Άρθρο 76
Χρηματοδότηση έργων υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου
Τα έργα και οι υποδομές δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας που υλοποιούνται από τον Διαχειριστή του Δικτύου τα έργα και οι υποδομές δικτύων διανομής φυσικού αερίου που περιλαμβάνονται στα προγράμματα ανάπτυξης των διαχειριστών δικτύων διανομής φυσικού αερίου, καθώς και μεμονωμένες ενισχύσεις ή επιχορηγήσεις για έργα υποδομών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου που έχουν τον χαρακτήρα φυσικού μονοπωλίου, δύναται να χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.), εντός των εκάστοτε ετησίων ορίων του Π.Δ.Ε. του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και, στην περίπτωση εθνικών πόρων, εντός του ορίου του προϋπολογισμού του Τομεακού Προγράμματος Ανάπτυξης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Άρθρο 77
Υποχρεώσεις του Διαχειριστή Δικτύου Διανομής που απορρέουν από την εφαρμογή του καθεστώτος επιβολής υποχρεώσεων ενεργειακής απόδοσης – Τροποποίηση άρθρου 80 ν. 4001/2011
Στην παρ. 7 του άρθρου 80 του ν. 4001/2011 (Α’ 179), περί υποχρεώσεων του Διαχειριστή Δικτύου Διανομής, προστίθεται περ. ιβ ως εξής:
«ιβ) Των υποχρεώσεών του που απορρέουν από την εφαρμογή του καθεστώτος επιβολής υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης κατ’ εφαρμογή του άρθρου 9 του ν. 4342/2015 (Α΄ 143) και των πράξεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότησή του.».
Άρθρο 78
Ερμηνευτική διάταξη για τη διάθεση των πόρων της παρ. 2α του άρθρου 19 του ν. 3054/2002
Η αληθής έννοια της διάταξης της περ. 15 της υποπαρ. Δ12 της παρ. Δ του άρθρου 2 του ν. 4336/2015 (Α’94) είναι ότι από την έναρξη ισχύος του ν. 4336/2015, καταργείται η διάθεση των πόρων της παρ. 2α του άρθρου 19 του ν. 3054/2002 (Α’ 230) που αφορά στην επιδότηση κατόχων Άδειας Εμπορίας που αναλαμβάνουν την υποχρέωση να καλύπτουν τις ανάγκες σε πετρελαιοειδή προϊόντα των «προβληματικών περιοχών» της χώρας, την κάλυψη κοινωφελών σκοπών, δαπανών μελετών και ερευνών στον τομέα της ενέργειας, τις δαπάνες αποζημίωσης, πέραν των ήδη προβλεπόμενων, για μετάβαση εκτός έδρας των υπαλλήλων των Επιθεωρήσεων Μεταλλείων, τις λειτουργικές δαπάνες των Κλιμακίων Ελέγχου Διακίνησης και Αποθήκευσης Καυσίμων (Κ.Ε.Δ.Α.Κ.) και αμοιβών των μελών τους, τη χρηματοδότηση προγραμμάτων και την παροχή κινήτρων που έχουν σχέση με τον ν. 3054/2002, ιδίως συγχωνεύσεις εταιρειών, κατασκευή νέων αγωγών μεταφοράς, νέων αποθηκών, δημιουργία πρατηρίων που εφαρμόζουν, με πρωτοποριακό και ιδιαίτερα προβαλλόμενο τρόπο, νέες ηλεκτρονικές και περιβαλλοντικά φιλικές τεχνολογίες και το ποσοστό ύψους 15% της εισφοράς για ετήσια ενίσχυση περιβαλλοντικών προγραμμάτων των δήμων, στην περιφέρεια των οποίων είναι εγκατεστημένα και λειτουργούν διυλιστήρια. Επίσης, καταργείται η διάθεση των πόρων της παρ. 2α του άρθρου 19 του ν. 3054/2002 για τους σκοπούς της παρ. 4 του άρθρου 16 του ν. 1571/1985 (Α’ 192), όπως αυτή έχει προστεθεί με την παρ. 5 του άρθρου 14 του ν. 2289/1995 (Α’ 27), καθώς και για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών και Υγραερίων.
Άρθρο 79
Κατασκευές σε δημόσιους χώρους- Προσθήκη παρ. 8 στο άρθρο 20 του ν. 4067/2012
Στο άρθρο 20 του ν. 4067/2012 (Α’ 79), περί κατασκευών σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, προστίθεται παρ. 8 ως εξής:
«8. Στις περιπτώσεις υπέργειων και υπόγειων κατασκευών δικτύων υποδομής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας μετά των παραρτημάτων αυτών, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων, σταθμών διανομής και μέτρησης φυσικού αερίου, κεντρικών λεβητών ή μονάδων συμπαραγωγής για συστήματα τηλεθέρμανσης και σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, στις οποίες δεν απαιτείται οικοδομική άδεια, αλλά αυτές εκτελούνται βάσει μελετών και σχεδιαγραμμάτων της αρμόδιας κατά περίπτωση αρχής, μετά από κοινοποίηση της μελέτης στην οικεία Υπηρεσία Δόμησης, δεν απαιτείται έγκριση του οικείου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής (ΣΑ). Το προηγούμενο εδάφιο εφαρμόζεται και σε κατασκευές δικτύων υποδομής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας μετά των παραρτημάτων αυτών (υπέργειων και υπόγειων) που είναι προϋφιστάμενοι της έναρξης ισχύος του παρόντος.».
Άρθρο 80
Έγκριση επέμβασης εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, μετά των συνοδών τους έργων και κατασκευών που εξυπηρετούν τη λειτουργία τους και την πρόσβαση σε αυτές, κατά το άρθρο 53 του ν. 998/1979 (Α’ 289), οι οποίες εγκαταστάθηκαν μέχρι την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος, χωρίς άδεια της δασικής υπηρεσίας σε δάση, δασικές εκτάσεις και δημόσιες εκτάσεις των περ. α’ και β’ της παρ. 5 του άρθρου 3 του ως άνω νόμου, εφόσον είχαν καταθέσει εμπρόθεσμα σχετική αίτηση εκκίνησης της διαδικασίας στην οικεία Δασική Υπηρεσία, δύναται να λαμβάνουν έως την 30η Ιουνίου 2023 την έγκριση επέμβασης του άρθρου 45 του ιδίου νόμου, με την επιφύλαξη των παρ. 4 και 6 του ιδίου άρθρου. Μέχρι το πέρας της τιθέμενης προθεσμίας αναστέλλεται η ισχύς των διοικητικών πράξεων αποβολής, επιβολής προστίμων κατεδάφισης, που τυχόν έχουν εκδοθεί και οι πράξεις αυτές ανακαλούνται από τη δασική υπηρεσία, εφόσον εκδοθεί η απόφαση έγκρισης επέμβασης.
Άρθρο 81
Θέματα αναγκαστικών απαλλοτριώσεων – Προσκόμιση εγγυητικής επιστολής
Ο φορέας που έχει αναλάβει τη δαπάνη αναγκαστικών απαλλοτριώσεων που έχουν κηρυχθεί με σκοπό την κατασκευή έργων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, και για τις οποίες δεν έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα η προβλεπόμενη στην παρ. 7 του άρθρου 3 του ν. 2882/2001 (Α’ 17) εγγυητική επιστολή, δύναται να υποβάλλει την εγγυητική επιστολή έως τρεις (3) μήνες μετά τη θέση σε ισχύ του παρόντος.
Άρθρο 82
Ειδικό Τέλος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
1. Κάθε παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και υβριδικό σταθμό επιβαρύνεται, από την έναρξη λειτουργίας του σταθμού, με ετήσιο ειδικό τέλος, όπως ορίζεται για τις κάτωθι κατηγορίες σταθμών:
α) Για σταθμούς που μέχρι τη θέση σε ισχύ του παρόντος δεν έχουν συνάψει Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016 (Α’ 149), ή Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας του άρθρου 12 του ν. 3468/2006 (Α΄129), ή αντίστοιχη σύμβαση αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας προ της θέσης σε ισχύ του ν. 3468/2006, ή δεν έχουν επιλεγεί για ένταξη σε καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών του άρθρου 7 του ν. 4414/2016 ή λειτουργούν σύμφωνα με το άρθρο 12Α του ν. 4414/2016, το ειδικό τέλος υπολογίζεται επί τη βάσει αξίας δύο (2) €/MWh παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας που εγχέεται στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο ή στο Δίκτυο του Mη Διασυνδεδεμένου Νησιού.
β) Για σταθμούς που μέχρι τη θέση σε ισχύ του παρόντος έχουν συνάψει Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016, ή Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας του άρθρου 12 του ν. 3468/2006, ή αντίστοιχη σύμβαση αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας προ της θέσης σε ισχύ του ν. 3468/2006 ή έχουν επιλεγεί για ένταξη σε καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών του άρθρου 7 του ν. 4414/2016, καθώς και ειδικά για σταθμούς που μετά τη θέση σε ισχύ του παρόντος συνάπτουν Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016, εκτός ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών του άρθρου 7 του ν. 4414/2016, το ειδικό τέλος αντιστοιχεί σε ποσοστό τρία τοις εκατό (3%) επί της Τιμής Αναφοράς για την εγχεόμενη ηλεκτρική ενέργεια στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο ή στο Δίκτυο Μη Διασυνδεδεμένου Νησιού (ΜΔΝ).
γ) Για σταθμούς που μέχρι τη θέση σε ισχύ του παρόντος έχουν συνάψει Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας του άρθρου 12 του ν. 3468/2006, ή αντίστοιχη σύμβαση αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας προ του ν. 3468/2006, το ειδικό τέλος αντιστοιχεί σε ποσοστό τρία τοις εκατό (3%) επί των εσόδων προ Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, από την πώληση της ηλεκτρικής ενέργειας.
2. Εξαιρούνται από την επιβάρυνση του ειδικού τέλους:
α) σταθμοί ΑΠΕ που εγκαθίστανται σε κτίρια, ανεξαρτήτως ισχύος,
β) σταθμοί ΑΠΕ που εγκαθίστανται από αυτοπαραγωγούς σύμφωνα με το άρθρο 14Α του ν. 3468/2006,
γ) φωτοβολταικοί σταθμοί με εγκατεστημένη ισχύ μικρότερη του ενός (1) MW,
δ) φωτοβολταικοί σταθμοί οι οποίοι, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, έχουν ήδη συνάψει σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016 ή Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας του άρθρου 12 του ν. 3468/2006, ή αντίστοιχη σύμβαση αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας προ του ν. 3468/2006 ή έχουν επιλεγεί για ένταξη σε καθεστώς ενίσχυσης μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών του άρθρου 7 του ν. 4414/2016, πλην των φωτοβολταικών σταθμών που λαμβάνουν Λειτουργική Ενίσχυση με βάση τον ν. 4414/2016, ύστερα από συμμετοχή τους σε κοινή ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών.
3. Τα ποσά που αντιστοιχούν στο ειδικό τέλος:
α) από σταθμούς οι οποίοι έχουν συνάψει ή συνάπτουν σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016, ή Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας του άρθρου 12 του ν. 3468/2006, ή αντίστοιχη σύμβαση αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας προ του ν. 3468/2006, παρακρατούνται από τη «ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ» και, για την περίπτωση των ΜΔΝ, από τη «ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ»,
β) από σταθμούς οι οποίοι δεν συνάπτουν Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016, ή Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας του άρθρου 12 του ν. 3468/2006, ή αντίστοιχη σύμβαση αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας προ του ν. 3468/2006 ή λειτουργούν σύμφωνα με το άρθρο 12Α του ν. 4414/2016 καταβάλλονται από τους παραγωγούς στη «ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ» και για την περίπτωση των ΜΔΝ, στη «ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ», εντός του πρώτου διμήνου του επόμενου έτους.
4. Τα ποσά που αντιστοιχούν στο ειδικό τέλος αποδίδονται από τη «ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ» και, για την περίπτωση των ΜΔΝ, από τη «ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ» ως εξής:
α) Ποσό μέχρι ποσοστού σαράντα τοις εκατό (40%) του ειδικού τέλους αποδίδεται στους κατόχους άδειας προμήθειας που προμηθεύουν ηλεκτρική ενέργεια σε οικιακούς καταναλωτές των περιοχών, όπου λειτουργούν οι σταθμοί, με σκοπό το ανωτέρω ποσό να αποδοθεί στους οικιακούς καταναλωτές μέσω των λογαριασμών κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Δικαιούχοι του ανωτέρω ποσού είναι οι οικιακοί καταναλωτές, οι οποίοι βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων της Δημοτικής Κοινότητας του Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) Α’ βαθμού, όπου λειτουργούν οι σταθμοί, για το χρονικό διάστημα, που έχουν ενεργή σύνδεση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Το ποσό που αναλογεί σε κάθε δικαιούχο συμψηφίζεται με τις χρεώσεις που περιλαμβάνονται στον λογαριασμό κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
β) Το υπόλοιπο ποσό του ειδικού τέλους αποδίδεται στον ή στους ΟΤΑ Α’ βαθμού, εντός των διοικητικών ορίων που είναι εγκατεστημένοι οι σταθμοί. Τα ποσά εγγράφονται σε χωριστό κωδικό του προϋπολογισμού εσόδων του οικείου ΟΤΑ Α’ βαθμού («Έσοδα από σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ή υβριδικούς σταθμούς») και διατίθενται υποχρεωτικά και αποκλειστικά, για την εκτέλεση περιβαλλοντικών δράσεων, έργων τοπικής ανάπτυξης και κοινωνικής υποστήριξης. Το ποσό διατίθεται για την εκτέλεση περιβαλλοντικών δράσεων, έργων τοπικής ανάπτυξης και κοινωνικής υποστήριξης κατά ποσοστό τουλάχιστον εξήντα τοις εκατό (60%) σε περιοχές εντός των ορίων της Δημοτικής Κοινότητας όπου είναι εγκατεστημένος ο σταθμός και το υπολειπόμενο ποσοστό δύναται να διατίθεται για την εκτέλεση αντίστοιχων δράσεων και έργων στην υπόλοιπη περιφέρεια της οικείας Δημοτικής Ενότητας. Μετά την παρέλευση πέντε (5) ετών από την έναρξη λειτουργίας του σταθμού, τα ποσά του πρώτου εδαφίου διατίθενται υποχρεωτικά και αποκλειστικά, σε ποσοστό τουλάχιστον εξήντα τοις εκατό (60%), για την εκτέλεση αντίστοιχων δράσεων και έργων σε περιοχές εντός των ορίων της Δημοτικής Ενότητας, όπου είναι εγκατεστημένος ο σταθμός και το υπολειπόμενο ποσοστό δύναται να διατίθεται για την εκτέλεση αντίστοιχων δράσεων και έργων στην υπόλοιπη περιφέρεια του οικείου ΟΤΑ Α’ βαθμού. Αν στον οικείο ΟΤΑ δεν λειτουργεί ταμειακή υπηρεσία, τα ποσά κατατίθενται στην οικεία Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία, υπέρ του δικαιούχου ΟΤΑ, ο οποίος και ενημερώνεται εγγράφως. Ο Συντονιστής της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ασκεί έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, για την αξιοποίηση, από τους δικαιούχους ΟΤΑ, των ποσών που προέρχονται από το ειδικό τέλος. Οι δικαιούχοι ΟΤΑ υποβάλλουν στον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εντός του πρώτου τριμήνου κάθε επόμενου έτους, έκθεση με τον απολογισμό της αξιοποίησης των εσόδων που προέρχονται από το ειδικό τέλος. O Συντονιστής της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης υποβάλλει στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και κοινοποιεί στη «ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ» και, για την περίπτωση των ΜΔΝ, στη «ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ», σχετική έκθεση, στο τέλος κάθε έτους, με τα αποτελέσματα του ελέγχου νομιμότητας και της αξιοποίησης των ποσών που αντιστοιχούν στο ειδικό τέλος από τους δικαιούχους ΟΤΑ. Η εμπρόθεσμη υποβολή των εκθέσεων των ΟΤΑ Α’ βαθμού στις οικείες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις αποτελεί προϋπόθεση για την απόδοση από τη «ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ» και, για την περίπτωση των ΜΔΝ, από τη «ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ», των ποσών που αντιστοιχούν στο ειδικό τέλος υπέρ ΟΤΑ του επόμενου έτους.
5. Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας συστήνεται Επιτροπή Επιμερισμού του ειδικού τέλους. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκδίδεται μέσα στο πρώτο δίμηνο κάθε έτους, συγκροτείται η ανωτέρω Επιτροπή και ορίζονται ο Πρόεδρος και ο γραμματέας αυτής.
Η Επιτροπή Επιμερισμού αποτελείται από:
α) τρεις (3) εκπροσώπους του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ένας (1) τουλάχιστον από τη Διεύθυνση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίμων, ο οποίος εκτελεί χρέη Προέδρου, και ένας (1) από τη Διεύθυνση Γεωχωρικών Πληροφοριών, κλάδου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΠΕ) Μηχανικών, κατά προτίμηση ειδικότητας Τοπογράφων Μηχανικών,
β) έναν (1) εκπρόσωπο από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ),
γ) δύο (2) εκπροσώπους από τη «ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ», από τους οποίους ένας (1) τουλάχιστον από τη Διεύθυνση Διαχείρισης Νησιών, και
δ) έναν (1) εκπρόσωπο από τη «ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ».
Η Επιτροπή Επιμερισμού υποβάλλει εισήγηση στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον προσδιορισμό και τον επιμερισμό του ειδικού τέλους της παρ. 1 σε μια ή περισσότερες Δημοτικές Κοινότητες στις οποίες λειτουργούν σταθμοί ΑΠΕ και υβριδικοί σταθμοί και εποπτεύει τη διαδικασία επιμερισμού ανά δικαιούχο οικιακό καταναλωτή και ανά δικαιούχο ΟΤΑ Α’ βαθμού. Εφόσον γίνει αποδεκτή η εισήγηση, εκδίδεται απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με τον προσδιορισμό και επιμερισμό του ειδικού τέλους. Για τον προσδιορισμό και επιμερισμό η Επιτροπή χρησιμοποιεί τα ψηφιοποιημένα διοικητικά όρια των Δημοτικών Κοινοτήτων. Αν δεν υπάρχουν τα ανωτέρω όρια, χρησιμοποιεί τα απογραφικά όρια των Δημοτικών Κοινοτήτων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Η Επιτροπή Επιμερισμού λαμβάνει υπόψη της τις αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας που έχουν εκδοθεί βάσει των εισηγήσεων των Επιτροπών Εξέτασης Ενστάσεων του ειδικού τέλους και τις γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, περί διοικητικής υπαγωγής γεωγραφικών περιοχών σε Δημοτικές Κοινότητες. Εάν κατά τη διαδικασία επιμερισμού διαπιστωθούν περιπτώσεις σταθμών για τους οποίους εκκρεμεί διαδικασία εξέτασης ενστάσεων από τις Επιτροπές Εξέτασης Ενστάσεων Ορίων της παρ. 6, τότε η Επιτροπή Επιμερισμού δεν προχωρά στον προσδιορισμό και επιμερισμό του ειδικού τέλους για αυτούς τους σταθμούς έως την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας.
Κατά των αποφάσεων επιμερισμού, σχετικά με τον προσδιορισμό και επιμερισμό του ειδικού τέλους δύναται να υποβληθούν ενστάσεις. Αν οι υποβληθείσες ενστάσεις αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ των Δημοτικών Κοινοτήτων, εξετάζονται από τις Επιτροπές της παρ. 6. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις οι ενστάσεις εξετάζονται από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
6. α) Συγκροτούνται Επιτροπές Εξέτασης Ενστάσεων Ορίων, οι οποίες είναι αρμόδιες για την αξιολόγηση των ενστάσεων που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ των Δημοτικών Κοινοτήτων, σύμφωνα με:
αα) απόφαση του Δημάρχου, εάν στις ενστάσεις τίθενται θέματα που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ Δημοτικών Κοινοτήτων που υπάγονται στον ίδιο ΟΤΑ Α’ βαθμού,
αβ) απόφαση του Περιφερειάρχη, εάν στις ενστάσεις τίθενται θέματα που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ Δημοτικών Κοινοτήτων που υπάγονται σε διαφορετικούς ΟΤΑ Α’ βαθμού της ίδιας Περιφέρειας,
αγ) απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εάν στις ενστάσεις τίθενται θέματα που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ Δημοτικών Κοινοτήτων που υπάγονται σε διαφορετικές Περιφέρειες της ίδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
αδ) κοινή απόφαση των Συντονιστών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, εάν στις ενστάσεις τίθενται θέματα που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ Δημοτικών Κοινοτήτων που υπάγονται σε διαφορετικές Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.
Οι Επιτροπές Εξέτασης Ενστάσεων Ορίων, μετά την αξιολόγηση των ενστάσεων, υποβάλλουν εισήγηση προς αυτόν που τις συγκρότησε και εφόσον η εισήγηση γίνει αποδεκτή, αυτή κοινοποιείται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο εκδίδει απόφαση σχετικά με τον προσδιορισμό και επιμερισμό του ειδικού τέλους για τις περιπτώσεις των σταθμών για τις οποίες είχαν υποβληθεί οι ενστάσεις.
β) Οι Επιτροπές Εξέτασης Ενστάσεων Ορίων συγκροτούνται ως εξής:
βα) εάν στις ενστάσεις τίθενται θέματα που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ Δημοτικών Κοινοτήτων που υπάγονται στον ίδιο ΟΤΑ Α’ βαθμού, από τρεις (3) εκπροσώπους του ΟΤΑ Α’ βαθμού,
ββ) εάν στις ενστάσεις τίθενται θέματα που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ Δημοτικών Κοινοτήτων που υπάγονται σε διαφορετικούς ΟΤΑ Α’ βαθμού της ίδιας Περιφέρειας, από τρεις (3) εκπροσώπους της Περιφέρειας,
βγ) εάν στις ενστάσεις τίθενται θέματα που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ Δημοτικών Κοινοτήτων που υπάγονται σε διαφορετικές Περιφέρειες της ίδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, από τρεις (3) εκπροσώπους της Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
βδ) εάν στις ενστάσεις τίθενται θέματα που αφορούν τα διοικητικά όρια μεταξύ Δημοτικών Κοινοτήτων που υπάγονται σε διαφορετικές Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, από τρεις (3) εκπροσώπους κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Στις ανωτέρω περιπτώσεις οι δύο (2) από τους τρεις (3) εκπροσώπους είναι κλάδου ΠΕ ή Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΤΕ) Μηχανικών, κατά προτίμηση ειδικότητας Τοπογράφων Μηχανικών,
βε) έναν (1) εκπρόσωπο από κάθε Δημοτική Κοινότητα, οι οποίες διεκδικούν τη διοικητική υπαγωγή της γεωγραφικής περιοχής εγκατάστασης των σταθμών. Οι εκπρόσωποι αυτοί υποδεικνύονται με απόφαση του συμβουλίου κάθε Δημοτικής Κοινότητας. Για Δημοτικές Κοινότητες στις οποίες δεν προβλέπεται εκ του νόμου συγκρότηση και λειτουργία συμβουλίου, ο εκπρόσωπος υποδεικνύεται από τον πρόεδρο της Δημοτικής Κοινότητας. Αν η Δημοτική Κοινότητα δεν υποδεικνύει εκπρόσωπο ή ο εκπρόσωπος δεν παρίσταται, η Επιτροπή συνεδριάζει και αποφασίζει έγκυρα.
Οι αποφάσεις, ύστερα από εισήγηση των ανωτέρω Επιτροπών, λαμβάνονται μόνο για σκοπούς επιμερισμού του αναλογούντος ποσού του ειδικού τέλους.
7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών καθορίζονται τα ακριβή ποσοστά των περ. α) και β) παρ. 4, ο τρόπος παρακράτησης και απόδοσης του αναλογούντος ειδικού τέλους από τους υπόχρεους παραγωγούς, ο τρόπος προσδιορισμού και επιμερισμού των αναλογούντων ποσών του ειδικού τέλους σε μια ή περισσότερες Δημοτικές Κοινότητες, η διαδικασία υποβολής, αξιολόγησης και εξέτασης ενστάσεων, η διαδικασία προσδιορισμού των δικαιούχων οικιακών καταναλωτών, η διαδικασία επιμερισμού των αναλογούντων ποσών ανά δικαιούχο οικιακό καταναλωτή, η διαδικασία απόδοσης προς τους δικαιούχους οικιακούς καταναλωτές και ΟΤΑ, η εξειδίκευση των περιβαλλοντικών δράσεων, έργων τοπικής ανάπτυξης και κοινωνικής υποστήριξης και το περιεχόμενο και ο τρόπος υποβολής εκθέσεων αξιοποίησης των εσόδων των ΟΤΑ που προέρχονται από το ειδικό τέλος, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
Με την ίδια απόφαση μπορεί να προβλέπεται η έκδοση αποφάσεων από τη ΡΑΕ για τον καθορισμό της τεκμαρτής μοναδιαίας πίστωσης για οικιακούς καταναλωτές σε ευρώ ανά μεγαβατώρα, βάσει της μεθοδολογίας που ορίζεται σε αυτήν, καθώς και ο τρόπος διάθεσης τυχόν υπολειπόμενου ποσού που προκύπτει από τη μεθοδολογία επιμερισμού του ειδικού τέλους προς τους οικιακούς καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένης και της δυνατότητας διάθεσης στον οικείο ΟΤΑ Α’ βαθμού.
8. α) Η διαδικασία που περιγράφεται στις παρ. 4, 5 και 6 εφαρμόζεται για τον προσδιορισμό και επιμερισμό του ειδικού τέλους για το έτος 2023 και μετά. Για τα έτη μέχρι και το 2022, ισχύουν οι παρ. Α3, Α4, Α5, Α6 και Α7 του άρθρου 25 του ν. 3468/2006.
β) Η διαδικασία εξέτασης ενστάσεων κατά της απόφασης προσδιορισμού και επιμερισμού του ειδικού τέλους για τα έτη 2021 και 2022, διενεργείται σύμφωνα με το παρόν.
9. Τα δικαιώματα που έχουν παρασχεθεί στους ΟΤΑ δυνάμει του άρθρου 15 του ν. 4915/2022 (Α’ 63) ισχύουν και για το ειδικό τέλος του παρόντος.
Άρθρο 83
Εκχώρηση μισθωτικών δικαιωμάτων – Τροποποίηση άρθρου 10 του ν. 4602/2019
Στο άρθρο 10 του ν. 4602/2019 (Α’ 45) προστίθεται νέα παρ. 5 και το άρθρο 10 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 10
Εκχώρηση μισθωτικών δικαιωμάτων
1. Η υπομίσθωση δικαιωμάτων απαγορεύεται.
2. Ο μισθωτής δεν δικαιούται να εκχωρήσει και να μεταβιβάσει με οποιονδήποτε τρόπο, τύπο και μορφή, τα μισθωτικά του δικαιώματα προς οποιοδήποτε τρίτο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, παρά μόνον ύστερα από έγκριση του αρμόδιου για την εκμίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας, εκμετάλλευσης και διαχείρισης, ο οποίος μπορεί να επιβάλλει πρόσθετους όρους.
3. Η μεταβίβαση των μισθωτικών δικαιωμάτων πραγματοποιείται με συμβολαιογραφικό έγγραφο, αντίγραφο του οποίου υποβάλλεται στον εκμισθωτή μέσα σε έναν (1) μήνα από την απόφαση έγκρισης της μεταβίβασης.
4. Μετά την έγκριση της μεταβίβασης και τη συνομολόγηση της σχετικής συμβολαιογραφικής πράξης μεταβίβασης, στη θέση του μισθωτή υπεισέρχεται αυτός στον οποίο μεταβιβάζονται τα μισθωτικά δικαιώματα, ο οποίος αναλαμβάνει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του αρχικού μισθωτή.
5. Κατ’ εξαίρεση της παρ. 2, ο μισθωτής δικαιούται να εκχωρήσει σε τρίτο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, τα μισθωτικά δικαιώματα, αν ο εκδοχέας έχει υπαχθεί για τη συγκεκριμένη επένδυση στον ν. 4399/2016 (Α’ 117). Η σύμβαση εκχώρησης και η εγκριτική απόφαση υπαγωγής της επένδυσης κοινοποιούνται στον εκμισθωτή και από την κοινοποίηση ο εκδοχέας υπεισέρχεται στα μισθωτικά δικαιώματα και αναλαμβάνει αυτοδικαίως τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του αρχικού μισθωτή-εκχωρητή, ο δε χρόνος υλοποίησης που προβλέπεται στη μισθωτική σύμβαση ή την προσφορά που κατέθεσε ο μισθωτής εκκινεί από την υπαγωγή του εκδοχέα στον ν. 4399/2016 και παρατείνεται αυτοδικαίως για το διάστημα υλοποίησης της επένδυσης, που προβλέπεται στην απόφαση έγκρισης υπαγωγής της επένδυσης σ’ αυτόν. Η παρούσα εφαρμόζεται σε όλες τις μισθωτικές συμβάσεις που είναι σε ισχύ κατά την δημοσίευση του παρόντος.».
Άρθρο 84
Εκτέλεση εργασιών για έργα δικτύου Ηλεκτρικής Ενέργειας – Προσθήκη άρθρου 129Α ν. 4819/2021
Μετά το άρθρο 129 του ν. 4819/2021 (Α’ 129) προστίθεται άρθρο 129Α για τον καθορισμό του προσωπικού που εκτελεί τις επιμέρους εργασίες στο Δίκτυο Ηλεκτρικής Ενέργειας ως εξής:
«Άρθρο 129Α
Έργα διασυνδεδεμένου δικτύου
Ο Διαχειριστής του Δικτύου Ηλεκτρικής Ενέργειας δύναται να αναθέσει την εκτέλεση επιμέρους εργασιών αναγκαίων για την κατασκευή ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, υφιστάμενων ή νέων εγκαταστάσεων επί εδάφους, επί στύλου επί κτηρίων, και ιδίως βοηθητικών εργασιών όπως εργασίες στερέωσης εξοπλισμού, χωματουργικές, δομικές, όπως κατασκευή βάσεων στήριξης και παρασκευή δομικών μιγμάτων, μεταφοράς υλικών στον τόπο εκτέλεσης του έργου και καθαρισμού. Η εκτέλεση των εργασιών αυτών δύναται να ανατίθεται και σε μη αδειοδοτημένα πρόσωπα εφόσον: α) η εκτέλεση των εν λόγω εργασιών δεν απαιτεί αδειοδοτημένο προσωπικό σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, β) το εν λόγω προσωπικό εποπτεύεται από τον εγκαταστάτη ηλεκτρολόγο που έχει αναλάβει την υλοποίηση της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης και γ) τα μέρη της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης δεν είναι υπό τάση. Οι εργασίες αυτές δεν προσμετρώνται ως προϋπηρεσία σε ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις για τους σκοπούς του παρόντος.».
Άρθρο 85
Μετακίνηση προσωπικού ΔΕΗ σε ΔΕΔΔΗΕ -Τροποποίηση παρ. 3Α άρθρου 125 ν. 4001/2011
Το πρώτο εδάφιο της παρ. 3Α του άρθρου 125 του ν. 4001/2011 (Α’ 179) τροποποιείται ως προς την ημερομηνία υποβολής αίτησης μετακίνησης προσωπικού της ΔΕΗ και η παρ. 3Α διαμορφώνεται ως ακολούθως:
«3Α. Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης και διαδικασίας, για μεμονωμένες περιπτώσεις μεταφοράς προσωπικού από τη ΔΕΗ ΑΕ προς την ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, η μετακίνηση πραγματοποιείται με αποφάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων των δύο εταιρειών μετά από σχετική αίτηση του ενδιαφερομένου προς αυτά, η οποία υποβάλλεται μέχρι τις 31.12.2022. Η προϋπηρεσία που έχει αναγνωριστεί από την εταιρεία προέλευσης αναγνωρίζεται πλήρως για όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν.».
Άρθρο 86
Απαλλαγή από άδεια Περιφερειάρχη για μισθώσεις με σκοπό τη διάνοιξη δρόμων, εγκατάσταση εξοπλισμών ή εκτέλεση επενδύσεων ή έργων – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 29 ν. 1892/1990
1. Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 29 του ν. 1892/1990 (A’ 101) τροποποιείται με την προσθήκη περιπτώσεων στις οποίες δεν απαιτείται η άδεια του οικείου Περιφερειάρχη και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Για την απόκτηση με δικαιοπραξία εν ζωή οποιωνδήποτε εμπράγματων ή ενοχικών δικαιωμάτων, για τη διάνοιξη δρόμων ή την εκτέλεση οποιωνδήποτε μεταλλευτικών ή λατομικών εργασιών σε ακίνητα των περιοχών που καλύπτουν τους ορεινούς όγκους Καμβουνίων, Πιερίων, Ολύμπου, Βερμίου, Δυσσόρου, Βερτίσκου, Κερδυλλίων, Μενικίου, Παγγαίου και Ορέων Λεκάνης καθώς και σε περιοχές της Κρήτης που αναφέρονται στο άρθρο 32, απαιτείται σχετική άδεια του Περιφερειάρχη, που παρέχεται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόμενου και σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας στρατιωτικής υπηρεσίας- Διοικητής της Στρατιωτικής, Ναυτικής ή Αεροπορικής μονάδας, στη ζώνη ευθύνης του οποίου ευρίσκεται η συγκεκριμένη περιοχή.
Από την ανωτέρω διαδικασία, εξαιρούνται, από της ισχύος των διατάξεων του παρόντος άρθρου, οι πωλήσεις προς το Δημόσιο, τους Ο.Τ.Α. και τα Ν.Π.Δ.Δ., οι συμβάσεις γονικής παροχής, μισθώσεως μέχρι έξι έτη, κανονισμού ορίων, διανομής κοινού και οι συμβάσεις μεταβίβασης ποσοστού εξ αδιαιρέτου μεταξύ συγκυρίων, οι μισθώσεις διάρκειας κατ’ ελάχιστον έξι (6) ετών που συνάπτονται με σκοπό την εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και των συνοδών αυτών έργων, οι σχετικές με την εγκατάσταση των ως άνω σταθμών δικαιοπραξίες με αντικείμενο εμπράγματα ή ενοχικά δικαιώματα για τη διάνοιξη δρόμων, την εγκατάσταση εξοπλισμών ή γενικά την εκτέλεση επενδύσεων ή έργων, υπό την προϋπόθεση ότι έχει χορηγηθεί θετική γνωμοδότηση, με ή χωρίς όρους, από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) και έγκριση περιβαλλοντικών όρων ή ένταξη στις πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις των έργων αυτών.»
2. Η ανωτέρω παρ. 1 ισχύει από την ημερομηνία ισχύος του άρθρου 29 του ν. 1892/1990.
Άρθρο 87
Εξουσιοδοτική διάταξη
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθορίζονται το ύψος και η διαδικασία χορήγησης και καταβολής της χρηματοδότησης, καθώς και κάθε θέμα σχετικό με την εφαρμογή του άρθρου 76.
Άρθρο 88
Καταργούμενες διατάξεις
Από την έναρξη ισχύος του παρόντος και υπό την επιφύλαξη της περ. α) της παρ. 8 του άρθρου 76 του παρόντος, οι παρ. Α1, Α3, Α4, Α5, Α6, Α7 και Α8 του άρθρου 25 του ν. 3468/2006 (Α΄129), περί ειδικού τέλους των σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και υβριδικών σταθμών, καταργούνται.
Η ενεργειακη κριση ειναι ηδη εδω και μας απειλει και αντι το υπουργειο να δωσει κινητρα για λυσεις που θα βοηθησουν ολιστικα και μακροπροθεσμα τους πολιτες, οπως ας πουμε το να δωθουν κινητρα και χρηματοδοτηση για φωτοβολταϊκα σε ταρατσες πολυκατοικιων, αντλιες θερμοτητας κ.α. για ακομα μια φορα αλλαζε τις χρησεις γης, εκποιει προστατευομενες περιοχες και τις αφηνει βορα στους «επενδυτες» που παραγγελνουν τις ΜΠΕ που τους βολευουν, αφου αυτοι πληρωνουν. Ντροπη για ακομα μια φορα που 20 χρονια τωρα το ελληνικο κρατος δεν καταφερε να κανει μια στρατηγικη αναλυση των ενεργειακων αναγκων της χωρας και να καταθεδει μια συγκεκριμενη προταση και για τη χωροθετηση και για το μειγμα που χρειαζεται, αλλα αφηνει τον καθε «επενδυτη» να προτεινει και τελικα να παιρνει ο,τι τον βολευει. Ντροπη επισης που οι τιμες της ενεργειας στη λιανικη (ρευμα νοικοκυριων) μπηκαν στο ιδιοτυπο χρηματιστηριο ενεργειας και αφεθηκαν να πανε στα υψη καταστρεφοντας τον οικογενειακο προϋπολογισμο των νοικοκυριων. Αυτα διορθωστε κ. Υπουργε και σε «ολιστικη» (που λεει και ο ΠΘ μας) στρατηγικη μελετη χωροθετησης πηγων ενεργειας και προσανατολιστειτε, να δωσετε χρηματοδοτηση που θα ωφελησει και τωρα και για παντα πολιτες και νοικοκυρια. Μην αφησετε τις προστατευομενες περιοχες μας, τις ομορφιες της Ελλαδας μας στα χερια ανθρωπων που ενδιαφερονται μονο για το κερδος τους και τελικα, θα μπορουσαν να επενδυσουν αλλου ή με αλλο τροπο και να ωφελησουν τη χωρα ενεργειακα χωρις να καταστραφουν η να κινδυνευσουν περιοχες μοναδικου καλλους και σημασιας για τη χλωριδα και πανιδα
Διαφωνώ με το παρόν νομοσχέδιο. Όχι απλά δεν συμβάλει καθόλου στην προστασία της φύσης, αλλά έχει καταστροφική επίδραση στις προστατευόμενες περιοχές και φέρνει τη χώρα σε αντίθετη τροχιά από την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία.
Ο χρόνος της διαβούλευσης, για ένα τόσο σημαντικό νομοσχέδιο, δεν είναι σε καμία περίπτωση επαρκής. Ζητώ σε όλα τα νομοσχέδια να προβλέπεται αρκετός χρόνος για τον δημόσιο διάλογο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικό και δίκαιο τρόπο οι μείζονες περιβαλλοντικές προκλήσεις του καιρού μας.
Διαφωνώ με το παρόν νομοσχέδιο. Όχι απλά δεν συμβάλει καθόλου στην προστασία της φύσης, αλλά έχει καταστροφική επίδραση στις προστατευόμενες περιοχές και φέρνει τη χώρα σε αντίθετη τροχιά από την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία.
Οι ρυθμίσεις του άρθρου 82, και ειδικά αυτές της περίπτωσης (α) οδηγούν στο παράδοξο να τιμωρούν τα έργα εκείνα που αμείβονται με τις χαμηλότερες τιμές, αφού η οριζόντια επιβάρυνση με 2 €/MWh μεταφράζεται σε μεγαλύτερη ποσοστιαία επιβάρυνση για τα έργα αυτά. Στην περίπτωση φωτοβολταϊκών που συμμετέχουν σε διαγωνιστικές διαδικασίες, για παράδειγμα, μια λειτουργική ενίσχυση 50 €/MWh επιβαρύνεται με 4% και μια ενίσχυση 40 €/MWh με 5%. Η ίδια οριζόντια ρύθμιση επίσης λειτουργεί ως αντικίνητρο σε επενδυτές που επιθυμούν να συμμετέχουν στην αγορά χωρίς να διεκδικούν λειτουργική ενίσχυση. Στην κατηγορία αυτή θα έπρεπε αντιθέτως να παρέχονται κίνητρα, δεδομένου του μεγαλύτερου ρίσκου που ενέχει αυτή η επιλογή.
Μια λιγότερο στρεβλή ρύθμιση θα μπορούσε να είναι η εξής:
α). Για σταθμούς που έχουν συνάψει ή πρόκειται να συνάψουν Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016, ή Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας του άρθρου 12 του ν. 3468/2006, ή αντίστοιχη σύμβαση αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας προ της θέσης σε ισχύ του ν. 3468/2006 ή έχουν επιλεγεί ή πρόκειται να επιλεγούν για ένταξη σε καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών του άρθρου 7 του ν. 4414/2016, καθώς και ειδικά για σταθμούς που μετά τη θέση σε ισχύ του παρόντος συνάπτουν Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016, εκτός ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών του άρθρου 7 του ν. 4414/2016, το ειδικό τέλος αντιστοιχεί σε ποσοστό τρία τοις εκατό (3%) επί της Τιμής Αναφοράς για την εγχεόμενη ηλεκτρική ενέργεια στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο ή στο Δίκτυο Μη Διασυνδεδεμένου Νησιού (ΜΔΝ).
β). Για σταθμούς που λειτουργούν σύμφωνα με το άρθρο 12Α του ν. 4414/2016, το ειδικό τέλος υπολογίζεται επί τη βάσει αξίας ενός (1) €/MWh παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας που εγχέεται στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και το Διασυνδεδεμένο Δίκτυο ή στο Δίκτυο του Μη Διασυνδεδεμένου Νησιού.
Επίσης, στις εξαιρέσεις από την επιβάρυνση του ειδικού τέλους θα πρέπει να περιληφθούν όλοι οι αυτοπαραγωγοί και όχι μόνο οι αυτοπαραγωγοί του άρθρου 14Α του ν. 3468/2006 (που αφορά τον ενεργειακό συμψηφισμό). Έτσι προτείνουμε η σχετική ρύθμιση να διαμορφωθεί ως εξής:
Εξαιρούνται από την επιβάρυνση του ειδικού τέλους:
α) σταθμοί ΑΠΕ που εγκαθίστανται σε κτίρια, ανεξαρτήτως ισχύος,
β) σταθμοί ΑΠΕ που εγκαθίστανται από αυτοπαραγωγούς,
γ) φωτοβολταϊκοί σταθμοί με εγκατεστημένη ισχύ μικρότερη του ενός (1) MW,
δ) φωτοβολταϊκοί σταθμοί οι οποίοι, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, έχουν ήδη συνάψει σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης των άρθρων 9 ή 10 του ν. 4414/2016 ή Σύμβαση Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας του άρθρου 12 του ν. 3468/2006, ή αντίστοιχη σύμβαση αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας προ του ν. 3468/2006 ή έχουν επιλεγεί για ένταξη σε καθεστώς ενίσχυσης μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών του άρθρου 7 του ν. 4414/2016, πλην των φωτοβολταϊκών σταθμών που λαμβάνουν Λειτουργική Ενίσχυση με βάση τον ν. 4414/2016, ύστερα από συμμετοχή τους σε κοινή ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών.
Διαφωνώ με το παρόν νομοσχέδιο. Όχι απλά δεν συμβάλει καθόλου στην προστασία της φύσης, αλλά έχει καταστροφική επίδραση στις προστατευόμενες περιοχές και φέρνει τη χώρα σε αντίθετη τροχιά από την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία.
Η διαβούλευση αυτή είναι προσχηματική. Δίνετε μόνο μια βδομάδα για να σχολιάσουμε ένα νομοσχέδιο 95 άρθρων. Ζητώ σε όλα τα νομοσχέδια να προβλέπεται αρκετός χρόνος για τον δημόσιο διάλογο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικό και δίκαιο τρόπο οι μείζονες περιβαλλοντικές προκλήσεις του καιρού μας.
Σχετικά με το Άρθρο 82 «Ειδικό τέλος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας», παράγραφος 4, εδάφιο β) θεωρούμε ότι δεν κινείται προς την κατεύθυνση της αποκέντρωσης των αρμοδιοτήτων. Θεωρούμε, επίσης, ως εσφαλμένη την απαίτηση που διατυπώνεται οι ΟΤΑ να πρέπει να υποβάλουν στον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ετήσια έκθεση απολογισμού της αξιοποίησης των εσόδων που προέρχονται από το ειδικό τέλος, και πολύ περισσότερο εσφαλμένη τη διάταξη που θέλει την εμπρόθεσμη υποβολή των εκθέσεων των ΟΤΑ στις οικείες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, να αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την απόδοση των ποσών που αντιστοιχούν στο ειδικό τέλος υπέρ ΟΤΑ του επόμενου έτους.
Εντύπωση προκαλεί ότι εν μέσω της ενεργειακής κρίσης και της εκτίναξης του ενεργειακού κόστους, το σχέδιο νόμου στο Κεφάλαιο Θ – Διατάξεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, προκρίνει στο άρθρο 76 τη χρηματοδότηση έργων υποδομών ορυκτού αερίου μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Εν μέσω της σημερινής συγκυρίας, της στροφής χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων μακριά από τα ορυκτά καύσιμα και λαμβάνοντας υπόψη ότι μόλις πριν λίγες εβδομάδες ψηφίστηκε ο Εθνικός Κλιματικός Νόμος, οι χρηματοδοτικές προτεραιότητες του ΠΔΕ θα έπρεπε να κατευθυνθούν στην προώθηση και χρηματοδότηση εναλλακτικών λύσεων (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, συστήματα διαχείρισης της ζήτησης, εξοικονόμηση ενέργειας, αντλίες θερμότητας, κοκ) που θα έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη τόσο για τους πολίτες και την οικονομία όσο και για το κλίμα.
Με τα άρθρα 76 και 80 νομιμοποιείται η εγκατάσταση ΑΠΕ και λοιπών συνοδών έργων και κατασκευών παρακάμπτοντας την έγκριση και αναστέλλοντας τις διοικητικές πράξεις αποβολής ή επιβολής προστίμων κατεδάφισης της δασικής αρχής. Διαφωνούμε με την εκ των υστέρων τακτοποίηση παράνομων κατασκευών. Οι ΑΠΕ είναι τεχνολογίες που εξυπηρετούν περιβαλλοντικό σκοπό και δεν είναι δυνατόν να δικαιολογηθεί οποιαδήποτε παραβίαση της νομοθεσίας προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
Όσον αφορά τα έργα υποδομών ορυκτού αερίου, αυτά δεν θα πρέπει να λαμβάνουν κανενός είδους χρηματοδότηση, είτε εθνικών είτε ενωσιακών πόρων.
Η προσθήκη με το άρθρο 83 της παραγράφου 5 στο άρθρο 10 του Ν. 4602/2019 περιορίζει τον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου επί του γεωθερμικού δυναμικού, καθώς επιτρέπει στον μισθωτή να μεταβιβάσει τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης που μίσθωσε κατόπιν πλειοδοτικού διαγωνισμού, χωρίς να μπορεί ο αρμόδιος υπουργός να ελέγξει αν ο νέος μισθωτής, στον οποίο μεταβιβάζονται τα δικαιώματα, ικανοποιεί τις απαιτήσεις για την εκμίσθωση σε αυτόν των εν λόγω δικαιωμάτων. Με τον τρόπο αυτό παραβιάζεται ο υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των ενδιαφερόμενων μισθωτών, καθώς μπορεί τα δικαιώματα να καταλήξουν σε μισθωτή που δεν έχει τις νόμιμες προϋποθέσεις για να διεκδικήσει τα δικαιώματα και χωρίς ο αρμόδιος υπουργός να μπορεί να το ελέγξει. ΤΟ άρθρο 10 του Ν 4602/2019 στη σημερινή του μορφή διασφαλίζει τον ανταγωνισμό και τα δικαιώματα του δημοσίου και δεν απαιτείται καμία προσθήκη περιορισμού των δυνατοτήτων ελέγχου από την πλευρά του αρμόδιου υπουργού.
Κε Υπουργέ Περιβάλλοντος και Ενέργειας, διαφωνώ ριζικά με το παρόν νομοσχέδιο. Όχι απλά δεν συμβάλει καθόλου στην προστασία της φύσης, αλλά έχει καταστροφική επίδραση στις προστατευόμενες περιοχές και φέρνει τη χώρα σε αντίθετη τροχιά από την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία. Η χώρα της θάλασσας, του ήλιου και της φυσικής ομορφιάς δίνεται βορά στο κάθε «είδους» ιδιωτικό κέρδος! Η διαβούλευση αυτή είναι πέρα ως πέρα, προσχηματική. Στον ελάχιστο χρόνο της μιας βδομάδας, είναι προδήλως αδύνατον να διερευνηθεί και να σχολιαστεί νομοσχέδιο 95 άρθρων! Η ένδειξη από μέρους σας, αλλά και από την κυβέρνηση, καλών προθέσεων και συνεργατικής πολιτικής, απαιτούν σε όλα τα νομοσχέδια να προβλέπεται επαρκής χρόνος για δημόσιο διάλογο (κατ’ ελάχιστον έξι μηνών), προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και δίκαια οι μείζονες περιβαλλοντικές προκλήσεις του καιρού μας, όσο αυτό είναι εφικτό.
Άρθρο 76 – Χρηματοδότηση έργων υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου
Τα έργα και οι υποδομές δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, που υλοποιούνται από τον Διαχειριστή του Δικτύου και μεμονωμένες ενισχύσεις ή επιχορηγήσεις για έργα υποδομών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που έχουν τον χαρακτήρα φυσικού μονοπωλίου, δύναται να χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.).
Άρθρο 80 – Έγκριση επέμβασης εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Δίνεται έγκριση επέμβασης σε εγκαταστάσεις ΑΠΕ, οι οποίες δεν είχαν άδεια της δασικής υπηρεσίας σε δάση, δασικές εκτάσεις και δημόσιες εκτάσεις των περ. α’ και β’ της παρ. 5 του άρθρου 3 του ν. 998/1979.
Άρθρο 82 – Ειδικό Τέλος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
Αλλάζει το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ όπως ίσχυε βάσει του άρθρου 25 του ν. 3468/2006.
Ορίζονται νέες κατηγορίες σταθμών (παρ. 1α, 1β και 1γ) που επιβαρύνονται με το νέο ειδικό τέλος. Ανάλογα με την κατηγορία το ειδικό τέλος είναι: 2 €/MWh παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας ή 3% επί της Τιμής Αναφοράς για την εγχεόμενη ηλεκτρική ενέργεια ή 3% επί των εσόδων προ ΦΠΑ από την πώληση της ηλεκτρικής ενέργειας.
Τα ποσά που παρακρατήθηκαν από ΔΑΠΕΕΠ και ΔΕΔΔΗΕ (για τα ΜΔΝ) αποδίδονται α) στους κατόχους άδειας προμήθειας με σκοπό να αποδοθούν στους οικιακούς καταναλωτές και β) στους ΟΤΑ Α’ βαθμού.
Άρθρο 84 – Εκτέλεση εργασιών για έργα δικτύου Ηλεκτρικής Ενέργειας – Προσθήκη άρθρου 129Α ν. 4819/2021
Δίνεται η δυνατότητα στον Διαχειριστή του Δικτύου να πραγματοποιεί ανάθεση εκτέλεσης εργασιών για έργα δικτύου, ακόμα και σε μη αδειοδοτημένα πρόσωπα.
Άρθρο 85 – Μετακίνηση προσωπικού ΔΕΗ σε ΔΕΔΔΗΕ -Τροποποίηση παρ. 3Α άρθρου 125 ν. 4001/2011
Τροποποιείται η προθεσμία υποβολής αίτησης μετακίνησης προσωπικού της ΔΕΗ στον ΔΕΔΔΗΕ, από 30.09.2020 στις 31.12.2022.
Άρθρο 87 – Εξουσιοδοτική διάταξη
Προβλέπεται η έκδοση ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπου θα καθορίζονται το ύψος και η διαδικασία χορήγησης και καταβολής της χρηματοδότησης, καθώς και κάθε θέμα σχετικό με την εφαρμογή του Άρθρου 76.
Άρθρο 88 – Καταργούμενες διατάξεις
Καταργούνται οι παρ. Α1, Α3, Α4, Α5, Α6, Α7 και Α8 του άρθρου 25 του ν. 3468/2006, περί ειδικού τέλους των σταθμών ΑΠΕ και υβριδικών σταθμών υπό την επιφύλαξη της περ. α) της παρ. 8 του Άρθρου 82 (αναφέρεται λανθασμένα το άρθρο 76 του παρόντος νομοσχεδίου) όπου αναφέρονται τα εξής:
«Η διαδικασία που περιγράφεται στις παρ. 4, 5 και 6 εφαρμόζεται για τον προσδιορισμό και επιμερισμό του ειδικού τέλους για το έτος 2023 και μετά. Για τα έτη μέχρι και το 2022, ισχύουν οι παρ. Α3, Α4, Α5, Α6 και Α7 του άρθρου 25 του ν. 3468/2006».
Διαφωνώ με το άρθρο 80, καθώς νομιμοποιεί τα έργα σε δάση κλπ περιοχές, τα οποία έχουν γίνει παράνομα. Το άρθρο συμβάλει στη διαιώνιση του προβλήματος της παρανομίας σε δασικές εκτάσεις και έρχεται σε αντίθεση με τα άρθρα για την προστασία των δασών.
Διευκρίνηση, το προηγούμενο σχόλιο μου αφορούσε το Άρθρο 83, το οποίο και επαναλαμβάνω:
Καταρχήν είναι απαράδεκτο το ότι δεν ενημερώθηκαν για την συγκεκριμένη διάταξη οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις τις οποίες αφορά, πέραν του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Τώρα όσο αφορά την συγκεκριμένη διάταξη, επί της ουσίας η διάταξη αυτή προσπαθώντας να επιλύσει το πρόβλημα ενός μισθωτή, δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες καταστρατήγησης των συμβάσεων μίσθωσης και του Μεταλλευτικού κώδικα όπου τα μισθωτικά δικαιώματα διαχείρισης, εκμετάλλευσης ή έρευνας γεωθερμικού δυναμικού ενώ ανήκουν στο Δημόσιο με αυτήν την διάταξη παραχωρούνται σε ιδιώτες να τα μεταβιβάζουν κατά το δοκούν. Πέραν των παραπάνω, δημιουργεί έναν δούρειο ίππο για την αναίρεση των υποχρεώσεων που προκύπτουν από υφιστάμενες αλλά και μελλοντικές συμβάσεις για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δεσμεύσεων που έχουν ή θα έχουν πάρει με την πρόταση που έχουν καταθέσει ή θα καταθέσουν στη διαδικασία των σχετικών διαγωνισμών, πιο συγκεκριμένα:
1. Ο μισθωτής μπορεί κατά το δοκούν, οποιαδήποτε στιγμή πριν την λήξη των υποχρεώσεων υλοποίησης των δεσμεύσεων του, να δημιουργεί μία ΙΚΕ να μπαίνει στον αναπτυξιακό νόμο για οποιαδήποτε έργο ακόμη και άσχετο με το αντικείμενο της σύμβασης μίσθωσης, με αποτέλεσμα:
1.1. να πριμοδοτείται μια διαδικασία υπεκμίσθωσης
1.2. αλλά κυρίως να πριμοδοτείται μια διαδικασία όπου οι υποψήφιοι επενδυτές δεν χρησιμοποιούν ιδία κεφάλαια για την υλοποίηση των απαιτούμενων επενδύσεων, παρά μόνο ψάχνουν να βρουν τον κατάλληλο χρόνο(που τους παρέχεται με την παρούσα διάταξη) για να μεταπωλήσουν όλο το project στον κατάλληλο επενδυτή.
1.3. Και τελικά η υλοποίηση των έργων να καθυστερεί σε πολλαπλάσιο από την σύμβαση προβλεπόμενο χρόνο
2. Επειδή θα χρειαστεί τροποποίηση της σύμβασης μίσθωσης, διότι δεν μπορεί να αλλάζει ο μισθωτής και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δεσμεύσεων που είναι όρος της σύμβασης και να μην τροποποιείται η σύμβαση μίσθωσης, και από την στιγμή που η σύμβαση είναι διμερής δεν μπορεί να τροποποιείται αυτοδίκαια χωρίς την έγκριση του ΕΚΜΙΣΘΩΤΗ.
3. Επιπλέον αν ο Εκδοχέας είναι αλλοδαπός εκτός ΣΕΓΚΕΝ, ποιος θα ελέγξει τη νομιμότητα της μεταβίβασης με βάση το Ν.1892/1990;
Η διάταξη αυτή εκθέτει όλους μας και πρέπει να αποσυρθεί πριν φτάσει στη βουλή για ψήφιση, διότι εκθέτει πάνω απ’ όλα τη χώρα, τη δημόσια διοίκηση αλλά και τους ιδιώτες. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία πρέπει όλοι οι συμμετέχοντες(δημόσιο και επενδυτές) να είναι αξιόπιστοι και σοβαροί.
Καταρχήν είναι απαράδεκτο το ότι δεν ενημερώθηκαν για την συγκεκριμένη διάταξη οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις τις οποίες αφορά, πέραν του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Τώρα όσο αφορά την συγκεκριμένη διάταξη, επί της ουσίας η διάταξη αυτή προσπαθώντας να επιλύσει το πρόβλημα ενός μισθωτή, δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες καταστρατήγησης των συμβάσεων μίσθωσης και του Μεταλλευτικού κώδικα όπου τα μισθωτικά δικαιώματα διαχείρισης, εκμετάλλευσης ή έρευνας γεωθερμικού δυναμικού ενώ ανήκουν στο Δημόσιο με αυτήν την διάταξη παραχωρούνται σε ιδιώτες να τα μεταβιβάζουν κατά το δοκούν. Πέραν των παραπάνω, δημιουργεί έναν δούρειο ίππο για την αναίρεση των υποχρεώσεων που προκύπτουν από υφιστάμενες αλλά και μελλοντικές συμβάσεις για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δεσμεύσεων που έχουν ή θα έχουν πάρει με την πρόταση που έχουν καταθέσει ή θα καταθέσουν στη διαδικασία των σχετικών διαγωνισμών, πιο συγκεκριμένα:
1. Ο μισθωτής μπορεί κατά το δοκούν, οποιαδήποτε στιγμή πριν την λήξη των υποχρεώσεων υλοποίησης των δεσμεύσεων του, να δημιουργεί μία ΙΚΕ να μπαίνει στον αναπτυξιακό νόμο για οποιαδήποτε έργο ακόμη και άσχετο με το αντικείμενο της σύμβασης μίσθωσης, με αποτέλεσμα:
1.1. να πριμοδοτείται μια διαδικασία υπεκμίσθωσης
1.2. αλλά κυρίως να πριμοδοτείται μια διαδικασία όπου οι υποψήφιοι επενδυτές δεν χρησιμοποιούν ιδία κεφάλαια για την υλοποίηση των απαιτούμενων επενδύσεων, παρά μόνο ψάχνουν να βρουν τον κατάλληλο χρόνο(που τους παρέχεται με την παρούσα διάταξη) για να μεταπωλήσουν όλο το project στον κατάλληλο επενδυτή.
1.3. Και τελικά η υλοποίηση των έργων να καθυστερεί σε πολλαπλάσιο από την σύμβαση προβλεπόμενο χρόνο
2. Επειδή θα χρειαστεί τροποποίηση της σύμβασης μίσθωσης, διότι δεν μπορεί να αλλάζει ο μισθωτής και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δεσμεύσεων που είναι όρος της σύμβασης και να μην τροποποιείται η σύμβαση μίσθωσης, και από την στιγμή που η σύμβαση είναι διμερής δεν μπορεί να τροποποιείται αυτοδίκαια χωρίς την έγκριση του ΕΚΜΙΣΘΩΤΗ.
3. Επιπλέον αν ο Εκδοχέας είναι αλλοδαπός εκτός ΣΕΓΚΕΝ, ποιος θα ελέγξει τη νομιμότητα της μεταβίβασης με βάση το Ν.1892/1990;
Η διάταξη αυτή εκθέτει όλους μας και πρέπει να αποσυρθεί πριν φτάσει στη βουλή για ψήφιση, διότι εκθέτει πάνω απ’ όλα τη χώρα, τη δημόσια διοίκηση αλλά και τους ιδιώτες. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία πρέπει όλοι οι συμμετέχοντες(δημόσιο και επενδυτές) να είναι αξιόπιστοι και σοβαροί.
Το άρθρο 83 παραβιάζει βασικές διατάξεις του Μεταλλευτικού Κώδικα (ν.δ. 210/1973, A΄ 277) που λέει ότι το γεωθερμικό δυναμικό θεωρείται μεταλλευτικό ορυκτό, (παρ. 1, άρθρο 2) η εκμετάλλευση του οποίου εξαιρείται υπέρ του δημοσίου συμφέροντος, και τα δικαιώματα έρευνας, εκμετάλλευσης και διαχείρισης του γεωθερμικού δυναμικού, ανήκουν μόνο στο Δημόσιο και ασκούνται από το ίδιο ή εκμισθώνονται ( άρθρο 143). Στην ίδια κατηγορία υπάγονται και οι υδρογονάνθρακες. Με το άρθρο 83 του νομοσχεδίου τροποποιείται το άρθρο 10 του ν.4602/2019 (Α’ 45) για την γεωθερμία, και εισάγεται νέα παράγραφος (5) με την οποία ο μισθωτής δικαιώματος στην έρευνα ή /και την εκμετάλλευση γεωθερμικού δυναμικού, μπορεί «κατ’ εξαίρεση» να μεταβιβάζει (πουλάει) τα δικαιώματα που απέκτησε μέσω διαγωνισμού σε τρίτο πρόσωπο χωρίς την έγκριση του Εκμισθωτή, αρκεί ο τρίτος να έχει υπαχθεί σε αναπτυξιακό νόμο. Το γεωθερμικό δυναμικό είναι εθνικός πλούτος και εκμισθώνεται από το Δημόσιο σε πρόσωπα μετά από διαγωνισμό όπου ελέγχεται το επιχειρηματικό σχέδιο και το ύψος των επενδύσεων. Η τροποποίηση αυτή παρακάμπτει τον έλεγχο που ασκεί το κράτος για την βέλτιστη χρήση του γεωθερμικού δυναμικού και εισάγει από την πίσω πόρτα την υπεκμίσθωση και την μεταβίβαση εθνικού ενεργειακού πλούτου ΧΩΡΙΣ ΕΛΕΓΧΟ και χωρίς διαγωνισμό. Πέραν αυτού το άρθρο 83 είναι πέρα ως πέρα ρουσφετολογικό γιατί υπηρετεί φωτογραφικά συγκεκριμένη περίπτωση επιχειρηματία στην Β. Ελλάδα που θέλει να αποφύγει την έκπτωσή του, ενώ ανοίγει κερκόπορτες και για άλλες κακές πρακτικές που δεν σέβονται τον καλώς εννοούμενο ανταγωνισμό. Το ‘άρθρο 83 πρέπει να αποσυρθεί αμέσως.