Άρθρο 5 Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή

1. Η Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) εκπονείται από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και εγκρίνεται με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου. Η ΕΣΠΚΑ αποτελεί κείμενο στρατηγικού προσανατολισμού με στόχο τη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών. Πριν από την έγκρισή της κατατίθεται υποχρεωτικά σε δημόσια διαβούλευση για διάστημα τουλάχιστον τριάντα (30) ημερών.
2. Η ΕΣΠΚΑ έχει το ακόλουθο ελάχιστο περιεχόμενο:
α) Ανάλυση στόχων και κατευθυντήριων αρχών της στρατηγικής, βάσει διεθνών συμφωνιών και στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πλαίσιο αναφοράς)
β) εκτίμηση των αναμενόμενων στη χώρα κλιματικών μεταβολών, βάσει διαφορετικών κλιματικών σεναρίων, ανάλυση τρωτότητας οικονομικών τομέων και κοινωνικών δραστηριοτήτων και εκτίμηση των επιπτώσεων των κλιματικών μεταβολών στους διάφορους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, καθώς και της βιωσιμότητας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, κυρίως σε εθνικό επίπεδο με παράλληλο, κατ’ αρχήν, προσδιορισμό του οικονομικού μεγέθους των εν λόγω επιπτώσεων
γ) προσδιορισμός των τομέων προτεραιότητας που χρήζουν μέτρων προσαρμογής για την κλιματική αλλαγή, με βάση την ανάλυση τρωτότητας που αναφέρεται στην περ. β), διερεύνηση και καταγραφή των προτεινόμενων μέτρων και δράσεων για διάφορους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας και τη βιωσιμότητα του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Οι τομείς προτεραιότητας περιλαμβάνουν, ιδίως, την υγεία, τον τουρισμό, τη γεωργία και κτηνοτροφία, τη δασοπονία, την ενέργεια, την ασφάλιση, τις υποδομές και τις μεταφορές, το δομημένο περιβάλλον, την προστασία της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων, των υδάτινων πόρων και των παράκτιων ζωνών, καθώς και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς
δ) κατ΄αρχήν εκτίμηση του κόστους προσαρμογής
ε) ενσωμάτωση πολιτικών προσαρμογής σε ευρύτερες πολιτικές
στ) διεθνής διάσταση της πολιτικής προσαρμογής
ζ) προτάσεις για δράσεις ευαισθητοποίησης, εκπαίδευσης και έρευνας.
4. Οι προδιαγραφές και το ειδικότερο περιεχόμενο της ΕΣΠΚΑ δύναται να εξειδικεύεται περαιτέρω με την απόφαση της παρ. 1 του άρθρου 28.
5. Η ΕΣΠΚΑ καλύπτει χρονική περίοδο τουλάχιστον δέκα (10) ετών, αξιολογείται τουλάχιστον ανά πενταετία από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και αναθεωρείται, εφόσον απαιτείται, κατόπιν γνώμης του Εθνικού Συμβουλίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή της παρ. 2Α του άρθρου 26, με τη διαδικασία της παρ. 1 του παρόντος. Η γνώμη του πρώτου εδαφίου παρέχεται εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τη λήψη του σχετικού αιτήματος.

  • Στο εν λόγω σχέδιο νόμου δεν περιλαμβάνεται καμιά αναφορά στην εξέταση των επιπτώσεων των πολιτικών και μέτρων ενίσχυσης της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στα ανθρώπινα δικαιώματα, και δη στα ανθρώπινα δικαιώματα των πλέον ευάλωτων ομάδων πληθυσμού, όπως είναι τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, παρά το γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία αρκετά ψηφίσματα στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών και αποφάσεις που εγκρίθηκαν στο Πλαίσιο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή αναγνωρίζουν ότι τα άτομα με αναπηρία, αποτελούν μια εκ των πληθυσμιακών ομάδων των οποίων τα δικαιώματα ενδέχεται να επηρεαστούν αρνητικά από την κλιματική αλλαγή. Στο πιο πρόσφατο Ψήφισμα του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Κλιματική Αλλαγή (41/21 – “Human Rights and Climate Change”, 23 July 2019)[1], αναφέρονται για τα άτομα με αναπηρία τα εξής:

    «[…] Αναγνωρίζοντας ότι η εξάλειψη της φτώχειας είναι κρίσιμη για την εφαρμογή των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ατζέντα 2030), την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και την προώθηση και προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, τα οποία επηρεάζονται δυσανάλογα από τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής,
    -[…] Αναγνωρίζοντας ότι τα άτομα με αναπηρία συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που πλήττονται περισσότερο σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, διατηρούν δυσανάλογα υψηλότερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας και ταυτόχρονα συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που έχουν μικρότερη πρόσβαση σε υποστήριξη σε τέτοιες καταστάσεις,
    -Εκφράζοντας ανησυχία για τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε άτομα με πολλαπλούς παράγοντες ευπάθειας, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία, και τονίζοντας την ανάγκη τα κράτη να λάβουν και να υποστηρίξουν κατάλληλα μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις ιδιαίτερες ανάγκες τους και να διασφαλίσουν τη συμμετοχή τους στον σχεδιασμό αντιμετώπισης καταστροφών σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και εκκενώσεις, σε ανθρωπιστική απόκριση έκτακτης ανάγκης και σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης,
    -Επισημαίνοντας ότι οι αιφνίδιες φυσικές καταστροφές και τα γεγονότα βραδείας έναρξης επηρεάζουν σοβαρά την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε τρόφιμα και διατροφή, ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση, υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και φάρμακα, εκπαίδευση και κατάρτιση, επαρκή στέγαση και πρόσβαση σε αξιοπρεπή εργασία,
    -[….] Αναγνωρίζοντας την ανάγκη διασφάλισης ουσιαστικής συμμετοχής, συμπερίληψης και ηγεσίας των ατόμων με αναπηρία και των οργανώσεών τους στη διαχείριση κινδύνου καταστροφών και στη λήψη αποφάσεων σχετικά με το κλίμα σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο,
    -[…] Σημειώνοντας ότι οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται στα νομικά κείμενα περί δικαιωμάτων του ανθρώπου, παρέχουν ρόλο στα κράτη και σε άλλους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, να προωθούν, να προστατεύουν και να σέβονται, όπως ενδείκνυται, τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, κατά την ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής,
    (το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών):
    […] 5. Καλεί όλα τα κράτη να υιοθετήσουν μια ευρεία, ολοκληρωμένη, ανταποκρινόμενη στα ζητήματα φύλου και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγιση στις πολιτικές προσαρμογής και μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με το Πλαίσιο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, τον στόχο και τις αρχές της, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του οικονομικού, πολιτιστικού και κοινωνικού αντίκτυπου και των προκλήσεων που αντιπροσωπεύει η κλιματική αλλαγή, για την πλήρη και αποτελεσματική απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους, και ιδιαίτερα για την υποστήριξη της ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας των ατόμων με αναπηρία τόσο στις αγροτικές όσο και στις αστικές περιοχές προκειμένου να ανταποκριθούν στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής,
    6. Καλεί τα κράτη να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τη διεθνή συνεργασία και βοήθεια, ιδίως όσον αφορά στη χρηματοδότηση, τη μεταφορά τεχνολογίας και την ανάπτυξη ικανοτήτων, για μέτρα μετριασμού και προσαρμογής προκειμένου να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως εκείνες που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, για την καλύτερη προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εν γένει και της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρίες ειδικότερα σε βιοπορισμό, τροφή και διατροφή, ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση, υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και φάρμακα, εκπαίδευση και κατάρτιση, επαρκή στέγαση και αξιοπρεπή εργασία, καθαρή ενέργεια, επιστήμη και τεχνολογία,
    7. Προτρέπει τα κράτη να ενισχύσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές που στοχεύουν στην αύξηση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στην ανταπόκριση στην κλιματική αλλαγή σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο […]».

    Επιπρόσθετα:
    -Στο προοίμιο της Συμφωνίας των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή, που αποτελεί την πρώτη οικουμενική, νομικά δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα, η οποία κυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 5 Οκτωβρίου 2016, αναγνωρίζεται ότι «η κλιματική αλλαγή αποτελεί κοινό μέλημα των ανθρώπων, τα (συμβαλλόμενα) μέρη θα πρέπει, κατά τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, να σέβονται, να προωθούν και να εξετάζουν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δικαίωμα στην υγεία, τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών, των τοπικών κοινοτήτων, των μεταναστών, των παιδιών, των ατόμων με αναπηρίες και των προσώπων τα οποία βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση και το δικαίωμα στην ανάπτυξη, καθώς και την ισότητα των φύλων, τη χειραφέτηση των γυναικών και την ισότητα μεταξύ των γενεών»,
    -Στην «Ένωση ισότητας: στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030» επισημαίνεται ότι «η κλιματική αλλαγή επίσης μπορεί να έχει σημαντικότερο αντίκτυπο στα άτομα με αναπηρία, τα οποία μπορεί να διατρέξουν κίνδυνο αν επηρεαστούν βασικές υπηρεσίες και υποδομές. Συνεπώς, είναι εξαιρετικά σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η πράσινη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη και ανθεκτική κοινωνία είναι δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς και ότι αφορά και τα άτομα με αναπηρία». «Επιπλέον, η Επιτροπή έχει προτείνει να αρθούν, στο πλαίσιο της ανακαίνισης κτιρίων για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, τα εμπόδια στην προσβασιμότητα» [2].

    -Στον ν.4488/2017 προβλέπεται ότι «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα άτομα με αναπηρία την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του» (άρθρο 61, παρ. 1).

    Στη βάση των ως άνω απαιτήσεων και κατευθύνσεων πολιτικής, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει ανά άρθρο τα εξής:

    1. Στο Άρθρο 5 «Εθνική Προσαρμογή για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή», η παρ. 2 να συμπληρωθεί/τροποποιηθεί ως ακολούθως:
    «2. Η ΕΣΠΚΑ έχει το ακόλουθο ελάχιστο περιεχόμενο: α) Ανάλυση στόχων και κατευθυντήριων αρχών της στρατηγικής, βάσει διεθνών συμφωνιών και στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πλαίσιο αναφοράς), β) εκτίμηση των αναμενόμενων στη χώρα κλιματικών μεταβολών, βάσει διαφορετικών κλιματικών σεναρίων, ανάλυση τρωτότητας οικονομικών τομέων και κοινωνικών δραστηριοτήτων και εκτίμηση των επιπτώσεων των κλιματικών μεταβολών στους διάφορους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, καθώς και της βιωσιμότητας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, κυρίως σε εθνικό επίπεδο με παράλληλο, κατ’ αρχήν, προσδιορισμό του οικονομικού μεγέθους των εν λόγω επιπτώσεων, γ) προσδιορισμός των τομέων προτεραιότητας που χρήζουν μέτρων προσαρμογής για την κλιματική αλλαγή, με βάση την ανάλυση τρωτότητας που αναφέρεται στην περ. β), διερεύνηση και καταγραφή των προτεινόμενων μέτρων και δράσεων για διάφορους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας και τη βιωσιμότητα του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Οι τομείς προτεραιότητας περιλαμβάνουν, ιδίως, την υγεία, την εργασία, την εκπαίδευση, την κοινωνική προστασία, τον τουρισμό, τη γεωργία και κτηνοτροφία, τη δασοπονία, την ενέργεια, την ασφάλιση, τις υποδομές και τις μεταφορές, το δομημένο περιβάλλον, την προστασία της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων, των υδάτινων πόρων και των παράκτιων ζωνών, καθώς και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, δ) την εκτίμηση των επιπτώσεων των πολιτικών και μέτρων ενίσχυσης της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στα ανθρώπινα δικαιώματα των πλέον ευάλωτων ομάδων πληθυσμού, όπως είναι τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, ε) κατ΄ αρχήν εκτίμηση του κόστους προσαρμογής, στ) ενσωμάτωση πολιτικών προσαρμογής σε ευρύτερες πολιτικές, ζ) διεθνής διάσταση της πολιτικής προσαρμογής, η) προτάσεις για δράσεις ευαισθητοποίησης, εκπαίδευσης και έρευνας».

  • 28 Ιανουαρίου 2022, 12:52 | Ernst & Young (Hellas) Certified Auditors Accountants S.A.

    Στην περ.γ’ της παρ.2 αναφέρεται: «προσδιορισμός των τομέων προτεραιότητας που χρήζουν μέτρων προσαρμογής για την κλιματική αλλαγή, με βάση την ανάλυση τρωτότητας που αναφέρεται στην περ. β), διερεύνηση και καταγραφή των προτεινόμενων μέτρων και δράσεων για διάφορους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας και τη βιωσιμότητα του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Οι τομείς προτεραιότητας περιλαμβάνουν, ιδίως, την υγεία, τον τουρισμό, τη γεωργία και κτηνοτροφία, τη δασοπονία, την ενέργεια, την ασφάλιση, τις υποδομές και τις μεταφορές, το δομημένο περιβάλλον, την προστασία της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων, των υδάτινων πόρων και των παράκτιων ζωνών, καθώς και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς».

    Σχόλια:
    1) Προτείνεται να πραγματοποιηθεί ανάλυση τρωτότητας των υποδομών ζωτικής σημασίας προκειμένου να προσδιοριστούν τα άμεσα μέτρα στο πλαίσιο της προσαρμογής για την κλιματική αλλαγή.
    2) Προτείνεται να γίνει αναφορά στην προστασία «Εθνικών Ζωτικών Υποδομών» ή αλλιώς «υποδομών ζωτικής σημασίας» όπως περιγράφεται από ΚΕΜΕΑ και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τον όρο «Critical infrastructures» και στην ανάγκη ενίσχυσής τους στο πλαίσιο της διασφάλισης της διαρκούς παροχής υπηρεσίας, στο πλαίσιο της προστασίας του πληθυσμού και κάτω από τη γενικότερη κατεύθυνση για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
    3) Προτείνεται, για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών σε επίπεδο κατασκευής, η αναθεώρηση των Eurocodes και του Design Working Life (DWL) των κατασκευών στο πλαίσιο της κλιματική αλλαγής (μελέτη του Joint Research Centre – JRC).

  • Γενικό σχόλιο: Δεν λαμβάνεται υπόψιν ο τομεακός σχεδιασμός των άλλων Υπουργείων και δεν υπάρχει διασύνδεση με τις υφιστάμενες τομεακές πολιτικές/ στρατηγικές. Πρόκειται για μια Στρατηγική η οποία προκύπτει από ένα Υπουργείο χωρίς να προβλέπεται ρητά η συνδιαμόρφωση των τομεακών πολιτικών με τα αρμόδια Υπουργεία ή φορείς. Επισπεύδον Υπουργείο είναι το ΥΠΕΝ, ενώ, ο εν λόγω κλιματικός νόμος περιλαμβάνει θέματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή των οποίων η αρμοδιότητα είναι πλέον στο νεοσύστατο Υπουργείο Κλιματικής κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.

    Παρ.2: Θα πρέπει να προστεθεί και σχέδιο αναπροσαρμογής των στόχων σε περίπτωση εκτάκτων καταστάσεων/συνθηκών (βλ. οικονομική κρίση, ακραίες φυσικές καταστροφές, κορωνοϊός ή άλλες πανδημίες, κοκ), καθώς τα έτη που έπονται ενδέχεται να μην υφίστανται φυσιολογικές κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές συνθήκες στον πλανήτη

    Παρ.5: Θα έπρεπε να υφίσταται στοχευμένη διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς από διαφορετικούς τομείς. Δεν μπορεί να προέρχεται μια τέτοια Στρατηγική από ένα Υπουργείο μόνο χωρίς διαδικασία διαβούλευσης σε επίπεδο Υπουργείων προτού διαμορφωθεί ο εν λόγω κλιματικός νόμος καθώς δεν θα μπορεί να εφαρμοστεί πρακτικά. Επίσης, απαιτείται και σχέδιο δράσης το οποίο θα εξασφαλίζει την υλοποίηση της παραπάνω Στρατηγικής και σαφές χρηματοδοτικό πλαίσιο.

    Επιπλέον απαιτείται σαφής οριοθέτηση των περιεχομένων τόσο της ΕΣΠΚΑ και των επιμέρους ΠεΣΠΚΑ προκειμένου να εξοικονομηθεί χρόνος στην εκπόνηση αλλά και να παρουσιάζονται ΠεΣΠΚΑ με κοινό προσανατολισμό.

  • 28 Ιανουαρίου 2022, 10:20 | Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ)

    Δεν αναφέρεται μέχρι πότε θα καταρτισθεί η ΕΣΠΚΑ. Το χρονικό διάστημα για δημόσια διαβούλευση του ΕΣΠΚΑ είναι εξαιρετικά περιορισμένο. Προτείνεται να αυξηθεί σε 60 ημέρες αντί 30 ημερών. Επίσης, προτείνεται η αξιολόγηση του ΕΣΠΚΑ να γίνεται τουλάχιστον ανά τετραετία, δεδομένου ότι τίθενται ιδιαιτέρως φιλόδοξοι στόχοι οι οποίοι δεν αποκλείεται να χρήζουν επαναπροσδιορισμό.

  • 28 Ιανουαρίου 2022, 10:00 | Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ

    Προτάσεις αλλαγών –συμπληρώσεων:
    • Άρθρο 5. 2. γ) (προσθήκη) Σημαντική δράση προσαρμογής αποτελεί η αντιπυρική δασοπροστασία και η αναδάσωση μεγάλων περιοχών με παραγωγικά ενδημικά δέντρα συνδυασμένα με την τοπική οικονομία, όπως μελισσοκομία, κτηνοτροφία, γεωργία.
    • Προτείνουμε να μην αναθεωρείται η ΕΣΠΚΑ [Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή] «τουλάχιστον ανά δεκαετία» αλλά πρέπει να γίνεται δημόσιο «stocktaking» που αν χρειάζεται να οδηγεί σε αναθεώρηση πολύ πιο συχνά, π.χ. ανά τριετία ή πενταετία.
    • Θα πρέπει ακόμη να υπάρχει σαφής αναφορά στο χρονικό διάστημα της επόμενης αναθεώρησης της ΕΣΠΚΑ βάσει του Κλιματικού Νόμου.
    • Να προβλεφθεί αναφορά στην προτεραιότητα λύσεων που βασίζονται σε φυσικές διεργασίες, σε ενίσχυση φυσικών διεργασιών με κατάλληλες παραγωγικές αναδασώσεις αλλά και των πράσινων (φυτικών), καφετιών (χωμάτινων) και μπλε (υδάτινων) υποδομών προσαρμογής έναντι των γκρίζων (χτισμένων) υποδομών.

  • Ο νόμος δεν περιέχει ρητά και με ευκρίνεια την υποχρέωσή συμπερίληψης στις σχετικές διατάξεις του και συγκεκριμένα στην Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή της προστασίας και επέκτασης των πράσινων υποδομών και την υποχρέωση προτεραιοποίησής τους έναντι άλλων γκρίζων υποδομών. Χαρακτηριστικά αντί για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων, π.χ. εγκιβωτισμούς ρεμάτων, να προκρίνεται η δημιουργία πλημμυρικών πεδίων για τη φυσική εκτόνωση των πλημμυρικών φαινομένων. Ομοίως, θα πρέπει να προκριθεί η λύση της φυσικής αποκατάστασης και «ανάδυσης» (daylighting) των ρεμάτων, σύμφωνα με τη διεθνή τάση και πρακτική.

  • 27 Ιανουαρίου 2022, 11:29 | Greenpeace Greece

    Στην παράγραφο γ του άρθρου γίνεται μνεία σε τομείς προτεραιότητας όπως της υγείας, του τουρισμού, της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, της δασοπονίας της ασφάλισης, των υποδομών και των μεταφορών, του δομημένου περιβάλλοντος, της προστασίας της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων, των υδάτινων πόρων, των παράκτιων ζωνών και της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ωστόσο από τα επιμέρους άρθρα του σχεδίου νόμου δεν φαίνεται να περιλαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα και ρυθμίσεις (εκτός του άρθρου 7 που αφορά στη θέσπιση τομεακων προϋπολογισμών άνθρακα) που αφορούν ιδιαίτερα στους τομείς της γεωργίας και κτηνοτροφίας αλλά και στο κομμάτι που αφορά στην προστασία της χερσαίας και θαλάσσιας βιοποικιλότητας.

  • 26 Ιανουαρίου 2022, 21:28 | ΕΛΕΝΗ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗ-ΜΠΡΙΑΣΟΥΛΗ, ομ. καθηγήτρια Π. Αιγαίου

    Το άρθρο περιλαμβάνει όρους που πρέπει να ορισθούν στο άρθρο 3 – τρωτότητα οικονομικών τομέων, βιωσιμότητα φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος.
    Τι σημαίνει ‘διεθνής διάσταση της πολιτικής προσαρμογής’ (στ);

  • 26 Ιανουαρίου 2022, 20:50 | Δρ. Μαρία Τσιαφούλη

    Η Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή θα πρέπει να αναφέρεται ρητά στα εδάφη και στα οικοσυστήματα που συγκεντρώνουν μεγάλες ποσότητες άνθρακα και λειτουργούν ως καταβόθρες. Η δραστηριότητα τους αυτή μπορεί να ενισχυθεί με μέτρα προστασίας και κατάλληλη διαχείριση, ενώ αντίθετα η ακατάλληλη διαχείριση (ιδιαίτερα σε περιπτώσεις έντονης γεωργικής δραστηριότητας) μπορεί οδηγήσει σε απώλεια άνθρακα, δηλαδή σε μεγαλύτερες ακόμη εκπομπές.
    Η σημαντική συμβολή των εδαφών στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής έχει επισημανθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια από ένα μεγάλο αριθμό επιστημονικών δημοσιεύσεων, λαμβάνεται υπόψη στις δράσεις παγκόσμιων φορέων (όπως π.χ. FAO), συνδέεται με στόχους SDG ενώ έχει συμπεριληφθεί και στην νέα Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα εδάφη (αναμένεται και σχετική οδηγία – Soil Health). Παράλληλη είναι γνωστό ότι μεγάλες εκτάσεις εδαφών (περίπου 50% στη Ευρώπη) βρίσκονται σε διαδικασία υποβάθμισης.
    Είναι επομένως ιδιαίτερα σημαντικό στην Εθνική Στρατηγική να υπάρχει η σύνδεση της διατήρησης, προστασίας και ενίσχυσης των εδαφών και των οικολογικών λειτουργιών τους με τους στόχους αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Προτείνεται η προσθήκη μίας αντίστοιχης παραγράφου.

  • Παρ. 1: Το άρθρο αυτό θα πρέπει να προβλέπει ρητά την εκπόνηση νέας Εθνικής Στρατηγικής, κατόπιν αξιολόγησης της υφιστάμενης, εντός χρονικού διαστήματος 6 μηνών από την δημοσίευση του κλιματικού νόμου.
    Επίσης, θα πρέπει να προβλεφθεί ότι η Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή θα πρέπει να υποβάλλεται προς γνωμοδότηση στο Εθνικό Συμβούλιο για την Προσαρμογή στην Κλιματικη Αλλαγή (άρθρο 26 του νομοσχεδίου), καθώς και στο φόρουμ κλιματικού διαλόγου και την προτεινόμενη Κλιματική Συνέλευση (όπως περιγράφεται στα σχόλιά μας στο άρθρο 24). Δεδομένης της σημασίας της στρατηγικής αυτής που διατρέχει όλη τη δράση της δημόσιας διοίκησης είναι σημαντικό να παρέχονται γνωμοδοτήσεις επί του σχεδίου της στρατηγικής από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

    Λαμβάνοντας υπόψη τη συνθετότητα των θεμάτων, το χρονικό διάστημα για τη δημόσια διαβούλευση θα πρέπει να είναι τουλάχιστον εξήντα (60) ημέρες προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να συμμετέχουν ουσιαστικά.

    Παρ. 2: Η Εθνική Στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει το πλαίσιο για την εφαρμογή μέτρων ανά τομέα σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο με στόχο την ενίσχυση της κλιματικής ανθεκτικότητας της χώρας. Πέραν του προβλεπόμενου σε αυτή την παράγραφο περιεχομένου, η Εθνική Στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα Σχέδιο δράσης προκειμένου να εξειδικεύονται οι κατευθύνσεις και οι στόχοι της ανά τομεακή διαχείριση. Ειδικότερα, το Σχέδιο Δράσης θα πρέπει να περιλαμβάνει (ενδεικτικά) καταγραφή και αξιολόγηση εναλλακτικών προσεγγίσεων τομεακής διαχείρισης (πχ γεωργία, αλιεία) ώστε τα μέτρα προσαρμογής να παραμένουν κατάλληλα και αποτελεσματικά εντός της διαρκούς εξελισσόμενης κλιματικής αλλαγής, καθώς και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, εκτιμώμενο συνολικό κόστος, ενδεικτικό προϋπολογισμό και πιθανές πηγές χρηματοδότησης, ιδίως σε ό,τι αφορά τα μέτρα και τις δράσεις εθνικής εμβέλειας. Το Σχέδιο Δράσης θα πρέπει να περιλαμβάνει τις απαιτούμενες κατευθύνσεις για τον συντονισμό των μέτρων και δράσεων που πρέπει να υλοποιηθούν σε περιφερειακό επίπεδο και να περιληφθούν στα Περιφερειακά Σχέδια για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή προκειμένου να διασφαλίζεται μια ολοκληρωμένη και συνεκτική προσέγγιση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στη χώρα μας.

    Παρ. 5: Για να διασφαλιστεί ο καθορισμός κατάλληλων στόχων και κατευθύνσεων και η προσαρμογή της πολιτικής και της στρατηγικής της χώρας σε δυναμικές και μεταβαλλόμενες συνθήκες, η Εθνική Στρατηγική θα πρέπει να έχει διάρκεια πέντε (5) χρόνων και να αναθεωρείται κατόπιν αξιολόγησης από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Η διαδικασία αναθεωρησης θα πρέπει να ακολουθεί τη διαδικασία εκπόνησης και έγκρισης της Εθνικής Στρατηγικής με τις απαραίτητες γνωμοδοτησεις και δημόσια διαβούλευση όπως αναφέρεται παραπάνω.

    Το σχόλιο συνυπογράφεται από συμμαχία οργανώσεων και φορέων: Γ.Σ.Ε.Ε – Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος, MEDASSET, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Καλλιστώ, Νόμος & Φύση, Γιατροί του Κόσμου, Vouliwatch, Greenpeace, WWF Ελλάς

  • 31 Δεκεμβρίου 2021, 06:53 | Δρ Γιώργος

    Η ΕΣΠΚΑ όπως περιγράφεται στην παρ 2 δεν περιέχει καθόλου στόχους και προτεινόμενες δράσεις. Αυτό πρέπει να αλλάξει γιατί ένα τόσο σημαντικό έγγραφο όπως περιγράφεται θα έχει περιεχόμενο άνευ ουσίας που δεν θα βοηθά σε χάραξη στρατηγικής αλλά θα περιγράφει απλά κόστος από την κλιματική αλλαγή και δράσεις αντιμετώπισης της!

  • 3 Δεκεμβρίου 2021, 12:06 | Χρίστος Τσαντήλας

    Στην παρ γ) αναφέρεται:
    «Οι τομείς προτεραιότητας περιλαμβάνουν, ιδίως, την υγεία, τον τουρισμό, τη γεωργία και κτηνοτροφία, τη δασοπονία, την ενέργεια, την ασφάλιση, τις υποδομές και τις μεταφορές, το δομημένο περιβάλλον, την προστασία της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων, των υδάτινων πόρων και των παράκτιων ζωνών, καθώς και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς»

    Σε ό,τι αφορά τη γεωργία και κτηνοτροφία, την προστασία της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων και των υδάτινων πόρων, από τις ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στα επόμενα κεφάλαια του νομοσχεδίου δεν προκύπτει ότι λαμβάνονται μέτρα για τους τομείς αυτούς. Λεπτομερέστερα θα γίνει αναφορά στα επί μέρους άρθρα που αφορούν τους τομείας αυτούς