- Για τη μείωση των εκπομπών των μη διασυνδεδεμένων νησιών κατά ογδόντα τοις εκατό (80%) έως το 2030 σε σχέση με το 2019, προωθούνται κατά προτεραιότητα μέτρα:
α) για την επιτάχυνση της διασύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας των μη διασυνδεδεμένων νησιών και την υποκατάσταση των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υγρά ορυκτά καύσιμα από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και συστήματα αποθήκευσης μέσω ιδίως της αξιοποίησης του πόρου για την αποανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών (Β’ 3763),
β) για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης,
γ) για την εξοικονόμηση ενέργειας,
δ) για τον εξηλεκτρισμό των θαλάσσιων μεταφορών.
- Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού δύναται να προκηρύσσονται συγκεκριμένες δράσεις και προγράμματα για την υλοποίηση όσων προβλέπονται στην παρ. 1 για κάθε μη διασυνδεδεμένο νησί. Με την απόφαση του πρώτου εδαφίου δύναται να καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη λήψη των κινήτρων, οι δικαιούχοι, η διάρκεια και οι διαδικασίες αίτησης, ένταξης, υλοποίησης και ολοκλήρωσης των δράσεων αυτών, ο φορέας και η πηγή χρηματοδότησης, ο υπεύθυνος φορέας υλοποίησης της δράσης, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή τους.
- Από την 1η.1.2030 απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Στην παρ. 1, αναφέρεται: «Για τη μείωση των εκπομπών των μη διασυνδεδεμένων νησιών κατά ογδόντα τοις εκατό (80%) έως το 2030 σε σχέση με το 2019, προωθούνται κατά προτεραιότητα μέτρα:
α) για την επιτάχυνση της διασύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας των μη διασυνδεδεμένων νησιών και την υποκατάσταση των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υγρά ορυκτά καύσιμα από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και συστήματα αποθήκευσης μέσω ιδίως της αξιοποίησης του πόρου για την αποανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών (Β’ 3763),
β) για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης,
γ) για την εξοικονόμηση ενέργειας,
δ) για τον εξηλεκτρισμό των θαλάσσιων μεταφορών.».
Σχόλιο:
Προτείνεται να διευκρινιστεί με ποιον τρόπο τα μη διασυνδεδεμένα μεγάλα σε έκταση και πληθυσμό νησιά θα καλύψουν τις ανάγκες τους μετά το 2030 χωρίς τη χρήση υγρών ορυκτών καυσίμων, δεδομένου της ανεπάρκειας των ΑΠΕ να καλύψουν πλήρως τη ζήτηση και τα φορτία αιχμής και δεδομένου της ωριμότητας και του υψηλού κόστους των τεχνολογιών αποθήκευσης.
Η κατηγορηματική απαγόρευση της χρήσης μαζούτ από 01.01.2030 σε όλα τα μη διασυνδεδεμένα νησιά με βάση τις υπάρχουσες τεχνολογίες είναι εκ προοιμίου ανεδαφική και ανεφάρμοστη, καθότι προβλέπεται η λειτουργία υβριδικών σταθμών σε κάθε νησί που θα στηρίζεται σε ΑΠΕ και συστήματα αποθήκευσης. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η λειτουργία εφεδρικών ηλεκτροπαραγωγών ζευγών που χρησιμοποιούν πετρέλαιο (μαζούτ/ντίζελ). Για αυτό, θα πρέπει να προβλεφθεί διαδικασία παράτασης, ειδικά για τα νησιά (για κάλυψη αναγκών των εφεδρικών μονάδων), ανεξαρτήτως των γενικών αναθεωρήσεων ΠεΣΠΚΑ και ΕΣΠΚΑ.
Στην περίπτωση α) της παρ. 1, μάλλον έχει γίνει κάποιο λάθος, καθώς στο άρθρο 13 υπ. αρ. 181478/965/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών (Β’ 3763) δεν υπάρχει παρ. 8.
Σχετικά με την παρ. 3, αξίζει να αναφέρουμε ότι στα ΜΔΝ η συμμετοχή των υγρών ορυκτών καυσίμων (όπως το μαζούτ) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι μεγάλη. Θα πρέπει έγκαιρα να ληφθούν μέτρα για εξάλειψη της παραγωγής από υγρά ορυκτά καύσιμα και να δοθεί χώρος στην διείσδυση ΑΠΕ με αποθήκευση (με το σχήμα των υβριδικών σταθμών) προς αντικατάσταση των μονάδων με αυξημένες εκπομπές CO2. Η διείσδυση των υβριδικών σταθμών στα ΜΔΝ παραμένει χαμηλή και προς το παρόν λειτουργούν μόνο δύο υβριδικοί σταθμοί, ενώ υπάρχουν σχετικές άδειες παραγωγής και περιθώρια για λειτουργία περισσότερων υβριδικών σταθμών, αλλά υπάρχει εκκρεμότητα στο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Στο Άρθρο 18, να προστεθεί ε) υποκατάσταση ηλεκτρικής ενέργειας από θερμικά ηλιακά για τη παραγωγή ζεστού νερού. Επίσης, να απαγορεύεται η εγκατάσταση συστημάτων για θέρμανση ή ψύξη χώρων με χαμηλή απόδοση (πχ. ενεργειακή κατηγορία μικρότερη από D).
Άρθρο 18: Προτείνουμε να συμπεριληφθούν διατάξειςγια τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το LNG/bio-LNG στη διαδικασία της αποανθρακοποίησης των μη διασυνδεδεμένων νησιών, μαζί με την πιθανή συμμετοχή ανανεώσιμων αερίων και σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες ΑΠΕ (αιολικά, φωτοβολταϊκά,) και το σχετικό πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας.
Άρθρο 18, παρ.1: «υποκατάσταση των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υγρά ορυκτά καύσιμα από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και συστήματα αποθήκευσης μέσω ιδίως της αξιοποίησης του πόρου για την απανθρακοποίηση των νησιών (…)»: Βάσει της περιγραφής, ρητά εξαιρείται κάθε δυνατότητα χρήσης φυσικού αερίου ή LNG. Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας προτείνουμε να προτιμηθεί το φυσικό αέριο έναντι του μαζούτ που κατά κόρον χρησιμοποιείται τώρα και μελλοντικά να προβλέπεται χρήση άλλων βιοκαυσίμων, αξιοποιώντας και τις υποδομές που θα γίνουν στο μεταξύ.
Άρθρο 18.1.δ: «εξηλεκτρισμός των θαλάσσιων μεταφορών»: Στο πλαίσιο της ήπιας και δίκαιης ενεργειακής μετάβασης θα ήταν προτιμότερη επιλογή η μείωση εκπομπών από τις θαλάσσιες μεταφορές μέσω είτε εξηλεκτρισμού είτε φυσικού αερίου και LNG και σε δεύτερο χρόνο μέσω βιοαερίου και bio-LNG.
Άρθρο 18.1.ε: θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για προώθηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω φυσικού αερίου (LNG/bioLNG) κατά την αντικατάσταση υγρών ορυκτών καυσίμων / βαρύ μαζούτ στο δρόμο προς την πλήρη απαγόρευση από την 1.1.2030.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ επιμένουμε να αναφέρεται με σαφή έμφαση και προτεραιότητα η ενεργειακή αυτονομία των νησιών (με χρήση κατάλληλων συνδυασμών ΑΠΕ μετά από τοπικό και περιφερειακό σχεδιασμό και εξοικονόμηση), η οποία θα υποστηρίζεται από τις διασυνδέσεις.
Προτάσεις αλλαγών –συμπληρώσεων:
18.1.
• Υπάρχει βάση δεδομένων για σύγκριση της μείωσης 80% σε σχέση με τις εκπομπές του 1990 για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά; Το 2030 θα υπάρχουν μη διασυνδεδεμένα νησιά?
• Στο τέλος της παραγράφου 1 να προστεθεί: Οι διασυνδέσεις με τα νησιά υπηρετούν πρωτίστως την επιδίωξη για σταθεροποίηση του ρεύματος και στήριξη της τοπικής ενεργειακής αυτονομίας του κάθε νησιού και όχι για βιομηχανική παραγωγή ενέργειας από ανεμογεννήτριες που δεν σχετίζονται με την τοπική κατανάλωση και έχουν στόχο την εξαγωγή ρεύματος από το κάθε νησί στην στεριανή Ελλάδα.
• Για παραγωγή ενέργειας μεγάλης κλίμακας από το θαλάσσιο χώρο προτείνεται να προβλεφθεί σχεδιασμός για υπεράκτια τοποθέτηση πλωτών ανεμογεννητριών, σε αποστάσεις πέραν των 20 χιλιομέτρων από κάθε ακτή.
• Να προβλεφθεί η θέσπιση (μέσω ΕΣΕΚ) φιλόδοξων στόχων ενεργειακής εξοικονόμησης για τα νησιά, με ειδικότερες αναφορές στον τουρισμό και τις μεταφορές.
18.3.
• Θεωρούμε ότι είναι πολύ χαμηλής φιλοδοξίας η απαγόρευση μόνο του μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά από το 2030 και μετά. Θα έπρεπε να υπάρχει επίσης χρονικό όριο απαγόρευσης για τη γενική χρήση του ντήζελ.
ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΣΤΑ ΜΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΝΗΣΙΑ
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΘΡΟΥ 18
Προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου με την παρακάτω ή ισοδύναμη διατύπωση (Οι αλλαγές με κεφαλαία):
Άρθρο 18 Μείωση των εκπομπών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά
1. Για τη μείωση των εκπομπών των μη διασυνδεδεμένων νησιών κατά ογδόντα τοις εκατό (80%) έως το 2030 σε σχέση με το 2019, προωθούνται κατά προτεραιότητα μέτρα:
α) για την επιτάχυνση της διασύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας των μη διασυνδεδεμένων νησιών Ή ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ή ΣΗΘΥΑ ΜΕΣΩΝ ΕΤΗΣΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΤΘ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΕΡΒΑΙΝΟΥΝ ΤΑ 270 grCO2eq/kWhe και την υποκατάσταση των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υγρά ορυκτά καύσιμα από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και συστήματα αποθήκευσης μέσω ιδίως της αξιοποίησης του πόρου για την αποανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών (Β’ 3763),
β) για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΕΡΙΟΚΙΝΗΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ.
γ) για την εξοικονόμηση ενέργειας, ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜΙΚΗΣ/ΨΥΚΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΤΡΙΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗΣ / ΤΗΛΡΨΥΞΗΣ.
δ) για ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΤΘ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ.
2. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού δύναται να προκηρύσσονται συγκεκριμένες δράσεις και προγράμματα για την υλοποίηση όσων προβλέπονται στην παρ. 1 για κάθε μη διασυνδεδεμένο νησί. Με την απόφαση του πρώτου εδαφίου δύναται να καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη λήψη των κινήτρων, οι δικαιούχοι, η διάρκεια και οι διαδικασίες αίτησης, ένταξης, υλοποίησης και ολοκλήρωσης των δράσεων αυτών, ο φορέας και η πηγή χρηματοδότησης, ο υπεύθυνος φορέας υλοποίησης της δράσης, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή τους.
3. Από την 1η.1.2030 απαγορεύεται η χρήση ΟΡΙΚΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά, πλην ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑΣ.
Οι ενεργειακοί στόχοι που εξειδικεύονται (μεταφορές, κτίρια, μη διασυνδεδεμένα νησιά) κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Θα πρέπει ωστόσο να μην περιορίζονται στην αλλαγή της τεχνολογίας, αλλά να αντιμετωπίζουν και κοινωνικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα η προστασία των πιο ευάλωτων νοικοκυριών και η διασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση.
Αυτό το άρθρο ουσιαστικά επιβάλλει χωρίς επαρκή τεκμηρίωση την απαίτηση για αποανθρακοποίηση των νησιών και μάλιστα οριζόντια. Αγνοεί το γεγονός ότι αρκετά νησιά μπορεί να έχουν πάρα πολύ χαμηλές εκπομπές. Πως προέκυψε το 80% μέχρι το 2030;
Γιατί δεν εφαρμόζεται εδώ η αρχή των καθαρών εκπομπών που λαμβάνει υπόψη και τις καταβόθρες; Γιατί απουσιάζει η αναφορά σε καταβόθρες για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά;
Στην παράγραφο 3 θα πρέπει να τεθεί απαγόρευση για τη χρήση όλων των υγρών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, ώστε να μην συμπεριλαμβάνεται μόνο το μαζούτ, αλλά και το ντίζελ (με πιθανές ελάχιστες εξαιρέσεις για συγκεκριμένους και αυστηρούς όρους ενεργειακής ασφάλειας).
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ Ή ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΑΠΟ-ΑΝΘΡΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ;
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Στα προηγούμενα σχόλια είχαν συγκριθεί ποιοτικά και σε σχέση με τους στόχους της από-ανθρακοποίησης οι δυο διαφορετικές κατευθύνσεις για την ηλεκτροδότηση των νησιών:
• Αφ’ ενός η επιτόπου παραγωγή από ένα μίγμα πηγών μηδενικού αποτυπώματος (κυρίως αιολικά, ηλιακά και ανανεώσιμα αέρια) και χαμηλού αποτυπώματος (σταθμοί φυσικού αερίου με αποτύπωμα 270 grCO2eq/KWh μέχρι το 2030 και 100 grCO2eq/kWh μετά το 2030) και
• Αφ’ ετέρου η μεταφορά ενέργειας παραγόμενης στο ηπειρωτικό σύστημα μέσω διασυνδέσεων.
Αποδείχθηκε ότι η πρώτη είναι η μόνη που μπορεί να δώσει την επιθυμητή συνολική μείωση εκπομπών κατά 80% μέχρι το 2030. Η διασύνδεση, μπορεί να θεωρηθεί ότι συμμετέχει στον στόχο μόνο αν η μεταφερόμενη ενέργεια θεωρηθεί μηδενικού αποτυπώματος (λογιστικός ακροβατισμός που θεωρεί ότι αν οι εκπομπές γίνονται σε άλλη περιοχή δεν συμμετέχουν στο αποτύπωμα). Αν η συμμετοχή της μεταφερόμενης ενέργειας λογιστεί στις πραγματικές της τιμές (σήμερα κατ’ εκτίμηση 400 grCO2eq/kWh, το 2030 ίσως να έχει μειωθεί στα 300, αν και οι πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά ενέργειας ήδη θέτουν υπό αντικειμενική αμφισβήτηση το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης)
Πέρα από το ότι η διασύνδεση δεν υπηρετεί τον πραγματικό στόχο της από-ανθρακοποίησης, αποδεικνύεται ότι και το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας είναι σημαντικά υψηλότερο από αυτό της παραγωγής στον τόπο κατανάλωσης. Βέβαια, ένας τέτοιος υπολογισμός χρειάζεται αναλυτικά στοιχεία, τόσο για την σημερινή κατάσταση όσο και για την μελλοντική.
Μια πολύ χοντρική (και όχι λιγότερο αξιόπιστη) εκτίμηση με τα σημερινά δεδομένα για τα Νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα (Ανατολικά Νησιά) με βάση τις παραγωγές – καταναλώσεις – τιμές του 2020 (δημοσιευμένα στοιχεία ΔΕΔΔΗΕ – ΔΑΠΕΕΠ) βασίζεται στα εξής:
• Συνολική παραγωγή από πετρελαϊκούς σταθμούς για όλα τα Ανατολικά νησιά το 2020: 1.445 GWhe
• Συνολικό ετήσιο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας πλην ΑΠΕ: 282,5 Μ€.
• Μέση μικτή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας από θερμικούς σταθμούς: 196 €/MWhe
• Μέση τιμή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς ΣΗΘΥΑ (στην ηπειρωτική Ελλάδα): 140 €/MWhe. Το κόστος αυτό είναι επιτεύξιμο και στα Νησιά, δεδομένου ότι, με τις σημερινές τάσεις στη διεθνή αγορά οι τιμές του δια θαλάσσης μεταφερόμενου LNG είναι περίπου ίσες (αν όχι χαμηλότερες) με αυτές που ισχύουν για το φυσικό αέριο μεταφερόμενο με αγωγούς.
• Κόστος διασύνδεσης Ανατολικών Νησιών 2.400 Μ€ (Στοιχείο ΑΔΜΗΕ).
• Κόστος συντήρησης και λειτουργίας διασυνδέσεων σε μια 10ετία (υποθετικό, 5% του CAPEX) 1.200 Μ€
• Συνολική κατανάλωση 10ετίας (προβολή ετήσιας του 2020) : 15Μ ΜWhe
• Μέσο μικτό κόστος μεταφοράς στη 10ετία: 3.600Μ€/15M MWh = 240 €/ΜWhe
• Αν, αντί της 10 ετίας (συνήθης περίοδος υπολογισμού του LCOE) το κόστος μεταφοράς αναχθεί στην 20ετία, το μέσο μικτό κόστος μεταφοράς στα Ανατολικά νησιά μειώνεται σε 200 €/MWhe
• Μέση οριακή τιμή εθνικού συστήματος για το 2020: 45 €/ΜWhe (οι σημερινές τιμές θεωρούνται παροδικές, παρόλο που η τάση είναι αυξητική).
• Άρα μέση τιμή μέσω διασυνδέσεων 245-285 €/MWhe.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι:
• Με την γρήγορη σταδιακή αντικατάσταση των κεντρικών (ανά νησί) πετρελαϊκών σταθμών με διεσπαρμένες μονάδες των 1-3 MWe, συμπαραγωγικές ή εν μέρει τροφοδοτούμενες με βιομεθάνιο, μελλοντικά και με υδρογόνο, επιτυγχάνεται όχι μόνο μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, αλλά και συνολική μείωση του κόστους ενέργειας, προς όφελος των χρεώσεων ΥΚΩ.
• Η επέκταση της διασύνδεσης θα έχει μικρότερη συμβολή στη μείωση των εκπομπών ΑτΘ από την επιτόπου παραγωγή και θα αυξήσει το κόστος ενέργειας πάνω από το τρέχον. Η επιβάρυνση των καταναλωτών θα είναι μεγαλύτερη, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της (η μεταφορά) πιθανόν να μην εμφανίζεται στις ΥΚΩ, αλλά θα αποτυπωθεί σε νέες υψηλότερες χρεώσεις δικτύου μεταφοράς από τον ΑΔΜΗΕ, πάλι εις βάρος του καταναλωτή.
• Αν οι πόροι που αναφέρονται στο άρθρο 18.1.α μετατοπιστούν από την διασύνδεση στην ενίσχυση των σταθμών χαμηλών εκπομπών και των υποδομών τροφοδοσίας τους (όταν εγκριθεί η ένταξη των τελευταίων στο νέο καθεστώς ταξονομίας) η τιμή LCOE για την πρώτη περίπτωση θα μειωθεί ακόμη περισσότερο. Σημειωτέον ότι κάθε εγκατεστημένο MWe συμπαραγωγής έχει κόστος 1-1,2 Μ€. Τα συμπεράσματα είναι αβίαστα, καθώς η συνολική εγκατεστημένη ισχύς για τα Ανατολικά νησιά πρέπει να είναι της τάξης των 500 MWe.
Βεβαίως, τα εκτεθέντα παραπάνω δεν διεκδικούν το κύρος των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί για την τεκμηρίωση των προηγούμενων σχετικών μελετών, αλλά είναι ερέθισμα ώστε οι λαμβάνοντες τις τελικές αποφάσεις να επαναξιολογήσουν τις παλαιότερες μελέτες.
Η ΡΑΕ, ως ανεξάρτητη αρχή, που είχε τον κεντρικό ρόλο στην αποδοχή της λύσης για την διασύνδεση, καλό είναι να επανεξετάσει τα νέα δεδομένα και στόχους και να φέρει προς εξέταση την άμεση αξιοποίηση του φυσικού αερίου για τα νησιά. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα της λύσης αυτής είναι ότι για τη μεταφορά του LNG απευθείας στην κατανάλωση δεν μεσολαβούν, όπως στην περίπτωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, δυο μονοπώλια μεταφοράς, αυτό του Φυσικού αερίου και αυτό του ηλεκτρισμού. Αντίθετα, οι σταθμοί μαζικής αποθήκευσης πληθαίνουν με ιδιωτικές πρωτοβουλίες (Αλεξανδρούπολη, Αγιοι Θεόδωροι, γιατί όχι ένας στην Ανατολική Κρήτη;) ενώ η αγορά των πλοίων μεταφοράς LNG αναπτύσσεται ραγδαία ως αντιστάθμισμα της έξαρσης του πολέμου των αγωγών που οδήγησε στις πρωτοφανείς (και ελπίζουμε παροδικές) τιμές του Φυσικού Αερίου.
Το υφιστάμενο ΕΣΕΚ θέτει ως στόχο τη διασύνδεση όλων των μεγάλων μη διασυνδεδεμένων νησιών ως το 2029 και την εξάλειψη του πετρελαίου σε όλες του τις μορφές, και όχι μόνο του μαζούτ, από την ηλεκτροπαραγωγή στα μη διασυνδεδεμένα νησιά ως το 2030. Διευκρινίζεται επίσης (πίνακας 38, σελίδα 275) ότι η ελάχιστη ηλεκτροπαραγωγή από πετρέλαιο που επιτρέπεται το 2030 αφορά κατά κύριο λόγο στα διυλιστήρια. Σημειώνεται δε ότι αυτές είναι οι δεσμεύσεις του ΕΣΕΚ το οποίο έχει συνολικό κλιματικό στόχο για μείωση των εκπομπών κατά 42% το 2030 σε σχέση με το 1990 και βρίσκεται υπό αναθεώρηση προκειμένου να εναρμονιστεί με τον πιο φιλόδοξο κλιματικό στόχο για μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Συνεπώς είναι αδύνατον στο νέο ΕΣΕΚ να υπάρξει υποχώρηση σε ό,τι αφορά την απεξάρτηση από το πετρέλαιο στην ηλεκτροπαραγωγή στα νησιά.
Συμβατή με το υφιστάμενο ΕΣΕΚ είναι και η απόφαση 785/2019 της ΡΑΕ (ΦΕΚ Β’ 4428/03.12.2019), σύμφωνα με την οποία η διασύνδεση με το ηπειρωτικό δίκτυο των συστημάτων ΒΑ Αιγαίου, Δωδεκανήσων και Κυκλάδων είναι ο οικονομικότερος και αποδοτικότερος τρόπος για εξασφάλιση αξιόπιστης ηλεκτροδότησης σε μακροπρόθεσμη βάση, με χρόνο υλοποίησης, κατά μέγιστο, το έτος 2029. Εξαίρεση αποτελούν τα συστήματα Αγίου Ευστρατίου, Μεγίστης και Γαύδου στα οποία η οικονομικότερη λύση είναι να παραμείνουν αυτόνομα. Επιπλέον σε κανένα από τα υφιστάμενα σχέδια (ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ) δεν αναφέρεται η προοπτική διασύνδεσης και τριών άλλων μικρών νησιών και συγκεκριμένα των Αντικυθήρων, της Ερεικούσας, και των Οθωνών, ενώ παραμένει ασαφές αν θα προχωρήσει η διασύνδεση της Αστυπάλαιας. Σημειώνεται ότι και τα επτά (7) παραπάνω νησιά διαθέτουν γεννήτριες ντήζελ.
Συμπερασματικά λοιπόν, το σχέδιο κλιματικού νόμου δεν είναι συνεπές με το υφιστάμενο ΕΣΕΚ και είναι σαφώς λιγότερο φιλόδοξο από αυτό (πολλώ δε μάλλον συγκριτικά με το νέο που θα είναι πιο φιλόδοξο) σε ό,τι αφορά την εξάλειψη των υγρών καυσίμων από την ηλεκτροπαραγωγή των μη διασυνδεδεμένων νησιών. Επιπλέον, το σχέδιο του κλιματικού νόμου δεν περιορίζει την έκταση της χρήσης ντήζελ μόνο στα νησιά που θα παραμείνουν μη διασυνδεδεμένα μετά το 2029.
Με βάση τα παραπάνω προτείνεται η τροποποίηση της παραγράφου 3 του άρθρου 18 για τη μείωση των εκπομπών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά ως εξής:
(τροποποιημένη παράγραφος 3 του άρθρου 18): Από την 1η.1.2030 απαγορεύεται η χρήση μαζούτ και ντήζελ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά εκτός των νησιών που θα παραμείνουν μη διασυνδεδεμένα και μετά το πέρας αυτής της ημερομηνίας σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο δεκαετές σχέδιο ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ (2022-2032) και την απόφαση 785/2019 της ΡΑΕ (ΦΕΚ Β’ 4428/03.12.2019), όπου θα εξακολουθεί να επιτρέπεται η χρήση ντήζελ έως την 31η.12.2035.
Ο στόχος μείωσης των εκπομπών κατά 80% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019 όχι μόνο είναι ανεπαρκής, αλλά πιθανότατα δεν έχει νόημα. Σύμφωνα με το επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ σχεδόν το σύνολο των μη διασυνδεδεμένων νησιών θα έχει διασυνδεθεί εως το 2030. Συνεπώς προτείνεται να τεθεί ως νομικά δεσμευτικός στόχος ο μηδενισμός των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την ηλεκτροπαραγωγή στα νησιά έως το 2030 μέσω της διασύνδεσης όλων των μη διασυνδεμένων νησιών, της προώθησης της εξοικονόμησης ενέργειας, της ανάπτυξης των ΑΠΕ και τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων.
Ειδικά ως προς το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας θα πρέπει είτε να τεθούν συγκεκριμένοι φιλόδοξοι στόχοι έως το 2030 για τα νησιά είτε να καταγραφεί ρητά ότι το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ θα προβλέπει ειδικά μέτρα και πολιτικές με στόχο την υποστήριξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων του εν λόγω άρθρου.
Στην παράγραφο 3 θα πρέπει να τεθεί απαγόρευση για τη χρήση όλων των υγρών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, ώστε να μην συμπεριλαμβάνεται μόνο το μαζούτ, αλλά και το ντίζελ παρά μόνο για συγκεκριμένους και αυστηρούς όρους ενεργειακής ασφάλειας.
Οφείλω κάποιες διευκρινίσεις για τα σχόλιά μου που κατέκλυσαν την περιοχή που αφορά το άρθρο 18.
Η πρώτη καταχώρηση (6 Ιανουαρίου) μπορεί να αγνοηθεί και να αφαιρεθεί διότι αντικαταστάθηκε από την δεύτερη (8 Ιανουαρίου) που υποβλήθηκε λόγω καθυστέρησης έγκρισης – δημοσίευσης της πρώτης.
Η τρίτη και η τέταρτη (18 και 20 Ιανουαρίου) είναι συμπληρωματικές μεταξύ τους και αποτελούν γενίκευση την σχολίων της δεύτερης.
ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ ΣΤΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟ-ΑΝΘΡΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ
(ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)
2. Θέρμανση / Ψύξη.
Όπως ελέχθη στην παράγραφο για την ηλεκτρική ενέργεια, μεγάλο μέρος των καταναλώσεων θέρμανσης – ψύξης μπορεί να προέλθει από την συμπαραγωγή – τριπαραγωγή, με αποτύπωμα που θα ακολουθεί τα επίπεδα της ηλεκτροπαραγωγής.
Παράλληλα, η γρήγορη διαθεσιμότητα ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών θα ευνοήσει την εφαρμογή αντλιών θερμότητας για την υπηρέτηση αυτών των φορτίων. Οι τεχνολογίες αντλιών θερμότητας θα προσφέρουν εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι ένας ακόμη παράγοντας μείωσης των εκπομπών.
Μικρή, εποχική, κάλυψη των θερμικών φορτίων μπορεί να γίνει με απευθείας καύση βιομάζας – καυσόξυλων, μια ακόμη μηδενικού αποτυπώματος εφαρμογή.
Για την περίπτωση των ΜΔΝ είναι σκόπιμη η δημιουργία μικροδικτύων βιομεθανίου (μελλοντικά, μιγμάτων με υδρογόνο) σε επιλεγμένες πόλεις και κωμοπόλεις.
Η διαθεσιμότητα βιομεθανίου στα δίκτυα, σε συνδυασμό με την τριπαραγωγή θα δώσει πρόσθετες λύσεις και στην ψύξη, με εφαρμογή μεθόδων ψύξης απορρόφησης και αεριοκινήτων αντλιών θερμότητας. Αυτές οι δυνατότητες θα μειώσουν ακόμη περισσότερο τις ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια.
Όλες αυτές οι χρήσεις είναι πολύ χαμηλού αποτυπώματος και συνιστούν επίσης θεαματική μείωση έναντι της παρούσας κατάστασης όπου τα θερμικά φορτία καλύπτονται κυρίως από πετρέλαιο θέρμανσης ή αντλίες θερμότητας που τροφοδοτούνται με ηλεκτρισμό υψηλού αποτυπώματος (900 grCO2eq/kWh)
3. Μεταφορές.
Το μεθάνιο (σε συμπιεσμένη ή υγροποιημένη μορφή) έχει αναγνωριστεί ότι είναι η οικονομικότερη και καθαρότερη λύση για τις βαριές οδικές και τις θαλάσσιες μεταφορές καυσίμου.
Δεδομένου ότι σήμερα όλες οι μεταφορές υπηρετούνται από υγρά καύσιμα, μόνο η υποκατάστασή τους από ορυκτό μεθάνιο θα προσφέρει μια μείωση του αποτυπώματος κατά 25-30% και μάλιστα με μικρό, σε σχέση με την ηλεκτροκίνηση, κόστος μετατροπής κινητήρων. Στη συνέχεια, η μερική ή ολική αντικατάσταση του φυσικού αερίου από βιογενές ή συνθετικό μεθάνιο θα μειώσει μέχρι μηδενισμού το ανθρακικό αποτύπωμα των μεταφορών.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι νησιωτικοί δήμοι (μικρές αποστάσεις, εποχική χρήση) θα πρέπει να εξαιρεθούν από τις υποχρεωτικές διατάξεων του νόμου για τα ηλεκτρικά οχήματα.
Για το λόγο αυτό, προτείνεται να γίνει αποδεκτή η παράλληλη δυνατότητα εφαρμογής της μεθανοκίνησης σε όλα τα οχήματα και σκάφη, να εξαιρεθούν από την απαγόρευση /απόσυρση των κινητήρων εσωτερικής καύσης και να υιοθετηθεί επιδότηση αγοράς / μετατροπής. Επίσης να υιοθετηθούν μέτρα επιδότησης των υποδομών ανεφοδιασμού συμπιεσμένου φυσικού αερίου και βιομεθανίου στα ΜΔΝ, μια κατηγορία επενδύσεων που συνάδει με τη μεταφορά του ίδιου καυσίμου για τις ανάγκες της ηλεκτροπαραγωγής και που η χρηματοδότησή τους θα ενισχυθεί από τους κανόνες ταξονομίας που θα ισχύσουν μετά την πρόσφατη απόφαση που αναφέρθηκε στην παράγραφο 1 (ηλεκτροπαραγωγή) για την υπό όρους κατάταξη του φυσικού αερίου στις ΑΠΕ.
Ειδικά για τη ναυτιλία, η ηλεκτροκίνηση που προτείνεται στο σχέδιο νόμου είναι η τελευταία στις επιλογές που έχουν διερευνηθεί τόσο από διεθνείς φορείς όσο και από την εφοπλιστική κοινότητα ενόψει της εφαρμογής Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ – EU ETS) στα ναυτιλιακά καύσιμα. Οι επικρατέστερες κατευθύνσεις είναι το LNG (καλύτερα Bio-LNG, έχει πολύ καλύτερο αποτύπωμα), η Μεθανόλη, η Αμμωνία (μελλοντικά) και τελευταία έρχονται τα βιοκαύσιμα, η ηλεκτροκίνηση και το υδρογόνο. Τα τελευταία τρία, λόγω κόστους, είναι κατάλληλα προς το παρόν για ειδικές μικρής κλίμακας εφαρμογές.
Στα ελαφρά οχήματα η αεριοκίνηση είναι κατά κανόνα οικονομικότερη από την ηλεκτροκίνηση, ειδικά σε οχήματα με περιορισμένη χρήση, όπου το κόστος οχημάτων και σταθμών φόρτισης είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το κόστος του καυσίμου. Εν πάση περιπτώσει, οι δυο επιλογές (ηλεκτροκίνηση – αεριοκίνηση) πρέπει να συνυπάρχουν ώστε οι καταναλωτές να έχουν δυο επιλογές ανάλογα με τις επιθυμίες και τις δυνατότητές τους.
ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ ΣΤΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟ-ΑΝΘΡΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ
Στον υπό διαβούλευση κλιματικό νόμο, με απόσταση η πιο ρηξικέλευθη πρόταση είναι αυτή του άρθρου 18 για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ-GHG) μέχρι το 2030 των μη διασυνδεδεμένων νησιών κατά 80% ως το 2030 ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ 2019. Το ποσοστό αυτό, τόσο ως αριθμός, όσο και ως επίπεδο αναφοράς (τα περισσότερα σχέδια όπως π.χ. το FIT FOR 55 αναφέρονται στο 2005), είναι από υπεραισιόδοξο έως ουτοπικό και συνεπώς η επιλογή της πολιτικής και των μέτρων για την επίτευξή του πρέπει να επιλεγούν με μεγάλη προσοχή, μετά από αιτιολογημένη ποσοτικοποιημένη μελέτη.
Εδώ επιχειρούνται κάποιες επισημάνσεις σε σχέση με τα μέτρα που προτείνονται στα άρθρα 1 και 3 του σχεδίου νόμου, με μεγάλη έμφαση στην κεντρική πολιτική της ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών και ειδικότερα των Νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων (αναφέρονται ως «ανατολικά» συστήματα) με το Εθνικό Δίκτυο. Προτείνεται δε μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση, που στηρίζεται στην εφαρμογή διεσπαρμένης παραγωγής όλων των επιμέρους μορφών ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (κυρίως αιολική, ηλιακή και βιοενέργεια), με ενδιάμεσο φορέα κατά τη μεταβατική φάση το Ορυκτό Μεθάνιο (Φυσικό Αέριο) και σταδιακή αντικατάστασή του από ανανεώσιμα, Βιογενή και μη, αέρια (Βιομεθάνιο, Υδρογόνο κλπ.)
Οι προτάσεις κατευθύνσεων και μέτρων, θα γίνουν κατά κατηγορία, παρόλο που πλέον ο παλαιότερος διαχωρισμός έχει ξεπεραστεί λόγω της συχνά αλόγιστης και χρήσης του ηλεκτρισμού για την υπηρέτηση αναγκών που ανήκουν σε άλλες κατηγορίες (μεταφορές, θέρμανση – ψύξη), με προφανή σπατάλη ενέργειας και εκπομπών στον κύκλο ηλεκτροπαραγωγή από καύσιμα – μεταφορά ηλεκτρισμού – μετατροπή σε θερμική και μηχανική ενέργεια.
1. Ηλεκτροπαραγωγή.
Η ηλεκτροπαραγωγή στα Νησιά (πλην των ήδη διασυνδεδεμένων) σήμερα υπηρετείται κατά περίπου 80% από πετρελαϊκούς σταθμούς υψηλότατου ανθρακικού αποτυπώματος, όχι μόνον λόγω των εγγενών ανθρακικών εκπομπών των καυσίμων (μαζούτ και πετρελαίου), αλλά και λόγω των χαμηλών βαθμών ηλεκτρικής απόδοσης των μικρών και διεσπαρμένων σταθμών παραγωγής. Το υπόλοιπο 20% προέρχεται από ΑΠΕ, η επέκταση των οποίων έχει διακοπεί λόγω κορεσμού των επιμέρους δικτύων.
Η βασική κατεύθυνση αντικατάστασης των συμβατικών καυσίμων (άρθρο 1α) είναι της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο, αλλά και μεταξύ τους καθ’ ομάδες, ένα έργο που για τα ανατολικά συστήματα τοποθετείται προς το τέλος της 10ετίας 2020-2030 (πρόγραμμα ΑΔΜΗΕ). Το δε «σβήσιμο» των πετρελαϊκών σταθμών μάλλον προβλέπεται για την επόμενη 10ετία, αφού (παράγραφος 18.3) η απαγόρευση χρήσης μαζούτ έχει έτος ορόσημο το 2030, ενώ δεν αναφέρεται τίποτε για το πετρέλαιο. Εδώ μάλιστα εγείρεται το εύλογο ερώτημα προς τι η προτεραιότητα του μαζούτ, αφού από άποψη εκπομπών δεν διαφέρει σημαντικά από το πετρέλαιο (υπό προϋποθέσεις δε υπερτερεί).
Η λύση αυτή ουσιαστικά εξισώνει τα Νησιά με το ηπειρωτικό σύστημα ως προς το διαχρονικό ποσοστό μείωσης των εκπομπών, το οποίο, με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις (επίτευξη από την Ελλάδα των στόχων του FIT FOR 55) θα είναι για τον ηλεκτρισμό της τάξης του 60-65% μέχρι το 2030. Η μερική βελτίωση που πιθανόν θα προσφέρει η ένταξη στο ενιαίο σύστημα του υψηλού αιολικού και ηλιακού δυναμικού των Νησιών (αμφίβολη, διότι η υπερσυγκέντρωση αιολικών – ηλιακών σταθμών στα Νησιά με δυναμικότητα πολλαπλάσια των αναγκών της περιοχής, θα συναντήσει την εύλογη σθεναρή αντίθεση του τοπικού παράγοντα που ήδη βλέπει τις σχετικές επιπτώσεις στα ήδη διασυνδεδεμένα νησιά των Κυκλάδων – χαρακτηριστική η περίπτωση της Τήνου), δεν θα αλλάξει ουσιαστικά το ποσοστό αυτό διότι η πρόσθετη αυτή αιολική – ηλιακή ενέργεια θα «ενσωματωθεί» στο πλήρες σύστημα πριν γίνει στοιχείο της μείωσης εκπομπών των Νησιών.
ΣΥΝΕΠΩΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΔΕΝ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΚΑΝΕΝΑ ΠΡΟΒΑΔΙΣΜΑ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑτΘ.
Σε κάθε περίπτωση, η μέσω διασύνδεσης μείωση των εκπομπών δεν μπορεί να ξεπεράσει το 65% σε σχέση με το 2005 (ακόμη μικρότερη σε σχέση με το 2019) και με ορίζοντα επίτευξης οπισθοβαρώς (και με μεγάλη αισιοδοξία) το 2035. Για το 2030, τα αποτελέσματα θα είναι τραγικά, προσθέτοντας άλλο ένα στοιχείο απογοήτευσης και ματαίωσης, και μάλιστα σε ένα έργο που θα μπορούσε να γίνει παγκόσμιο πρότυπο στρατηγικής από-ανθρακοποίησης σε μεσαία κλίμακα, αντίθετα με τα πανάκριβα σχέδια που υλοποιούνται και προβάλλονται σήμερα στα Νησιά (Τήλος, Αη Στράτης, Αστυπάλαια, Νάξος, Σίφνος) που μόνο ως πιλότοι ορθών κατά τα άλλα πρακτικών μπορούν να εκληφθούν, αλλά ελάχιστα συμβάλλουν στον βασικό και επείγοντα στόχο.
Στην κατεύθυνση της γρήγορης σταδιακής μείωσης των εκπομπών ΑτΘ ήδη από τα μέσα της 10ετίας 2020-30, προτείνεται, αντί της διασύνδεσης, η αντικατάσταση όλων των πετρελαϊκών σταθμών με μονάδες αερίου που θα έχουν ανθρακικό αποτύπωμα κάτω από το κατώφλι των 270 grCO2eq/kWh. Το κατώφλι αυτό θέτει με πρόσφατη πρότασή της η Ευρωπαϊκή επιτροπή για τον χαρακτηρισμό των σταθμών φυσικού αερίου ως «πράσινων». Πρόκειται για ένα όριο που μπρεί να επιτευχθεί είτε σε σταθμούς συμπαραγωγής (η πλήρης αξιοποίηση της συμπαραγωγής επιτυγχάνει μέχρι 202 grCO2eq/kWh) είτε σε σταθμούς με μέρος της τροφοδοσίας τους με ανανεώσιμα αέρια. Η τροφοδότηση των σταθμών 100% με ανανεώσιμα αέρια επιτυγχάνει παραγωγή μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος!!!
Η διεσπαρμένη ηλεκτροπαραγωγή στα νησιά σε μονάδες που μπορούν να συνδεθούν με καταναλωτές που αξιοποιούν την θερμική και ψυκτική ενέργεια (κατοικίες, οικισμοί με τηλεθέρμανση / τηλεψύξη, ξενοδοχεία, θερμοκήπια, αφαλάτωση κλπ.) μπορεί να εξασφαλίσει σε μεγάλο βαθμό την προϋπόθεση των 270 grCO2. Από εκεί και πέρα, η παραπέρα μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της ηλεκτροπαραγωγής θα επιτευχθεί με την ανάπτυξη των τοπικά παραγόμενων ανανεώσιμων αερίων με ώριμες και αναπτυσσόμενες τεχνολογίες αναερόβιας χώνευσης, αεριοποίησης βιομάζας, μεθανοποίησης βιογενούς CO2, παραγωγής πράσινου ηλεκτρολυτικού υδρογόνου από πλεόνασμα αιολικής – ηλιακής ενέργειας. Τεχνολογίες που, πλην της τελευταίας, μπορούν να παραγάγουν μεθάνιο σε τιμές κάτω από 150 €/MWh. Προς σύγκριση, αναφέρεται ότι οι προσφατη κορυφή στην τιμή του Φυσικού αερίου ήταν 145 €/MWh, ενώ τα τρέχοντα συμβόλαια ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ εκπλήρωσης κλείνουν στα 90 €/MWh.
Η δυνατότητα ωφέλιμης αποκοπής των κορυφών παραγωγής των στοχαστικών ΑΠΕ, σε συνδυασμό με την αυξημένη ευελιξία των πολλαπλών μονάδων παραγωγής ανά νησιώτικο υποσύστημα, μειώνει το βαθμό κορεσμού και αυξάνει τα περιθώρια διείσδυσης της ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Εκτιμάται ότι το τρέχον 20% απευθείας συμμετοχής των στοχαστικών ΑΠΕ μπορεί να αυξηθεί σε 30%, χωρις σε αυτό να συμπεριλαμβάνεται η συμμετοχή μέσω αποθήκευσης (υβριδικά συστήματα) και μετατροπής σε υδρογόνο (power-to-gas).
Ο βασικός παράγοντας μείωσης των ΑτΘ είναι η υποκατάσταση του καυσίμου. Οι σημερινες εκπομπές, που κατά προσέγγιση είναι 900 grCO2eq/kWh, μειώνονται στα 270 greqCO2/kWh, δηλαδή μείωση κατά 70%. Αν σε αυτήν προστεθεί η αυξημένη διείσδυση των απευθείας ηλεκτροπαραγωγικών ΑΠΕ, η σταδιακή υποκατάσταση το φυσικού αερίου από ανανεώσιμα αέρια και τα υβριδικά συστήματα γίνεται ορατός ο στόχος της 80% μείωσης μέχρι το 2030 και της πρόσθετης μείωσης μέχρι το 100% μέχρι το 2035.
Ως προσφορότερος τρόπος μεταφοράς και αποθήκευσης του φυσικού αερίου στα Νησιά κρίνεται η υγροποιημένη μορφή (ΥΦΑ-LNG). Αν δε η μεταφορά γίνεται χωρίς τη διαμεσολάβηση της κεντρικής εθνικής αποθήκης αλλά με απευθείας παραλαβές από οποιοδήποτε σημείο φόρτωσης στη Μεσόγειο, το όφελος θα είναι διπλό: Εξοικονόμηση υποδομών (αγωγοί, ενδιάμεσες αποθήκες) και κόστους μεταφοράς (αποστάσεις, μεταφορτώσεις) αλλά και χαμηλότερες τιμές λόγω πολλών επιλογών προμηθευτών.
Το σημαντικότερο είναι ότι η λύση που προτείνεται θα περιόριζε δραστικά την επένδυση συνολικής ηλεκτρικής διασύνδεσης του (προϋπολογισμού μόνο για τα «ανατολικά» Νησιά 2,35 δις €) , απελευθερώνοντας πόρους για την ανάπτυξη δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου πολύ μικρότερου κόστους (οι διεθνείς εκτιμήσεις είναι ότι το κόστος των υποδομών και της λειτουργίας θαλάσσιας μεταφοράς του ΦΑ είναι περίπου το 1/10 του αντίστοιχου κόστους μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας).
Οι υπόλοιποι διαθέσιμοι πόροι για την κεφαλαιακή ενίσχυση αυτής της λύσης, μπορούν να προέλθουν από την ήδη προτεινόμενη στο άρθρο 18 παρ. α «αξιοποίηση του πόρου για την αποανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017».
ΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΑ ΑΕΡΙΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΡΙΤΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑ 80% ΑΠΟ-ΑΝΘΡΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2030 ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2035.
Ο υπό διαβούλευση κλιματικός νόμος ξεκινάει με μια απόλυτα αξιέπαινη πρόταση – στόχο, που ταυτόχρονα είναι απόλυτα ανέφικτος, τουλάχιστον με τα μέτρα που παρατίθενται. Επιφυλασσόμενος για μια ποσοτική αξιολόγηση και προτάσεις μέτρων, θα ήθελα να προτείνω τις κατευθύνσεις που θεωρώ ότι πρέπει να διερευνηθούν.
1. Ηλεκτροπαραγωγή.
Μείωση στο ελάχιστο της συμμετοχής των υγρών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή των ΜΔΝ. Η προτεραιότητα που δίνεται στο μαζούτ δεν είναι κατανοητή καθώς, από πλευράς εκπομπών δεν διαφέρει ουσιαστικά από το πετρέλαιο, μάλιστα στις μονάδες με υψηλό βαθμό απόδοσης ίσως να υπερτερεί. Αν δε το κριτήριο προτεραιότητας είναι το κόστος καυσίμου, ίσως η προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στις μικρές μονάδες που είναι κατά κανόνα πετρελαϊκές με χαμηλό, λόγω μεγέθους, βαθμό απόδοσης και υψηλότερο (σε σχέση με το μαζούτ) κόστος καυσίμου.
Από ανάλυση των στοιχείων που δημοσίευσε ο ΔΕΔΔΗΕ για το 2020: https://deddie.gr/media/10481/%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF-%CE%B4%CE%B5%CE%BB%CF%84%CE%B9%CE%BF-2020-%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%83.pdf ,
το μικτό μέσο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα ήταν το 2020:
Μέση τιμή 29 ΜΔΝ (πλην Κρήτης) 200 €/MWhe
Μέγιστη τιμή (Καστελλόριζο) 489 €/MWhe
Ελάχιστη τιμή (Χίος) 149 €/MWhe
Προς σύγκριση αναφέρεται ότι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με αξιοποίηση βιομάζας μέσω αναερόβιας χώνευσης τιμολογούν σήμερα στην ηπειρωτική Ελλάδα με τιμή αναφοράς (ταρίφα) 225 €/kWhe
Το βιοαέριο, σε συνδυασμό με τεχνικές αποκεντρωμένης ΣΗΘΥΑ (η και Τριπαραγωγής), θα μπορούσε να αντικαταστήσει μέρος της ισχύος / παραγωγής που σήμερα καλύπτει το μαζούτ και το πετρέλαιο με ενέργεια μηδενικού ή και αρνητικού ανθρακικού αποτυπώματος, με κόστος που προοπτικά δεν θα απέχει πολύ από αυτό των συμβατικών καυσίμων, αν συνεκτιμηθούν:
• Η αναμενόμενη αύξηση των ορυκτών καυσίμων (ήδη τους 2 τελευταίους μήνες γινόμαστε μάρτυρες μιας αλματώδους αύξησης που εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί).
• Η επίσης αλματώδης αύξηση των δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ).
• Η πρόσθετη εκμετάλλευση της θερμικής ενέργειας, που θα μειώσει την ηλεκτρική κατανάλωση.
• Η ευελιξία των πολλών και αποκεντρωμένων ΣΗΘΥΑ που θα αυξήσει την ευελιξία του συστήματος και θα επιτρέψει αύξηση της συμμετοχής των στοχαστικών ΑΠΕ.
• Η δυνατότητα ημερήσιας και διεποχικής αποθήκευσης του Βιομεθανίου.
Η λύση αυτή βεβαίως δεν μπορεί να καλύψει παρά μόνο ένα πολύ μικρό μέρος της συνολικής ηλεκτρικής κατανάλωσης και αυτό λόγω της μικρής τοπικής διαθεσιμότητας κατάλληλης βιομάζας και του υψηλού κόστους μεταφοράς της από άλλες περιοχές.
Όμως, μονάδες ΣΗΘΥΑ μπορούν να αναπτυχθούν σε μεγάλη κλίμακα αμέσως και να τροφοδοτηθούν αρχικά με ορυκτό LNG, μεταφερόμενο δια θαλάσσης (υπάρχει σχετικό σχέδιο του ΔΕΣΦΑ, αλλά και άλλοι προμηθευτές LNG ενδιαφέρονται για το αντικείμενο). Οι μονάδες αυτές, εφόσον χωροθετηθούν σε περιοχές με δυνατότητα αξιοποίησης της θερμικής/ψυκτικής ενέργειας (υποκαθιστώντας έτσι εν μέρει τους αποσυρόμενους καυστήρες πετρελαίου) μπορούν οριακά να πληρούν τα νέα κριτήρια ταξονομίας που πρόσφατα προτάθηκαν από την ΕΕ για χρηματοδότηση μονάδων φυσικού αερίου (270 gr ισοδυνάμου CO2 ανά kWh). Με την μερική δε τροφοδοσία τους με βιομεθάνιο ή/και ηλεκτρολυτικό υδρογόνο παραγόμενο επιτοπίως από το πλεόνασμα ηλιακής και αιολικής ενέργειας είναι εφικτό να «πιάσουν» αυτό το όριο, προϋπόθεση για να χαρακτηριστούν μονάδες πράσινης ενέργειας (με το νέο ορισμό που εισήχθη με την απόφαση αυτή). Με την παραπέρα ανάπτυξη της επιτόπιας παραγωγής Υδρογόνου (με βασικό τροφοδότη το μεγάλο αιολικό και ηλιακό δυναμικό) να εξελιχθούν σε μονάδες μηδενικών εκπομπών.
Θα ήταν ενδιαφέρον να πραγματοποιηθεί μια μελέτη με ευθύνη της ΡΑΕ (η οποία εδώ και πολλά χρόνια προωθεί την διασύνδεση με το εθνικό δίκτυο ως την μοναδική μακροχρόνια λύση για τα ΜΔΝ) με σενάριο σύντομης αντικατάστασης όλων των πετρελαϊκών μονάδων με μονάδες ΣΗΘΥΑ φυσικού αερίου, κατάλληλες για μετατροπή σε καύση μίγματος μεθανίου – υδρογόνου (H2 ready, κατά το ανάλογο των αγωγών).
Μια τέτοια λύση θα περιόριζε δραστικά την επένδυση συνολικής ηλεκτρικής διασύνδεσης του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, απελευθερώνοντας πόρους για την ανάπτυξη δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου πολύ μικρότερου κόστους (οι διεθνείς εκτιμήσεις είναι ότι το κόστος των υποδομών και της λειτουργίας θαλάσσιας μεταφοράς του ΦΑ είναι περίπου το 1/10 του αντίστοιχου κόστους μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας).
Οι υπόλοιποι διαθέσιμοι πόροι για την κεφαλαιακή ενίσχυση αυτής της λύσης, μπορούν να προέλθουν από την ήδη προτεινόμενη στο άρθρο 18 παρ. α «αξιοποίηση του πόρου για την αποανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017».
Επιπλέον, είναι σκόπιμο μικτές μονάδες ΣΗΘΥΑ – αιολικών με μερική ή ολική χρήση βιομεθανίου ή/και ηλεκτρολυτικού υδρογόνου να ενταχθούν στον ορισμό και στο καθεστώς ενίσχυσης και λειτουργίας των υβριδικών μονάδων που προς το παρόν περιορίζεται στις παραδοσιακές (συσσωρευτές – αντλησιοταμίευση, αιολικά – φωτοβολταϊκά). Εκτιμάται ότι υβριδικές μονάδες με μέσο προσωρινής αποθήκευσης / αναπλήρωσης τα καύσιμα αέρια (ΦΑ, Βιομεθάνιο, Υδρογόνο) θα έχουν σημαντικά χαμηλότερο κόστος παραγωγής, χωρίς να υπολείπονται σε ευελιξία των συμβατικών υβριδικών, αμιγώς ΑΠΕ. Βεβαίως αυτές που καταναλώνουν περισσότερο ΦΑ έχουν υψηλότερο ανθρακικό αποτύπωμα (σαφώς όμως χαμηλότερο της ηλεκτρικής ενέργειας των πετρελαϊκών, αλλά και της προερχόμενης από το εθνικό διασυνδεδεμένο σύστημα), θα μπορούσε όμως να υπάρξει συντελεστής διόρθωσης της τιμής σχετιζόμενος με το ανθρακικό αποτύπωμα, δημιουργώντας κίνητρο στους παραγωγούς να μειώνουν το τελευταίο με κατάλληλες επιλογές της σχέσης των συνδυαζόμενων πρωτογενών πηγών ΑΠΕ (αιολική, ηλιακή, βιοενέργεια)
2. Θέρμανση / Ψύξη.
Η προβλεπόμενη από τον κλιματικό νόμο απόσυρση των καυστήρων πετρελαίου, υποχρεωτική στις περιοχές όπου υπάρχει δίκτυο φυσικού αερίου, θα γίνει εφικτή, οικονομικά προσιτή αλλά και πολύ πιο αποτελεσματική, εκεί όπου τα δίκτυα τροφοδοτούνται με βιομεθάνιο, δεδομένου ότι το φυσικό αέριο παρέχει περιστολή των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 25% σε σχέση με το πετρέλαιο, ενώ το βιομεθάνιο προσφέρει μείωση 100% ή και περισσότερη. Το κόστος του βιομεθανίου είναι ανταγωνιστικό, ειδικά σε περιοχές όπου δεν υπάρχει κάλυψη δικτύου μεταφοράς, θα είναι σταθερό (ενδεχομένως και μειούμενο, με την ανάπτυξη των τεχνολογιών), σε αντίθεση με το φυσικό αέριο που είναι ανεξέλεγκτο και προοπτικά θα επιβαρύνεται με όλο και υψηλότερα τέλη εκπομπών ΣΕΔΕ.
Για την περίπτωση των ΜΔΝ είναι σκόπιμη η δημιουργία μικροδικτύων βιομεθανίου (μελλοντικά, μιγμάτων με υδρογόνο) σε επιλεγμένες πόλεις και κωμοπόλεις.
Η διαθεσιμότητα βιομεθανίου στα δίκτυα, σε συνδυασμό με την τριπαραγωγή θα δώσει πρόσθετες λύσεις και στην ψύξη, με εφαρμογή μεθόδων ψύξης απορρόφησης και αεριοκινήτων αντλιών θερμότητας. Αυτές οι δυνατότητες θα μειώσουν ακόμη περισσότερο τις ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια.
3. Μεταφορές.
Το μεθάνιο (σε συμπιεσμένη ή υγροποιημένη μορφή) έχει αναγνωριστεί ότι είναι η οικονομικότερη και καθαρότερη λύση για τις βαριές οδικές και τις θαλάσσιες μεταφορές. Αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι και στα ελαφρά οχήματα οικονομικότερο και από την ηλεκτροκίνηση, ειδικά σε οχήματα με περιορισμένη χρήση, όπου το κόστος οχημάτων και σταθμών φόρτισης είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το κόστος καυσίμου.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι νησιωτικοί δήμοι (μικρές αποστάσεις, εποχική χρήση) θα πρέπει να εξαιρεθούν από τις υποχρεωτικές διατάξεων του νόμου για τα ηλεκτρικά οχήματα.
Για το λόγο αυτό, προτείνεται να γίνει αποδεκτή η παράλληλη δυνατότητα εφαρμογής της μεθανοκίνησης σε όλα τα οχήματα και σκάφη, να εξαιρεθούν από την απαγόρευση /απόσυρση των κινητήρων εσωτερικής καύσης και να υιοθετηθεί επιδότηση αγοράς / μετατροπής. Επίσης να υιοθετηθούν μέτρα επιδότησης των υποδομών ανεφοδιασμού συμπιεσμένου φυσικού αερίου και βιομεθανίου στα ΜΔΝ.
Ειδικά για τη ναυτιλία, η ηλεκτροκίνηση που προτείνεται στο σχέδιο νόμου είναι η τελευταία στις επιλογές που έχουν διερευνηθεί τόσο από διεθνείς φορείς όσο και από την εφοπλιστική κοινότητα ενόψει της εφαρμογής Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ – EU ETS) στα ναυτιλιακά καύσιμα. Οι επικρατέστερες κατευθύνσεις είναι το LNG (καλύτερα Bio-LNG, έχει πολύ καλύτερο αποτύπωμα), η Μεθανόλη, η Αμμωνία (μελλοντικά) και τελευταία έρχονται τα βιοκαύσιμα, η ηλεκτροκίνηση και το υδρογόνο. Τα τελευταία τρία, λόγω κόστους, είναι κατάλληλα προς το παρόν για ειδικές μικρής κλίμακας εφαρμογές.
Εννοείται ότι οι τομείς 2 και 3 μεταβατικά θα μπορούν να υπηρετηθούν από υγροποιημένο ή/και συμπιεσμένο φυσικό αέριο, αξιοποιώντας την διαδικασία μεταφοράς του τελευταίου από τις υποδομές που θα αναπτυχθούν για την ηλεκτροπαραγωγή. Η χρηματοδότηση όλων των σχετικών υποδομών θα ενισχυθεί από τους κανόνες ταξονομίας που θα ισχύσουν μετά την πρόσφατη απόφαση που αναφέρθηκε παραπάνω για την υπό όρους κατάταξη του φυσικού αερίου στις ΑΠΕ.
Ο υπό διαβούλευση κλιματικός νόμος ξεκινάει με μια απόλυτα αξιέπαινη πρόταση – στόχο, που ταυτόχρονα είναι απόλυτα ανέφικτος, τουλάχιστον με τα μέτρα που παρατίθενται. Επιφυλασσόμενος για μια ποσοτική αξιολόγηση και προτάσεις μέτρων, θα ήθελα να προτείνω τις κατευθύνσεις που θεωρώ ότι πρέπει να διερευνηθούν.
1. Ηλεκτροπαραγωγή.
Μείωση στο ελάχιστο της συμμετοχής των υγρών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή των ΜΔΝ. Η προτεραιότητα που δίνεται στο μαζούτ δεν είναι κατανοητή καθώς, από πλευράς εκπομπών δεν διαφέρει ουσιαστικά από το πετρέλαιο, μάλιστα στις μονάδες με υψηλό βαθμό απόδοσης ίσως να υπερτερεί. Αν δε το κριτήριο προτεραιότητας είναι το σημερινό κόστος, ίσως η προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στις μικρές μονάδες που είναι κατά κανόνα πετρελαϊκές με χαμηλό, λόγω μεγέθους, βαθμό απόδοσης και υψηλότερο (σε σχέση με το μαζούτ) κόστος καυσίμου.
Από ανάλυση των στοιχείων που δημοσίευσε ο ΔΕΔΔΗΕ για το 2020: https://deddie.gr/media/10481/%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF-%CE%B4%CE%B5%CE%BB%CF%84%CE%B9%CE%BF-2020-%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%83.pdf ,
το μικτό μέσο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα ήταν το 2020:
Το βιομεθάνιο, σε συνδυασμό με τεχνικές αποκεντρωμένης ΣΗΘΥΑ (η και Τριπαραγωγής), θα μπορούσε να καλύψει ένα σχετικά μικρό μέρος της ισχύος / παραγωγής που σήμερα καλύπτει το μαζούτ και το πετρέλαιο, με κόστος που δεν θα απέχει πολύ από αυτό των συμβατικών καυσίμων, αν συνεκτιμηθούν:
• Η αναμενόμενη αύξηση των ορυκτών καυσίμων (ήδη τους 2 τελευταίους μήνες γινόμαστε μάρτυρες μιας αλματώδους αύξησης που εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί).
• Η επίσης αλματώδης αύξηση των δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ).
• Η πρόσθετη εκμετάλλευση της θερμικής ενέργειας, που θα μειώσει την ηλεκτρική κατανάλωση.
• Η ευελιξία των πολλών και αποκεντρωμένων ΣΗΘΥΑ που θα αυξήσει την ευελιξία του συστήματος και θα επιτρέψει αύξηση της συμμετοχής των στοχαστικών ΑΠΕ.
• Η δυνατότητα ημερήσιας και διεποχικής αποθήκευσης του Βιομεθανίου.
Οι μονάδες ΣΗΘΥΑ με τροφοδοσία βιομεθανίου (στο μέλλον θα μπορούσαν να τροφοδοτηθούν και με μίγμα βιομεθανίου / ηλεκτρολυτικού υδρογόνου, του τελευταίου προερχόμενου από αιολικές ή φωτοβολταϊκές μονάδες) θα είναι εξ ορισμού μηδενικών εκπομπών.
Μονάδες ΣΗΘΥΑ μπορούν να αναπτυχθούν σε μεγάλη κλίμακα αμέσως και να τροφοδοτηθούν αρχικά με ορυκτό LNG, μεταφερόμενο δια θαλάσσης (υπάρχει σχετικό σχέδιο του ΔΕΣΦΑ). Οι μονάδες αυτές, εφόσον χωροθετηθούν σε περιοχές με δυνατότητα αξιοποίησης της θερμικής/ψυκτικής ενέργειας (υποκαθιστώντας έτσι εν μέρει τους αποσυρόμενους καυστήρες πετρελαίου) μπορούν οριακά να πληρούν τα νέα κριτήρια ταξονομίας που πρόσφατα προτάθηκαν από την ΕΕ για χρηματοδότηση μονάδων φυσικού αερίου (270 gr ισοδυνάμου CO2 ανά kWh). Με την μερική δε τροφοδοσία τους με βιομεθάνιο ή ηλεκτρολυτικό Υδρογόνο είναι εφικτό να «πιάσουν» αυτό το όριο στο διηνεκές και σταδιακά, με την παραπέρα ανάπτυξη της επιτόπιας παραγωγής Υδρογόνου (με βασικό τροφοδότη το μεγάλο αιολικό δυναμικό) να εξελιχθούν σε μονάδες μηδενικών εκπομπών.
Θα ήταν ενδιαφέρον να πραγματοποιηθεί μια μελέτη με ευθύνη της ΡΑΕ (η οποία εδώ και πολλά χρόνια προωθεί την διασύνδεση με το εθνικό δίκτυο ως την μοναδική μακροχρόνια λύση για τα ΜΔΝ) με σενάριο σύντομης αντικατάστασης όλων των πετρελαϊκών μονάδων με μονάδες ΣΗΘΥΑ φυσικού αερίου, κατάλληλες για μετατροπή σε καύση μίγματος μεθανίου – υδρογόνου (H2 ready, κατά το ανάλογο των αγωγών).
Μια τέτοια λύση θα περιόριζε δραστικά την επένδυση συνολικής ηλεκτρικής διασύνδεσης του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, απελευθερώνοντας πόρους για την ανάπτυξη δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου πολύ μικρότερου κόστους (οι διεθνείς εκτιμήσεις είναι ότι το κόστος των υποδομών και της λειτουργίας θαλάσσιας μεταφοράς του ΦΑ είναι περίπου το 1/10 του αντίστοιχου κόστους μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας).
Οι υπόλοιποι διαθέσιμοι πόροι για την κεφαλαιακή ενίσχυση αυτής της λύσης, μπορούν να προέλθουν από την ήδη προτεινόμενη στο άρθρο 18 παρ. α «αξιοποίηση του πόρου για την αποανθρακοποίηση των νησιών της παρ. 8 του άρθρου 13 της υπ. αρ. 181478/965/2017».
Επιπλέον, είναι σκόπιμο μικτές μονάδες ΣΗΘΥΑ – αιολικών με μερική ή ολική χρήση βιομεθανίου ή/και ηλεκτρολυτικού υδρογόνου να ενταχθούν στον ορισμό και στο καθεστώς ενίσχυσης και λειτουργίας των υβριδικών μονάδων που προς το παρόν περιορίζεται στις παραδοσιακές (συσσωρευτές – αντλησιοταμίευση, αιολικά – φωτοβολταϊκά). Εκτιμάται ότι υβριδικές μονάδες με μέσο προσωρινής αποθήκευσης / αναπλήρωσης τα καύσιμα αέρια (ΦΑ, Βιομεθάνιο, Υδρογόνο) θα έχουν σημαντικά χαμηλότερο κόστος παραγωγής, χωρίς να υπολείπονται σε ευελιξία των συμβατικών υβριδικών, αμιγώς ΑΠΕ. Βεβαίως αυτές που καταναλώνουν περισσότερο ΦΑ έχουν υψηλότερο ανθρακικό αποτύπωμα (σαφώς όμως χαμηλότερο της ηλεκτρικής ενέργειας των πετρελαϊκών, αλλά και του προερχόμενου από το εθνικό διασυνδεδεμένο σύστημα), θα μπορούσε όμως να υπάρξει συντελεστής διόρθωσης της τιμής σχετιζόμενος με το ανθρακικό αποτύπωμα, δημιουργώντας κίνητρο στους παραγωγούς να μειώνουν το τελευταίο με κατάλληλες επιλογές της σχέσης των συνδυαζόμενων πρωτογενών πηγών.
2. Θέρμανση / Ψύξη.
Η προβλεπόμενη από τον κλιματικό νόμο απόσυρση των καυστήρων πετρελαίου, υποχρεωτική στις περιοχές όπου υπάρχει δίκτυο φυσικού αερίου, θα γίνει εφικτή, οικονομικά προσιτή αλλά και πολύ πιο αποτελεσματική, εκεί όπου τα δίκτυα τροφοδοτούνται με βιομεθάνιο, δεδομένου ότι το φυσικό αέριο παρέχει περιστολή των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 25% σε σχέση με το πετρέλαιο, ενώ το βιομεθάνιο προσφέρει μείωση 100% ή και περισσότερη. Το κόστος του βιομεθανίου είναι ανταγωνιστικό, ειδικά σε περιοχές όπου δεν υπάρχει κάλυψη δικτύου μεταφοράς, θα είναι σταθερό (ενδεχομένως και μειούμενο, με την ανάπτυξη των τεχνολογιών), σε αντίθεση με το φυσικό αέριο που είναι ανεξέλεγκτο και προοπτικά θα επιβαρύνεται με όλο και υψηλότερα τέλη εκπομπών ΣΕΔΕ.
Για την περίπτωση των ΜΔΝ είναι σκόπιμη η δημιουργία μικροδικτύων βιομεθανίου (μελλοντικά, μιγμάτων με υδρογόνο) σε επιλεγμένες πόλεις και κωμοπόλεις.
Η διαθεσιμότητα βιομεθανίου στα δίκτυα, σε συνδυασμό με την τριπαραγωγή θα δώσει πρόσθετες λύσεις και στην ψύξη, με εφαρμογή μεθόδων ψύξης απορρόφησης και αεριοκινήτων αντλιών θερμότητας. Αυτές οι δυνατότητες θα μειώσουν ακόμη περισσότερο τις ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια.
3. Μεταφορές.
Το μεθάνιο (σε συμπιεσμένη ή υγροποιημένη μορφή) έχει αναγνωριστεί ότι είναι η οικονομικότερη και καθαρότερη λύση για τις βαριές οδικές και τις θαλάσσιες μεταφορές. Αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι και στα ελαφρά οχήματα οικονομικότερο και από την ηλεκτροκίνηση, ειδικά σε οχήματα με περιορισμένη χρήση, όπου το κόστος οχημάτων και σταθμών φόρτισης είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το κόστος καυσίμου.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι νησιωτικοί δήμοι (μικρές αποστάσεις, εποχική χρήση) θα πρέπει να εξαιρεθούν από τις υποχρεωτικές διατάξεων του νόμου για τα ηλεκτρικά οχήματα.
Για το λόγο αυτό, προτείνεται να γίνει αποδεκτή η παράλληλη δυνατότητα εφαρμογής της μεθανοκίνησης σε όλα τα οχήματα και σκάφη, να εξαιρεθούν από την απαγόρευση /απόσυρση των κινητήρων εσωτερικής καύσης και να υιοθετηθεί επιδότηση αγοράς / μετατροπής. Επίσης να υιοθετηθούν μέτρα επιδότησης των υποδομών ανεφοδιασμού συμπιεσμένου φυσικού αερίου και βιομεθανίου στα ΜΔΝ.
Ειδικά για τη ναυτιλία, η ηλεκτροκίνηση που προτείνεται είναι η τελευταία στις επιλογές που έχουν διερευνηθεί τόσο από διεθνείς φορείς όσο και από την εφοπλιστική κοινότητα ενόψει της εφαρμογής Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ – EU ETS) στα ναυτιλιακά καύσιμα. Οι επικρατέστερες κατευθύνσεις είναι το LNG (καλύτερα Bio-LNG, έχει πολύ καλύτερο αποτύπωμα), η Μεθανόλη, η Αμμωνία (μελλοντικά) και τελευταία έρχονται τα βιοκαύσιμα, η ηλεκτροκίνηση και το υδρογόνο. Τα τελευταία τρία, λόγω κόστους, είναι κατάλληλα προς το παρόν για ειδικές μικρής κλίμακας εφαρμογές.
Εννοείται ότι οι τομείς 2 και 3 μεταβατικά θα μπορούν να υπηρετηθούν από υγροποιημένο ή/και συμπιεσμένο φυσικό αέριο, αξιοποιώντας την διαδικασία μεταφοράς του τελευταίου από τις υποδομές που θα αναπτυχθούν για την ηλεκτροπαραγωγή. Η χρηματοδότηση όλων των σχετικών υποδομών θα ενισχυθεί από τους κανόνες ταξονομίας που θα ισχύσουν μετά την πρόσφατη απόφαση που αναφέρθηκε παραπάνω για την υπό όρους κατάταξη του φυσικού αερίου στις ΑΠΕ.
ΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΑ ΑΕΡΙΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΡΙΤΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΑΠΟ-ΑΝΘΡΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2035.
Προτείνεται να τροποποιηθεί το σημείο 1 του άρθρου με την παρακάτω προσθήκη στο τέλος
«ε) υποκατάσταση ηλεκτρικής ενέργειας από θερμικά ηλιακά για τη παραγωγή ζεστού νερού.»
Bravo
Θα πρέπει να δοθούν κατά προτεραιότητα κίνητρα στους κατοίκους των νησιών για την αντικατάσταση των οχημάτων τους με οχήματα μηδενικών ρύπων. Παράλληλα να σχεδιαστεί και υλοποιηθεί η εγκατάσταση σημείων φόρτισης έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα, ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες, να γίνεται απρόσκοπα και χωρίς καθυστέρηση η φόρτιση των οχημάτων ρύπων τόσο για τους γηγενείς κατοίκους όσο και για τους τουρίστες. Επειδή δε το νησιωτικό σύμπλεγμα της Ελλάδος είναι πολύ μεγάλο θα μπορόυσε η εν λόγω δράση να ξεκινήσει από τα ποιό μικρά ωησιά και να επεκταθεί σταδιακά στα μεγαλύτερα.