3. 3.4. Θεσπισμένα και Προτεινόμενα Κίνητρα για τη Διείσδυση Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων στην Ελλάδα

Είναι φανερό ότι για να βρουν εφαρμογές στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της κρίσιμης τρέχουσας δεκαετίας, οι γρήγορες εξελίξεις που σημειώνονται στην τεχνολογία της ηλεκτροκίνησης των οχημάτων και να απομακρυνθεί ο κίνδυνος υποβάθμισης των ποιοτικών χαρακτηριστικών του στόλου των οχημάτων της χώρας σε σχέση με τα αντίστοιχα των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, θα είναι σκόπιμο να συνεχισθεί η πολιτική στήριξης της διείσδυσης των καθαρών οχημάτων που ήδη εφαρμόζεται. Όμως, το συνολικό πλέγμα των κινήτρων θα πρέπει να αναπροσαρμοσθεί και να βελτιωθεί έτσι ώστε να εναρμονισθεί με τις νέες τεχνολογίες των Η/Ο που εμφανίζονται στην αγορά, τα νέα οικονομικά δεδομένα που διαμορφώνουν τις τιμές πώλησής τους και τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας να ανταποκριθεί στο σχετικό κόστος εφαρμογής.

Η Επιτροπή μελέτησε τα ήδη ισχύοντα κίνητρα προώθησης των πωλήσεων των μικρών και ενεργειακά οικονομικών συμβατικών οχημάτων (ICE) και τα αντίστοιχα κίνητρα των υβριδικών αυτοκινήτων (HEV). Τα κίνητρα αυτά θεωρούνται ότι είναι ικανοποιητικά για τις τρέχουσες συνθήκες και για τις τεχνολογίες οχημάτων στις οποίες αναφέρονται και, επομένως, προτείνεται να συνεχίσουν να ισχύουν. Όμως, πρέπει να θεσπισθούν επιπρόσθετα κίνητρα και να αρθούν τα υπάρχοντα αντικίνητρα έτσι ώστε, κατά την επόμενη τριετία τουλάχιστον, να προωθηθούν οι πωλήσεις των ηλεκτρικών (BEV – FCEV) και επαναφορτιζόμενων υβριδικών οχημάτων (PHEV – E-REV). Αυτά τα οχήματα έκαναν ήδη την εμφάνισή τους στην αγορά και αποτελούν το αποφασιστικό βήμα προς τη μελλοντική επικράτηση της ηλεκτροκίνησης στα επιβατικά και ελαφρά φορτηγά αυτοκίνητα.

Τα προτεινόμενα επιπρόσθετα κίνητρα θα εναρμονίσουν την εθνική πολιτική με τις αντίστοιχες πολιτικές πολλών άλλων Ευρωπαϊκών χωρών έτσι ώστε στην Ελλάδα να μην υπάρχει δυσμενής μεταχείρισης των Η/Ο ενώ, παράλληλα, θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες προοπτικές κοινωνικής αποδοχής των νέων τεχνολογιών αυτοκίνησης και δημιουργίας ευκαιριών για επιχειρηματικές δραστηριότητες με σημαντική προστιθέμενη αξία. Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, ένα από τα σημαντικότερα προσφερόμενα κίνητρα είναι η απευθείας επιδότηση της αγοράς ενός Η/Ο με ένα χρηματικό ποσό που βοηθάει την αρχική σημαντική εκταμίευση για την αντίστοιχη αγορά του. Η ανάγκη θέσπισης αυτής της επιδότησης προέκυψε διότι το κόστος των νέων τεχνολογιών Η/Ο είναι αρκετά μεγάλο στα πρώτα χρόνια της εμφάνισής τους και οι τιμές τους συνεχίζουν να μην είναι ανταγωνιστικές παρά τις οποιεσδήποτε θεσπισμένες ελαφρύνσεις που έχουν κύρια φορολογική μορφή. Για το σκοπό αυτό, προσφέρεται μία επιδότηση με ένα χρηματικό ποσό που κυμαίνεται από € 3.000 έως και € 8.000. Αυτές οι επιδοτήσεις συνήθως ισχύουν για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα (περίπου ένα έως τρία έτη) και για ένα περιορισμένο αριθμό οχημάτων που πωλούνται σε κάθε έτος ενώ μετά από τη συμπλήρωση του παύουν να ισχύουν.

Τα ακόλουθα κίνητρα έχουν θεσπιστεί για βενζινοκίνητα, πετρελαιοκίνητα ή εναλλακτικών καυσίμων συμβατικά οχήματα με μικρό κυλινδρισμό ή με μικροϋβριδικές εφαρμογές, τα οποία εκπέμπουν ρύπους κατά μέγιστο ίσους με 100 γραμμάρια CO2 ανά χιλιόμετρο:
• Δεν καταβάλλουν τέλη κυκλοφορίας.
• Προβλέπεται να κυκλοφορούν ελεύθερα στο σχεδιαζόμενο πράσινο δακτύλιο.
Οι τεχνολογίες αυτών των οχημάτων είναι διαδεδομένες στην αγορά και διαθέτουν ένα αντιπροσωπευτικό μερίδιό της. Τα παραπάνω κίνητρα είναι επαρκή και η συνέχιση της εφαρμογής τους θα έχει θετικές επιπτώσεις για την περαιτέρω στροφή των προτιμήσεων του αγοραστικού κοινού προς τα καθαρότερα και ενεργειακά αποδοτικά οχήματα, για την εθνική οικονομία και για τη βελτίωση της ποιότητας του στόλου της χώρας. Όμως, τονίζεται ότι τα αυτοκίνητα αυτά δεν είναι ηλεκτροκίνητα ή επαναφορτιζόμενα υβριδικά οχήματα, ενώ η παρουσίαση των κινήτρων που τα αφορούν γίνεται μόνο για την πληρότητα της παρουσίασης των θεσπισθέντων κινήτρων μέχρι σήμερα.

Τα ακόλουθα κίνητρα έχουν θεσπιστεί για τα υβριδικά οχήματα (HEV) τα οποία διαθέτουν θερμική μονάδα που χρησιμοποιεί βενζίνη, πετρέλαιο ή εναλλακτικά καύσιμα:
• Κυκλοφορούν ελεύθερα στον υφιστάμενο δακτύλιο.
• Δεν καταβάλλουν ειδικό τέλος ταξινόμησης.
• Δεν καταβάλλουν τέλη κυκλοφορίας εφόσον ο κυλινδρισμός του θερμικού κινητήρα τους είναι κατά μέγιστο ίσος με 1929 κ.εκ. ενώ καταβάλλουν το ήμισυ των τελών κυκλοφορίας που αντιστοιχεί στον κυλινδρισμό του θερμικού κινητήρα τους εάν ο κυλινδρισμός τους είναι μεγαλύτερος από 1929 κ.εκ.
Προτείνεται τα παραπάνω κίνητρα να αφορούν μόνο τα Πλήρως Υβριδικά Οχήματα (HEV).

Τα ακόλουθα κίνητρα έχουν θεσπιστεί για τα Επαναφορτιζόμενα Υβριδικά Οχήματα με Ηλεκτρική Ενέργεια από Εξωτερική Πηγή (PHEV) και τα Ηλεκτροκίνητα Οχήματα με Συσσωρευτές και Ηλεκτροπαραγωγική Μονάδα (E-REV) τα οποία διαθέτουν επιπρόσθετη θερμική μονάδα που χρησιμοποιεί βενζίνη, πετρέλαιο ή εναλλακτικά καύσιμα:
• Κυκλοφορούν ελεύθερα στον υφιστάμενο δακτύλιο.
• Δεν καταβάλλουν ειδικό τέλος ταξινόμησης.
• Δεν καταβάλλουν τέλη κυκλοφορίας εφόσον ο κυλινδρισμός του θερμικού κινητήρα τους είναι κατά μέγιστο ίσος με 1929 κ.εκ. ενώ καταβάλλουν το ήμισυ των τελών κυκλοφορίας που αντιστοιχεί στον κυλινδρισμό του θερμικού κινητήρα τους εάν ο κυλινδρισμός τους είναι μεγαλύτερος από 1929 κ.εκ.
Για τα Η/Ο αυτά προτείνεται η θέσπιση των ακόλουθων επιπρόσθετων κινήτρων:
• Απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής φόρου πολυτελείας ανεξάρτητα από την τιμολογιακή αξία τους.
• Επιδοτείται η αγορά τους με χρηματικό ποσό ίσο με το 10% της τιμής πώλησης (περιλαμβανομένου του Φ.Π.Α.) και με ανώτατο όριο ίσο με € 3.000 μόνο εάν οι πιστοποιημένες εκπομπές αερίων ρύπων CO2 είναι κατά μέγιστο ίσες με 75 γραμμάρια ανά χιλιόμετρο μετρούμενες στο Νέο Ευρωπαϊκό Κύκλο Δοκιμών (NEDC).
Σημειώνεται ότι προσδιορισμός της τιμής του μέγιστου ορίου για τις εκπομπές αερίων ρύπων CO2 που αφορά το κίνητρο της επιδότησης αγοράς στοχεύει στην αποφυγή ένταξης όλων των PHEV που διαθέτουν θερμικό κινητήρα με μεγάλο κυλινδρισμό. Το προτεινόμενο όριο των 75 γραμμαρίων ανά χιλιόμετρο δεν αποκλείει τα μέσου μεγέθους PHEV και είναι αυτό που έχει θεσπισθεί στα αντίστοιχα κίνητρα επιδότησης που αφορούν την πόλη του Λονδίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Τα ακόλουθα κίνητρα έχουν θεσπιστεί για τα Ηλεκτροκίνητα Οχήματα με Συσσωρευτές (BEV) και τα Ηλεκτροκίνητα Οχήματα με Ηλεκτροχημική Μονάδα Παραγωγής Υδρογόνου (FCEV) τα οποία θεωρούνται ως οχήματα με μηδενικές εκπομπές ρύπων και αερίων του θερμοκηπίου (zero emission tail pipe vehicles):
• Κυκλοφορούν ελεύθερα στον υφιστάμενο δακτύλιο.
• Δεν καταβάλλουν ειδικό τέλος ταξινόμησης.
• Δεν καταβάλλουν τέλη κυκλοφορίας.
Στην κατηγορία των Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων με Συσσωρευτές (BEV) συμπεριλαμβάνονται και όλα τα δίκυκλα και τρίκυκλα οχήματα. Για αυτά τα Η/Ο προτείνεται η θέσπιση των ακόλουθων επιπρόσθετων κινήτρων:
• Απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής φόρου πολυτελείας ανεξάρτητα από την τιμολογιακή αξία τους.
• Επιδοτείται η αγορά τους με ποσό ίσο με το 10% της τιμής πώλησης τους (περιλαμβανομένου του Φ.Π.Α.) και με ανώτατο όριο ίσο με 5.000 €.

Η δημοσιονομική επιβάρυνση των επιδοτήσεων της αγοράς των παραπάνω Η/Ο περιορίζεται σε αυστηρά ποσοτικά και χρονικά όρια με την εφαρμογή του συγκεκριμένου κινήτρου για ένα καθορισμένο αριθμό πωλήσεων σε κάθε έτος και μόνο για δύο έως τρία έτη. Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει ένα αριθμητικό παράδειγμα υπολογισμού της αναμενόμενης δημοσιονομικής επιβάρυνσης η οποία στηρίζεται στις προβλεπόμενες πωλήσεις στην Ελλάδα για τα πρώτα τρία έτη από σήμερα (2013 – 2015) όπως αναφέρονται παραπάνω και υποθέτοντας την άμεση καταβολή της επιδότησης (κατά μέσο όρο € 3.500 για τα BEV και € 3.000 για τα PHEV και E-REV).

Τεχνολογία Η/Ο

Έτος Αριθμός BEV ΠΟΣΟ
(σε €) Αριθμός PHEV
και
E-REV ΠΟΣΟ
(σε €) ΣΥΝΟΛΙΚΟ
ΠΟΣΟ
(σε €)
2013 350 1.225.000 800 2.400.000 3.625.000
2014 600 2.100.000 1.200 3.600.000 5.700.000
2015 1.000 3.500.000 3.600 10.800.000 14.300.000

Η Επιτροπή προτείνει όπως οι παραπάνω αναφερόμενες χρηματικές επιδοτήσεις για την Ελληνική αγορά των Η/Ο πιστώνονται στις εταιρείες που διενεργούν τις σχετικές πωλήσεις με βάση το σχετικό τιμολόγιο που θα εκδίδεται. Η ετήσια δημοσιονομική επιβάρυνση της χώρας θα είναι εκ των προτέρων καθορισμένη διότι θα περιορίζεται ποσοτικά για ένα συγκεκριμένο αριθμό πωλήσεων και θα ισχύει μόνο για τα τρία πρώτα έτη εφαρμογής των μέτρων (2013 – 2015). Αυτή η επιβάρυνση θα μπορούσε να καλυφθεί από τα έσοδα που θα συλλεχθούν από ένα τέλος ρύπανσης στα υπερήλικα και ρυπογόνα οχήματα ή να αντληθεί από τα έσοδα κάποιου περιβαλλοντικού κονδυλίου που προορίζεται για τη στήριξη τέτοιων δράσεων (π.χ. Πράσινο Ταμείο). Εναλλακτικά, η άμεση επιδότηση αγοράς των Η/Ο θα μπορούσε να υποκατασταθεί από μία ετήσια μείωση του οφειλομένου φόρου εισοδήματος του αγοραστή κατά το ένα τρίτο της αναλογούσας επιδότησης έτσι ώστε σε τρία έτη να έχει ολοκληρωθεί η εφαρμογή της. Στην περίπτωση αυτή, τα χρηματικά μεγέθη του παραπάνω πίνακα θα τροποποιηθούν ανάλογα.

Ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό πεδίο για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης των οχημάτων αποτελούν οι στόλοι των δημόσιων υπηρεσιών, των δημοτικών οργανισμών, των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και των διαφόρων ιδιωτικών εταιρειών. Είναι φανερό ότι η προσαρμογή στις λειτουργικές και τεχνικές προϋποθέσεις εκμετάλλευσης ενός αριθμού Η/Ο, τα οποία θα κινούνται οργανωμένα με κοινή διοίκηση και θα εξυπηρετούν συγκεκριμένες ανάγκες, είναι ευκολότερη από την αντίστοιχη προσαρμογή ισάριθμων τέτοιων οχημάτων που θα ανήκουν σε μεμονωμένους ιδιώτες χρήστες οι οποίοι θα επιδιώκουν την ικανοποίηση πλήθους διαφορετικών αναγκών και απαιτήσεων. Επομένως, αναμένεται ότι οι δυνατότητες των Η/Ο θα μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως σε αυτούς τους φορείς μέσα σε βραχύ χρονικό διάστημα προσαρμογής. Για τις διαδικασίες προμήθειας Η/Ο στο δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, υπάρχει σχετική νομοθετική ρύθμιση (Νόμος 3855/2010, άρθρο 8, παρ. 3) η οποία προβλέπει την έκδοση ΚΥΑ για τον Κανονισμό Προμήθειας Οχημάτων και την ποσόστωση καθαρών οχημάτων όπως είναι τα Η/Ο. Για την προώθηση του σημαντικού θέματος της ποσόστωσης, η Επιτροπή προτείνει τη σύσταση και συγκρότηση ομάδας εργασίας υπό την εποπτεία και επίβλεψη του ΥΥΠΟΜΕΔΙ η οποία θα προτείνει σχετικό σχέδιο ΚΥΑ προς υπογραφή από τα συναρμόδια Υπουργεία (ΥΠΕΚΑ, ΥΥΠΟΜΕΔΙ).

Τέλος, ιδιαίτερα για τους επιχειρηματικούς στόλους ή τα εταιρικά οχήματα, προτείνεται η θέσπιση των ακόλουθων επιπρόσθετων κινήτρων:
• Αναπροσαρμογή των χρηματικών ποσών που αφορούν την εργοστασιακή τιμολογιακή αξία (ΕΤΑ) του έτους πρώτης κυκλοφορίας των Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων με Συσσωρευτές (BEV), των Επαναφορτιζόμενων Υβριδικών Οχημάτων με Ηλεκτρική Ενέργεια από Εξωτερική Πηγή (PHEV) και των Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων με Μονάδα επέκτασης της αυτονομίας τους (PHEV – E-REV). Αυτά τα χρηματικά ποσά θεωρούνται ως επιπλέον ετήσιο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες των οδηγών – χρηστών τους που είναι στελέχη όλων των επιχειρήσεων ανεξάρτητα από το εάν τα οχήματα ανήκουν στην επιχείρηση ή είναι μισθωμένα με οποιονδήποτε τρόπο (άρθρο 9 του Νόμου 3842/2010). Η διαδικασία αναπροσαρμογής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την υπάρχουσα σημαντική επιβάρυνση της ΕΤΑ των παραπάνω οχημάτων σε σχέση με την αντίστοιχη ΕΤΑ των συμβατικών οχημάτων.
• Θέσπιση ειδικών όρων απόσβεσης της αξίας των εταιρικών Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων με Συσσωρευτές (BEV), των Επαναφορτιζόμενων Υβριδικών Οχημάτων με Ηλεκτρική Ενέργεια από Εξωτερική Πηγή (PHEV) και των Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων με Μονάδα επέκτασης της αυτονομίας τους (PHEV – E-REV).

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αναμενόμενη μακροπρόθεσμη τάση για σημαντική αύξηση της διείσδυσης των Η/Ο στην Ευρωπαϊκή αγορά, εκ των πραγμάτων θα φέρει την τεχνολογία αυτή αντιμέτωπη, ως ένα βαθμό, με τους υφιστάμενους παίκτες συμβατικών τεχνολογιών, όπως είναι οι προμηθευτές υγρών καυσίμων για χρήση σε συμβατικά οχήματα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προέβλεψε ως μελλοντικό εμπόδιο στην διείσδυση των Η/Ο στην αγορά την κυρίαρχη θέση των εμπλεκομένων στην αγορά υγρών καυσίμων για χρήση σε οχήματα με μηχανή εσωτερικής καύσης. Επομένως, με την τροποποίηση της Οδηγίας 98/70/ΕΚ (με τη διάταξη του νέου άρθρου 7α, παρ. 1 της Οδηγίας 98/70/ΕΚ, όπως προστέθηκε με το το άρθρο 1, παρ. 5 της Οδηγίας 2009/30/ΕΚ) για τη βελτίωση της ποιότητας καυσίμων για χρήση στις μεταφορές με μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κύκλου ζωής ανά μονάδα ενέργειας, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. υποχρεώθηκαν να θεσπίσουν τη δυνατότητα συμβολής των πάροχων ηλεκτρικής ενέργειας σε Η/Ο στην κάλυψη της υποχρέωσης των προμηθευτών υγρών καυσίμων σε συμβατικά οχήματα για την επίτευξη του στόχου μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η Επιτροπή κρίνει σκόπιμη την ταχεία εναρμόνιση των οικείων διατάξεων της Οδηγίας με το Εθνικό δίκαιο. Συγκεκριμένα, μετά τον καθορισμό των σχετικών κατευθυντηρίων γραμμών από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον υπολογισμό της συμβολής των Η/Ο, που ευρίσκεται σε εκκρεμότητα, απαιτείται σε Εθνικό επίπεδο ο καθορισμός μηχανισμού σύνδεσης ενδεχόμενης συμβολής των πάροχων ηλεκτρικής ενέργειας σε H/O στην υποχρέωση των προμηθευτών υγρών καυσίμων για την επίτευξη συγκεκριμένου στόχου μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ανά μονάδα ενέργειας των καυσίμων που διακινούν.