1. Όλες οι αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις, οι οποίες εκτελέστηκαν μετά τις 28/7/2011 καθώς και αυτές που δεν μπορούν να υπαχθούν στις διατάξεις του παρόντος, είναι κατεδαφιστέες.
2. Η Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (ΕΥΕΚΑ) υπάγεται απευθείας στο Γενικό Επιθεωρητή της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), που έχει συσταθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 παράγραφοι 4, 5, 6 και 7 του ν. 2947/2001 (Α’ 228) και του π.δ. 165/2003 (Α’ 137).
3. Οι αρμοδιότητες της ΕΥΕΚΑ ασκούνται και σε όλα τα δάση, τις δασικές, αναδασωτέες και δημόσιες χορτολιβαδικές εκτάσεις, καθώς επίσης και σε άλλα ευαίσθητα οικοσυστήματα, στον αιγιαλό-παραλία, σε ποτάμια, λίμνες και ρέματα, σε αρχαιολογικούς χώρους και εν γένει σε προστατευόμενες περιοχές της χώρας, σε συνεργασία με το αρμόδιο Τμήμα Γ’ της ΕΥΕΠ.
Ειδικότερα η ΕΥΕΚΑ έχει αρμοδιότητα για:
α) τον εντοπισμό και τον έλεγχο αυθαίρετων επεμβάσεων και κατασκευών σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες οι οποίες μεριμνούν για την έκδοση των πράξεων απομάκρυνσης των αυθαιρέτων, σύμφωνα με την οικεία νομοθεσία,
β) την παρακολούθηση των διαδικασιών καθαίρεσης και κατεδάφισης,
γ) την παρακολούθηση για την απομάκρυνση των αυθαιρέτων κατασκευών από τις αρμόδιες υπηρεσίες και για την ορθή διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος από τυχόν περιβαλλοντική ζημιά.
δ) την έκδοση πορίσματος για περιπτώσεις κατασκευών για τις οποίες έχουν μεν υποβληθεί δηλώσεις υπαγωγής στο ν. 4014/11 ή στον παρόντα, αλλά σύμφωνα με τα αποτελέσματα φωτοερμηνείας δορυφορικών εικόνων / ορθοφωτοχαρτών καθώς και πάσης φύσεως χαρτογραφικού υλικού που βρίσκεται στην κατοχή φορέων του Δημοσίου, οι κατασκευές αυτές είτε εκτελέστηκαν μετά τις 28/7/2011 είτε υπάγονται στις περιπτώσεις του άρθρου 2 του παρόντος. Στη συνέχεια για τις περιπτώσεις αυτές εκδίδεται απόφαση κατεδάφισης του Ειδικού Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ενημερώνεται παράλληλα η αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης για την ανάκληση των σχετικών δηλώσεων.
4. Σε κάθε αποκεντρωμένη Διοίκηση τηρείται μητρώο, στο οποίο εγγράφονται οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, που έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν πρωτόκολλα κατεδάφισης. Το μητρώο αυτό διαβιβάζεται στις κατά τόπους αστυνομικές αρχές. Σε κάθε περίπτωση αδυναμίας εκτέλεσης των αποφάσεων κατεδάφισης λόγω της άρνησης των ιδιωτικών επιχειρήσεων να συνάψουν τις σχετικές συμβάσεις η ΕΥΕΚΑ δύναται να ενημερώνει πάραυτα τις αρμόδιες και τις οικείες Αστυνομικές Αρχές, οι οποίες και θα αναλαμβάνουν την κίνηση της διαδικασίας πολιτικής επιστράτευσης του άρθρου 41 του ν. 3536/2007 σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Με απόφαση του Ειδικού Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιβάλλεται και πρόστιμο ύψους από 6.000 έως 10.000 ευρώ στις παραπάνω επιχειρήσεις. Οι Αστυνομικές Αρχές οφείλουν να παράσχουν τη συνδρομή τους για την πραγματοποίηση της κατεδάφισης, εφόσον τους ζητηθεί. Ανάλογη υποχρέωση έχουν και οι λοιπές κρατικές αρχές όπως οι κτηματικές υπηρεσίες με την παροχή όλων των απαραίτητων στοιχείων που αφορούν στα πρωτόκολλα κατεδάφισης και τη συμπλήρωση κατάλληλης βάσης δεδομένων για τη διευκόλυνση της Ε.Υ.ΕΚ.Α, οι Ο.Τ.Α., κυρίως με τη διάθεση μηχανικών μέσων και προσωπικού. Στην περίπτωση που κατά την αυτοψία των αρμόδιων Υπηρεσιών βρεθούν εργαζόμενοι να εκτελούν οποιαδήποτε εργασία κατασκευής αυθαίρετου ή άλλης παράνομης επέμβασης, για αυτούς ακολουθείται αυτόφωρη διαδικασία και γίνεται σχετική αναγγελία στον ασφαλιστικό τους φορέα. Στην περίπτωση που βρεθούν μηχανικά μέσα ή άλλα υλικά (ξυλότυπος, μεταλλότυπος) κατάσχονται και εκποιούνται, μετά την επικύρωση της κατάσχεσης από το αρμόδιο δικαστήριο. Το προκύπτον από την εκποίηση τίμημα κατατίθεται στο Πράσινο Ταμείο και στην περίπτωση που αφορά σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις ή δημόσιες χορτολιβαδικές, υπέρ του ειδικού φορέα δασών του Πράσινου Ταμείου. Ως μεσεγγυούχος και ευθυνόμενος για τη φύλαξη των κατασχεμένων υλικών, ορίζεται η ΕΥΕΚΑ. Η ΕΥΕΚΑ συνεργάζεται με τον ΟΚΧΕ και την εταιρεία «Κτηματολόγιο Α.Ε.» για την ανάθεση τηλεπισκόπησης ή αεροφωτογράφισης της χώρας, καθώς και για τη χρήση των παραπάνω μεθόδων σε περιοχές προτεραιότητας της χώρας, προκειμένου να παρακολουθούνται οι μεταβολές στη δόμηση και να εντοπίζονται έγκαιρα τυχόν αυθαίρετες κατασκευές.
5. Ο κύριος κτίσματος που κρίνεται ως κατεδαφιστέο, βαρύνεται με τη δαπάνη κατεδάφισης και αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου. Το ποσό της παραπάνω δαπάνης καταλογίζεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, βεβαιώνεται και εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων.
6. Αντικαθίστανται οι παράγραφοι 3 και 4 του άρθρου 7 του ν. 3818/2010 ως εξής :
«3. Η ΕΥΕΚΑ συγκροτείται σε δύο τομείς, Νοτίου και Βορείου Ελλάδας, με χωρική αρμοδιότητα κατά αντιστοιχία των υφιστάμενων τομέων της ΕΥΕΠ. Στην ΕΥΕΚΑ συστήνονται σαράντα μία οργανικές θέσεις προσωπικού, οι οποίες πληρώνονται είτε με υπαλλήλους, μόνιμους ή αορίστου χρόνου, που αποσπώνται για μία τριετία και η οποία μπορεί να παρατείνεται με απόφαση του Ειδικού Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή μετατάσσονται από το Δημόσιο και από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή και από Ο.Τ.Α., με αντίστοιχη κατάργηση της οργανικής θέσης, την οποία είχε ο μετατασσόμενος.
7. Η παρ. 2 του άρθρου 114 του ν. 1892/1990 (Α’ 101), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 9 παρ. 5 του ν. 2880/2001 (Α’ 9), τροποποιείται ως εξής :
«2. α) Ανεγερθείσες ή ανεγειρόμενες οικοδομές, κτίσματα και πάσης φύσεως εγκαταστάσεις στις ανωτέρω εκτάσεις κατεδαφίζονται υποχρεωτικά, κατόπιν αποφάσεως του οικείου Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
β) Οι τελεσίδικες αποφάσεις κατεδάφισης που αφορούν σε περιοχές της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου, εκτελούνται από την αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με την παρακολούθηση της Ε.Υ.Ε.Κ.Α., όπου αιτιολογημένα αυτή απαιτείται κατά τις διατάξεις του παρόντος».
8. Με απόφαση του Ειδικού Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται η ροή των εργασιών μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών, καθώς και η διαδικασία ιεράρχησης προτεραιοτήτων για την υλοποίηση των κατεδαφίσεων.
Ειδικότερα η ιεράρχηση και η ροή εργασιών κατεδάφισης υλοποιείται κατά γεωγραφική ενότητα των αποκεντρωμένων διοικήσεων λαμβάνοντας υπόψη κυρίως :
α) Το είδος της προστατευόμενης περιοχή και τις επιπτώσεις των αυθαιρέτων κατασκευών στο φυσικό περιβάλλον.
β) Το πλήθος των αυθαιρέτων κατασκευών στην συγκεκριμένη περιοχή.
γ) Τον χρόνο έκδοσης των αποφάσεων κατεδάφισης.
δ) Τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του αυθαιρέτου.
Η ιεράρχηση των κατεδαφίσεων και η ροή εργασιών εξάγεται μέσω θέσπισης ειδικών συντελεστών βαρύτητας των ανωτέρω ή και άλλων κριτηρίων κατά απόλυτο και αντικειμενικό τρόπο. Με την απόφαση ορίζεται και ο μαθηματικός τύπος βαθμολογίας και εξαγωγής της σειράς ιεράρχησης για κάθε περιοχή ευθύνης της αποκεντρωμένης διοίκησης.
8. Οι τελεσίδικες αποφάσεις κατεδάφισης που αφορούν αυθαίρετα κτίσματα των περιπτώσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του παρόντος νόμου εκτελούνται με ευθύνη της Αποκεντρωμένης Διοίκησης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 280 του ν. 3852/2010 με τη συνδρομή της ΕΥΕΚΑ ως προς το συντονισμό και την παρακολούθηση κατά τις διατάξεις του παρόντος.
Γιατι δεν δινεται η αρμοδιοτητα των κατεδαφισεων στους Δημους,εστω και κατοπιν εντολης της Αποκεντρωμενης Διοικησης,εφοσον διαθετουν μηχανικα μεσα και καταλληλο προσωπικο.Η κατεδαφιση των αυθαιρετων μηπως δεν εντασσεται στο πλαισιο των αρμοδιοτητων πολεοδομικων εφαρμογων που ασκουν οι Δημοι(οικ.αδειες,κατεδαφιση επικινδυνων,εκθεσεις αυθαιρετων,κ.τ.λ.}.Η τοπικη αυτοδιοικηση, ως υπευθυνος και κυριος φορεας της βιωσιμης τοπικης αναπτυξης, δεν θα πρεπει να αναλαμβανει ολες τις αρμοδιοτητες που της ανηκουν (τοπικες υποθεσεις),ανεξαρτητως πολιτικου κοστους.
Άρθρο 32
Πρόληψη περισσότερο παρά καταστολή. Να συσταθεί μια ομάδα ικανών ανθρώπων και αξιοποιώντας τα σύγχρονα τεχνικά μέσα επισκόπησης (δορυφόρος κ.λ.π.), να εντοπίζει αυθημερόν την έναρξη εργασιών αυθαιρέτου και αυθημερόν πάλι, με την συνδρομή των διωκτικών αρχών και του δήμου, να παρεμβαίνει στον ιδιοκτήτη και να του δίνει σαφώς να καταλάβει ότι αυτό που πάει να κάνει δεν θα του επιτραπεί να το κάνει. Καθώς επίσης και σε όλους τους εργαζόμενους εκεί ότι δεν μπορούν να κάνουν αυτή τη δουλεία. Παράλληλα βέβαια να προχωρήσουν με γρήγορους ρυθμούς τα σχέδια πόλης για να δοθεί πολεοδομημένη γη. Μέχρι τώρα αφήνονταν ο αυθαίρετος να φτιάχνει το σπίτι που είναι μια διαδικασία που απαιτεί πολύ χρόνο, και μετά από είκοσι χρόνια παρουσιάζονται οι αρχές και του λένε να το κατεδαφίσει. Αυτά τα πράγματα είναι αδυνατόν να γίνουν. Γιατί έχει ξοδευτεί και μια περιουσία και έχουν γίνει πολλά όνειρα πάνω σ’ αυτό το σπίτι. Στην έναρξη όμως των εργασιών δεν έχουν ακόμα ξοδευτεί χρήματα και σίγουρα θα πρυτανεύσει η λογική και το συμφέρον. Μόνο με την καταστολή δεν αντιμετωπίζεται το αυθαίρετο. Τόσα χρόνια αλώστε με τόσο αυστηρούς νομούς δεν έπρεπε να υπάρχουν αυθαίρετα. Χρειάζεται και πρόληψη κατά κύριο λόγο. Στην Αρχαία Αθήνα που είχαν και αυτοί τέτοιο πρόβλημα καθημερινά ο αρμόδιος άρχοντας μαζί με τους ραβδούχους περιήρχετο την πόλη και όπου συναντούσε οικοδομικές αυθαιρεσίες να γίνονται, επί τόπου και αμέσως αποκαθιστούσε τα πράγματα, με την συνέργια των ραβδούχων οι όποιοι έκαναν και χρήση των ράβδων που έφεραν. Τώρα βέβαια έχουμε ποιο λεπτούς τρόπους να εφαρμόσουμε τους νόμους.
Είναι εύλογο και αποδεκτό το κράτος να προσπαθήσει έστω και αργά να τακτοποιήσει το θέμα των αυθαίρετων κατασκευών. Από την άλλη πλευρά αυτό θα πρέπει να γίνει με τρόπο δίκαιο και όχι ολοκληρωτικό, βάζοντας δηλαδή στην ίδια μοίρα κάθε περίπτωση. Για παράδειγμα δεν είναι δυνάτον οικισμοί με ιστορία δεκαετιών στουν οποίους παρέχονται νομίμως πάσης φύσεως κρατικές υπηρεσίες όπως ΔΕΗ, νερό, τηλέφωνο κτλ να χαρακτηρίζονται αυθαίρετες και κατεδαφιστέες, είναι καθαρά αντιφατικό. Ας αποφασίσει πρώτα το κράτος τι και ποια θεωρεί δασική έκταση και τι αυθαίρετο αναρτώντας τους δασικούς χάρτες και μέτα ας προχωρήσει σε δράσεις και κυρώσεις. Ας τροποποιηθεί λοιπόν και σημειωθεί στο εν λόγω άρθρο ότι προϋπόθεση για την κατεδάφιση όλων των αυθαίρετων κατασκευών, οι οποίες εκτελέστηκαν μετά την 28/07/2011 καθώς και εκείνων που δεν μπορούν να ενταχθούν στις διατάξεις του παρόντος, είναι η ανάρτηση και επικύρωση των δασικών χαρτών.
Άρθρο 32 παρ.8 : – Εφόσον με το νομοσχέδιο δίνεται έμφαση στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο, δεν θα πρέπει ως πρωτεύοντα κριτήρια για την ιεράρχηση των κατεδαφίσεων να αποτελούν ο χρόνος έκδοσης των αποφάσεων κατεδάφισης και τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του αυθαιρέτου αλλά οι επιπτώσεις που έχει η διατήρηση του αυθαιρέτου στο φυσικό, οικιστικό και αναπτυξιακό περιβάλλον της περιοχής καθώς και η ύπαρξη (ή μη) αντικειμενικής δυνατότητας για την εκτέλεση της κατεδάφισης
( προσπέλαση-μεταφορά-διάθεση υλικών κατεδάφισης ). Έτσι, ένα νέο και μικρού μεγέθους αυθαίρετο, θα πρέπει να προηγηθεί από ένα παλαιό και μεγαλύτερου μεγέθους ή από μία τοπική συσσώρευση αυθαιρέτων, λόγω της μεγαλύτερης επιβάρυνσης που μπορεί να προκαλεί το πρώτο στο φυσικό και οικιστικό περιβάλλον της περιοχής ή να παρεμποδίζει απαγορευτικά δημόσιες παρεμβάσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα χρημματοδότησης και ολοκλήρωσής τους, εξ’αιτίας της θέσεως ή της λειτουργίας της χρήσης του αυθαιρέτου ( π.χ. εντός αιγιαλού με απόρριψη λυμάτων στη θάλασσα, περιφράξεις που αποκλείουν την πρόσβαση προς την θάλασσα ή την διάνοιξη παραλιακού δρόμου,κ.τ.λ.)
– Προτείνεται λοιπόν η τροποποίηση των βασικών κριτηρίων της εν λόγω παραγράφου σύμφωνα με τα ανωτέρω.
Άρθρο 32 παρ.6: – Ενώ η διάταξη προβλέπει ουσιαστική οργανωτική παρέμβαση για την Ε.Υ.Ε.Κ.Α, με τη σύσταση μάλιστα 41 οργανικών θέσεων προσωπικού, προκειμένου να ασκήσει τον εποπτικό της ρόλο, αντιθέτως, «αγνοεί» και δεν προβλέπει τίποτα για την οργάνωση και ενίσχυση των επιχειρησιακών υπηρεσιών της Αποκ/νης Διοίκησης και ιδιαίτερα των Δ/νσεων ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ, οι οποίες, με την υπάρχουσα κατά κανόνα ανεπαρκή στελέχωσή και οργανωτική δομή τους, καλούνται σήμερα να ασκήσουν όχι μόνο τις πρόσθετες αρμοδιότητες που τις απονεμήθηκαν μετά το ν.3852/2010 αλλά και το ιδιαίτερα αυτό δύσκολο έργο των κατεδαφίσεων,χωρίς προηγούμενη εμπειρία και τεχνική βοήθεια.
Ο προβαλλόμενος ολιστικός δομικός τρόπος αντιμετώπισης του ζητήματος της κατεδάφισης των αυθαιρέτων προϋποθέτει όχι μόνο την οργάνωση και ενίσχυση με προσωπικό της επιτελικής Ε.Υ.Ε.Κ.Α αλλά, πρωτίστως, των «μάχιμων» οργανικών μονάδων αιχμής των Αποκ/νων Διοικήσεων και ιδιαίτερα των Δ/νσεων ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ. Η επιχειρούμενη αποκέντρωση αρμοδιοτήτων στο σοβαρό και διαχρονικό αυτό πρόβλημα των κατεδαφίσεων, θα πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη της και την υπάρχουσα κατάσταση των Αποκ/νων Διοικήσεων από άποψη δομής και στελέχωσης και όχι μόνο να «διευκολύνει» την Ε.Υ.Ε.Κ.Α. Δεν μπορεί οι Δ/νσεις ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ να ασκούν το θεματικό φάσμα αρμοδιοτήτων όλων σχεδόν των Κεντρικών Υπηρεσιών του Υ.Π.Ε.Κ.Α με μόνο δύο(2) Τμήματα,όπως δηλ. προβλεπόταν από την ίδρυσή τους το 1989 (π.δ.404/1989) ή και παλαιότερα, με αποτέλεσμα το Τμήμα Πολ/κού Σχεδιασμού και Εφαρμογών αυτής να ασκεί σήμερα π.χ. αρμοδιότητες χωρικού σχεδιασμού ( ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, ΒΕΠΕ, κ.τ.λ.) και συγχρόνως να κατεδαφίζει αυθαίρετα.
– Προτείνεται λοιπόν η συμπλήρωση του άρθρου 32 με την πρόβλεψη σύστασης αυτοτελούς οργανικής μονάδας σε κάθε Αποκ/νη Διοίκηση
( π.χ. ένα αυτοτελές Τμήμα Κατεδάφισης Αυθαιρέτων, υπαγόμενο απ’ευθείας στη Γεν.Δ/νση Χωρ/κής και Περ/κής Πολιτικής ), με τον αναγκαίο αριθμό οργανικών θέσεων προσωπικού, που θα αναλάβει αποκλειστικά και μόνο αυτό το εν λόγω έργο εκτέλεσης των κατεδαφίσεων( σε προστατευόμενες και μη περιοχές ),όπως ακριβώς ιδρύθηκε η Ε.Υ.Ε.Κ.Α ως νέα αυτοτελής οργανική μονάδα, χωρίς να ανατεθεί το έργο της στην Δ/νση Ο.Κ.Κ. ή άλλη προϋπάρχουσα θεματική Δ/νση του Υ.Π.Ε.Κ.Α.
Μόνο με αυτό τον τρόπο θα αντιμετωπισθεί ταχύτερα, συντονισμένα και εν τέλει αποτελεσματικά το δύσκολο αυτό εγχείρημα της κατεδάφισης των αυθαιρέτων.
Εναλλακτικά και σαν προσωρινή λύση θα μπορούσαν οι Δ/νσεις ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ να αναλάβουν την Α΄Φάση της όλης επιχείρησης,δηλ.την κατάρτιση του προγράμματος των κατεδαφίσεων ( συλλογή, ταξινόμηση,ιεράρχηση προτεραιοτήτων των κατεδαφίσεων βάσει περιβαλλοντικών και λοιπών κριτηρίων,εξασφάλιση αναγκαίων πιστώσεων) ενώ οι Δ/νσεις Τεχνικού Ελέγχου των Αποκ/νων Διοικήσεων να αναλάβουν την Β΄φάση, δηλ. την εκτέλεση του προγράμματος ( διακήρυξη, τεύχη δημοπράτησης,
διαγωνισμός, σύμβαση, επίβλεψη-παραλαβή του έργου ), εφαρμόζοντας τις σχετικές περί δημοσίων έργων διατάξεις.
ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ ΔΗΛΑΔΗ:ΣΤΗΝΟΥΜΑΙ ΜΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΣ,ΤΜΗΜΑΤΑΡΧΕΣ,ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ,ΓΙΑ ΝΑ ΓΚΡΕΜΙΣΟΥΜΕ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΑΚΟΜΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ. ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΚΥΡΩΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ,ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ…
Άρθρο 32παρ.4: -Η διάταξη είναι ατελής, αφού δεν γίνεται αναφορά στο τρόπο κατάρτισης του εν λόγω μητρώου,δηλ.εάν θα γίνεται με εκδήλωση ενδιαφέροντος κατόπιν εδικής προς τούτο πρόσκλησης δια του τύπου και περαιτέρω δεν αναφέρεται πως θα συμπληρώνεται αυτό στη συνήθη περίπτωση που δεν εκδηλώσει ενδιαφέρον καμμία ιδιωτική επιχείρηση ή εκδηλώσει μόνο μία.
-Ομοίως,ατελής είναι και η πρόβλεψη για την υποχρέωση των ΟΤΑ να διαθέτουν τα μηχανικά τους μέσα και προσωπικό, αφού δεν διασφαλίζει περαιτέρω την αναγκαία αυτή διάθεση και στην συνήθη περίπτωση μη ανταπόκρισης των ΟΤΑ (π.χ.με την έκδοση σχετικής απόφασης του Γεν.Γραμματέα της Αποκ/νης Διοίκησης, υποχρεωτική αποστολή και τήρηση μητρώου από την Αποκ/νη Διοίκηση των διαθέσιμων μηχανημάτων και προσωπικού ανά Δήμο, παρακράτηση χρηματοδοτικών πόρων που οφείλονται στον ΟΤΑ κατ’ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 9 παρ.8 του ν.3212/2003, κ.τ.λ.)
-Κατόπιν τούτου, θα πρέπει η εν λόγω παράγραφος να συμπληρωθεί κατά τα ανωτέρω ή τουλάχιστον να ρυθμιστούν αυτά με Υπ.Απόφαση που θα εκδοθεί κατ’εξουσιοδότηση του άρθρου 39 παρ.3 του σχεδίου νόμου.
Άρθρο 32παρ.5: -Στις περιπτώσεις που οι κατεδαφίσεις θα γίνονται με μηχανικά μέσα και προσωπικό των ΟΤΑ, θα ήταν σκόπιμο ο υπολογισμός της δαπάνης κατεδάφισης και αποκατάστασης να γίνεται από τους ΟΤΑ και η σχετική απόφαση καταλογισμού εξόδων του Γεν.Γραμματέα Αποκ/νης Διοίκησης να εκδίδεται κατόπιν προτάσεως-εισηγήσεως του Δήμου ή της Περιφέρειας που επιβαρύνθηκε με τα έξοδα κατεδάφισης.
Άρθρο 32παρ.3: -Οιπεριγραφόμενες αρμοδιότητες και ο προωθούμενος επιτελικός ρόλος της ΕΥΕΚΑ στην επιχείρηση κατεδάφισης αυθαιρέτων εντός προστατευομένων περιοχών,έχουν έναν εξ αποστάσεως εποπτικό-παρακολουθητικό χαρακτήρα,με ελλάτωση των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων αυτής,αντί για έναν ουσιαστικώτερο και ενεργότερο χαρακτήρα, με παροχή της πραγματικά αναγκαίας τεχνικής και διοικητικής υποστήριξης προς τις Αποκ/νες Διοικήσεις για την ολοκλήρωση ενός πλήρους και εφαρμόσιμου σχεδίου δράσης και ενεργειών κατεδάφισης.Ο ρόλος αυτός της ΕΥΕΚΑ θα έπρεπε να περιλαμβάνει συγκεκριμένες καθοδηγητικές και οργανωτικές-προπαρασκευαστικές πρωτοβουλίες, ανάλογες με αυτές που είχαν αναληφθεί από το τ.ΥΧΟΠ κατά το σχεδιασμό και υλοποίηση της Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης βάσει του ν.1337/1983 ώστε να πετύχει αυτό το μεγάλο και δύσκολο εγχείρημα των κατεδαφίσεων.
-Προτείνεται λοιπόν η συμπλήρωση της εν λόγω παραγράφου με την διατύπωση σαφούς αρμοδιότητας της ΕΥΕΚΑ για την υποχρέωσή της να παρέχει αναλυτικές οδηγίες-κατευθύνσεις και εν γένει υποστήριξη προς τις Αποκ/νες Διοικήσεις και λοιπές εμπλεκόμενες υπηρεσίες και αρχές,σε κάθε φάση-στάδιο και σε κάθε ανακύπτουσα δυσχέρεια του εγχειρήματος αυτού.Ενδεικτικά αναφέρονται:α)Οι τακτικές συναντήσεις-ενημερώσεις με όλη την ιεραρχία των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων(Γεν. Γραμματείς,αρμοδίους Γεν.Δ/ντές,Δ/ντές,Τμηματάρχες και αρμοδίους υπαλλήλους των υπηρεσιών αυτών)καθώς και με τους ΟΤΑ για την ουσιαστική συμβολή τους στο έργο των κατεδαφίσεων.
β)Η προτυποποίηση βασικών σχεδίων ενεργειών και ειδικότερα η σύνταξη υποδειγμάτων πρόσκλησης ιδωτικών επιχειρήσεων για την σύνταξη του σχετικού μητρώου,υποδειγμάτων τευχών δημοπράτησης του έργου των κατεδαφίσεων,σχεδίου σύμβασης των συμβαλλομένων μερών καθώς και των προβλεπομένων εγκριτικών αποφάσεων,υποδειγμάτων τιμολόγησης και απόφασης καταλογισμού των εξόδων κατεδάφισης- αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου, κ.τ.λ. γ)Ο σαφής διαχωρισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ της ΕΥΕΚΑ και κάθε εμπλεκόμενης υπηρεσίας της Αποκ/νης Διοίκησης(κυρίως με τις Δ/νσεις ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ. καιΤεχνικού Ελέγχου)και όχι μόνο γενικά μεταξύ ΕΥΕΚΑ και Αποκ/νης Διοίκησης.
Για την αναγκαιότητα των ανωτέρω θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι όλο το τεχνικό προσωπικό και ο εξοπλισμός εκτέλεσης έργων που διέθετε η τ. κρατική Περιφέρεια(ΔΕΣΕ,ΔΕΚΕ,ΔΔΕ) εντάχθηκε από 1/7/2011 στην αιρετή Περιφέρεια(ν.3852/2010), με αποτέλεσμα σήμερα η Αποκ/νη Διοίκηση να μη διαθέτει τα μέσα και το κατάλληλο τεχνικό προσωπικό για την εφαρμογή των προβλεπομένων διαδικασιών εκτέλεσης των έργων κατεδάφισης,σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία περί δημοσίων έργων, για την εφαρμογή της οποίας ειδικά οι Δ/νσεις ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ. δεν διαθέτουν την απαιτούμενη πλήρη ενημέρωση και εμπειρία.
Στην περίπτωση επίλυσης οποιουδήποτε πολύπλοκου προβλήματος όπως αυτό της Αυθαίρετης Δόμησης, η σωστή Μεθοδολογία είναι το βασικό εργαλείο για να μπορέσει ο νομοθέτης να δώσει μία δίκαια κοινωνική λύση που θα απαλύνει τον πόνο και θα μειώσει το κόστος του εμπλεκόμενου πολίτη.
Δικαίως το κράτος προσπαθεί να καθορίσει και αποτρέψει την δημιουργία ενός νέου κύματος αυθαιρεσιών που δημιουργήθησαν από τις αυθαίρετες Κατασκευές και χρήσεις οι οποίες εκτελέστηκαν μετά τις 28/7/2011.
Υπάρχουν όμως πρότυποι οικισμοί όπως εκείνου στις Βαμβακιές Λουτρακίου οι οποίοι έχουν ιστορία 40 ετών, διαθέτουν φώς-νερό-τηλέφωνο, αλλά επιβαρύνονται από το ότι η γη χαρακτηρίσθηκε αναδασωτέα εκ των υστέρων, και χωρίς ποτέ να έχει καεί και επομένως απειλούνται με κατεδάφιση και επιβολή προστίμων σύμφωνα με το σχέδιο του προτεινομένου νόμου.
Δεν μπορεί να υπάρξει δίκαια λύση σ’ αυτήν την περίπτωση χωρίς την ανάρτηση των σχετικών δασικών χαρτών , για τους οποίους ακούμε επί χρόνια ότι θα γίνουν αλλά για ανεξήγητους λόγους δεν τελειοποιούνται.
Επομένως ζητούμε ανάκληση των κατεδαφίσεων και της επιβολής προστίμων έως ότου τελειοποιηθούν οι δασικοί χάρτες και κυρωθούν οι δασικές εκτάσεις. Διαφορετικά θα διαιωνισθεί η υφιστάμενη αδικία της ταλαιπωρίας των πολιτών και θα αποτύχει ο σκοπός του νομοθετικού σχεδίου να επιλύσει έναν σύγχρονο γόρδιο δεσμό.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Στο άρθρο 32 παρ.3 αναφέρεται “… αρχαιολογικές και ΕΝ ΓΕΝΕΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ …” χωρίς αναφορά στη συγκεκριμένη νομοθεσία που ορίζει τις προστατευόμενες περιοχές. Αυτή η γενικότητα θα δημιουργήσει νέα προβλήματα διενέξεων με φορείς και κατοίκους. Όταν αναφερόμαστε σε προστατευόμενες περιοχές ΠΡΕΠΕΙ να αναφέρεται η ισχύουσα νομοθεσία που ορίζει αυτές και είναι του άρθρου 19 του νομού 1650/86 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 5 του νομού 3937/2011, ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ ΑΛΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΠΑΕΙ ΝΑ ΛΥΣΕΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ.
Με το άρθρο 32 η ΕΥΕΚΑ στελεχώνεται (παράγρ. 6), ενώ οι αρμοδιότητές της μειώνονται διαρκώς (παράγρ. 3 και 8) και αφορούν κυρίως την παρακολούθηση της διαδικασίας κατεδάφισης και όχι την οργάνωση, διευκόλυνση μέσω προτυποποίησης και υλοποίησή της. Πρόκειται, δηλαδή για υπηρεσία ελέγχου, όταν η ουσιαστική διαδικασία μεταφέρεται στις «αρμόδιες υπηρεσίες» (παραγρ.3α και 3γ), οι οποίες δεν αναφέρονται ονομαστικά. Θα πρέπει να διευκρινιστεί εάν πρόκειται για τις Δ/νσεις Δασών και τις Κτηματικές Υπηρεσίες και να προβλέπεται στελέχωση και εξοπλισμός τους.
Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, μετά την κατάργηση των Υπηρεσιών ΔΕΣΕ και ΔΕΚΕ με τον Ν. 3852/2010 και την ένταξη του προσωπικού τους στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, δεν διαθέτουν τεχνικές υπηρεσίες, οπότε δεν διαθέτουν πλέον εξειδικευμένο προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή για την εκτέλεση των πράξεων κατεδάφισης ή τη σύνταξη τιμολογίου απομάκρυνσης των αυθαίρετων κατασκευών ή τον καταλογισμό δαπανών κατεδάφισης στους φερόμενους ιδιοκτήτες (παράγρ. 5). Το κρίσιμο αυτό στοιχείο που δυσχεραίνει την υλοποίηση των κατεδαφίσεων έχει ήδη εντοπιστεί (παράγρ. 4, όπου αναφέρεται η υποχρέωση που έχουν «οι ΟΤΑ ,κυρίως με τη διάθεση μηχανικών μέσων και προσωπικού» και παράγρ. 7, στο οποίο η τροποποίηση απαλείφει το «με τεχνική υποστήριξη που διατίθεται και από τεχνική υπηρεσία»). Προτείνεται να διορθωθεί με την συμπλήρωση στην παράγρ. 7 «με τεχνική υποστήριξη που διατίθεται και από τεχνική υπηρεσία του ΟΤΑ, στον οποίο βρίσκεται η αυθαίρετη κατασκευή»).
Σχετικά με το Πράσινο Ταμείο (παράγρ. 4) θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα τροποποίησης του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου με σκοπό την πρόβλεψη και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων ως δικαιούχο φορέα, με αρμοδιότητα υποβολής προτάσεων αξιοποίησης των πόρων του, που θα διατεθούν για κατεδαφίσεις. Η τροποποίηση αυτή δεν είναι σκόπιμη στην περίπτωση που οι κατεδαφίσεις θα υλοποιούνται με διάθεση μηχανικών μέσων και προσωπικού από τους ΟΤΑ.
Σχετικά με το μητρώο επιχειρήσεων (παράγρ. 4) θα πρέπει να γίνεται αναφορά στην διαδικασία που θα ακολουθείται σε περίπτωση που μετά από πρόσκληση δεν εγγραφούν σε αυτό επιχειρήσεις, οπότε δεν είναι δυνατή ούτε η πολιτική επιστράτευση.
Τέλος, σχετικά με την διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων (παράγρ.3γ) θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για την περίπτωση που δεν υφίστανται χώροι αξιοποίησης ή διάθεσης αποβλήτων κατεδάφισης εντός της χωρικής έκτασης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Στο άρθρο 32 με τίτλο “ειδική υπηρεσία κατεδαφίσεων” αναφέρεται: “όλες οι αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις οι οποίες εκτελέστηκαν μετά τη 28/7/2011 καθώς και αυτές που δεν μπορούν να υπαχθούν στις διατάξεις του παρόντος είναι κατεδαφιστέες”.
Το άρθρο 2 παρ.1στ, του παρόντος σχεδίου νόμου,αναφέρει ότι δεν μπορούν να υπαχθούν στις διατάξεις και επόμένως είναι κατεδαφιστέες, αυτοί που έχουν οικοδομήσει σε δάσος, δασική ή αναδασωτέα έκταση.
Θεωρούμε για μια ακόμη φορά ότι δεν μπορεί να είναι κατεδαφιστέες αυθαίρετες κατασκευές επειδή βρίσκονται σε φερόμενες δασικές εκτάσεις, χωρίς πρωτίστως να έχουν αναρτηθεί και κυρωθεί οι δασικοί χάρτες βεβαιώνοντας το δασικό τους χαρακτήρα.
Προς τούτο λοιπόν προτείνουμε το άρθρο 32 παρ.1 να διαμορφωθεί ως εξής: “όλες οι αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις, οι οποίες εκτελέστηκαν μετά της 28/07/2011 καθώς και αυτές που δεν μπορούν να ενταχθούν στις διατάξεις του παρόντος είναι κατεδαφιστέες, εκτός από τις φερόμενες δασικές εκτάσεις έως ότου αναρτηθούν και κυρωθούν οι δασικοί χάρτες, στο πλαίσιο και την φιλοσοφία του Ν.3208 αρ.21 παρ.15”
Η παράγραφος 5, στο σκέλος που αναφέρεται στην παροχή συνδρομής κρατικών φορέων, κυρίως ΟΤΑ, κλπ, καλό θα ήταν να αναδιατυπωθεί ώστε να προκύπτει με σαφήνεια η ευχέρεια των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων να δεσμεύουν προσωπικό και μηχανικά μέσα των ΟΤΑ προς εκτέλεση ή υποβοήθηση εκτέλεσης του έργου των κατεδαφίσεων, προβλέποντας επί παραδείγματι ότι θα μπορούν να ορίζονται κατά περίπτωση με σχετική Απόφαση εκτελεστού χαρακτήρα του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Τούτο διότι η πρόσφατη εμπειρία έχει καταδείξει ότι κάποιοι ΟΤΑ αρνούνται να παράσχουν συνδρομή σε προσωπικό και μέσα σε Αποκεντρωμένες Διοικήσεις προς εκτέλεση κατεδαφίσεων αυθαιρέτων στις περιοχές τους, επικαλούμενοι νομικό κενό ως προς το παραδεκτό των σχετικών εγγράφων αιτημάτων (ότι δηλαδή δεν προκύπτει με σαφήνεια από τις κείμενες διατάξεις νόμων αυτή η ευχέρεια σε επίπεδο Αποκεντρωμένων Διοικήσεων). Την ίδια δε στιγμή οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ως διοικητικές δομές, τόσο από τη θέσπισή τους (Ν. 3852/10), όσο και με βάση τους Οργανισμούς τους, δε διαθέτουν Τεχνικές Υπηρεσίες ούτε τεχνικό εξοπλισμό.
Ο όρος «τελεσίδικες αποφάσεις κατεδάφισης» ή έστω ο όρος «απόφαση κατεδάφισης» δεν υπάρχει στο ισχύον Π.Δ. 267/98 «Διαδικασία χαρακτηρισμού και κατεδάφισης νέων αυθαιρέτων…». Ο όρος χρησιμοποιήθηκε στο άρθρο 280 του ν.3852/2010 και έκτοτε δεν έχει δοθεί καμία οδηγία σχετικά με το θέμα αυτό. Δεδομένου ότι το Π.Δ. 267/98 δεν προβλέπει «Απόφαση Κατεδάφισης» προκειμένου να κατεδαφιστεί κάποια κατασκευή που έχει τελεσίδικα χαρακτηριστεί αυθαίρετη (εφόσον δηλαδή παρέλθουν 30 ημέρες από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας ή νωρίτερα εφόσον υποβληθεί δήλωση αποδοχής της έκθεσης αυτοψίας ή τέλος με την απορριπτική απόφαση του ΣΥΠΟΘΑ αν υπάρξει εμπρόθεσμη προσφυγή), θα πρέπει η διατύπωση στο παρόν άρθρο είτε να αλλάξει ώστε να συμβαδίζει με το ΠΔ 267/98 είτε να οριστεί το αρμόδιο όργανο, η διαδικασία και οι προϋποθέσεις έκδοσης «Απόφασης Κατεδάφισης».
Η υπηρεσία κατεδαφίσεων πρέπει να καταργηθεί ώς ενιαίος φορέας.
Οι κατά τόπους δήμοι – κοινότητες πρέπει αρχικά να ασχοληθούν με την αποξήλωση των παράνομων διαφημίσεων, κατάληψη πεζοδρομίων κλπ που παρακωλύουν την ομαλή κυκλοφορία και έτσι θα αναδομηθεί σταδιακά η αντίληψη του πολίτη περί αυθαίρετης δόμησης.
Δέν είναι πολιτισμένο στην εποχή μας με »πολεμικά» μέσα να επιβάλλεται μία άποψη περί δήθεν »αδικημένου» πολίτη και επιβολής τρομοκρατικών μέτρων, τα οποία θα οδηγήσουν σε ανάλογες αντιδράσεις.
Ευχαριστώ
Stavros Georgiadis