1. Η παρούσα απόφαση καθορίζει τους ελάχιστους όρους και προϋποθέσεις διενέργειας των διεθνών διαγωνισμών, που θα προκηρύξει και θα διενεργήσει η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου Α.Ε. (ΔΕΠΑ), για την ανάδειξη ιδιωτών Επενδυτών, οι οποίοι θα συμμετέχουν με ποσοστό τουλάχιστον τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) στο μετοχικό κεφάλαιο των ανωνύμων Εταιρειών Παροχής Αερίου (Ε.Π.Α.), που θα συσταθούν από τον Επενδυτή και τη ΔΕΠΑ από κοινού και θα λειτουργούν στα διοικητικά όρια των Περιφερειών Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας, Κεντρικής Μακεδονίας, και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, αντίστοιχα, με εξαίρεση τις περιοχές που ανήκουν στην αρμοδιότητα των υφισταμένων Ε.Π.Α. Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας. Οι τρεις (3) Ε.Π.Α. θα έχουν ως αποκλειστικό σκοπό την άσκηση και την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων που ορίζονται στο άρθρο 4 παρ. 4 του ν. 2364/1995, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
2. Για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας, οι παρακάτω λέξεις και όροι έχουν την έννοια που τους αποδίδεται παρακάτω:
2.1 Άδεια Διανομής Φυσικού Αερίου: είναι η άδεια διανομής φυσικού αερίου, που χορηγείται στις Ε.Π.Α. με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 5 του ν. 3428/2005, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
2.2 Αξία Ε.Π.Α.: είναι το άθροισμα της αποτίμησης των εισφορών σε είδος του άρθρου 4 παρ.8 του ν.2364/1995 από τη ΔΕΠΑ και της οικονομικής προσφοράς του ιδιώτη επενδυτή.
2.3 Διαγωνιζόμενος: είναι είτε μία προεπιλεγείσα Επιχείρηση Αερίου, είτε μία Ομάδα Διαγωνιζομένων που συμμετέχει στον αντίστοιχο διαγωνισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2364/1995, όπως αυτός ισχύει, και της παρούσας.
2.4 Δίκτυο Διανομής Φυσικού Αερίου: είναι οι αγωγοί, οι εγκαταστάσεις αποσυμπίεσης και μετρήσεων και ο εξοπλισμός και οι εγκαταστάσεις ελέγχου και συντήρησης, που προορίζονται για Διανομή ή που απαιτούνται για τη διοχέτευση του Φυσικού Αερίου από το σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου προς τις εγκαταστάσεις καταναλωτών.
2.5 Έκθεση Αποτίμησης: είναι η έκθεση του άρθρου 7 παρ. 23 του ν. 2364/1995, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, που συντάσσεται από ανεξάρτητο ορκωτό ελεγκτή για την αποτίμηση των εισφορών σε είδος του άρθρου 4 παρ. 8 του ν. 2364/1995 από τη ΔΕΠΑ για την κάλυψη του μετοχικού κεφαλαίου κάθε Ε.Π.Α.
2.6 Επενδυτής: είναι ο Διαγωνιζόμενος στον οποίο κατακυρώθηκε ο διαγωνισμός για την αντίστοιχη Ε.Π.Α., ή, κατά περίπτωση, η εταιρεία που θα συσταθεί από το Διαγωνιζόμενο αυτόν, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 5 και 6 της παρούσας.
2.7 Επιτροπή Διαγωνισμών ή Επιτροπή: είναι η πενταμελής Επιτροπή που προβλέπεται στο άρθρο 3 παρ. 1 της παρούσας.
2.8 Επιχείρηση Αερίου: είναι εταιρεία κατά τα οριζόμενα στην περ. ιδ΄ της παραγρ.2 του άρθρου 2 του ν.4001/2011, που δραστηριοποιείται στη διανομή, δηλαδή στην κατασκευή, ανάπτυξη, λειτουργία, διαχείριση Δικτύων Διανομής Φυσικού Αερίου, ή/και στην προμήθεια (πώληση) φυσικού αερίου σε τελικούς καταναλωτές.
2.9 Εταιρείες Παροχής Αερίου ή Ε.Π.Α.: είναι οι εταιρείες κατά τα οριζόμενα στην περ. ιγ΄ της παραγρ.2 του άρθρου 2 του ν.4001/2011, που θα δραστηριοποιηθούν αποκλειστικά στα διοικητικά όρια των Περιφερειών Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας, Κεντρικής Μακεδονίας, και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, αντίστοιχα, με εξαίρεση τις περιοχές που ανήκουν στην αρμοδιότητα των Ε.Π.Α. Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας.
2.10 Ομάδα Διαγωνιζομένων: είναι μία ένωση ή άτυπη κοινοπραξία νομικών προσώπων ανεξαρτήτως της νομικής μορφής αυτών, των οποίων ένα τουλάχιστον μέλος είναι υποχρεωτικά Επιχείρηση Αερίου, κατά τους ειδικότερους όρους της παρούσας.
2.11 Συνδεδεμένη Επιχείρηση: είναι (α) μία επιχείρηση η οποία συνδέεται με Επιχείρηση Αερίου, κατά την έννοια της παρ. 5 περ. (α) του άρθρου 42ε του κ.ν. 2190/1920 όπως ισχύει, (β) κάθε μία από τις θυγατρικές ή τις θυγατρικές των θυγατρικών των Συνδεδεμένων Επιχειρήσεων της προηγούμενης περ. (α), ασχέτως αν μεταξύ αυτών δεν υπάρχει απευθείας δεσμός συμμετοχής, και (γ) μία τρίτη επιχείρηση, η οποία (ι) έχει ενιαία διεύθυνση με τις Συνδεδεμένες Επιχειρήσεις των περ. (α) και (β) ανωτέρω κατόπιν συμβάσεως ή σύμφωνα με τους όρους του καταστατικού αυτών ή (ιι) τα μέλη των διοικητικών, διαχειριστικών ή εποπτικών οργάνων των επιχειρήσεων αυτών (Συνδεδεμένων και τρίτης) αποτελούνται κατά πλειοψηφία από τα ίδια πρόσωπα.
Σχόλια-θέσεις της ΔΕΠΑ επί του σχεδίου Υ.Α.
Το σχέδιο Υ.Α. βρίσκει κατ’ αρχάς σύμφωνη την ΔΕΠΑ. Επ’ ευκαιρία κρίνουμε σκόπιμο να εκφέρουμε την άποψή μας σχετικά με την αναγκαιότητα ίδρυσης των τοπικών Εταιριών Παροχής Αερίου στη Στερεά Ελλάδα, την Κεντρική Μακεδονία, την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Συγκεκριμένα, θα θέλουμε να επισημάνουμε τα ακόλουθα:
• Το πλαίσιο λειτουργίας των ΕΠΑ αποκλείει τυχόν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης μέσω σχετικών τιμολογιακών αυθαιρεσιών, καθώς:
1. Επιβάλλεται ανώτατο όριο στα ετήσια έσοδα των ΕΠΑ (Μέγιστο Επιτρεπόμενο Έσοδο) το οποίο ελέγχεται από την ΡΑΕ και αναπροσαρμόζεται ετησίως, βάσει συγκεκριμένου τύπου, ως συνάρτηση του κόστους προμήθειας αερίου και του ρυθμιζόμενου από την Άδεια Διανομής μικτού περιθωρίου κέρδους, συμπεριλαμβανομένου δηλαδή του κόστους διανομής. Βάσει του Μέγιστου Επιτρεπόμενου Εσόδου καταρτίζονται τα τιμολόγια, ώστε τα ετήσια έσοδα κάθε ΕΠΑ να μην υπερβαίνουν το όριο αυτό, συγκεκριμένες δε διατάξεις της Αδείας Διανομής επιβάλλουν ex-ante ρύθμιση των τιμολογίων από την ΡΑΕ σε περίπτωση υπέρβασης.
2. Οι ΕΠΑ υποχρεούνται να μην προβαίνουν σε διακρίσεις μεταξύ καταναλωτών ως προς τους όρους σύμφωνα με τους οποίους πραγματοποιείται η σύνδεση ή παρέχεται φυσικό αέριο..
3. Οι υπό ίδρυση ΕΠΑ υποχρεούνται να επανεπενδύουν στην κατασκευή υποδομών τυχόν έσοδα/κέρδη, που οδηγούν σε Εσωτερικό Βαθμό Απόδοσης (IRR) της επένδυσης μεγαλύτερο του μεγίστου ορίου που έχει ορισθεί για κάθε ΕΠΑ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
• Η Άδεια Διανομής των ΕΠΑ επιβάλλει επενδύσεις για τη συνεχή ανάπτυξη των υποδομών και ίση μεταχείριση των καταναλωτών, αφού οι ΕΠΑ:
1. Κατά την πρώτη περίοδο μετά την ίδρυσή τους, υποχρεούνται να κατασκευάσουν συγκεκριμένο και εκτεταμένο μήκος δικτύων διανομής, χωρίς εξασφαλισμένη αγορά και ζήτηση αερίου που να διασφαλίζει εξ αρχής τη βιωσιμότητα των επενδύσεών τους
2. Μετά το πέρας της πρώτης περιόδου και για όλη τη διάρκεια της Αδείας τους συνεχίζει να υφίσταται, με διαφοροποιημένο τρόπο από τον προηγούμενο, η υποχρέωση επενδύσεων για την επέκταση των δικτύων διανομής.
3. Έχουν την υποχρέωση να συνδέουν καταναλωτές που βρίσκονται σε ορισμένη απόσταση από τα δίκτυα τους, ανεξάρτητα από εμπορικά στοιχεία βιωσιμότητας της εν λόγω σύνδεσης.
• Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των υπό ίδρυση ΕΠΑ μεριμνά για τη διατήρηση των τιμών πώλησης του φυσικού αερίου σε χαμηλά επίπεδα, αφού:
1. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτρέπει στις υπό ίδρυση ΕΠΑ να επιλέξουν προμηθευτή αερίου.
2. Προβλέπεται η υποχρεωτική μετάπτωση των πελατών των νέων ΕΠΑ σε Επιλέγοντες, εφόσον η κατανάλωση σε μία περιοχή υπερβεί το όριο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περιοχή αυτή.
3. Χαρακτηρίζονται οι καταναλωτές ως μη Επιλέγοντες μόνο για το χρονικό διάστημα (ήτοι περίοδος αποκλειστικότητας) που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε απαραίτητο, προκειμένου να αποσβεσθούν οι επενδύσεις που γίνονται για την ανάπτυξη και επέκταση του δικτύου διανομής
Τέλος, σημειώνουμε ότι οι ΕΠΑ ιδρύονται, προκειμένου να εξευρεθούν επενδυτές, οι οποίοι θα συμμετάσχουν με δεκάδες εκ. ευρώ στη χρηματοδότηση της κατασκευής και επέκτασης των δικτύων διανομής. Η απόσβεση των επενδύσεων θα πραγματοποιηθεί μέσω της πώλησης αερίου.
Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χορήγησε στις υπό ίδρυση ΕΠΑ περίοδο παρέκκλισης καθώς θεώρησε ότι η αποκλειστικότητα για περιορισμένο χρονικό διάστημα, στην προμήθεια φυσικού αερίου για τις περιοχές αυτές είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει η δυνατότητα ή η βούληση για χρηματοδότηση νέων υποδομών στις περιοχές αυτές και να καταστεί το έργο οικονομικά βιώσιμο. Υπενθυμίζεται τέλος, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκφράσει την επιθυμία της για την προσέλκυση νέων επενδυτών με υψηλή εξειδίκευση στο κλάδο του φυσικού αερίου για την ανάπτυξη νέων συστημάτων διανομής και την είσοδο νέων εταιρειών στην αγορά φυσικού αερίου .
Για το λόγο αυτό, η Υ.Α., συνεπής με την Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διασφαλίζει την πελατειακή βάση που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη επαρκούς όγκου πωλήσεων για τις νέες ΕΠΑ. Οποιαδήποτε διαφορετική προσέγγιση της πελατειακής βάσης των υπό ίδρυση ΕΠΑ θα αποτρέψει τους επενδυτές, καθώς η απόδοση του έργου δε θα δικαιολογεί την επένδυση.
Επιπλέον, μια τέτοια αλλαγή θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις και στις υφιστάμενες ΕΠΑ και γενικότερα στον κλάδο του ΦΑ, όπως:
• Κίνδυνος εγκατάλειψης επενδύσεων από SHELL και ΕΝΙ στις ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας και αρνητικό κλίμα για επενδύσεις στη χώρα.
Η διασφάλιση της πελατειακής βάσης των ΕΠΑ στηρίζεται σε σχετική νομοθεσία (ν.2364, 3428, 4001), για την τροποποίηση της οποίας απαιτείται νεότερη σχετική νομοθετική ρύθμιση. Μία όμως τέτοια ρύθμιση δεν μπορεί παρά να έχει καθολική ισχύ, συνεπώς θα είναι εφαρμοστέα και στους πελάτες των ΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας και Αττικής, καταργώντας με τον τρόπο αυτό ουσιώδη όρο του διεθνούς διαγωνισμού, που είχε ως αποτέλεσμα την είσοδο της ιταλικής ΕΝΙ και την παραμονή της SHELL στη χώρα μας. Είναι βέβαιο ότι οι εταιρίες αυτές θα οδηγηθούν σε επανεξέταση της επένδυσής τους στη χώρα μας και πιθανόν σε εγκατάλειψη της. Επιπλέον, η αθέτηση ουσιαστικών συμβατικών όρων θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στο κλίμα επενδυτικής εμπιστοσύνης στη χώρα μας.
• Δημιουργία αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ βιομηχανιών
Στις ΕΠΑ που ιδρύονται θα συμμετάσχουν επενδυτές, οι οποίοι θα χρηματοδοτήσουν την κατασκευή και επέκταση των δικτύων διανομής, η απόσβεση των οποίων θα γίνει μέσω των πωλήσεων φυσικού αερίου σε πελάτες της κάθε περιοχής. Στην περίπτωση που τρίτοι χρησιμοποιήσουν εξ αρχής, τα δίκτυα αυτά για να πωλήσουν αέριο στους πελάτες της περιοχής, αντί της ΕΠΑ, τότε τα εκτιμώμενα έσοδα της τελευταίας καθιστούν την επένδυση οικονομικά μη βιώσιμη, υποχρεώνοντας έτσι τους επενδυτές σε μικρότερες επενδύσεις. Μείωση των επενδύσεων σημαίνει λιγότερα ή μικρότερα νέα δίκτυα με αποτέλεσμα πληθώρα βιομηχανιών να μην αποκτήσει πρόσβαση σε φυσικό αέριο, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ εκείνων των βιομηχανιών που έχουν πρόσβαση στο αέριο και των άλλων που δεν θα έχουν τέτοια πρόσβαση
• Εκτεταμένες περιοχές της χώρας αποκλείονται από τη δυνατότητα χρήσης φυσικού αερίου
Η διασφάλιση της πελατειακής βάσης των ΕΠΑ είναι επίσης απαραίτητη, προκειμένου να μην μειωθούν οι επενδύσεις σε επεκτάσεις των αστικών δικτύων, γιατί σε μία τέτοια περίπτωση θα αποκλείονταν από τη δυνατότητα χρήσης φυσικού αερίου μεγάλο πλήθος κατοίκων και επαγγελματιών, οι οποίοι ζουν και εργάζονται σε περιοχές ιδιαίτερης εθνικής σημασίας, όπως η Θράκη, η Ανατολική Μακεδονία και η Κεντρική Μακεδονία (Κιλκίς, Σέρρες).
Σχόλια-θέσεις της ΔΕΠΑ επί του σχεδίου Υ.Α.
Κύριοι,
Το σχέδιο Υ.Α. βρίσκει κατ’ αρχάς σύμφωνη την ΔΕΠΑ. Επ’ ευκαιρία κρίνουμε σκόπιμο να εκφέρουμε την άποψή μας σχετικά με την αναγκαιότητα ίδρυσης των τοπικών Εταιριών Παροχής Αερίου στη Στερεά Ελλάδα, την Κεντρική Μακεδονία, την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Συγκεκριμένα, θα θέλουμε να επισημάνουμε τα ακόλουθα:
• Το πλαίσιο λειτουργίας των ΕΠΑ αποκλείει τυχόν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης μέσω σχετικών τιμολογιακών αυθαιρεσιών, καθώς:
1. Επιβάλλεται ανώτατο όριο στα ετήσια έσοδα των ΕΠΑ (Μέγιστο Επιτρεπόμενο Έσοδο) το οποίο ελέγχεται από την ΡΑΕ και αναπροσαρμόζεται ετησίως, βάσει συγκεκριμένου τύπου, ως συνάρτηση του κόστους προμήθειας αερίου και του ρυθμιζόμενου από την Άδεια Διανομής μικτού περιθωρίου κέρδους, συμπεριλαμβανομένου δηλαδή του κόστους διανομής. Βάσει του Μέγιστου Επιτρεπόμενου Εσόδου καταρτίζονται τα τιμολόγια, ώστε τα ετήσια έσοδα κάθε ΕΠΑ να μην υπερβαίνουν το όριο αυτό, συγκεκριμένες δε διατάξεις της Αδείας Διανομής επιβάλλουν ex-ante ρύθμιση των τιμολογίων από την ΡΑΕ σε περίπτωση υπέρβασης.
2. Οι ΕΠΑ υποχρεούνται να μην προβαίνουν σε διακρίσεις μεταξύ καταναλωτών ως προς τους όρους σύμφωνα με τους οποίους πραγματοποιείται η σύνδεση ή παρέχεται φυσικό αέριο..
3. Οι υπό ίδρυση ΕΠΑ υποχρεούνται να επανεπενδύουν στην κατασκευή υποδομών τυχόν έσοδα/κέρδη, που οδηγούν σε Εσωτερικό Βαθμό Απόδοσης (IRR) της επένδυσης μεγαλύτερο του μεγίστου ορίου που έχει ορισθεί για κάθε ΕΠΑ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
• Η Άδεια Διανομής των ΕΠΑ επιβάλλει επενδύσεις για τη συνεχή ανάπτυξη των υποδομών και ίση μεταχείριση των καταναλωτών, αφού οι ΕΠΑ:
1. Κατά την πρώτη περίοδο μετά την ίδρυσή τους, υποχρεούνται να κατασκευάσουν συγκεκριμένο και εκτεταμένο μήκος δικτύων διανομής, χωρίς εξασφαλισμένη αγορά και ζήτηση αερίου που να διασφαλίζει εξ αρχής τη βιωσιμότητα των επενδύσεών τους
2. Μετά το πέρας της πρώτης περιόδου και για όλη τη διάρκεια της Αδείας τους συνεχίζει να υφίσταται, με διαφοροποιημένο τρόπο από τον προηγούμενο, η υποχρέωση επενδύσεων για την επέκταση των δικτύων διανομής.
3. Έχουν την υποχρέωση να συνδέουν καταναλωτές που βρίσκονται σε ορισμένη απόσταση από τα δίκτυα τους, ανεξάρτητα από εμπορικά στοιχεία βιωσιμότητας της εν λόγω σύνδεσης.
• Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των υπό ίδρυση ΕΠΑ μεριμνά για τη διατήρηση των τιμών πώλησης του φυσικού αερίου σε χαμηλά επίπεδα, αφού:
1. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτρέπει στις υπό ίδρυση ΕΠΑ να επιλέξουν προμηθευτή αερίου.
2. Προβλέπεται η υποχρεωτική μετάπτωση των πελατών των νέων ΕΠΑ σε Επιλέγοντες, εφόσον η κατανάλωση σε μία περιοχή υπερβεί το όριο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περιοχή αυτή.
3. Χαρακτηρίζονται οι καταναλωτές ως μη Επιλέγοντες μόνο για το χρονικό διάστημα (ήτοι περίοδος αποκλειστικότητας) που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε απαραίτητο, προκειμένου να αποσβεσθούν οι επενδύσεις που γίνονται για την ανάπτυξη και επέκταση του δικτύου διανομής
Τέλος, σημειώνουμε ότι οι ΕΠΑ ιδρύονται, προκειμένου να εξευρεθούν επενδυτές, οι οποίοι θα συμμετάσχουν με δεκάδες εκ. ευρώ στη χρηματοδότηση της κατασκευής και επέκτασης των δικτύων διανομής. Η απόσβεση των επενδύσεων θα πραγματοποιηθεί μέσω της πώλησης αερίου.
Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χορήγησε στις υπό ίδρυση ΕΠΑ περίοδο παρέκκλισης καθώς θεώρησε ότι η αποκλειστικότητα για περιορισμένο χρονικό διάστημα, στην προμήθεια φυσικού αερίου για τις περιοχές αυτές είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει η δυνατότητα ή η βούληση για χρηματοδότηση νέων υποδομών στις περιοχές αυτές και να καταστεί το έργο οικονομικά βιώσιμο. Υπενθυμίζεται τέλος, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκφράσει την επιθυμία της για την προσέλκυση νέων επενδυτών με υψηλή εξειδίκευση στο κλάδο του φυσικού αερίου για την ανάπτυξη νέων συστημάτων διανομής και την είσοδο νέων εταιρειών στην αγορά φυσικού αερίου .
Για το λόγο αυτό, η Υ.Α., συνεπής με την Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διασφαλίζει την πελατειακή βάση που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη επαρκούς όγκου πωλήσεων για τις νέες ΕΠΑ. Οποιαδήποτε διαφορετική προσέγγιση της πελατειακής βάσης των υπό ίδρυση ΕΠΑ θα αποτρέψει τους επενδυτές, καθώς η απόδοση του έργου δε θα δικαιολογεί την επένδυση.
Επιπλέον, μια τέτοια αλλαγή θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις και στις υφιστάμενες ΕΠΑ και γενικότερα στον κλάδο του ΦΑ, όπως:
• Κίνδυνος εγκατάλειψης επενδύσεων από SHELL και ΕΝΙ στις ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας και αρνητικό κλίμα για επενδύσεις στη χώρα.
Η διασφάλιση της πελατειακής βάσης των ΕΠΑ στηρίζεται σε σχετική νομοθεσία (ν.2364, 3428, 4001), για την τροποποίηση της οποίας απαιτείται νεότερη σχετική νομοθετική ρύθμιση. Μία όμως τέτοια ρύθμιση δεν μπορεί παρά να έχει καθολική ισχύ, συνεπώς θα είναι εφαρμοστέα και στους πελάτες των ΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας και Αττικής, καταργώντας με τον τρόπο αυτό ουσιώδη όρο του διεθνούς διαγωνισμού, που είχε ως αποτέλεσμα την είσοδο της ιταλικής ΕΝΙ και την παραμονή της SHELL στη χώρα μας. Είναι βέβαιο ότι οι εταιρίες αυτές θα οδηγηθούν σε επανεξέταση της επένδυσής τους στη χώρα μας και πιθανόν σε εγκατάλειψη της. Επιπλέον, η αθέτηση ουσιαστικών συμβατικών όρων θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στο κλίμα επενδυτικής εμπιστοσύνης στη χώρα μας.
• Δημιουργία αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ βιομηχανιών
Στις ΕΠΑ που ιδρύονται θα συμμετάσχουν επενδυτές, οι οποίοι θα χρηματοδοτήσουν την κατασκευή και επέκταση των δικτύων διανομής, η απόσβεση των οποίων θα γίνει μέσω των πωλήσεων φυσικού αερίου σε πελάτες της κάθε περιοχής. Στην περίπτωση που τρίτοι χρησιμοποιήσουν εξ αρχής, τα δίκτυα αυτά για να πωλήσουν αέριο στους πελάτες της περιοχής, αντί της ΕΠΑ, τότε τα εκτιμώμενα έσοδα της τελευταίας καθιστούν την επένδυση οικονομικά μη βιώσιμη, υποχρεώνοντας έτσι τους επενδυτές σε μικρότερες επενδύσεις. Μείωση των επενδύσεων σημαίνει λιγότερα ή μικρότερα νέα δίκτυα με αποτέλεσμα πληθώρα βιομηχανιών να μην αποκτήσει πρόσβαση σε φυσικό αέριο, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ εκείνων των βιομηχανιών που έχουν πρόσβαση στο αέριο και των άλλων που δεν θα έχουν τέτοια πρόσβαση
• Εκτεταμένες περιοχές της χώρας αποκλείονται από τη δυνατότητα χρήσης φυσικού αερίου
Η διασφάλιση της πελατειακής βάσης των ΕΠΑ είναι επίσης απαραίτητη, προκειμένου να μην μειωθούν οι επενδύσεις σε επεκτάσεις των αστικών δικτύων, γιατί σε μία τέτοια περίπτωση θα αποκλείονταν από τη δυνατότητα χρήσης φυσικού αερίου μεγάλο πλήθος κατοίκων και επαγγελματιών, οι οποίοι ζουν και εργάζονται σε περιοχές ιδιαίτερης εθνικής σημασίας, όπως η Θράκη, η Ανατολική Μακεδονία και η Κεντρική Μακεδονία (Κιλκίς, Σέρρες).
Σχόλια-θέσεις της ΔΕΠΑ επί του σχεδίου Υ.Α.
Το σχέδιο Υ.Α. βρίσκει κατ’ αρχάς σύμφωνη την ΔΕΠΑ. Επ’ ευκαιρία κρίνουμε σκόπιμο να εκφέρουμε την άποψή μας σχετικά με την αναγκαιότητα ίδρυσης των τοπικών Εταιριών Παροχής Αερίου στη Στερεά Ελλάδα, την Κεντρική Μακεδονία, την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Συγκεκριμένα, θα θέλουμε να επισημάνουμε τα ακόλουθα:
• Το πλαίσιο λειτουργίας των ΕΠΑ αποκλείει τυχόν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης μέσω σχετικών τιμολογιακών αυθαιρεσιών, καθώς:
1. Επιβάλλεται ανώτατο όριο στα ετήσια έσοδα των ΕΠΑ (Μέγιστο Επιτρεπόμενο Έσοδο) το οποίο ελέγχεται από την ΡΑΕ και αναπροσαρμόζεται ετησίως, βάσει συγκεκριμένου τύπου, ως συνάρτηση του κόστους προμήθειας αερίου και του ρυθμιζόμενου από την Άδεια Διανομής μικτού περιθωρίου κέρδους, συμπεριλαμβανομένου δηλαδή του κόστους διανομής. Βάσει του Μέγιστου Επιτρεπόμενου Εσόδου καταρτίζονται τα τιμολόγια, ώστε τα ετήσια έσοδα κάθε ΕΠΑ να μην υπερβαίνουν το όριο αυτό, συγκεκριμένες δε διατάξεις της Αδείας Διανομής επιβάλλουν ex-ante ρύθμιση των τιμολογίων από την ΡΑΕ σε περίπτωση υπέρβασης.
2. Οι ΕΠΑ υποχρεούνται να μην προβαίνουν σε διακρίσεις μεταξύ καταναλωτών ως προς τους όρους σύμφωνα με τους οποίους πραγματοποιείται η σύνδεση ή παρέχεται φυσικό αέριο..
3. Οι υπό ίδρυση ΕΠΑ υποχρεούνται να επανεπενδύουν στην κατασκευή υποδομών τυχόν έσοδα/κέρδη, που οδηγούν σε Εσωτερικό Βαθμό Απόδοσης (IRR) της επένδυσης μεγαλύτερο του μεγίστου ορίου που έχει ορισθεί για κάθε ΕΠΑ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
• Η Άδεια Διανομής των ΕΠΑ επιβάλλει επενδύσεις για τη συνεχή ανάπτυξη των υποδομών και ίση μεταχείριση των καταναλωτών, αφού οι ΕΠΑ:
1. Κατά την πρώτη περίοδο μετά την ίδρυσή τους, υποχρεούνται να κατασκευάσουν συγκεκριμένο και εκτεταμένο μήκος δικτύων διανομής, χωρίς εξασφαλισμένη αγορά και ζήτηση αερίου που να διασφαλίζει εξ αρχής τη βιωσιμότητα των επενδύσεών τους
2. Μετά το πέρας της πρώτης περιόδου και για όλη τη διάρκεια της Αδείας τους συνεχίζει να υφίσταται, με διαφοροποιημένο τρόπο από τον προηγούμενο, η υποχρέωση επενδύσεων για την επέκταση των δικτύων διανομής.
3. Έχουν την υποχρέωση να συνδέουν καταναλωτές που βρίσκονται σε ορισμένη απόσταση από τα δίκτυα τους, ανεξάρτητα από εμπορικά στοιχεία βιωσιμότητας της εν λόγω σύνδεσης.
• Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των υπό ίδρυση ΕΠΑ μεριμνά για τη διατήρηση των τιμών πώλησης του φυσικού αερίου σε χαμηλά επίπεδα, αφού:
1. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτρέπει στις υπό ίδρυση ΕΠΑ να επιλέξουν προμηθευτή αερίου.
2. Προβλέπεται η υποχρεωτική μετάπτωση των πελατών των νέων ΕΠΑ σε Επιλέγοντες, εφόσον η κατανάλωση σε μία περιοχή υπερβεί το όριο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περιοχή αυτή.
3. Χαρακτηρίζονται οι καταναλωτές ως μη Επιλέγοντες μόνο για το χρονικό διάστημα (ήτοι περίοδος αποκλειστικότητας) που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε απαραίτητο, προκειμένου να αποσβεσθούν οι επενδύσεις που γίνονται για την ανάπτυξη και επέκταση του δικτύου διανομής
Τέλος, σημειώνουμε ότι οι ΕΠΑ ιδρύονται, προκειμένου να εξευρεθούν επενδυτές, οι οποίοι θα συμμετάσχουν με δεκάδες εκ. ευρώ στη χρηματοδότηση της κατασκευής και επέκτασης των δικτύων διανομής. Η απόσβεση των επενδύσεων θα πραγματοποιηθεί μέσω της πώλησης αερίου.
Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χορήγησε στις υπό ίδρυση ΕΠΑ περίοδο παρέκκλισης καθώς θεώρησε ότι η αποκλειστικότητα για περιορισμένο χρονικό διάστημα, στην προμήθεια φυσικού αερίου για τις περιοχές αυτές είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει η δυνατότητα ή η βούληση για χρηματοδότηση νέων υποδομών στις περιοχές αυτές και να καταστεί το έργο οικονομικά βιώσιμο. Υπενθυμίζεται τέλος, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκφράσει την επιθυμία της για την προσέλκυση νέων επενδυτών με υψηλή εξειδίκευση στο κλάδο του φυσικού αερίου για την ανάπτυξη νέων συστημάτων διανομής και την είσοδο νέων εταιρειών στην αγορά φυσικού αερίου .
Για το λόγο αυτό, η Υ.Α., συνεπής με την Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διασφαλίζει την πελατειακή βάση που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη επαρκούς όγκου πωλήσεων για τις νέες ΕΠΑ. Οποιαδήποτε διαφορετική προσέγγιση της πελατειακής βάσης των υπό ίδρυση ΕΠΑ θα αποτρέψει τους επενδυτές, καθώς η απόδοση του έργου δε θα δικαιολογεί την επένδυση.
Επιπλέον, μια τέτοια αλλαγή θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις και στις υφιστάμενες ΕΠΑ και γενικότερα στον κλάδο του ΦΑ, όπως:
• Κίνδυνος εγκατάλειψης επενδύσεων από SHELL και ΕΝΙ στις ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας και αρνητικό κλίμα για επενδύσεις στη χώρα.
Η διασφάλιση της πελατειακής βάσης των ΕΠΑ στηρίζεται σε σχετική νομοθεσία (ν.2364, 3428, 4001), για την τροποποίηση της οποίας απαιτείται νεότερη σχετική νομοθετική ρύθμιση. Μία όμως τέτοια ρύθμιση δεν μπορεί παρά να έχει καθολική ισχύ, συνεπώς θα είναι εφαρμοστέα και στους πελάτες των ΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας και Αττικής, καταργώντας με τον τρόπο αυτό ουσιώδη όρο του διεθνούς διαγωνισμού, που είχε ως αποτέλεσμα την είσοδο της ιταλικής ΕΝΙ και την παραμονή της SHELL στη χώρα μας. Είναι βέβαιο ότι οι εταιρίες αυτές θα οδηγηθούν σε επανεξέταση της επένδυσής τους στη χώρα μας και πιθανόν σε εγκατάλειψη της. Επιπλέον, η αθέτηση ουσιαστικών συμβατικών όρων θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στο κλίμα επενδυτικής εμπιστοσύνης στη χώρα μας.
• Δημιουργία αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ βιομηχανιών
Στις ΕΠΑ που ιδρύονται θα συμμετάσχουν επενδυτές, οι οποίοι θα χρηματοδοτήσουν την κατασκευή και επέκταση των δικτύων διανομής, η απόσβεση των οποίων θα γίνει μέσω των πωλήσεων φυσικού αερίου σε πελάτες της κάθε περιοχής. Στην περίπτωση που τρίτοι χρησιμοποιήσουν εξ αρχής, τα δίκτυα αυτά για να πωλήσουν αέριο στους πελάτες της περιοχής, αντί της ΕΠΑ, τότε τα εκτιμώμενα έσοδα της τελευταίας καθιστούν την επένδυση οικονομικά μη βιώσιμη, υποχρεώνοντας έτσι τους επενδυτές σε μικρότερες επενδύσεις. Μείωση των επενδύσεων σημαίνει λιγότερα ή μικρότερα νέα δίκτυα με αποτέλεσμα πληθώρα βιομηχανιών να μην αποκτήσει πρόσβαση σε φυσικό αέριο, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ εκείνων των βιομηχανιών που έχουν πρόσβαση στο αέριο και των άλλων που δεν θα έχουν τέτοια πρόσβαση
• Εκτεταμένες περιοχές της χώρας αποκλείονται από τη δυνατότητα χρήσης φυσικού αερίου
Η διασφάλιση της πελατειακής βάσης των ΕΠΑ είναι επίσης απαραίτητη, προκειμένου να μην μειωθούν οι επενδύσεις σε επεκτάσεις των αστικών δικτύων, γιατί σε μία τέτοια περίπτωση θα αποκλείονταν από τη δυνατότητα χρήσης φυσικού αερίου μεγάλο πλήθος κατοίκων και επαγγελματιών, οι οποίοι ζουν και εργάζονται σε περιοχές ιδιαίτερης εθνικής σημασίας, όπως η Θράκη, η Ανατολική Μακεδονία και η Κεντρική Μακεδονία (Κιλκίς, Σέρρες).