ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΟΤΚΖ.4 ΤΟΥ ΠΙΝΑΚΑ 73.

ΠΟΙΟΣ Ο ΛΟΓΟΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΟΑΝ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΕΔ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΩΝ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ?

ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΟΧΗΜΑΤΩΝ (ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ – ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ) ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙ ΠΛΗΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΣΕΔ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΩΝ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ ΤΟΥ 2014 ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΟΥΔΕΠΟΤΕ ΑΞΙΟΛΟΓΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΟΑΝ.

Αναφορικά με τις εκτιμήσεις των ποσοτήτων αποβλήτων συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας μολύβδου οξέως (ΑΣΟΒ – Κατηγορία 6) που αναφέρονται στον πίνακα «Εκτιμήσεις παραγωγής ΑΣΑ» του υπό διαβούλευση τροποποιημένου ΕΣΔΑ 2020 – 2030 έχουμε να παρατηρήσουμε και επισημάνουμε τα κάτωθι.
Η Re-Battery ΑΕ έχει θέσει θέμα αναθεώρησης του Εθνικού Στόχου, ήδη από το 2015 και κατά επανάληψη στις απολογιστικές τις εκθέσεις έκτοτε. Ειδικότερα, βάσει μελέτης που έχει εκπονήσει και την έχει υποβάλει αρμοδίως στο ΥΠΕΝ και τον ΕΟΑΝ, έχει έντονα αμφισβητήσει τις εκτιμώμενες ποσότητες των παραγόμενων αποβλήτων και τη μεθοδολογία υπολογισμού τους για τον ορισμό του Εθνικού Στόχου, αποδεικνύοντας με αδιάσειστα στοιχεία ότι, τα πραγματικά μεγέθη της ανακύκλωσης που καθορίζουν τον Εθνικό Στόχο, προσδιορίζονται και τεκμηριώνονται με ανάλυση στοιχείων, μεγεθών και ποσοτήτων που προέρχονται από αξιόπιστες επίσημες πηγές (ΕΛ.ΣΤΑΤ, ΕΜΠΑ)
Ειδικότερα, η εκτιμώμενη ποσότητα όπως ορίζεται στο νέο ΕΣΔΑ είναι 47.928tn και 47.339tn για τα έτη 2025 και 2030 αντίστοιχα, με παραγωγή 47.586tn στο έτος αναφοράς 2018. Η Re-Battery αμφισβητεί την ποσότητα αυτή και θεωρεί ότι είναι κατά 50% υψηλότερη από την πραγματική.
Από τα συμπεράσματα της μελέτης που έχει εκπονήσει η Re-Battery AE, αποδεικνύεται ότι ο Εθνικός Στόχος δεν υπερβαίνει τους 32.000tn. Ο υπολογισμός της ποσότητας αυτής έχει προσδιοριστεί βάσει του σκεπτικού ότι κάθε μπαταρία που εισάγεται στην αγορά (ΕΛΣΤΑΤ) και δηλώνεται στο Εθνικό Μητρώο Παραγωγών (ΕΜΠΑ) αντικαθιστά μία άλλη που έχει γίνει απόβλητο.
Ειδικά κατά το έτος αναφοράς (2018) οι ποσότητες συσσωρευτών που δηλώθηκαν (Put on the Market) στο ΕΜΠΑ ήταν 18.203tn ενώ οι εισηγμένοι συσσωρευτές στην αγορά κατά την ΕΛΣΤΑΤ ήταν 29.017tn.
Ακολούθως για τα έτη 2019 -2021, οι ποσότητες συσσωρευτών που δηλώθηκαν στο ΕΜΠΑ και την ΕΛΣΤΑΤ αντίστοιχα ήταν:
2019: ΕΛΣΤΑΤ 28.482tn – EMΠΑ 22.808tn
2020: ΕΛΣΤΑΤ 27.760tn – EMΠΑ 23.018tn
2021: ΕΛΣΤΑΤ 30.179tn – EMΠΑ 24.818tn

ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
Σχολιασμός τροποποίησης Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)

Πρόκειται για περιορισμένη, αλλά ουσιαστική, τροποποίηση του ΕΣΔΑ, η οποία αιτιολογείται ως εξής: «Η τροποποίηση του ΕΣΔΑ κρίθηκε αναγκαία, προκειμένου να προσαρμοστεί στις νέες εξελίξεις της κυκλικής οικονομίας καθώς και στις πρόσφατες αλλαγές των κριτηρίων χρηματοδότησης των υποδομών διαχείρισης αποβλήτων, με σκοπό τη διασφάλιση της χρηματοδότησης των υποδομών από το ΕΣΠΑ 2021 – 2027».

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια πολύ στοχευμένη παρέμβαση, με σκοπό την επιβολή της καύσης, ως βασικής μεθόδου διαχείρισης των αστικών αποβλήτων. Η πρακτική αυτή προβλέπεται από το υφιστάμενο ΕΣΔΑ και ήταν ένα από τα σημεία που είχαν δεχθεί σφοδρή κριτική, κατά τη φάση της διαβούλευσης και ψήφισής του. Από τότε, μέχρι τώρα, δεν έχουν υπάρξει πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση και τις περιφέρειες για την κατασκευή κάποιας μονάδας καύσης. Συνεπώς, δεν είναι οι πιθανές πρακτικές δυσκολίες που παρουσιάστηκαν που επέβαλλαν αυτήν την τροποποίηση. Το περιεχόμενο των διατάξεων μας κάνει να πιστεύουμε ότι επιβλήθηκαν από εξωγενείς παράγοντες και πιο συγκεκριμένα από τα εργολαβικά συμφέροντα του κλάδου της διαχείρισης των αποβλήτων, των οποίων ο ρόλος στην επιβολή της καύσης αναγνωρίζεται και επισημοποιείται.

Με άλλα λόγια, το ΥΠΕΝ, αντί να αναιρέσει την επιλογή της καύσης, δημιουργεί νέες προϋποθέσεις για να την επιβάλλει. Την ίδια στιγμή, αφήνει ανέγγιχτους στόχους, που έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι είναι ανέφικτοι, όπως ο στόχος του περιορισμού στο 10% των υπολειμμάτων των αστικών αποβλήτων που θα οδηγούνται σε ταφή το 2030. Και αυτό συμβαίνει, ακριβώς για να υπηρετηθεί και να μπορέσει να βρει έρεισμα και να «νομιμοποιηθεί» η επιλογή της καύσης.

Η τροποποίηση του ΕΣΔΑ περιλαμβάνει και κάποιες αλλαγές, μικρότερης σημασίας, που κι αυτές όμως υπηρετούν έμμεσα τον παραπάνω στόχο.

Κάτω από αυτό το πρίσμα, τα βασικά σχόλιά μας, πάνω στο σχέδιο τροποποίησης του ΕΣΔΑ, είναι τα εξής:

1. Η «καινοτομία» των ΜΑΑ

Στις ενότητες 1,4,5Α,8Α γίνεται αναφορά σε ένα νέο τύπο υποδομών – μονάδων επεξεργασίας, τις Μονάδες Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ). Αναφέρεται, πιο συγκεκριμένα:

«Δημιουργία επαρκούς εθνικού δικτύου Μονάδων Ανάκτησης, Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) σε όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων ή/και δρομολογημένων ΜΕΑ που θα μετεξελιχθούν σε ΜΑΑ σύμφωνα με το οικείο ΠΕΣΔΑ».

«Επεξεργασία των υπολειπόμενων σύμμεικτων αποβλήτων σε σύγχρονες Μονάδες Ανάκτησης, Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) και Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ)».

«Μονάδες Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ): Είναι μονάδες στις οποίες πραγματοποιείται μηχανική διαλογή των χωριστά συλλεγέντων ανακυκλώσιμων υλικών και βιολογική επεξεργασία του χωριστά συλλεγέντος οργανικού κλάσματος των αστικών αποβλήτων είτε με αερόβια διεργασία είτε με αναερόβια χώνευση. Οι ΜΑΑ θα παραλαμβάνουν επίσης ποσότητες υπολειμματικών συμμείκτων ΑΣΑ, οι οποίες θα βαίνουν διαχρονικά μειούμενες και οι οποίες θα
υπόκεινται σε μηχανική και βιολογική επεξεργασία».

Αυτό που «διαφοροποιεί» τις ΜΑΑ από τις, ως τώρα, γνωστές Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) είναι ότι θα διαθέτουν και «γραμμές» υποδοχής προδιαλεγμένων ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων. Φυσικά, αυτή τη δυνατότητα την είχαν και την έχουν οι ΜΕΑ που έχουν κατασκευαστεί ή προβλέπονται στα υφιστάμενα ΠΕΣΔΑ, οπότε μάλλον σαν μια προσπάθεια ωραιοποίησης της συγκεκριμένης διεργασίας μπορούμε να θεωρήσουμε τη νέα ορολογία. Η εμπειρία του, υπό αναθεώρηση, ΠΕΣΔΑ Αττικής, στο οποίο οι ΜΕΑ -μέσα σε μια νύχτα- μετονομάστηκαν σε ΜΑΑ, μας πείθει γι’ αυτό.

2. Η «αναβάθμιση» των ΚΔΑΥ

Στις ενότητες 2 και 3 γίνεται αναφορά στην αναβάθμιση των ΚΔΑΥ. Παραθέτουμε τα χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

«Η επίτευξη του ανωτέρω στόχου (σημ.: της μείωσης της υγειονομικής ταφής των αστικών αποβλήτων) θα πραγματοποιηθεί με σειρά μέτρων πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, την εισαγωγή νέων και την ενίσχυση υφιστάμενων διακριτών ρευμάτων αποβλήτων, την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης, την ενίσχυση των ποσοστών ανακύκλωσης, την προώθηση της αγοράς δευτερογενών υλικών, την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών, τη γρήγορη ανάπτυξη δικτύων συλλογής βιοαποβλήτων και ανακυκλώσιμων υλικών, τη δημιουργία σύγχρονων εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων και βιοαποβλήτων (ΜΕΑ και ΜΕΒΑ), τη σοβαρή αναβάθμιση των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) και στο πλαίσιο αυτό την αξιοποίηση των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και των Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) για τη διαλογή των ανακυκλώσιμων υλικών, τον υπολογισμό ανά Δήμο της ποσότητας των ανακυκλώσιμων υλικών και των αντίστοιχων προσμίξεων που του αναλογούν και την ενεργειακή αξιοποίηση εναλλακτικών (δευτερογενών/απορριμματογενών) καυσίμων και των υπολειμμάτων της επεξεργασίας».

«Η αναμενόμενη αύξηση των ποσοτήτων των αποβλήτων που διακριτά συλλέγονται για ανακύκλωση, θα δημιουργήσει αυξημένες ανάγκες στη λειτουργία των ΚΔΑΥ, τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με αύξηση του αριθμού ή/και της δυναμικότητας των ΚΔΑΥ, με τεχνολογική αναβάθμισή τους αλλά και με την αξιοποίηση των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και των Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) για τη διαλογή των ανακυκλώσιμων υλικών. Παράλληλα, τα ΚΔΑΥ θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν, ώστε από τα μη αξιοποιήσιμα υλικά να μπορούν να παράγουν εναλλακτικό (δευτερογενές) καύσιμο, κάτι όμως που μπορεί να επιτυγχάνεται και μέσω τροφοδότησης των υπολειμμάτων των ΚΔΑΥ στις αντίστοιχες ΜΕΑ».

Είναι γνωστή η πίεση που ασκείται, εδώ και χρόνια, από ιδιωτικά ΚΔΑΥ για τη μετατροπή τους σε μικρές ΜΕΑ και ιδιαίτερα για τη διασφάλιση της δυνατότητας να παράγουν δευτερογενή καύσιμα. Πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ΚΔΑΥ της WATT ΑΕ, στην ΟΕΔΑ της Φυλής. Με αυτό το δεδομένο, η τροποποίηση θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως «φωτογραφική» διάταξη.

3. Τάση σύμφυσης ΚΔΑΥ – ΜΑΑ – ΜΕΑ

Στην τροποποίηση της ενότητας 7, επαναλαμβάνεται η σχετική πρόβλεψη του υφιστάμενου ΕΣΔΑ:
«Ως ΚΔΑΥ λειτουργούν οι ΜΑΑ και δύνανται να λειτουργήσουν και οι ΜΕΑ, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι αδειοδοτημένες να λειτουργούν γραμμή ΚΔΑΥ».

Με τα ΚΔΑΥ να μπορούν να ενσωματώσουν διεργασίες των ΜΑΑ/ΜΕΑ και τις ΜΑΑ/ΜΕΑ διεργασίες των ΚΔΑΥ, βρισκόμαστε μπροστά στο φαινόμενο μιας «σύμφυσης» των λειτουργιών των τριών αυτών υποδομών, που θα εξυπηρετεί σταθερά την πρακτική της καύσης.

4. Καύση υπολειμματικών σύμμεικτων

Στο ισχύον ΠΕΣΔΑ αναφέρεται:
«(ε) Δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης από υπολείμματα επεξεργασίας αποβλήτων ή/και από εναλλακτικά καύσιμα. Οι μονάδες αυτές μπορεί να είναι κεντρικές μονάδες για όλη τη χώρα (ενδεικτικά τουλάχιστον 3-4 μονάδες), χωρίς όμως να αποκλείεται αυτό να γίνεται καθετοποιημένα και εντός των ίδιων των ΜΕΑ, εφόσον αυτό κρίνεται τεχνικοοικονομικά εφικτό και προκριθεί από τα οικεία ΠΕΣΔΑ ή/και τους οικείους ΦΟΔΣΑ».

Στην τροποποίηση της ενότητας 8Β, αναφέρεται:
«Μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης, στις οποίες μπορεί να γίνεται ανάκτηση ενέργειας με θερμική επεξεργασία των Υπολειμμάτων των ΜΕΑ/ΜΑΑ ή/και των εναλλακτικών καυσίμων για τη δραστική ελαχιστοποίηση του τελικού υπολείμματος προς υγειονομική ταφή (απαραίτητες για την επίτευξη του στόχου ταφής κάτω από 10% μέχρι το 2030). Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης εντός ή εκτός της Περιφέρειας είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών σύμμεικτων ΑΣΑ».

Η καύση μη επεξεργασμένων, δηλαδή σύμμεικτων αστικών αποβλήτων, προβλέπεται ήδη στο ΕΣΔΑ. Η διαρκής επανάληψή της στο σχέδιο της τροποποίησης του ΕΣΔΑ υποκρύπτει τη μονιμοποίηση -παρά τη μεταβατικότητα που μας υπόσχονται- μιας πολύ επικίνδυνης, για το περιβάλλον και την υγεία, πρακτικής. Είτε επειδή θα αργήσουν να κατασκευαστούν οι ΜΑΑ/ΜΕΑ, είτε επειδή θα επιχειρηθεί να παρακαμφθούν, σε όφελος ιδιωτικών μονάδων καύσης.

5. Παντοειδής ενίσχυση της διείσδυσης των ιδιωτών στη διαχείριση των αποβλήτων

Στην τροποποίηση της ενότητας 5Β, αναφέρεται:
«Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, είναι δυνατή η επεξεργασία των υπολειπόμενων σύμμεικτων αποβλήτων σε ΜΕΑ/ΜΑΑ οι οποίες έχουν υλοποιηθεί με επιχειρηματική πρωτοβουλία και στις οποίες τηρείται η ιεράρχηση των αποβλήτων, υπό την προϋπόθεση συνεργασίας αυτών με τον οικείο ΦΟΔΣΑ».

Στις τροποποιήσεις των ενοτήτων 8Γ και 10, αναφέρεται:
«Επίσης είναι επιτρεπτή η δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης με επιχειρηματική πρωτοβουλία».
Για μια ακόμη φορά, αποδεικνύεται η πρόσδεση των κυβερνητικών επιλογών στις εργολαβικές επιδιώξεις, οι οποίες είναι απολύτως σαφές ότι ενθαρρύνονται και υποστηρίζονται. Αυτή επιλογή θα λειτουργήσει καταλυτικά, στο μέλλον, ιδιαίτερα αν σκεφτούμε ότι η καύση -ακόμη και σύμμεικτων- επιδιώκεται να καταστεί βασική μέθοδος διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, δημιουργώντας ένα ελκυστικότατο οικονομικό αντικείμενο.

6. Εκτροπή ΒΑΑ και εκτροπή από την ταφή

Στην ενότητα 9 προτείνεται μια προσθήκη, σχετική με την εκτροπή των ΒΑΑ από την υγειονομική ταφή. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να αναφερθούμε σε δύο στόχους του υφιστάμενου ΕΣΔΑ, που είναι εξόφθαλμα μη ρεαλιστικοί:

«Βιολογικά απόβλητα: Υποχρεωτική χωριστή συλλογή τους έως 31 Δεκεμβρίου 2022
Με στόχο την εκτροπή από την ταφή, αλλά και την ανακύκλωση και αξιοποίησή τους, το άρθρο 41 του Νόμου 4042/2012, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 2 του άρθρου 84 του ν.4685/2020, ορίζει ότι από 31 Δεκεμβρίου 2022 – δηλαδή ένα χρόνο νωρίτερα από τις προβλέψεις της Οδηγίας 2018/851 – τα βιολογικά απόβλητα είτε διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται στην πηγή, είτε συλλέγονται χωριστά και δεν αναμιγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων. Συνεπώς καθίσταται υποχρεωτική η χωριστή συλλογή των βιολογικών αποβλήτων από 31 Δεκεμβρίου 2022. Η θέσπιση του στόχου αυτού έναν χρόνο νωρίτερα από ό,τι προβλέπει το ενωσιακό δίκαιο επιλέχθηκε συνειδητά, γιατί τα βιοαπόβλητα αποτελούν ένα ρεύμα, του οποίου η επιτυχής διαχείριση έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη σε όλη την υπόλοιπη αλυσίδα της ΔΣΑ».

«Ελαχιστοποίηση της υγειονομικής ταφής στο 10% μέχρι το 2030
Εφαρμογή στην πράξη της πυραμίδας ιεράρχησης των μεθόδων διαχείρισης των αποβλήτων, όπου η υγειονομική ταφή –πάντα και μόνο μετά από κατάλληλη προεπεξεργασία των αποβλήτων –θα αποτελεί την τελευταία επιλογή. Προς την κατεύθυνση αυτή, η Ελλάδα επιλέγει, όχι μόνο να μη χρησιμοποιήσει τη δυνατότητα παρεκκλίσεων που της παρέχεται από την Οδηγία (ΕΕ) 2018/850 για μετάθεση του στόχου μείωσης της ποσότητας των αστικών αποβλήτων που διατίθενται με υγειονομική ταφή κατά μέγιστο στο 10% μέχρι το 2040, αλλά αντιθέτως να υιοθετήσει ένα εξαιρετικά φιλόδοξο αλλά και συγχρόνως ρεαλιστικό εμπροσθοβαρή στόχο, μέσω ενός ολοκληρωμένου και σαφώς οριοθετημένου σχεδιασμού που περιλαμβάνεται στο παρόν ΕΣΔΑ, ώστε το μέγιστο ποσοστό αστικών αποβλήτων που θα καταλήγουν σε υγειονομική ταφή να μην ξεπερνά το 10%κ.β. ήδη από το 2030».

Η χωριστή συλλογή των ΒΑΑ όχι μόνο δε θα έχει ολοκληρωθεί στις 31/12/2022, αλλά βρίσκεται στα «τάρταρα», ενώ η υγειονομική ταφή των ΑΣΑ κυμαίνεται στο 80%. Προφανώς, οι επιδόσεις της χώρας μας στην εκτροπή από τη ταφή -ιδιαίτερα των ΒΑΑ- είναι από τις χειρότερες στην ΕΕ. Παρόλα αυτά, επιλέχθηκε να τεθούν εμπροσθοβαρείς στόχοι, που είναι μαθηματικά βέβαιο ότι δε θα υλοποιηθούν. Το λογικό θα ήταν να αναπροσαρμοστούν, τουλάχιστον στα επίπεδα που επιτρέπουν οι οδηγίες της ΕΕ. Το ότι αυτό δε συμβαίνει, μέσα από την παρούσα τροποποίηση του ΕΣΔΑ είναι μια σκόπιμη επιλογή, προκειμένου να υπάρξει νομιμοποιητική βάση στην προώθηση της καύσης.

Για του λόγου το αληθές, παραθέτουμε το εξής απόσπασμα, από την τρέχουσα διαδικασία αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ Αττικής: «αποδεικνύεται, ότι ο συγκεκριμένος στόχος (σημ.: του 10%) δεν επιτυγχάνεται χωρίς δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων ΑΣΑ και τον εξευγενισμό τους για το σκοπό αυτό, στις οποίες σύμφωνα με το αναθεωρημένο ΕΣΔΑ θα υφίστανται επεξεργασία τα υπολείμματα και ενδεχομένως και τα παραγόμενα δευτερογενή καύσιμα».

7. Το ύψος και η στόχευση της χρηματοδότησης

Στην τροποποίηση της ενότητας 11, προτείνεται η αναδιατύπωση σχετικού εδαφίου του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ, ως εξής:
«Όσον αφορά στη νέα Προγραμματική Περίοδο 2021-2027, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/1058 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης τού Ιουνίου 2021 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ), δεν θα στηριχθούν:
• Επενδύσεις σε χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, με εξαίρεση:
– τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις
– τις επενδύσεις που αφορούν τον παροπλισμό, τη μετατροπή ή την ασφάλεια των υφιστάμενων χώρων υγειονομικής ταφής υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω επενδύσεις δεν αυξάνουν την δυναμικότητά τους.
Τη νέα Προγραμματική Περίοδο θα στηριχθούν επενδύσεις για ΜΑΑ ύψους 600 εκ. ευρώ.»

Με την προηγούμενη διατύπωση εξαιρούνταν χώροι υγειονομικής ταφής (συνολικά) και εγκαταστάσεις για την επεξεργασία υπολειμματικών αποβλήτων. Ίσως έτσι να έχουμε μια επιπλέον εξήγηση για την υιοθέτηση του όρου «ΜΑΑ». Επίσης, με τη νέα διατύπωση, φαίνεται να ευνοείται η συνέχιση της λειτουργίας του ΧΥΤΑ Φυλής (με «τη μετατροπή ή ασφάλεια των υφιστάμενων χώρων υγειονομικής ταφής»), αφού δε διαφαίνεται πρόθεση κατασκευής νέων ΧΥΤΥ στην Αττική.

Πέρα από αυτά, έχουμε να διατυπώσουμε ορισμένες απορίες και σκέψεις:
– Με ποια δεδομένα ισχυρίζονται ότι θα εξαλείψουν τους ΧΥΤΑ; Τι θα γίνεται με τα υπολειμματικά σύμμεικτα μέχρι να κατασκευαστούν οι ΜΕΑ/ΜΑΑ, ή το υπόλειμμά τους μετά την κατασκευή τους;
– Στις εξαιρέσεις της χρηματοδότηση από το συγκεκριμένο ταμείο δεν περιλαμβάνονται ούτε ΧΥΤΕΑ. Αν προχωρήσει η γενίκευση της καύσης, οι ΧΥΤΕΑ δε θα είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας.
– Με τα τεράστια ποσά της χρηματοδότησης των ΜΑΑ θα μπορούσαν να δημιουργηθούν δεκάδες εργοστάσια πραγματικής ανακύκλωσης που θα έκαναν το χαρτί – χαρτί, το γυαλί – γυαλί, το μέταλλο – μέταλλο κ.ο.κ, αντί να γεμίσουμε με αναποτελεσματικές μονάδες τύπου ΕΜΑΚ Φυλής, που θα κάνουν τα πάντα SRF και RDF. Έτσι θα τηρούνταν οι αρχές της ιεράρχησης, θα δημιουργούνταν πολλές άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, η όχληση στο περιβάλλον θα ήταν μικρότερη και ευκολότερα αντιμετωπίσιμη. Ούτε καν με την προσφιλή στους εργολάβους διαδικασία των ΣΔΙΤ, αφού φαίνεται να προτιμούν την αρπαγή κρατικού χρήματος χωρίς κανένα επενδυτικό ρίσκο με μηδενικό παραγωγικό αποτύπωμα και με τεράστιο περιβαλλοντικό. Κάτι τέτοιο, με όρους ΕΕ, λέγεται «distortion of the market» (στρέβλωση της αγοράς) και αν αυτοί που εγκρίνουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια ήταν συνεπείς, θα έπρεπε να μην δώσουν ούτε ευρώ σε αυτές τις εγκαταστάσεις.

19.10.2022
ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής – Δ. Αθήνας
oxixytafilis.blogspot.com – ^[2] – f/b: Δυτικό Μέτωπο

Διαφωνούμε απόλυτα με την προσθήκη των τροποποιήσεων που επιτρέπουν την παραγωγή καύσιμων υλικών από τις περιφέρειες και την δημιουργία μονάδων καύσης στην χώρα μας.
Κατά την γνώμη μας το σχέδιο πρότασης αυτό είναι το χειρότερο που έχει κατατεθεί στην ιστορία της Ελλάδας!
Παρακαλούμε για :
Την πλήρη απόσυρση των όρων που επιτρέπουν την καύση αποβλήτων/ σύμμεικτων αποβλήτων και σύμμεικτων υπολειμμάτων, με οποιαδήποτε μορφή.
Την πλήρη απόσυρση των όρων που επιτρέπουν την παραγωγή srf/rdf από τις περιφερειακές μονάδες διαχείρισης αποβλήτων προς αποστολή σε μονάδες καύσης.

Το κράτος υποχρεούται να ενισχύσει δυναμικά την διαλογή στην Πηγή και μόνο αν το 50% της ανακύκλωσης γίνεται επιτυχώς, μπορεί να κατασκευαστεί επιπλέον εργοστάσιο, όπως προβλέπουν οι κανονισμοί της Ε.Ε. και με τους επιπλέον αυστηρούς όρους που βάζει αυτή.
Οποιαδήποτε άλλη πρόταση για καύση είναι παράνομη και θα πρέπει να αποσυρθεί, αλλιώς θα προκαλέσει αντιδράσεις και προσφυγές το ΣτΕ οι οποίες θα καθυστερήσουν ακόμη περισσότερο την εξεύρεση βιώσιμης λύσης.

Να αποσυρθεί τελείως η καύση αποβλήτων με οποιονδήποτε τρόπο!

Θέσεις του Δικτύου των ΦοΔΣΑ επί της τροποποίησης
του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων – ΕΣΔΑ

Με την υπ΄ αριθ. 39 Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου εγκρίθηκε το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) {ΦΕΚ 185/29 Σεπτεμβρίου 2020, τεύχος Πρώτο}, 10ετούς διάρκειας 2020 – 2030.
Με δεδομένη την κατάσταση της χώρας τόσο όσο αφορά τις υποδομές όσο και το χαμηλό ποσοστό ανακύκλωσης, το νέο ΕΣΔΑ χαρακτηρίσθηκε ως υπεραισιόδοξο για την επίτευξη των στόχων τα έτη ορόσημο 2025 & 2030.
Ιδιαίτερα υπεραισιόδοξος ήταν και ο στόχος για ταφή υπολείμματος κάτω του 10% μέχρι το 2030, παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2018/850 το προβλέπει έως το 2035.
Στη συνέχεια ψηφίσθηκε ο νόμος 4819/2021 {ΦΕΚ Α’ 129/23-7-2021} με τίτλο «Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων – Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ περί αποβλήτων και της Οδηγίας 94/62/ΕΚ περί συσκευασιών και απορριμμάτων συσκευασιών, πλαίσιο οργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, διατάξεις για τα πλαστικά προϊόντα και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές – πολεοδομικές, ενεργειακές και συναφείς επείγουσες ρυθμίσεις.»
Παρόλο που ο συγκεκριμένος νόμος προέβλεπε σειρά ρυθμίσεων και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την έναρξη δράσεων και υποστήριξη των δικαιούχων (ΦοΔΣΑ & Δήμων) όπως διακριτή διαλογή των προς ανακύκλωση υλικών στα ΚΔΑΥ, έναρξη δράσεων ανακύκλωσης σε σχολεία, δημοτικούς χώρους άθλησης, παιδικές χαρές, Δημόσιες Υπηρεσίες κλπ, σχεδόν τίποτα από αυτά δεν έχει ξεκινήσει.
Αντιθέτως συνεχίζεται η καθοδική πορεία της ανακύκλωσης, η διακοπή συμβάσεων της ΕΕΑΑ με τους Δήμους για λόγους που η ΕΕΑΑ έχει κατ’ επανάληψη δημοσιοποιήσει, η μη παροχή του κατάλληλου εξοπλισμού (οχημάτων & κάδων) σε Δήμους, κλπ.
Με αυτά τα δεδομένα, αναρτάται σε διαβούλευση η τροποποίηση του ΕΣΔΑ, η οποία κρίθηκε αναγκαία, προκειμένου να προσαρμοστεί στις νέες εξελίξεις της κυκλικής οικονομίας καθώς και στις πρόσφατες αλλαγές των κριτηρίων χρηματοδότησης των υποδομών διαχείρισης αποβλήτων, με σκοπό τη διασφάλιση της χρηματοδότησης των υποδομών από το ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Στο υπό αναθεώρηση ΕΣΔΑ, εκτός των αλλαγών των κριτηρίων χρηματοδότησης των υποδομών, εισάγονται και νέες παράμετροι, οι οποίες χρήζουν διευκρίνισης και περαιτέρω τεκμηρίωσης, δεδομένου ότι αλλάζουν άρδην το μέχρι σήμερα ισχύον θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ΦοΔΣΑ αλλά και της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων.
Μάλιστα, το πρώτο μείζον ζήτημα που προκύπτει, είναι ότι, ενώ το ΕΣΔΑ, ως Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, έχει την ισχύ διοικητικής πράξης και όχι νόμου, επιχειρείται μέσω της τροποποίησής του η καταστρατήγηση των νόμων που κατοχυρώνουν την αποκλειστική αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ειδικότερα των ΦοΔΣΑ, σε ζητήματα διαχείρισης αστικών αποβλήτων.
Ειδικότερα
– Προβλέπεται η αναβάθμιση των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) και η αξιοποίηση των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και των Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) για τη διαλογή των ανακυκλώσιμων υλικών.
Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, είναι δυνατή η επεξεργασία των υπολειπόμενων σύμμεικτων αποβλήτων σε ΜΕΑ/ΜΑΑ οι οποίες έχουν υλοποιηθεί με επιχειρηματική πρωτοβουλία και στις οποίες τηρείται η ιεράρχηση των αποβλήτων, υπό την προϋπόθεση συνεργασίας αυτών με τον οικείο ΦΟΔΣΑ.
– Προβλέπεται η λειτουργία Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης, στις οποίες μπορεί να γίνεται ανάκτηση ενέργειας με θερμική επεξεργασία των υπολειμμάτων των ΜΕΑ/ΜΑΑ ή/και των εναλλακτικών καυσίμων για τη δραστική ελαχιστοποίηση του τελικού υπολείμματος προς υγειονομική ταφή (απαραίτητες για την επίτευξη του στόχου ταφής κάτω από 10% μέχρι το 2030). Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης εντός ή εκτός της Περιφέρειας είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών σύμμεικτων ΑΣΑ.
Εδώ, πρέπει να σημειωθεί ιδιαίτερα, ότι από την πρόταση τροποποίησης δεν προκύπτει η δυνατότητα ενεργειακής αξιοποίησης μόνο του υπολείμματος των αποβλήτων μετά από την επεξεργασία τους σε ΜΕΑ, αλλά η δυνατότητα ενεργειακής αξιοποίησης του πράσινου κάδου των συμμείκτων, πριν καν αυτά υποστούν οποιαδήποτε επεξεργασία. Πρακτικά, αναφερόμαστε περίπου το 80% των αστικών αποβλήτων.
– Προβλέπεται, υπό μορφή απειλής, ότι αν οι ΦοΔΣΑ, ως νομικά πρόσωπα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με αποκλειστική αρμοδιότητα, δεν συμμορφωθούν με την υποχρέωση συνεργασίας με ιδιώτες επενδυτές στην κατεύθυνση της καύσης των αποβλήτων, τότε η Πολιτεία θα αφαιρέσει από τους ΟΤΑ την αρμοδιότητα διαχείρισης των αστικών αποβλήτων και θα την αναθέσει απευθείας στους ιδιώτες επενδυτές, ακόμα και αν διαφωνούν οι ΦοΔΣΑ και οι τοπικές κοινωνίες, κατά την απολύτως ανέλεγκτη κρίση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Οι παραπάνω προτεινόμενες αλλαγές αλλάζουν τελείως το τοπίο αφού
• αφ’ ενός θεσμικά καταργούν την αποκλειστική αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε ζητήματα διαχείρισης των αστικών στερών αποβλήτων επιτρέποντας τη διαχείρισή τους μέσω ιδιωτικών ΜΕΑ
• αφ’ ετέρου επιτρέπουν την ενεργειακή αξιοποίηση του σύμμεικτου αποβλήτου σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης.
Επιπλέον ερώτημα γεννάται για την σοβαρή αναβάθμιση των ΚΔΑΥ με δεδομένη τη θέση του νέου προγράμματος ότι όλα τα ρεύματα θα οδηγούνται σε RRF.
Τέλος, προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι, ενώ στο άρθρο 166 παρ. 2 του ν. 4951/2002 προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Συντονισμού και Καθοδήγησης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, η οποία συντονίζει τις αρμόδιες υπηρεσίες και τους φορείς εξειδίκευσης και εφαρμογής του Ε.Σ.Δ.Α. και των Π.Ε.Σ.Δ.Α., , εισηγείται στα αρμόδια κυβερνητικά όργανα τα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα αποτελεσματικής εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής διαχείρισης των στερεών αποβλήτων και συνεργάζεται με τις αρμόδιες αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης συγχρηματοδότησης των έργων και των δράσεων του Ε.Σ.Δ.Α. και των Π.Ε.Σ.Δ.Α., με τη συμμετοχή και εκπροσώπου του Δικτύου ΦοΔΣΑ, η Επιτροπή αυτή ουδέποτε ενεργοποιήθηκε, εν όψει μάλιστα του μείζονος ζητήματος της επικείμενης τροποποίησης του ΕΣΔΑ.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι τα παρακάτω :
– Για ποιο λόγο δεν ζητήθηκε ούτε από την ΚΕΔΕ, ούτε από τους ΦοΔΣΑ, η διατύπωση οποιασδήποτε άποψης σε σχέση με την προτεινόμενη τροποποίηση;
– Για ποιο λόγο δεν ζητήθηκε η γνώμη της Επιτροπής Συντονισμού και Καθοδήγησης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων του άρθρου 166 παρ. 2 του ν. 4951/2022 ;
– Για ποιο λόγο δεν επιλέγεται η κοινοβουλευτική οδός της τροποποίησης της υφιστάμενης νομοθεσίας για την αρμοδιότητα της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων, αλλά αντίθετα μεθοδεύεται η καταστρατήγησή της, μέσω Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου που ρυθμίζει την κατάσταση σε τελείως αντίθετη κατεύθυνση από την ισχύουσα νομοθεσία;
– Πως συνάδει η παράλληλη λειτουργία των ιδιωτικών ΜΕΑ με τις ΜΕΑ αρμοδιότητας των ΦοΔΣΑ;
– Εάν ο ΦοΔΣΑ, μέσω των Δήμων που συμμετέχουν σε αυτόν επιθυμούν τη συνέχιση της εξυπηρέτησης από τι ιδιωτικές ΜΕΑ, πιθανόν λόγω διαφοράς τιμής, τι θα γίνουν οι συγχρηματοδοτούμενες ΜΕΑ;
– Πως θα συγχρηματοδοτηθούν οι σχεδιαζόμενες ΜΕΑ με την αβεβαιότητα που περιεγράφηκε προηγουμένως;
– Γιατί ένας επιχειρηματίας να επενδύσει ένα σημαντικό κεφάλαιο, όταν γνωρίζει ότι σε λίγα χρόνια δεν θα έχει τη δυνατότητα να επεξεργαστεί τα αστικά απορρίμματα, λόγω κατασκευής των σχεδιαζόμενων ΜΕΑ από τους ΦοΔΣΑ; Μια τέτοιου είδους επένδυση δεν πρόκειται να αποτελέσει αντικείμενο επιλογής κανενός επενδυτή. Επομένως, ή δεν θα υπάρξουν τέτοιες επενδύσεις, ή οι επενδυτές θα προβούν σε μια τέτοια επένδυση, μόνο αν υπάρχει ήδη η διαβεβαίωση ότι οι «επιχειρηματικές ΜΕΑ/ΜΑΑ» θα συνεχίσουν να λειτουργούν και μετά το 2030, και μετά την ολοκλήρωση των ΠΕΣΔΑ.
– Ποιος εγγυάται και ποιος θα επιβλέπει την λειτουργία της μηχανικής επεξεργασίας, προκειμένου να μην οδηγούνται πολύτιμα ανακυκλώσιμα υλικά για δημιουργία καλύτερου υλικού προς καύση;

Η προτροπή και θεσμοθέτηση μιας τέτοιας ρύθμισης είναι βέβαιο ότι θα αποδυναμώσει ακόμη περαιτέρω την διαλογή στη πηγή και την ανακύκλωση.
Με όλες αυτές τις διαπιστώσεις και τα ερωτήματα είναι ξεκάθαρο πως, με μια κατ’ επίφαση διαβούλευση τροποποίησης του ΕΣΔΑ, των δυο εβδομάδων, το ΥΠΕΝ επιχειρεί την προώθηση της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας στην επεξεργασία των ΑΣΑ και της απευθείας καύσης των σύμμεικτων σε ιδιωτικές Μονάδες.
Το περιεχόμενο της τροποποίησης αποτελεί ανατροπή :
 Στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ειδικότερα των ΦοΔΣΑ ως προς την υλοποίηση και λειτουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας, υποβιβάζοντας τους Φορείς από αποκλειστικά αρμόδιους σε συνεργάτες των επιχειρηματιών.
 Στον σχεδιασμό και την χρηματοδότηση των έργων ΜΕΑ/ΜΑΑ, καθώς υπεισέρχονται οι αστάθμητοι παράγοντες των ιδιωτικών μονάδων.
 Στην εθνική στρατηγική, σύμφωνα με την οποία η ενεργειακή αξιοποίηση ήταν αποδεκτή μόνο για υπολειμματικά προϊόντα επεξεργασίας στις Μονάδες.
Η προωθούμενη τροποποίηση είναι μια κραυγαλέα παραδοχή πως οι στόχοι που προέβλεψε το ΕΣΔΑ 2020 για το 2025 έχουν ήδη ακυρωθεί, ενώ παράλληλα ο Εθνικός Σχεδιασμός είναι ο Δούρειος Ίππος για να καταλυθεί η έννοια του δημόσιου συμφέροντος στη διαχείριση των ΑΣΑ.
Ταυτόχρονα, υπονομεύει την επίπονη αλλά ορθή πρακτική που πρέπει να εφαρμόσουν οι ΟΤΑ, της εκτεταμένης σε όλα τα ρεύματα και ευρείας ΔσΠ (για την υστέρηση της οποίας ευθύνεται η Πολιτεία με καθυστερήσεις στην ένταξη έργων και χρηματοδότηση του αναγκαίου εξοπλισμού) στρέφοντας τους Δήμους στην εύκολη λύση της καύσης για οποιεσδήποτε ποσότητες σύμμεικτων.
Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο, ότι καθυστέρηση στην ένταξη μονάδων επεξεργασία αποβλήτων παρουσιάζεται ιδίως σε περιοχές όπου ήδη δραστηριοποιούνται ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Τέλος, η προσχηματική διαβούλευση των τροποποιήσεων του ΕΣΔΑ, χωρίς ενημέρωση και προηγούμενο διάλογο με τους ΦοΔΣΑ, αποδεικνύει την αγεφύρωτη απόσταση που χωρίζει το Κράτος από την Αυτοδιοίκηση.

Για όλους τους παραπάνω λόγους το Δίκτυο των ΦοΔΣΑ είναι αντίθετο
• στην καταστρατήγηση της νομοθεσίας που κατοχυρώνει την αποκλειστική αρμοδιότητα των ΦοΔΣΑ
• στη μεθόδευση της δημιουργίας ιδιωτικών ΜΕΑ
• στην απευθείας διάθεση των σύμμεικτων αποβλήτων για ενεργειακή αξιοποίηση.
Ο σχεδιασμός θα πρέπει να εξελιχθεί σύμφωνα με τις κατευθύνσεις των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και οι προσπάθειες να επικεντρωθούν στην διαλογή στη πηγή με έμπρακτη υποστήριξη από την Πολιτεία και τα συναρμόδια Υπουργεία στους τομείς που εμφανώς έχουν αποτελματωθεί.
Ζητούμε την ανάκληση των προτάσεων που αφορούν την παραβίαση των αρμοδιοτήτων των ΦοΔΣΑ, παράταση της διαβούλευσης για αυτό το μείζον ζήτημα καθώς και συνάντηση με τα Υπουργεία Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, για να συζητηθούν αναλυτικά όλα τα δεδομένα.

Θέσεις του Δικτύου των ΦοΔΣΑ επί της τροποποίησης
του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων – ΕΣΔΑ (νομικό σκέλος)

Ως προς το νομικό σκέλος της προωθούμενης αναθεώρησης του ΕΣΔΑ, ισχύουν τα εξής:

Α. Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
1. Σύμφωνα με το άρθρο 102 του Συντάγματος:
«1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Νόμος καθορίζει το εύρος και τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την κατανομή τους στους επί μέρους βαθμούς. Με νόμο μπορεί να ανατίθεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους.
2. Oι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Oι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος ορίζει.
3. Με νόμο μπορεί να προβλέπονται για την εκτέλεση έργων ή την παροχή υπηρεσιών ή την άσκηση αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης αναγκαστικοί ή εκούσιοι σύνδεσμοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που διοικούνται από αιρετά όργανα.
4. Το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης εποπτεία που συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους. O έλεγχος νομιμότητας ασκείται, όπως νόμος ορίζει. Πειθαρχικές ποινές στα αιρετά όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκτός από τις περιπτώσεις που συνεπάγονται αυτοδικαίως έκπτωση ή αργία, επιβάλλονται μόνο ύστερα από σύμφωνη γνώμη συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από τακτικούς δικαστές, όπως νόμος ορίζει.»
2. Σύμφωνα με το άρθρο 75 του ν. 3463/2006:
«Ι. Οι δημοτικές και οι κοινοτικές αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας.
Οι αρμοδιότητες των Δήμων και Κοινοτήτων αφορούν, κυρίως, τους τομείς:
…. β) Περιβάλλοντος, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως:
4. Η καθαριότητα όλων των κοινόχρηστων χώρων της εδαφικής τους περιφέρειας, η αποκομιδή και διαχείριση των αποβλήτων, καθώς και η κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση συστημάτων αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού και η λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των κοινόχρηστων χώρων και ιδιαίτερα των χώρων διάθεσης απορριμμάτων από εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με την κείμενη σχετική νομοθεσία.»
3. Σύμφωνα με το άρθρο 225 του ν. 4555/2018:
«1. Οι δήμοι των περιφερειών της ηπειρωτικής χώρας, πλην της περιφέρειας Αττικής, συνιστούν Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) είτε ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με τη μορφή συνδέσμου είτε ως επιχειρήσεις Ο.Τ.Α. με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας του άρθρου 236 του παρόντος, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του παρόντος και με το άρθρο 245.»
4. Σύμφωνα με το άρθρο 227 του ν. 4555/2018:
«1. Οι ΦΟΔΣΑ είναι αποκλειστικά αρμόδιοι για:
Την υλοποίηση μέτρων και έργων που προωθούν την ιεράρχηση των δράσεων και των εργασιών διαχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 29 του ν. 4042/2012 (Α΄24) και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο οικείο ΠΕΣΔΑ.
Ειδικότερα είναι αρμόδιοι για:
α. Την εκπόνηση προγραμμάτων πρόληψης-μείωσης παραγωγής αποβλήτων.
β. Την κατασκευή και λειτουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων και σταθμών μεταφόρτωσης, σύμφωνα με το οικείο ΠΕΣΔΑ, πλην αυτών που υλοποιούνται από τους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, σύμφωνα με το άρθρο 228 του παρόντος. Είναι δυνατόν να μην γίνονται αποδεκτά απόβλητα, εξαιρουμένων των αστικών, τα οποία λόγω της σύνθεσης, του είδους ή της ποιότητας και ποσότητάς τους δεν καθιστούν με τις υπάρχουσες δυνατότητες εφικτή την επεξεργασία των αποβλήτων αυτών.
γ. Την υγειονομική ταφή της περίπτωσης ζ΄ και τη λειτουργία χώρων της περίπτωσης η΄ του άρθρου 2 της Η.Π29407/3508/2002 απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Υγείας και Πρόνοιας (Β΄1572) για τα αστικά απόβλητα, με δυνατότητα αποδοχής και λοιπών στερεών μη επικινδύνων, καθώς και επικινδύνων αποβλήτων.
δ. Τη μηχανική – βιολογική επεξεργασία σύμμεικτων αστικών αποβλήτων, της παρ.5 του άρθρου 1 της οικ. 56366/4351/2014 κοινής απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Β΄ 3339).»

Από το σύνολο των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι η καθαριότητα αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των ΟΤΑ α’ βαθμού, κατοχυρωμένη συνταγματικά, ο δε τομέας της καθαριότητας που αφορά τη διαχείριση, επεξεργασία και υγειονομική ταφή των αστικών αποβλήτων αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ), οι οποίοι αποτελούν νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ α’ βαθμού.

Β. Ο ΝΟΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΕΣΔΑ

1. Σύμφωνα με το άρθρο 81 του Συντάγματος:
«1. Tην Kυβέρνηση αποτελεί το Yπουργικό Συμβούλιο που απαρτίζεται από τον Πρωθυπουργό και τους Yπουργούς. Nόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύνθεση και τη λειτουργία του Yπουργικού Συμβουλίου. Mε διάταγμα που προκαλεί ο Πρόεδρος της Kυβέρνησης μπορεί να διοριστούν ένας ή περισσότεροι από τους Yπουργούς Aντιπρόεδροι του Yπουργικού Συμβουλίου…»
2. Σύμφωνα με το άρθρο 82 του Συντάγματος:
«1. H Kυβέρνηση καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της Xώρας, σύμφωνα με τους ορισμούς του Συντάγματος και των νόμων.
2. O Πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της Kυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, καθώς και των δημόσιων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων…»
3. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ν. 4622/2019:
«1. Τα σχέδια των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου (Π.Ν.Π.), των Διαταγμάτων που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου και οι γραπτές εισηγήσεις των Yπουργών για έκδοση Πράξεων του Υπουργικού Συμβουλίου (Π.Υ.Σ.), μαζί με τα κείμενα των πράξεων και των Διαταγμάτων αυτών, διαβιβάζονται στον Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου για την απαραίτητη επεξεργασία και την εγγραφή τους στην ημερήσια διάταξη, τουλάχιστον μια (1) εβδομάδα πριν την τακτική συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, προκειμένου να εισαχθούν για συζήτηση σε αυτό.
2. Οι πράξεις και τα Διατάγματα της παραγράφου 1 υπογράφονται από τη νόμιμη πλειοψηφία, όπως αυτή καθορίζεται από τον Κανονισμό Λειτουργίας του Υπουργικού Συμβουλίου και των Συλλογικών Κυβερνητικών Οργάνων, με την επιφύλαξη των διατάξεων των παραγράφων 3 και 4 του παρόντος άρθρου. Οι τυχόν μειοψηφίες ή επιφυλάξεις μελών του Υπουργικού Συμβουλίου καταχωρίζονται στα πρακτικά. Στα πρωτότυπα των πράξεων και των Διαταγμάτων της παραγράφου 1 αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα των μελών της Κυβέρνησης, τα οποία και υπογράφουν παραπλεύρως του ονόματός τους…..
5. Οι Π.Ν.Π. και τα Διατάγματα, των οποίων τα πρωτότυπα φυλάσσονται στην Προεδρία της Κυβέρνησης, και οι Π.Υ.Σ., των οποίων η δημοσίευση επιβάλλεται από τον νόμο, δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με μέριμνα του Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου, ο οποίος και αποστέλλει στο Εθνικό Τυπογραφείο για δημοσίευση, ακριβές αντίγραφο των κειμένων με τα ονόματα των μελών της Κυβέρνησης που τα υπογράφουν…»
4. Σύμφωνα με το άρθρο 55 του ν. 4819/2021:
«1…Γ. Το ΕΣΔΑ έχει στρατηγικό χαρακτήρα, εκπονείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σύμφωνα με το άρθρο 54 και εγκρίνεται με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου. Το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί να προβεί σε τροποποιήσεις του, εφόσον τις θεωρεί αναγκαίες, προκειμένου να καταστεί δυνατή η εφαρμογή και να βελτιωθεί η λειτουργικότητά του.»

Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτουν τα εξής:
α) Το ΕΣΔΑ, ως πράξη υπουργικού συμβουλίου (ΠΥΣ) δεν αποτελεί τυπικό νόμο, αλλά νομοθεσία εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση, άρα αφ’ ενός δεν κατισχύει των διατάξεων τυπικού νόμου, ούτε μπορεί να περιέχει πρωτογενή νομοθετική ρύθμιση, και αφ’ ετέρου εκδίδεται βάσει υφιστάμενης νομοθετικής εξουσιοδότησης.
β) Δεδομένου ότι δεν αποτελεί νομοθετική ρύθμιση, το ΕΣΔΑ, όπως όλες οι ΠΥΣ, υπάγεται στην κατηγορία των εκτελεστών κανονιστικών διοικητικών πράξεων, οι οποίες υποβάλλονται σε έλεγχο ακυρότητας από τα διοικητικά δικαστήρια, ενώ, αν δεν ακυρωθούν με απόφαση του ΣτΕ, παράγουν πλήρη έννομα αποτελέσματα.

Γ. Η ΚΑΤ’ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ

1. Σύμφωνα με το άρθρο 43 του Συντάγματος:
«1. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει τα διατάγματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων και δεν μπορεί ποτέ να αναστείλει την εφαρμογή τους ούτε να εξαιρέσει κανέναν από την εκτέλεσή τους.
2. Ύστερα από πρόταση του αρμόδιου Yπουργού επιτρέπεται η έκδοση κανονιστικών διαταγμάτων, με ειδική εξουσιοδότηση νόμου και μέσα στα όριά της. Eξουσιοδότηση για έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό.
3. (H παράγραφος 3 καταργείται).
4. Mε νόμους που ψηφίζονται από την Oλομέλεια της Bουλής μπορεί να παρέχεται εξουσιοδότηση έκδοσης κανονιστικών διαταγμάτων για τη ρύθμιση των θεμάτων που καθορίζονται σ’ αυτούς σε γενικό πλαίσιο. Mε τους νόμους αυτούς χαράζονται οι γενικές αρχές και οι κατευθύνσεις της ρύθμισης που πρέπει να ακολουθηθεί και τίθενται χρονικά όρια για τη χρήση της εξουσιοδότησης.
5. Tα κατά το άρθρο 72 παράγραφος 1 θέματα της αρμοδιότητας της Oλομέλειας της Bουλής δεν μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο εξουσιοδότησης κατά την προηγούμενη παράγραφο.»
2. Σύμφωνα με το άρθρο 73 του Συντάγματος :
«1. Tο δικαίωμα πρότασης νόμων ανήκει στη Bουλή και στην Kυβέρνηση.»

Με τις ανωτέρω διατάξεις παρέχεται στον κοινό νομοθέτη η δυνατότητα να μεταβιβάζει στην εκτελεστική εξουσία την αρμοδιότητά του προς θέσπιση κανόνων δικαίου. Τίθεται δε ο κανόνας ότι η νομοθετική εξουσιοδότηση, που επιβάλλεται να είναι ειδική και ορισμένη, παρέχεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως αρχηγό της εκτελεστικής εξουσίας, ο οποίος ασκεί την μεταβιβαζόμενη αρμοδιότητα με προεδρικά διατάγματα. Κατ΄ εξαίρεση, όμως, επιτρέπεται να ορισθούν ως φορείς της κατ΄ εξουσιοδότηση ασκούμενης νομοθετικής αρμοδιότητας και άλλα πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα της Διοικήσεως, εφ΄ όσον πρόκειται για ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό (βλ. Σ.τ.Ε. 1892/2010 Ολομ., 3973/2009 Ολομ. κ.α.). Ως «ειδικότερα θέματα», για την ρύθμιση των οποίων επιτρέπεται η νομοθετική εξουσιοδότηση σε άλλα πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα της Διοικήσεως, νοούνται μερικότερες περιπτώσεις θεμάτων που ρυθμίζονται ήδη στον τυπικό νόμο σε γενικό έστω, αλλά πάντως ορισμένο πλαίσιο (βλ. Σ.τ.Ε. 1892/2010 Ολομ, 152/2009, 4025/1998 Ολομ. κ.λπ.).
Επομένως, η Διοίκηση, όταν θεσπίζει κανονιστική ρύθμιση, κατ’ εξουσιοδότηση διατάξεως τυπικού νόμου, οφείλει, πρωτίστως, να τηρεί τα όρια που θέτει, σχετικά με το αντικείμενο και το περιεχόμενο της ρυθμίσεως, η εξουσιοδοτική διάταξη του τυπικού νόμου, περαιτέρω δε, οφείλει να θεσπίζει ρυθμίσεις σύμφωνες όχι μόνον με τους κανόνες δικαίου υπέρτερης τυπικής ισχύος (Σύνταγμα, κοινοτικό δίκαιο κ.λπ.), αλλά και με τους κανόνες της ισχύουσας νομοθεσίας, από τους οποίους δεν επιτρέπεται, κατ’ αρχήν, να θεσπίζονται αποκλίσεις με κανονιστική πράξη, εκτός αν παρέχεται ρητώς η δυνατότητα αυτή από την εξουσιοδοτική διάταξη, (βλ. ΣτΕ 1951/2009 κ.α.).
Από το ΣτΕ έχει κατ’ επανάληψη κριθεί ότι κανόνας δικαίου που έχει τεθεί από όργανα της εκτελεστικής λειτουργίας κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 43 του Συντάγματος είναι ανίσχυρος, ακυρωτέος και προσβάλλεται ως εκτελεστή διοικητική πράξη ( ΣτΕ 3596-3597/1991 Ολομ., 872/1992 Ολομ., 4666, 4670-4673/1998 Ολομ., 3630-3631/2004 Ολομ. ).

Δ. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΣΔΑ

1. Στο σημείο 5 της πρότασης, προβλέπεται η τροποποίηση της περίπτωσης (δ) του κειμένου υπό τον τίτλο «Διαχείριση ΑΣΑ»στην ενότητα 1.4.3. «Κύριοι στόχοι για το 2030 – Πού θέλουμε να πάμε» του υποκεφαλαίου 1.4. «Εθνική Πολιτική για τη Μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία» του κεφαλαίου 1. «ΠΟΛΙΤΙΚΗ-ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ», ως εξής:
«Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, είναι δυνατή η επεξεργασία των υπολειπόμενων σύμμεικτων αποβλήτων σε ΜΕΑ/ΜΑΑ οι οποίες έχουν υλοποιηθεί με επιχειρηματική πρωτοβουλία και στις οποίες τηρείται η ιεράρχηση των αποβλήτων, υπό την προϋπόθεσή συνεργασίας αυτών με τον οικείο ΦΟΔΣΑ.»

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο που αναλύθηκε παραπάνω επαρκώς, η πρόβλεψη λειτουργίας «επιχειρηματικών ΜΕΑ/ΜΑΑ» που θα διαχειρίζονται αστικά απόβλητα, αντίκειται ευθέως στο Σύνταγμα (άρθρο 102 παρ. 3), στη διάταξη του άρθρου 75 του ν. 3463/2006, και στη διάταξη του άρθρου 227 του ν. 4555/2018 που κατοχυρώνουν πέραν κάθε αμφιβολίας την αποκλειστική αρμοδιότητα των ΦοΔΣΑ στον τομέα της επεξεργασίας των αστικών αποβλήτων.
Με δεδομένο το ότι σήμερα δεν υφίστανται, ούτε έχουν σχεδιαστεί ή αδειοδοτηθεί στη χώρα, μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων από ιδιώτες επενδυτές, είναι προφανές ότι η περίοδος «μέχρι την ολοκλήρωση του συνόλου των δικτύων ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ», δηλαδή η περίοδος το αργότερο μέχρι το 2030, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί από ιδιώτες επενδυτές «ελκυστική» για την κατασκευή ΜΕΑ/ΜΑΑ, οι οποίες, σύμφωνα με την προτεινόμενη τροποποίηση, θα πρέπει να σχεδιαστούν, να αδειοδοτηθούν, να κατασκευαστούν και να λειτουργήσουν το πολύ μέχρι το 2030, οπότε θα παύσει η λειτουργία τους.
Από μια πρώτη ανάγνωση της πρότασης, οι ιδιώτες καλούνται να επενδύσουν ΧΩΡΙΣ να έχουν τη δυνατότητα διαστασιολόγησης των μονάδων, αφού δεν θα ξέρουν ποιοί Δήμοι θα επιλέξουν τις ιδιωτικές μονάδες και όχι τις ΜΕΑ/ΜΑΑ των ΦοΔΣΑ.
Επομένως, δεν δύναται κάποιος να εκτιμήσει το επενδυτικό ρίσκο που θα αναλάβει, αφού παράλληλα θα κατασκευάζονται και θα λειτουργούν οι ΜΕΑ/ΜΑΑ που προβλέπονται στα ΠΕΣΔΑ, ενώ σε κάθε περίπτωση η επένδυση θα έχει πολύ μικρό χρονικό ορίζοντα, μέχρι το 2030, οπότε θα έχουν ολοκληρωθεί οι ΜΕΑ/ΜΑΑ που προβλέπονται στα ΠΕΣΔΑ, άρα οι «επιχειρηματικές ΜΕΑ/ΜΑΑ» θα πρέπει να σταματήσουν να λειτουργούν.
Μια τέτοιου είδους επένδυση δεν πρόκειται να αποτελέσει αντικείμενο επιλογής κανενός επενδυτή. Επομένως, ή δεν θα υπάρξουν τέτοιες επενδύσεις, ή οι επενδυτές θα προβούν σε μια τέτοια επένδυση, μόνο αν υπάρχει η διαβεβαίωση ότι οι «επιχειρηματικές ΜΕΑ/ΜΑΑ» θα συνεχίσουν να λειτουργούν και μετά το 2030, και μετά την ολοκλήρωση των ΠΕΣΔΑ.
Ετσι, από μια δεύτερη ανάγνωση, η πρόταση αυτή έχει όλες τις δυνατότητες να ακυρώσει ολόκληρο τον εθνικό σχεδιασμό για την κατασκευή ΜΕΑ/ΜΑΑ με δημόσια χρηματοδότηση, αφού οι προβλεπόμενες μονάδες θα διαστασιολογηθούν χωρίς κανείς να εγγυηθεί ποιοί Δήμοι θα εξυπηρετηθούν σε αυτές και ποιοί σε «επιχειρηματικές ΜΕΑ/ΜΑΑ». Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είναι πρακτικά αδύνατο να χρηματοδοτηθούν από τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, τα έργα που έχουν προταθεί από τους ΦοΔΣΑ, για τα οποία δεν θα υπάρχει πλέον καμία απολύτως βεβαιότητα διαστασιολόγησης, και επομένως ελέγχου δαπάνης/οφέλους.
Εν ολίγοις, το αντικειμενικό αποτέλεσμα αυτής της πρότασης είναι η εγκατάλειψη του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης των αποβλήτων, η ακύρωση του ΕΣΔΑ επί της ουσίας, και η ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων.

2. Στο σημείο 8 της πρότασης, προτείνεται η προσθήκη της παραγράφου 4 στην υποενότητα 2.1.5.3 «Ανάπτυξη δικτύου βασικών υποδομών επεξεργασίας και διάθεσης» της ενότητας 2.1.5. «Κεντρικό ισοζύγιο και δίκτυο υποδομών ΑΣΑ» του υποκεφαλαίου 2.1. «Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ)» του κεφαλαίου 2. «ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ», ως εξής:
«4. Μονάδες Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ): Είναι μονάδες στις οποίες πραγματοποιείται μηχανική διαλογή των χωριστά συλλεγέντων ανακυκλώσιμων υλικών και βιολογική επεξεργασία του χωριστά συλλεγέντος οργανικού κλάσματος των αστικών αποβλήτων είτε με αερόβια διεργασία είτε με αναερόβια χώνευση. Οι ΜΑΑ θα παραλαμβάνουν επίσης ποσότητες υπολειμματικών συμμείκτων ΑΣΑ, οι οποίες θα βαίνουν διαχρονικά μειούμενες και οι οποίες θα υπόκεινται σε μηχανική και βιολογική επεξεργασία.».
Στη συνέχεια, προτείνεται η τροποποίηση της παρ. 6 της ίδιας υποενότητας, ως εξής:
«6. Μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης, στις οποίες μπορεί να γίνεται ανάκτηση ενέργειας με θερμική επεξεργασία των Υπολειμμάτων των ΜΕΑ/ΜΑΑ ή/και των εναλλακτικών καυσίμων για τη δραστική ελαχιστοποίηση του τελικού υπολείμματος προς υγειονομική ταφή (απαραίτητες για την επίτευξη του στόχου ταφής κάτω από 10% μέχρι το 2030). Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης εντός ή εκτός της Περιφέρειας είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών σύμμεικτων ΑΣΑ.»

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Με την πρόταση αυτή, προβλέπεται να κατασκευαστούν «μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης», δηλαδή όχι ΜΕΑ/ΜΑΑ αρμοδιότητας των ΦοΔΣΑ. Κατ’ αρχήν, ως προς την προοπτική ίδρυσης τέτοιων μονάδων, ισχύουν όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, για την περίπτωση των «επιχειρηματικών ΜΕΑ/ΜΑΑ».
Με την πρόταση αυτή όμως, τίθεται εκ νέου το θέμα της καύσης των αποβλήτων, και μάλιστα με τη μορφή των «υπολειμματικών σύμμεικτων», και όχι με τη μορφή του δευτερογενούς καυσίμου, όπως προβλέπει το υφιστάμενο ΕΣΔΑ.
Η πρόταση προβλέπει την καύση του συνόλου των υπολειμματικών συμμείκτων αποβλήτων, δηλαδή των ποσοτήτων που, σήμερα δεδομένης της χαμηλής διαλογής στην πηγή, ανέρχονται σε ποσοστά 80-90% της συνολικής ποσότητας των παραγόμενων αστικών αποβλήτων.
Και αντί η Πολιτεία να προωθεί την ενίσχυση της ανακύκλωσης ή της διαλογής των βιοαποβλήτων στην πηγή και της επεξεργασίας τους σε ΜΕΒΑ, προτείνει ως λύση την καύση των ποσοτήτων αυτών.
Εδώ όμως, προκύπτει ένα ακόμα ερώτημα : αν η καύση του σύμμεικτου αποβλήτου δίνει διέξοδο στη χώρα ως προς την επίτευξη του στόχου της ταφής του 10% των αποβλήτων, για ποιό λόγο να συνεχιστεί η χρηματοδότηση για την κατασκευή ΜΑΑ; Η χώρα μπορεί επ’ αόριστον να προβαίνει σε καύση των αποβλήτων του πράσινου κάδου, και να κάνει και οικονομία στο δημόσιο χρήμα…

3. Επίσης, στο σημείο 8, προτείνεται η τροποποίηση της παραγράφου 7 στην υποενότητα 2.1.5.3 «Ανάπτυξη δικτύου βασικών υποδομών επεξεργασίας και διάθεσης» της ενότητας 2.1.5. «Κεντρικό ισοζύγιο και δίκτυο υποδομών ΑΣΑ» του υποκεφαλαίου 2.1. «Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ)» του κεφαλαίου 2. «ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ», ως εξής:
«Τονίζεται ιδιαίτερα η δυνατότητα διαπεριφερειακής συνεργασίας για την ανάπτυξη ή/και τη χρήση και την αξιοποίηση του παραπάνω δικτύου βασικών υποδομών, εφόσον οι κατά περίπτωση συνθήκες το ευνοούν ή το επιβάλλουν. Η υλοποίηση της δυνατότητας διαπεριφερειακής συνεργασίας εναπόκειται στα οικεία ΠΕΣΔΑ ή/και στους οικείους ΦΟΔΣΑ, όμως μπορεί αυτό να γίνει και με πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ, εφόσον κριθεί απαραίτητο. Οι αποφάσεις του ΥΠΕΝ στην περίπτωση αυτή θα κατισχύουν έναντι όλων των υπολοίπων. Στην περίπτωση αυτή το ΥΠΕΝ μπορεί να προχωρήσει τόσο στη λήψη της σχετικής απόφασης, όσο και σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την υλοποίησή της, όπως -ενδεικτικά- η ωρίμανση σχετικών έργων. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη αφορά κάθε είδος και κατηγορία υποδομών, ακόμα και αυτών που δεν αναφέρονται ανωτέρω, έχει όμως αυξημένη σημασία αναφορικά με τις Μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης υπολειμμάτων ή/και εναλλακτικών καυσίμων. Ειδικότερα μάλιστα όσον αφορά τις Μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης, το ΥΠΕΝ διατηρεί τις ίδιες με τις προαναφερθείσες δυνατότητες και αρμοδιότητες ακόμη και στην περίπτωση που τελικώς επιλεγεί η υλοποίηση κάποιων μονάδων που δεν θα αφορούν διαπεριφερειακή συνεργασία, αλλά θα περιορίζονται ενδεχομένως σε επίπεδο περιφέρειας ή μέρους αυτής. Σε κάθε περίπτωση το ΥΠΕΝ θα είναι αρμόδιο για να αποφασίσει σχετικά με τον καθορισμό του αριθμού αυτών των Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης, των περιοχών εξυπηρέτησης ανά μονάδα και της χωροθέτησης (προσδιορισμού θέσης) των μονάδων αυτών. Δεν αποκλείεται η δυνατότητα πρωτοβουλίας των ΦΟΔΣΑ για τα ανωτέρω, όμως ακόμη και στην περίπτωση αυτή οι τελικές αποφάσεις 8 θα ληφθούν από το ΥΠΕΝ. Επίσης είναι επιτρεπτή η δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης με επιχειρηματική πρωτοβουλία.».

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Με την πρόταση αυτή, η Ελληνική Πολιτεία απειλεί ευθέως τους ΟΤΑ α’ βαθμού ότι αν δεν συμμορφωθούν με την υποχρέωση συνεργασίας με ιδιώτες επενδυτές στην κατεύθυνση της καύσης των αποβλήτων, τότε η Πολιτεία θα αφαιρέσει από τους ΟΤΑ την αρμοδιότητα διαχείρισης των αστικών αποβλήτων και θα την αναθέσει απευθείας στους ιδιώτες επενδυτές, ακόμα και αν διαφωνούν οι ΦοΔΣΑ και οι τοπικές κοινωνίες.
Η προοπτική αυτή δεν είναι καθόλου μακρινή, αντιθέτως είναι πολύ πιθανή, αν συνδυαστεί με το γεγονός ότι προτάσεις ένταξης ΜΕΑ/ΜΑΑ σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα που έχουν ήδη κατατεθεί, καθυστερούν αναιτιολόγητα, με αποκλειστική ευθύνη της Πολιτείας, για χρονικό διάστημα δύο ετών.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η πρόταση τροποποίησης του ΕΣΔΑ, όπως και το ίδιο το υφιστάμενο ΕΣΔΑ, βασίζεται στην αρχική παραδοχή της ανάγκης επίτευξης των στόχων που θέτει η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2018/850, μέχρι το 2030. Η παραδοχή αυτή είναι απολύτως ανακριβής και παραπλανητική, δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2018/850, στο άρθρο 5 παρ. 3 α, ΄προβλέπει ότι μέχρι το 2030 όλα τα απόβλητα που είναι κατάλληλα για ανακύκλωση ή άλλου είδους ανάκτηση, ιδίως όσον αφορά τα αστικά απόβλητα, δεν θα γίνονται δεκτά σε χώρο υγειονομικής ταφής.
Επίσης, με τις παρ. 5 και 6 του ίδιου άρθρου, η Οδηγία προβλέπει τα εξής:
«5. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσουν τη μείωση, έως το 2035, της ποσότητας των αστικών αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής στο 10 % ή λιγότερο της συνολικής ποσότητας των αστικών αποβλήτων που παράγονται (κατά βάρος).
6. Ένα κράτος μέλος δύναται να αναβάλει την προθεσμία για την επίτευξη των στόχων που αναφέρονται στην παράγραφο 5 για έως και πέντε έτη, με την προϋπόθεση ότι το εν λόγω κράτος μέλος:
α) διέθεσε με υγειονομική ταφή περισσότερο από το 60 % των αστικών αποβλήτων του που δημιουργήθηκαν το 2013, σύμφωνα με τις απαντήσεις στο κοινό ερωτηματολόγιο του ΟΟΣΑ και της Eurostat…»

Από τις παραπάνω προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2018/850, καθίσταται σαφές ότι Ελλάδα δεν υποχρεούται να πετύχει τους στόχους μείωσης των ποσοστών ταφής μέχρι το 20303. Όμως, θέτοντας η ίδια ως δική της επιλογή αυτό το χρονικό όριο, η Πολιτεία επιδιώκει να εμφανίσει ως αναπόφευκτη τόσο την εμπλοκή των ιδιωτών στον τομέα της καθαριότητας και της διαχείρισης των αποβλήτων, όσο και την καύση των αστικών αποβλήτων, ως αναγκαία μέθοδο επεξεργασίας τους.
Ο μόνος που πραγματικά εξυπηρετείται από τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, που δεν επιβάλλονται ούτε από την ευρωπαϊκή, ούτε από την εθνική νομοθεσία, είναι ο ιδιωτικός τομέας που θα αναλάβει τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων.
Εν κατακλείδι, η Πολιτεία καθυστερεί αναίτια τις εντάξεις έργων, ιδίως σε περιοχές όπου δραστηριοποιούνται ενεργοβόρες βιομηχανίες, δεν προωθεί την υλοποίηση των ΠΕΣΔΑ, εμφανίζει ως αναγκαία την λειτουργία ιδιωτικών ΜΕΑ/ΜΑΑ και την καύση των αποβλήτων, και προωθεί μια τροποποίηση του ΕΣΔΑ η οποία αντίκειται στο Σύνταγμα και σε σειρά διατάξεων τυπικών νόμων, τόσο επειδή η διαχείριση των αστικών αποβλήτων αποτελεί συνταγματικά κατοχυρωμένη αρμοδιότητα των ΟΤΑ α’ βαθμού, όσο και επειδή η Πολιτεία αποπειράται να υφαρπάξει αυτή την αρμοδιότητα όχι με την τροποποίηση των υφιστάμενων τυπικών νόμων, με δημόσιο διάλογο στη Βουλή, αλλά εν κρυπτώ και παραβύστω, με μια ΠΥΣ η οποία έχει ισχύ διοικητικής πράξης, άρα δεν μπορεί να υπερισχύσει των διατάξεων των νόμων, και η οποία μπορεί να προσβληθεί και να ακυρωθεί από το ΣτΕ.

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

…μια ακόμη παγωμένη διαβούλευση με τρία σχόλια, για το υπερκρίσιμο θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων που παράγει ο τεχνολογικός μας πολιτισμός που μοιάζει να έχει φτάσει στο ρυπαντικό του τέλμα με τις 5G , 6G, κτλ τηλεπικοινωνιακές τεχνολογίες , τα μεταλλαγμένα και την νανοτεχνολογία από τη μια κι από την άλλη τα γιγαντιαία δίκτυα των αγωγών που ζώνουν τον πλανήτη μεταφέροντας δηλητήρια της γης στη φυσική μορφή τους η επεξεργασμένα προορισμένα να λυσουν το προβλημα των ενεργειακών μας αναγκών ..

…κι ενώ ο τεχνολογικός πολιτισμός μας μοιάζει να φτάνει στη ρυπαντική και μολυσματική του ακμάδα οι χώρες νομοθετικά σέρνονται αδυνατώντας να παρακολουθήσουν το μεγάλο μολυσματικό και ρυπαντικό επιβήτορα που εκβιάζει πλέον απροκάλυπτα τα φυσικά μας πεδία και την ζωή του πλανήτη …

…στην χώρα μας, μια φτωχή και δύσμοιρη αποικιοκρατούμενη χώρα με πνιγμένο και φιμωμένο το πανάρχαιο πνευματικό φορτίο της υπάρχει όπως και σε γενικές γραμμές διεθνώς η ίδια κατάσταση ..που συνοψίζεται στα εξής:

-ανυπαρξία ενός ενιαίου θεσμικού πλαισίου μέσω νόμων προστασίας της γενικά φύσης αλλά και του ανθρωπογενούς-τεχνητού και φυσικού περιβάλλοντος ( πχ στην Ελλάδα δεν έχουν ακόμη νόμους ειδικούς προστασίας των 3 βασικών φυσικών πόρων που λέγονται αέρας, ύδωρ, έδαφος-υπέδαφος)

-ανυπαρξία ενός ενιαίου θεσμικού πλαισίου για την διαχείριση όλων εκείνων των παραγόντων μηχανισμών ουσιών κτλ που παράγει, συσσωρεύει και αποθηκεύει ως μια βαριά εγκληματική κληρονομιά στις μελλοντικές γενιές ασύδωτα τα τελευταία 300 χρόνια ο τεχνολογικός πολιτισμό μας

..οι ρυπαντικοί μολυσματικοί παράγοντες παραμένουν πολύ πρόχειρα ταξινομημένοι ,,με τις ουσίες και τους παράγοντες να διακρίνονται σε πολύ επικίνδυνoywς, επικίνδυνoywς και μη επικίνδυνoywς με ένα αυθαίρετο τρόπο… η έρευνα για την επικινδυνότητα και τις συνέπειες τους στα βιολογικά συστήματα και στα οικοσυστήματα εν γένει, παραμένει πενιχρή ως ανύπαρκτη ( πχ ( τεχνητά ηλεκτρομαγνητικά πεδία, νανοτεχνολογία), τα μέτρα κι οι έλεγχοι ευκαιριακοί άναρχοι με φορείς και στελέχη εντελώς ακατάλληλα χωρίς εκπαίδευση…

…στη χώρα μας που αποτελεί <> της απόρριψης και ταφής επικίνδυνων αποβλήτων >> και που με αυτή την απόρριψη διαπραγματευόμαστε την οικτρή οικονομική μας κατάσταση τα τελευταία χρόνια ..υποτίθεται υπάρχουν θεσπισμένα Εθνικά Σχέδια μεμονωμένα για τα απόβλητα γενικά για τα επικίνδυνα απόβλητα και για τα ΑΚΡΑ ( Αναλωμένα Καύσιμα και Ραδιενεργά Απόβλητα ) αλλά η θέσπιση τους αφορά όχι νόμους του κράτους αλλά υπουργικές αποφάσεις ..φευ …
…δηλαδή για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι και να δούμε σε τη υπόληψη βρίσκεται η περιβαλλοντική νομοθεσία στη χώρα μας ( την πατρίδα της απόρριψης και ταφής επικίνδυνων αποβλήτων ) να πούμε ότι στην Ελληνική Βουλή δεν έχουν συζητηθεί ποτέ και δεν έχουν ψηφιστεί νόμοι για την προστασία αυτή καθαυτή των φυσικών πόρων εδάφους, νερών, αέρα ούτε για τη διαχείριση των αποβλήτων, για πάνω από 30 χρόνια

…διαβάστε εδώ τις υπουργικές αποφάσεις των Εθνικών Σχεδιασμών για τα Απόβλητα , επικίνδυνα μη επικίνδυνα και ραδιενεργά…

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ και ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
^[3]

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
^[4]

ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΝΑΛΩΘΕΝΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ( ΑΚΡΑ )
^[5]

…άμποτε να δούμε Ενιαίο Κωδικό Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας πάει να πει νόμους προστασίας αέρα, ύδατος και εδάφους- υπεδάφους, φυσικών η/μ πεδίων και ζωντανών οργανισμών και κατά ακολουθίαν Ενιαίο Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων και Παραγόντων ( επικίνδυνων, μη επικίνδυνων και ραδιενεργών ) με νόμοι του κράτους όχι με τσόντες αποφάσεις στα κλεφτά και μουλωχτά

Ως Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος του ΤΕΕ/ΤΚΜ δηλώνουμε κατηγορηματικά την αντίθεσή μας στην πρόταση του τροποποιημένου ΕΣΔΑ για την καύση σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) για το διάστημα έως τη λειτουργία των δρομολογημένων ΜΕΑ/ΜΑΑ στις Περιφέρειες της χώρας.
Οι λόγοι της αντίρρησής μας εστιάζονται στα εξής:
• Η εν λόγω πρόταση αντιστρέφει την πυραμίδα ιεράρχησης των δράσεων διαχείρισης ΑΣΑ, μειώνοντας την ανάκτηση υλικών και πόρων και καταστρατηγώντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
• Η καύση σύμμεικτων ΑΣΑ έχει μεγαλύτερο κόστος σε σχέση με τα δευτερογενή καύσιμα λόγω της μικρότερης θερμογόνου δύναμης και το υψηλότερο ποσοστό υγρασίας.
• Αυτή τη στιγμή, στη χώρα δεν υπάρχει υφιστάμενη αδειοδοτημένη εγκατάσταση για καύση σύμμεικτων ΑΣΑ, οπότε εκφράζουμε τον προβληματισμό μας για το που θα οδηγηθούν τα ΑΣΑ ώστε να αξιοποιηθούν ενεργειακά. Επομένως, εξάγεται το συμπέρασμα πως θα κατασκευαστεί νέα μονάδα για την ενεργειακή αξιοποίηση των σύμμεικτων ΑΣΑ. Οι εγκαταστάσεις αυτές πρέπει να είναι μεγάλης δυναμικότητας και μακροχρόνιας λειτουργίας, ώστε να είναι συμφέρουσες. Με βάση τα προηγούμενα εκφράζουμε τον προβληματισμό μας για την προσωρινότητα της εν θέματι πρότασης.
• Τέλος, η καύση σύμμεικτων ΑΣΑ παράγει περισσότερους και πιο επικίνδυνους ρύπους, με αποτέλεσμα την δυσκολότερη και με μεγαλύτερο κόστος (φίλτρα-υψικαμίνους) απομάκρυνσή τους.

Στην 2η τροποποίηση παρατηρείται μια γενική ασάφεια για τον ρόλο που θα έχουν τόσο τα ΚΔΑΥ, όσο και οι ΜΕΑ και ΜΑΑ.
Θα πρέπει να προσδιορισθεί με σαφήνεια το είδος των αποβλήτων που θα δέχεται η κάθε μια από αυτές τις εγκαταστάσεις. Θα πρέπει να διαφαίνονται με σαφήνεια οι διαφορές μεταξύ των εγκαταστάσεων αυτών και αν θα συνυπάρχουν διακριτά ή θα αλλάζει ονομασία η μονάδα ανάλογα με τα είδη των αποβλήτων που θα δέχεται και την τροποποίηση της διεργασίας. Επιπροσθέτως, θα πρέπει καθορίζεται μέχρι ποιου σημείου επέρχεται αναβάθμιση γιατί μετά το ΚΔΑΥ μπορεί να γίνει π.χ. ΜΑΑ, οπότε ανακύπτουν ζητήματα στους ΠΕΣΔΑ.
Τέλος, δεν καθορίζεται ποια είναι η κατηγοριοποίηση των ΜΑΑ σε σχέση με την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση σύμφωνα με την ΚΥΑ 17185/1069/2022, όπως ισχύει, όπως αναφέρεται και στην Τροποποίηση Νο 7.

Στην 3η τροποποίηση παρατηρείται ασάφεια, σχετικά με το αντικείμενο και τις δραστηριότητες των αναφερόμενων εγκαταστάσεων (ΚΔΑΥ, ΜΕΑ, ΜΑΑ), ενώ επιπλέον αναφέρεται ότι τα ΚΔΑΥ, οι ΜΕΑ και οι ΜΑΑ θα έχουν ως σκοπό την διαλογή των ανακυκλώσιμων υλικών.
Παράλληλα υπάρχει και η αναφορά ότι «τα ΚΔΑΥ θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν, ώστε από τα μη αξιοποιήσιμα υλικά να μπορούν να παράγουν εναλλακτικό (δευτερογενές) καύσιμο, κάτι όμως που μπορεί να επιτυγχάνεται και μέσω τροφοδότησης των υπολειμμάτων των ΚΔΑΥ στις αντίστοιχες ΜΕΑ’’.
Θα πρέπει να ξεκαθαριστούν οι εργασίες που θα δύναται να πραγματοποιούνται στις εκάστοτε εγκαταστάσεις, καθώς επίσης και να τεθούν συγκεκριμένοι στόχοι για την ενίσχυση και την αναβάθμιση τους.

Στην 5η τροποποίηση υπάρχει η αναφορά: «Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, είναι δυνατή η επεξεργασία των υπολειπόμενων σύμμεικτων σε ΜΕΑ/ΜΑΑ οι οποίες έχουν υλοποιηθεί με επιχειρηματική πρωτοβουλία και στις οποίες τηρείται η ιεράρχηση των αποβλήτων, υπό την προϋπόθεση συνεργασίας αυτών με τον οικείο ΦΟΔΣΑ.».
Να τεθούν ως προϋποθέσεις τα ακόλουθα : α) οι ΜΕΑ πρέπει να προβλέπονται στον οικείο ΠΕΣΔΑ ώστε να μην υπάρχει υπερδιαστασιολόγηση, η οποία θα αντίβαινε την ιεράρχηση στη διαχείριση αποβλήτων αφού η επιπλέον δυναμικότητα σύμμεικτων ΑΣΑ θα λειτουργούσε ως αντικίνητρο στην διαλογή στην πηγή και β) οι υφιστάμενες μονάδες να είναι κατάλληλα αδειοδοτημένες.

Στην 8η τροποποίηση αναφέρεται:
-«6. Μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης, στις οποίες μπορεί να γίνεται ανάκτηση ενέργειας με θερμική επεξεργασία των Υπολειμμάτων των ΜΕΑ/ΜΑΑ ή/και των εναλλακτικών καυσίμων για τη δραστική ελαχιστοποίηση του τελικού υπολείμματος προς υγειονομική ταφή (απαραίτητες για την επίτευξη του στόχου ταφής κάτω από 10% μέχρι το 2030). Μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ σε μια Περιφέρεια που προβλέπονται στο οικείο ΠΕΣΔΑ, σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης εντός ή εκτός της Περιφέρειας είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών σύμμεικτων ΑΣΑ.».
Η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών σύμμεικτων ΑΣΑ (πράσινος/γκρι κάδος) είναι προβληματική τόσο ως προς τις ενδεχόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όσο ως προς την ενεργειακή απόδοση για εγκαταστάσεις R1 (Παράρτημα ΙΙ Εργασίες Ανάκτησης του άρθρου 75 του ν. 4819/2021), αλλά και την μη τήρηση της ιεράρχησης των αποβλήτων, σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 4819/ 2021.

Επίσης, σύμφωνα με την ΚΥΑ 17185/1069/2022, η δραστηριότητα 10β της 4ης Ομάδας [Εγκαταστάσεις ανάκτησης υλικών από μη επικίνδυνα σύμμεικτα ανακυκλώσιμα απόβλητα μέσω μηχανικής ή/και χειρωνακτικής διαλογής (ΚΔΑΥ) (εργασίες R12)] μπορούν να περιλαμβάνουν και την παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου.

Προτείνεται για το μεταβατικό στάδιο μέχρι την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ, να παραμείνει σε ισχύ η υφιστάμενη πρόβλεψη του ΕΣΔΑ, δηλ. να είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία εναλλακτικών (δευτερογενών/απορριμματογενών) καυσίμων και των υπολειμμάτων της επεξεργασίας, αντί των υπολειμματικών σύμμεικτων ΑΣΑ.