1. Συστήνεται Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή αποτελεί ανοιχτό δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών και ενημέρωσης με συμμετοχή των Υπουργείων Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών, της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και άλλων ερευνητικών, ακαδημαϊκών και δημόσιων φορέων.
2. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή υποστηρίζει την εθνική πολιτική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και συμβάλλει:
α) στην παρακολούθηση και αξιολόγηση της ανθεκτικότητας της χώρας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής,
β) στην παροχή αξιόπιστων στοιχείων προς τη Δημόσια Διοίκηση και την επιμόρφωση των στελεχών της για την υποστήριξη του σχεδιασμού, της αξιολόγησης και της επικαιροποίησης πολιτικών και δράσεων και γενικότερα στη λήψη αποφάσεων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή,
γ) στην παροχή πληροφόρησης προς τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την υποστήριξη της ενσωμάτωσης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής στον επιχειρησιακό τους σχεδιασμό και τη λήψη μέτρων προσαρμογής των δραστηριοτήτων τους στην κλιματική αλλαγή,
δ) στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας αναφορικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτή,
ε) στην παροχή στοιχείων για τη σύνταξη εθνικών εκθέσεων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στο πλαίσιο των διεθνών και ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της χώρας.
3. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, αξιοποιώντας υφιστάμενες δράσεις και πρωτοβουλίες εθνικής εμβέλειας, αναπτύσσει και διατηρεί ενιαία εθνική βάση κλιματικών δεδομένων, η οποία είναι ανοικτή και ηλεκτρονικά προσβάσιμη από τους δημόσιους φορείς, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ), τα ερευνητικά κέντρα και τους πολίτες, και επικαιροποιείται συνεχώς, ώστε να παρέχει αξιόπιστες προγνώσεις και άλλες σχετικές κλιματικές υπηρεσίες. Ειδικότερα, η ενιαία εθνική βάση κλιματικών δεδομένων παρέχει:
α) αξιόπιστες πληροφορίες και δεδομένα για την εξελισσόμενη και αναμενόμενη μεταβολή του κλίματος στην Ελλάδα (σε παρελθόντα, παρόντα και μελλοντικό χρόνο),
β) πρόβλεψη και παρακολούθηση των κινδύνων και επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία, με έμφαση στους πλέον ευάλωτους στην κλιματική αλλαγή τομείς, συμπεριλαμβανομένης της παράκτιας ζώνης,
γ) παρακολούθηση των δράσεων και πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, μέσω συστήματος δεικτών και άλλων κατάλληλων μεθόδων και εργαλείων,
δ) ανάπτυξη και λειτουργία Εθνικού Πληροφοριακού Διαδικτυακού Κόμβου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και άλλων κατάλληλων ενημερωτικών και πληροφοριακών μέσων και εργαλείων,
ε) δράσεις ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και επιμορφωτικών προγραμμάτων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή,
στ) κάθε άλλη δράση ή υπηρεσία που μπορεί να συμβάλει στην υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
4. Με την απόφαση της παρ. 13 του άρθρου 28 καθορίζονται οι συνεργαζόμενοι φορείς, το περιεχόμενο της συνεργασίας και οι λεπτομέρειες για την ανάπτυξη, τη λειτουργία και το περιεχόμενο της βάσης δεδομένων της παρ. 3.
5. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή λειτουργεί υπό την οργανωτική και λειτουργική εποπτεία του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
6. Κάθε φορέας και υπηρεσία που συνεργάζεται με το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή υποχρεούται να παρέχει στοιχεία, πληροφορίες και υπηρεσίες για τη λειτουργία του.
7. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή δύναται να ζητεί τη δωρεάν παροχή στοιχείων, πληροφοριών και εργαλείων που εξυπηρετούν τον σκοπό του, από κάθε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα, που λαμβάνει εθνική ή ενωσιακή χρηματοδότηση για την παραγωγή αυτών των στοιχείων και πληροφοριών ή την ανάπτυξη της λειτουργίας αυτών των εργαλείων.
5. Στο άρθρο 23 «Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή», η παρ. 1, 2 και 3 να συμπληρωθούν ως ακολούθως:
«1. Συστήνεται Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή αποτελεί ανοιχτό δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών και ενημέρωσης με συμμετοχή των Υπουργείων Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών, της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και άλλων ερευνητικών, ακαδημαϊκών και δημόσιων φορέων, συμπεριλαμβανομένου του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ.
2. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή υποστηρίζει την εθνική πολιτική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και συμβάλλει:
α) […]
δ) στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας με τρόπους προσβάσιμους σε όλους αναφορικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτή,
ε) […]
3. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, αξιοποιώντας υφιστάμενες δράσεις και πρωτοβουλίες εθνικής εμβέλειας, αναπτύσσει και διατηρεί ενιαία εθνική βάση κλιματικών δεδομένων, η οποία είναι ανοικτή και ηλεκτρονικά προσβάσιμη από τους δημόσιους φορείς, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ), τα ερευνητικά κέντρα και τους πολίτες, και επικαιροποιείται συνεχώς, ώστε να παρέχει αξιόπιστες προγνώσεις και άλλες σχετικές κλιματικές υπηρεσίες. Ειδικότερα, η ενιαία εθνική βάση κλιματικών δεδομένων παρέχει: α) αξιόπιστες πληροφορίες και δεδομένα για την εξελισσόμενη και αναμενόμενη μεταβολή του κλίματος στην Ελλάδα (σε παρελθόντα, παρόντα και μελλοντικό χρόνο), […] ε) δράσεις ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και επιμορφωτικών προγραμμάτων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένων δράσεων στοχευμένων στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους σε συνεργασία με το Ινστιτούτο της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία & Χρόνιες Παθήσεις (ΙΝ-ΕΣΑμεΑ, στ) κάθε άλλη δράση ή υπηρεσία που μπορεί να συμβάλει στην υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».
Το όλο σύστημα κλιματικής διακυβέρνησης προβλέπει ένα πλήθος επιτροπών, σε διαφορετικά υπουργεία, με σημαντικές ασάφειες ως προς τις αρμοδιότητες και δικαιοδοσίες τους, οι οποίες το καθιστούν ιδιαίτερα γραφειοκρατικό και δυσλειτουργικό. Θεωρούμε ότι χρειάζεται μια συνολική αναδιάρθρωση και απλοποίηση. Προτείνουμε επίσης την συμμετοχή του ΙΕΝΕ στην/στις επιτροπή/ές που θα καταλήξουν (με τις υπάρχουσες ρυθμίσεις στο ΕΣΠ και στην ΕΕΚΑ).
Στις αποφάσεις για απανθρακοποίηση και γενικότερα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (και άλλων σύγχρονων κρίσεων) είναι σημαντικό να έχουν λόγο οι νεότερες γενιές που αναμένεται να υποστούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των οποιωνδήποτε αποφάσεων ληφθούν από τις αρχές.
• Προτεινόμενες αλλαγές στο σχέδιο νόμου:
• Προσθήκη της παρακάτω φράσης στο Άρθρο… «Συστήνεται άμεσα Συμβουλευτικό Συμβούλιο Νέων (ΣΣΝ) με δέκα μέλη που ορίζουν, ανά πέντε, οι σχολικές και φοιτητικές οργανώσεις της χώρας, και πέντε ακόμα μέλη που ορίζουν από κοινού το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ελλάδος και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών. Τα μέλη ορίζονται για διετείς, μη ανανεώσιμες θητείες και η ηλικία τους δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 28 έτη κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους. Το ΣΣΝ προστίθεται στους φορείς που συγκαλούνται από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ή τη Συντονιστική Γραμματεία της Κυβέρνησης / Γραφείο του Πρωθυπουργού κατά περίπτωση για γνωμοδοτήσεις περί αποφάσεων και έργων που άπτονται όλων των πτυχών μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής στις συνέπειές της».
• Παράγραφος 1. Να προστεθεί το ΥΠΑΑΤ, γιατί η ΚΑΠ έχει προσανατολιστεί στην κλιματική αλλαγή. Επίσης, να προστεθεί και η Εθνική Επιτροπή Ερημοποίησης στους φορείς.
• Να τροποποιηθεί η παράγραφος 2. β) στην παροχή αξιόπιστων στοιχείων προς τη Δημόσια Διοίκηση και τις Περιφέρειες και ΟΤΑ και υποστήριξη για τη σύνταξη τόσο των Δημοτικών Σχεδίων για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΔηΣΠΚΑ) όσο και των Περιφερειακών Σχεδίων για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) και την επιμόρφωση των στελεχών της Διοίκησης και των Περιφερειών και ΟΤΑ για την υποστήριξη του σχεδιασμού, της αξιολόγησης και της επικαιροποίησης πολιτικών και δράσεων και γενικότερα στη λήψη αποφάσεων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή,
Εδάφ. 2. Η διατύπωση της συμβολής του ΕΠΠΚΑ στα (α) έως (δ) αυτονόητα τονίζει το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής αν και με τρόπο που υπονοεί ότι όποιες επιπτώσεις εκδηλωθούν/καταγραφούν στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία θα οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Όμως, οι επιπτώσεις οφείλονται σε πλήθος αλληλένδετων παραγόντων, ένας από τους οποίους μπορεί να είναι η κλιματική αλλαγή, που ποικίλλουν χωροχρονικά και εξαρτώνται από την κλίμακα παρατήρησης και τις συγκυρίες.
Η παραπάνω διατύπωση θα πρέπει να τονίσει με σαφήνεια (α) τη συμβολή τόσο των εκπομπών όσο και των απορροφήσεων ΑτΘ από καταβόθρες (έγγειοι, παράκτιοι και θαλάσσιοι πόροι), των δύο σκελών της κλιματικής ουδετερότητας, που με κατάλληλη διαχείριση των πόρων μπορούν να επιτύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα και (β) τη σημασία των συνεργειών δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με αυτές που αφορούν σε άλλα περιβαλλοντικά και κοινωνικο-οικονομικά ζητήματα.
Εδάφ. 3. Η έκφραση ‘κλιματικά δεδομένα’ περιορίζει αυτόματα το είδος των δεδομένων που απαιτούνται για σφαιρική, πολύ-επιστημονική και ολοκληρωμένη μελέτη και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τα κλιματικά δεδομένα είναι μια υπο-κατηγορία περιβαλλοντικών δεδομένων. Επιπλέον, απαιτείται συστηματική, χωρο-χρονικά και εννοιολογικά συντονισμένη συλλογή και επεξεργασία πλήθους άλλων οικονομικών, κοινωνικών, θεσμικών και άλλων δεδομένων που απαιτούνται για να υλοποιηθούν όσα περιγράφονται από το (α) μέχρι το (γ).
Γενικά θα πρέπει να αποσαφηνιστεί πλήρως:
(α) με ποιες άλλες υπηρεσίες και αποθετήρια δεδομένων θα συνδεθεί/συνεργαστεί. Το άρθρο 28(13) δεν διευκρινίζει τους συνεργαζόμενους φορείς.
(β) πως θα αποφευχθούν επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και δράσεων
(γ) πως θα επιτευχθεί η εναρμόνιση δεδομένων με βάση την Ευρωπαϊκή Οδηγία INSPIRE
(δ) πως θα γίνεται η συνεργασία με άλλα δημόσια ή ιδιωτικά Παρατηρητήρια φαινομένων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Η ίδρυση του ΕΠΠΚΑ θα πρέπει να συνδυαστεί με ίδρυση άλλων Παρατηρητηρίων για περιβαλλοντικά και κοινωνικο-οικονομικά, ή καλύτερα, κοινωνικο-περιβαλλοντικά, ζητήματα που επηρεάζουν και επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή. Το ΕΠΠΚΑ είναι πρακτικά αδύνατο να καλύψει με επιστημονική επάρκεια και λογική ταχύτητα απόκρισης όλα τα θέματα χωρίς να καταλήξει σε ένα υδροκέφαλο, δυσκίνητο, ανεπαρκή και αναποτελεσματικό οργανισμό.
Άρθρο 23
Αναφέρω κάτωθι τις απόψεις μου, ως Προέδρου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και Συντονιστή του «Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή και τις επιπτώσεις της – CLIMPACT», απόψεις που συμμερίζεται ομοφώνως η Διοικούσα Επιτροπή του CLIMPACT.
Υπάρχει σημαντική παράλειψη στους φορείς που συμμετέχουν στη σύσταση του «Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή» (ΕΠΠΚΑ), όπως είναι το «Εθνικό Δίκτυο για την Κλιματική Αλλαγή και τις επιπτώσεις της – CLIMPACT» εμβληματική πρωτοβουλία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) που υλοποιείται από τον Οκτώβριο του 2019, στο πλαίσιο του οποίου έχει συσταθεί διεπιστημονική κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχει η μεγάλη πλειοψηφία των ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων της χώρας που σχετίζονται με το θέμα της Κλιματικής Αλλαγής και των συναρτώμενων με αυτή κλιματικών κινδύνων και φυσικών καταστροφών (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών- Συντονιστής, Ακαδημία Αθηνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών ‘’Δημόκριτος’’, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ερευνητικό Κέντρο ΑΘΗΝΑ, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πολυτεχνείο Κρήτης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, κα).
Οι στόχοι της εμβληματικής αυτής πρωτοβουλίας του ΥΠΑΝ/ΓΓΕΚ, που την αναδεικνύουν ως απαραίτητη και κύρια επιστημονική συνιστώσα του ΕΠΠΚΑ, συνοψίζονται παρακάτω:
1. Η δημιουργία σε Εθνικό επίπεδο ενός συνεργατικού επιστημονικού πυρήνα αριστείας στην έρευνα, για την παραγωγή νέας γνώσης σχετικά με την Κλιματική Αλλαγή.
2. Η λειτουργία του CLIMPACT ως του κύριου συμβουλευτικού οργάνου της Πολιτείας και της κοινωνίας των πολιτών σε θέματα Κλιματικής Αλλαγής και των επιπτώσεων της, με την παροχή έγκυρης και έγκαιρης ενημέρωσης και πληροφοριών, κυρίως δε προς θεσμικούς φορείς που είναι επιφορτισμένοι με τη λήψη αποφάσεων.
3. Η άμεση ενοποίηση, ο εναρμονισμός και η βελτιστοποίηση των υφιστάμενων κλιματικών υπηρεσιών και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για τις φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με την Κλιματική Αλλαγή αλλά και η ανάπτυξη νέων στη βάση των ερευνητικών αποτελεσμάτων της πρωτοβουλίας.
4. Η δημιουργία ενιαίας εθνικής βάσης δεδομένων μέσω της συστηματικής συλλογής, ελέγχου και αρχειοθέτησης κλιματικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων, δεδομένων από δορυφορικά συστήματα παρατήρησης της γης, καθώς και δεδομένων μοντέλων και προϊόντων προστιθέμενης αξίας, υιοθετώντας διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα σχετικά με την μορφή των δεδομένων, και την ελεύθερη, ανοιχτή και δωρεάν χρήση τους από την Ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Επιβάλλεται σε ένα τέτοιο όργανο να υπάρχει και εκπρόσωπος της βιομηχανίας
Η πρόσβαση στην ενημέρωση για την κλιματική αλλαγή αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα. Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή πρέπει να είναι το όργανο της έγκαιρης και ενεργητικής δημοσιοποίησης όλων των δημόσιων εγγράφων που αφορούν, άμεσα ή έμμεσα, τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο, χωρίς να απαιτείται αίτηση του πολίτη και ανεξάρτητα αν η δημοσιοποίηση αυτή απαιτείται από άλλες διατάξεις ή όχι. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την ψηφιακή διακυβέρνηση (κυρίως ν. 4727/2020) καθιστά την υλοποίηση της απαίτησης αυτής ιδιαίτερα ευχερή.
Σε αντίθεση με τα παραπάνω, το νομοσχέδιο προβλέπει ένα “Εθνικό Παρατηρητήριο”, που αναλώνεται στην “παροχή ενημέρωσης” και “στοιχείων” χωρίς καμία προδιαγραφή ή εγγύηση για την πληρότητα, ποιότητα, και έγκαιρη ανάρτηση. Ιστοχώροι με παρόμοιο περιεχόμενο (π.χ., το geodata.gov.gr ή το ανενεργό Εθνικό Δίκτυο Πληροφοριών Περιβάλλοντος) δεν διακρίνονται για την πληρότητα και τον επίκαιρο χαρακτήρα των πληροφοριών, ενώ μπορεί να υπάρξουν επικαλύψεις και με άλλες δημόσιες ιστοσελίδες (όπως τον μελλοντικό Εθνικό Ψηφιακό Χάρτη). Ακόμα περισσότερο, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν το νομοσχέδιο καθιερώνει μηχανισμούς για την συλλογή ορισμένων πληροφοριών που θα εισάγονται στο Εθνικό Παρατηρητήριο, όπως, π.χ. “αξιόπιστες πληροφορίες και δεδομένα για την εξελισσόμενη και αναμενόμενη μεταβολή του κλίματος στην Ελλάδα (σε παρελθόντα, παρόντα και μελλοντικό χρόνο)” και η “πρόβλεψη και παρακολούθηση των κινδύνων και επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο περιβαλλον, την κοινωνία και την οικονομία, με έμΦαση στους πλέον ευαλωτους στην κλιματική αλλαγή τομείς, συμπεριλαμβανομένης της παράκτιας ζώνης” (παρ. 3).
Τέλος, η δημοσιοποίηση όσων ιδιωτικών στοιχείων, πληροφοριών και εργαλείων έχουν παραχθεί με χρήση εθνικών ή ενωσιακών πόρων πρέπει να είναι υποχρεωτική και όχι δυνητική, όπως προβλέπει το νομοσχέδιο (παρ. 7). Τα παραπάνω είναι απαιτήσεις που απορρέουν από την Σύμβαση του Άαρχους (άρθ. 5) και μία πολιτική ανοιχτών δεδομένων (Οδηγία 2019/1024). Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, δεν μπορεί να αντιταχθεί η εμπιστευτικότητα εμπορικών και βιομηχανικών πληροφοριών στην κοινοποίηση πληροφοριών που αφορούν εκπομπές στο περιβάλλον (άρθ. 4 παρ. 4 Σύμβασης του Άαρχους), όπως τα αέρια του θερμοκηπίου, με την έννοια του νομοσχεδίου.
Σύμφωνα με το ‘Αρθρο 23, συστήνεται Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή. Ακολουθούν οι παρακάτω παρατηρήσεις:
• Αναφέρεται στην Παράγραφο 1, ότι θα αποτελεί ανοικτό δίκτυο μεταξύ φορέων, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Απ’όσο γνωρίζω δεν έχει γίνει μέχρι τώρα καμία σχετική συζήτηση για το τρόπο ανταλλαγής των πληροφοριών που αναφέρονται στην παράγραφο αυτή.
• Αναφέρεται στην Παράγραφο 3, ότι το Παρατηρητήριο θα διατηρεί ενιαία εθνική βάση κλιματικών δεδομένων. Παρόλο που η ιδέα είναι σωστή, δεν αναφέρεται πουθενά πως και με ποιους πόρους θα εξασφαλίζεται η λειτουργία των σχετικών μετρητικών διατάξεων, η συντήρησή τους, ο ποιοτικός έλεγχος των δεδομένων ώστε να εξασφαλιστεί η παρεχόμενη ποιότητα.
• Στην ίδια παράγραφο γίνεται αναφορά σε αξιόπιστες προγνώσεις. Ποιες προγνώσεις αφορά; Προγνώσεις καιρού λίγων ημερών ή κλιματικές προβολές για το μέλλον;
• Στην Παράγραφο 5 αναφέρεται ότι: «Το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή λειτουργεί υπό την οργανωτική και λειτουργική εποπτεία του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας». Ποιο είναι το όργανό αυτό; Δεν θα έπρεπε στην οργανωτική και λειτουργική δομή να προβλέπεται η συμμετοχή των φορέων που θα συνεισφέρουν με δεδομένα και υπηρεσίες στο Παρατηρητήριο;
• Στην Παράγραφο 7, αναφέρεται ότι: « Το Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή δύναται να ζητεί τη δωρεάν παροχή στοιχείων, πληροφοριών και εργαλείων που εξυπηρετούν τον σκοπό του, από κάθε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα, που λαμβάνει εθνική ή ενωσιακή χρηματοδότηση για την παραγωγή αυτών των στοιχείων και πληροφοριών ή την ανάπτυξη της λειτουργίας αυτών των εργαλείων».
Αυτό πρακτικά δεν είναι δυνατόν, υπενθυμίζουμε ότι η ορθή λειτουργία υπηρεσιών και εργαλείων μετά τη λήξη της σχετικής χρηματοδότησης εξαρτάται από την οικονομική στήριξή τους, τουλάχιστον για αυτές που κρίνονται χρήσιμες για τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου. Δεδομένης της χρηματοδότησης η οποία έχει εξασφαλιστεί για δράσεις σχετικά με το Κλίμα, την Κλιματική Αλλαγή και τις Φυσικές Καταστροφές, θα έπρεπε ρητώς να υπάρχει αναφορά στις δυνατότητες στήριξης των υπηρεσιών αυτών ώστε να είναι βιώσιμες και λειτουργικές και μετά το πέρας της αρχικής χρηματοδότησής τους.
Με λίγα λόγια, η δημιουργία του Παρατηρητηρίου είναι μια θετική ενέργεια, αλλά η υλοποίησή του, όπως περιγράφεται στο Σχέδιο Νόμου, θα το καταστήσει δυσλειτουργικό και τελικά ανενεργό.
Κ. Λαγουβάρδος
Μετεωρολόγος
Στο Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσραρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, είναι δυνατόν να μη συμμετέχει το ΥΥπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων? Η Γεωργία συνεισφέρει 50% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα (Παραγωγή, επεξεργασία, διάθεση μέχρι και την κατανάλωση των γεωργικών προϊόντων.