Αρχική Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγήΆρθρο 21 Οικονομικοί πόροι

Άρθρο 21 Οικονομικοί πόροι

1. Για την υποστήριξη των δράσεων που συμβάλλουν στην επίτευξη των κλιματικών στόχων μετριασμού και προσαρμογής του παρόντος, αξιοποιούνται οι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) εντός των εκάστοτε ετησίων ορίων του, οι πόροι για την από-ανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών (Β’ 3763), ενωσιακοί και λοιποί εθνικοί πόροι.
2. Για την υποστήριξη των δράσεων που συμβάλλουν στην επίτευξη των κλιματικών στόχων του παρόντος, αξιοποιούνται, επίσης, τα δημόσια έσοδα από πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, σύμφωνα με το άρθρο 15 της υπ’ αρ. 181478/965/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υποδομών και Μεταφορών, τα οποία κατανέμονται ετησίως με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας ως ακολούθως:
(α) Ποσοστό των εσόδων αποτελεί πόρο του Ειδικού Λογαριασμού του άρθρου 143 του ν. 4001/2011 (Α’ 179).
(β) Ποσοστό των εσόδων καλύπτει τις ανάγκες της ενίσχυσης για επιχειρήσεις τομέων και υποτομέων που εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα, σύμφωνα με την απόφαση του πρώτου εδαφίου. Ποσό, το οποίο δεν χρησιμοποιείται για τον παραπάνω σκοπό αποτελεί πόρο του ειδικού λογαριασμού του άρθρου 143 του ν. 4001/2011.
(γ) Ποσοστό των εσόδων διατίθεται για την πραγματοποίηση έργων και την εξυπηρέτηση ορισμένων από τους σκοπούς, που περιγράφονται στην Οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (L 275) και, συγκεκριμένα, κατά προτεραιότητα σε έργα εξοικονόμησης ενέργειας, για την υποστήριξη χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, σε έργα που αποσκοπούν στη μείωση των συμβατικών καυσίμων από μεταφορές και δράσεις για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, σε αντιπυρικά έργα καθαρισμού και διαχείρισης με σκοπό τη διατήρηση και αύξηση του αποθέματος των δημόσιων και ιδιωτικών δασών, στην αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας, στην ενίσχυση του ειδικού διαχειριστικού λογαριασμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) του άρθρου 55 του ν. 4001/2011, σε έργα σε αναπτυσσόμενες ή τρίτες χώρες με σκοπό τον μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, για την υποστήριξη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ως προς την εξυπηρέτηση μέρους των λειτουργικών δαπανών του, καθώς και των στόχων και δράσεων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, και την αναθεώρηση αυτών όπου απαιτείται, καθώς και σε έργα για την προστασία, διατήρηση και βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος.
Με την ίδια απόφαση καθορίζονται ως φορέας υλοποίησης των δράσεων είτε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είτε φορέας εποπτευόμενος από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και η διαδικασία μεταφοράς των πόρων στους ανωτέρω φορείς. Ποσό που δεν χρησιμοποιείται εντός του έτους, μεταφέρεται για χρήση στα επόμενα έτη, έως εξαντλήσεώς του.
(δ) Ποσοστό των εσόδων διατίθεται σε φορέα ή φορείς εποπτευόμενους από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων για την ανάπτυξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων, με στόχο την ενίσχυση και τη σταδιακή διαφοροποίηση των τοπικών οικονομιών, καθώς και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και στον Δήμο Μεγαλόπολης της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται το ποσοστό των εσόδων, ο φορέας και η διαδικασία χορήγησης των πόρων. Ποσό που δεν χρησιμοποιείται εντός του έτους, μεταφέρεται για χρήση στα επόμενα έτη έως εξαντλήσεώς του.
(ε) Ποσοστό έως ένα τοις εκατό (1%) των εσόδων διατίθεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να καλύψει συνδρομές και υποχρεώσεις για θέματα κλιματικής αλλαγής, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και προστασίας της στοιβάδας του όζοντος, που απορρέουν από διεθνείς συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από την Ελληνική Δημοκρατία, καθώς και από συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς.
(στ) Ποσοστό των εσόδων διατίθεται για την ενίσχυση του ειδικού λογαριασμού με την ονομασία «Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης».
3. Για την υποστήριξη δράσεων που συμβάλλουν σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σύμφωνα με τα άρθρα 10 και 11, αντιστοίχως, του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 και τις σχετικές κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, αξιοποιούνται, μεταξύ άλλων, οι πόροι των Πολυετών Δημοσιονομικών Πλαισίων, για την αποανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Aπό τους πόρους της παρούσας χρηματοδοτούνται αποκλειστικά δράσεις και μέτρα που σέβονται την αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης, σύμφωνα με το άρθρο 17 του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/852/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2020, σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088 (L 198) και τις σχετικές κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις.
4. Στην αξιολόγηση επενδυτικών προτάσεων από το Δημόσιο λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη ο Κανονισμός 2020/852/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2020 σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088 και οι σχετικές κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις. Για τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2019/331, στην αξιολόγηση επενδυτικών προτάσεων από το Δημόσιο λαμβάνεται επιπρόσθετα υπόψη η απόδοση της επένδυσης ως προς τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τη μέση τιμή των 10% αποδοτικότερων εγκαταστάσεων κατά τα έτη 2016 και 2017 (t ισοδυνάμου CO2/t), όπως καθορίζεται στο Παράρτημα του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2021/447 της Επιτροπής της 12ης Μαρτίου 2021 σχετικά με τον καθορισμό των αναθεωρημένων τιμών των δεικτών αναφοράς για τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για την περίοδο από το 2021 έως το 2025 κατ’ εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 10α της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (L 87).

Σχόλια
  • 28 Ιανουαρίου 2022, 12:53 | Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ)

    Παρ.2στ: Είναι απαραίτητη η διευκρίνιση των σκοπών και λειτουργιών του «Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης».

  • 28 Ιανουαρίου 2022, 10:53 | Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ

    Προτάσεις αλλαγών –συμπληρώσεων:
    • Να περιλαμβάνονται αναλυτικές αναφορές στις πηγές εξασφάλισης άλλων απαραίτητων εθνικών πόρων, με νέες φορολογικές ρυθμίσεις, παρεμβάσεις αλλαγών του αγροδιατροφικού μοντέλου και της εργασίας –απασχόλησης.
    • Η κατανομή εσόδων και σχετικές αποφάσεις φαίνεται να έχουν γραφτεί πριν την ίδρυση του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης — αναφέρονται μόνο στο Υπουργείο Περιβάλλοντος

  • 27 Ιανουαρίου 2022, 14:26 | ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΣΕΕΠΕ)

    Σχόλιο ΣΕΕΠΕ για τους οικονομικούς πόρους υποστήριξης των δράσεων:
    Να ενταχθούν οι Εταιρίες Εμπορίας Πετρελαιοειδών στην κατανομή πόρων ώστε να αναπτύξουν υποδομές για τα νέα ενεργειακά προϊόντα, με στόχο την ταχύτερη και ομαλότερη μετάβαση.

  • 26 Ιανουαρίου 2022, 21:12 | ΕΛΕΝΗ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗ-ΜΠΡΙΑΣΟΥΛΗ, ομ. καθηγήτρια Π. Αιγαίου

    Εδάφ. 2. Πως είναι δυνατόν να είναι εκ των προτέρων δεδομένο ότι μια δράση θα συμβάλλει στην επίτευξη των κλιματικών στόχων; Το αποτέλεσμα της δράσης εξαρτάται από πλήθος παραγόντων που μπορεί να οδηγήσουν σε απρόβλεπτα αποτελέσματα. Η δράση μπορεί θεωρητικά να συμβάλλει αλλά στην πράξη είτε να μην προκαλέσει καμία μεταβολή είτε να συσχετισθεί με μη επίτευξη των κλιματικών στόχων.
    Ένα ερώτημα είναι αν περιλαμβάνονται δράσεις για αύξηση/ενίσχυση καταβοθρών.
    Εδάφ. 2 (δ). Βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες: (πως ορίζεται η βιωσιμότητα; (β) πως είναι γνωστό εκ των προτέρων αν μια δραστηριότητα είναι βιώσιμη; Αυτό κρίνεται εκ του αποτελέσματος που εξαρτάται από συγκειμενικές επιρροές και συγκυρίες.

  • 24 Ιανουαρίου 2022, 15:23 | The Green Tank

    6. Χρηματοδότηση αποκλειστικά επενδύσεων συμβατών με την Πράσινη Ταξινομία:

    Α) Το σχέδιο κλιματικού νόμου αντιμετωπίζει την τήρηση του Κανονισμού για τις Βιώσιμες Επενδύσεις και των σχετικών κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων προαιρετικά προκειμένου να αποφασιστεί η χρηματοδότηση ή όχι επενδύσεων που σχετίζονται με τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Επίσης λαμβάνεται υπόψη και επιπλέον κριτήριο για τη χρηματοδότηση βιομηχανικών εγκαταστάσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμού (ΕΕ) 2019/331 με βάση τις επιδόσεις αντίστοιχων εγκαταστάσεων του 2016 και του 2017. Εκτιμούμε ότι οι μόνες επενδύσεις που θα πρέπει να χρηματοδοτούνται από τους διαθέσιμους ιδιωτικούς και δημόσιους πόρους είναι αυτές που συμμορφώνονται με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στον Κανονισμό για τις Βιώσιμες Επενδύσεις και όλες τις σχετικές κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, καθώς το όλο νόημα αυτών είναι να ορίσει ποιες επενδύσεις είναι συμβατές και ποιες όχι με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Κατά συνέπεια η εφαρμογή των προβλεπόμενων στον Κανονισμό και τις σχετικές κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, δεν θα πρέπει να είναι προαιρετική αλλά υποχρεωτική, ενώ επίσης δεν απαιτείται καμία συμπλήρωση με επιπλέον κριτήρια. Συνεπώς προτείνεται η απλοποίηση και τροποποίηση της παραγράφου 4 του άρθρου 21 ως εξής:

    (τροποποιημένη παράγραφος 4 του άρθρου 21): «Aπό τους πόρους της παρούσας χρηματοδοτούνται αποκλειστικά δράσεις και έργα που είναι συμβατά με τον Κανονισμό 2020/852/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2020 σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088 καθώς και όλες τις σχετικές κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις»

    Β) Στην παράγραφο 3 του άρθρου 21 ανάμεσα στους πόρους για την υποστήριξη δράσεων που συμβάλλουν σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, πρέπει να προστεθούν και τρεις ακόμα πηγές: το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το Ταμείο Καινοτομίας και το νέο Ταμείο Εκσυγχρονισμού που θεσπίζεται στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας 2003/87/ΕΚ για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΕΔΕ) και για το οποίο η Ελλάδα πληροί όλα τα κριτήρια επιλεξιμότητας. Δεδομένου ότι η αναθεώρηση της οδηγίας δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση για την παράγραφο 3 του άρθρου 21:

    «Για την υποστήριξη δράσεων που συμβάλλουν σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σύμφωνα με τα άρθρα 10 και 11, αντιστοίχως, του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 και τις σχετικές κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, αξιοποιούνται, μεταξύ άλλων, οι πόροι των Πολυετών Δημοσιονομικών Πλαισίων, για την αποανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης καθώς και όλων των ταμείων που θεσπίζονται στην οδηγία 2003/87/ΕΚ και στα οποία η Ελλάδα πληροί όλα τα κριτήρια επιλεξιμότητας»

  • 21 Ιανουαρίου 2022, 17:02 | WWF Ελλάς (εκ μέρους συμμαχίας οργανώσεων και φορέων)

    Είναι αυτονόητο ότι η Πολιτεία έχει υποχρέωση να διασφαλίσει την επαρκή και έγκαιρη χρηματοδότηση όλων των ενεργειών που προβλέπει το νομοσχέδιο. Παρόμοιες καθυστερήσεις, που είναι συνηθισμένες σε άλλες περιβαλλοντικές πολιτικές (και συχνά διαρκούν δεκαετίες), θα υπονομεύσουν την επίτευξη των κλιματικών στόχων.

    Από την άποψη αυτή, θα πρέπει να ειπωθεί ότι το άρθρο αυτό είναι εξαιρετικά γενικό, ενώ σε πολλές περιπτώσεις απλά επαναλαμβάνει υφιστάμενες προβλέψεις της εθνικής και Ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Η ουσία της προστιθέμενης αξίας του κλιματικού νόμου συνίσταται στον καθορισμό της μακροπρόθεσμης κατεύθυνσης για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, καθώς και φιλόδοξων στόχων. Σε διαφορετική περίπτωση χάνεται και η ουσία ύπαρξής του μετατρέποντας τον σε ένα νόμο ο οποίος απλά αναπαράγει υφιστάμενες ενωσιακές προβλέψεις και υποχρεώσεις. Πιο συγκεκριμένα:

    Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ): Το γεγονός ότι οι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) υποστηρίζουν τις δράσεις για την επίτευξη των κλιματικών στόχων μετριασμού και προσαρμογής δεν σημαίνει κάτι από μόνο του αυτό. Αυτό που είναι σημαντικό, είναι να υπάρχει ένας ελάχιστος στόχος κινητοποίησης πόρων και πρόβλεψη για μη πρόκληση σημαντικής περιβαλλοντικής βλάβης από το ΠΔΕ για το σύνολο των επενδύσεων που χρηματοδοτεί.

    Δεν γίνεται καμία αναφορά στις λοιπές κρατικές ενισχύσεις (State Aid) του ετήσιου προϋπολογισμού. Η ανάγκη ευθυγράμμισης των κρατικών ενισχύσεων με τους στόχους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την προστασία της βιοποικιλότητας και την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας, αναγνωρίζεται πλέον ρητά από την ΕΕ. Από το 2025 οι ευρωπαϊκοί πόροι δεν θα χρηματοδοτούν πλέον ορυκτά καύσιμα (ούτε αέριο με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/1058 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής. Θα πρέπει να υπάρχει ρητή αναφορά ότι απαγορεύονται ρητά οι επενδύσεις σε υποδομές σχετιζόμενες με ορυκτά καύσιμα μέσω των εσόδων.

    Η αναφορά στον Κανονισμό Ταξινόμησης (Κανονισμός ΕΕ 2020/852) ο οποίος «λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη στην αξιολόγηση επενδυτικών προτάσεων από το Δημόσιο» είναι ένα θετικό βήμα αλλά δεν είναι ξεκάθαρο το πώς θα εφαρμοστεί στην πράξη, ενώ επ’ ουδενί δεν θα πρέπει να καταστεί απλά ένα σύστημα μοριοδότησης. Δεν προβλέπεται επίσης η εφαρμογή της αρχής της “μη πρόκλησης σημαντικής περιβαλλοντικής βλάβης” (Do No Significant Harm) για το σύνολο των επενδυτικών προτάσεων, ενώ δεν αναφέρεται ρητά εάν η πρόβλεψη αυτή καλύπτει το σύνολο των εργαλείων (πχ επενδύσεις που υπάγονται σε επενδυτικό νόμο κτλ.). Κατά το νομοσχέδιο, η αρχή αυτή λαμβάνεται υπόψη μόνο κατά την “αξιολόγηση επενδυτικών προτάσεων από το Δημόσιο” (παρ. 4) και για τις δράσεις για τις οποίες αξιοποιούνται οι πόροι των Πολυετών Δημοσιονομικών Πλαισίων για την αποανθρακοποίηση των νησιών (παρ. 3).

    Το άρθρο 15 της κ.υ.α. υπ’ αρ. 181478/965/2017 αναφέρεται στους σκοπούς για τους οποίους χρησιμοποιούνται τα έσοδα από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων που δεν έχουν κατανεμηθεί δωρεάν, τοποθετηθεί στο αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς, ή ακυρωθεί. Ορισμένοι από τους σκοπούς αυτούς επαναλαμβάνονται, σχεδόν αυτολεξεί, στο σχολιαζόμενο άρθρο (παρ. 2). Δεν φαίνεται η επανάληψη αυτή να εξυπηρετεί κάτι.

    Τέλος, συνολικά το άρθρο υστερεί σημαντικά σε σχέση π.χ. με τον Ισπανικό κλιματικό νόμο, ο οποίος προβλέπει ότι το σύνολο του εθνικού προϋπολογισμού οφείλει να δεσμεύει ελάχιστους πόρους σε ποσοστό αντίστοιχο των προβλέψεων του προϋπολογισμού της ΕΕ, καθώς επίσης και την εφαρμογή της αρχής της “μη πρόκληση σημαντικής περιβαλλοντικής βλάβης” (DNSH). Το ίδιο ισχύει και για τον Γαλλικό κλιματικό νόμο, ο οποίος προβλέπει ετήσια έκθεση green budgeting.

    *Το σχόλιο συνυπογράφεται από συμμαχία οργανώσεων και φορέων: Γ.Σ.Ε.Ε – Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος, MEDASSET, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Καλλιστώ, Νόμος & Φύση, Γιατροί του Κόσμου, Vouliwatch, Greenpeace, WWF Ελλάς

Σχόλια