8. Δίκτυο ηλεκτρικής κινητικότητας στην Ελλάδα

Ο όρος “Ηλεκτρική Κινητικότητα (E-Mobility)” αφορά τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία σε δημόσιες ή παρεμφερείς οδούς, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, χρησιμοποιώντας Ηλεκτροκίνητα Οχήματα και το σύνολο των σταθμών και των απαραίτητων υποδομών, δημόσιας και ιδιωτικής πρόσβασης, για τη φόρτιση συσσωρευτών των Η/Ο (“σημείων ή σταθμών φόρτισης”).

Δεδομένης της άμεσης συσχέτισης μεταξύ των δραστηριοτήτων και των υποδομών της Ηλεκτρικής Κινητικότητας και των αντιστοίχων δραστηριοτήτων του τομέα ηλεκτρισμού της χώρας, θα πρέπει να θεσπιστούν αρχές και κανόνες που θα αφορούν τις υποχρεώσεις παροχής κοινόχρηστων υπηρεσιών από επιχειρήσεις και τις απαιτήσεις της παροχής υπηρεσιών Ηλεκτρικής Κινητικότητας με υψηλή στάθμη ποιότητας και ασφάλειας λειτουργίας (Άδεια Προμήθειας για Ηλεκτρική Κινητικότητα). Η Επιτροπή πιστεύει ότι πρέπει να επιβάλλεται ο νομικός και ο λειτουργικός διαχωρισμός, μεταξύ των φορέων που ασκούν δραστηριότητες στον τομέα της Ηλεκτρικής Κινητικότητας και αυτών του τομέα ηλεκτρισμού. Οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούν να αποκτήσουν άμεσα την αντίστοιχη άδεια προμήθειας για Ηλεκτρική Κινητικότητα, αλλά θα πρέπει να συστήσουν αυτόνομο νομικό πρόσωπο.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ηλεκτρική Κινητικότητα δεν εντάσσεται στις βασικές δημόσιες υπηρεσίες, η σχετική Νομοθετική Ρύθμιση θα πρέπει να καθιερώνει ένα καθεστώς καθολικότητας και ισότητας ως προς την πρόσβαση στις υπηρεσίες Ηλεκτρικής Κινητικότητας, διασφαλίζοντας σε όλους τους χρήστες πρόσβαση σε διάφορους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας για Ηλεκτρική Κινητικότητα, από τους οποίους θα προμηθεύονται άμεσα ηλεκτρική ενέργεια για την φόρτιση των συσσωρευτών των Η/Ο τους, σε όλο το ενοποιημένο δίκτυο σημείων φόρτισης, και την ύπαρξη τεχνικών χαρακτηριστικών τα οποία θα επιτρέπουν τη σύνδεση των διαφόρων συστημάτων φόρτισης οποιουδήποτε μοντέλου και κατασκευαστή Η/Ο.

Οι δραστηριότητες της Ηλεκτρικής Κινητικότητας θα πρέπει να πραγματοποιούνται με βάση την τήρηση των αρχών καθολικής και ίσης πρόσβασης των χρηστών στις υπηρεσίες των σταθμών φόρτισης και στις λοιπές υπηρεσίες που θα ενσωματώνονται στο Δίκτυο Ηλεκτρικής Κινητικότητας, διασφαλίζοντας τα ακόλουθα:
• Ελευθερία ως προς την επιλογή του προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας για Ηλεκτρική Κινητικότητα για τις απαραίτητες συναλλαγές.
• Ελευθερία πρόσβασης, αποκλειστικά για τη φόρτιση των συσσωρευτών των Η/Ο, σε οποιαδήποτε σημείο φόρτισης κοινόχρηστης πρόσβασης που έχει ενσωματωθεί στο Δίκτυο Ηλεκτρικής Κινητικότητας, ανεξάρτητα από τον προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας με τον οποίο υπάρχει συναλλαγή για άλλες δραστηριότητες και χωρίς την υποχρέωση για οποιασδήποτε δικαιοπραξία με τον ιδιοκτήτη του σημείου φόρτισης.
• Ύπαρξη συνθηκών διαλειτουργικότητας μεταξύ του Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας και των διαφόρων συστημάτων φόρτισης των συσσωρευτών των Η/Ο οποιουδήποτε κατασκευαστή και μοντέλου.
• Υποχρέωση εγκατάστασης σημείων φόρτισης ιδιωτικής πρόσβασης στα νέα κτίρια που θα οικοδομηθούν και θα διαθέτουν χώρους στάθμευσης.
• Λήψη μέτρων που επιτρέπουν την εγκατάσταση σημείων φόρτισης ιδιωτικής πρόσβασης σε ήδη υπάρχοντα κτίρια που διαθέτουν χώρους στάθμευσης.

Οι κύριες δραστηριότητες που αποσκοπούν στη διασφάλιση της Ηλεκτρικής Κινητικότητας θα πρέπει τουλάχιστον να περιλαμβάνουν:
 Την εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας για την Ηλεκτρική Κινητικότητα, η οποία αντιστοιχεί στην χονδρεμπορική και λιανεμπορική αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, με σκοπό τη διάθεσή της στους χρήστες των Η/Ο για τη φόρτιση των συσσωρευτών τους στα σημεία φόρτισης, τα οποία ενσωματώνονται στο Δίκτυο Ηλεκτρικής Κινητικότητας.
 Tη λειτουργία των σημείων φόρτισης, η οποία αναφέρεται στην εγκατάσταση, διάθεση, εκμετάλλευση και συντήρηση των σημείων φόρτισης με κοινόχρηστη ή ιδιωτική πρόσβαση που είναι ενσωματωμένα στο Δίκτυο Ηλεκτρικής Κινητικότητας.
 Τη διαχείριση των συναλλαγών του Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας η οποία αναφέρεται στη διαχείριση των ενεργειακών και χρηματοοικονομικών ροών που σχετίζονται με τη λειτουργία του Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας. Αυτή η δραστηριότητα θα πρέπει να ασκείται από κατάλληλη εταιρεία διαχείρισης η οποία θα έχει εξουσιοδότηση από τις αρμόδιες αρχές της χώρας και σύμφωνα με τους όρους του ελεύθερου ανταγωνισμού ενώ θα υπόκειται στην τήρηση των προϋποθέσεων για την απόκτηση της απαραίτητης άδειας λειτουργίας.

Σημειώνεται ότι με τον όρο “Σημείο Φόρτισης” εννοούνται οι υποδομές που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη φόρτιση των συσσωρευτών των Η/Ο, η εκμετάλλευση των οποίων γίνεται από έναν διαχειριστή που του έχει χορηγηθεί ειδική άδεια. Με τις υποδομές αυτές είναι δυνατόν να συνδέονται άλλες υπηρεσίες σχετικές με την Ηλεκτρική Κινητικότητα, εκτός από τις συμβατικές συσκευές φόρτισης. Τα σημεία φόρτισης μπορεί να είναι κοινόχρηστης πρόσβασης, όταν είναι εγκατεστημένα σε χώρους με πρόσβαση διαμέσου δημοσίας ή παρεμφερούς οδούς, ή σε ιδιωτικούς χώρους που επιτρέπουν την προσέλευση των Η/Ο. Τα σημεία φόρτισης μπορεί να είναι ιδιωτικής πρόσβασης όταν είναι εγκατεστημένα σε χώρους μόνο ιδιωτικής πρόσβασης. Αυτά τα σημεία φόρτισης θα είναι αποκλειστικής ή κοινής χρήσης, ανάλογα με το εάν επιτρέπεται η φόρτιση των συσσωρευτών για έναν μόνο χρήστη ή σε περισσότερους από έναν χρήστη. Προτείνεται τα σημεία φόρτισης που θα παρέχουν εναλλασσόμενο ή συνεχές ρεύμα με ενδεικτική τιμή ισχύος μικρότερη των 40kW να αποτελούν σημεία κανονικής φόρτισης και να αποτελούν σημεία ταχείας φόρτισης όταν η παρεχόμενη ενδεικτική τιμή ισχύος είναι μεγαλύτερη ή ίση με 40kW.

Σημειώνεται ότι πρέπει να εγκατασταθούν κατάλληλα συστήματα πληροφορικής και επικοινωνιών τα οποία θα είναι προσαρμοσμένα στα αντίστοιχα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες της διαχείρισης του Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας και θα επιτρέπουν την ολοκληρωμένη λειτουργία του με αυξημένη στάθμη ασφάλειας και αξιοπιστίας λειτουργίας. Η διαχείριση των δεδομένων θα αφορά την ενεργειακή και χρηματοοικονομική πληροφόρηση των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας για Ηλεκτρική Κινητικότητα, των διαχειριστών των σημείων φόρτισης, των διαχειριστών των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και των λοιπών πάροχων σχετικών υπηρεσιών.

Η Επιτροπή προτείνει να ληφθούν άμεσες αποφάσεις για τη χρηματοδότηση ενός Πιλοτικού Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας όπως έχει ήδη αποφασιστεί σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ σε μερικές από αυτές τέτοια δίκτυα ήδη λειτουργούν και έχουν δημιουργήσει ένα σχετικό Σύνδεσμο Ευρωπαϊκών Δικτύων. Αυτό το πιλοτικό δίκτυο θα πρέπει να αποτελείται από ένα σύνολο σημείων φόρτισης και λοιπών υποδομών, που θα είναι κοινόχρηστης και ιδιωτικής πρόσβασης, με αντικειμενικό σκοπό τη φόρτιση συσσωρευτών των Η/Ο ενώ θα ευρίσκονται στη διάθεση των χρηστών τους κατά τη χρονική διάρκεια λειτουργίας του. Η λειτουργία του θα έχει ως στόχο την πραγματοποίηση δοκιμών και ελέγχου εγκυρότητας των σχεδιαζόμενων λύσεων τεχνολογικής και επιχειρηματικής φύσης που είναι σχετικές με τις παραπάνω αναφερόμενες δραστηριότητες του Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας. Ένας κατάλληλος αριθμός Δήμων πρέπει να ενταχθεί σε αυτό το πιλοτικό δίκτυο οι οποίοι θα έχουν τα απαραίτητα τεχνικά χαρακτηριστικά σε σχέση με το υπάρχον οδικό υπόβαθρο της Ελλάδας. Αυτοί οι Δήμοι θα πρέπει να εξουσιοδοτούν τους διαχειριστές των σημείων φόρτισης που θα επιλεχθούν κατάλληλα για να πραγματοποιήσουν την εγκατάσταση σημείων φόρτισης σε χώρους ή σημεία με πρόσβαση σε δημόσια ή παρεμφερή οδό και κατανεμημένα γεωγραφικά σύμφωνα με τους όρους που θα καθορίζονται στα αντίστοιχα δημοτικά προγράμματα για την Ηλεκτρική Κινητικότητα. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί ένα δυναμικό πειραματικό εργαστήριο Εθνικής κλίμακας, με αρχικό στόχο να προκύψουν συνέργιες μεταξύ των Δήμων που θα αποτελούν μέρος του και, μελλοντικά, με τους Δήμους που θα επιθυμούν να ενταχθούν στο συνολικό δίκτυο.

Για τη συντονισμένη υλοποίηση όλων των παραπάνω αναφερόμενων δράσεων, προτείνεται η σύσταση και συγκρότηση μίας Επιτροπής Ηλεκτρικής Κινητικότητας στη Γραμματεία Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής του ΥΠΕΚΑ, με το συντονισμό της Διεύθυνσης Αποδοτικής Χρήσης και Εξοικονόμησης Ενέργειας, που θα έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
• Προώθηση όλων των δράσεων που είναι απαραίτητες για την ίδρυση και ομαλή λειτουργία ενός Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας στην Ελλάδα σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (Δημόσιες Υπηρεσίες, Οργανισμοί, Φορείς, Επιχειρήσεις).
• Συντονισμός της εφαρμογής του πιλοτικού Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας, προωθώντας τη σύνδεση του ΥΠΕΚΑ και των συναρμοδίων Υπουργείων με τους Δήμους και απευθύνοντας τις κατάλληλες κατευθυντήριες γραμμές για την εύρυθμη λειτουργία του.
• Έγκριση των σχεδίων των Δήμων τα οποία αφορούν την Ηλεκτρική Κινητικότητα και την ενδεχόμενη εισαγωγή νέων Δήμων στο πιλοτικό Δίκτυο Ηλεκτρικής Κινητικότητας.
• Οργάνωση πρωτοβουλιών που στοχεύουν στη διάδοση και ανάπτυξη του πιλοτικού Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας έτσι ώστε να διασφαλίζεται η συνοχή της αντίστοιχης Εθνικής κάλυψης.
• Προετοιμασία της τελικής φάσης και ανάπτυξης του Εθνικού Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας, με την κατάρτιση της πρότασης Εθνικής στρατηγικής για την Ηλεκτρική Κινητικότητα, η οποία θα εγγυάται τη συμμετοχή των επιστημονικών και ερευνητικών φορέων της χώρας σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης με κατεύθυνση τη βιομηχανία.
• Προώθηση της συνεργασίας των επιστημονικών και ερευνητικών φορέων με τη βιομηχανία που θα στοχεύει στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων και εργαλείων πληροφορικής στον τομέα της διαχείρισης του Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας, της κατασκευής του εξοπλισμού των σταθμών φόρτισης και της κατασκευής Η/Ο ή/και των εξαρτημάτων τους.

Η βασική πρόταση για την ανάπτυξη μίας Εθνικής Στρατηγικής για την Ηλεκτρική Κινητικότητα απαιτεί πρωτοβουλίες για κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις όλων των σχετικών θεμάτων οι οποίες θα επιταχύνουν την κυκλοφορία των Η/Ο στην Ελλάδα και θα θέσουν τις βάσεις για σχετικές δράσεις έρευνας και ανάπτυξης σε όλα τα συναφή αντικείμενα. Σε αυτή τη στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνονται τουλάχιστον τα ακόλουθα:
 Βασικοί στόχοι και αρχές.
 Απολογισμός των εμπειριών που αφορούν τις τεχνικές και επιχειρηματικές λύσεις κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του πιλοτικού Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας.
 Αναγνώριση των αναγκών που έχουν διαπιστωθεί στο σχέδιο προσφοράς και ζήτησης στα διάφορα επίπεδα του Δικτύου Ηλεκτρικής Κινητικότητας.
 Αναγνώριση των αναγκών ρύθμισης των δραστηριοτήτων του Δικτύου.
 Αναγνώριση των ευκαιριών τεχνολογικής ανάπτυξης βιομηχανικών εφαρμογών με επιπρόσθετη αξία για την Ελληνική Βιομηχανία που θα αφορούν θέματα έρευνας και ανάπτυξης σε άμεση συνεργασία με τα Πανεπιστήμια και τους Ερευνητικούς Φορείς και την παράλληλη υποστήριξη του Τραπεζικού Τομέα.
 Αξιοποίηση των δυνατοτήτων των Εθνικών φορέων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για τη στήριξη μιας ευρύτερης αλλά βιώσιμης διείσδυσης των Η/Ο στην Ελληνική αγορά. Επίσης, εξεύρεση ενός κατάλληλου τρόπου εκμετάλλευσης των διεθνών διασυνδέσεών τους προκειμένου να εντοπισθούν ευκαιρίες ανάπτυξης επιχειρηματικών δράσεων στη Ελλάδα που θα αφορούν τον τομέα της ηλεκτροκίνησης.