Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό στοχεύει στη διαμόρφωση συνθηκών για:
– Τη μετάβαση από ένα μαζικό, αδιαφοροποίητο, μονοθεματικό τουρισμό και χαμηλής οικονομικής απόδοσης τουρισμό σε έναν ποιοτικό, διαφοροποιημένο και πολυθεματικό τουρισμό, οικονομικά αποδοτικότερο, με μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής και διασποράς μέσα στο χρόνο, που απευθύνεται σε κοινό με υψηλότερες απαιτήσεις, που δεν αρκείται στο καθιερωμένο τουριστικό πρότυπο «ήλιος -θάλασσα», με παράλληλη αξιοποίηση των τουριστικών πόρων, φυσικών και ανθρωπογενών.
– Την προώθηση της αειφόρου και ισόρροπης ανάπτυξης του τουρισμού της χώρας, σύμφωνα με τις φυσικές, πολιτιστικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία, ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τοπίου και ειδικότερα την προστασία των υδατικών πόρων και του εδάφους και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
– Τη μείωση της ελκυστικότητας της διάσπαρτης «εκτός σχεδίου» δόμησης τουριστικών εγκαταστάσεων, ιδίως σε ευαίσθητες περιοχές και παράλληλα, στον προσανατολισμό της πρωτίστως σε ζώνες χρήσεων γης και οργανωμένους χωρικούς υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων.
– Τη δημιουργία ενιαίων δικτύων φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, που θα καλύπτουν το σύνολο των πολλαπλών ιστορικών παρελθόντων και θα συνδέονται με τη σύγχρονη κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα.
– Τη διασφάλιση της εξωγενούς ζήτησης ως προϋπόθεσης για τη συνέχιση της μεγέθυνσης του κλάδου και την αύξηση των εισροών επενδύσεων.
– Την επιλεκτική ενίσχυση των ευκαιριών προσέλκυσης επισκεπτών, σε περιοχές με υψηλό βαθμό εξάρτησης της τοπικής οικονομίας από την τουριστική δραστηριότητα, λαμβάνοντας υπόψη την αποφυγή της επιβάρυνσης των πόρων και την διασφάλιση αποδεκτού επιπέδου υποδομών και εγκαταστάσεων.
– Τη χωρική διεύρυνση του φάσματος των δυνατών προορισμών και την ενίσχυση λιγότερο τουριστικά αναπτυγμένων περιοχών, που έχουν σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση ειδικών – εναλλακτικών μορφών τουρισμού και λαμβάνοντας πρόνοιες για την αναβάθμιση των αναγκαίων ή χρήσιμων υποδομών διευκόλυνσης της προσβασιμότητας, διακίνησης και εξυπηρέτησης των επισκεπτών και κατοίκων.
– Την προώθηση των χωρικών συνεργειών που δημιουργούν εξωτερικές οικονομίες στον κλάδο ή σε διασυνδεδεμένους κλάδους και τομείς και μειώνουν τις εξωτερικές παρενέργειες σε κλάδους, περιοχές και ομάδες του πληθυσμού.
– Τη διεύρυνση του φάσματος των προσφερόμενων τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών, με την ανάπτυξη των ευκαιριών προσέλκυσης επενδυτών και πέραν των παραδοσιακών τουριστικών επενδύσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις φυσικές, πολιτιστικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
– Τη διαφύλαξη και ενίσχυση της τοπικής και κοινωνικής ταυτότητας των περιοχών, όπου αναπτύσσεται τουριστική δραστηριότητα.
– Την εξασφάλιση των απαιτούμενων τεχνικών και κοινωνικών υποδομών όλων των διαβαθμίσεων, που απαιτούνται για την επιτυχή λειτουργία της τουριστικής δραστηριότητας.
Άρθρο 2
Οι αναφερόμενοι στόχοι περιγράφουν την επιδιωκόμενη στρατηγική αν και η σειρά αναφοράς τους ακολουθεί μια άτυπη ιεράρχηση.
Παρατηρήσεις
Η διασφάλιση της εξωγενούς ζήτησης ορίζεται, στο άρθρο 2, ως προϋπόθεση για τη συνέχιση της μεγέθυνσης του κλάδου και της αύξησης των εισροών επενδύσεων, προσέγγιση που περιθωριοποιεί άλλες σημαντικές πτυχές του ζητήματος. Η εξωγενής ζήτηση αποτελεί βασικό, αλλά όχι μοναδικό παράγοντα στην εξέλιξη του κλάδου του τουρισμού και προϋποθέτει την εξασφάλιση της υγιούς λειτουργίας του και της θετικής συμβολής του στις τοπικές οικονομίες.
Στο σημείο που επιχειρείται συσχετισμός της τουριστικής δραστηριότητας, των πόρων που απαιτούνται και της διασφάλισης αποδεκτού επιπέδου υποδομών και εγκαταστάσεων, πρέπει να γίνει ευθεία αναφορά στον σεβασμό της φέρουσας ικανότητας κάθε περιοχής, σε συνάρτηση με το φυσικό περιβάλλον, των ιδιαίτερων μορφολογικών στοιχείων (π.χ. ανάγλυφο) και με ιδιαίτερη έμφαση στους περιορισμένους υδατικούς πόρους των νησιών.
Στη διάταξη που αναφέρεται σε ζητήματα πρόνοιας, σχετικά με την αναβάθμιση των αναγκαίων υποδομών προσβασιμότητας, διακίνησης και εξυπηρέτησης των επισκεπτών και κατοίκων, πρέπει να γίνει ευθεία πρόβλεψη για τις πρόνοιες που θα αφορούν το περιβάλλον (φυσικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, οικονομικό).
Πρέπει να τονιστεί ο στόχος που αφορά την αειφόρο ανάπτυξη των περιοχών σε σχέση με την τοπική κοινωνία-οικονομία, την κοινωνική συνοχή και το πολιτιστικό περιβάλλον.
Σαφώς, ο ποιοτικός τουρισμός είναι ένα από τα κλειδιά για να βοηθηθεί η χώρα μας στη δύσκολη οικονομική συγκυρία που περνά. Επιπροσθέτως, η παροχή καλών υπηρεσιών στον τομέα αυτό καθώς και ο περιορισμός της κερδοσκοπίας θα μπορέσουν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον ξένων επισκεπτών.
Με ιδιαίτερη έκπληξη, μετά τη μακροχρόνια συνεργασία μας με τα Υπουργεία Υ.Π.Ε.Κ.Α. και ΥΠ.ΠΟ.Τ. για θέματα που αφορούν στα άτομα με αναπηρία και στις νέες σχετικές με αυτά ευρωπαϊκές και διεθνείς πολιτικές, διαπιστώσαμε ότι η προς διαβούλευση Απόφαση καμία αναφορά δεν περιέχει σε αυτά. Όταν μάλιστα:
η νέα Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ, την οποία υπέγραψε και επικύρωσε η Ε.Ε. καθιστώντας τη έτσι μέρος του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, η δε χώρα μας υπέγραψε και αναμένεται η επικύρωσή της, επιβάλλει στο άρθρο 30, σημείο 5 ότι: «…προκειμένου να διευκολύνουν τα ΑμεΑ να συμμετέχουν επί ίσοις όροις σε ψυχαγωγικές, και αθλητικές δραστηριότητες, τα Κράτη Μέρη θα λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για:…………………… (ε) να εξασφαλίζουν ότι τα ΑμεΑ έχουν πρόσβαση στην παροχή υπηρεσιών από εκείνους που σχετίζονται με τη διοργάνωση των ψυχαγωγικών, τουριστικών, και αθλητικών δραστηριοτήτων».
ο προσβάσιμος τουρισμός ή επικρατέστερα «Τουρισμός για Όλους» δεν αποτελεί πρόσθετο είδος τουρισμού, δεν είναι εναλλακτικός, θεματικός, ειδικός τουρισμός, αλλά η γενική πλατφόρμα πάνω στην οποία πρέπει να βασιστούν όλα τα είδη τουρισμού (συμβατικά και εναλλακτικά ή θεματικά) και το ελληνικό τουριστικό προϊόν, στο πλαίσιο μιας αειφόρου κοινωνίας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, μιας κοινωνίας με επίκεντρο τον άνθρωπο.
ο Γενικός Κανονισμός των Ευρωπαϊκών Ταμείων που διέπει το ΕΣΠΑ, στον οποίο βασίζονται οι βασικές παρεμβάσεις για την ανάπτυξη του τουριστικού τομέα βάσει της υπό διαβούλευση ΚΥΑ, επιβάλλει με το άρθρο 16 την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία ως κριτήριο ON/OFF επιλεξιμότητας πράξεων για χρηματοδότηση.
μελέτη του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών και Εργασίας (“Economic Impulses of Accessible Tourism for All” – Federal Ministry of Economic and Labour, 10119 Berlin – Public Relations section LP4 -ISSN 0342- 9288) που έγινε το 2002, με θέμα τις οικονομικές επιπτώσεις του «Τουρισμού για όλους» απέδειξε ότι:
– το 54% των ατόμων που έχουν καταγραφεί ως άτομα με αναπηρία στη Γερμανία (3.640.000 άτομα) ταξιδεύει για τουρισμό κάθε χρόνο,
– κατά μέσο όρο κάθε ταξιδιώτης κάνει 1,3 ταξίδια διακοπών το χρόνο, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των μετακινήσεων στα 4.740.000, με μέση διάρκεια 13,9 ημέρες,
– τα άτομα με αναπηρία στη Γερμανία ξοδεύουν κατά τις διακοπές τους ετησίως 945€ ανά άτομο έναντι 818€ του μέσου γενικού πληθυσμού (και κατά πολύ μακράν των 697€ και 640€ που αναφέρονται στις εκτιμήσεις της σελ.5, σημείο10 της Απόφασης), τα οποία αρκούν για να συντηρήσουν στη Γερμανία 65.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης ετησίως (σχεδόν το 9% των αντίστοιχων θέσεων εργασίας στον τουριστικό τομέα της χώρας μας),
– τα άτομα με αναπηρία προτιμούν την περίοδο χαμηλής κίνησης (Μάϊο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο) σε αντίθεση με το γενικό πληθυσμό που προτιμά την περίοδο υψηλής κίνησης (Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο) δημιουργώντας έτσι προϋποθέσεις για επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου,
– το 26% αυτών δηλώνουν πιστοί στον τουριστικό προορισμό που θα ικανοποιήσει τις προσδοκίες τους,
– το 48% δηλώνει ότι θα ταξίδευε συχνότερα αν υπήρχαν περισσότερες προσβάσιμες υποδομές, ενώ
– για το 71% περίπου των ατόμων με αναπηρία τη μεγαλύτερη σημασία στην επιλογή προορισμού έχει η οργάνωση του ταξιδιού (προετοιμασία, πληροφόρηση, κράτηση), ως πιο αξιόπιστη δε πηγή πληροφόρησης θεωρούν τους φίλους ή άλλα άτομα με αναπηρία λόγω ουσιαστικής έλλειψης αξιόπιστης πληροφόρησης και γνώσης των αναγκών τους από τους παρόχους τουριστικών υπηρεσιών.
Σήμερα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία ανέρχεται σε 80.000.000 άτομα (στοιχεία του European Disability Forum), τα οποία σε ποσοστό τουλάχιστον 50% ταξιδεύουν και συνοδεύονται από 1,56 άτομο κατά μέσο όρο (στοιχεία του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομίας και Εργασίας της Γερμανίας), ανεβάζοντας τον αριθμό σε περίπου 103.000.000 άτομα. Εάν δε, σε αυτά συνυπολογισθεί και ο αριθμός των ηλικιωμένων ατόμων άνω των 65 ετών, που πλέον έχουν τελείως διαφορετικές συνήθειες και τουριστική συμπεριφορά από τις προηγούμενες γενεές συνομηλίκων τους και ο οποίος αναμένεται σχεδόν να διπλασιαστεί μέχρι το 2050, ανεβάζοντας το αντίστοιχο ποσοστό από 20% σε 40% του πληθυσμού, αλλά και των οικογενειών με παιδιά σε καρότσι, οι οποίες οικογένειες τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να ταξιδεύουν ολοένα και συχνότερα (δύο κατηγορίες με παρόμοιες ανάγκες πρόσβασης με τα άτομα με αναπηρίες), ο τελικός αριθμός υπερδιπλασιάζεται και γίνεται ιδιαίτερα ελκυστικός στην βιομηχανία του τουρισμού.
– στο ΥΠΠΟΤ έχει ήδη συσταθεί Ομάδα Εργασίας (βλ. Απόφαση Γ.Γ.Τουρισμού με αρ. πρωτ. 12366/ 19.09.2011) για την προώθηση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στο εθνικό τουριστικό προϊόν και συνεπώς του «Τουρισμού για Όλους», ως μια σημαντική παράμετρο ανάπτυξης του εθνικού τουριστικού προϊόντος.
Σε συνέχεια λοιπόν των παραπάνω θεωρούμε απολύτως αναγκαία την προσθήκη στην υπό διαβούλευση Απόφαση των παρακάτω:
1. Το Άρθρο 2 – ΣΤΟΧΟΙ να διαμορφωθεί ως εξής:
«Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό
στοχεύει στη διαμόρφωση συνθηκών για:
– Τη μετάβαση από ένα μαζικό, αδιαφοροποίητο, μονοθεματικό τουρισμό και χαμηλής
οικονομικής απόδοσης τουρισμό σε έναν ποιοτικό, διαφοροποιημένο και
πολυθεματικό Τουρισμό για Όλους, οικονομικά αποδοτικότερο, με μεγαλύτερη διάρκεια
παραμονής και διασποράς μέσα στο χρόνο, που απευθύνεται σε κοινό με υψηλότερες
απαιτήσεις, που δεν αρκείται στο καθιερωμένο τουριστικό πρότυπο «ήλιος -θάλασσα»,
με παράλληλη αξιοποίηση των τουριστικών πόρων, φυσικών και ανθρωπογενών.
– ……………..
– Την εξασφάλιση των απαιτούμενων τεχνικών και κοινωνικών υποδομών όλων των
διαβαθμίσεων, που απαιτούνται για την επιτυχή λειτουργία της τουριστικής
δραστηριότητας με στόχο την χωρίς διακρίσεις εξυπηρέτηση των επισκεπτών.
Αυτοκίνητα και φυσικό περιβάλλον!!!
Σε αρκετά σημεία το σχέδιο του χωροταξικού για τον τουρισμό κάνει αναφορά στην ποιότητα, μεταξύ άλλων στην ποιότητα ακτών.
Είναι όμως συμβατό με την ποιότητα των ακτών tα αυτοκίνητα να κυκλοφορούν πάνω στις παραλίες εκεί που ξαπλώνει ο λουόμενος;
Μήπως δεν είναι γνωστό το πρόβλημα; Εκτός από ωραία προγραμματικά και νομοθετικά κείμενα πρέπει να γίνει ωραία και η εφαρμογή της νομοθεσίας. Δύο παραδείγματα.
Παράδειγμα πρώτο: Στο παραλιακό τρίγωνο της Επανωμής (υγροβιότοπος) έξω από την Θεσσαλονίκη εκτός από το δρόμο που διασχίζει τον υγροβιότοπο και πηγαίνει στην παραλία με το ναυάγιο, τα αυτοκίνητα έκαναν δύο χιλιόμετρα δρόμο κατά μήκος της παραλίας, 15 μέτρα από το νερό, για να παίρνουν κάποιοι μάτι! Τους ενόχλησε κανείς;
Παράδειγμα δεύτερο: Παραλία Ποσειδίου, στην Κασσάνδρα της Χαλκιδικής. Τα αυτοκίνητα με κίνηση στους 4 τροχούς έχουν κάνει μία παραλία-παράδεισος και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, πίστα δοκιμών. Τους ενόχλησε ή τους ενοχλεί κανείς; Η υπόθεση αυτή εκρεμμεί στο ΣτΕ από το 2005! Ακόμη δεν κατέστη δυνατό να δικαστεί.
Eάν η τεχνολογία ενισχύει τα αυτοκίνητα να πηγαίνουν σε μέρη που δεν πήγαιναν πριν, επιτρέπεται τα αυτοκίνητα να πηγαίνουν παντού χωρίς να λαμβάνεται υπόψη εάν καταστρέφουν ή υποβαθμίζουν το περιβάλλον; Μία μεγάλη ζημία στο περιβάλλον τραβάει γρήγορα την προσοχή. Η εκτεταμένη βλάβη και υποβάθμιση έχει γίνει μέχρι τώρα με την μέθοδο του σιγά-σιγά και δεν έχει τραβήξει την δημόσια προσοχή!
Κατ ελάχιστον, χρειάζεται μία ειδική διάταξη μαζί με προβλεπόμενη διοικητική ποινή η οποία θα απαγορεύει ρητά στα αυτοκίνητα να κινούνται σε χώρο που δεν προορίζεται σε αυτοκίνητα. Ίσως στο ειδικό χωροταξικό μία νύξη, ίσως στο άρθρο 1 του ΚΟΚ μία συγκεκριμένη διάταξη. Δεν έχω τελική πρόταση για την ώρα, ας το εξετάσουν οι αρμόδιοι. Για το πρόβλημα είμαι σίγουρος και για το όχι χρειάζεται πλέον λύση.
Χρειάζεται μία νομική διάταξη σε πολύ ορατό νομικό κείμενο ώστε να μπορούμε να στείλουμε την Αστυνομία να μαζέψει τους έλληνες οδηγούς που καταστρέφουν το περιβάλλον!