1. Για την επίτευξη των στόχων και την υλοποίηση των αρχών της παρ. 1 του άρθρου 1 και των άρθρων 4, 35 και 42 το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με το κατά περίπτωση συναρμόδιο υπουργείο, εκπονεί σχέδια διαχείρισης αποβλήτων για κάθε ρεύμα αποβλήτων ή για σύνολο ρευμάτων αποβλήτων, τα οποία καλύπτουν ολόκληρη ή μέρος της γεωγραφικής επικράτειας της χώρας. Τα σχέδια αυτά καλύπτουν συνδυασμένα το σύνολο της ελληνικής επικράτειας για όλα τα είδη αποβλήτων.
2. Ειδικότερα τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων της παρ. 1 συνίστανται στα ακόλουθα:
α) το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ),
β) τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ),
γ) τα ειδικά σχέδια διαχείρισης που μπορεί να καταρτίζονται για ορισμένα ρεύματα αποβλήτων.
3. Τα Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων περιλαμβάνουν ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης όσον αφορά στη διαχείριση αποβλήτων, καθώς και τα μέτρα που λαμβάνονται για τη βελτίωση της προετοιμασίας προς επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση και διάθεση των αποβλήτων, καθώς και αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο το σχέδιο ή τα σχέδια θα υποστηρίξουν την υλοποίηση των στόχων του παρόντος.
4. Τα Σχέδια Διαχείρισης περιλαμβάνουν, ανάλογα με την περίπτωση και λαμβάνοντας υπόψη το γεωγραφικό επίπεδο και την κάλυψη της περιοχής που περιλαμβάνεται στον σχεδιασμό, τουλάχιστον τα ακόλουθα:
α) τον τύπο, την ποιότητα και την πηγή των παραγόμενων στη χώρα αποβλήτων, τα απόβλητα που είναι πιθανόν να αποσταλούν από ή προς την επικράτεια και αξιολόγηση της μελλοντικής τάσης εξέλιξης των ρευμάτων αποβλήτων,
β) τις υφιστάμενες μεγάλες εγκαταστάσεις διάθεσης και ανάκτησης, καθώς και ειδικές ρυθμίσεις για απόβλητα έλαια, επικίνδυνα απόβλητα, απόβλητα που περιέχουν σημαντικές ποσότητες πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας, ή ροές αποβλήτων που ρυθμίζονται από ειδική νομοθεσία,
γ) αξιολόγηση της ανάγκης για το κλείσιμο υφιστάμενων εγκαταστάσεων αποβλήτων και για τις πρόσθετες υποδομές εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 16, καθώς και αξιολόγηση των επενδύσεων και άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων που απαιτούνται για να αντιμετωπιστούν οι εν λόγω ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων των αναγκών της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η εν λόγω αξιολόγηση μπορεί να περιληφθεί σε άλλα έγγραφα στρατηγικής που καλύπτουν το σύνολο της ελληνικής επικράτειας, εφόσον δεν συμπεριληφθεί στα Σχέδια Διαχείρισης,
δ) επαρκείς πληροφορίες για τα κριτήρια σχετικά με τον εντοπισμό τοποθεσιών και τη δυναμικότητα των μελλοντικών εγκαταστάσεων διάθεσης ή των μεγάλων εγκαταστάσεων ανάκτησης, αν χρειαστεί,
ε) τις γενικές πολιτικές διαχείρισης αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών και μεθόδων διαχείρισης των αποβλήτων που περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό ή πολιτικών για απόβλητα που θέτουν συγκεκριμένα προβλήματα διαχείρισης,
στ) πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα για την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στην παρ. 3α του άρθρου 5 της Οδηγίας 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων (L 182) ή σε άλλα έγγραφα στρατηγικής που καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας,
ζ) αξιολόγηση των υφιστάμενων προγραμμάτων συλλογής αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων της υλικής και γεωγραφικής κάλυψης της χωριστής συλλογής, και των μέτρων για τη βελτίωση της λειτουργίας της, ενδεχόμενων παρεκκλίσεων που έχουν χορηγηθεί σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 23, και της ανάγκης για νέα προγράμματα συλλογής,
η) μέτρα για την καταπολέμηση και την πρόληψη όλων των μορφών δημιουργίας απορριμμάτων και για τον καθαρισμό όλων των τύπων απορριμμάτων,
θ) κατάλληλους ποιοτικούς ή ποσοτικούς δείκτες και στόχους, ιδίως όσον αφορά στην ποσότητα παραγόμενων αποβλήτων και τη διαχείρισή τους και την ποσότητα των αστικών αποβλήτων που διατίθενται ή υποβάλλονται σε ανάκτηση ενέργειας.
5. Τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων μπορούν να περιλαμβάνουν, ανάλογα με την περίπτωση και λαμβάνοντας υπόψη το γεωγραφικό επίπεδο και την κάλυψη της περιοχής που περιλαμβάνεται στον σχεδιασμό, και τα ακόλουθα:
α) οργανωτικές πτυχές που συνδέονται με τη διαχείριση αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής της κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που πραγματοποιούν τη διαχείριση αποβλήτων,
β) αξιολόγηση της χρησιμότητας και της καταλληλότητας της χρησιμοποίησης οικονομικών και άλλων μέσων για την αντιμετώπιση διάφορων προβλημάτων που σχετίζονται με τα απόβλητα, λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης να διατηρηθεί η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς,
γ) εκστρατείες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης απευθυνόμενες στο ευρύ κοινό ή σε συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών,
δ) παλιές ρυπασμένες τοποθεσίες διάθεσης αποβλήτων και τα μέτρα για την αποκατάστασή τους,
ε) την προκαταρκτική εκτίμηση του κόστους των εργασιών ανάκτησης και διάθεσης των αποβλήτων.
6. Τα Σχέδια Διαχείρισης που προβλέπονται στην παρ. 2 και εξειδικεύονται και εγκρίνονται σύμφωνα με το άρθρο 55, καλύπτουν χρονική περίοδο τουλάχιστον δέκα (10) ετών, αξιολογούνται τουλάχιστον ανά πενταετία από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και αναθεωρούνται, εφόσον απαιτείται, με τη διαδικασία του άρθρου 55.
7. Τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο για τη διαχείριση συσκευασιών και αποβλήτων συσκευασιών, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που λαμβάνονται σύμφωνα με τα άρθρα 75 έως και 78 και συμμορφώνονται με τους στόχους της παρ. 2 του άρθρου 25 και τις απαιτήσεις που ορίζονται στο άρθρο 5 της Οδηγίας (ΕΕ) 1999/31 του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων (L 182), όπως έχει τροποποιηθεί με την Οδηγία 2018/850 (L 150) και, για τους σκοπούς της πρόληψης της παραγωγής απορριμμάτων, με τις απαιτήσεις του άρθρου 12 του ν. 3983/2011 (Α’ 144) των άρθρων 8 και 9 του ν. 3199/2003 (Α’ 280), του π.δ. 51/2007 (Α’ 54) και του ν. 4736/2020 (Α’ 200).
Υπάρχει ένα μεγάλο κενό στην Ελλάδα σε όλα τα Σχέδια Διαχείρισης και αυτό έχει να κάνει με την έλλειψη διαχρονικής οικονομικής ανάλυσης των εναλλακτικών σεναρίων που προτείνουν. Δεν είναι επιστημονικά, οικονομικά και κοινωνικά ασφαλές ένας ΠΕΔΣΑ να εξετάζει 2-3 σενάρια διαχείρισης και τελικά να προτείνει σαν καταλληλότερο κάποιο από αυτά χωρίς να έχουν συγκριθεί και τα οικονομικά δεδομένα αυτών των σεναρίων. Οπότε στην Παράγραφο 4 του άρθρου προτείνεται να προστεθεί και η εξής απαίτηση για τα όλα τα Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων:
Πρέπει να περιλαμβάνουν και διαχρονική κοστολόγηση και σύγκριση των διαφόρων εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης αποβλήτων που προτείνουν.
Ως προς τις αναθεωρήσεις των σχεδίων που προβλέπονται στην παρ. 6, απουσιάζουν παντελώς τα κριτήρια ελέγχου και η πρόβλεψη διορθωτικών κινήσεων ώστε τελικά να επιτυγχάνεται η στοχοθεσία των σχεδίων.