Άρθρο 17 Μέτρα για τη μείωση των εκπομπών από επιχειρήσεις

Δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα (Carbon Capture and Storage) κατευθείαν στην πηγή, πριν την εκβολή του στην ατμόσφαιρα π.χ. διυλιστήρια, παραγωγή τσιμέντου κλπ.
Συμπίεση και αποθήκευση στο υπέδαφος (onshore και offshore γεωλογική μελέτη) ή μεταφορά και αποθήκευση στη βόρεια θάλασσα (ή άλλες αποθηκευτικές δομές που ξεκινούν σε γειτονικές χώρες) για μόνιμη αποθήκευση.

Σχετικά με την παράγραφο Νο. 5 του άρθρου 17 ήθελα να σας ρωτήσω τα παρακάτω :

α) εάν θα υπάρχουν συγκεκριμένα πρότυπα για τη θέσπιση των στόχων μείωσης των εκπομπών για κάθε κλάδο δραστηριότητας.

β) Θα υπάρξουν δείκτες βαρύτητας με βάση το μέγεθος της επίπτωσης του κλάδου στο περιβάλλον (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία, μεταλλουργεία, ορυχεία κλπ.) ;

γ) θα δοθούν οικονομικά κίνητρα στις επιχειρήσεις του κλάδου που θα επιτύχουν πλήρως τους στόχους αυτούς ;

Συνολικά, οι απαιτήσεις προς τις επιχειρήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 17 υστερούν σημαντικά σε σύγκριση με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των βέλτιστων διεθνών πρακτικών, αλλά και σε σχέση με τις αντίστοιχες προβλέψεις των κλιματικών νόμων άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, όπως της Γαλλίας και της Ισπανίας. Πιο συγκεκριμένα:

Οι υποχρεώσεις για δημοσίευση εκπομπών καλύπτουν μόνο τις εκπομπές πεδίων 1 (άμεσες) και 2 (έμμεσες) ενώ η βέλτιστη διεθνής πρακτική προβλέπει και το πεδίο 3 τις εκπομπές δηλαδή που σχετίζονται με την εφοδιαστική αλυσίδα (supply chain) μιας εταιρίας, ανάντη (upstream), αλλά και κατάντη (downstream) της λειτουργίας της. Την πρακτική αυτή μάλιστα αναφέρει και η ΕΕ στις κατευθυντήριες γραμμές της Οδηγίας 2014/95/EE για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (NFRD). Ένα τεράστιο φάσμα δραστηριοτήτων με το μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα μίας επιχείρησης εντοπίζεται στο πεδίο 3. Παραδείγματος χάρη, οι εκπομπές μιας επιχείρησης διανομής πετρελαίου (προκαλούμενες upstream) αλλά και το τραπεζικό σύστημα, όσον αφορά το αποτύπωμα άνθρακα του χαρτοφυλακίου των τραπεζών. Με το παρόν άρθρο ως έχει, με λίγα λόγια απαλλάσσονται από κάθε υποχρέωση δημοσιότητας οι δραστηριότητες με το σημαντικότερο αποτύπωμα άνθρακα.

*Το σχόλιο συνυπογράφεται από συμμαχία οργανώσεων και φορέων: Γ.Σ.Ε.Ε – Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος, MEDASSET, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Καλλιστώ, Νόμος & Φύση, Γιατροί του Κόσμου, Vouliwatch, Greenpeace, WWF Ελλάς
Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία απαιτεί επίσης την εξέταση, όχι μόνο των εκπομπών και των στόχων μείωσης αλλά και (α) την έκθεση χαρτοφυλακίου σε κλιματικούς κινδύνους (μετάβασης και φυσικούς) και (β) το ποσοστό των επενδυτικών και λειτουργικών δαπανών που προορίζονται σε «πράσινες επενδύσεις/δαπάνες», όπως ορίζονται από το EU Taxonomy. Θα ήταν ορθό να γνωρίζουμε (ενδεχομένως και οι επενδυτές) μέσω μίας κεντρικής βάσης δεδομένων ποιες επιχειρήσεις είναι εκτεθειμένες σε ποιους κινδύνους και σε ποιο ποσοστό του χαρτοφυλακίου τους.

Η πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία “το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν γνώμης της Επιστημονικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, εξετάζει τη δυνατότητα θέσπισης στόχων μείωσης των εκπομπών ανά κλάδο δραστηριότητας, σε αντιστοιχία με τους εθνικούς στόχους / με βάση το ΕΣΕΚ» είναι εξαιρετικά ανεπαρκής και αδύναμη. Στην περίπτωση που οι εθνικοί στόχοι δεν ευθυγραμμίζονται με τον στόχο του 1.5 βαθμού δεν θα δημιουργούνται κίνητρα για την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών ευθυγράμμισης του ιδιωτικού τομέα, αλλά αντίθετα θα εφαρμόζονται μόνο οι ελάχιστες απαιτήσεις. Μέχρι στιγμής όλοι οι κλιματικοί νόμοι που έχουν δημοσιευθεί, που προβλεπουν μέτρα για τον ιδιωτικό τομέα, αναφέρονται στην ευθυγράμμιση με τους διεθνείς στόχους για τον 1.5 βαθμό και τις μηδενικές εκπομπές και όχι με «εθνικούς στόχους». Ο κλιματικός νόμος επομένως θα πρέπει να καθορίζει τη μακροπρόθεσμη κατεύθυνση για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας αλλά και φιλόδοξους στόχους. Διαφορετικά χάνεται και η ουσία ύπαρξής του.

Κλάδοι δραστηριότητας: Παρατηρούμε ότι επιλέγονται επιλεκτικά κάποιοι κλάδοι οι οποίοι εντάσσονται στις ρυθμίσεις. Για να γίνει μια σωστή μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία θα πρέπει να ενταχθούν όλοι οι κλάδοι εφόσον μιλάμε για μεγάλες ή/και μεσαίες επιχειρήσεις σε κρίσιμους τομείς. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει καμία αναφορά στη βιομηχανία τροφίμων, στους υπόλοιπους κλάδους παραγωγής και διανομής ορυκτών καυσίμων (πέραν «επιχειρήσεων παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου» που αναφέρονται) και σε πολλούς άλλους.

Εκτός από τις επιχειρήσεις, ειδική μέριμνα θα πρέπει να δοθεί και στις οντότητες του χρηματοπιστωτικού τομέα, με την έννοια του άρθρου 4 παράγραφος 1 περ. 27 του Κανονισμού (ΕΕ) 575/2013 σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και επενδυτικούς οργανισμούς, οι οποίοι βρίσκονται στην Ελλάδα, και υπόκεινται σε οποιαδήποτε εποπτική αρμοδιότητα της Τράπεζας της Ελλάδας ή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς σύμφωνα με τον ν. 4261/2014. Θα πρέπει να δημοσιοποιείται σε ετήσια βάση έκθεση αξιολόγησης των χρηματοοικονομικών επιπτώσεων της έκθεσής τους στους κινδύνους που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών κινδύνων και των κινδύνων μετάβασης σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών. Η έκθεση θα πρέπει να ενσωματώνει την περιγραφή των μέτρων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών, την αξιολόγηση της ευθυγράμμισης των δραστηριοτήτων του εκάστοτε ιδρύματος με τους στόχους που ορίζονται στον κλιματικό νόμο. Το ακριβές περιεχόμενο των ετήσιων εκθέσεων μπορεί να καθοριστεί βάσει των ισχυουσών εξουσιοδοτικών διατάξεων, που διέπουν τις εποπτικές αρμοδιότητες της Τράπεζας της Ελλάδος ή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις συστάσεις της ειδικής ομάδας του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για τη δημοσιοποίηση χρηματοοικονομικών πληροφοριών σχετικών με το κλίμα (Task Force for Climate Related Financial Disclosures).

Παράγραφος 1
Υπέρογκες υποχρεώσεις στο ίδιο μοτίβο υπερφόρτωσης επιχειρήσεων. Το ερώτημα που τίθεται είναι με ποια υποδομή οι Δημόσιες Υπηρεσίες και οργανισμοί μπορούν να αξιολογούν όλα τα προαναφερόμενα στοιχεία και να παίρνονται οι αποφάσεις εκτίμησης της πορείας μιας επιχείρησης με συνυπολογισμό των αντικειμενικών δυνατοτήτων

Παραγραφος 7.
Υπέρογκα πρόστιμα τα οποία αποπνέουν έντονο τιμωρητικό χαρακτήρα

Χρειάζεται μεγαλύτερη αποσαφήνιση. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές κατηγορίες επιχειρήσεων. Η λειτουργία και η περιβαλλοντική συμπεριφορά τους εξαρτάται από το που είναι, πότε λειτουργούν, ποιες άλλες βρίσκονται στην περιοχή… Γενικά αυτό το άρθρο θα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί (πλην εθελοντικών εξαιρέσεων).
Να διευκρινιστεί αν πρόκειται για καθαρές εκπομπές (που λαμβάνουν υπόψη και την απορρόφηση από καταβόθρες που θα φροντίζουν να αποκτούν οι επιχειρήσεις). Η μείωση και αυτών των εκπομπών μπορεί να προκληθεί από μείωση ζήτησης.

Σχόλιο ΣΕΕΠΕ σχετικά με τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών από επιχειρήσεις:
Θα πρέπει να προβλεφθούν και αντίστοιχες ενισχύσεις για τις επιχειρήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 17.

(σχόλιο επί της παρ. 2 του Άρθρου 17 σχετικά με τον κατάλογο των υπόχρεων νομικών προσώπων):

Προτείνεται να προστεθούν στις υπόχρεες επιχειρήσεις και οι βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις με συνολική εγκατεστημένη ισχύ άνω των χιλίων κιλοβάτ (1.000 kW), κατ’ αναλογία του ορίου που τίθεται στο Άρθρο 10, παρ.1γ του ν. 4342/2015 (Α’ 143).

(σχόλιο επί της παρ. 3 του Άρθρου 17 σχετικά με την μεθοδολογία υπολογισμού του ανθρακικού αποτυπώματος, παρομοίως με τα σχόλιά μας στο Άρθρο 13, παρ. 6):

1. Το Παράρτημα ΙΙΙ της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 9ης Απριλίου 2013, αφορά την μέτρηση του Ανθρακικού Αποτυπώματος στο κύκλο ζωής προϊόντων, συνεπώς δεν έχει εφαρμογή σε επιχειρήσεις. Επιπρόσθετα δεν υπάρχει σχήμα ελέγχου και επαλήθευσης για τα περιγραφόμενα στο εν λόγω Παράρτημα ΙΙΙ. Προτείνεται να αφαιρεθεί και να παραμείνει μόνο η αναφορά στο πρότυπο ISO 14064-1:2018.
2. Προτείνεται να γίνει αναφορά στην διαδικασία και στα κριτήρια των ελέγχων όπως γίνεται και στο Αρθρο 16, Παράγραφος 7. «Η πραγματοποίηση των ελέγχων των εγκαταστάσεων της παρ. 1 ανατίθεται από τον φορέα εκμετάλλευσης εγκατάστασης, σε επαληθευτή, νομικό πρόσωπο, ο οποίος είναι επίσημα αναγνωρισμένος σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην υπό στοιχεία Φ.01.2/56790/ΔΠΠ1828/2016 (Β΄ 1897)»
3. Οι συντελεστές που αναφέρονται στην εκάστοτε Εθνική Απογραφή εκπομπών δεν είναι ιδιαίτερα επικαιροποιημένοι. Προτείνεται να χρησιμοποιούνται οι συντελεστές μετατροπής που αναφέρονται απο τον αρμόδιο φορέα (π.χ. ΔΑΠΕΕΠ για την ηλεκτρική ενέργεια)

Στην παράγραφο 3 αναφέρεται ότι «Οι εκπομπές υπολογίζονται σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο Παράρτημα ΙΙΙ της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2013/179/EΕ σχετικά με τη χρήση κοινών μεθόδων για τη μέτρηση και τη γνωστοποίηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων κατά τον κύκλο ζωής των προϊόντων και των οργανισμών (L 124), ή εναλλακτικά, σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14064-1:2018, πεδίο εφαρμογής 1 και 2.»

Η Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2013/179/EΕ έχει καταργηθεί, αντικαθιστώμενη από την Σύσταση 2021/2279/ΕΕ της 15ης Δεκεμβρίου 2021, βλ. ^[1]

Στο Άρθρο 17 προτείνεται η λήψη μέτρων για τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από επιχειρήσεις, χωρίς μεν εξειδίκευση αλλά με πρόθεση οι υπάρχοντες στόχοι να αυστηροποιηθούν με πρόβλεψη για δυσανάλογα υψηλά πρόστιμα. Προτείνουμε επανεξέταση των προστίμων στη λογική της ίσης μεταχείρισης και της αναλογικότητας.

• Η πρόταση των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ είναι ότι θα πρέπει να προβλέπεται άμεση υποχρεωτικότητα κατηγοριών δράσεων για όλες επιχειρήσεις, για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου αλλά και για την ενεργειακή εξοικονόμηση. Δεν αρκεί η πρόβλεψη για δυνατότητα θέσπισης στόχων μετά την 1.1.2025.
• Να ορίζεται το πρόστιμο ως ποσοστό των ακαθαρίστων εσόδων. Αλλιώς κάποιους μπορεί να συμφέρει η καθυστέρηση υποβολής έκθεσης ή η μη επίτευξη του στόχου με χαμηλό πρόστιμο.

Παρ.2: Δεν τεκμηριώνεται γιατί υπάρχει αυτός ο περιορισμός στα νομικά πρόσωπα στα οποία εφαρμόζονται τα μέτρα του παρόντος άρθρου.

Στην παρ. 1, αναφέρεται: «Έως την 31η Μαρτίου 2023, τα νομικά πρόσωπα της παρ. 2 υποβάλλουν σε δημόσια προσβάσιμη ηλεκτρονική βάση δεδομένων που υλοποιεί και λειτουργεί ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το έτος αναφοράς 2022. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται εθελοντικοί στόχοι και δράσεις μείωσης των εκπομπών. Η έκθεση επικαιροποιείται και επαληθεύεται με τη διαδικασία της παρ. 4 ετησίως».

Σχόλια:
1) Προτείνεται να οριστεί η έκθεση και ο τρόπος παρουσίασης της πληροφορίας βάσει ορισμένων προτύπων.
2) Προτείνεται να προβλεφθεί η διαχείριση/ μέτρηση των εκπομπών από τα άλλα ΑτΘ εκτός του CO2.

Στην παρ. 2, αναφέρεται: «ο παρόν εφαρμόζεται στα κάτωθι νομικά πρόσωπα:
α) Τις εταιρείες οι οποίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο,
β) τα πιστωτικά ιδρύματα, όπως ορίζονται στο σημείο 1 της παρ. 1 του άρθρου 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013 σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 (L 176),
γ) τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν λάβει άδεια σύμφωνα με το άρθρο 18 της οδηγίας 2009/138/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2009, σχετικά με την ανάληψη και την άσκηση δραστηριοτήτων ασφάλισης και αντασφάλισης (Φερεγγυότητα II) (L 335),
δ) τις επιχειρήσεις επενδύσεων όπως ορίζονται στο σημείο 1 της παρ. 1 του άρθρου 4 της οδηγίας 2014/65/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και την τροποποίηση της οδηγίας 2002/92/ΕΚ και της οδηγίας 2011/61/ΕΕ (L 173),
ε) τις επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας,
στ) τις εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης,
ζ) τις εταιρίες ταχυμεταφορών,
η) τις επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου,
θ) τις αλυσίδες καταστημάτων λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από πεντακόσιους (500) εργαζόμενους και
ι) τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής, κατά την έννοια της περ. δ’ του άρθρου 1 του ν. 4302/2014 (Α’ 225)».

Σχόλια:
1) Προτείνεται να διευκρινιστεί εάν εταιρείες που είναι θυγατρικές πολυεθνικών και διαθέτουν εργοστάσια στην Ελλάδα, αλλά δεν είναι εισηγμένες στο Ελληνικό χρηματιστήριο θα εξαιρούνται του νόμου (για παράδειγμα βιομηχανίες τροφίμων και ποτών, καπνών κ.α.)
2) Προτείνεται να επιλεχθούν και επιχειρήσεις βάσει προσδιορισμού των τομέων προτεραιότητας που χρήζουν μέτρων προσαρμογής για την κλιματική αλλαγή με βάση την ανάλυση τρωτότητας στο Άρθρο 5 , ή βάσει του ορισμού των energy intensive industries (βλ. European Comission).

Στην παρ. 3, αναφέρεται: «Οι εκπομπές υπολογίζονται σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο Παράρτημα ΙΙΙ της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2013/179/EΕ σχετικά με τη χρήση κοινών μεθόδων για τη μέτρηση και τη γνωστοποίηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων κατά τον κύκλο ζωής των προϊόντων και των οργανισμών (L 124), ή εναλλακτικά, σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14064-1:2018, πεδίο εφαρμογής 1 και 2. Ως συντελεστές μετατροπής της τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε ισοδύναμους τόνους εκλυόμενου διοξειδίου του άνθρακα (CO2) χρησιμοποιούνται οι συντελεστές που αναφέρονται στην πλέον πρόσφατη εθνική απογραφή εκπομπών».

Σχόλια:
1) Προτείνεται να αναφερθεί τι ορίζεται ως ‘κοινοί’ μέθοδοι για τον κύκλο ζωής των προϊόντων και να αναφερθεί το ISO 14040/44 για την μέτρηση και τα ISO standards 14024 (type I), 14021 (type II), and ISO 14025 (type III) για τη γνωστοποίηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων κατά τον κύκλο ζωής των προϊόντων
2) Οι εθνικές απογραφές εκπομπών άλλων χωρών ανανεώνονται ανά έτος, όπως για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο (Department for Environment, Food & Rural Affairs – DEFRA). Προτείνεται να υπάρξει πρόβλεψη για ετήσια ανανέωση συντελεστών εκπομπών άνθρακα και τυποποιημένη μεθοδολογία υπολογισμού του ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα στις εθνικές απογραφές εκπομπών
3) Στα πλαίσια χρήσης κοινών μεθόδων, αναγνωρίζονται για τα Scope 1,2, άμεσων και αλλά και Scope 3 έμμεσων εκπομπών το πρότυπο ISO 14064 αλλά και το GHG Protocol από το World Resources Institute (WRI) που είναι και το πλέον αναγνωρισμένο πρότυπο παγκοσμίως. Θα ήταν σκόπιμο να γίνει αναφορά και στην μεθοδολογία Ανάλυσης Κύκλου Ζωής (AKZ) κατά ISO 14040/44 στα παραδείγματα, για την ορθή αποτίμηση και μείωση των εκπομπών.

Στην παρ. 7, αναφέρεται: «Σε περίπτωση μη έγκαιρης υποβολής της έκθεσης, επιβάλλεται πρόστιμο εκατό (100) ευρώ για κάθε μέρα καθυστέρησης. Το πρόστιμο δεν υπερβαίνει το 0,1% επί των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας».

Σχόλια:
Προτείνεται να οριστεί:
1) Η διαδικασία επιβολής του προστίμου
2) Πότε επιβάλλεται
3) Ο τρόπος με τον οποίο γνωστοποιείται στην επιχείρηση
4) Ο τρόπος που θα καταβάλλεται
5) Εάν θα είναι δημόσια η λίστα με τις επιχειρήσεις που τους επιβάλλεται πρόστιμο
6) Προτείνεται να δοθούν σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες και -όπου αυτό είναι δυνατόν-αναλυτικοί πίνακες, προς όλες τις επιχειρήσεις που αναρτούν έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων που λειτουργεί ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), ώστε να είναι κοινό το σύστημα υπολογισμού των μετατροπών των καταναλώσεων Scope 1, Scope 2 και Scope 3 σε εκπομπές tnCO2, καθώς και ισοδυνάμων tnCO2e.
7) Στις παρ.12-13 του άρ.28 περιλαμβάνονται εξουσιοδοτικές διατάξεις για τη ρύθμιση με δευτερογενή νομοθεσία (υπουργικές αποφάσεις) ζητημάτων που άπτονται των παρ.4-5 του άρ.17. Αντιθέτως, δεν περιλαμβάνεται εξουσιοδοτική διάταξη για τη ρύθμιση της διαδικασίας επιβολής του προστίμου που προβλέπεται καταρχήν στην παρ. 7 του άρ.17. Όλα τα παραπάνω σημεία (1-6) του παρόντος σχολίου, καθώς και όποια άλλη τεχνική λεπτομέρεια κριθεί απαραίτητη, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ύλη υπουργικής απόφασης που μπορεί να προβλεφθεί σε μία επιπλέον εξουσιοδοτική διάταξη, μπορεί να ενταχθεί στο άρ.28 και η οποία θα αναφέρεται στην παρ.7 του άρ.17.

1. Για την υποβολή της ετήσιας έκθεσης σχετικά με το ανθρακικό αποτύπωμα για το έτος αναφοράς 2022, στην παρούσα φάση και μέχρι την έκδοση όλων των εξουσιοδοτικών διατάξεων του άρθρου 28, δεν είναι σαφής ο τρόπος υπολογισμού και άρα και τα στοιχεία τα οποία θα υπεισέρχονται στον υπολογισμό. Προτείνεται η πιλοτική εφαρμογή για το 2022 και το 2023.
4. Στην περίπτωση που ο φορέας του έργου είναι πιστοποιημένος με το πρότυπο ISO 14064 (ποσοτικός προσδιορισμός ανθρακικού αποτυπώματος) να μην απαιτείται η πραγματοποίηση των ελέγχων από επίσημα αναγνωρισμένο επαληθευτή.