1. Κατευθύνσεις για κατηγορίες χώρου με ειδικό καθεστώς
Α. Δάση και δασικές εκτάσεις
Εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 998/1979 όπως εκάστοτε ισχύουν.
Β. Αγροτική γη
Αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας: Εφαρμόζεται το καθεστώς προστασίας που εκάστοτε προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία.
Οι περιορισμοί που προκύπτουν από τις γενικές διατάξεις προστασίας δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση δημιουργίας τουριστικών υποδομών που σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 9 του ν. 3299/2004 όπως ισχύει, προσδιορίζονται ως έχουσες σημαντική επίπτωση στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας και στην απασχόληση,
Εφ’ όσον για συγκεκριμένη περιοχή έχουν θεσμοθετηθεί ειδικότερες διατάξεις προστασίας τότε η έγκριση της χωροθέτησης γίνεται ύστερα από στάθμιση παραγόντων κόστους ωφέλειας σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται στο άρθρο 9 του ν. 3299/2004 και συνυπογράφεται υποχρεωτικά από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
2. Επίλυση συγκρούσεων με άλλες χρήσεις
Α. Τουρισμός – Βιομηχανία: Σε περιοχές με αναπτυγμένη ή αναπτυσσόμενη τουριστική δραστηριότητα είναι κατά κανόνα επιθυμητή η συγκέντρωση βιομηχανικών εγκαταστάσεων μέσης και υψηλής όχλησης σε οργανωμένους υποδοχείς. Η τυχόν επιτρεπόμενη σημειακή χωροθέτηση της βιομηχανίας δεν πρέπει να θίγει το περιβάλλον και το τοπίο ως τουριστικούς πόρους.
Η συνύπαρξη της παραδοσιακής βιοτεχνίας – χειροτεχνίας καθώς και μονάδων τυποποίησης τοπικών προϊόντων ονομασίας προέλευσης με τον τουρισμό κρίνεται επιθυμητή.
Β. Τουρισμός – Εξόρυξη: Η άσκηση εξορυκτικών δραστηριοτήτων, η πρωτογενής επεξεργασία των ορυκτών πρώτων υλών στους χώρους εξόρυξης και η εξασφάλιση των αναγκαίων θαλάσσιων διεξόδων για τη διακίνηση των προϊόντων εντός των περιοχών που χαρακτηρίζονται με το παρόν ως περιοχές προτεραιότητας τουρισμού δεν μπορεί λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της φύσης της δραστηριότητας να αποκλειστεί. Η επέκταση της δραστηριότητας στις περιοχές αυτές και σε τμήματα που εντοπίζονται νέα κοιτάσματα, είναι δυνατή ύστερα από συνεκτίμηση κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών (εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων εξόρυξης, επεξεργασίας, μεταφοράς, διαχείρισης αποβλήτων, περιορισμού / αντιμετώπισης των οχλήσεων και αποκατάστασης του τοπίου) παραμέτρων.
Η σύνδεση της εξορυκτικής βιομηχανίας με ειδικές μορφές τουρισμού, είναι δυνατή και επιθυμητή, στις περιπτώσεις:
αξιοποίησης παλαιών εγκαταστάσεων λατομείων, ως ειδικού ενδιαφέροντος τουριστικού πόρου,
υφιστάμενων βιομηχανικών δραστηριοτήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και σε περιπτώσεις εγκαταλελειμμένων τμημάτων αυτής και υπό τις προϋποθέσεις αποκατάστασης του περιβάλλοντος και της επαρκούς προστασίας των επισκεπτών, μπορούν να αναπτύσσονται τουριστικές δραστηριότητες ειδικού τουρισμού, ενταγμένων στο συνολικό τουριστικό προϊόν της περιοχής.
Γ. Τουρισμός – Αιολικές Εγκαταστάσεις: Εντός των περιοχών με προτεραιότητα τουρισμού, απαιτείται η ελεγχόμενη συγκέντρωση ανεμογεννητριών χωρίς να αποκλείεται ο συνδυασμός τους με την ανάπτυξη τουριστικών εγκαταστάσεων με τους όρους που προβλέπει το Ειδικό Πλαίσιο για τις Α.Π.Ε.
Δ. Τουρισμός – Υδατοκαλλιέργειες: Η χωροθέτηση νέων μονάδων υδατοκαλλιεργειών δεν πριμοδοτείται και πρέπει να αποφεύγεται στις περιοχές τουρισμού που χαρακτηρίζονται ως ανεπτυγμένες ή αναπτυσσόμενες τουριστικά και παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη θαλάσσιου τουρισμού. Η διασύνδεση υφιστάμενων μονάδων υδατοκαλλιεργειών και του προσφερόμενου συνολικού προϊόντος της περιοχής, είναι επιθυμητό να γίνεται μέσω της ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού – στις μονάδες υδατοκαλλιεργειών – όπως ο καταδυτικός και ο αλιευτικός τουρισμός.
Η αξιοποίηση της υδατοκαλλιεργητικής δραστηριότητας, ως ειδικού ενδιαφέροντος
τουριστικού πόρου, προϋποθέτει τη διατήρηση υψηλής ποιότητας περιβάλλοντος, ποιοτικών εγκαταστάσεων και επαρκή ασφάλεια των επισκεπτών κατά τη δραστηριότητα τους (μετακίνηση από και προς τη μονάδα υδατοκαλλιέργειας, υποδομή προετοιμασίας κατάδυσης, υποδομή αλιείας, κ.α.).
Στις υπόλοιπες περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος, η χωροθέτηση μονάδων υδατοκαλλιεργειών επιτρέπεται σε διακριτά τμήματα τους που δεν παρουσιάζουν τουριστικό ενδιαφέρον – είτε μεμονωμένα, είτε σε οργανωμένους υποδοχείς – υπό τις προϋποθέσεις που θέτει και το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες.
Άρθρο 8 – Κατευθύνσεις για κατηγορίες χώρου με ειδικό καθεστώς και επίλυση συγκρούσεων με άλλες χρήσεις.
1. Κατευθύνσεις για κατηγορίες χώρου με ειδικό καθεστώς
Α. Δάση και δασικές εκτάσεις
Κρίνουμε σκόπιμο στο σημείο αυτό να γίνει ξεκάθαρη αναφορά στο περιεχόμενο της παραγράφου 4 του άρθρου 9 του Ν.3937/11, ΦΕΚ 60/Α/31-03-2011 αλλά και της παραγράφου 13 του άρθρου 55 του Ν.4030/11.
Β. Αγροτική γη
Προτείνουμε να διατηρηθεί το ισχύον σήμερα καθεστώς για τις εγκρίσεις χωροθέτησης των επενδύσεων σε αυτή τη γη που αντίκειται με θεσμοθετημένες ειδικότερες διατάξεις προστασίας. Δηλαδή η έγκριση της χωροθέτησης των επενδύσεων αυτών να γίνεται με απόφαση της επιτροπής συντονισμού της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα του χωροταξικού σχεδιασμού και της αειφόρου ανάπτυξης, ύστερα από γνώμη του οικείου Περιφερειακού Συμβουλίου και Δημοτικού Συμβουλίου.
Να συμπεριληφθεί ομάδα Ε με τίτλο Τουρισμός – Κτηνοτροφία
Η εκτροφή ζώων ιδιαίτερα γουνοφόρων αποτελεί θέμα μείζονος σημασίας για τη περιοχή μας. Θα πρέπει λοιπόν να αναζητηθούν τρόποι για εάν όχι την επίλυση την άμβλυνση τουλάχιστον των συγκρούσεων τους ως προς τη χρήση του χώρο.
Άρθρο 08: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΧΩΡΟΥ ΜΕ ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΥΣΗ
Α. Τουρισμός – Βιομηχανία: Σε περιοχές με αναπτυγμένη ή αναπτυσσόμενη τουριστική δραστηριότητα είναι κατά κανόνα επιθυμητή η συγκέντρωση βιομηχανικών εγκαταστάσεων μέσης και υψηλής όχλησης σε οργανωμένους υποδοχείς. Η τυχόν επιτρεπόμενη σημειακή χωροθέτηση της βιομηχανίας δεν πρέπει να θίγει το περιβάλλον και το τοπίο ως τουριστικούς πόρους.
Θα πρέπει να γίνει πλήρως σαφές ότι η εγκατάσταση νέων μονάδων υψηλής όχλησης επιχειρηματικών πάρκων υψηλής όχλησης ή άλλων ασύμβατων βιομηχανικών δραστηριοτήτων δεν επιτρέπεται σε περιοχές με αναπτυγμένη ή αναπτυσσόμενη τουριστική δραστηριότητα. Αυτή η ασάφεια θα έχει ανασταλτικό χαρακτήρα στην προσέλκυση και ανάπτυξη ολοκληρωμένων και οργανωμένων τουριστικών επενδύσεων. Για φανταστείτε κάποιος ιδιώτης να ξοδέψει εκατομμύρια σε τουριστικές επενδύσεις σε μια τέτοια περιοχή και να ανακαλύψει αργότερα ότι ότι σε διπλανό χωρο έχουν εγκριθει μονάδες υψηλής όχλησης (σημειακά ή μεσα σε επιχειρηματικό πάρκο). Αυτή η αβεβαιότητα θα πρέπει να αρθεί για να μπορέσει το πλαίσιο να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις και να γίνουν αποδοτικές οι τουριστικές επενδύσεις σε αυτές τις περιοχές.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΚΥΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΝΔΕΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ.
Αξιότιμοι κύριοι,
Η εταιρεία μας, «ΝΑΥΣ ΕΠΕ Σύμβουλοι Επιχειρησιακής Ανάπτυξης», για περισσότερα από 20 χρόνια ασχολείται συστηματικά με όλο το πλέγμα των ενεργειών που σχετίζονται με την ανάπτυξη και τα θέματα χωροθέτησης, αδειοδότησης κ.λ.π., δραστηριοτήτων και εγκαταστάσεων ιχθυοκαλλιέργειας στη χώρα μας. Με βάση την εμπειρία που έχουμε αποκομίσει κατά το παραπάνω διάστημα θεωρούμε σκόπιμο να παρέμβουμε στο πλαίσιο της επίσημης διαβούλευσης του σχεδίου ΚΥΑ του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό, συμβάλλοντας στη βελτίωση και στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του, αλλά και στη σύγκλισή του με το προσφάτως εγκριθέν Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α.Υ.) (ΦΕΚ 2505 Β/4-11-11).
Μελετώντας το σχέδιο ΚΥΑ του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό, το οποίο βρίσκεται σε καθεστώς επίσημης διαβούλευσης, έχουμε εντοπίσει τεχνικές και ουσιαστικές αδυναμίες όπως παρουσιάζονται στη συνέχεια.
1. Στον χάρτη ο οποίος συνοδεύει το σχέδιο ΚΥΑ του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό, εντοπίζονται πολλές περιπτώσεις όπου έχουν τεθεί χαρακτηρισμοί (συνηθέστερα «αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές») οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά δεδομένα των υπ’ όψιν περιοχών. Και αυτό συμβαίνει είτε αναφερόμαστε σε επιμέρους θύλακες εντός πραγματικά τουριστικών περιοχών είτε όμως και σε περιπτώσεις συμπαγών και μεγάλων ενοτήτων με τελείως διαφορετικό χαρακτήρα. Πρόκειται για θέσεις και ενότητες με εξαιρετικά περιορισμένη ανθρωπογενή δραστηριότητα, κυρίως λόγω του φυσικού ανάγλυφου (απότομες, βραχώδεις-πετρώδεις ακτές, ελώδεις ακτές με φαινόμενα αμπώτιδος και πλημμυρίδας κ.ά.) και των γενικότερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος. Σε πολλές από τις παραπάνω περιπτώσεις δεν ανιχνεύονται κτίσματα, πολύ δε περισσότερο τουριστικές δραστηριότητες και εγκαταστάσεις. Συνηθέστερα, η μοναδική υφιστάμενη χρήση είναι οι μονάδες υδατοκαλλιέργειας κατά μήκος των ακτών, και οι ελάχιστες υποδομές (δρόμοι πρόσβασης, δίκτυο ηλεκτρισμού κλπ.) έχουν δημιουργηθεί ειδικά για την κάλυψη των μονάδων και, τις περισσότερες φορές με έξοδα των εταιρειών. Δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις όπου οι χαρακτηρισμοί αυτοί έρχονται σε αντίθεση και με τις υφιστάμενες θεσμικές ρυθμίσεις.
Δυστυχώς, το παραπάνω πρόβλημα εμφανίζεται πολύ συχνά και οι επιπτώσεις του στις δυνατότητες χωροθέτησης μονάδων υδατοκαλλιέργειας αλλά ακόμη και διατήρησης και ανάπτυξης / εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων είναι καταστροφικές. Η αδυναμία χωροθέτησης μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας ακόμη και σε οργανωμένες ζώνες, σε βραχώδεις περιοχές, χωρίς υφιστάμενη χρήση και χωρίς τάσεις εγκατάστασης εναλλακτικών δραστηριοτήτων, οδηγεί εκ των πραγμάτων στον περιορισμό της δυναμικής και της βιωσιμότητας του κλάδου. Η αποδοχή δε, μίας τέτοιας άποψης, θα μπορούσε να οδηγήσει τελικά ακόμη και σε πιέσεις για την απομάκρυνση και των υφιστάμενων μονάδων. Αντίθετα, η ανάπτυξη των υφιστάμενων και η χωροθέτηση νέων μονάδων, με οργανωμένο τρόπο και σε θέσεις όπου υφίστανται σήμερα ιχθυοκαλλιέργειες και οι οποίες δεν είναι κατάλληλες για άλλες δραστηριότητες, αποτελεί διακηρυγμένο στόχο της ελληνικής πολιτείας, απηχώντας το πνεύμα του νομοθέτη, τουλάχιστον σε ότι αφορά στο υφιστάμενο Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. για τις Υδατοκαλλιέργειες.
Ο μόνος τρόπος επίλυσής του είναι η προσεκτική αξιολόγηση όλων των δεδομένων που αφορούν σε:
– γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά
– υφιστάμενες χρήσεις γης και εγκαταστάσεις
– υφιστάμενες υποδομές και δίκτυα
– υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο
2. Η δεύτερη παρατήρηση αφορά σε περιπτώσεις όπου εντός πραγματικά τουριστικών περιοχών έχουμε σημαντικούς θύλακες όπου τα δεδομένα διαφοροποιούνται και οι ακτές είναι ακατάλληλες για τουριστικές δραστηριότητες ή ακόμη και για απλή κολύμβηση. Στις περιπτώσεις αυτές, στον χάρτη ο οποίος συνοδεύει το σχέδιο ΚΥΑ του Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. για τον Τουρισμό υπάρχει η τάση (πιθανόν και λόγω κλίμακας) γενίκευσης του χαρακτηρισμού σε μεγάλες γεωγραφικές ενότητες ανεξάρτητα από τα ειδικά επιμέρους χαρακτηριστικά.
Το ζήτημα των θυλάκων με μονάδες υδατοκαλλιέργειας εντός οικιστικών ή τουριστικών ενοτήτων εκτιμούμε ότι αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά από το προσφάτως εγκριθέν Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α.Υ.) (ΦΕΚ 2505 Β/4-11-11). Σύμφωνα με αυτό, καθορίζεται η κατηγορία Περιοχών Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών με χαρακτηρισμό Ε. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται περιοχές με κατάλληλα χαρακτηριστικά, οι οποίες γειτνιάζουν με περιοχές ζήτησης (αστικά κέντρα, τουριστικές περιοχές κ.λπ.), διαθέτουν υποδομές εξυπηρέτησης για την προώθηση των προϊόντων, αλλά, παράλληλα, λόγω είτε της γειτνίασης με ανταγωνιστικές χρήσεις, είτε της ευαισθησίας του φυσικού περιβάλλοντος, κρίνεται προτιμότερη η διάσπαρτη παρά η οργανωμένη χωροθέτηση. Εκτιμούμε ότι η διασφάλιση της αρμονικής συνύπαρξης συμπληρωματικών δραστηριοτήτων επιβάλλει την εναρμόνιση του προωθούμενου Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. για τον Τουρισμό με την παραπάνω διάταξη.
3. Η τρίτη παρατήρηση αφορά σε τεχνικά ζητήματα. Συγκεκριμένα, στο χάρτη ο οποίος συνοδεύει το σχέδιο ΚΥΑ του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό, σε πολλές περιπτώσεις, παρατηρείται αδυναμία ασφαλούς αναγνώρισης του χαρακτηρισμού αρκετών θέσεων, ιδίως στις περιπτώσεις του χαρακτηρισμού περιοχών ως «αναπτυσσόμενων τουριστικά». Αυτό συνηθέστατα συμβαίνει σε περιπτώσεις όπου οι ακτές είναι βραχώδεις και το πορτοκαλί χρώμα του χαρακτηρισμού εμπλέκεται με το καφέ της ένδειξης του πρανούς ή σε επικαλύψεις διαφορετικών χαρακτηρισμών (λιμένες κλπ.). Αναγνωρίζουμε ότι το πρόβλημα οφείλεται σε χρωματική αστοχία λόγω κλίμακας και ψηφιοποίησης του χάρτη. Κρίνεται όμως αρκετά σοβαρό, καθώς με την συστηματική εμφάνισή του, ένα δευτερεύον τεχνικό ζήτημα μετατρέπεται σε ουσιαστικό πρόβλημα θεσμικής κατοχύρωσης υφιστάμενων ή προβλεπόμενων μονάδων, οι οποίες χωροθετούνται ακριβώς σε ακτές περιορισμένης βατότητας, ώστε να αποφεύγονται συγκρούσεις χρήσεων γης.
Η αναγνώριση της σημασίας των υδατοκαλλιεργειών για την εθνική οικονομία και την απασχόληση, συνδέεται με την αναπτυξιακή δυναμική του κλάδου, καθώς σήμερα η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά. Το γεγονός αυτό άλλωστε οδηγεί στην πρόθεση να διατεθούν πρόσθετες επενδύσεις για την αύξηση της παραγωγής κάτι που, στη σημερινή οικονομική συγκυρία συμβαίνει σε ελάχιστους κλάδους. Ταυτόχρονα, τα ιδιαίτερα παραγωγικά χαρακτηριστικά του κλάδου τον καθιστούν φιλικό ως προς το περιβάλλον. Για τους παραπάνω λόγους θα πρέπει να απομακρυνθούν οι όποιες προκαταλήψεις και να οδηγηθούμε στην αποδοχή της δραστηριότητας, με αντίστοιχα δικαιώματα χρήσης των παράκτιων περιοχών. Ιδιαίτερα δε, στο βαθμό που εξασφαλίζεται ο σεβασμός σε μία σειρά από περιβαλλοντικά δεδομένα καθώς και στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και στις διαφαινόμενες τάσεις ανάπτυξης.
Ιωάννα Ν. Αργυρού
Γενική Διεύθυνση
ΝΑΥΣ Ε.Π.Ε.
Λεωφόρος Ελ. Βενιζέλου (Θησέως) 73, Καλλιθέα
Τηλ.: 210 9585611 / 210 9576931
Φαξ: 210 9576240
Ε-mail: j.Argyrou@nays.gr
Web: http://www.nays.gr