα από αυτήν με την οποία εξέρχονται δημιουργεί το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης (εξαιρετικά επικίνδυνο για ουσίες μη βιοαποικοδομησιμες).
• Τα μη ασφαλή προϊόντα της ανακύκλωσης θέτουν σε κίνδυνο τους εργαζόμενους στις αντίστοιχες μονάδες και θίγουν την ασφάλειά τους (Π.χ. ανακύκλωση των τοξικών υγρών μπαταριών αυτοκινήτων)
Κατ’επέκταση, είναι ευκταίο ο σχεδιασμός να προβλέπει:
• Χρηματοδότηση για έρευνα και καινοτομία στον τομέα της παρακολούθησης στον τομέα των τοξικών, με αποτέλεσμα τη δημιουργία θέσεων εργασίας
• Ερευνητικά προγράμματα για τη δημιουργία νέων υλικών ή την αδρανοποίηση τοξικών παραγόντων – σχεδιασμός προϊόντων τα οποία θα πληρούν εξαρχής τις προδιαγραφές ασφαλείας αντί για αντικατάσταση των ήδη υπαρχόντων, με αποτέλεσμα οικονομικό όφελος.
• Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα τοξικότητας, έτσι ώστε να τηρούν τους κανόνες και να μην κινδυνεύουν από τη μη σωστή χρήση των προϊόντων.
• Θέσπιση κανονιστικού πλαισίου για τον έλεγχο της χρήσης των χημικών στην παραγωγή με στόχο την ελάττωση τους.
• Ετήσια υποβολή στοιχείων από τομείς της βιομηχανίας / φορείς ανακύκλωσης σε σχέση με τις ποσότητες κάθε τοξικής ουσίας που απελευθερώνεται στο περιβάλλον μέσω των εργασιών τους.
Με εκτίμηση,
Λ. Παπαμικρούλη
(ΓΓΕΚ – Τμήμα Σχεδιασμού και Προγραμματισμού)
Τομέας : Κτίρια, δράση με κωδικό Ε.6.
Ο Σύλλογος Ιδιοκτητών Διατηρητέων κτιρίων και μνημείων προτείνει ως μέρος των δράσεων Ε.6.1 και Ε.6.4 ,πως η αποκατάσταση για ιστορικά, διατηρητέα και παραδοσιακά κτίρια και κτιριακά σύνολα μπορεί να αποτελέσει ένα βέλτιστο παράδειγμα υιοθέτησης των αρχών της κυκλικής οικονομίας, της αειφορίας και της διατήρησης των πόρων. Από τα οικοδομικά υλικά, οι πέτρες ως επί το πλείστον επαναχρησιμοποιούνται. Τα κονιάματα είναι φτιαγμένα από χώμα του τόπου και για την μεταφορά των οικοδομικών υλικών εξοικονομείται ενέργεια σε σχέση με νέες κατασκευές. Η επιβάρυνση του τοπικού περιβάλλοντος και της γειτονιάς σε σχέση με νέες οικοδομές είναι σχεδόν μηδενική. Η επισκευή τέτοιων κτιρίων με σύγχρονα μέσα και κανονισμούς θα εξασφαλίζει την βελτίωση της στατικής επάρκειας, της ανθεκτικότητας και της προσαρμοστικότητας των δομημένων περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς για το μέλλον. Με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας θα γίνεται η μελέτη για την συλλογή, επεξεργασία, χρήση των όμβριων υδάτων και των νερών χρήσης και η επανάχρησή τους. Η κατάταξη των κτιρίων ως υψηλής ενεργειακής αποδοτικότητας, nzeb, αειφόρα, πράσινα, θα γίνεται βάσει του near zero αποτυπώματος ως προς τους ενεργειακούς πόρους για την επισκευή και την λειτουργία τους, τα υλικά και την εξοικονόμηση του νερού. Όσον αφορά τη δράση Ε.6.5, ζητάμε την δημιουργία χρηματοδοτικού προγράμματος για την αποκατάσταση ιστορικών, διατηρητέων, παραδοσιακών κτιρίων και κτιριακών συνόλων, για το οποίο έχουμε έτοιμη πρόταση.
Παρατηρήσαμε κατά την μελέτη του Σχεδίου της Διαβούλευσης ότι θέματα που αφορούν στην συνεισφορά της Έρευνας και Καινοτομίας στην Κυκλική Οικονομία ειδικότερα κατά το Σχεδιασμό της νέας Προγραμματικής Περιόδου 2021 – 2027 θα πρέπει να αποτυπωθούν με περισσότερη ευκρίνεια.
Στο κείμενο του Σχεδίου στο Κεφάλαιο 4 «ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ» είχαμε προτείνει να προστεθεί μία παράγραφος κατ’ αναλογία των υπολοίπων (δράσεων), που θα αφορούσε στην Έρευνα και Καινοτομία και θα μπορούσε να έχει ως τίτλο (ενδεικτικά) «Δράσεις Έρευνας και Καινοτομίας που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την κυκλική οικονομία».
Δράττοντας της ευκαιρίας θα θέλαμε επίσης να επισημάνουμε ότι στο «Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την κυκλική οικονομία» παρατηρείται η έλλειψη αναφοράς στην έννοια “Safe by design”. Ο όρος αφορά στον σχεδιασμό της παραγωγής υλικών και προϊόντων με έμφαση στην ασφάλεια από τα πρώιμα κιόλας στάδια.
Η χρησιμότητα αναφοράς της παραπάνω έννοιας έχει αποτυπωθεί μέσα από την διαδικασία Επιχειρηματικής Ανακάλυψης της Συμβουλευτικής Ομάδας Εργασίας της ΓΓΕΚ «Περιβάλλον – Βιώσιμη Ανάπτυξη – Κυκλική Οικονομία» και για τον λόγο αυτό θεωρούμε ότι ο σχεδιασμός, η παρακολούθηση και αξιολόγηση μέτρων πολιτικής για την κυκλική οικονομία οφείλει να διέπεται και από αυτή την παράμετρο. Ένα αποδοτικό δίκτυο βιομηχανικής συνεργασίας με την συμβολή της Έρευνας και Καινοτομίας θα στοχεύει στην καλύτερη διαχείριση των πόρων και θα συμβάλλει στην εφαρμογή της “Safe by design” πολιτικής.
Με εκτίμηση
Δρ. Αντώνιος Γυπάκης
Προϊστάμενος Τμήματος Σχεδιασμού και Προσγραμματισμού
Γενική Γραμαμτεία Έρευνας και Καινοτομίας
Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που το Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία είναι τόσο λεπτομερές και φιλόδοξο. Η κυκλική οικονομία είναι μια αναγκάια αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας αλλά επιπλέον προσφέρει ιδιαίτερες ευκαιρίες για καινοτομία και δημιουργικότητα.
Η 3QUARTERS είναι μια επώνυμη μάρκα αξεσουάρ μόδας που ιδρύθηκε το 2015 στην Αθήνα, μία από τις πρωτοπόρες και καινοτόμες επιχειρήσεις στο χώρο της μόδας στην Ελλάδα. Δέσμευση μας είναι οι αρχές του βιώσιμου σχεδιασμού και η υπεύθυνη δημιουργικότητα. Ήδη από το 2015 χρησιμοποιούμε έναν εντελώς κυκλικό τρόπο λειτουργίας και τηρούμε πολιτική μηδενικών απορριμμάτων (zero waste). Χρησιμοποιούμε αποκλειστικά ρετάλια από τέντες αθηναικών μπαλκονιών τα οποία και επαναχρησιμοποιούμε. Προμηθευόμαστε όλη την πρώτη ύλη μας σε τοπικό επίπεδο, βοηθώντας τεντάδες με την αποκομμιδή παλιών υφασμάτων και ρεταλιών που έχουν ξεμείνει στα ράφια τους για χρόνια. Επιπλέον, προσφέρουμε δωρεάν επισκευές και ζητάμε από τους πελάτες μας να μας επιστρέψουν τα παλιά και μη επισκευάσιμα πλέον προιόντα 3QUARTERS για να ανακυκλωθούν από εμάς. Είμαστε υπεύθυνοι όχι μόνο για την παραγωγή αλλά και για τη διαχείρηση των προιόντων μας μετά το τέλος της ζωής τους.
Τα υφάσματα που χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία τεντών είναι σχεδόν αποκλειστικά από πολυεστέρα. Από όσο ξέρουμε, και παρά τις οδηγίες της ΕΕ, η αποκομμιδή και περιβαλλοντικά σωστή επεξεργασία παλιών υφασμάτων τεντών είναι σχεδόν ανύπαρκτη στην Ελλάδα. Είναι συχνό φαινόμενο να βρίσκουμε παλιές, κατεβασμένες τέντες στους κάδους απορριμάτων και είναι βέβαιο ότι καταλήγουν σε χώρους ταφής. Πρόκειται για συνθετικά υφάσματα σε τεράστιες ποσότητες που θα πάρουν δεκαετίες να διασπαστούν. Δυστυχώς, την ίδια τύχη έχουν και τα ρετάλια ή παλία υφάσματα (dead stock) από τους κατά τόπους τεντάδες, με τη διαφορά ότι η διαδρομή τους στη χωματερή είναι σχεδόν αόρατη.
Πρόκειται για εκατοντάδες τόνους υφασμάτων, χρησιμοποιημένα και ρετάλια που καταλήγουν σε χωματερές σε ετήσια βάση. Μέχρι τώρα, έχουμε διασώσει και μετασκευάσει τουλάχιστον 4 τόνους υφασμάτων, με αυξητικούς ρυθμούς κάθε χρόνο.
Μερικές ιδέες για το Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία.
1.
Με την εμπειρία μας στη διαχείρηση παλιών υφασμάτων, το ήδη εφαρμοσμένο και επιτυχημένο επιχειρηματικό μοντέλο κυκλικότητας και μηδενικών απορριμμάτων και την επιτυχημένη παρουσία των προιόντων μας σε διεθνές επίπεδο, πιστεύουμε ότι θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε στο Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία. Πιο συγκεκριμένα:
Στις Δράσεις για τη Βιώσιμη Παραγωγή και τα σημεία Π.5 και Π.7, είμαστε διαθέσιμοι να μοιραστούμε την τεχνογνωσία και εμπειρία ετών στη διαμόρφωση των κριτηρίων βιώσιμης παραγωγής και προσδιορισμό προδιαγραφών για δευτερογενή υλικά και βιώσιμα προιόντα. Ειδικά στις επιχειρηματικές πολιτικές μηδενικών αποριμάτων, έχουμε ήδη ένα πλήθος ιδεών και επιτυχημένων πρωτοβουλιών.
Στις Δράσεις για Βιώσιμη Κατανάλωση και το σημείο Κ.5, μετά από χρόνια ενημέρωσης του του κοινού και συμμετοχές σε πρωτοβουλίες και δράσεις μηδενικών απορριμάτων, θα μπορούσαμε να αναλάβουμε την οργάνωση επιμορφωτικών δράσεων σε τοπική και εθνική κλιμακα. Η ενημέρωση του κοινού είναι από τουε κεντρικούς πυλώνες της δουλειάς μας, και διακρίνουμε ήδη μια σημαντική ανταπόκριση από πολίτες και επαγγελματίες της βιομηχανίας τεντών.
Στις Δράσεις για λιγότερα απορρίματα με μαγαλύτερη αξία και στις Δράσεις για κλωστουφαντουργικά προιόντα και τα σημεία Α.4, Α.5, Α.8 και Ε.5.1, έχουμε μια σειρά από ιδέες και προτάσεις σε αποκεντρωμένη κλίμακα που θα βοηθούσαν την εναλλακτική διαχείρηση απορριμάτων και παραπροιόντων κλωστουφαντουργίας. Είμαστε ήδη σε ένα κύκλο που αντιμετωπίζει κοινά προβλήματα και αναζητά κοινές λύσεις, σαν παραγωγοί και διαχειριστές δευτερογενών πρώτων υλών.
Ειδικά στο σημείο Ε.5.2, η ξεχωριστή αποκομιδή κλωστουφαντουργικών προιόντων θα πρέπει να ακολουθείται από ένα συνολικό σχέδιο διαχείρησής τους. Η συνήθης πρακτική είναι η αποστολή σε χώρες του εξωτερικού προς καταστροφή και ύφανση εξ’αρχης. Η επανάχρηση μπορεί να λάβει κεντρικό ρόλο και να γίνει τοπικά και ολοκληρωμένα. Με τα κατάλληλα κίνητρα και οργάνωση, η ίδρυση τοπικών ΜΜΕ και ΠΜΕ που μπορούν να επαναχρησιμοποιούν τοπικά παραπροιόντα κλωστουφαντουργίας, θα ήταν οικονομικά και κοινωνικά επωφελής.
Στις Οριζόντιες Δράσεις και τα σημεία Ο.1, Ο.3 και Ο.4, πιστεύουμε πως θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε με τεχνογνωσία και εμπειρία ετών. Θα θέλαμε να είμαστε μέρος της συζήτησης και να συνδράμουμε στη δημιουργία ενός ευρέος δικτύου βιώσιμων παραγωγών. Ο χώρος της μόδας, αν και δεν είναι από τους μεγαλύτερους στη χώρα, θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα και να πρωτοπορήσει στην επίτευξη φιλόδοξων στόχων βιωσιμότητας.
2.
Ταυτόχρονα, θα θέλαμε να ζητήσουμε το σαφή διαχωρισμό ανακύκλωσης και επανάχρησης, ιδιαίτερα σε θέματα πιστοποίησης, ενημέρωσης και επιχορήγησης. Η επανάχρηση πρώτων υλών είναι το πρώτο και πιο σημαντικό στάδιο στην κυκλική οικονομία και η ενημέρωση του κοινού και σήμανση προιόντων θα πρέπει να το κάνει σαφές και κατανοητό.
Στο σημείο Π.3 για παράδειγμα, η σήμανση και πιστοποίηση προιόντων που είναι αποτέλεσμα επανάχρησης θα ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Ειδικά μιας και στο χώρο της μόδας έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται μάρκες και προιόντα που διαφημίζονατι ως “βιώσιμα” χωρίς κανένα στοιχείο και καμία λεπτομέρεια (greenwashing).
Συγκενικά, το σημείο Π.5 τα κριτήρια βιώσιμης παραγωγής θα πρέπει να είναι σαφή και διαστρωματωμένα, χωρίς να επιτρέπουν παρερμηνίες.
Από την άλλη μεριά, ως δημιουργοί νέων προιόντων με παλιά υφάσματα, είμαστε σε έναν συνεχή αγώνα εύρεσης νέων πρώτων υλών. Τις περισσότερες φορές αυτό συμπεριλαμβάνει ενημέρωση των πιθανών προμηθευτών από το μηδέν για την αξία και χρησιμότητα αυτών των υφασμάτων και την ανάγκη να μην αποριφθούν στο περιβάλλον.
Το σημείο Α.6 είναι ιδαίτερα σημαντικό για τον αποχαρακτηρισμό παραπροιόντων σαν αποβλήτων, αλλά στο βαθμό που αυτά θα θεωρούνται εξίσου αναγκαία να διαχειριστούν, ειδικά όταν υπάρχουν άλλοι παραγωγοί, όπως εμείς, που μπορούν να το κάνουν. Αλλιώς, η σήμανση παραπροιόντων σαν μη-αποβλήτων, μπορεί εύκολα να οδηγήσει στην απόρριψή τους χωρίς συνέπειες. Η ηλεκτρονική τιμολόγιση αποτελεί ένα καλό παράδειγμα ελέγχου των υφασμάτων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή και αυτών που ξεμένουν. Με αυτόν τον τρόπο θα αποτρέπεται η “εξαφάνιση” αποθεμάτων και παραπροιόντων και η ανάγκη διαχείρησής τους.
Στα σημεία Α.5 και Α.8, σαν μέρος των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρησης θα πρέπει να υπάρχουν σαφή αντικίνητρα για την απόριψη κλωστουφαντουργικών παραπροιόντων και την ενεργή δημιουργία δικτύων και αγορών με σκοπό την επίτευξης εύκολων και συμφέρουσων συναλλαγών για όλα τα μέρη. Αντίστοιχες ιδιωτικές και κρατικές πρωτοβουλίες είναι ήδη επιτυχημένα εφαρμοσμένες σε χώρες της Ευρώπης.
3.
Τέλος, θα θέλαμε να επισημάνουμε τη σημασία των ήδη υπαρχόντων πρωτοβουλιών και επιχειρήσεων που εφαρμόζουν ένα κυκλικό επιχειρηματικό μοντέλο. Οικονομικά κίνητρα για: βιώσιμη παραγωγή (όπως Π.1, Π.2, Π.4), βιώσιμη κατανάλωση (Κ.4), απόβλητα με μεγαλύτερη αξία (όπως κλωστουφαντουργικά Α.5, Α.8 και Ε.5.1) και οριζόντιες δράσεις (Ο.8, Ο.17) θα πρέπει να επεκταθούν και σε υπάρχουσες, αποδεδειγμένα επιτυχημένες επιχειρήσεις.
Όντας ΜΜΕ σε έναν νέο, καινοτόμο χώρο, αντιμετωπίζουμε πολλά από τα κοινά οικονομικά προβλήματα καινοφανών επιχειρήσεων (startups) και έντονο ανταγωνισμό από μεγάλες εταιρείες γρήγορης μόδας που αποτελούν μεγάλο μέρος του περιβαλλοντικού και καταναλωτικού προβλήματος. Ιδιαίτερα μιας και καινοτόμες ΠΜΕ και ΜΜΕ διαθέτουν τις βάσεις και την εμπειρία και θα μπορούσαν να μεγαλώσουν σε κλίμακα πιο γρήγορα, και να αποτελέσουν κέντρα τοπικών δικτύων.
Ένα τελαυταίο σημείο αφορά το ήδη ανπτυσσόμενο δίκτυο δημιουργών στο χώρο της μόδας που δυσκολεύονται να ξεκινήσουν επιχειρηματικά λόγω μεγάλου κόστους έναρξης μιας νέας επιχείρησης. Πρόκειται για πολλές μικρές πρωτοβουλίες που έχουν έτοιμα σχέδια και προιόντα και είναι έτοιμες να προχωρήσουν σε παραγωγή προιόντων από επαναχρησιμοποιημένο πλαστικό μιας χρήσης. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν καν θετημένοι ΚΑΔ “ανωκύκλωσης” (upcycling) και δημιουργικής επανάχρησης. Ένας ΚΑΔ επανάχρησης ρεταλιών, στοκ, παραπροιόντων κλωστουφαντουργίας τεντών, ιστίων σκαφών, πλαστικών υφασμάτων κτλ, μπορεί να καθορίσει ξεκάθαρα τις βιώσιμες επιχειρήσεις κυκλικής οικονομίας. Θα επέτρεπε επίσης, την στοχευμένη εφαρμογή οικονομικών κινήτρων και μέτρων (όπως χρηματοδοτήσεις, επιδοτήσεις,μείωση ΦΠΑ, μειώσεις φόρου κτλ) στον συγκεκριμένο ΚΑΔ. Η θέτηση ενός τέτοιου ΚΑΔ, μαζί με τα πιθανά οικονομικά κίνητρα του σημείου Π.1 θα ήταν ιδιαίτερα βοηθητικά με άμεσο αποτέλεσμα τη δραστηριοποίηση βιώσιμων ΠΜΕ και ΜΜΕ σε πολύ σύντομο χρόνο.
Ευχαριστούμε για την ευκαιρία να καταθέσουμε τις προτάσεις και ιδέες μας και ευχόμαστε κάθε επιτυχία.
Γαρυφαλιά Π. Πιτσάκη, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, TU DELFT, ιδρυτής του βιώσιμου brand 3QUARTERS
Προτείνω εκ μέρους της επιστημονικής ομάδας στην οποία συμμετέχω και η οποία ασχολείται με την κυκλική οικονομία (αξιοποίηση κάθε είδους οργανικού υλικού για επιστροφή πίσω στη φύση), την ένταξη στην κυκλική οικονομία των νοσοκομείων και των άλλων δημόσιων ιδρυμάτων με την εκτέλεση πιλοτικών έργων που θα περιλαμβάνουν τις παρακάτω ενέργειες.
1.Οργάνωση της διαδικασίας συλλογής των παραγόμενων βιοαποβλήτων στα εστιατόρια δημόσιων νοσοκομείων και ιδρυμάτων
2.Οργάνωση της προδιαλογής του οργανικού κλάσματος των βιοαποβλήτων από τα εστιατόρια δημόσιων νοσοκομείων και ιδρυμάτων και συλλογή του σε καφέ κάδους.
3.Συλλογή των πρασίνων και της φυτικής βιομάζας αποτελούμενης από κλαδοδέματα, φύλλα, χόρτα, καρπούς δένδρων, άχυρα κ.λπ. από τα οικόπεδα των δημόσιων νοσοκομείων και ιδρυμάτων σε πράσινους κάδους.
4.Παραγωγή compost από τα παραπάνω συλλεγμένα υλικά
5.Ανάλυση και έλεγχος ποιότητας του παραγόμενου κομπόστ από διαπιστευμένο πιστοποιημένο εργαστήριο.
6.Εφαρμογή του παραγόμενου κομπόστ σε βιολογικές θερμοκηπιακές και υπαίθριες καλλιέργειες των παραπάνω νοσοκομείων και ιδρυμάτων.
7.Παραγωγή βιολογικών προϊόντων από τις ανωτέρω βιολογικές καλλιέργειες.
8.Διάθεση και κατανάλωση των βιολογικών προϊόντων ίδια νοσοκομεία και ιδρύματα.
Είμαστε στη διάθεσή σας για ότι χρειαστείτε.
Δρ. Ευάγγελος Χατζηγιαννάκης
Κύριος Ερευνητής του Ινστιτούτου Εδαφοϋδατικών Πόρων του
Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού ‘ΔΗΜΗΤΡΑ΄
ΒΙΠΕΘ Σίνδου, Θεσσαλονίκης, ΤΚ 57400
τηλ. 2310798790 εσ. 111
email: e.hatzigiannakis@swri.gr
hatzigiannakis@gmail.com
SKYPE:ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Αναφορικά με τη συμμετοχή των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται σε εργασίες άτυπης ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών όπως είναι άτυπη αγορά συλλογής και διαλογής μετάλλων, η ρακοσυλλογή και η διάθεση χρησιμοποιημένων αντικειμένων σε υπαίθριες αγορές (παζάρια), το σχέδιο θα πρέπει συνολικά κατά την εφαρμογή του να συμπεριλάβει προβλέψεις που να συνδέουν τις εργασίες αυτές με την κυκλική οικονομία σε ένα νέο υγιές και βιώσιμο καθεστώς.
Ενδεικτικά:
– Οι δράσεις Κ.2.(Δημιουργία Κέντρων Επαναχρησιμοποίησης Υλικών), Κ.3. (Κίνητρα για Οικονομία Διαμοιρασμού), Κ.4. (Αγορά Second Hand) και Κ.6. (Προϊόν ως Υπηρεσία) θα πρέπει να εφαρμοστούν με εμπλοκή φορέων εργασίας (ΥΠΕΚΥ) ώστε να αναπτυχθούν συνδέσεις εκπαίδευσης και απασχόλησης επαγγελματιών που ήδη εμπλέκονται στους παραπάνω τομείς
– Η χρηματοδότηση των υποδομών διαλογής στην πηγή θα πρέπει να προβλέψει την ενίσχυση κοινωνικών επιχειρήσεων (π.χ. ΚΟΙΝΣΕΠ) και την εκπαίδευση στις αρχές της Κυκλικής Οικονομίας (π.χ. μέσω ΟΑΕΔ) ώστε να μην αποκλειστούν από βασικές πηγές βιοπορισμού ομάδες πληθυσμού που εμπλέκονται στην άτυπη ανακύκλωση.
– Ομοίως για την πρόβλεψη DRS (Σύστημα Επιστροφής Εγγύησης) ώστε να μην αποκλείσει εναλλακτικές διάθεσης ανακυκλωσίμων εάν αυτές λάβουν σχετική πιστοποίηση.
– Η πρόβλεψη για το Ε.1.2. και την αυστηροποίηση του πλαισίου συλλογής ΑΗΗΕ θα πρέπει να ανταγωνιστεί ότι σημαντικός αριθμός ανθρώπων βιοπορίζονται από τη (παράνομη) συλλογή ΑΗΗΕ, τον κατ’ οίκον διαχωρισμό των υλικών και τη διάθεση τους στην αγορά και να δημιουργεί σχήμα το οποίο να αποτρέπει ρεαλιστικά την παραπάνω διαδικασία.
Άλλα:
– Δημοσίευση τεκμηρίωσης των κριτηρίων επιλογής των ρευμάτων για τη δημιουργία ΣΕΔ στη δράση Α.5 εντός του χρονικού ορίζοντα 2022-2025.
1. Η κυκλική οικονομία αφορά και ολα τα «άλλα προϊόντα¨ και όχι μόνο τα οργανικά/συσκευασίες, που μάλλον εστιάζει ο οδικός χάρτης.
2. Η κυκλική οικονομία ως στόχος και επιδιωκόμενο αποτέλεσμα , δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την εφαρμογή του ν. 2939/01 καθώς και της διευρυμένης ευθύνης του «κατόχου» και του «παραγωγού» αποβλήτων των αρθ. 24,25 ν. 4042/12, η οποία τυγχάνει μερική και ελλιπής ακόμα. Συνεπώς οι ανωτέρω εμπλεκόμενοι και οι σχετικές διατάξεις πρέπει να περιλαμβάνονται στον οδικό χάρτη της κυκλικής οικονομίας, τόσο ως προς την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση αυτών των εμπλεκομένων, όσο και ως προς την τήρηση των εν λόγω διατάξεων.
3. Το «προϊόν ως υπηρεσία» είναι εξαιρετικός στόχος του οδικού χάρτη. Απαιτείται εκπαίδευση της αγοράς και του καταναλωτή στην αντίληψη αυτή,ήτοι απομάκρυνση από την «πώληση προϊόντος» και προσέγγιση στην πώληση της αξίας/υπηρεσίας του προϊόντος»
4. Η αναθεώρηση των τοπικών/περιφερειακών σχεδίων καθώς και η λειτουργία «Πράσινων σημείων» μένει να υλοποιηθούν, αφού έχουν ήδη θεσμοθετηθεί.
5. Για την ανακύκλωση Φ/Β πλαισίων υπάρχει ήδη από Ιούλιο 2020 ΣΕΔ εγκεκριμένο από τον ΕΟΑΝ (δεν υπάρχει ως θετική αναφορά , αντίθετα δίδεται εντύπωση ότι τώρα σχεδιάζεται στον οδικό χάρτη η χορήγηση έγκρισης ΣΕΔ για ανακύκλωση Φ/Β )
6. Στον οδικό χάρτη, αναφέρονται μόνο τα «ηλεκτρονικά» προϊόντα/απόβλητα ως υπαγόμενα στο σχεδιασμό, προγράμματα κλπ. Τα «ηλεκτρικά » προϊόντα δεν τυγχάνουν «επαναχρησιμοποίησης», «οικολογικού σχεδιασμού», ecolabel κλπ;;
7. Ο οδικός χάρτης κυκλικής οικονομίας είθε να εφαρμοσθεί, σταθερά και ενιαία, με σύμπνοια και συνεργασία των αρμόδιων υπουργείων και του ΕΟΑΝ.
Σίγουρα το σχεδιο δράσης προς την κυκλική οικονομία ειναι προς την σωστή κατευθύνση, έστω και αργοπορημένα η Ελλάδα αναλαμβάνει πρωτοβουλίες προς μια κατεύθυνση η οποία σε άλλες Ευρωπαικές χώρες ακολουθείται εδώ και δεκαετίες.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να το τονισθεί ότι κατά την γνώμη μου θα έπρεπε να δωθεί περισσότερη βαρύτητα σε επενδύσεις σε ανταγωνιστηκότητα και καινοτομία καθώς σύμφωνα με την έκθεση το ποσοστό του ΑΕΠ που επενδύεται για τέτοιου είδους δραστηριότητες στην χώρα μας είναι της τάξεως του 0.05%. Αν αυτό δεν διπλασιαστεί τουλάχιστον δεν είναι δυνατόν να υπάρξει κάποια θετική αλλαγή στον συγκεκριμένο τομέα.
Συγχαίρω και στηρίζω τη σύνταξη ενός τόσο πρωτοπόρου σχεδίου δράσης το οποίο δίδει τη δυνατότητα για την δημιουργία μιας πιο βιώσιμης ανάπτυξης, είδικά σε ΜΜΕ αλλα και ΠΜΕ.
Σε σχέση με τις δράσεις για την κυκλική οικονομία πρέπει να γίνει μέριμνα για κάποιες κατηγορίες συνθετικών κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων (ΣΚΠ) που δημιουργούνται κάθε χρόνο στην Ελλάδα και που η βέλτιστη διαχείριση τους μπορεί να επιτευχθεί πρώτιστος και κυρίως στα πλαίσια της επανάχρησης και τις κυκλικής οικονομίας.
Συνθετικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα
Τα συνθετικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, ιστία σκαφών, διαφημιστικές πινακίδες, σκίαστρα, καλύπτρα επαγγελματικών οχημάτων κ.α. αποτελούν ένα σημαντικό όγκο απορριμμάτων που η επανάχρηση τους σε Ευρωπαϊκό επίπεδο έχει συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη καινοτόμων εταιριών που δραστηριοποιούνται κυρίως στις δημιουργικές βιομηχανίες.
Τα ιστία σκαφών (πανιά ιστιοπλοϊκών) εταιριών που δραστηριοποιούνται στον θαλάσσιο τουρισμό και τον ναυταθλητισμό που δυνητικά αποσύρονται ετησίως από τη χρήση είναι κατ’ ελάχιστο της τάξεως των 15000-25000 τ.μ. Μεγάλος όγκος αυτών συλλέγεται για επανάχρηση και μεταποίηση σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης από μικρό αριθμό ΠΜΕ που δραστηριοποιούνται, κάποιες ήδη εδώ και 8 χρόνια. Επιπλέον πρέπει να γίνει μέριμνα για την διαχείριση των απορριμμάτων μέσω επανάχρησης για πλαστικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα όπως διαφημιστικές πινακίδες εκδηλώσεων (banners) οπού ο χρόνος χρήσης τους μετριέται σε μέρες ενώ ο χρόνος αντοχής του υλικού μετριέται σε εκατοντάδες χρονιά. Το Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, οι Ο.Τ.Α, για παράδειγμα στο πλαίσιο της προώθησης των δραστηριοτήτων τουΣ δημιουργούν κάθε χρόνο κάποιες χιλιάδες διαφημιστικές πινακίδες η επανάχρηση των οποίων θα μείωνε σημαντικά τον όγκο των απορριμμάτων και θα μπορούσε να δημιουργεί αντικείμενο εργασίας για ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. ή ΜΜΕ ή ΠΜΕ. Τέλος, η κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα (μεγάλη ηλιοφάνεια κλπ.) που έχουν δημιουργήσει την μεγάλη ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού στη νησιωτική Ελλάδα έχουν καταστήσει την χρήση και την αλλαγή σκίαστρων (τεντών) ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα ανάγκη. Οι εκατοντάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή σκίαστρων θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την συνεργασία με εταιρίες επανάχρησης των απορριμμάτων της δραστηριότητας τους.
Δράσεις για την δημιουργία ευκαιριών:
Π.1 Δράσεις που δημιουργούν κίνητρα για τις επιχειρήσεις της επανάχρησης είναι πολύ θετικές. Η εμπειρία μας δείχνει πως η εξ’ αρχή σχεδίαση προϊόντων για την επανάχρηση δίδει μειώνει την απόρριψη υλών σε μεγάλο βαθμό. Θεωρούμε πως στοχευμένα κίνητρα για προϊόντα που είναι σχεδιασμένα για επανάχρηση θα δημιουργήσουν σημαντικά οφέλη στην αύξηση της επανάχρησης. Υπάρχουν ήδη προϊόντα (κάποια αναφέρονται παρακάτω) που η φύση τους επιτρέπει την επανάχρηση τους. Τέλος είναι πάρα πολύ σημαντικό να γίνει σαφής διαχωρισμός μεταξύ προϊόντων που προέρχονται από επανάχρηση με των ανακυκλωμένων προϊόντων δεδομένο του πολύ μεγαλύτερου ενεργειακού αποτυπώματος των ανακυκλωμένων προϊόντων.
Π.4 Είναι σημαντικό εταιρίες που επαναχρησιμοποιούν κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα διαθέτουν κίνητρα για τη συνεχή απομείωση του όγκου πρώτων υλών που χρησιμοποιούν.
Ο.8. Η δημιουργία χρηματοδοτικών μοντέλων που διαθέτουν κριτήρια αναγνώρισης της κυκλικότητας εταιριών είναι εξαιρετικά σημαντική. Υπάρχουν εταιρίες που είναι περισσότερο κυκλικές από άλλες.
Ε5.1 Υπάρχουν ήδη κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα που είναι εύκολα επαναχρησιμοποιήσιμα. Η βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου μπορεί να αυξήσει σημαντικά τη δυνατότητα επανάχρησης προϊόντων. Η επανάχρηση και ανάκτηση βαμβακερών κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων στην Ευρώπη και την Αμερική έχει ήδη δημιουργήσει νέες αγορές στα προϊόντα ένδυσης.
5.2 Θεωρούμε πως τα δίκτυα επανάχρησης υλικών που έχουν ήδη δημιουργηθεί μπορούνε να συνεχίσουν να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην διαλογή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
Χρήση ήδη υπάρχουσας τεχνογνωσίας επανάχρησης κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων και ΣΚΠ:
Η ύπαρξη και πολυετή οργάνωση της επανάχρησης ΣΚΠ σε επίπεδο εταιριών όπως η δική μας μπορεί διευκολύνει τη δυνατότητα ταχείας καταγραφής και διάχυσης βέλτιστων πρακτικών επανάχρησης κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων εν γένει.
Δράσεις που περιγράφονται στα μέρη Π1.3, Α.5, 0.1, 0.13, Ο.15, 0.16, μπορούν να εμπλουτιστούν με την ένταξη βέλτιστων παραδειγμάτων επανάχρησης ΣΚΠ από ήδη υφιστάμενες εταιρίες επανάχρησης όπως η δική μας που διαθέτει εμπειρία 8 ετών στην δημιουργία δικτύου επανάχρησης και διάθεσης προϊόντων.
Για την Salty Bag ΙΚΕ
Εταιρία επανάχρησης ιστίων, κατασκευή τσαντών και παρομοίων ειδών
Στρατής Ανδρεάδης
Διαχειριστής
1. Στο Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας να συμπεριληφθεί η συμμετοχή του πανελλαδικού δικτύου ΦοΔΣΑ, στην αρμοδιότητα των οποίων ανήκει αποκλειστικά η διαχείριση των απορριμμάτων της περιοχής ευθύνης τους. Παράλληλα να προστεθεί και η συμμετοχή των πανελλαδικών ενώσεων Περιφερειών και Δήμων.
2. Στον Πίνακα «Δράσεις για βιώσιμη κατανάλωση», σημείο Κ.2: Στην περιγραφή να προστεθεί η δημιουργία Περιβαλλοντικών Πάρκων με ευθύνη των ΦΟΔΣΑ (κατά το πρότυπο του Eco-Park στην Κρήτη το οποίο παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο 7 του Σχεδίου ως παράδειγμα καλής πρακτικής).
3. Στον Πίνακα «Δράσεις για λιγότερα απόβλητα με μεγαλύτερη αξία», σημείο Α.4: Στην περιγραφή να προσδιοριστεί συγκεκριμένος χρονικός ορίζοντας για υποχρεωτική εφαρμογή από τους ΟΤΑ του συστήματος «Πληρώνω Όσο Πετάω».
4. Στον Πίνακα «Δράσεις για λιγότερα απόβλητα με μεγαλύτερη αξία», σημείο Α.6: Στην θέσπιση κανόνων και κριτηρίων για τον αποχαρακτηρισμό των αποβλήτων να συμμετέχουν και οι ΦοΔΣΑ οι οποίοι έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα λειτουργίας εγκαταστάσεων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων και εκτελούν εργασίες ανάκτησης.
5. Στον Πίνακα «Δράσεις για λιγότερα απόβλητα με μεγαλύτερη αξία», σημείο Α.7: Οι αρμοδιότητες δημιουργίας ενός τέτοιου δικτύου πρέπει να συντονιστούν κεντρικά από το Υπουργείο. Στην περιγραφή όμως να προστεθεί ότι οι λοιπές αρμοδιότητες υλοποίησης, λειτουργίας και εποπτείας των εγκαταστάσεων θερμικής επεξεργασίας, πρέπει να είναι των ΟΤΑ Α’ βαθμού και των ΦοΔΣΑ στους οποίους ανήκει η αρμοδιότητα διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων.
6. Στον Πίνακα «Δράσεις για λιγότερα απόβλητα με μεγαλύτερη αξία», σημείο Α.8: Στην περιγραφή να αφαιρεθεί το σημείο 2 που αφορά στους ΦοΔΣΑ, καθώς υφίσταται ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο από το 2019. Το τέλος ταφής έχει καταργηθεί και στην θέση του οι ΦοΔΣΑ καταβάλλουν περιβαλλοντική εισφορά για την ενίσχυση των δράσεων κυκλικής οικονομίας (Ν. 4609/2019, αρ. 55, παρ. 1). Περαιτέρω εφαρμόζεται και πρόσφατος κανονισμός τιμολόγησης προς Δήμους με διαβάθμιση κόστους παροχής υπηρεσιών ανά ρεύμα αποβλήτων (ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΑΠΠ/31606/930/08.04.2019 – ΦΕΚ 1277/2019 B’).
7. Στον Πίνακα «Οριζόντιες δράσεις», σημείο Ο.15: Στην περιγραφή να προστεθούν κίνητρα για την ανάπτυξη της πράσινης οικοτεχνίας, εφαρμόζοντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας για την μείωση των υπολειμμάτων και της κατανάλωσης πόρων. Η θεσμοθέτηση της οικοτεχνίας προϋποθέτει την αναγνώριση μιας μορφής επιχειρηματικότητας, όπου το παραγωγικό δυναμικό θα έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τα αδύνατα σημεία του τομέα και να αξιοποιήσει ευκαιρίες που μένουν ανεκμετάλλευτες.
8. Στον Πίνακα «Ειδικές δράσεις σε βασικά προϊόντα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα», σημεία Ε.7.4 και Ε.7.5: Στην περιγραφή να συμπεριληφθούν και οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας στραγγισμάτων των εγκαταστάσεων επεξεργασία απορριμμάτων (ΧΥΤ, ΜΕΒΑ, ΜΕΑ).
9. Στο κεφάλαιο 5 «Παρακολούθηση του σχεδίου δράσης» σελ. 46: Η τελευταία παράγραφος φαίνεται ότι διακόπτεται χωρίς να ολοκληρώνεται το εννοιολογικό της περιεχόμενο.
Συγχαίρουμε γιά την δημιουργία Σχεδίου Δράσης και Οδικού Χάρτη. Όμως θα θέλαμε να εντοπίσουμε μία βασική ασάφεια όσον αφορά τον ρόλο των χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων (εφεξής «τηγανέλαια») στην Ελληνική κυκλική οικονομία.
Τα σχόλιά μας επιδιώκουν την ευχερή συμπερίληψη των τηγανελαίων, ως αποβλήτων τροφίμων, στην στρατηγική σας γιά την κυκλική οικονομία, ώστε να αποφευχθούν ασάφειες, οι οποίες ενδέχεται να στερήσουν στον τομέα αυτόν την πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία και ομάδες επεξεργασίας στρατηγικών.
Τηγανέλαια και Κυκλική Οικονομία σήμερα
Στην Ελλάδα παράγονται κάθε χρόνο απόβλητα τηγανέλαια της τάξης των 85.000 τόνων. Από αυτά 40.000 τόνοι περίπου παράγονται από την εστίαση και την βιομηχανία τροφίμων, ενώ περίπου 45.000 τόνοι παράγονται από τα σπίτια.
Τα πρώτα απορροφώνται επαρκώς από εταιρείες συλλογής, οι οποίες τροφοδοτούν κυρίως τις βιομηχανίες παραγωγής βιοντίζελ. Εδώ η κυκλική οικονομία λειτουργεί επαρκώς, αφού το καύσιμο «βιοντίζελ από τηγανέλαια» είναι το καθαρότερο από τα γνωστά καύσιμα, με εξαιρετικά μικρό αποτύπωμα (μείωση αερίων θερμοκηπίου κατά 88%). Η ρύθμιση αυτής της αγοράς έχει μεν σοβαρά προβλήματα (κυρίως βιωσιμότητας των εταιρειών συλλογής και επεξεργασίας αλλά και των εταιρειών βιομηχανικής παραγωγής βιοντίζελ αποκλειστικά από απόβλητα , με αποτέλεσμα την αδικαιολόγητη εξαγωγή εξοικονόμησης ρύπων σε άλλες χώρες της ΕΕ, λόγω της εξαγωγής ποσοτήτων βιντίζελ από απόβλητα που δεν απορροφώνται από την κατανομή, με αρνητικά αποτελέσματα στην επίτευξη των εθνικών πράσινων στόχων), όμως η επαναχρησιμοποίηση των τηγανελαίων που προέρχονται από την εστίαση είναι τουλάχιστον καθολική.
Τα δεύτερα όμως, τα οικιακά τηγανέλαια, που είναι και τα περισσότερα, απορροφώνται στην κυκλική οικονομία σε αμελητέα ποσοστά. Οι κύριοι λόγοι είναι τέσσερεις :
1. Το υψηλό λογιστικό κόστος συλλογής (μικροποσότητες ανά κατοικία)
2. Η έλλειψη παιδείας ανακύκλωσης στον γενικό πληθυσμό και η απροθυμία Δήμων και άλλων φορέων να επικοινωνήσουν την συγκεκριμένη αυτή ανάγκη στους πολίτες, συνοδευόμενη από την καθολική άγνοια του πληθυσμού ότι τα τηγανέλαια επιβαρρύνουν σημαντικά το φυσικό και αστικό περιβάλλον (επιμόλυνση υδροφόρου ορίζοντα, επιβάρρυνση βιολογικών καθαρισμών, βουνά λίπους στις αστικές αποχετεύσεις κλπ)
3. Η αδυναμία Δήμων και εταιρειών γενικής ανακύκλωσης να τα διαχειριστούν, αφού απαιτούν ειδική υποδοχή (υποδομές ειδικής αποθήκευσης, διαχωρισμού, θέρμανσης κλπ) και ειδική μεταφορά (βυτιοφόρα), που μόνο εξειδικευμένες εταιρείς διαθέτουν.
4. Η αποτυχία των σχετικών προσπαθειών εθελοντικής συλλογής μέσω «πράσινων σημείων» κλπ στην συλλογή υπολογίσιμων ποσοτήτων οικιακών τηγανελαίων , λόγω απροθυμίας των πολιτών να μεταφέρουν το συγκεκριμένο απόρριμμα σε εξειδικευμένα σημεία μακριά από την κατοικία τους, πράγμα που επιβεβαιώνεται και από την Ευρωπαϊκή πρακτική.
Μετά από πολυετείς προσπάθειες, κάποιες καινοτόμες ιδιωτικές επιχειρήσεις έχουμε καταλήξει σε σειρά νέων εργαλείων καθώς και στον σχεδιασμό και εφαρμογή δράσεων ευαισθητοποίησης των πολιτών και διευκόλυνσης της συλλογής, οι οποίες έχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα, αλλά στερούνται πρόσβασης σε χρηματοδοτικά εργαλεία γιά την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Η εμπειρογνωμοσύνη αυτών των εταιρειών μένει έτσι ανεκμετάλλευτη.
Τηγανέλαια και Κυκλική Οικονομία αύριο
Προκειμένου να επιτευχθεί η ικανοποιητική κυκλική χρήση των παραγόμενων στην Ελλάδα οικιακών τηγανελαίων, τόσο γιά την παραγωγή πράσινων καυσίμων, όσο και σε καινοτόμες εφαρμογές σε άλλα βιομηχανικά προϊόντα που περιλαμβάνονται στις προτεραιότητες του παρόντος Σχεδίου, απαιτείται η φραστική συμπερίληψή τους στο σχέδιο αυτό. Επίσης το σχέδιο αυτό θα πρέπει να αποσαφηνίζει (και επιτρέπει) την παράλληλη δράση Δημοσίου, Δήμων και άλλων φορέων δημοσίου συμφέροντος (μεικτών επιτροπών, κοινωνίας των πολιτών κλπ) με καινοτόμες εξειδικευμένες ιδιωτικές επιχειρήσεις, και να ευνοεί την συνεργασία τόσο στην χάραξη στρατηγικής, όσο και συγκεκριμένων αποτελεσματικών δράσεων.
Γιά τους λόγους αυτούς προτείνουμε ελάχιστες προσθήκες διατυπώσεων, ως εξής.
Προτεινόμενες αλλαγές / προσθήκες :
Εδάφιο 2.2.β : Έστω έμμεση αναφορά και των τηγανελαίων στους τομείς προτεραιότητας : «τρόφιμα, απόβλητα τροφίμων, νερό και θρεπτικές ουσίες».
Εδάφιο 2.2.4 : Ενίσχυση Δήμων «αλλά και εξειδικευμένων επιχειρήσεων περιφερειακής ή/και εθνικής εμβέλειας»
Ο.6 : σε χώρους ταφής «ή σε αποχετεύσεις»
Ο.17 : απόβλητα τροφίμων σε εστιατόρια, καταστήματα «και σπίτια».
Ευχόμαστε καλή επιτυχία!
Συγχαρητήρια για το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία που δίνει την δυνατότητα μια ουσιαστικής κι γρήγορης μετάβασης σε ένα πιο βιώσιμο τρόπο ζωής.
Μια γενική παρατήρηση είναι ότι η βιο-οικονομία που αφορά σε υλικά, προϊόντα και καύσιμα από ανανεώσιμες πηγές δεν αναφέρεται αυτολεξεί σε μια πληθώρα δράσεων του σχεδίου. Αυτό ίσως οδηγήσει σε παρερμηνείες στην εφαρμογή του σχεδίου και στον αποκλεισμό δράσεων από επιχειρήσεις και πολίτες. Η χρήση πρώτων υλών από ανανεώσιμες πηγές είναι κρίσιμης σημασίας στην κατασκευή προϊόντων που μπορούν να ανακυκλωθούν και θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρεται ονομαστικά σε όλες τις δράσεις.
Πιο συγκεκριμένα σχόλια σε κάθε ενότητα του σχεδίου δράσης παρατίθενται παρακάτω.
2.2.B – Βασικά προϊόντα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα
Προτείνουμε να προστεθούν τα παρακάτω:
• σκάφη, αεροπλάνα και βαγόνια σιδηροδρόμου
• Ξύλο και δέρμα (συνθετικό ή φυσικό)
• Μέταλλα
2.2.2 – Οι πολίτες και το νέο σχέδιο δράσης
Προτείνουμε να προστεθούν οι υπογραμμισμένες φράσεις:
…. Οι πολίτες θα αποκτήσουν πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία τόσο με την κατάλληλη περιβαλλοντική σήμανση και σήμανση κυκλικότητας των προϊόντων και διεργασιών όσο και με δράσης ενημέρωσης
2.2.3 – Η έρευνα – καινοτομία και η ψηφιοποίηση και το νέο σχέδιο δράσης
Προτείνουμε να προστεθούν οι υπογραμμισμένες φράσεις:
… Η πολιτεία θα συντονίσει πρωτοβουλίες καινοτομίας για την κυκλική οικονομία σε συνεργασία με πανεπιστήμια, ερευνητικούς οργανισμούς, τη βιομηχανία και τις ΜΜΕ και οργανώσεις πολιτών στο πλαίσιο κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας.
3 – Οι πέντε άξονες του οδικού χάρτη – Δράσεις για τη βιώσιμη παραγωγή και βιομηχανική πολιτική, σελίδα 21
Η δέσμη δράσεων του παρόντος άξονα θα πρέπει να προωθεί και τον επανασχεδιασμό των αρχικών προϊόντων ώστε οι διεργασίες κατασκευής τους να λαμβάνουν εξ΄αρχής υπόψη τους τη δυνατότητα επανάχρησης του προϊόντος με την ίδια ή διαφορετική μορφή.
3 – Οι πέντε άξονες του οδικού χάρτη – Οριζόντιες δράσεις, σελίδα 22
Προτείνουμε να προστεθούν δράσεις εκπαίδευσης πολιτών, καταναλωτών και επαγγελματιών.
3 – Οι πέντε άξονες του οδικού χάρτη – Ειδικές δράσεις για βασικά προϊόντα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα, σελίδα 23
Προτείνουμε να προστεθούν:
• σκάφη, αεροπλάνα και βαγόνια σιδηροδρόμου
• Ξύλο και δέρμα (συνθετικό ή φυσικό)
• Μέταλλα
4 – Οι Δράσεις του οδικού χάρτη
Π.1.1 (σελίδα 26)
Την ανάπτυξη ή τον μετασχηματισμό της παραγωγικής βάσης προς:
Περισσότερα κυκλικά προϊόντα με έμφαση στον οικολογικό σχεδιασμό, στον καινοτομικό, κυκλικό και οικολογικό χαρακτήρα, όπως προϊόντα με πιστοποίηση ecolabel, στην ανθεκτικότητα, στη δυνατότητα αναβάθμισης, μεταποίησης, αποσυναρμολόγησης και επισκευής.
Π.3 (σελίδα 26)
Να προστεθεί ότι η σήμανση θα αφορά και στα προϊόντα που είναι βιο-αποικοδομήσιμα, λιπασματοποιήσιμα (κομποστοποιήσιμα) κλπ. καθώς και αν το πριοόν κατασξευαστηκε από ανακυκλωμένη πρώτη ύλη και σε ποιο κύκλο ζωής βρίσκεται η πρώτη ύλη (πόσες φορές έχει ανακυκλωθεί).
Π.6 (σελίδα 27)
Πλαστικό υλικό χρησιμοποιείται εκτεταμένα και σε κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα καθώς και σε σκάφη και εσωτερικά μέρη αυτοκινήτων. Είναι σημαντικό τα μέτρα πρόβλεψης πλαστικών αποβλήτων να αφορούν και σε αυτές τις κατηγορίες προϊόντων.
Κ.2 (σελίδα 28)
Στη δημιουργία τοπικών κέντρων ανταλλαγής και εκπαίδευσης στην επανάχρηση να συμπεριληφθεί και εκπαίδευση για την οικιακή ή δημοτική βιο-αποικοδόμηση.
Α.3 (σελίδα 29)
Τα χρηματοδοτικά προγράμματα να αφορούν και στις μονάδες (βιο) αποικοδόμησης των προϊόντων που είναι απαραίτητο για να κλείσει ο κύκλος ζωής του μετά από πολλές χρήσεις/μεταποιήσεις του στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας.
Α.5 (σελίδα 29)
Προτείνεται να συμπεριληφθούν και τα εσωτερικά/εξωτερικά μέρη αυτοκινήτων και σκαφών που είναι από πλαστικό.
Ο.1 (σελίδα 32)
Το συντονιστικό όργανο να αφορά στην κυκλική ΒΙΟ – οικονομία και όχι μόνο οικονομία.
Ο.2 (σελίδα 32)
Το εθνικό παρατηρητήριο να αφορά στην κυκλική ΒΙΟ – οικονομία και όχι μόνο οικονομία.
Ο.3 (σελίδα 32)
Η Δημιουργία Εθνικής πρωτοβουλίας να συμπεριλαμβάνει και την βιο-οικονομία. Το όνομά της δε θα μπορούσε να είναι «Βιο-Κυκλική Συμμαχία για την Ελλάδα».
Ο.4 (σελίδα 32)
Το διαδικτυακό εθνικό αποθετήριο να περιλαμβάνει θέματα που αφορούν στην ευρύτερη κυκλική βιο-οικονομία και όχι μόνο στην κυκλική οικονομία.
Ο.5 (σελίδα 33)
Να γίνεται ειδική αναφορά και σε δείκτες βιο-οικονομίας (χρήση πρώτων υλών από ανανεώσιμες πηγές).
Ο.13 (σελίδα 35)
Να συμπεριληφθούν και δράσεις βιο-οικνομίας
Ο.15 (σελίδα 35)
Οι δράσεις να αφορούν και στην βιο-οικονομία
Ο.16 (σελίδα 35)
Οι επιμορφωτικές δράσεις και δράσεις προώθησης καινοτομίας να σφορούν και στην βιο-οικονομία.
Ο.17 (σελίδα 36)
Τα χρηματοδοτικά προγράμματα να περιλαμβάνουν και μοντέλα βιο-οικονομίας.
Ο.19 (σελίδα 36)
Να προστεθούν και οι κατασκευές.
Στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών στη Χημική και Βιομοριακή Μηχανική του ΑΠΘ στο οποίο συμμετέχουμε και στα πλαίσια του μαθήματος Κυκλικής Διαχείρισης Αποβλήτων μελετήσαμε το “Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την κυκλική οικονομία”. Σ’ αυτό αναπτύχθηκε λεπτομερώς η έννοια της κυκλικής οικονομίας και της ανακύκλωσης, ωστόσο παρατηρήσαμε την έλλειψη αναφοράς της έννοιας “Safe by design”.
Με τον όρο αυτό εννοούμε το σχεδιασμό της παραγωγής υλικών και προϊόντων με έμφαση στην ασφάλεια από τα πρώιμα κιόλας στάδια.
Βασικοί λόγοι για τους οποίους θεωρούμε σημαντική αυτή την προσθήκη είναι:
– ότι έχει διαπιστωθεί πως τοξικά χημικά υπάρχουν καθόλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός προϊόντος και επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία (νοσηρότητα, θνησιμότητα) και το περιβάλλον
– όταν τα τοξικά χημικά εισέρχονται στον κύκλο διαχείρισης σε μεγαλύτερη ποσότητα από αυτήν που εξέρχονται δημιουργούν το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης (εξαιρετικά επικίνδυνο για ουσίες μη βιοαποικοδομησιμες)
– ότι τα μη ασφαλή προϊόντα της ανακύκλωσης εκθέτουν τους εργαζόμενους στις αντίστοιχες μονάδες σε κίνδυνο και θίγουν την ασφάλειά τους (ένα κλασικό παράδειγμα είναι η ανακύκλωση των τοξικών υγρών μπαταριών αυτοκινήτων)
Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε επιτακτική την ανάγκη να ληφθούν ορισμένα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση.
– Χρηματοδότηση για έρευνα και καινοτομία στον τομέα της παρακολούθησης στον τομέα των τοξικών – δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας
– Ερευνητικά προγράμματα για τη δημιουργία νέων υλικών ή την αδρανοποίηση τοξικών παραγόντων – σχεδιασμός προϊόντων αντί για αντικατάσταση των ήδη υπαρχόντων που θα πληρούν εξαρχής τις προδιαγραφές ασφαλείας με αποτέλεσμα οικονομικό όφελος
– Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα τοξικότητας, έτσι ώστε να τηρούν τους κανόνες και να μην κινδυνεύουν από τη μη σωστή χρήση των προϊόντων
– Οι διάφοροι τομείς της βιομηχανίας / φορείς ανακύκλωσης να υποβάλλουν ετησίως τις ποσότητες κάθε τοξικής ουσίας που απελευθερώνεται στο περιβάλλον μέσω των εργασιών τους
– Η θέσπιση κανόνων από το αρμόδιο υπουργείο για τον έλεγχο της χρήσης των χημικών στην παραγωγή με σκοπό την ελάττωση τους
Ένα αποδοτικό δίκτυο βιομηχανικής συνεργασίας θα στοχεύει στην καλύτερη διαχείριση των πόρων και θα συμβάλλει στην εφαρμογή της safe by design πολιτικής. Αναγκαίο είναι το κράτος να επιβλέπει, να αξιολογεί και σχεδιάζει τους στόχους πάντα στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας. Όλα τα παραπάνω αποτελούν προϋποθέσεις για ένα ανταγωνιστικό σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη οικονομία και ανάπτυξη.
Η Ελληνική Εταιρεία Ανάπτυξης Βιομάζας (ΕΛΕΑΒΙΟΜ), σύνδεσμος επιχειρήσεων και φορέων που δραστηριοποιούνται στη βιώσιμη αξιοποίηση υποελιμματικής και απόβλητης βιομάζας για ενεργειακούς σκοπούς, μέσα στο πλαίσιο της κυκλικής βιοοικονομίας, προτείνει τις ακόλουθες προσθήκες / σχόλια στο Νέο Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία με αναφορά στους αντίστοιχους κωδικούς του Σχεδίου:
Π2. Κίνητρα για την προώθηση της βιομηχανικής συμβίωσης:
Εξέταση της δυνατότητας διευκόλυνσης ανάπτυξης τοπικών κοινόχρηστων δικτύων βιοθερμότητας σε οργανωμένες βιοτεχνικές και βιομηχανικές περιοχές, επιχειρηματικά και ερευνητικά πάρκα.
Π6. Υιοθέτηση α) υποχρεωτικών απαιτήσεων για ανακυκλωμένο πλαστικό και β) μέτρων για μείωση πλαστικών αποβλήτων:
Έμφαση στον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν ορισμένες κατηγορίες βιο-βασισμένων πλαστικών σε προϊόντα μίας χρήσης και στις συσκευασίες ειδών πρώτης ανάγκης.
Π7. Προσδιορισμός προδιαγραφών και απαιτήσεων για δευτερογενή υλικά και βιώσιμα προϊόντα:
Διευκόλυνση αξιοποίησης υπολειμμάτων-αποβλήτων βιομάζας μέσω οικονομικών ή άλλων κινήτρων (φορολογικές ελαφρύνσεις, επιδοτήσεις, διευκόλυνση και μείωση κόστους αδειών κ.ά.) προς τους φορείς του πρωτογενούς τομέα (αγρότες, συνεταιρισμούς, κτλ.) σχετικά με την αξιοποίηση των υπολειμμάτων καλλιεργειών (π.χ. άχυρο, στελέχη καλαμποκιού / βαμβακιάς, κλαδέματα, κτλ.) για την παραγωγή βιο-προϊόντων ή για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας (θερμότητας ή/και ηλεκτρισμού) σε συμφωνία και με τις απαιτήσεις της νέας ΚΑΠ και των οικολογικών σχημάτων (ecoschemes).
Κ2. Ενθάρρυνση δημιουργίας, σε τοπικό επίπεδο, κέντρων για την ανταλλαγή, επισκευή, επαναχρησιμοποίηση, εκπαίδευση στην επισκευή:
Υιοθέτηση του μοντέλου «Πράσινου Σημείου Βιομάζας» ανά Δήμο ή/και Περιφερειακή Ενότητα για την συγκέντρωση της υπολειμματικής βιομάζας που προέρχεται από αστικά και περιαστικά άλση και δασύλλια, καθώς και από κατάλοιπα κηποτεχνίας.
Α3. Δημιουργία χρηματοδοτικού προγράμματος για την κατασκευή νέων και τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων υποδομών διαλογής στην πηγή:
Απαραίτητη η συμπερίληψη υπολειμματικής και απόβλητης βιομάζας στην έννοια της διαλογής στην πηγή, γεγονός που καθιστά ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή την επεξεργασία κατά τα μεταγενέστερα στάδια της μεταφοράς και προκατεργασίας βιομάζας σε ενδεδειγμένα «Πράσινα Σημεία Βιομάζας». Στα χρηματοδοτικά προγράμματα ζωτικής σημασίας αποτελεί η συμπερίληψη δράσεων ευρύτατης ενημέρωσης καταναλωτών και επιχειρήσεων για τα οφέλη της διαλογής στην πηγή, με παράλληλες αναφορές σε επιτυχημένα παραδείγματα του εξωτερικού (π.χ. Δανία, Αυστρία, Γερμανία, κ.α.).
Α9. Εντατικοποίηση ελέγχων σε όλα τα στάδια διαχείρισης αποβλήτων:
Μέσα στο πλαίσιο των ελέγχων των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος θα πρέπει να συμπεριληφθούν και στοχευμένοι έλεγχοι της καύσης υπολειμματικής βιομάζας σε αγρούς και αγροτικές εκμεταλλεύσεις, ειδικότερα δε από την στιγμή που θα υπάρχει η δυνατότητα διαχείρισης των υλικών αυτών στα προτεινόμενα «Πράσινα Σημεία Βιομάζας».
Ο11. Διαμόρφωση Ειδικού Σχεδίου Δράσης για την Βιοοικονομία:
Πολύ σημαντική δράση, η χαρτογράφηση διαθέσιμων ποσοτήτων βιομάζας ανά την επικράτεια (τόσο ξυλώδους όσο και αγρωστώδους), με την συνεισφορά επιστημονικών φορέων και συνδέσμων αξιοποίησης βιομάζας στη λογική ενός σύγχρονου πολυπροϊοντικού βιοδιυλιστηρίου αναμένεται να προσδώσει επιπλέον κίνητρο και ευκαιρία απασχόλησης για τον αγροτικό κόσμο της χώρας.
Ο12. Κατάρτιση ειδικών σχεδίων κυκλικής οικονομίας σε περιοχές των οποίων η οικονομία βασίζεται στον άνθρακα:
Συγκεκριμένες εφαρμογές βιοενέργειας και βιοοικονομίας (π.χ. τηλεθέρμανση-τηλεψύξη, βιοθερμότητα θερμοκηπιακών μονάδων, βιο-βασισμένα υλικά συσκευασίας, κλπ) θα πρέπει να εξεταστούν κατά την κατάρτιση των ειδικών σχεδίων. Ιδιαίτερη έμφαση μάλιστα θα πρέπει να δοθεί στην υιοθέτηση τεχνολογίας ανανεώσιμων αερίων, ειδικότερα δε της ώριμης τεχνολογίας του βιομεθανίου που μπορεί να προέλθει τόσο από την οδό της αναερόβιας χώνευσης οργανικών αποβλήτων και υποπροϊόντων και της αναβάθμισης βιοαερίου, όσο και από εκείνη της αεριοποίησης, ξυλώδους κυρίως, βιομάζας και μετατροπής συνθετικού αερίου.
Ο13. Ανάπτυξη «Οδηγού κυκλικής πόλης»:
Η πόλη παράγει επίσης οργανικά υπολείμματα, κλαδέματα και υποπροϊόντα κηποτεχνίας που μπορούν να ενταχθούν ως «κυκλική βιομάζα» στον «οδηγό κυκλικής πόλης».
Ο14. Εφαρμογή Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την ταξινόμηση (EU Taxonomy) και υιοθέτηση του οδηγού βιώσιμης χρηματοδότησης για έργα κυκλικής οικονομίας:
Τα έργα βιοενέργειας και βιοοικονομίας αποτελούν κατεξοχήν τομείς ταυτόχρονης επίλυσης θεμάτων περιβάλλοντος και επίτευξης των στόχων ανανεώσιμης ενέργειας και ανανεώσιμου άνθρακα, καθοδόν προς την κλιματική ουδετερότητα.
Ο15. Κίνητρα για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών από τους πολίτες, τους φορείς κοινωνικής & αλληλέγγυας οικονομίας, κλπ:
Ο τομέας της βιομάζας προσφέρεται για την ανάπτυξη και κινητοποίηση τοπικών ομάδων, κοινοτήτων, κοινωνικών φορέων, μέσα στο πλαίσιο μίας βιώσιμης, ανταλλακτικής και αλληλέγγυας οικονομίας.
Ε.7.1. Θέσπιση εθνικού στόχου μείωσης της σπατάλης τροφίμων:
Διευκόλυνση των δια-εταιρικών (B2B) συναλλαγών ληγμένων τροφίμων και υπολειμματικών οργανικών υλών (π.χ. μεταξύ παραγωγών βιοαποβλήτων τροφίμων όπως υπεραγορές ή/και αλυσίδες εστίασης και μονάδων ενεργειακής και μη ενεργειακής αξιοποίησης βιομάζας).
Ελληνική Εταιρεία Ανάπτυξης Βιομάζας (ΕΛΕΑΒΙΟΜ)
ΘΕΜΑ: Συμμετοχή στη δημόσια διαβούλευση για το «Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία – Οδικός Χάρτης»
Συμμετέχοντας στη δημόσια διαβούλευση για το «Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία – Οδικός Χάρτης» σας γνωστοποιούμε τα ακόλουθα:
Α. ΓΕΝΙΚΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Το συγκεκριμένο σχέδιο δράσης αποτελεί μια ολιστική προσέγγιση για την ανάπτυξη και εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στους πιο καίριους τομείς οικονομίας που μπορούν να μεταβούν στο κυκλικό μοντέλο ανάπτυξης. Περιλαμβάνονται εκτός των άλλων, πολλές οριζόντιες δράσεις με νομοθετικές ρυθμίσεις και οικονομικά κίνητρα και ενεργοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων, όλα απαραίτητα για την ομαλή μετάβαση. Το σχέδιο δράσης διαμορφώνεται σε μια ευνοϊκή χρονική συγκυρία παράλληλα με τη διαμόρφωση των περισσότερων χρηματοδοτικών εργαλείων σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Αυτό είναι πολύ θετικό καθώς οι δράσεις για την κυκλική οικονομία θα διαπεράσουν οριζόντια και κάθετα όλα τα προγράμματα και οι δικαιούχοι αργά ή γρήγορα θα εμπλακούν και θα ενεργοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση προκειμένου να εξασφαλίσουν χρηματοδοτήσεις.
Α1. Αυτό όμως που λείπει από το σχέδιο δράσης το οποίο παράλληλα λειτουργεί ως οδικός χάρτης, είναι η μεθοδολογία, η οργάνωση και προτυποποίηση της διαδικασίας για τις διαχειριστικές αρχές ώστε να διαμορφώσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα και να εξειδικεύσουν προσκλήσεις που θα περιλαμβάνουν άμεσα ή έμμεσα δράσεις κυκλικής οικονομίας (ωριμότητα έργων, βαθμός καινοτομίας, κριτήρια επιλεξιμότητας για την κυκλικότητα, κλπ). Η κυκλική οικονομία ως νέα έννοια, η απουσία της στην πράξη από την αγορά, η έλλειψη ενημέρωσης, θα επιφέρει πολλές καθυστερήσεις στην ανάπτυξη και εφαρμογή της, οπότε πέρα από τις δράσεις για την ενημέρωση και κατάρτιση των στελεχών της διοίκησης που θα το υποστηρίξουν, αλλά και του πολίτη και του επιχειρηματικού κόσμου που θα το υλοποιήσει, απαιτείται μια προετοιμασία στους φορείς χρηματοδότησης, δημόσιους και ιδιωτικούς για να επισπεύσουν τις διαδικασίες.
Α2. Δράσεις για τη βιώσιμη παραγωγή και βιομηχανική πολιτική: Προτείνεται να συσταθεί ειδικός Φορέας Αξιολόγησης προϊόντων με βάση τις επιδόσεις τους στην κυκλική οικονομία. Η αξιολόγηση θα βασίζεται σε δείκτες που θα περιλαμβάνουν την ποιότητας κατασκευής – την εναλλακτική διάθεση – τη δυνατότητα ανακύκλωσης – την χρήση πόρων σε φάση κατασκευής – την αγοραστική δυναμική του προϊόντος. Οι κατασκευαστές προϊόντων, πριν από την είσοδο του κάθε προϊόντων στην αγορά, θα υποχρεούται να υποβάλουν στον συγκεκριμένο Φορέα, πλήρη φάκελο του προϊόντος με τα παραπάνω στοιχεία. Ο παραγωγικός – επιχειρηματικός κλάδος θα επιδιώκει την υψηλότερη δυνατή αξιολόγηση των προϊόντων τους από τον συγκεκριμένο Φορέα, γνωρίζοντας ότι η επίδοση θα σχετίζεται με σειρά χρηματοδοτικών μέσων και φοροελαφρύνσεων. Δυνητικά οι επιδόσεις του προϊόντος στην παραπάνω προτεινόμενη αξιολόγηση, θα αποτελέσουν και μέρος της διαφημιστικής καμπάνιας του.
A3. Δράσεις για βιώσιμη κατανάλωση: Προτείνεται επαναπροσδιορισμός του πλαισίου προώθησης – διαφήμισης προϊόντων. Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και τα αδειοδοτημένα σημεία διαφήμισης προϊόντων εντός πόλεων, θα πρέπει να διαθέτουν ένα σημαντικό ποσοστό του χώρου τους (π.χ. 30%), στην προώθηση προϊόντων που σχετίζονται με δράσεις κυκλικής οικονομίας. Το υλικό προβολής που θα περιλαμβάνει παρουσιάσεις, οπτικοακουστικό υλικό, και αφίσες θα παρασκευάζεται από τον Φορέα που προτείνεται στην πρόταση βελτίωσης Β1 (βλέπε παρακάτω) και στόχο αποτελεί η διαμόρφωση «καταναλωτικής συνείδησης» που θα διέπεται από τις αρχές τις κυκλικής οικονομίας.
Α4. Ανακύκλωση – επαναχρησιμοποίηση: Κάθε προϊόν που θα διατίθεται στην αγορά προτείνεται να φέρει 3D – code, το scanning του οποίου μέσω συσκευής smartphone, θα παραπέμπει σε οδηγίες για τη διάθεση του προϊόντος και της συσκευασίας του στο τέλος του κύκλου ζωής του. Η ενέργεια αυτή προτείνεται να γίνει υποχρεωτική για κάθε προϊόν που διατίθεται στην Ελληνική αγορά.
Β. ΕΙΔΙΚΑ ΑΝΑ ΚΩΔΙΚΟ ΔΡΑΣΗΣ
Β1. Π1 «Δράσεις για τη βιώσιμη παραγωγή και βιομηχανική πολιτική», κίνητρο 3
Αναφορικά με το κίνητρο 3, προτείνεται η δημιουργία ανεξάρτητου φορέα για την προώθηση και τη διάδοση καλών πρακτικών. Ο φορέας θα στελεχώνεται από εξειδικευμένο προσωπικό ανάδειξης και προβολής (με ειδικές γνώσεις marketing) των δράσεων και των καλών πρακτικών κυκλικής οικονομίας. Το υλικό προβολής θα παράγεται με κάθε δυνατό σύγχρονο μέσο (video, διαφημιστικά spot, power – point presentations κ.α.) και θα περιλαμβάνει δράσεις – σχεδιασμούς – καλές πρακτικές – καινοτομίες που εκτυλίσσονται σε όλη την επικράτεια της ΕΕ σε παγκόσμια κλίμακα.
Β2. Π2 «Δράσεις για τη βιώσιμη παραγωγή και βιομηχανική πολιτική»
Θεωρούμε ότι προαπαιτούμενο της δράσης Π.2 για τη προώθηση των συνεργειών, είναι η δημιουργία μητρώου προμηθευτών πρώτων υλών, κυρίως παραγωγών πρώτων υλών που προέρχονται από την επεξεργασία ανακυκλωμένων υλικών. Είναι σημαντικό να καταγραφούν όλες οι μονάδες παραγωγής πρώτων υλών και η δυναμικότητά τους. Ιδανικά προτείνεται η δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας που θα καταγράφει τη διακίνηση πρώτων υλών βιομηχανικών μονάδων, μέσω των τιμολογίων διακίνησης προϊόντων. Η πλατφόρμα θα αποτελέσει την βάση των συνεργειών μεταξύ των βιομηχανικών μονάδων.
Β3. Κ4 «Δράσεις για τη βιώσιμη κατανάλωση»
Συχνά τα κίνητρα προώθησης της κυκλικής οικονομίας αντιβαίνουν σε εκείνα που προάγουν την αντικατάσταση παλαιών από νέα υλικά στα πλαίσια διαδικασιών ενεργειακής αναβάθμισης ή βελτίωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αγορά αυτοκινήτου. Ο σημερινός κάτοχος παλαιού αυτοκινήτου (άνω πενταετίας) επιβαρύνεται με πολύ υψηλότερα τέλη κυκλοφορίας σε αντίθεση με τον κάτοχο ενός νέου μοντέλου. Το μέτρο αυτό ευνοεί την αντικατάσταση παλαιού με νέο, αντιβαίνοντας έτσι στους στόχους για την μετάβαση σε ένα περιβάλλον κυκλικής οικονομίας. Μεταξύ άλλων προτείνεται και ο επαναπροσδιορισμός των κριτηρίων διαμόρφωσης των τελών κυκλοφορίας αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών. Πρέπει να συμπεριληφθούν κριτήρια κατασπατάλησης πόρων πρώτων υλών παράλληλα με τα κριτήρια εκπομπών αέριων ρύπων που υπάρχουν μέχρι σήμερα, στη διαμόρφωση των εισφορών τελών κυκλοφορίας οχημάτων.
Β4. Α4 «Διαμόρφωση πλαισίου για την ανάπτυξη και υλοποίηση συστημάτων «Πληρώνω όσο πετάω» (Pay as you throw -PAYT) τόσο σε πιλοτικό επίπεδο όσο και σε ευρεία κλίμακα»
Στη δράση Α.4 που αναφέρεται στην ανάπτυξη και υλοποίηση συστημάτων «πληρώνω όσο πετάω» καλώς αναφέρεται η διαμόρφωση νομοθετικού πλαισίου και η έκδοση σχετικών οδηγών και μηχανισμών κατάρτισης, αλλά λείπουν τα οικονομικά κίνητρα για τους Δήμους, καθώς για την εφαρμογή αυτών των συστημάτων απαιτείται απαραίτητα εξελιγμένος τεχνολογικός εξοπλισμός και συνοδός μηχανολογικός εξοπλισμός υψηλού κόστους.
Β5. Ο.19 «Ενιαία δράση κρατικών ενισχύσεων «Ερευνώ δημιουργώ καινοτομώ»
Στην συγκεκριμένη οριζόντια δράση περιλαμβάνονται ερευνητικές δραστηριότητες και εφαρμογή καινοτομιών κυρίως στις ΜΜΕ επιχειρήσεις σχεδόν σε όλους τους κλάδους που εμπίπτουν στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας εκτός από τη διαχείριση αποβλήτων. Παρόλο που ο τομέας αυτός εξετάζεται ξεχωριστά ως βασικότερος στο παρόν σχέδιο δράσης, η συγκεκριμένη πρόταση δεν τον περιλαμβάνει και είναι σοβαρή η παράλειψη αυτή. Ο λόγος που το αναφέρουμε είναι ότι ενώ έχει δοθεί πολύ μεγάλη έμφαση, βάσει νομοθετικού πλαισίου, στην Διαλογή στην Πηγή, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των ανακυκλώσιμων αποβλήτων και δευτερογενών προϊόντων, η αγορά για την πώληση των προϊόντων αυτών είναι πρακτικά παγκοσμίως στάσιμη και υπάρχει και θα υπάρχει στο μέλλον μεγάλο στοκ από αυτά τα υλικά. Η λύση πραγματικά είναι η κυκλική οικονομία για την περιοχή μας. Εάν δημιουργηθούν εγχώριες επιχειρήσεις (ανακύκλωσης – επεξεργασίας – αξιοποίησης) που θα αναπτύξουν την κατάλληλη τεχνολογία με τη βοήθεια των ερευνητικών ιδρυμάτων ή οργανισμών και το αντίστοιχο οικονομικό κίνητρο της χρηματοδότησης, θα μπορούσε να ολοκληρωθεί ο κύκλος ζωής των προϊόντων αυτών στην περιοχή μας, αποφεύγοντας τη μεταφορά τους εκτός, ή την αύξηση των ποσοτήτων προς ενεργειακή αξιοποίηση.
Υπεύθυνοι σύνταξης: Μαρία Κανδηλογιαννάκη, Λένα Καργάκη, Γιάννης Χαριτάκης
Στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών στη Χημική και Βιομοριακή Μηχανική του ΑΠΘ στο οποίο συμμετέχουμε και στα πλαίσια του μαθήματος Κυκλικής Διαχείρισης Αποβλήτων μελετήσαμε το “Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την κυκλική οικονομία”. Σ’ αυτό αναπτύχθηκε λεπτομερώς η έννοια της κυκλικής οικονομίας και της ανακύκλωσης, ωστόσο παρατηρήσαμε την έλλειψη αναφοράς της έννοιας “Safe by design”.
Με τον όρο αυτό εννοούμε το σχεδιασμό της παραγωγής υλικών και προϊόντων με έμφαση στην ασφάλεια από τα πρώιμα κιόλας στάδια.
Βασικοί λόγοι για τους οποίους θεωρούμε σημαντική αυτή την προσθήκη είναι:
– ότι έχει διαπιστωθεί πως τοξικά χημικά υπάρχουν καθόλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός προϊόντος και επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία (νοσηρότητα, θνησιμότητα) και το περιβάλλον
– όταν τα τοξικά χημικά εισέρχονται στον κύκλο διαχείρισης σε μεγαλύτερη ποσότητα από αυτήν που εξέρχονται δημιουργούν το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης (εξαιρετικά επικίνδυνο για ουσίες μη βιοαποικοδομησιμες)
– ότι τα μη ασφαλή προϊόντα της ανακύκλωσης εκθέτουν τους εργαζόμενους στις αντίστοιχες μονάδες σε κίνδυνο και θίγουν την ασφάλειά τους (ένα κλασικό παράδειγμα είναι η ανακύκλωση των τοξικών υγρών μπαταριών αυτοκινήτων)
Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε επιτακτική την ανάγκη να ληφθούν ορισμένα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση.
– Χρηματοδότηση για έρευνα και καινοτομία στον τομέα της παρακολούθησης στον τομέα των τοξικών – δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας
– Ερευνητικά προγράμματα για τη δημιουργία νέων υλικών ή την αδρανοποίηση τοξικών παραγόντων – σχεδιασμός προϊόντων αντί για αντικατάσταση των ήδη υπαρχόντων που θα πληρούν εξαρχής τις προδιαγραφές ασφαλείας με αποτέλεσμα οικονομικό όφελος
– Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα τοξικότητας, έτσι ώστε να τηρούν τους κανόνες και να μην κινδυνεύουν από τη μη σωστή χρήση των προϊόντων
– Οι διάφοροι τομείς της βιομηχανίας / φορείς ανακύκλωσης να υποβάλλουν ετησίως τις ποσότητες κάθε τοξικής ουσίας που απελευθερώνεται στο περιβάλλον μέσω των εργασιών τους
– Η θέσπιση κανόνων από το αρμόδιο υπουργείο για τον έλεγχο της χρήσης των χημικών στην παραγωγή με σκοπό την ελάττωση τους
Ένα αποδοτικό δίκτυο βιομηχανικής συνεργασίας θα στοχεύει στην καλύτερη διαχείριση των πόρων και θα συμβάλλει στην εφαρμογή της safe by design πολιτικής. Αναγκαίο είναι το κράτος να επιβλέπει, να αξιολογεί και σχεδιάζει τους στόχους πάντα στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας. Όλα τα παραπάνω αποτελούν προϋποθέσεις για ένα ανταγωνιστικό σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη οικονομία και ανάπτυξη.
Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ «ΝΕΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ», Μάρτιος 2021.
Τρεις γενικές παρατηρήσεις:
1- Αν και υπάρχει μια ασαφής αναφορά ότι «το 2018 το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής ενέκρινε το πλαίσιο δημόσιας πολιτικής για την κυκλική οικονομία…» 2.1. σελίδα 11 στο κείμενο δεν υπάρχει ευκρινής αναφορά στο τι έχει προηγηθεί του «νέου σχεδίου». Ο όρος «νέο σχέδιο» υποδηλώνει ότι προϋπήρχε προγενέστερο Εθνικό σχέδιο. ΠΡΟΤΑΣΗ: Επειδή το κράτος έχει συνέχεια προτείνεται να υπάρχει αναφορά στο προγενέστερο Εθνικό Σχέδιο το οποίο παρουσιάστηκε 1ο FORUM ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ 8 & 9 Απριλίου 2019 στην Αίγλη Ζαππείου (δυστυχώς ο ιστότοπος του Forum που είχαν αναρτηθεί όλες οι ομιλίες έχει καταργηθεί https://www.circular-economy.gr ). Η χώρα μας ήταν μία από τις 10 ευρωπαϊκές χώρες που από το 2019 είχαν καταρτίσει Εθνικό Σχέδιο για την Κυκλική Οικονομία.
2- Η χώρα μας θα πρέπει να εφαρμόσει την ΟΔΗΓΙΑ 2009/125/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 21ης Οκτωβρίου 2009 για τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα». Με απλά λόγια να περιοριστεί η “Προγραμματισμένη απαξίωση προϊόντων” (αγγλικό όρος Planned Obsolescence)
3- Στο Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας απουσιάζουν εκπρόσωποι της Τοπικής ή και της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης καθώς επίσης εκπρόσωποι των εργαζομένων και των καταναλωτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η « Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε και εξέδωσε έκθεση γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά και την κυκλική οικονομία» – «A European strategy for plastics in the circular economy local and regional dimension» (2018 – https://bit.ly/3wLs92h ).
Ειδικότερες παρατηρήσεις – Σχόλια – Προτάσεις
[Καταθέτουμε επιλεκτικά σχόλια και προτάσεις που συνήθως απουσιάζουν από το δημόσιο διάλογο]
1. «Βασικά Χαρακτηριστικά του νέου σχεδίου δράσης» (2.2 0 –σ. 14). Πρόταση να παρουσιαστεί η «πυραμίδα των βέλτιστων επιλογών» πριν από την ανακύκλωση και προφανώς πριν την «κυκλική οικονομία» η οποία δέχεται ήδη τεκμηριωμένη κριτική για τις «υποσχέσεις των απείρων ανακυκλώσιμων προϊόντων».
2. «Κίνητρα – Αντικίνητρα» – «Πληρώνω όσο πετάω» (ή ο ρυπαίνων πληρώνει). (Α8). Το θέμα αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί οδηγεί στη λογική «ο έχων χρήματα πληρώνει και πετάει όσα θέλει». Θα πρέπει να υπάρξει καταναλωτική συνείδηση και αντίστοιχη συμπεριφορά , η οποία (συμπεριφορά) δημιουργείται μέσω της εκπαίδευσης, της συμμετοχής, του διαλόγου κ.λπ.
3. «ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ» (σ.26) – Σχεδιασμοί για δράσεις, χωρίς τη συμμετοχή των πολιτών δεν φέρνουν αποτελέσματα: Ενδεικτικές προτάσεις συμμετοχής α) Ένα πλαίσιο για τη διαμόρφωση βιώσιμων τρόπων ζωής | A framework for shaping sustainable lifestyles UNEP β) Μοντέλο 4 παραμέτρων για την εξασφάλιση παρεμβάσεων | 4Ε Defra 4Es model – The Sustainable Lifestyles Framework [ΕΔΩ ΕΔΩ] γ) ppCΙΤΥ – Ολοκληρωμένο Σύστημα Λήψης Χωρικών Αποφάσεων & Συμμετοχικού Σχεδιασμού https://www.commonspace.gr/ppcity%5D
4. «Προώθηση της χρήσης δευτερογενών (απορριμματογενών) καυσίμων… δημιουργία θερμικής επεξεργασίας…. για την ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων ΑΣΑ…» (Α.7 – σ.30). Η πρόβλεψη αυτή που δρομολογεί την καύση αποβλήτων από τα παράθυρο, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την φιλοσοφία της κυκλικής οικονομίας. Η καύση αποβλήτων εγκαταλείπεται στην ΕΕ και δεν είναι μέθοδος που με μεγάλες δυσκολίες θα χρηματοδοτηθεί.
5. «Οι πόλεις και το νέο σχέδιο δράσης της Ελλάδας» (2.2.4 – σ.17). Η οργάνωσης και η στελέχωση των δήμων, όπως είναι σήμερα, δεν εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις για την προώθηση και την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας σε τοπικό ή και περιφερειακό επίπεδο (ή ομάδες δήμων). Στις οριζόντιες δράσεις, αν και γίνεται μια αναφορά για τη δημιουργία «εργαλειοθήκης» και στην έκδοση της ΕΕΤΑΑ, η περιγραφή είναι αόριστη και για αυτό μη πειστική (Ο.13 σ.35) . Χρειάζονται πόροι, ανθρώπινο δυναμικό, υποδομές και η εξασφάλιση της συμμετοχής τον πολιτών [περισσότερα για τη συμμετοχή στον α/α 3].
6. «Κίνητρα για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών για τους πολίτες…» (Ο.15 – σ.35). Δεν φτάνουν μόνο οι περιγραφές και οι αγαθές προθέσεις για αυτό. Χρειάζονται αντίστοιχες πολιτικές, μηχανισμούς υποστήριξης και οικονομικές διευκολύνσεις. Η μέχρι τώρα πολιτική έχει δείξει ότι δεν υπάρχει πρακτική υποστήριξης στις ΚΑΛΟ και στις Ενεργειακές Κοινότητες για να συσταθούν, να αντέξουν και να αναπτυχθούν.
7. «ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ – ΚΤΗΡΙΑ» (από σ. 41). Δεν αναφέρεται ο όρος και δεν προβλέπεται πολιτική «επανάχρησης κτηρίων». Υπάρχουν δεκάδες ή εκατοντάδες κτήρια του ευρύτερου δημόσιου τομέα τα οποία είναι άδεια, δεν λειτουργούν. Η επανάχρηση των κτηρίων είναι ένα σημαντικό στοιχείο της κυκλικής οικονομίας και θα πρέπει να προβλεφθεί στο νέο Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία.
8. [συνέχεια από 7]. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η θετική πρόβλεψη του Σχεδίου Δράσης «για την προώθηση πρωτοβουλιών για τη μείωση της σφράγισης του εδάφους (Ε.6.1 – σ.41]. Ωστόσο και αυτή η πρόβλεψη θα αποτελέσει κενό γράμμα αν δεν συνδυαστεί με Ευρωπαϊκές Πολιτικές και ιδιαίτερα με τη «Θεματική Στρατηγική για Υγιή Εδάφη» και με την επικαιροποίηση του στόχου “zero net land take” έως το 2050. https://bit.ly/3260POk
Τέλος για να υπάρξει και να λειτουργήσει η «Κυκλική Οικονομία» θα πρέπει να συνδυαστεί, να συνάδει, να τροφοδοτεί, να επηρεάζει και να επηρεάζεται με τα Περιφερειακά και τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων.
Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ https://www.naturefriends.gr
Δράσεις για βιώσιμη κατανάλωση:
– Η δράση Κ.1 θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί, καθώς είχε ψηφιστεί ο Νόμος 4342/2015. Θα ήταν χρήσιμο να δοθούν πληροφορίες ως προς την πρόοδο της υλοποίησης και του λόγους για τους οποίους δεν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι του νόμου.
– Οι δράσεις με Κωδικό Κ.2 και Κ.4 περιλαμβάνουν την επισκευή, επαναχρησιμοποίηση και τη δημιουργία αγοράς μεταχειρισμένων προϊόντων, οπότε θα πρέπει είτε να εξειδικευτούν (π.χ. με είδη αποβλήτων) ή να καταργηθεί η δράση Κ.4 Η νομοθεσία για την εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων περιλαμβάνει την επαναχρησιμοποίηση, η οποία είναι αρμοδιότητα του παραγωγού στο πλαίσιο της ευθύνης αυτού. Τέλος, η ανάθεση παρόμοιων στόχων σε διαφορετικούς φορείς, θα δημιουργήσει προβλήματα, όπως έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν.
«Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία – Οδικός Χάρτης»
Στα πλαίσια της εναρμόνισης με το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, η πρωτοβουλία για τη διαμόρφωση του νέου εθνικού σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία αποτελεί αδιαμφισβήτητα το πρώτο θετικό βήμα για την ανάπτυξη της κυκλικότητας ως του μόνου μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης της οικονομίας.
Η μεγάλη απόκλιση ανάμεσα στους στόχους που τίθενται και σε αυτούς που τελικά υλοποιούνται αποτελεί κι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει εντοπιστεί στην εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών καθώς και οι μεγάλες διαφορές στα κράτη-μέλη ,γεγονός που επιβεβαιώνεται στο σχετικό πίνακα που δημοσιεύεται στον οδικό χάρτη.
Συνεπώς το πρώτο στοιχείο για την επιτυχία των δράσεων είναι η ρεαλιστικότητα των στόχων ,η οποία θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα ενός ουσιαστικού διαλόγου με τη βιομηχανία των κατασκευών, των φορέων της πολιτείας και των πολιτών .Επίσης ουσιαστικοί παράμετροι είναι η μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού φορτίου ,η οικονομική προσιτότητα και η άρτια και στοιχειοθετημένη χρηματοδότηση ώστε να υλοποιούνται οι στόχοι . Μία άλλη βασική αρχή της κυκλικής οικονομίας ,η οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να ενισχυθεί και να επιβραβεύεται είναι η «διαλογή-επεξεργασία-ανάκτηση ανακύκλωση στην πηγή» ,η οποία μεταξύ των άλλων θα μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής των δημοσίων συμβάσεων και του κύματος ανακαίνισης. Παράλληλα δε νοείται κυκλική οικονομία χωρίς τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα σε όλο τον κύκλο ζωής, σε όλα τα κτήρια, τη ψηφιοποίηση και την τυποποίηση μέσω των προτύπων τεχνικών προδιαγραφών ώστε να δημιουργηθεί ένα εύρυθμο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την επίτευξη των στόχων της πράσινης συμφωνίας.
Τέλος απαιτείται εκπαίδευση ,ανάπτυξη των δεξιοτήτων και προπαντός μία μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών για τα οφέλη της κυκλικής οικονομίας και προπαντός η ανάπτυξη μιας άλλης φιλοσοφίας ολιστικής προσέγγισης της κυκλικότητας στον τρόπο ζωής.
Αναλυτικά παρατίθενται οι προτάσεις για κάθε δράση στον τομέα 6 που αφορά στα κτήρια και στις κατασκευές.
Ε.6.1.ΒΙΩΣΙΜΟ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Στα πλαίσια της αναθεώρησης του κανονισμού για τα δομικά προϊόντα(CPR) θα πρέπει να τονιστεί ότι ο κατασκευαστικός κλάδος χρειάζεται ένα βελτιωμένο νομοθετικό πλαίσιο που ελαχιστοποιεί το κόστος, τη σύγχυση και το διοικητική επιβάρυνση .
Η πολιτική των προϊόντων θα πρέπει να διέπετε από τη βασική αρχή της κυκλικής οικονομίας για την επεξεργασία – ανάκτηση -επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων στην «πηγή» ,δηλαδή στον τόπο του έργου. Αυτή είναι η καλύτερη προσέγγιση και θα πρέπει να επιβραβεύεται στις δημόσιες συμβάσεις, ειδικά στις πράσινες. Στο Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ) προτείνεται να υπάρχει ένα ελάχιστα αποδεκτό όριο επεξεργασίας-ανάκτησης-επαναχρησιμοποίησης στη πηγή , που θα εκφράζεται ως ποσοστό επί του συνόλου των αποβλήτων.
Όσον αφορά στην εφαρμογή πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ότι υπάρχει ήδη ένας κανονισμός για τα δομικά προϊόντα, κι επομένως προτείνουμε ότι τυχόν νέα μέτρα αναφορικά με τα δευτερογενή προϊόντα θα πρέπει να ενσωματωθούν στην αναθεώρηση του κανονισμού των δομικών υλικών. Τέτοια μέτρα θα περιλαμβάνουν και τις αρχές βιωσιμότητας των προϊόντων που εξετάζονται. Έχοντας υπόψη την επικείμενη αναθεώρηση , εκτιμώ ότι δεν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη μεταξύ της πολιτικής προϊόντων , της οδηγίας οικολογικού σχεδιασμού, περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος ή οποιουδήποτε άλλου σχετικού κανονισμού με τον κανονισμό για τα δομικά προϊόντα. Ειδικότερα, στο πεδίο εφαρμογής του οικολογικού σχεδιασμού η οδηγία πρέπει να αποκλείει ρητά τα δομικά προϊόντα και όλα τα μέτρα που σχετίζονται με τη βελτίωση της κυκλικότητας των δομικών προϊόντων θα πρέπει να εξετάζονται στον κανονισμό για τα δομικά προϊόντα. Το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό πρέπει να αποκλείει ρητά την κατασκευή. Ωστόσο, μια λειτουργική και βιώσιμη κυκλική οικονομία διασυνδέεται με άλλους κανονισμούς (π.χ. για τα απόβλητα και τα χημικά) ,οι οποίοι θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη .
Υπογραμμίζεται επίσης η άμεση ανάγκη για βραχυπρόθεσμες δράσεις στο τομέα της τυποποίησης που αφορούν στη δημιουργία προτύπων εντός της οδηγίας των δομικών προϊόντων (CPR) ώστε να δημιουργηθεί ένα εύρυθμο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την επίτευξη των στόχων της πράσινης συμφωνίας.
Για την επίτευξη των στόχων προτείνεται:
-Να υπάρξει μία ευέλικτη προσέγγιση για την ανάπτυξη εναρμονισμένων προτύπων που να επιτρέπει στη βιομηχανία να προτείνει τεχνικές λύσεις σύμφωνα με τις ανάγκες της ικανοποιώντας παράλληλα τους κανονισμούς.
-Τη βελτιστοποίηση στην ανάπτυξη αιτημάτων τυποποίησης, διασφαλίζοντας την άμεση παράδοση και τη διαφάνεια.
-Τη θέσπιση κοινών δράσεων μεταξύ των Ευρωπαϊκών Οργανισμών Τυποποίησης και της ΕΚ ώστε να μην υπάρχει καθυστέρηση στη δημοσίευση των εναρμονισμένων προτύπων στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η κυκλική οικονομία στηρίζεται στις δυνατότητες που παρέχει η ψηφιοποίηση και για αυτό υποστηρίζεται η ανάπτυξη του ψηφιακού βιβλίου καταγραφής της ΕΕ για κτήρια (Digital Building Logbooks). Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει ένα βασικό επίπεδο πληροφοριών που επιτρέπουν την αξιολόγηση του περιεχομένου της ουσίας πριν από την ανακύκλωση ή την επαναχρησιμοποίηση. Το βιβλίο θα επιτρέψει μια ακριβή, λεπτομερή και διαρκώς ενημερωμένη καταγραφή των υλικών που χρησιμοποιούνται σε νέα κτήρια και θα διευκολύνει τη μελλοντική ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση, όταν το κτίριο ανακαινίζεται ή αποσυναρμολογείται.
Σχετικά με την ανάκτηση των υλικών θα πρέπει να τεθούν υποχρεωτικοί στόχοι για την ανάκτηση ορισμένων υλικών που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί προηγουμένως στην κατασκευή. Θα πρέπει όμως να λαμβάνονται υπόψη ότι :
• Ορισμένα εξαρτήματα ή υλικά που αφαιρέθηκαν κατά την ανακαίνιση και την κατεδάφιση ενδέχεται να περιέχουν ουσίες που καθιστούν αδύνατη την επαναχρησιμοποίηση ή την ανακύκλωση. Πολλά χρησιμοποιημένα υλικά μέχρι στιγμής στερούνται κατάλληλης ιχνηλασιμότητας, δηλ. της δυνατότητας να εξακριβωθεί με επαρκή και οικονομικά εφικτό τρόπο η σύνθεση του προϊόντος και οι πιθανοί ρύποι κατά τη διάρκεια της φάσης κατασκευής ή της λειτουργίας ή της χρήσης.
• Με βάση τα παραπάνω, οι υποχρεωτικοί στόχοι για την ανάκτηση οποιουδήποτε υλικού πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ηλικία και τη σύνθεση των παραγόμενων αποβλήτων
• Υπάρχουν διαφορετικές ροές αποβλήτων που παράγονται σε όλη τη φάση κατασκευής και στο τέλος της ζωής. Από διαφορετικά μέρη του ο κατασκευαστικός τομέας έχει διαφορετικές ευκαιρίες και περιορισμούς για ανακύκλωση, γι αυτό προτείνονται στόχοι που θα ορίζονται ανά τομέα. Οποιοσδήποτε στόχος πρέπει φυσικά να ευθυγραμμιστεί με το τέλος των αποβλήτων
• Πρέπει να είναι σαφές ποιος θα είναι υπεύθυνος για την ανάκαμψη. Αυτό επίσης αυξάνει τη δυσκολία κατανομής της ευθύνης στην ανάλυση του κύκλου ζωής που περιλαμβάνει την παραγωγή του αποβλήτου ,τη συλλογή, το κόστος ταξινόμησης, ανακύκλωσης – επεξεργασίας – ανάκτησης του προϊόντος. Σημειώνεται ότι στην υπάρχουσα Ενωσιακή νομοθεσία για την κυκλική οικονομία , από επιχείρηση σε επιχείρηση, στις συναλλαγές μεταφέρεται η εκτεταμένη ευθύνη του παραγωγού. Επομένως ο τελικός πελάτης -χρήστης επιβαρύνεται οικονομικά τα παραπάνω κόστη.
• Εάν θέλουμε να ενθαρρύνουμε πραγματικά τη χρήση δευτερογενών υλικών και την ανακύκλωση-ανάκτηση στο τέλος της ζωής στα κατασκευαστικά έργα, τότε και τα δύο αυτά πρέπει να ανταμείβονται την εγκατάστασή τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μειώνοντας την εκτεταμένη ευθύνη του παραγωγού εξ αρχής, ώστε να αποφεύγεται και η αντίστοιχη επιβάρυνση στις τιμές των δευτερογενών υλικών .
Ε 6.2.ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑΤΩΝ ΑΕΚΚ
Η ενίσχυση των συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων πρώτα από όλα σχετίζεται με την απόστασή τους από τον τόπο παραγωγής τους. Η διαθεσιμότητα εγκαταστάσεων και η βολική τοποθεσία σε τοπικό επίπεδο είναι το κλειδί για τη βελτίωση των ποσοστών ανακύκλωσης. Αυτό είναι απαραίτητο για να αποφύγετε η μεταφορά αποβλήτων σε μεγάλες αποστάσεις, γεγονός που δημιουργεί εκπομπές και πρέπει να εξαλειφθεί όσο είναι εφικτό. Ειδικά στις αστικές περιοχές θα πρέπει οι τοπικές αρχές να διασφαλίζουν επαρκείς εγκαταστάσεις, όπου ο χώρος είναι περιορισμένος εντός και γύρω από τα εργοτάξια, για διαλογή και διαχωρισμό. Πρέπει επίσης να υπάρχει πρόβλεψη για υλικά που απαιτούν προηγμένη επεξεργασία ανακύκλωσης, όπως το PVC ή το σκυρόδεμα και (συχνά δεν διαθέτουν αποθηκευτικό χώρο και κατάλληλες εγκαταστάσεις ανακύκλωσης). Πρέπει να υπάρχει επαρκής χώρος για προσωρινή αποθήκευση του ανασκαμμένου εδάφους, εν αναμονή του για ανάκτηση ή επαναχρησιμοποίηση. Αυτό θα αποτρέψει την περιττή μεταφορά. Το ανασκαμμένο έδαφος προτείνεται να χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση ανενεργών λατομείων. Τέλος, αν και η τελευταία λύση, ο χώρος υγειονομικής ταφής μπορεί να είναι ο μόνος κατάλληλος προορισμός για μη ανακυκλώσιμα υλικά και οι εγκαταστάσεις πρέπει να είναι διαθέσιμες τοπικά.
Ε 6.3.ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΑΓΟΡΑΣ ΥΛΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΣΚΑΦΕΣ,ΚΑΤΑΔΑΦΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
Πρέπει να υπάρξει ισορροπία στην αγορά μεταξύ προσφοράς και ζήτησης δευτερογενών υλικών .Υπάρχει τεράστιο θέμα με την έλλειψη ζήτησης για δευτερεύοντα υλικά.. Ο δημόσιος τομέας πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και γι αυτό θα πρέπει να ενισχυθεί η χρήση δευτερογενών υλικών , ειδικά στις πράσινες συμβάσεις. Ο δημόσιος τομέας πρέπει επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του σωστού φορολογικού πλαισίου και των κινήτρων για την τόνωση της αγοράς. Για την ενίσχυση της δευτερογενούς αγοράς προτείνονται τα εξής:
• 1.Υπάρχει η αντίληψη ότι αυτά τα υλικά είναι κατά κάποιο τρόπο κατώτερα από τα νέα υλικά. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, καθώς και τα υπάρχοντα πρότυπα προϊόντων, υπάρχει ανάγκη την ταχεία ανάπτυξη ευρωπαϊκών εναρμονισμένων προτύπων για δευτερεύοντα υλικά. Τα πρότυπα θα διευκολύνουν τις ανησυχίες των πελατών και θα επιτρέπουν στον ανταγωνισμό δευτερογενών υλικών σε ίσους όρους ανταγωνισμού με νέα υλικά. Τα πρότυπα θα επέτρεπαν επίσης τη σταδιακή μείωση της εξάρτησης και της υπερβολικής χρήσης παρθένων πρώτων υλών, επιταχύνοντας έτσι τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία. Ψηφιακά διαβατήρια κι ετικέτες θα μπορούσαν επίσης να παρέχουν λύσεις.
• Δεύτερον, υπάρχει το πρόβλημα της τιμής. Τα δευτερεύοντα υλικά γενικά δεν είναι φθηνότερα – και μπορεί ακόμη και να είναι πιο ακριβό – από τα νέα υλικά. Αυτό δημιουργεί κόστος για τον προμηθευτή ή τον κατασκευαστή .Η ζήτηση για τα προϊόντα πρόκειται να αυξηθεί μόνο, ενώ στοχεύουμε επίσης να επεκτείνουμε τους κύκλους ζωής των προϊόντων.
• Τρίτον, υπάρχει το πραγματικό πρόβλημα μόλυνσης από ουσίες που αναγνωρίζονται ως επικίνδυνες ή τοξικές. Η ασφάλεια πρέπει να είναι εγγυημένη. Ως εκ τούτου, προτείνεται συνεργασία με τη βιομηχανία, για την ανάπτυξη συστημάτων αναγνώρισης και παρακολούθησης των επικίνδυνων ουσιών στα απόβλητα. Αυτό το πρόβλημα θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπιστεί με την τυποποίηση και τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας , όπως ήδη αναφέρθηκε παραπάνω.
• Τέταρτον, από την άποψη της βιωσιμότητας του κύκλου ζωής, η αφαίρεση, η διαλογή και ο καθαρισμός επιβαρύνουν το κόστος. Τα δευτερογενή υλικά μπορούν επίσης να απελευθερώνουν περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να παράγουν περισσότερα απόβλητα από τις πρώτες ύλες. Πρέπει λοιπόν να είμαστε προσεκτικοί, η επιδίωξη της κυκλικής οικονομίας δεν πρέπει να προκαλεί «μετατόπιση των βαρών» και να δημιουργεί άλλες επιπτώσεις στη βιωσιμότητα.
•Πέμπτο , προτείνονται τα Κριτήρια Τέλους Αποβλήτων σε επίπεδο ΕΕ, για να διευκολυνθεί η επαναχρησιμοποίηση υλικών πέρα από τα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Η θέσπιση κριτηρίων για το τέλος των αποβλήτων για τις κατασκευές θα επιτρέπει την επαναταξινόμηση των αποβλήτων ως δευτερογενές υλικό. Αυτό θα πρέπει να εναρμονιστεί σε κοινοτικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και θα διευκολύνει την ευκολότερη επαναχρησιμοποίηση υλικών διασυνοριακά. Σύμφωνα με την ιεραρχία αποβλήτων της ΕΕ, η πρόληψη και η επαναχρησιμοποίηση πρέπει να επιβραβεύεται ,να αποτελεί στόχο πριν από την ανακύκλωση αποβλήτων. Προς τούτο, προτείνεται να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση και στην ανακαίνιση κατασκευών. Επίσης προτείνεται και η δημιουργία σχετικών ιστότοπων
•. Προτείνεται η εποπτεία της αγοράς των δευτερογενών προϊόντων.
Προτείνεται η εποπτεία της αγοράς όσον αφορά στη βιωσιμότητα των προϊόντων στον τομέα των κατασκευών. Πρέπει να παρακολουθείται διεξοδικά η αγορά και να αποφεύγονται ελαττωματικά, ανεπαρκή ή ακόμη και επικίνδυνα προϊόντα
7•. Προτείνεται η ψηφιοποίηση της κατασκευής ως απαραίτητου εργαλείου για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία.
Συγκεκριμένα, προτείνεται η προώθηση ψηφιακών τεχνολογιών για παρακολούθηση, ανίχνευση και χαρτογράφηση πόρων, καθώς και τη συλλογή σχετικών και σημαντικών δεδομένων σχετικά με τα υλικά. Η ψηφιακή ανίχνευση υλικών είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης και υποθέτοντας ότι τα οφέλη έχουν επιτευχθεί, Η ψηφιοποίηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί περαιτέρω για τη παρακολούθηση του κύκλου ζωής .
Ε 6.4 ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΚΥΚΛΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ – Ε 6.5.Α. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Οι μέθοδοι για τον υπολογισμό του κόστους κύκλου ζωής πρέπει να προετοιμαστούν για το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό των κατασκευαστικών υπηρεσιών και θα πρέπει να είναι δεσμευτικοί εντός του πλαισίου της οδηγίας 2014/24 / ΕΕ. Αυτό θα ενθάρρυνε φιλικές προς το περιβάλλον και βιώσιμες συμβάσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη μέσω διαφανών και χωρίς διακρίσεις διαδικασιών. Ωστόσο, η αξιολόγηση του κύκλου ζωής των υπηρεσιών συνεπάγεται πρόσθετες πολυπλοκότητες σε σύγκριση με υλικά ή προϊόντα. Αυτό πρέπει να προβλεφθεί έτσι ώστε οι εταιρείες που προσφέρουν κατασκευές οι υπηρεσίες να ανταγωνίζονται σε ίσους όρους.
Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να βασίζεται το «ΚΥΜΑ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗΣ-RENOVATION WAVE» είναι τα εξής:
-Ενεργειακή απόδοση
– Προσιτότητα
-Απαλλαγή από τις εκπομπές του CO2 κι αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
-Να σκεπτόμαστε με βάση τον κύκλο ζωής και την κυκλικότητα
-Ολιστική ανακαίνιση
-Υψηλά πρότυπα υγείας και περιβάλλοντος
-Αντιμετώπιση των δίδυμων προκλήσεων των πράσινων και ψηφιακών μεταβάσεων από κοινού
– Σεβασμός στην αισθητική και την αρχιτεκτονική ποιότητα
Για την επίτευξη των παραπάνω και την παροχή ταχύτερης και ολικής ανακαίνισης προτείνονται τα εξής:
•.Αναθεώρηση της οδηγίας ενεργειακής απόδοσης κτηρίων EPBD με ελάχιστα απαιτούμενα πρότυπα
Τα υποχρεωτικά ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης EPS (ENERGY PERFORMANCE STANDARDS) πρέπει να τηρούν τις εξής προϋποθέσεις:
-Να λαμβάνουν υπόψη κλιματικές διαφορές
-Τα ελάχιστα αποδεκτά όρια να είναι εφαρμόσιμα
-Να διαφοροποιούνται ανάλογα τις ανάγκες.
•.Τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης ΕPC(ENΕRGY PERFORMANCE CERIFICATE) τα οποία αποτελούν τη βάση για την παρακολούθηση των βελτιώσεων στην ενεργειακή απόδοση
Για τη σωστή εφαρμογή τους θα πρέπει να ενημερωθούν οι καταναλωτές ότι είναι προς ο συμφέρον τους, δεν είναι μία νέα μορφή γραφειοκρατίας και εξαρτάται από την κυβέρνηση κατά πόσο θα δώσει βάρος σε αυτά και να αυξήσει τη λειτουργικότητα τους. Ίσως τα πιστοποιητικά να χρειάζεται να αναφέρουν τρόπους αύξησης της ενεργειακής αποδοτικότητας
•.Ολοκληρωμένες ανακαινίσεις και δείκτης έξυπνης ετοιμότητας SRI( SMART READINESS INDICATOR )
Ο δείκτης έξυπνης ετοιμότητας (SRI) μπορεί να έχει εισαχθεί στην οδηγία 2018/844/ΕΕ, αλλά δεν έχει ακόμη εισαχθεί σε εθνικό επίπεδο. Έχει αναγνωριστεί ευρέως ως βασική κινητήρια δύναμη των έξυπνων κτιρίων και των μελλοντικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το SRI είναι μια πολλά υποσχόμενη μέθοδος που καλύπτει τους περισσότερους τομείς στα κτίρια. Έως τώρα, η κύρια πηγή δεδομένων για τα SRIS είναι τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης (EPC) που εκδίδονται σε κάθε χώρα.
Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα έχει διαπιστωθεί ότι τα EPCs δεν έχουν ομοιογένεια και υπάρχουν διακυμάνσεις που μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα της ανάλυσης.. Οι EPCs και οι SRIs θα πρέπει να ενσωματωθούν, διότι οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα κτίρια της κατηγορίας D μπορούν επίσης να έχουν υψηλή βαθμολογία σε SRI.
Οι SRIs προτείνεται να εφαρμόζονται προοδευτικά και υπάρχουν αρκετές επιφυλάξεις για την υποχρεωτική(δια νόμου) εφαρμογή τους.
•.Άρτια στοιχειοθετημένη χρηματοδότηση
•.Οικονομική φτώχια και προσιτότητα (Affordability)
Για να μπορούν να είναι οικονομικά προσιτές οι λύσεις ανακαίνισης προτείνονται τα εξής:
1) Αλλαγή των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ) και επέκταση της εντός σχεδίου δόμησης.
2) Μείωση ΕΝΦΙΑ (land taxes)
3) Φορολογικά κίνητρα
4) Μείωση κόστους υλικών
5) Μείωση γραφειοκρατίας στα προγράμματα ανακαίνισης
6) Επιτήρηση ανταγωνισμού στα κόστη υλικών
7) Μίκρο-δάνεια για ανακαινίσεις
Αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων σπιτιών
•.Απαίτηση ανακαίνισης σε όλα τα κτήρια της δημόσιας διοίκησης και σε όλα τα επίπεδα .
•.Ενίσχυση της τεχνικής βοήθειας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν τεχνικές οδηγίες από την κεντρική κυβέρνηση προς τις Περιφέρειες ή τους ΟΤΑ που να αναφέρουν λειτουργικά τεχνικά πρότυπα της αρμοδιότητας τους. Επίσης, οι ΕΤΕΠ είναι πιο τεχνικές και χρειάζονται πιο εκλαϊκευμένες τεχνικές οδηγίες και με μεγαλύτερο εύρος πεδίων εφαρμογής.
•.Μείωση των εκπομπών CO2 σε όλο τον κύκλο ζωής(κατασκευή, συντήρηση-χρήση-λειτουργία)
•.Επέκταση των ΕΤS ( Σύστημα εμπορίας εκπομπών CO2) ώστε να συμπεριλάβει τις εκπομπές στα κτήρια
Προτείνεται να συμπεριληφθούν οι κατασκευές στο σύστημα εμπορίας των εκπομπών διότι ο κατασκευαστικός τομέας γενικότερα συμμετέχει σε μεγάλο βαθμό στις εκπομπές C02.Η ΕΕ έχει δημιουργήσει ένα από τα μεγαλύτερα ETS, το EU ETS. Όσο μεγαλύτερο είναι το εύρος συμμετοχής (scheme), τόσο μεγαλύτερα είναι τα οφέλη. Θα δοθεί κατά αυτόν τον τρόπο μεγαλύτερη βαρύτητα σε οικολογικές πρακτικές και τη βιώσιμη ανάπτυξη και θα χρησιμοποιείται από τους επενδυτές ως ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Τα προβλήματα που ενέχει είναι:
1) Μη ανεπτυγμένη χρηματοοικονομική αγορά στην Ελλάδα
2) Εφόσον δεν έχουν υιοθετηθεί πλήρως οι «Πράσινες Συμβάσεις» στην Ελλάδα και δε δίνεται βάση στην μηδενική απόδοση ακόμα για τη σύμβαση, τότε είναι δύσκολο να εφαρμοστεί ακόμα. Στο Χονγκ Κονγκ που χρησιμοποιείται κατά κόρον τα συμβόλαια προβλέπουν τις καινοτομίες( innovations) και την μηδενική απόδοση.
3) Υψηλότερη κόστη, επειδή δεν είναι εφικτό πάντα να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων, ειδικότερα στο εργοτάξιο και η αγορά νέου εξοπλισμού είναι ιδιαίτερα δαπανηρή .
4) Ίσως σταματήσουν έργα και η οικονομική δραστηριότητα αν οι πελάτες δεν μπορούν να έχουν κέρδος από την μείωση των εκπομπών.
5) Μη ρεαλιστικοί στόχοι από την ΕΕ ίσως χειροτερεύσουν την κατάσταση. Ομοιόμορφοι στόχοι εκπομπών θα θέσουν τον κατασκευαστικό τομέα σε δεινή θέση , λόγω διαφορετικών εκπομπών ανά χώρα.
6) Για την μέγιστη αποδοτικότητα των ETS χρειάζεται εποπτεία και διαφάνεια.
7) Τα ETS δεν έχουν δημιουργηθεί με γνώμονα τον κατασκευαστικό τομέα και χρειάζεται εκπαίδευση και εξοικείωση με αυτά.
8) Το τέλος εκπομπών (carbon tax) θεωρείται ότι είναι πιο κατανοητό και θα έχει πιο γρήγορα αποτελέσματα.
•.Απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές θέρμανσης-ψύξης
Για την καλύτερη προσέγγιση στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές προτείνονται τα εξής:
1.Η εφαρμογή νέων τεχνολογιών οι οποίες μειώνουν αισθητά τις εκπομπές ρύπων όπως οι διπλές αντλίες θερμότητας, τα προγράμματα ανάλυσης ενέργειας, γεωθερμικές αντλίες, επανακυκλοφορητές για τα μπόιλερ.
2.Η μείωση κόστους ψύξης-θέρμανσης
3.Η δημιουργία standard (τυποποιητικών προδιαγραφών)όπως το ASHRAE και το LEED
•.Στόχοι ανάκτησης υλικών
•.Ανάπτυξη δεξιοτήτων
•.Ψηφιακά βιβλία κτηρίου (DBL) -DIGITAL BUILDING LOGBOOKS
•.ΕΚΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗ
Χρειάζεται η συμμετοχή της βιομηχανίας με στόχους την ανακύκλωση και την ανάκτηση αρκεί να γίνει σαφές ποιος είναι υπεύθυνος για την ανάκτηση των υλικών
•.ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΥΛΙΚΩΝ
Προτείνεται ένα ελάχιστο επίπεδο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα κτήρια.
•.ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ
-Υποχρεωτική εφαρμογή του ΒΙΜ(Building Information Modelling)
Ε 6.5.Β. ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΜΕΝΑ ΕΔΑΦΗ
Τα εδάφη είναι ένας πολύτιμος, πεπερασμένος φυσικός πόρος και η αξία τους χρειάζεται μεγαλύτερη αναγνώριση. Η διαχείριση του εδάφους συχνά υποτιμάται σε αξιολογήσεις βιωσιμότητας. Πολύ συχνά τα εδάφη και τα αδρανή θεωρούνται ως πρόβλημα, το οποίο αυξάνει το κόστος. Γι αυτό προτείνονται πρωτόκολλα επαναχρησιμοποίησης εδάφους που θα βασίζονται σε υψηλά πρότυπα ώστε να μη δημιουργείται μια εύκολη ή «ψεύτικη» διαδρομή ανάκτησης. Πρέπει να υπάρχει επαρκής χώρος για προσωρινή αποθήκευση του ανασκαμμένου εδάφους, εν αναμονή του για ανάκτηση ή επαναχρησιμοποίηση. Αυτό θα αποτρέψει την περιττή μεταφορά. Πολλά από τα εδάφη θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αποκατάσταση ανενεργών λατομείων και γι αυτό θα πρέπει να επιταχύνονται οι σχετικές διαδικασίες αδειοδότητης. Για την αποκατάσταση των εδαφών προτείνεται να χρησιμοποιηθεί η ιλύς που παράγεται μονάδες επεξεργασίας λυμάτων που δεν περιέχουν βαρέα μέταλλα .Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν προϊόντα κομποστοποίησης από οργανικά υπολείμματα και προϊόντα επεξεργασίας από φυτικά υπολείμματα.
Αθήνα 11/4/2021
ΑΛΑΦΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝH
ΔΑΣΟΛΟΓΟΣ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΟΣ
ΕΡΓΟΛΗΠΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ
Κ. Φαίδρα, στην αναφορά σας, ότι η σκληρότητα του νερού (ποιότητα) και το δίκτυο ύδρευσης (κατάσταση), καθιστούν το νερό στην βρύση σας ακατάλληλο για πόση και πρόκειται για μια κατάσταση, όχι περιστασιακή αλλά μόνιμη για το νησί σας, το γνωρίζω. Αρμόδιος όμως για την πιο σωστή, απάντηση στην ανησυχίας σας (εκτίμηση κινδύνου), είναι η ΔΕΥΑ Κέρκυρας εάν υδρεύεστε από το δίκτυο της και σε διαφορετική περίπτωση, ο αντίστοιχο αρμόδιος φορέας ύδρευσης σας.
Ο σημαντικότερος παράγοντας των προβλημάτων ύδρευσης της νήσου Κέρκυρας απ’ ότι γνωρίζω είναι ο γεωλογικός και συγκεκριμένα η ποιοτική επιβάρυνση των σημαντικότερων πηγών του νησιού, με θειικά ιόντα λόγω της ύπαρξης μεγάλων ποσοτήτων γύψου στο έδαφος του νησιού, αποτέλεσμα η Κέρκυρα να υδρεύεται με νερό αυξημένης σκληρότητας και επίπεδο θειικών. Επίσης γνωρίζω ότι Η Δ.Ε.Υ.Α.Κ. έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για αυτό το θέμα, καθώς έχει προχωρήσει προ ετών σε εκπόνηση προκαταρκτικής μελέτης (φράγματα –αφαλάτωση) για τη λύση του προβλήματος της, αλλά δεν γνωρίζω το αποτέλεσμα της. Από την ανησυχία σας, καταλαβαίνω ότι το πρόβλημα της υψηλής σκληρότητας του νερού δεν έχει λυθεί. Συνεπώς, ο τρόπος και η λύση του προβλήματος είναι γνωστή και ελπίζω να εξασφαλιστεί και η κατάλληλη επαρκής χρηματοδότηση της. Εύχομαι να ολοκληρωθούν τα έργα ύδρευσης του νησιού σας και σύντομα θα φτάσει νερό υψηλής ποιότητας στην βρύση του καταναλωτή σε όλο το νησί σας.
Θέλω να σας γνωρίσω ότι σχετικά με την εξοικονόμηση νερού, υπάρχουν οδηγίες στην ιστοσελίδα της ΔΕΥΑ Κέρκυρας, προς του καταναλωτές του δικτύου της, για τον τρόπο χρήσης του νερού ύδρευσης σας, απλές όμως παρεμβάσεις στο εξοπλισμό ενός νοικοκυριού, η μίας επαγγελματικής δραστηριότητας, όπως αναφέρω στο σχόλιο μου, πετυχαίνουν καλύτερη εξοικονόμηση νερού. Επίσης θέλω να σας γνωρίσω ότι σχετικά με την ποιότητα του νερού σας, υπάρχουν αναλύσεις στην ιστοσελίδα της ΔΕΥΑ Κέρκυρας .
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΚΡΗΣ
Τα Σχέδια Ασφάλειας Νερού (Σ.Α.Ν.) αναφέρονται και στοχεύουν στην διασφάλιση της ποιότητας του πόσιμου νερού, γενικά στην παρακολούθηση και έλεγχο του πόσιμου νερού. Αναφέρονται σε όλο το φάσμα της διαδικασίας, παραγωγής , επεξεργασίας μεταφοράς, και διανομής του πόσιμου νερού στον καταναλωτή.(Πλαίσιο αναφορές του Π.Ο.Υ. για την προστασία της δημόσιας υγείας). Η γνώση της υδροληψίας, η γνώση της ποιότητας του νερού, ο έλεγχος της επεξεργασίας, η κατάσταση και η προστασία του δικτύου διανομής, είναι οι κύριοι παράγοντες για την ποιότητα του νερού, στην βρύση του καταναλωτή .
Θα ήθελα να προσθέσω μια ανησυχία μου με αφορμή το παραπάνω σας σχόλιο:
«Εγώ θα σταθώ στον κωδικό Ε.7.4. που αφορά σε τίτλο, την χρηματοδότηση των προτάσεων α), β), γ), δ) .
α) Στις παρέμβεις για την μείωση της σπατάλης του νερού, εκτός το στάδιο της διανομής (μεταφοράς), πρέπει να προστεθεί και το στάδιο μείωσης της κατανάλωσης παροχής του νερού στην βρύση του καταναλωτή, με νέα προϊόντα υδραυλικού εξοπλισμού, για την εξοικονόμηση νερού ώστε να έχουμε πιο αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων μας.
β) Συμφώνα με την ομώνυμη (β) παράγραφο, η αποδοτικότερη χρήση νερού θα επέλθει από όλες τις δραστηριότητες όπως τις οικιακές – επαγγελματικές – εργοστασιακές – βιομηχανικές – αγροτικές ( κτηνό – πτηνοτροφικές δράσεις / άρδευση ) κλπ, με την επαναχρησιμοποίηση και την μείωση της κατανάλωσης του νερού, ώστε να έχουμε πιο αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων μας.»
Στην Κέρκυρα, όπως και σε πολλά άλλα νησιά η σκληρότητα του νερού και το δίκτυο ύδρευσης καθιστούν το νερό ΜΗ ΠΟΣΙΜΟ ακόμη και με τη χρήση φίλτρου.
Αυτό συνεπάγεται πώς κατά μέσο όρο ένας πληθυσμός 120.000 κατοίκον θα καταναλώνει ημερησίων από περίπου 2 λίτρα νερό. Άρα κατάπροσέγγιση 240.000 λίτρα νερού άρα 160.000 μπουκάλια καθημερινά.
Θεωρώ πώς είναι κρίσιμο να βρεθεί τρόπος να γίνεται επεξεργασία του νερού ώστε φτάνοντας στις βρύσες των σπιτιών με ένα απλό φιλτρο να θεωρείται πόσιμο.
Ποιά είναι η γνώμη σας?
Χαιρετίζω την κυκλική οικονομία ως σολομώντεια λύση. Παρά την εμφανή κοινωνικο-οικονομική αξία της, το πρόβλημα της απολύμανσης-αποστείρωσης των ανακυκλούμενων υλικών παραμένει. Κακά τα ψέματα, οι αναλύσεις και οι έλεγχοι είναι επιδερμικοί και απλοικοί, σε αντιπαράθεση με την αναπτυγμένη τεχνολογικά εποχή που ζούμε. Πχ, πώς μπορεί ο ιδιώτης που θα αναλάβει την κάθε δράση, να μας πείσει ότι έλεγξε και εξάλειψε ραδιενέργεια, χημικά, επιδημιολογικούς παράγοντες, νανοτοξικούς ρύπους, κλπ; Αλλά και ψυχολογικά να το δει κανείς, δεν εμπνέει ασφάλεια το γεγονός ότι τα υλικά που επαναχρησιμοποιούνται δεν γνωρίζει σχεδόν κανείς πώς περισυνελλέγησαν, πού αποθηκεύτηκαν και από πού προείλθαν (νοσοκομεία, τουαλέτες, μέσα μεταφοράς, καταυλισμούς, φυλακές, κάδοι απορριμάτων, κλπ)… Στην Κοινοτική Οδηγία δε γίνεται καν λόγος για κάποια έστω πιστοποίηση τύπου ΕΛΟΤ, πριν τα ανακυκλώσιμα τρόφιμα-καλλυντικά-ενδύματα-κλπ επανακυκλοφορήσουν, παρά μόνο για Παρατηρητήριο και εποπτεία από το Υπουργείο Περιβάλλοντος με περιοδικούς ελέγχους. Και το χειρότερο είναι ότι η ΕΕ μας υποχρεώνει να εφαρμόσουμε την Οδηγία (με επαπειλούμενες κυρώσεις), δίχως να λαμβάνει υπόψην τον πληθυσμό και τις ιδιαιτερότητες της χώρας μας. Ούτε προαπαιτεί οικονομικές ή περιβαλλοντικές μελέτες, οι οποίες θα μπορούσαν να αποδειξουν ότι η ανακύκλωση στον επισιτιστικό τομέα (πλαστικά ποτηράκια, χαρτικά, ξύλο, τρόφιμα, νερό κλπ) δεν μας προσφέρει ουσιαστικό όφελος. Ειδικά όσον αφορά το νερό, ο πλανήτης είναι κατά 3/4 νερό. Και αυτό το νερό συνεχώς ανακυκλώνεται δωρεάν και ασφαλέστατα.
Οπωσδήποτε εκεί που υπάρχει σημαντικό όφελος είναι η ανακύκλωση μετάλλων (οχήματα, κλπ) και ηλεκτρικών-ηλεκτρονικών συσκευών και εκεί πρέπει να στοχεύσει η χώρα μας.
Προσωπικά θεωρώ τεράστιο πρόβλημα τα πλαστικά ποτήρια καφέ. Στην Ελλάδα έχουμε τεράστια κατανάλωση καφέ σε σχέση με άλλες Ευρωπαικές χώρες. Από ότι γνωρίζω σερβίρονται καθημερινά 1 εκατομύρια πλαστικά ή χάρτινα ποτήρια κάθε μέρα μόνο για καφέ. Η ποσότητα αυτή έχει σίγουρα αυξηθεί λόγω κόβιντ, καθώς πλέον δεν μπορούμε να πιούμε καφε σε καφετέρια και γυάλινο ποτήρι, με αποτέλεσμα όλοι να αγοράζουμε take away. Αυτό που με θλίβει είναι ότι τα περισσότερα καφέ εκτός από το πλαστικό/χάρτινο ποτήρι καφέ σου δίνουν και ένα πλαστικό μπουκάλι νέρο δώρο. Επιπλέον δηλαδή πλαστικά απόβλητα. Επίσης σπάνια βλέπω τα καφέ να διαφημίζουν ή να πουλάνε κούπες πολλαπλών χρήσεων ή παγουριών. Πέρα από τα ποτήρια στο πρόβλημα προιστίθονται αναπόφευκτα και τα καλαμάκια.
Θα πρέπει να υπάρξει η αν υπάρχει να αυξηθεί κατά πολύ το Περιβαλλοντικό τέλος για κάθε ποτήρι καφέ σε πλαστικό/χάρτινο. Εάν υπήρχε επιβάρυνση 50 λεπτών σε κάθε καφέ ο κόσμος θα άρχιζε να αγοράζει παγούρια πολλαπλών χρήσεων για καφέ και νερό ξεχωριστά. Τα καλαμάκια πρέπει να αντικατασταθούνε με βιοδιασπώμενα. Τα καφέ θα μπορούσαν να κάνουν έκπτωση σε όποιον φέρει δική του κούπα ή παγούρι.
Ελπίζω να γίνει κάτι σύντομα.Αν παρατηρήσετε τους μικρούς κάδους στις πόλεις μας, το 80% των απορριμμάτων σε αυτούς είναι ποτήρια καφε και πλαστικα νερά.
4. ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ
– ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
– ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΟΥΝ ΚΑΤΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ
– 7. ΤΡΟΦΙΜΑ , ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Μεταξύ των 66 δράσεων του οδικού χάρτη της κυκλικής οικονομίας, οι 21 αφορούν βασικά προϊόντα που πρέπει να αντιμετωπιστούν με προτεραιότητα, όπως μεταξύ άλλων τα τρόφιμα .το νερό και οι θρεπτικές ουσίες (κεφ. 7 / κωδ. Ε.7.1 – Ε.7.2 – Ε.7.3 – Ε.7.4 –Ε.7.5)
Εγώ θα σταθώ στον κωδικό Ε.7.4. που αφορά σε τίτλο, την χρηματοδότηση των προτάσεων α), β), γ), δ) .
α) Στις παρέμβεις για την μείωση της σπατάλης του νερού, εκτός το στάδιο της διανομής (μεταφοράς), πρέπει να προστεθεί και το στάδιο μείωσης της κατανάλωσης παροχής του νερού στην βρύση του καταναλωτή, με νέα προϊόντα υδραυλικού εξοπλισμού, για την εξοικονόμηση νερού ώστε να έχουμε πιο αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων μας.
β) Συμφώνα με την ομώνυμη (β) παράγραφο, η αποδοτικότερη χρήση νερού θα επέλθει από όλες τις δραστηριότητες όπως τις οικιακές – επαγγελματικές – εργοστασιακές – βιομηχανικές – αγροτικές ( κτηνό – πτηνοτροφικές δράσεις / άρδευση ) κλπ, με την επαναχρησιμοποίηση και την μείωση της κατανάλωσης του νερού, ώστε να έχουμε πιο αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων μας.
γ) Εκτός από τα έργα επεξεργασίας λυμάτων οικισμών Γ & Δ προτεραιότητας, πρέπει να προστεθούν για χρηματοδότηση και τα ατομικά ιδιωτικά έργα επεξεργασίας λυμάτων (οικιακά – εμπορικά και άλλων δραστηριοτήτων ) όπου δεν υπάρχουν κατάλληλα κοινά δίκτυα αποχέτευσης Δήμων και που δεν είναι δυνατόν να συνδεθούν με υφιστάμενα δίκτυα. Η αποτελεσματική διαχείριση των λυμάτων και ο τρόπος που τα απορρίπτουμε στο περιβάλλον, αποτελεί σημαντικό στόχο ( λειψυδρία, καθαρό νερό και αποχέτευση) για την επίτευξη αυτού του στόχου της, « κυκλικής οικονομίας» μας.
δ) Η επαναχρησιμοποίηση νερού και ιλύος, πρέπει να ισχύει για όλες τις αναφερόμενες περιπτώσεις εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, ιδιωτικών και δημοτικών . Η προστασία και η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων μας, που σχετίζονται με το νερό, είναι ουσιαστικής σημασίας
Σημείωση: Στην χρηματοδότηση των παρεμβάσεων με νέο κωδικό και τίτλο, πρέπει να προστεθεί και η χρηματοδότηση της παρέμβασης συλλογής, χρήσης (επαναχρησιμοποίησης) των όμβριων υδάτων, για χρήσεις στην κατοικία – επιχειρήσεις – βιομηχανία – άρδευση, κλπ. Απαιτείται να επενδύσουμε σε επαρκείς υποδομές για ασφαλές και πόσιμο νερό.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ( Τεχνολόγος Μηχανικός Έργων –Υποδομής)
Για να επιτύχει η κυκλική οικονομία, πρέπει οι πολίτες να αποκτήσουν πρόσβαση στην γνώση και μέσω της σωστής πληροφόρησης από ειδικούς επιστήμονες για την κατάλληλη χρήση και εφαρμογή δράσεων επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης, θα επιτύχουμε σημαντική βελτίωση του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής μας. Το αποτέλεσμα είναι να δούμε τα τεράστια οικονομικά , κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη, από την εφαρμογή των δράσεων της κυκλικής οικονομίας και μην πάει και αυτή η προσπάθεια χαμένη . Η επίτευξη της οικονομικής και βιώσιμης ανάπτυξης, απαιτεί να μειώσουμε επειγόντως το οικονομικό μας αποτύπωμα, αλλάζοντας τον τρόπο με τον όποιο παράγουμε και καταναλώνουμε αγαθά και πόρους.
Η ΜΕΓΑ ΑΕ είναι η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής ειδών ατομικής υγιεινής στη νότια Ευρώπη με πωλήσεις 230 εκ. εξαγωγές, 95 εκ. και 700 άτομα προσωπικό.
Χαιρετίζουμε και στηρίζουμε τον οδικό χάρτη για την κυκλική οικονομία.
Μία παρατήρηση:
-Στην σελίδα 39 και στον άξονα Α5 γίνεται αναφορά σε Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης για τα Υγρά Μαντηλάκια.
Η αναφορά δεν λαμβάνει υπ’ όψη της τον Ν4736/2020, ο οποίος διαχωρίζει τα υγρά μαντήλια σε περιέχοντα ή μη περιέχοντα πλαστικές πρώτες ύλες.
Βάσει του σκεπτικού του νόμου αυτού, μαντήλια, αποτελούμενα από φυσικές πρώτες ύλες δεν υπόκεινται στους μεσοπρόθεσμους ή μακροπρόθεσμους περιορισμούς που περιλαμβάνονται στον νόμο.
Είμαστε βέβαιοι ότι το νέο σχέδιο δεν εισάγει αντίφαση προς τον Ν4736 και κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, ενισχύοντας τις πράσινες λύσεις.
Παρακαλούμε να υπάρξει η σχετική διευκρίνιση έτσι ώστε να συνεχίσουμε το επενδυτικό μας σχέδιο που, περιλαμβάνει σημαντικές επενδύσεις, όλες προς την κατεύθυνση της πράσινης οικονομίας.
Με εκτίμηση,
Για την ΜΕΓΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ Α.Ε.
Κωνσταντίνος Βιτουλαδίτης
Διευθύνων Σύμβουλος
Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα σχετικά με τα ΑΣΑ είναι το οργανικό κλάσμα αυτών το οποίο είναι περισσότερο από 40% του όγκου. Το νέο σχέδιο, ενώ αναφέρεται στην σπατάλη τροφίμων και την διάθεση να δημιουργηθεί ένα σχέδιο σχετικά με αυτό, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική ανάγκη, η οποία είναι άμεση και επιτακτική. Μια δράση για την υλοποίηση της διαλογής στην πηγή και την (ορθή) χρήση των καφέ κάδων από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις (αλλά και για την αξιοποίησή τους από τοπική αυτοδιοίκηση ή/και τον ιδιωτικό τομέα) είναι περισσότερο από αναγκαία σε ένα σχέδιο κυκλικής οικονομίας Ευρωπαικής χώρας το 2021.