Δεν απαιτείται οριοθέτηση των υδατορευμάτων στις εξής περιπτώσεις:
1) Για την πραγματοποίηση των ακόλουθων έργων και δραστηριοτήτων:
α) την εκτέλεση των πάσης φύσεως εργασιών άρσης προσχώσεων, καθαρισμού κοίτης, συντήρησης και αποκατάστασης καθώς και επισκευή υφισταμένων αντιπλημμυρικών έργων.
β) την εκτέλεση εργασιών καθαίρεσης αυθαιρέτων κατασκευών.
γ) την κατασκευή φραγμάτων, υδροληψιών, υδροηλεκτρικών σταθμών εφόσον αυτοί βρίσκονται πάνω στο σώμα του φράγματος καθώς και αναβαθμών συγκράτησης φερτών υλών. στις ορεινές κοίτες.
δ) την κατασκευή νέων γεφυρών ή αντικατάσταση υφισταμένων με τα συναφή έργα, καθώς και έργα προστασίας θεμελιώσεων γεφυρών, υπό την προϋπόθεση ότι συνοδεύονται από Υδραυλική μελέτη με την οποία ελέγχονται οι επιπτώσεις από την κατασκευή των έργων στην ομαλή ροή των πλημμυρικών παροχών (γραμμές πλημμύρας για συγκεκριμένη περίοδο επαναφοράς). Στην περίπτωση αυτή η πάκτωση των βάθρων των γεφυρών, γίνεται απαραίτητα έξω από τις εν λόγω γραμμές πλημμύρας.
ε) την κατασκευή έργων υποδομής που δεν επηρεάζουν την υφιστάμενη φυσική ή διαμορφωμένη κοίτη του υδατορεύματος όπως σίφωνες και υπόγειοι αγωγοί καθώς και αγωγοί υδροληψίας και διάθεσης αποβλήτων.
στ) την κατασκευή των έργων ορεινής υδρονομίας, εκτός από τις περιπτώσεις που οι αρμόδιες δασικές υπηρεσίες τεκμηριωμένα κρίνουν την οριοθέτηση απαραίτητη λόγω κατασκευής συγκεκριμένου έργου.
ζ) έργα και δραστηριότητες που εξυπηρετούν σκοπούς Εθνικής Άμυνας, καθώς και έργα ή δραστηριότητες που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών (Ν.4014/2011 άρθρο 1 παράγραφος 2)
2) Για τα μικρά υδατορεύματα (μισγάγγειες) όπως αυτά ορίζονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 1, κατά κανόνα δεν απαιτείται οριοθέτηση. Κατ’ εξαίρεση, όταν συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι προστασίας του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, είναι δυνατή η οριοθέτησή τους με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση της Δ/νσης Υδάτων της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και ακολουθώντας τα οριζόμενα στο άρθρο 3. Στην περίπτωση αυτή για την Περιφέρεια Αττικής απαιτείται επιπλέον και η σύμφωνη γνώμη της Κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής του άρθρου 140 του Ν. 4070/2012 (Φ.Ε.Κ. 82 Α’), όπως ισχύει σήμερα.
Άρθρο 4 παρ 1 α) : «α) την εκτέλεση των πάσης φύσεως εργασιών άρσης προσχώσεων, καθαρισμού κοίτης, συντήρησης και αποκατάστασης καθώς και επισκευή υφισταμένων αντιπλημμυρικών έργων (προστίθεται) «και φραγμάτων».»
Άρθρο 4 παρ 1 γ) : Αναμόρφωση: κατασκευή φραγμάτων, υδροληψιών, υδροηλεκτρικών σταθμών καθώς και αναβαθμών ή φραγμάτων συγκράτησης φερτών υλών και έργων συγκράτησης πρανών στις ορεινές και ημιορεινές κοίτες και γενικά σε υδατορέματα που δεν περιλαμβάνονται στα οικεία σχέδια διαχείρισης.
Η έκδοση της άδειας δόμησης σταθμού υδροηλεκτρικού έργου θα γίνεται με την ταυτόχρονη έγκριση των τεχνικών έργων αν απαιτούνται για την ελεύθερη ροή των υδάτων και την ασφάλεια του κτιρίου τα οποία εγκρίνονται ταυτόχρονα με την άδεια δόμησης και εκτελούνται παράλληλα με την ανέγερση του σταθμού.
Άρθρο 4 παρ 1 ε) : Να προστεθεί «Ακόμη και στην περίπτωση που διασχίζουν την κοίτη του υδατορέματος»
Άρθρο 4 παρ 1 στ) : Προτείνεται να αφαιρεθεί : «εκτός από τις περιπτώσεις που οι αρμόδιες δασικές υπηρεσίες τεκμηριωμένα κρίνουν την οριοθέτηση απαραίτητη λόγω κατασκευής συγκεκριμένου έργου»
•Παρ. 1, σημείο α: Θα έπρεπε να μην εξαιρούνται καθώς συνήθως μέσα από τέτοιες εργασίες προκαλούνται παρόμοιες επιπτώσεις με αυτές από τα έργα διευθετήσεων ή μικροδιευθετήσεις, όπως συνήθως «ονομάζονται». Η εξαίρεση θα πρέπει να αποφασίζεται μετά από σχετική μελέτη όπου θα παρουσιάζονται οι επιπτώσεις των εργασιών τόσο στο υδατόρεμα, αλλά και στο περιβάλλον αυτού.
•Παρ. 1, σημείο γ: Αυτό δεν πρέπει να εξαιρείται, καθώς μπορεί να εξαιρείται, έτσι όπως είναι διατυπωμένο και ένα πολύ μεγάλο φράγμα. Μπορούν ισχύσουν εξαιρέσεις για τέτοια έργα μικρής τάξης μεγέθους οι οποίες όμως θα προσδιορίζονται επακριβώς.
•Παρ. 1, σημείο δ: Δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη η περιβαλλοντική παράμετρος. Και δεν ελέγχονται η επιπτώσεις του έργου στα ανάντη και κατάντη του. Είναι έργα που επηρεάζουν την υφιστάμενη φυσική ή διαμορφωμένη κοίτη του υδατορεύματος.
•Παρ. 1, σημείο ε: Οι αγωγοί υδροληψίας και διάθεσης αποβλήτων ανάλογα με το μέγεθός τους επηρεάζουν την παροχή του ρέματος, αλλά και περιβαλλοντικές παραμέτρους, που συνδέονται άμεσα με την οριοθέτησή του.
•Παρ. 1, σημείο στ: Εξαιρούνται όλα τα ορεινά έργα. Θα έπρεπε να ισχύει το αντίθετο. Θα έπρεπε να εξαιρούνται όταν οι δασικές υπηρεσίες κρίνουν τεκμηριωμένα ότι δεν απαιτείται οριοθέτηση.
•Παρ. 2: Θα έπρεπε να απαιτείται και αντίστοιχη εισήγηση της υπηρεσίας περιβάλλοντος και θα έπρεπε να μην εξαιρούνται σε περιοχές Natura και σε περιοχές με ειδικό καθεστώς λειτουργίας ή για την εξαίρεσή τους να χρειάζεται η γνώμη των εκάστοτε φορέων διαχείρισής των περιοχών αυτών.
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Προτείνουμε η παράγραφος γ, του άρθρου 4, του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου να τροποποιηθεί ως εξής: «γ) την κατασκευή φραγμάτων, υδροληψιών, υδροηλεκτρικών σταθμών εφόσον αυτοί βρίσκονται πάνω στο σώμα του φράγματος καθώς και αναβαθμών συγκράτησης φερτών υλών στις ορεινές κοίτες, όπως επίσης και την κατασκευή φραγμάτων, υδροληψιών, αγωγών υδροληψιών, ταμιευτήρων και υδροηλεκτρικών σταθμών που αποτελούν μέρη Υβριδικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας.», έτσι ώστε να συμπεριληφθεί και η περίπτωση αναστρέψιμων αντλησιοταμιευτικών – υβριδικών σταθμών στις εξαιρέσεις από την οριοθέτηση.
Άρθρο 4.1.γ:
Η διατύπωση «…υδροηλεκτρικών σταθμών εφόσον αυτοί βρίσκονται πάνω στο σώμα του φράγματος…» πρέπει να τροποποιηθεί ως προς τη θέση των Υδροηλεκτρικών Σταθμών (ΥΗΣ), σε σχέση με το φράγμα, ως εξής «…υδροηλεκτρικών σταθμών εφόσον αυτοί δεν απέχουν από την ευρύτερη περιοχή των έργων του φράγματος…»
Άρθρο 4.1.δ:
Να διευκρινιστεί ότι όπου αναφέρονται τα βάθρα των γεφυρών, εννοούνται τα ακρόβαθρα αυτών.
Άρθρο 4.2:
Η ταύτιση των μικρών (βάσει ποσοτικών κριτηρίων) υδατορρευμάτων, με την έννοια της μισγάγγειας, μπορεί να δημιουργήσει συγχύσεις.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Πρέπει να προχωρήσει η οριοθέτηση από την Πολιτεία, όλων των υδατορρευμάτων κατάντη των ΥΗΣ, είτε για πρώτη φορά είτε για επικαιροποίηση, αν έχουν σημειωθεί αξιόλογες μεταβολές από την προηγούμενη πράξη οριοθέτησης, ώστε να διευκρινιστούν και οι χρήσεις γης στην παρόχθια ζώνη. Στην οριοθέτηση αυτή, πέραν του προσδιορισμού των ζωνών πλημμύρας δεδομένων περιόδων επαναφοράς, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και το ιδιαίτερο καθεστώς ροής εξ αιτίας της κανονικής λειτουργίας των ανάντη ευρισκομένων ΥΗΣ, με προσδιορισμό των αντίστοιχων ζωνών κατάκλυσης.
1. Μισγάγγειες. Με την παράγραφο 4, τα μικρά υδατορέματα (μισγάγγειες) εξαιρούνται «κατά κανόνα» της οριοθέτησης – ουσιαστικά, εξαιρούνται της προστασίας. Οι μισγάγγειες ορίζονται στο άρθρο 1 παρ. 2, με βάση την έκτασή τους: πρόκειται για αριθμητικό κριτήριο, τελείως αυθαίρετο, και χωρίς καμία επιστημονική βάση. Καμία εκτίμηση του οικολογικού και υδρολογικού ρόλου των μικρών υδατορεμάτων δεν έχει γίνει – το νομοσχέδιο δεν συνοδεύεται από καμία έκθεση. Ούτε καν η προηγούμενη εκτίμηση των πλημμυρικών κινδύνων βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας δεν κρίνεται σκόπιμη. Άλλωστε, μικρά και μεγάλα ρέματα αποτελούν τμήματα του ίδιου υδρογραφικού δικτύου, και η επίχωση ορισμένων τμημάτων του δικτύου αυτού μπορεί να αυξήσει την πίεση σε άλλα σημεία. Σε κάθε περίπτωση, η διάταξη είναι αμφίβολης συνταγματικότητας, καθώς σήμερα τα ρέματα προστατεύονται ανεξάρτητα από την έκτασή τους: το άρθρο 6 παρ. 1 ν. 880/1979, όπως ισχύει, ρητά αναφέρει τους «χείμαρρους, ρέματα και ρυάκια», ενώ η νομολογία στερεότυπα επαναλαμβάνει ότι «το κράτος υποχρεούται να διατηρεί τα πάσης φύσεως υδρορεύματα στην φυσική τους κατάσταση προς διασφάλιση της ελευθέρας ροής των υδάτων, αποκλείεται δε κάθε αλλοίωση της φυσικής τους κατάστασης, επίχωση ή κάλυψη της κοίτης τους». Αμφίβολη είναι και η συμφωνία της διάταξης και με την οδηγία για το νερό, η οποία διευκρινίζει ότι οι «οι μικρές λεκάνες απορροής ποταμού ενδεχομένως συνδυάζονται με μεγαλύτερες λεκάνες απορροής ποταμού ή ενώνονται με γειτονικές μικρές λεκάνες» για λόγους διαχείρισης, αλλά δεν εξαιρούνται σε καμία περίπτωση της προστασίας [άρθρο 3 παρ. 1 (β) οδηγίας 2000/60]. Σε περιοχές ειδικής προστασίας, η διάταξη επίσης είναι σε πλήρη αντίθεση με την παράγραφο 4 του άρθρου 3, η οποία προβλέπει προεδρικό διάταγμα για ρέματα και όχι απόφαση του γενικού γραμματέα της αποκεντρωμένης διοίκησης (ή, πολύ περισσότερο, εξαίρεση από την οριοθέτηση). Όσον αφορά τους «επιτακτικούς λόγους», αρκεί να να σημειώσει ότι το φυσικό περιβάλλον (και τα ρέματα ως στοιχεία του) δεν προστατεύεται μόνο όταν υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι, καθώς δεν είναι πολυτέλεια. Επίσης, δεν προσδιορίζεται ποιοι είναι οι λόγοι αυτοί, την στιγμή που η διαχείριση κινδύνων πλημμύρας βάσει της οδηγίας 2007/60, και η παρακολούθηση των επιφανειακών υδάτων και των συνδεόμενων οικοσυστημάτων είναι ανεπαρκής. Το πρακτικό αποτέλεσμα της διάταξης θα είναι το εξής: ρέματα που σήμερα αποτελούν χώρους πρασίνου, μέχρι 0.5 km2 εντός των πόλεων, τα οποία σήμερα λειτουργούν και ως χώροι πρασίνου, θα μπορούν εφεξής ελεύθερα να δομηθούν ή να καλυφθούν, όπως γινόταν στις δεκαετίες της άναρχης ανάπτυξης των αστικών μας κέντρων.
2. Εξαιρέσεις από την οριοθέτηση. Η πρώτη παράγραφος περιλαμβάνει τις εξαιρέσεις από την οριοθέτηση. Ενδεχομένως, οι περιπτώσεις (α) και (β) θα μπορούσαν να θεωρηθούν εύλογες (καθώς πρόκειται για έργα αποκατάστασης). Οι υδροληψίες και οι περιπτώσεις (δ) έως (στ), επίσης, μπορεί πιθανόν να δικαιολογηθούν – καθώς δεν επηρεάζεται η κοίτη, ή πρόκειται για έργα μικρής κλίμακας. Αυτό που είναι απαράδεκτο είναι η εξαίρεση των φραγμάτων, καθώς είναι έργα μεγάλης κλίμακας, που επιφέρουν μεγάλες αλλοιώσεις στα υδρορρεύματα, τόσο κατά την κατασκευή, όσο και την λειτουργία. Ακόμα χειρότερα, η διατύπωση που προτείνεται μπορεί να εξαιρεί από την οριοθέτηση και ρέματα όπου κατασκευάζονται φράγματα συγκράτησης εξορυκτικών αποβλήτων (tailings dams) (πρβλ. Χαλκιδική), επιτρέποντας στον εξορυκτικό κλάδο μεγάλης έκτασης επεμβάσεις στις κοίτες, χωρίς καμία υποχρέωση αποκατάστασης ή προστασίας.
Στο εδάφιο δ) της παραγράφου 1, προτείνεται στην αρχή να προστεθεί η φράση «την κατασκευή νέων γεφυρών, ή οχετών, ή αντικατάσταση υφισταμένων» δεδομένου ότι ο χαρακτηρισμός γέφυρας και οχετού μπορεί να δημιουργήσει ασάφειες και εμπλοκές.
Επίσης, στο ίδιο εδάφιο, εάν παραμείνει ως έχει η διατύπωση της τελευταίας προτάσεως «….Στην περίπτωση αυτή η πάκτωση των βάθρων …. γραμμές πλημμύρας.» είναι ορατός ο κίνδυνος σε κάθε γέφυρα που κατασκευάζεται και συντηρείται να απαιτείται οριοθέτηση ή για να μην απαιτηθεί να κατασκευάζονται πολύ μεγαλύτερα έργα από αυτά που πραγματικά απαιτούνται. Προτείνεται η πρόταση αυτή να παραληφθεί πλήρως.
Παρ. 1δ
Δεδομένης της πρότασης για την πάκτωση των βαθρών των γεφυρών απαραίτητα έξω από τις γραμμές πλημμύρας, συνεπάγεται ότι σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, π.χ. περιπτώσεις γεφυρών με μεσόβαθρα (σύνηθες) ή ακραίων βάθρων μέσα από τις γραμμές πλημμύρας (όπως αυτές καθορίζονται αρχικά μη λαμβανομένης υπ’ όψιν της κατασκευής της γέφυρας) απαιτείται οριοθέτηση.
Θεωρώ ότι είναι σωστό, αλλά θέλει ίσως πιο διευκρινιστική περιγραφή.
Επίσης, δεν αναφέρεται κάτι ιδιαίτερο για τις περιπτώσεις μικρών τεχνικών έργων όπως κιβωτοειδών ή πλακοσκεπών οχετών, που είναι συνήθεις κατασκευές ιδίως σε επαρχιακούς – δημοτικούς δρόμους, στα σημεία που τέμνουν το υδρογραφικό δίκτυο. Οι κατασκευές αυτές είναι μικρού μήκους, ίσο με το πλάτος του δρόμου. Για τις κατασκευές αυτές, αν θεωρηθούν «γέφυρες», δεδομένου ότι τα βάθρα τους τοποθετούνται κατά κανόνα μέσα στις γραμμές πλημμύρας, θα πρέπει βάσει του σχεδίου νόμου να προηγείται οριοθέτηση, που το θεωρώ υπερβολικό. Να προβλεφθεί για τις κατασκευές αυτές απλά η κάλυψη κάποιων ανώτατων ποσοστών πλήρωσης τους (βλ. και ΟΜΟΕ τεχνικών έργων) σε συνθήκες πλημμυρικής παροχής.
Αντιθέτως θα πρέπει να προηγείται οριοθέτηση σε περιπτώσεις επιμήκων τέτοιων οχετών.
Θεωρώ πως πρέπει να αναδιατυπωθεί η παρ. 2 του άρθρου 4, διότι μικρά υδατορεύματα, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 1, με ήπια μέση κλίση λεκάνης, δίχως διαμορφωμένη διατομή, διότι, εξαιτίας ανθρωπίνων επεμβάσεων, έχει εκφυλιστεί (π.χ. έχουν μετατραπεί σε δρόμους, ή έχουν επιχωθεί, με αποτέλεσμα τα νερά να ρεόυν πλανόμενα), έχουν δώσει πλημμυρικά φαινόμενα. Ως παράδειγμα μικρού υδατορεύματος όπου έχουν παρατηρηθεί πλημμυρικά φαινόμενα, αναφέρεται το ρέμα ΧΩ12, το οποίο εντοπίζεται στον οικισμό του Ωρωπού, με έκταση λεκάνης απορροής περί τα 0.46 τ.χ. και μέση κλίση της τάξης του 5%, του οποίου η κοίτη, τμηματικά, έχει μετατραπεί σε δρόμο (εγκεκριμένη υδραυλική μελέτη με αριθ. έγκρισης 21.10.11/Δ.Τ.Ε. Περ. Εν. Αν. Αττικής/6206/οικ.).
Οπότε, τα μικρά υδατορεύματα πρέπει να οριοθετούνται και να μεριμνάται η ανάδειξή τους (πραγματοποίηση έργων αποκατάστασης της διατομής τους ή πρόταση κατάλληλων αντιπλημμυρικών έργων) και η προστασία τους.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτά, θεωρώ πως κατά κανόνα πρέπει να απαιτείται η οριοθέτηση μικρών υδατορευμάτων και κατ’ εξαίρεση, εφόσον το υδατόρευμα παρουσιάζει διαμορφωμένη διατομή και αυτή επαρκεί, υδραυλικά, να διοδεύσει με ασφάλεια πλημμυρική παροχή περιόδου επαναφοράς 50 ετών, με σωστή αιτιολόγηση, από άποψη περιβαλλοντική και τεχνική, να δίνεται η δυνατότητα μη οριοθέτησής του.
1δ) Η κατασκευή περίφραξης οικοπέδου που συνορεύει με ρέμα ή η κατασκευή έργων πρόσβασης (π.χ. γέφυρες) καθώς οριοθετούν τη μία και τις δύο όχθες αντίστοιχα δεν θεωρούνται διευθέτηση του ρέματος και άρα απαιτούν τη σύνταξη μελέτης οριοθέτησης;
Άρθρο 04.
1. Να αφαιρεθούν οι εξαιρέσεις
(α): να αφαιρεθεί ολόκληρη
(γ) να αφαιρεθούν από τις εξαιρέσεις τα νέα έργα
(δ) να αφαιρεθούν από τις εξαιρέσεις τα νέα έργα
(ε): να αφαιρεθεί ολόκληρη
(στ): να αφαιρεθεί ολόκληρη
(ζ): να αφαιρεθούν από τις εξαιρέσεις τα έργα Εθνικής Άμυνας
Συμφωνώ, Θα πρέπει να απαιτείται οριοθέτηση των υδατορευμάτων:
γ) την κατασκευή φραγμάτων, υδροληψιών, υδροηλεκτρικών σταθμών εφόσον αυτοί βρίσκονται πάνω στο σώμα του φράγματος.
Για τα μικρά υδατορέματα της παραγράφου 2 του άρθρου 1 που εξαιρούνται απο την οριοθέτηση, θα πρέπει να καθορισθούν οι αποστάσεις των κτιρίων απο το άνω όριο (φρύδι) των φυσικών πρανών στίς περιοχές εντός και εκτός οικισμών.
Πριν την κατασκευή κάποιου φράγματος θα πρέπει να οριοθετείτε το υδατόρεμα επί του οποίου πραγματοποιείται η εν λόγω επέμβαση. δεν πρέπει να εξαιρούνται των οριοθετήσεων οι περιπτώσεις φραγμάτων