Άρθρο 77 – Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο νέο ΡΣΘ. Όροι, περιορισμοί και κατευθύνσεις για την προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος.

1. Κατά το σχεδιασμό των έργων και των δράσεων για την υλοποίηση του νέου ΡΣΘ λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα:
α) Η βελτιστοποίηση του σχεδιασμού τους ώστε να διασφαλίζονται κατά το δυνατόν οι φυσικές διεργασίες, η αποδοτικότητα των φυσικών πόρων, η ισορροπία και η εξέλιξη των οικοσυστημάτων καθώς και η ποικιλομορφία, ιδιαιτερότητα ή μοναδικότητά τους.
β) Η υποχρέωση της χώρας που απορρέει από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία για την προστασία και διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας, ιδίως η διατήρηση των οικοσυστημάτων και των φυσικών οικοτόπων καθώς και η διατήρηση και αποκατάσταση ζώντων πληθυσμών των διαφόρων ειδών στο φυσικό τους περιβάλλον.
γ) Η αρχή της πρόληψης.
δ) Οι κατευθύνσεις των εκδοθεισών κανονιστικών διατάξεων των εγκεκριμένων και θεσμοθετημένων Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) που έχουν εκπονηθεί για την περιοχή εφαρμογής του νέου ΡΣΘ.
ε) Οι κατευθύνσεις, όροι και περιορισμοί των τυχόν θεσμοθετημένων διοικητικών πράξεων περί χαρακτηρισμού περιοχών της περιοχής εφαρμογής του σχεδίου σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, όπως ισχύει.
στ) Οι κατευθύνσεις, όροι και περιορισμοί των θεσμοθετημένων γενικών και ειδικών χωροταξικών σχεδίων.
ζ) Οι κατευθύνσεις, όροι και περιορισμοί της κείμενης νομοθεσίας για την προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας.
2. Για την προστασία των προστατευόμενων φυσικών περιοχών, ιδίως του Δικτύου Natura 2000 και κατ’ επέκταση των στοιχείων που τις χαρακτηρίζουν, όπως είδη χλωρίδας και πανίδας, οικότοποι, οικοσυστήματα, στο στάδιο αξιολόγησης των προτάσεων σχεδιασμού των έργων του νέου ΡΣΘ εφαρμόζονται τα εξής:
α) Λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε περιοχής, ώστε να διαπιστώνεται η οικολογική σημασία της ως προς το αν αποτελούν ενδιαιτήματα για είδη πανίδας ιδιαίτερης σημασίας που τελούν υπό καθεστώς προστασίας [Οδηγία 79/409/ΕΟΚ (EE L103/25.4.1979), όπως κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ (EE L 20/26.1.2010) και ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία με την υπουργική απόφαση 414985/29.11.85 (Β’ 757), την κοινή υπουργική απόφαση Η.Π.37338/ 1807/Ε.103/01.09.2010 (Β΄1495) και την κοινή υπουργική απόφαση 8353/276/Ε103/17.02.2012 (Β΄ 415)].
β) Λαμβάνονται υπόψη οι όροι και περιορισμοί που θεσμοθετούνται με βάση στοιχεία των εξειδικευμένων και θεσμοθετημένων Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών.
3. Για την προστασία της βιοποικιλότητας, των φυσικών οικοτόπων και της άγριας χλωρίδας και πανίδας τηρούνται τα ακόλουθα:
α) Τα κριτήρια επιλογής προτάσεων και καθορισμού των ζωνών προστασίας να περιλαμβάνουν σαφείς απαιτήσεις ως προς τη συμβατότητα της αξιολογούμενης πρότασης με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στην περιοχή ανάπτυξής της. Επίσης δίνεται προτεραιότητα στην προώθηση εκείνων των δράσεων που ενισχύουν την προστασία και ανάδειξη των φυσικών ενδιαιτημάτων.
β) Αξιοποιείται η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων των έργων και δραστηριοτήτων του νέου ΡΣΘ για την αποφυγή ή κατά το δυνατόν μείωση επιπτώσεων σε φυσικές περιοχές, περιοχές του δικτύου Natura 2000 και βιοτόπους.
γ) Γίνεται εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών για την ελαχιστοποίηση της προκαλούμενης περιβαλλοντικής υποβάθμισης.
δ) Εφαρμόζονται συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.
4. Για την προστασία των εδαφών σε προστατευόμενες ή μη περιοχές και την αποφυγή απώλειας, ρύπανσης ή υποβάθμισής τους, ακολουθούνται οι εξής κατευθύνσεις:
α) Η χωροθέτηση των έργων και δραστηριοτήτων που θα προκύψουν από την εφαρμογή του νέου ΡΣΘ πραγματοποιείται κατά προτεραιότητα σε ειδικά θεσμοθετημένες περιοχές, αντί φυσικών ή αγροτικών περιοχών, όπως γη υψηλής παραγωγικότητας. Ειδικά, κατά την επιλογή θέσεων για την εγκατάσταση νέων βιομηχανικών μονάδων, ως προτεραιότητα εξετάζεται η δυνατότητα εγκατάστασης σε οργανωμένους και θεσμοθετημένους χώρους ειδικής χρήσεως, όπως ΒΙΠΕ προκειμένου να περιορίζεται σε μικρότερη γεωγραφική ζώνη ο κίνδυνος από πιθανά ατυχήματα και η διασπορά τυχόν ρύπανσης.
β) Για τις προβλεπόμενες στο νέο ΡΣΘ χρήσεις, όπως οικιστικές, βιοτεχνικές-βιομηχανικές και τουριστικές κατά τη χωροθέτησή τους λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να αποφεύγονται οποιουδήποτε είδους αστοχίες.
γ) Οι δράσεις του νέου ΡΣΘ για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων προωθούνται κατά προτεραιότητα, σύμφωνα με τον Εθνικό Σχεδιασμό και τον αντίστοιχο Περιφερειακό. Ενθαρρύνονται κατά το δυνατόν παρεμβάσεις ανακύκλωσης και εναλλακτικής διαχείρισης των στερεών αποβλήτων.
δ) Προωθούνται έργα ή προτάσεις που ενθαρρύνουν τη χρήση καθαρών τεχνολογιών, πρακτικών μείωσης στερεών αποβλήτων και αποφυγής διάθεσης επικίνδυνων αποβλήτων, ελαιωδών ουσιών, αλάτων, ή άλλων ρύπων στο έδαφος.

5. Για την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων, να ακολουθούνται οι παρακάτω κατευθύνσεις:

α) Για το Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας οποιοδήποτε έργο αξιοποίησης υδατικών πόρων, στα οποία περιλαμβάνονται και τα μέτρα για την προστασία και αποκατάσταση του υδάτινου περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι συμβατό με το «Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3199/2003 και του π.δ. 51/2007, με τις οποίες ενσωματώνεται η Οδηγία 2000/60/ΕΚ (ΕΕ L327 της 22.12.2000).
β) Τα έργα, δράσεις και παρεμβάσεις του νέου ΡΣΘ πρέπει να εναρμονίζονται με το Σχέδιο Διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας σε εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ.
γ) Ενθαρρύνονται οι δράσεις που αφορούν στη διαχείριση των υγρών αποβλήτων καθώς και σε πρακτικές μείωσής τους, κατάλληλης συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσής τους.
δ) Προωθούνται εκείνες οι προτάσεις που ενσωματώνουν κατά το δυνατόν ιδίως τη χρήση τεχνολογιών ανακύκλωσης και εξοικονόμησης νερού και την περιορισμένη παραγωγή και διάθεση υγρών αποβλήτων.
ε) Για την πληρέστερη προστασία των υδάτινων πόρων, πρέπει να ενθαρρύνονται δράσεις που στοχεύουν στην προστασία από την σημειακή και διάχυτη ρύπανση από υγρά απόβλητα.
στ) Καθορίζονται ζώνες προστασίας όλων των υδατορεμάτων που διασχίζουν την περιοχή εφαρμογής του νέου ΡΣΘ.
ζ) Κατά το σχεδιασμό των αντιπλημμυρικών έργων λαμβάνονται υπόψη ο ενιαίος χαρακτήρας του ρεμάτων, η προστασία της φυσικής τους οντότητας και η αξιοποίησή του, ως φυσικό στοιχείο μέσα στους οικισμούς ή τις πόλεις.
η) Εφαρμόζονται βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές για την ελαχιστοποίηση των παραγόμενων υγρών αποβλήτων καθώς και για την συλλογή και επεξεργασία τους.
θ) Παρακολουθείται η ποιότητα των υδάτινων φυσικών αποδεκτών που τυχόν δέχονται απορροές υγρών αποβλήτων.
ι) Εντατικοποιούνται οι δράσεις που αφορούν στη δημιουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, όπου αυτές απαιτούνται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
6. Για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, διασφαλίζεται εκ των προτέρων ότι οι δράσεις του νέου ΡΣΘ δεν ενέχουν κινδύνους για την υποβάθμιση θέσεων και ευρημάτων πολιτιστικού, ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Επιπλέον, στο πλαίσιο των μηχανισμών εφαρμογής του νέου ΡΣΘ, ακολουθούνται οι εξής κατευθύνσεις:
α) Η υλοποίηση έργων και η άσκηση δραστηριοτήτων σύμφωνα με το νέο ΡΣΘ θα πρέπει να γίνεται κατόπιν έγκρισης των απαιτούμενων σχετικών μελετών από τα αρμόδια όργανα και υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
β) Για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, να αποφεύγεται η εγκατάσταση μη συμβατών έργων και δραστηριοτήτων εντός οριοθετημένων περιοχών πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
γ) Αξιοποιούνται οι δυνατότητες που παρέχουν οι δράσεις του νέου ΡΣΘ για την ανάδειξη και προστασία περιοχών και μνημείων πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
δ) Οι αποστάσεις από αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, ιστορικούς τόπους, ως κριτήρια αποκλεισμού περιοχών για την υποδοχή έργων ή δραστηριοτήτων από την εφαρμογή του νέου ΡΣΘ, εξετάζονται κατά περίπτωση και σε συνδυασμό με την παράμετρο της οπτικής επαφής και την τυχόν υποβάθμισης περιοχών του πολιτιστικού, ιστορικού και αρχαιολογικού περιβάλλοντος , από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των αντίστοιχων έργων και δραστηριοτήτων.
7. Για την προστασία του τοπίου θα πρέπει να τηρούνται τα ακόλουθα :
α) Λαμβάνονται μέτρα αποκατάστασης του τοπίου, όπου αυτό απαιτείται για τις δράσεις που θα προκύψουν από το νέο ΡΣΘ.
β) Ενθαρρύνονται οι προτάσεις για χωροθέτηση έργων και δραστηριοτήτων κατά προτεραιότητα σε ειδικά θεσμοθετημένες περιοχές, αντί φυσικών ή αγροτικών περιοχών, ιδίως της γης υψηλής παραγωγικότητας.
γ) Ενθαρρύνονται δράσεις και παρεμβάσεις που συμβάλλουν στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη και βελτίωση του αστικού και αγροτικού χώρου. Ειδικότερα, προωθούνται δράσεις που αφορούν στην αστική ανάπλαση, στη δημιουργία και αξιοποίηση ελεύθερων χώρων, όπως αύξηση αστικού πρασίνου, στην αναβάθμιση των δημόσιων χώρων, καθώς και στην αξιοποίηση χώρων που υπόκεινται σε οργανωμένη αλλαγή χρήσεων.
δ) Κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και δράσεων του νέου ΡΣΘ διασφαλίζεται κατά το δυνατόν το τοπίο και οι συνιστώσες που το απαρτίζουν.
ε) Παρακολουθείται η αποκατάσταση των χώρων διαχείρισης αποβλήτων μετά την ολοκλήρωση και την παύση της λειτουργίας τους.
8. Για την προστασία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας εφαρμόζονται τα ακόλουθα:
α) Εφαρμογή βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών για να ελαχιστοποιηθεί η προκαλούμενη περιβαλλοντική όχληση από την παραγωγή κάθε είδους αποβλήτων.
β) Εφαρμογή συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης
γ) Εκπόνηση προγραμμάτων για την πρόληψη και τη διαχείριση ατυχηματικών καταστάσεων.
δ) Κοινωνικός διάλογος προκειμένου να υπάρξει η μέγιστη δυνατή κοινωνική συναίνεση.
ε) Ορθολογική χωροθέτηση του δικτύου των υποδομών, όπως έργων διαχείρισης αποβλήτων, ανακύκλωσης, επεξεργασίας, διάθεσης, που αναπτύσσονται, αφού ληφθούν υπόψη το είδος, το κόστος και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους καθώς και το απαιτούμενο επιπλέον δίκτυο μεταφορών.
9. Λαμβάνεται μέριμνα να προβλεφθούν όλες οι σχετικές ευκολίες πρόσβασης στις νέες και υφιστάμενες βιομηχανικές μονάδες, με συντήρηση και βελτίωση των ήδη υπαρχόντων υποδομών και δικτύων συγκοινωνιών και μεταφορών, όπως οδικών, σιδηροδρομικών, ακτοπλοϊκών καθώς και με την κατασκευή νέων υποδομών και δικτύων, όπου απαιτείται.
10. Λαμβάνεται μέριμνα να ενταχθούν τα προβλεπόμενα από το Στρατηγικό Σχέδιο Υποδομών και Μεταφορών για την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης (ΣΣΥΜ-Θ) στο νέο ΡΣΘ καθώς και η οργάνωση του οδικού δικτύου του νομού Χαλκιδικής σύμφωνα με τις προτάσεις του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.
11. Ο σχεδιασμός και η χωροθέτηση των έργων και δραστηριοτήτων του νέου ΡΣΘ γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιούνται οι επιπτώσεις στα υλικά περιουσιακά στοιχεία.
12. Λαμβάνονται όλα τα μέτρα και οι δράσεις για την προστασία του κοινού από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες και στο θόρυβο πάνω από τα θεσμοθετημένα όρια.
13. Οι δράσεις που αφορούν σε λιμενικά έργα εντάσσονται αρμονικά στο περιβάλλον σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης.
14. Όλα τα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος που αναφέρονται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (εφεξής ΣΜΠΕ) του νέου ΡΣΘ, ισχύουν εφόσον δεν έρχονται σε αντίθεση με τα παραπάνω.