Άρθρο 01: Υποχρεωτική χωριστή συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας

– να σταματήσει η άθλια πρακτική των τροποποιήσεων άρθρων νόμων. Να αναδιτυπώνονται ευθέως και πλήρως τα άρθρα
– να μπουν πινακίδες στους κοινούς κάδους απορριμμάτων που θα προτρέπουν τους πολίτες να ρίχνουν τα ανακυκλούμενα στους ειδικούς κάδους – βλέπετε και ^[1]
– γιατί ξεχάστηκε η κομποστοποίηση; Να καταστεί υποχρεωτική σε μονοκατοικίες και δήμους όπου υπαρχουν κήπο – βλέπετε ^[2] και ^[3] και άλλα σχετικά

Να υποχρεωθούν οι δημόσιες υπηρεσίες και οι ΟΤΑ να ανακυκλώνουν το σύνολο του χαρτιού που απορρίπτουν στα κοινά σκουπίδια, το οποίο ξεπερνά σε ποσότητα εκείνο των οικιακών χρηστών. Δυστυχώς παρατηρούμε ότι οι υπάλληλοι συνηθίζουν να μην προωθούν το χαρτί στην ανακύκλωση.

Να δοθούν κίνητρα στις κατοικίες να έχουν κάδους ανακύκλωσης εντός του χώρου τους,(όταν αυτό είναι εφικτό), όπου θα συλλέγονται τα ανακυκλώσιμα υλικά των ενοίκων. Το πλεονέκτημα αυτής της λύσης είναι ότι θα μπορεί να ελέγχεται το περιεχόμενο (ότι δηλαδή δεν περιέχουν μη ανακυκλώσιμα απορρίμματα).
Αυτή είναι μια λύση που εφαρμόζεται στο εξωτερικό και μπορεί να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα. Η κάθε κατοικία θα είναι υπεύθυνη για τα απορρίμματά της.

Να εφαρμοστεί το δόγμα του όποιος δεν ανακυκλώνει, πληρώνει, με πρόστιμα στις κατοικίες που δεν ανακυκλώνουν ή εκπτώσεις στα δημοτικά τέλη στις κατοικίες που ανακυκλώνουν σωστά.

Να ανακυκλώνονται τα υλικά, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους. Σήμερα τα μικρού μεγέθους χαρτιά, σύμφωνα με την εταιρεία ανακύκλωσης, δεν ανακυκλώνονται.

Να δοθούν οικονομικά κίνητρα στη μη χρήση νέων υλικών συσκευασίας και επαναχρησιμοποίησης των παλιών (π.χ. επιστροφή μπουκαλιών μπύρας, αναψυκτικών) και επέκτασή του σε άλλα είδη όπως το γάλα. Η επιβράβευσή με μικρότερη φορολογία της αγοράς των χύμα προϊόντων.

Αντίστοιχα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, η εταιρική ευθύνη δεν πρέπει να είναι προαιρετική, αλλά υποχρεωτική. Οι εταιρείες και επιχειρήσεις θα πρέπει να υποχρεώνονται να ανακυκλώνουν τα υλικά που χρησιμοποιούν, αντιμετωπίζοντας πρόστιμα όταν δεν το πράττουν και οικονομικά οφέλη ή απαλλαγές από φόρους όταν λειτουργούν προς όφελος της ανακύκλωσης.

Να θεσπιστεί η δυνατότητα ανακύκλωσης κάθε υλικού που κυκλοφορεί στο εμπόριο και όχι μόνο ορισμένων υλικών.

Να ανακυκλώνονται και τα υπολείμματα τροφών.

Τα κλαδιά των δέντρων που κλαδεύονται, να κόβονται σε μικρά κομμάτια με ειδικά μηχανήματα που υπάρχουν στο εμπόριο και να μετατρέπονται σε λίπασμα, αντί να προωθουνται στις χωματερές.

Σημαντικό το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση των ειδών ξεχωριστά.
Να ξεκινήσουν με γενική καμπάνια και να είναι θέμα των νοικοκυριών, των σχολείων και των δήμων.

Αγαπητοί κύριοι

παρακαλώ δεχθείτε τα σχόλια μου για το άρθρο 1 του προτεινόμενου νόμου για την ανακύκλωση:

Για το Άρθρο 1
Σύμφωνα με τις
“ Guidelines on the interpretation of key provisions of Directive 2008/98/EC on waste June 2012” και ειδικότερα στην παράγραφο 4.3.4 Possibility of co-mingling”
ορίζονται τα ακόλουθα :
4.3.4
….
On the other hand, setting up a separate collection is also subject to the principle of proportionality (subject to Article 10 (2) WFD: necessity and technical, environmental and economic practicability). Considering that quality recycling can be achieved just as well with a form of co-mingled collection.
So. comingled collection of more than one single waste streams may be accepted as meeting the requirement of separate collection, but the benchmark of :high quality recycling” of separately collected single waste streams has to be examined; if subsequent separation can achieve high quality recycling similar to that achieved with separate collection, then comingling would be in line with Article 11 WFD and the principles of the waste hierarchy. Practically, this usually excludes co-mingled of bio-waste and other “wet waste fractions with dry fractions such as e.g. paper. On the other hand, subject to available separation technology, the co-mingled of certain dry recyclables (e.g. metal and plastic) should be possible , if these materials are being separated to high quality standards in a subsequent treatment process.
Είναι λοιπόν σαφές μετά την ανάγνωση της εγκύκλιου του Γενικού Δ/ντή της DG Environment κ. Karl Falkenberg ότι το ενιαίο ρεύμα είναι αποδεκτό εφ’ όσο παράγονται ανακυκλώσιμα υλικά υψηλής ποιότητας. Εδώ και δέκα χρόνια στη χώρα μας λειτουργούν ΚΔΑΥ (σήμερα περίπου 30) που δέχονται το ρεύμα του μπλε κάδου και παράγουν υλικά υψηλής ποιότητας χαρτί, πλαστικό –(ΡΕΤ, HDPE, LDPE – mixed plastics) Αλουμίνιο, Σίδερο, υλικά που επιτυγχάνουν υψηλές τιμές στην αγορά των δευτερογενών υλικών . Διερωτάται λοιπόν κάποιος ποιος είναι ο στόχος της προτεινόμενης ρύθμισης που αλλάζει το σύνολον του σχεδιασμού , απαξιώνει τις επενδύσεις που έχει κάνει η ΕΕΑΑ και ο ιδιωτικός τομέας στα ΚΔΑΥ και επιφέρει μεγάλη οικονομική επιβάρυνση στους Δήμους, στην ΕΕΑΑ και τελικά στον πολίτη. Η οικονομική αυτή επιβάρυνση προφανώς δεν έχει υπολογιστεί. Οι επιβαρύνσεις αυτές δεν έχουν κανένα ορατό αποτέλεσμα μια και η ποιότητα του παραγομένων σήμερα δευτερογενών υλικών είναι τέτοια που εξασφαλίζει μεγάλες τιμές, δηλαδή η χωριστή συλλογή δεν θα αυξήσει τις τιμές των ανακτώμενων υλικών. Αντίθετα θα αυξήσει την πολυπλοκότητα και το κόστος χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος.
Η κατάργηση του μπλέ κάδου είναι πρόχειρη, μη κοστολογημένη, χωρίς αιτιολόγηση. Ας σημειωθεί ότι η κοινωνία έχει εμπεδώσει την χρήση του μπλε κάδου και σε ποσοστό περισσότερο του 85% έχει θετική άποψη για τον μπλε κάδο (υπάρχει πρόσφατη μέτρηση από έγκριτη εταιρεία για τους ενδιαφερόμενους ).
Χρειάσθηκαν 20 χρόνια για να καθιερωθεί ο μπλε κάδος ως σημείο ανακύκλωσης . Είσαστε σίγουροι ότι η κατάργηση του θα βοηθήσει και δεν θα επιφέρει σύγχυση με αρνητικά αποτελέσματα για την ανακύκλωση και μείωση των σημερινών αποτελεσμάτων; Γνωρίζετε ποια προβλήματα αντιμετωπίζει η Βαρκελώνη με τους πέντε κάδους ;
Ο νόμος μπορεί να προβλέψει τη χωριστή συλλογή και να προβλέψει επίσης ότι επιτρέπεται το ενιαίο ρεύμα με την προϋπόθεση την ανάκτηση υλικών υψηλής ποιότητας όπως εξ άλλου έχει διευκρινίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια όταν εξέτασαν σχετικές προσφυγές.
Προτεινόμενο κείμενο:
«Τα ως άνω δεν ισχύουν όταν τα ανακτώμενα υλικά από ενιαίο ρεύμα ανακυκλώσιμων, μετά τους διαχωρισμούς , είναι υψηλής ποιότητας και διατίθενται στην αγορά με ικανοποιητική τιμή.»
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναιγιατί γίνεται αυτή η ρύθμιση;
Που ακριβώς η βοήθεια; και ακόμη περισσότερο αυτή είναι η προτεραιότητα του ΥΠΕΚΑ;
Γιατί το Υπουργείο δεν ανησυχεί και δεν νομοθετεί για την κομποστοποίηση που θα λύτρωνε όλους τους Δήμους της χώρας που είναι σε απόγνωση ως προς την διαχείριση των ΑΣΑ. Μια ρύθμιση για την κομποστοποίηση αφορά το 50-60% κατά βάρος των ΑΣΑ. Στον τομέα αυτόν γίνονται ελάχιστα πράγματα στη χώρα μας.
Για τα Απόβλητα Υλικά Συσκευασίας που είναι λιγότερο από 20% του βάρος των ΑΣΑ, λειτουργούν σήμερα περισσότερα από 30 εργοστάσια με επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και ανακτούν μεγάλες ποσότητες δευτερογενών υλικών συνεισφέροντας στην εθνική οικονομία μια και τα υλικά αυτά υποκαθιστούν εισαγωγές πρώτων υλών, αλλά και στην απασχόληση προσφέροντας 2000 άμεσες θέσεις εργασίας.
Σε αυτό το σχέδιο νόμου θα ανέμενε κανείς πρόβλεψη κυρώσεων για τους μη συμμετέχοντες υπόχρεους ( και μη συνεισφέροντες στα Συστήματα – το ποσοστό αυτό είναι μεγάλο σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε.) με αποτέλεσμα οι νομοταγείς να επιβαρύνονται με τους λάθρα βιούντες, και κυρίως κυρώσεις για τους λειτουργούντες τη Διοίκηση όταν δεν απαντούν επί μακρόν σε αιτήματα και ερωτήσεις των Συστημάτων, δεν εγκρίνουν (ή απορρίπτουν ) προτάσεις και γενικώς αδρανούν για σημαντικότατα θέματα που κατά καιρούς ανακύπτουν, αφήνοντας μετέωρα σημαντικά ζητήματα με τα γνωστά αποτελέσματα.

Τέλος, από πότε η Ελληνική Πολιτεία νομοθετεί ερήμην των παραγωγικών τάξεων; Πότε και ποιος το άλλαξε αυτή την πρακτική;

Θεμιστοκλής Λέκκας
Καθηγητής (ο) Περιβαλλοντικής Μηχανικής
π. Πρύτανης Παν. Αιγαίου
Πρόεδρος Ελληνικής Γεωργικής Ακαδημίας

Αγαπητο κύριοι

Παρακαλω δεχθείτε τα σχόλια μου για το άρθρο 1 του προτεινόμενου νόμου για την ανακύκλωση.

Για το Άρθρο 1
Σύμφωνα με τις
“ Guidelines on the interpretation of key provisions of Directive 2008/98/EC on waste June 2012” και ειδικότερα στην παράγραφο 4.3.4 Possibility of co-mingling”
ορίζονται τα ακόλουθα :
4.3.4
….
On the other hand, setting up a separate collection is also subject to the principle of proportionality (subject to Article 10 (2) WFD: necessity and technical, environmental and economic practicability). Considering that quality recycling can be achieved just as well with a form of co-mingled collection.
So. comingled collection of more than one single waste streams may be accepted as meeting the requirement of separate collection, but the benchmark of :high quality recycling” of separately collected single waste streams has to be examined; if subsequent separation can achieve high quality recycling similar to that achieved with separate collection, then comingling would be in line with Article 11 WFD and the principles of the waste hierarchy. Practically, this usually excludes co-mingled of bio-waste and other “wet waste fractions with dry fractions such as e.g. paper. On the other hand, subject to available separation technology, the co-mingled of certain dry recyclables (e.g. metal and plastic) should be possible , if these materials are being separated to high quality standards in a subsequent treatment process.
Είναι λοιπόν σαφές μετά την ανάγνωση της εγκύκλιου του Γενικού Δ/ντή της DG Environment κ. Karl Falkenberg ότι το ενιαίο ρεύμα είναι αποδεκτό εφ’ όσο παράγονται ανακυκλώσιμα υλικά υψηλής ποιότητας. Εδώ και δέκα χρόνια στη χώρα μας λειτουργούν ΚΔΑΥ (σήμερα περίπου 30) που δέχονται το ρεύμα του μπλε κάδου και παράγουν υλικά υψηλής ποιότητας χαρτί, πλαστικό –(ΡΕΤ, HDPE, LDPE – mixed plastics) Αλουμίνιο, Σίδερο, υλικά που επιτυγχάνουν υψηλές τιμές στην αγορά των δευτερογενών υλικών . Διερωτάται λοιπόν κάποιος ποιος είναι ο στόχος της προτεινόμενης ρύθμισης που αλλάζει το σύνολον του σχεδιασμού , απαξιώνει τις επενδύσεις που έχει κάνει η ΕΕΑΑ και ο ιδιωτικός τομέας στα ΚΔΑΥ και επιφέρει μεγάλη οικονομική επιβάρυνση στους Δήμους, στην ΕΕΑΑ και τελικά στον πολίτη. Η οικονομική αυτή επιβάρυνση προφανώς δεν έχει υπολογιστεί. Οι επιβαρύνσεις αυτές δεν έχουν κανένα ορατό αποτέλεσμα μια και η ποιότητα του παραγομένων σήμερα δευτερογενών υλικών είναι τέτοια που εξασφαλίζει μεγάλες τιμές, δηλαδή η χωριστή συλλογή δεν θα αυξήσει τις τιμές των ανακτώμενων υλικών. Αντίθετα θα αυξήσει την πολυπλοκότητα και το κόστος χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος.
Η κατάργηση του μπλέ κάδου είναι πρόχειρη, μη κοστολογημένη, χωρίς αιτιολόγηση. Ας σημειωθεί ότι η κοινωνία έχει εμπεδώσει την χρήση του μπλε κάδου και σε ποσοστό περισσότερο του 85% έχει θετική άποψη για τον μπλε κάδο (υπάρχει πρόσφατη μέτρηση από έγκριτη εταιρεία για τους ενδιαφερόμενους ).
Χρειάσθηκαν 20 χρόνια για να καθιερωθεί ο μπλε κάδος ως σημείο ανακύκλωσης . Είσαστε σίγουροι ότι η κατάργηση του θα βοηθήσει και δεν θα επιφέρει σύγχυση με αρνητικά αποτελέσματα για την ανακύκλωση και μείωση των σημερινών αποτελεσμάτων; Γνωρίζετε ποια προβλήματα αντιμετωπίζει η Βαρκελώνη με τους πέντε κάδους ;
Ο νόμος μπορεί να προβλέψει τη χωριστή συλλογή και να προβλέψει επίσης ότι επιτρέπεται το ενιαίο ρεύμα με την προϋπόθεση την ανάκτηση υλικών υψηλής ποιότητας όπως εξ άλλου έχει διευκρινίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια όταν εξέτασαν σχετικές προσφυγές.
Προτεινόμενο κείμενο:
«Τα ως άνω δεν ισχύουν όταν τα ανακτώμενα υλικά από ενιαίο ρεύμα ανακυκλώσιμων, μετά τους διαχωρισμούς , είναι υψηλής ποιότητας και διατίθενται στην αγορά με ικανοποιητική τιμή.»
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναιγιατί γίνεται αυτή η ρύθμιση;
Που ακριβώς η βοήθεια? και ακόμη περισσότερο αυτή είναι η προτεραιότητα του ΥΠΕΚΑ;
Γιατί το Υπουργείο δεν ανησυχεί και δεν νομοθετεί για την κομποστοποίηση που θα λύτρωνε όλους τους Δήμους της χώρας που είναι σε απόγνωση ως προς την διαχείριση των ΑΣΑ. Μια ρύθμιση για την κομποστοποίηση αφορά το 50-60% κατά βάρος των ΑΣΑ. Στον τομέα αυτόν γίνονται ελάχιστα πράγματα στη χώρα μας.
Για τα Απόβλητα Υλικά Συσκευασίας που είναι λιγότερο από 20% του βάρος των ΑΣΑ, λειτουργούν σήμερα περισσότερα από 30 εργοστάσια με επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και ανακτούν μεγάλες ποσότητες δευτερογενών υλικών συνεισφέροντας στην εθνική οικονομία μια και τα υλικά αυτά υποκαθιστούν εισαγωγές πρώτων υλών, αλλά και στην απασχόληση προσφέροντας 2000 άμεσες θέσεις εργασίας.
Σε αυτό το σχέδιο νόμου θα ανέμενε κανείς πρόβλεψη κυρώσεων για τους μη συμμετέχοντες υπόχρεους ( και μη συνεισφέροντες στα Συστήματα – το ποσοστό αυτό είναι μεγάλο σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε.) με αποτέλεσμα οι νομοταγείς να επιβαρύνονται με τους λάθρα βιούντες, και κυρίως κυρώσεις για τους λειτουργούντες τη Διοίκηση όταν δεν απαντούν επί μακρόν σε αιτήματα και ερωτήσεις των Συστημάτων, δεν εγκρίνουν (ή απορρίπτουν ) προτάσεις και γενικώς αδρανούν για σημαντικότατα θέματα που κατά καιρούς ανακύπτουν, αφήνοντας μετέωρα σημαντικά ζητήματα με τα γνωστά αποτελέσματα.

Τέλος, από πότε η Ελληνική Πολιτεία νομοθετεί ερήμην των παραγωγικών τάξεων; Πότε και ποιος το άλλαξε αυτή την πρακτική;

Θεμιστοκλής Λέκκας
Καθηγητής (ο) Περιβαλλοντικής Μηχανικής
π. Πρύτανης Παν. Αιγαίου
Πρόεδρος Ελληνικής Γεωργικής Ακαδημίας

Ορθή και συμπληρωμένη επανάληψη σχολίου.

Αγαπητο κύριοι

Παρακαλω δεχθείτε τα σχόλια μου για το άρθρο 1 του προτεινόμενου νόμου για την ανακύκλωση.

Για το Άρθρο 1
Σύμφωνα με τις
“ Guidelines on the interpretation of key provisions of Directive 2008/98/EC on waste June 2012” και ειδικότερα στην παράγραφο 4.3.4 Possibility of co-mingling”
ορίζονται τα ακόλουθα :
4.3.4
….
On the other hand, setting up a separate collection is also subject to the principle of proportionality (subject to Article 10 (2) WFD: necessity and technical, environmental and economic practicability). Considering that quality recycling can be achieved just as well with a form of co-mingled collection.
So. co0mingled collection of more than one single waste streams may be accepted as meeting the requirement of separate collection, but the benchmark of :high quality recycling” of separately collected single waste streams has to be examined; if subsequent separation can achieve high quality recycling similar to that achieved with separate collection, then comingling would be in line with Article 11 WFD and the principles of the waste hierarchy. Practically, this usually excludes co-mingled of bio-waste and other “wet waste fractions with dry fractions such as e.g. paper. On the other hand, subject to available separation technology, the co-mingled of certain dry recyclables (e.g. metal and plastic) should be possible , if these materials are being separated to high quality standards in a subsequent treatment process.
Είναι λοιπόν σαφές μετά την ανάγνωση της εγκύκλιου του Γενικού Δ/ντή της DG Environment κ. Karl Falkenberg ότι το ενιαίο ρεύμα είναι αποδεκτό εφ’ όσο παράγονται ανακυκλώσιμα υλικά υψηλής ποιότητας. Εδώ και δέκα χρόνια στη χώρα μας λειτουργούν ΚΔΑΥ (σήμερα περίπου 30) που δέχονται το ρεύμα του μπλε κάδου και παράγουν υλικά υψηλής ποιότητας χαρτί, πλαστικό –(ΡΕΤ, HDPE, LDPE – mixed plastics) Αλουμίνιο, Σίδερο, υλικά που επιτυγχάνουν υψηλές τιμές στην αγορά των δευτερογενών υλικών . Διερωτάται λοιπόν κάποιος ποιος είναι ο στόχος της προτεινόμενης ρύθμισης που αλλάζει το σύνολον του σχεδιασμού , απαξιώνει τις επενδύσεις που έχει κάνει η ΕΕΑΑ και ο ιδιωτικός τομέας στα ΚΔΑΥ και επιφέρει μεγάλη οικονομική επιβάρυνση στους Δήμους, στην ΕΕΑΑ και τελικά στον πολίτη. Η οικονομική αυτή επιβάρυνση προφανώς δεν έχει υπολογιστεί. Οι επιβαρύνσεις αυτές δεν έχουν κανένα ορατό αποτέλεσμα μια και η ποιότητα του παραγομένων σήμερα δευτερογενών υλικών είναι τέτοια που εξασφαλίζει μεγάλες τιμές, δηλαδή η χωριστή συλλογή δεν θα αυξήσει τις τιμές των ανακτώμενων υλικών. Αντίθετα θα αυξήσει την πολυπλοκότητα και το κόστος χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος.
Η κατάργηση του μπλέ κάδου είναι πρόχειρη, μη κοστολογημένη, χωρίς αιτιολόγηση. Τόσο η οδηγία της Ε.Ε 98/2008 (άρθρα 10 και 11 ) όσο και ο νόμος 4042 (άρθρα 26 και 27 ) προβλέπουν δυνητικά την χωριστή συλλογή για την διευκόλυνση ή τη βελτίωση της ανάκτησης και υπό την αίρεση της εφικτότητας από τεχνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής πλευράς . Για την χώρα μας δεν υπάρχει ζήτημα διευκόλυνσης μιας και επιτυγχάνονται οι ποσοτικοί και ποιοτικοί στόχοι για όλα τα υλικά εκτός του Γυαλιού για το οποίο η ΕΕΑΑ αναπτύσσει ήδη χωριστό δίκτυο (κώδωνες ) . Στην εισηγητική έκθεση δεν φαίνεται να έχουν εκτιμηθεί οι τεχνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές συνθήκες και επιπτώσεις, όπως απαιτεί η οδηγία 98/2008, που θα επέτρεπαν την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου εάν εθεωρείτο αναγκαίο. Κατά μείζονα λόγο η εισαγωγή τέτοιων ρυθμίσεων δεν προκύπτει, όταν οι αρχικές αιτιάσεις εφαρμογής τους δεν ισχύουν (ποσότητα ποιότητα).
Ας σημειωθεί ότι η κοινωνία έχει εμπεδώσει την χρήση του μπλε κάδου και σε ποσοστό περισσότερο του 85% έχει θετική άποψη για τον μπλε κάδο (υπάρχει πρόσφατη μέτρηση από έγκριτη εταιρεία για τους ενδιαφερόμενους ).
Χρειάσθηκαν 20 χρόνια για να καθιερωθεί ο μπλε κάδος ως σημείο ανακύκλωσης . Είσαστε σίγουροι ότι η κατάργηση του θα βοηθήσει και δεν θα επιφέρει σύγχυση με αρνητικά αποτελέσματα για την ανακύκλωση και μείωση των σημερινών αποτελεσμάτων; Γνωρίζετε ποια προβλήματα αντιμετωπίζει η Βαρκελώνη με τους πέντε κάδους ;
Ο νόμος μπορεί να προβλέψει τη χωριστή συλλογή και να προβλέψει επίσης ότι επιτρέπεται το ενιαίο ρεύμα με την προϋπόθεση την ανάκτηση υλικών υψηλής ποιότητας όπως εξ άλλου έχει διευκρινίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια όταν εξέτασαν σχετικές προσφυγές.
Προτεινόμενο κείμενο:
«Τα ως άνω δεν ισχύουν όταν τα ανακτώμενα υλικά από ενιαίο ρεύμα ανακυκλώσιμων, μετά τους διαχωρισμούς , είναι υψηλής ποιότητας και διατίθενται στην αγορά με ικανοποιητική τιμή.»
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναιγιατί γίνεται αυτή η ρύθμιση;
Που ακριβώς η βοήθεια? και ακόμη περισσότερο αυτή είναι η προτεραιότητα του ΥΠΕΚΑ;
Γιατί το Υπουργείο δεν ανησυχεί και δεν νομοθετεί για την κομποστοποίηση που θα λύτρωνε όλους τους Δήμους της χώρας που είναι σε απόγνωση ως προς την διαχείριση των ΑΣΑ. Μια ρύθμιση για την κομποστοποίηση αφορά το 50-60% κατά βάρος των ΑΣΑ. Στον τομέα αυτόν γίνονται ελάχιστα πράγματα στη χώρα μας.
Για τα Απόβλητα Υλικά Συσκευασίας που είναι λιγότερο από 20% του βάρος των ΑΣΑ, λειτουργούν σήμερα περισσότερα από 30 εργοστάσια με επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και ανακτούν μεγάλες ποσότητες δευτερογενών υλικών συνεισφέροντας στην εθνική οικονομία μια και τα υλικά αυτά υποκαθιστούν εισαγωγές πρώτων υλών, αλλά και στην απασχόληση προσφέροντας 2000 άμεσες θέσεις εργασίας.
Σε αυτό το σχέδιο νόμου θα ανέμενε κανείς πρόβλεψη κυρώσεων για τους μη συμμετέχοντες υπόχρεους ( και μη συνεισφέροντες στα Συστήματα – το ποσοστό αυτό είναι μεγάλο σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε.) με αποτέλεσμα οι νομοταγείς να επιβαρύνονται με τους λάθρα βιούντες, και κυρίως κυρώσεις για τους λειτουργούντες τη Διοίκηση όταν δεν απαντούν επί μακρόν σε αιτήματα και ερωτήσεις των Συστημάτων, δεν εγκρίνουν (ή απορρίπτουν ) προτάσεις και γενικώς αδρανούν για σημαντικότατα θέματα που κατά καιρούς ανακύπτουν, αφήνοντας μετέωρα σημαντικά ζητήματα με τα γνωστά αποτελέσματα.

Τέλος, από πότε η Ελληνική Πολιτεία νομοθετεί ερήμην των παραγωγικών τάξεων; Πότε και ποιος το άλλαξε αυτή την πρακτική;

Θεμιστοκλής Λέκκας
Καθηγητής (ο) Περιβαλλοντικής Μηχανικής
π. Πρύτανης Παν. Αιγαίου
Πρόεδρος Ελληνικής Γεωργικής Ακαδημίας

Προτείνονται οι ακόλουθες θεματικές και «οριζόντιες» παρεμβάσεις σε ζητήματα που ενισχύουν την ανακύκλωση και βελτιώνουν την διαχείριση των αποβλήτων, θετικά ή αποθετικά (να ελεγχθούν οι προβλέψεις του Σ/Ν ώστε να μην αποτοτελούν εμπόδιο/αντικίνητρο στην επιδίωξή τους).
1. Ανακύκλωση Γυαλιού
Μετά και την παύση λειτουργίας των υαλουργιών στην Ελλάδα,το γενικό σχήμα ανακύκλωσης των γυάλινων συσκευασιών καθίσταται – αν όχι ανέφικτο – ιδιαίτερα προβληματικό, τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά (μεταφορά υαλοτρίματος σε υαλουργίες του εξωτερικού κ.λπ).
Η αξιοποίηση, αντίθετα, των συλλεγόμενων ποσοτήτων ως υποκατάστατο πυριτικής άμμου (ποταμίσιας) στην οικοδομή και τα έργα υποδομής (σκυρόδεμα, οδοστρωσία, πλήρωση/στραγγιστήριο σε ορύγματα αγωγών και υδραυλικά έργα)είναι τεχνικά απλή (σπαστηροτριβείο, απομάκρυνση ετικέτας και υπολειμμάτων περιεχομένου) και μπορεί να γίνεται κοντά στους τόπους συλλογής του γυαλιού, εφόσον τούτο συλλέγεται διακριτά, με πολλαπλά αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά οφέλη πρλβ. της υποκατάστασης αμμοληψιών και της αποφόρτισης των ΚΔΑΥ και του όλου συστήματος στην περίπτωση ιδίως των τουριστικών νησιών.
Είναι σκόπιμο να υπάρξει ρητή, έστω δυνητική, αναφορά στην ανάπτυξη «εναλλακτικών» σχημάτων ανάκτησης/αξιοποίησης του γυαλιού στο σύνολο της χώρας και ιδιαίτερα στις «εξαιρέσιμες» νησιωτικές/απομονωμένες περιοχές,σε αντίστιξη με την εκεί εξαίρεση της χωριστής συλλογής των τεσσάρων ρευμάτων. Σκόπιμη θα ήταν επίσης μία εξουσιοδοτική αναφορά προς το ΥΠΟΜΕΔΙ για την ανάπτυξη/εξειδίκευση τεχνικών ποιοτικών προδιαγραφών του υαλοτρίματος ανά επι μέρους χρήση.
2. Ανακύκλωση Τηγανελαίων.
Σε αντιδιαστολή με τα βρώσιμα έλαια (π.χ. ελαιόλαδο), τα τηγανέλαια δεν ενσωματώνονται στο τελικό έδεσμα και δημιουργούν απόβλητο εντός του παρασκευαστηρίου που είναι εφικτό, απλό και σκόπιμο να ανακυκλωθεί, τουλάχιστον προς βιοντίζελ. Ήδη λειτουργούν άτυπα κυκλώματα.
Τα χρησιμοποιημένα τηγανέλαια είναι δύσκολα βιοδιασπάσιμα και ιδιαίτερα προβληματικά στην διαχείριση τους, είτε σε ΧΥΤΑ/Υ είτε σε αποχέτευση/ΕΕΛ. Θεωρητικά εντάσσονται στα βιοαπόβλητα.
Προτείνεται η εγκατάσταση ΣΕΔ για τα τηγανέλαια με προτεραιότητα στους χώρους εστίασης και «ανοικτό» σε οικακούς χρήστες. Η ενεργοποίηση/ανάπτυξη του μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη του στόχου του άρθρου 20 του Σ/Ν(βιοαπόβλητα)
3.Κοινωνικες-Συναιτεριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ) Ανακύκλωσης.
Μετά τον πρόσφατο σχετικό Νόμο, έχουν ιδρυθεί και ενεργοποιηθεί ΚΟΙΝΣΕΠ στον χώρο της Ανακύκλωσης (Μύκονος, Τήνος) με ιδιαίτερα θετικά ώς τώρα αποτελέσματα.
Η διεθνής και η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνουν ότι η Ανακύκλωση αποτελεί προνομιακό τομέα για την ανάπτυξη της εξαιρετικά επιθυμητής (λόγω ανεργίας) Κοινωνικης Οικονομίας.
Είναι σημαντικό επομένως να ελεγχθούν στο σύνολό τους τόσο οι υφιστάμενες όσο και οι τροποποιούμενες ρυθμίσεις για να αρθούν εμπόδια και να ενισχυθούν τυχόν κίνητρα προς τις ΚΟΙΝΣΕΠ στην ανακύκλωση, αν συνυπολογιστεί ότι στον τομέα αυτό επιτρέπονται αποκλίσεις από τα εν γένει ισχύοντα στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο περί Ανταγωνισμού .

Καλησπέρα σας,

Για τόσο σοβαρά θέματα πρέπει να δίνεται περισσότερος χρόνος διαβούλευσης και το σημαντικότερο να γίνεται ευρέος γνωστό και από τα Μ.Μ.Ε αλλά κυρίως από το Internet.
Μια εβδομάδα δεν φτάνει να διαβάσεις τα άρθρα.
Υπάρχουν πολλοί που θέλουν και μπορούν να βοηθήσουν αλλά όχι με αυτές τις συνθήκες.

Ευχαριστώ.

Μπακαϊμης Θεόδωρος

Test

Το παρόν σχέδιο νόμου επιφέρει σημαντικές θετικές αλλαγές όπως αυτές που αφορούν στις υποχρεώσεις των ΣΕΔ, την καθιέρωση συστήματος συλλογής υλικών συσκευασίας σε χώρους μεγάλης συγκέντρωσης κοινού, τις θαλάσσιες μεταφορές, κ.λπ.
Παρά τις ως άνω, όμως, αναμφίβολα θετικές ρυθμίσεις, η υποχρεωτική για τους Δήμους καθιέρωση τεσσάρων (4) χωριστών ρευμάτων συλλογής, εγείρει σημαντικά ερωτήματα και προβληματισμούς τόσο ως προς τον υποχρεωτικό χαρακτήρα της όσο και τις πρακτικές δυσκολίες που αναμένεται να συναντήσει κατά την εφαρμογή της. Ειδικότερα:

Η ΟΔΗΓΙΑ 2008/98/ΕΚ ΔΕΝ ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε ΣΕ ΧΩΡΙΣΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ

Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου 11 της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ, τα κράτη-μέλη λαμβάνουν μέτρα χωριστής συλλογής των επιμέρους αποβλήτων υλικών συσκευασίας, ήτοι των τεσσάρων ρευμάτων (χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί), υπό την ρητή προϋπόθεση τούτο να είναι:
α) ενδεδειγμένο για να επιτευχθούν τα αναγκαία ποιοτικά πρότυπα στους αντίστοιχους τομείς ανακύκλωσης
και
β) Να είναι εφικτό από τεχνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής απόψεως.

ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ, ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ (4) ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΕΝΑ.

Σε ευθεία αντίθεση με τα ως άνω ρητώς προβλεπόμενα, το εν λόγω σχέδιο νόμου επιβάλλει τη χωριστή συλλογή των τεσσάρων ρευμάτων, χωρίς να έχει διαπιστωθεί (ως η Οδηγία επιτάσσει) το ότι αυτό είναι τεχνικώς, περιβαλλοντικώς και οικονομικώς δυνατό αλλά και ενδεδειγμένο για να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθενται.
Αντιθέτως, αόριστα, αβάσιμα και χωρίς καμία απόδειξη το νομοσχέδιο αναφέρει, ότι με τα επιβαλλόμενα μέτρα δημιουργούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις επίτευξης των στόχων της εθνικής-ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα απόβλητα συσκευασίας.
Ωστόσο, το εν λόγω νομοσχέδιο παραγνωρίζει το γεγονός ότι σε Δήμους μεγάλων πόλεων έχουν επιτευχθεί οι στόχοι ανάκτησης και ανακύκλωσης των υλικών. Αντιθέτως η εφαρμογή των μέτρων που προωθεί, όχι μόνο δε θα επιφέρει βελτίωση των σχετικών αποτελεσμάτων, αλλά ενδέχεται να οδηγήσει σε επιδείνωση τους, λόγω της έλλειψης των αναγκαίων τεχνικών και οικονομικών, προϋποθέσεων (που η Οδηγία της Ε.Ε. ανωτέρω προβλέπει), προκαλώντας ταυτόχρονα και σημαντικότατη περιβαλλοντική ζημία.
Πράγματι, η υποχρεωτική επιβολή του διαχωρισμού των τεσσάρων (4) ρευμάτων, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, δε λαμβάνει υπόψη τις ακόλουθες τεχνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους:
1) Τεχνικοί Λόγοι:
1.1. Αδυναμία εξεύρεσης των απαιτούμενων χώρων (και δη στις πόλεις) για την τοποθέτηση έξι (6) συνολικά κάδων (δοθέντος πως στους τέσσερις (4) για τους οποίους μιλά το νομοσχέδιο πρέπει να προστεθούν και οι κάδοι α) των σύμμεικτων απορριμμάτων και β) των οργανικών αποβλήτων).
1.2. Αδυναμία των περισσοτέρων νοικοκυριών να διατηρούν και να συλλέγουν στα διαμερίσματα τους έξι (6) διαφορετικά ρεύματα απορριμμάτων.
1.3. Στις εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν και διαθέτουν τεχνολογία αιχμής παρέχονται υψηλού επιπέδου αποτελέσματα ανάκτησης και ανακύκλωσης βάσει του υφιστάμενου συστήματος του «μπλε κάδου». Οι εγκαταστάσεις μάλιστα αυτές υπερεπαρκούν βάσει της συλλογής υλικών συσκευασίας που σήμερα επιτυγχάνεται. Όντως, η σύγχρονη τεχνολογία είναι δυνατό να διαχωρίσει τα σύμμεικτα υλικά συσκευασίας με μηχανικές διατάξεις ανάλογα με το σχήμα τους (βαλλιστικοί διαχωριστές), το ειδικό βάρος τους (με διατάξεις αεροδιαχωριστών), τις φυσικές ιδιότητες τους (π.χ. μαγνητιζόμενα μέταλλα, επαγωγικά ρεύματα, κ.λπ.) ακόμη και βάσει της χημικής τους σύστασης (οπτικοί διαχωριστές). Επίσης, με μηχανικές διατάξεις ανοίγουν κλειστές σακούλες χωρίς να καταστρέφεται το περιεχόμενο τους διαχωρίζονται τα υλικά ανάλογα με το μέγεθος τους, κ.λπ. Οι μηχανικές διατάξεις υποβοηθούνται από ανθρώπινο δυναμικό, ώστε μέσω ποιοτικού ελέγχου και απομάκρυνσης ανεπιθύμητων προσμίξεων να ανακτώνται υλικά εξαιρετικής ποιότητας.
1.4. Γεννάται, επομένως, το ερώτημα εφόσον υπάρχουν εγκαταστάσεις που διαθέτουν την τεχνολογία αιχμής και προσφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα στο οποίο αποσκοπεί το νομοσχέδιο, με εντυπωσιακή μάλιστα ποιότητα (τα προϊόντα αυτά διατίθενται στη διεθνή αγορά με επιτυχία) γιατί πρέπει να υιοθετηθεί υποχρεωτικά μάλιστα η λύση που απαιτεί νέα επένδυση σε πρωτόγονους τομείς (κάδους και απορριμματοφόρα) και μάλιστα με σαφώς υψηλότερο λειτουργικό κόστος;

2. Οικονομικοί Λόγοι:
2.1. Απαιτείται σημαντική επένδυση σε κάδους και απορριμματοφόρα. Οι σημαντικοί αυτοί δε πόροι θα διατεθούν εκεί -και μάλιστα στην δεδομένη δυσχερή οικονομική συγκυρία-, αντί να διατεθούν-αξιοποιηθούν σε τομείς που υπάρχει πλήρης ανεπάρκεια εγκαταστάσεων και συνακόλουθα μηδενική ανταπόκριση στους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί από την ευρωπαϊκή νομοθεσία (π.χ. σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων, ενεργειακής αξιοποίησης των υπολειμμάτων και του RDF, κ.λπ.).
2.2. Υπάρχει σαφής αδυναμία κάλυψης του απαιτούμενου λειτουργικού κόστους για την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος, υπό τις σημερινές οικονομικές συνθήκες. Αποτελεί, όντως, «ουτοπία» να προγραμματίζεται η διαχείριση ενός συστήματος έξι (6) κάδων, την στιγμή που υπάρχουν σαφείς αδυναμίες διαχείρισης ενός συστήματος δύο (2) κάδων.
2.3. Όπως απαιτεί το άρθρο 10 της Οδηγίας για τη διασφάλιση της ποιότητας τα απόβλητα υποβάλλονται σε εργασίες ανάκτησης. Η απαίτηση αυτή είναι όντως επιτακτική καθόσον – η εμπειρία από χωριστή διαλογή των ρευμάτων χαρτιού, πλαστικού, γυαλιού έχει αποδείξει ότι αυτά εμπεριέχουν ανεπιθύμητες προσμίξεις από 20 έως 30%, ενώ το νομοσχέδιο ορθά επιτάσσει καθαρότητα 2%. Κατά συνέπεια, από κάθε άποψη απαιτούνται περαιτέρω εργασίες διαλογής – επεξεργασίας.
2.4. Επιπροσθέτως, λαμβάνοντας υπόψη τα σχετικώς από την Οδηγία επιτασσόμενα, είναι εμφανές, ότι ο «μπλε κάδος» σε συνδυασμό με τις εγκαταστάσεις που διαθέτουν τεχνολογία αιχμής είναι ήδη συμβατός με την Οδηγία, καθώς επιτυγχάνεται η ανάκτηση όλων των διαφόρων ρευμάτων και εξασφαλίζεται η καθαρότητα των υλικών.
2.5. Είναι γεγονός ότι μια «μάστιγα» της ανακύκλωσης αποτελεί η σύληση των «μπλε κάδων» από περιθωριακά στοιχεία που ενισχύουν ένα «κύκλωμα παραοικονομίας», «μαύρης αγοράς» και «μαύρης εργασίας», το οποίο μάλιστα έχει «επαγγελματοποιηθεί». Με το προτεινόμενο σύστημα όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται το φαινόμενο αυτό, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο, ότι θα ενισχυθεί ακόμη περαιτέρω η κλοπή των ανακυκλώσιμων υλικών από το ως άνω «κύκλωμα παραοικονομίας», αφού η σύληση των τεσσάρων (4) νέων θα είναι ευκολότερη και αποδοτικότερη.
2.6. Είναι βέβαιο πως οι δυσχέρειες στην πρακτική εφαρμογή του συστήματος αυτού των έξι (6) κάδων, θα οδηγήσουν δυστυχώς τους πολίτες στο αντίθετο από το επιδιωκόμενο από το νομοσχέδιο αποτέλεσμα, δηλαδή στον μη διαχωρισμό των αποβλήτων και την απόρριψη τους εν τέλει σε έναν και μόνο κάδο, στερώντας από την εθνική οικονομία μια σημαντική αξία πρώτων υλών που σήμερα ανακτάται.

3. Περιβαλλοντικοί Λόγοι:
3.1. Αύξηση ρύπων και κυκλοφοριακή επιβάρυνση από την αντίστοιχη αύξηση του αριθμού και των δρομολογίων των απορριμματοφόρων που θα είναι επιφορτισμένα με την αποκομιδή των ποικίλων κάδων.
3.2. Η «απομάστευση» των κάδων που αναμένεται να ενταθεί με την δημιουργία τεσσάρων (4) χωριστών ρευμάτων στις μεγάλες πόλεις θα οδηγήσει σε «διαχωρισμούς» από περιθωριακές ομάδες σε ανεξέλεγκτους χώρους, ήτοι σε διάσπαρτους Χ.Α.Δ.Α. και καύσεις αποβλήτων.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΙΑΣ (1) (!!!) ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΕΝΟΣ ΤΕΤΟΙΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΝΕΙ ΤΗΝ ΕΞΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΗ ΛΥΣΗ

Τόσο το χρονικό διάστημα της μιας (1) εβδομάδας για την δημόσια διαβούλευση του εν θέματι σχεδίου νόμου όσο και η προβλεπόμενη άμεση εφαρμογή των μέτρων που θεσπίζει (ελλείψει κάποιας μνείας στο τέλος αυτού περί μεταβατικών διατάξεων που θα ρύθμιζαν τα θέματα που προκύπτουν από την μεταβολή της νομοθεσίας και την ομαλή μετάβαση από την προϊσχύουσα στην νέα) δε συμβάλλουν στην επίτευξη του επιδιωκόμενου αποτελέσματος, ήτοι στην βελτίωση της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων, αφού δεν ακολουθείται η ενδεδειγμένη διαδικασία, η οποία για ένα τέτοιας φύσης ζήτημα, ήτοι την δημιουργία ενός νέου ουσιαστικά συστήματος διαχείρισης των αποβλήτων απαιτεί (μεταξύ άλλων) την προηγούμενη εκπόνηση λ.χ. διαχειριστικών, περιβαλλοντικών, τεχνικών, οικονομικών, κ.ο.κ. μελετών, την διεξοδική δημόσια διαβούλευση για επαρκές χρονικό διάστημα, την ενημέρωση-ευαισθητοποίηση των πολιτών, την ευρεία σύσκεψη όλων των εμπλεκόμενων φορέων και τον συγκερασμό των απόψεών τους, προκειμένου (μέσω του γόνιμου διαλόγου) να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση του υπό κρίση ζητήματος και να επιτευχθεί η βέλτιστη δυνατή επίλυσή του.
Τα ως άνω είναι πραγματικά αναγκαία, αφού το θέμα της εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων -ως είναι φυσικό- συναρτάται με (μεταξύ πολλών άλλων):
• την κοινωνία στο σύνολο της, καθώς η τελευταία καλείται αιφνιδιαστικά να αλλάξει μέσα σε ελάχιστο χρόνο τον τρόπο συγκέντρωσης και αποθήκευσης των αποβλήτων της,
• τις οικονομικές δυνατότητες των Ο.Τ.Α., που με βάση τα σημερινά οικονομικά τους δεδομένα, αδυνατούν αδιαμφισβήτητα να ανταποκριθούν σε ένα τέτοιο πρόγραμμα
• τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους τους, που δραστηριοποιούνται σήμερα στον κλάδο αυτό.
Συμπερασματικά, για όλους τους λόγους που προεκτέθηκαν, απαιτείται ένας ουσιαστικός δημόσιος διάλογος που θα φωτίζει όλες τις πλευρές του θέματος και θα συντείνει στην ενημέρωση-ανταπόκριση όλων των σχετικών φορέων και πρώτα από όλα της ίδιας της κοινωνίας στο σύνολο της, η ενεργή συμμετοχή της οποίας είναι αναντίρρητα αναγκαία για την επίτευξη υψηλών περιβαλλοντικών στόχων (όπως είναι λ.χ. οι στόχοι του νομοσχεδίου περί σημαντικής αύξησης των ποσοστών ανακύκλωσης), που είναι ειλικρινά κοινός στόχος όλων μας, συμβάλλοντας μετά βεβαιότητας σε τελευταία ανάλυση και στην αποφυγή ανεπανόρθωτων ίσως σφαλμάτων.

ΘΕΛΩΝΤΑΣ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΟΥΜΕ ΘΕΤΙΚΑ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ:

Λαμβάνοντας υπόψη τους όρους συμμετοχής στην διενεργούμενη δημόσια διαβούλευση, πέραν των ως άνω σχολίων μας, με την παρούσα παρέμβασή μας διατυπώνουμε συμπερασματικά και τις κάτωθι στοχευμένες-συγκεκριμένες προτάσεις μας, επιθυμώντας να συμβάλουμε με τον τρόπο αυτό στην ποιότητα-αποτελεσματικότητα του διεξαγόμενου διαλόγου. Συγκεκριμένα, προτείνουμε:
1. Την καθιέρωση, συμπληρωματικά στο σύστημα των «μπλε κάδων» των «Πράσινων Σημείων» σε επιλεγμένα σημεία ενός μεγάλου Δήμου, όπου θα μπορούν οι δημότες να εναποθέτουν διαχωρισμένα τα υλικά τους (χαρτί, μέταλλα, γυαλί, καθώς και άλλα ειδικού χαρακτήρα υλικά (π.χ. ηλεκτρονικά, μπαταρίες, λευκές συσκευές κ.λπ.).
2. Την θέσπιση του προτεινόμενου συστήματος των τεσσάρων (4) κάδων σε μη υποχρεωτική βάση εκεί, όπου δεν υφίστανται εγκαταστάσεις ικανές να διαχωρίσουν αποτελεσματικά τον «μπλε κάδο» ή όπου οι τοπικές κοινωνίες κρίνουν -αναλαμβάνοντας τη σχετική ευθύνη- ότι είναι δυνατή η υιοθέτηση και η υποστήριξη αποδοτικής λειτουργίας ενός τέτοιου συστήματος.
3. Προκειμένου να ενισχυθεί η ανάκτηση και ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας πρέπει να συλλέγονται περισσότερες ποσότητες υλικών από τα νοικοκυριά. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία έτη τα υλικά συσκευασίας που συλλέγονται, λόγω της κρίσης και της σύλησης του «μπλε κάδου» συνεχώς μειώνονται. Η απάντηση στο φαινόμενο αυτό δεν μπορεί να είναι η καθιέρωση και μάλιστα υποχρεωτικά των τεσσάρων (4) ρευμάτων, γιατί είναι προφανές και για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, ότι αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των ποσοτήτων των υλικών που συλλέγονται. Οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν προκειμένου να συλλέγονται μεγαλύτερες ποσότητες είναι:
• Οικονομικά κίνητρα στους δήμους που συλλέγουν μεγάλες ποσότητες ανακυκλώσιμων υλικών, μέσω ενισχύσεων από τα ΣΕΔ, εν είδη ανταπόδοσης της προσπάθειας και των δαπανών τους.
• Επικοινωνιακό πρόγραμμα μεγάλης εμβέλειας, με συμμετοχή σχολείων, Α.Ε.Ι., τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών με παρουσίαση των επιτευγμάτων της ανακύκλωσης και της σημασίας της για το περιβάλλον και την οικονομία.
• Μέτρα προστασίας των κάδων από την σύληση τους,
• Επαύξηση του αριθμού των κάδων συλλογής υλικών συσκευασίας.

Εν κατακλείδι δε, η όποια τυχόν ριζική αλλαγή του υφιστάμενου συστήματος θα έπρεπε να γίνει εφόσον έχει προηγηθεί η εφαρμογή του σε πιλοτική βάση και έχουν εξαχθεί συμπεράσματα που συγκρινόμενα με τα σημερινά αποτελέσματα αποδεικνύουν τη βελτίωση που δύναται να επέλθει, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους κόστους – οφέλους. Επιπρόσθετα, η όποια αναβάθμιση του συστήματος θα έπρεπε να προβλέπει την ενσωμάτωση σε αυτό των σημαντικών ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων που έχουν ήδη λάβει χώρα σε μεταφορικά μέσα και σύγχρονες εγκαταστάσεις.

Τα συστήματα διαχειρίζονται χρήματα που εισπράτουν με βάση τη νομοθεσία, όχι τις επιχειρηματικές τους ικανότητες. Πρέπει επομένως το κράτος να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για τον πλήρη έλεγχο του τρόπου διαχείρισης και αξιοποίησης των εσόδων αυτών. Η Ελλάδα υπολείπεται στον τομέα αυτό των άλλων Ευρ. χωρών. Με το νομοσχέδιο γίνεται ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς μέχρι τώρα ο έλεγχος ήταν πλημμελής. Η είσπραξη εσόδων χωρίς αυτά να χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς για τους οποίους εισπράττονται αλλά να οδηγούνται σε αποθεματικά αποτελεί μεγάλη παράλειψη των αρμοδίων που άφησαν το φαινόμενο αυτό να διογκωθεί.

Επίσης, στο άρθρο 1 θα έπρεπε η υποχρέωση χωριστής συλλογής 4 ρευμάτων συσκευασίας να έχει τεθεί με πιο απόλυτο τρόπο, να μην υπάρχουν τόσα παραθυράκια.

Θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα (που υπάρχει σε άλλες Ευρ. χώρες), τα προγράμματα ενημέρωσης να διεξάγονται και συντονίζονται μέσω του ΕΟΑΝ προκειμένου να επιτυγχάνονται συνέργειες και τα συνολικά αποτελέσματα να είναι καλύτερα. Επίσης, το προγράμματα ενημέρωσης είναι δύσκολο να ελεγχθούν ως προς το πραγματικό τους κόστος. Αν διεξάγονται μέσω του ΕΟΑΝ θα υπάρχει καλύτερος έλεγχος του πραγματικού κόστους και αποδοτικότερη αξιοποίηση των διατιθέμενων πόρων.

ΝΑ ΑΠΟΤΥΠΩΘΟΥΝ ΣΕ ΕΚΑ ΤΑ 4 ΡΕΥΜΑΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΓΙΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ. ΠΧ 1500101 200101 150102 200139 ΚΤΛ
ΕΠΙΣΗΣ ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ Η ΥΦΑΣΜΑΤΙΝΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ 150109

Συμφωνώντας απόλυτα με το σχόλιο του κύριου Αθανάσιου Κατρή και βάσει της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας, θα ήθελα να προσθέσω τα εξής:
2. Οικονομικοί Λόγοι:
2.1. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν οι οικονομικοί πόροι για να καλύψουν την προμήθεια κάδων και απορριμματοφόρων , δεν δύναται οι Ο.Τ.Α να προβούν σε πρόσληψη νέων εργαζόμενων (οδηγών – συνοδηγών). Αυτό σημαίνει ότι θα βλέπουμε στα αμαξοστάσια των Ο.Τ.Α. τα νέα οχήματα να είναι «παρκαρισμένα» λόγω «έλλειψης προσωπικού». Σενάρια του τύπου «μισθώνω οδηγούς και εργάτες» , απαιτούν αποφάσεις από συναρμόδια Υπουργεία (Εργασίας , Μεταφορών) δηλαδή διαδικασίες αν όχι ανέφικτες, αρκετά χρονοβόρες. Επίσης άραγε για την προμήθεια πόσων νέων κάδων θα επαρκούν οι διαθέσιμοι πόροι;, διότι..
2.5. σήμερα γίνεται η σύληση των κάδων αφού ο κάδος είναι ένας και διαλέγουν τα υλικά που τους χρειάζονται , με το νέο σύστημα όμως θα παίρνουν και τους κάδους!!!
2.3. Τα μη προβλεπόμενα υλικά των μπλε κάδων (μη συσκευασίες – κοινά οικιακά απορρίμματα κ.λ.π.), ανέρχονται σήμερα σε ποσοστό περίπου 40%. Ο μπλε κάδος λειτουργεί επικουρικά του πράσινου (κοινά αστικά απορρίμματα). Δεν πιστεύω κανείς μας να περιμένει από ένα αδιάφορο και ανενημέρωτο δημότη ,ο οποίος δεν ανταποκρίνεται στην συμβατική του υποχρέωση να απορρίψει μόνο τα ανακυκλώσιμα υλικά του σε ένα κάδο , να προβεί σε διαχωρισμό και να απορρίψει τα υλικά στον κατάλληλο κάδο!!
Εν κατακλείδι , ας επικεντρωθούμε επιτέλους στην ουσία. Σε μια χώρα με σοβαρότατα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα , με εξαγριωμένους και εξαθλιωμένους οικονομικά πολίτες ας μην ρίχνουμε λάδι στην φωτιά. Τοποθετώντας τέσσερεις κάδους ανακύκλωσης έξω από το σπίτι της γιαγιάς μου στο χωριό το μόνο αποτέλεσμα που θα επιτευχθεί θα είναι ή να ψηφίσει πάλι τον τωρινό Δήμαρχο γιατί της πήγε πιο πολλούς κάδους για τα σκουπίδια της ή να μην τον ψηφίσει ξανά γιατί ενώ του είχε πει να πάρει και αυτόν από την πόρτα της επειδή της μυρίζει, ο κύριος Δήμαρχος της πήγε και άλλους τέσσερεις!!!!!
Η δική μου πρόταση είναι να λειτουργήσει το σύστημα των τεσσάρων κάδων πιλοτικά σε Ο.Τ.Α. με υψηλά ποσοστά ανακύκλωσης , οι οποίοι θεωρούν ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν στο έργο , προσφέροντας τους κίνητρα για την επίτευξη του στόχου , μη παραβλέποντας ωστόσο την ενίσχυση-βελτίωση του σημερινού συστήματος με σκοπό την επίτευξη των ποσοτικών στόχων.

Τα σχόλια της ΦΙΛΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΑΕ βασίζονται στην έως και σήμερα εμπειρία μας στον τομέα της ανακύκλωσης πλαστικών μπουκαλιών PET.

ΑΡΘΡΟ 1: Υποχρεωτική συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας

1. Η θέσπιση χωριστής συλλογής των επιμέρους υλικών συσκευασίας είναι προς την σωστή κατεύθυνση. Ήταν ούτως ή άλλως υποχρέωση της Ελλάδας σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες (2008/98/ΕΚ). Θα πρέπει εν τούτοις να αναλυθεί διεξοδικά ο τρόπος υλοποίησης της χωριστής συλλογής και ιδιαίτερα το πλαίσιο συνεργασίας του τρίπτυχου ΕΕΑΑ-ΔΗΜΟΙ-ΚΔΑΥ.
2. Είναι επιβεβλημένη η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της σύλησης των κάδων, όπως για παράδειγμα η χρήση κλειστού τύπου κάδων, η πιο συχνή συλλογή τους κλπ. προκειμένου να μην υπάρχει απώλεια υλικού.
3. Η χωριστή συλλογή δίχως την ακόμη πιο ενεργή συμμετοχή των πολιτών δεν θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Θα πρέπει να γίνει εντατική και ευρεία καμπάνια πληροφόρησης του κοινού. Θα πρέπει επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο θέσπισης κινήτρων συμμετοχής των πολιτών στην διαδικασία ανακύκλωσης, όπως για παράδειγμα μείωση των δημοτικών τελών ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής των πολιτών στην ανακύκλωση, την καθαρότητα των υλικών που τοποθετούνται στους 4 διαφορετικούς κάδους, και ταυτόχρονα υψηλότερη χρέωση τέλους αποκομιδής αποβλήτων για τις ποσότητες που καταλήγουν στα ΧΥΤΑ (ήτοι για τα οργανικά απόβλητα).
4. Το σύστημα ανταποδοτικής ανακύκλωσης, το οποίο ουσιαστικά δίνει συγκεκριμένο κίνητρο στον καταναλωτή να συμμετάσχει στην διαδικασία της ανακύκλωσης, φαίνεται να έχει θετικά αποτελέσματα στις χώρες στις οποίες έχει χρησιμοποιηθεί.

ΑΡΘΡΟ 16: Ποιοτικά κριτήρια για το υπολογισμό των ποσοτήτων ανακύκλωσης

5. Στο νομοσχέδιο θα πρέπει να προβλεφθεί συγκεκριμένος τρόπος και διαδικασία μέτρησης των ποσοτικών στόχων των ΣΕΔ. Το όριο του 2% των προσμίξεων πρέπει να ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, με αυτοματοποιημένο τρόπο (ενδεχομένως από ανεξάρτητο φορέα) και να είναι άμεσα συνδεδεμένος με την ποιοτική διαβάθμιση και την κατηγοριοποίηση των ανακυκλώσιμων υλικών και εν συνεχεία με την αναλογούσα επιχορήγηση προς τα ΚΔΑΥ. Η επιχορήγηση δεν θα πρέπει να είναι συνδεδεμένη μόνο με το βάρος / ποσότητα αλλά (και) κυρίως με την ποιότητα των ανακτώμενων υλικών. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα εξακολουθήσουν να δημιουργούνται σοβαρές στρεβλώσεις στην αγορά.
6. Πρέπει να υπάρξει ρητή απαγόρευση χρήσης συγκεκριμένων υλικών που καθιστούν την ανακύκλωση των συσκευασιών μη εφικτή, όπως για παράδειγμα οι ετικέτες PVC στα μπουκάλια PET ( περίπου το 7%-8% του ρεύματος των πλαστικών μπουκαλιών PET οδηγείται σε ΧΥΤΑ λόγω ύπαρξης ετικετών PVC).

Γίνεται συζήτηση για το εάν η ελληνική νομοθεσία θα εναρμονιστεί, λίγο ή περισσότερο, με τις υποχρεώσεις που έχει η Χώρα έναντι της Ε.Ε.
Το, καθ’ ύλην αρμόδιο, Υπουργείο Περιβάλλοντος θέτει -με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο- τον άμεσο κίνδυνο απώλειας πόρων εκατομμυρίων ευρώ από τη νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2012, αν δεν ληφθούν έγκαιρα τα αναγκαία νομικά μέτρα για την εναρμόνιση με τα οριζόμενα στην κοινοτική οδηγία 2008/98/ΕΚ και τις συνεπακόλουθες αιρεσιμότητες.

Πιο συγκεκριμένα, στη συνοδευτική Αιτιολογική Έκθεση του Σχεδίου Νόμου αναφέρεται: «Επισημαίνεται ότι η εν λόγω αιρεσιμότητα καθορίζει όλες τις επενδύσεις στα έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων μέσω των τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020, ενώ η μη εκπλήρωση αυτής θα οδηγήσει σε αδυναμία χρηματοδότησης ή/και σε αναστολή πληρωμών των σχετικών επενδύσεων.»

Με το συγκεκριμένο αυτό δεδομένο, κάποιοι κάνουν σήμερα συζήτηση για το εάν η σαφής νομική «υποχρέωση χωριστής συλλογής σε τέσσερα ρεύματα αποβλήτων συσκευασίας», θα περιοριστεί σε τρία ρεύματα ή ακόμα και σε ένα ρεύμα ! Το θέμα των τεσσάρων ρευμάτων είναι γνωστό από το 2008 (όταν ψηφίστηκε η οδηγία 2008/98/ΕΚ), δηλαδή εδώ και 6 χρόνια !

Καλό είναι να επισημανθούν κάποιες αλήθειες:

1) Στη χώρα έχουν εγκριθεί και λειτουργούν δύο Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών (ΣΕΔ). Η ΕΕΑΑ (μπλε κάδοι) και η ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ (σπιτάκια ανακύκλωσης). Το δεύτερο Σύστημα είναι ήδη εναρμονισμένο με τα τέσσερα ρεύματα. Άρα, η συζήτηση αφορά μόνο το σύστημα των μπλε κάδων, το οποίο έχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά.

2) Ο μόνος πραγματικός λόγος για να περιοριστούν οι τέσσεροι κάδοι, σε τρεις ή δύο ή ένα κάδο, είναι ο οικονομικός λόγος.
Δηλαδή το πραγματικό ερώτημα που τίθεται είναι: υπάρχουν χρήματα για να τοποθετηθούν τα τέσσερα ρεύματα, όπως απαιτεί η κοινοτική και εθνική νομοθεσία ;

3)Η πραγματική απάντηση είναι: ΣΑΦΩΣ ΚΑΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΧΡΗΜΑΤΑ !
Τονίζεται ότι δεν υπάρχει καμία αντίδραση, καμία συζήτηση και καμία άρνηση στην προτεινόμενη ρύθμιση του Νόμου, και ειδικότερα του Άρθρου 11 του Σχεδίου Νόμου, για μείωση των αποθεματικών έως 35% των ετήσιων χρηματικών εισφορών που εισπράττουν τα ΣΕΔ από τις υπόχρεες επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με το δημοσιευμένο Ισολογισμό 2013 της ΕΕΑΑ, το εν λόγω ΣΕΔ έχει αδιάθετο αποθεματικό ποσού 41.556.646 ευρώ, όπως αναγράφεται στον ιστοχώρο του (Πηγή: ^[4]).
Επίσης, από το δημοσιευμένο Ισολογισμό προκύπτει ότι οι ετήσιες χρηματικές εισφορές ανέρχονται σε 19.872.757 ευρώ.
Άρα, το αποθεματικό από περίπου 41.000.000 ευρώ θα πρέπει να περιοριστεί σε περίπου 7.000.000 ευρώ (δηλ. 35% των 19.872.757 ευρώ)!
Κατά συνέπεια, το αποθεματικό της ΕΕΑΑ υποχρεούνται να μειωθεί κατά σχεδόν 34.000.000 ευρώ !!
Άρα, ΛΕΦΤΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ !! ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΠΟΛΛΑ ΛΕΦΤΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ !!

4)Όταν μειωθούν τα αποθεματικά, τότε μόνο θα πρέπει να συζητάμε για παρεκκλίσεις και εξαιρέσεις.

5) Όλοι συμφωνούν ότι οι χρηματικές εισφορές που πληρώνουν οι επιχειρήσεις (με βάση την αρχή του Νόμου 2939/2001 «ο ρυπαίνων πληρώνει») προορίζονται για να γίνεται ανακύκλωση και όχι για να παραμένουν σε τραπεζικούς λογαριασμούς και να τοκίζονται (αποδίδοντας ετήσιο τόκο 1.497.395 ευρώ, σύμφωνα με το δημοσιευμένο Ισολογισμό της ΕΕΑΑ).

ΑΡΑ, ΑΣ ΓΙΝΕΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, ΌΠΩΣ ΟΡΙΖΕΙ Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΜΠΕΙ Η ΧΩΡΑ ΣΕ ΝΕΕΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΧΡΗΜΑΤΩΝ !

Συνεπώς, προτείνω το άρθρο 1 να λάβει την ακόλουθη μορφή:

«Με βάση το άρθρο 27 του ν. 4042/2012, έως 1.1.2015 καθιερώνεται η χωριστή συλλογή τουλάχιστον για τα ακόλουθα: χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί.
α) Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατά παρέκκλιση από την υποχρέωση του προηγούμενου εδαφίου μπορεί τα πλαστικά και τα μέταλλα να συλλέγονται μαζί.
Βασικές προϋποθέσεις είναι η παρέκκλιση να αφορά συνολικά το 10% της ποσότητας που, σε ετήσια βάση, έχει την υποχρέωση να εισφέρει το συλλογικό σύστημα, και να μην έχει αποθεματικά που να υπερβαίνουν τα οριζόμενα στο άρθρο 11 του παρόντος νόμου.
Εφόσον πληρούνται οι δύο ανωτέρω προϋποθέσεις θα γίνεται μελέτη που θα εξειδικεύει τους τεχνικούς και οικονομικούς όρους που θα εξασφαλίζουν μετέπειτα τον πλήρη διαχωρισμό, καθώς και τους λόγους εξαίρεσης και τον προτεινόμενο τρόπο εξυπηρέτησης των περιοχών αυτών.
β) Από την υποχρέωση χωριστής συλλογής πολλαπλών ρευμάτων είναι δυνατό να εξαιρεθούν απομονωμένες γεωγραφικές νησιωτικές ή ορεινές μειονεκτικές περιοχές, αποκλειστικά για λόγους τεχνικούς, περιβαλλοντικούς ή οικονομικούς, κατόπιν σχετικής αίτησης από το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών (ΣΕΔ), συνοδευόμενης από τεκμηριωμένη πρόταση για την οργάνωση της συλλογής αποβλήτων συσκευασίας στις εν λόγω περιοχές, στην οποία θα αναφέρονται τουλάχιστον οι λόγοι εξαίρεσης και ο προτεινόμενος τρόπος εξυπηρέτησης των περιοχών αυτών.
Οι εξαιρέσεις των εδαφίων α και β, τελούν υπό την έγκριση του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) και πάντα υπό την επιφύλαξη της επίτευξης των εθνικών ποσοτικών στόχων.»

1. Σε τι θα εξυπηρετήσουν οι επιπλέον κάδοι για χωριστή συλλογή των 4 ρευμάτων,με δεδομένο ότι τα υφιστάμενα ΚΔΑΥ (ή τουλάχιστον της Ελευσίνας, που έχω προσωπική άποψη) λειτουργούν μια χαρά και διαχωρίζουν τα 4 ρεύματα με τον εξοπλισμό που διαθέτουν. Αν πάμε σε χωριστή συλλογή, αντί του μπλε κάδου, δεν θα απαξιώσουμε τον εξοπλισμό των ΚΔΑΥ και τη σχετική επένδυση;
2. Η χωριστή συλλογή, τουλάχιστον στην τρέχουσα φάση και συγκυρία της οικονομικής κρίσης, θα προσφέρει «στο πιάτο» καθαρά ανακυκλώσιμα υλικά (κυρίως χαρτί και μέταλλα) στους ρακοσυλλέκτες. Αυτούς θέλουμε να ενισχύσουμε;

1. Σε τι θα εξυπηρετήσουν οι επιπλέον κάδοι για χωριστή συλλογή των 4 ρευμάτων,με δεδομένο ότι τα υφιστάμενα ΚΔΑΥ (ή τουλάχιστον της Ελευσίνας, που έχω προσωπική άποψη) λειτουργούν μια χαρά και διαχωρίζουν τα 4 ρεύματα με τον εξοπλισμό που διαθέτουν. Αν πάμε σε χωριστή συλλογή, αντί του μπλε κάδου, δεν θα απαξιώσουμε τον εξοπλισμό των ΚΔΑΥ και τη σχετική επένδυση;
2. Η χωριστή συλλογή, τουλάχιστον στην τρέχουσα φάση και συγκυρία της οικονομικής κρίσης, θα προσφέρει «στο πιάτο» καθαρά ανακυκλώσιμα υλικά (κυρίως χαρτί και μέταλλα) στους ρακοσυλλέκτες. Αυτούς θέλουμε να ενισχύσουμε;

i)το «υποβάλλετε» για την υποβολή σχολίου γράφεται με ένα λ.

ii)το «έχετε εισάγεi» είναι λάθος, το σωστό είναι «έχετε εισαγάγει».

1. Σε τι θα εξυπηρετήσουν οι επιπλέον κάδοι για χωριστή συλλογή των 4 ρευμάτων,με δεδομένο ότι τα υφιστάμενα ΚΔΑΥ (ή τουλάχιστον της Ελευσίνας, που έχω προσωπική άποψη) λειτουργούν μια χαρά και διαχωρίζουν τα 4 ρεύματα με τον εξοπλισμό που διαθέτουν. Αν πάμε σε χωριστή συλλογή, αντί του μπλε κάδου, δεν θα απαξιώσουμε τον εξοπλισμό των ΚΔΑΥ και τη σχετική επένδυση;
2. Η χωριστή συλλογή, τουλάχιστον στην τρέχουσα φάση και συγκυρία της οικονομικής κρίσης, θα προσφέρει «στο πιάτο» καθαρά ανακυκλώσιμα υλικά (κυρίως χαρτί και μέταλλα) στους ρακοσυλλέκτες. Αυτούς θέλουμε να ενισχύσουμε;

i)το «υποβάλλετε» για την υποβολή σχολίου γράφεται με ένα λ.

ii)το «έχετε εισάγει» είναι λάθος, το σωστό είναι «έχετε εισαγάγει».

Τα σχόλια μου εστιάζονται στο Αρθρο 1 του σχεδίου νόμου, όπως τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση καθώς πιστεύω ότι η εφαρμογή του, με ή χωρίς τροποποιήσεις, θα προκαλέσει σημαντικές μεταβολές στην υφιστάμενη κατάσταση λειτουργίας των ΣΕΔ καθώς και των ΟΤΑ. Θα τολμούσα να ισχυριστώ ότι η πλήρης & καθολική εφαρμογή του νόμου θα μπορούσε να επιφέρει ισχυρούς κλυδωνισμούς στην υφιστάμενη αγορά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο νόμος 2939/2001 βρίσκεται ήδη σε εφαρμογή για περίπου 15 έτη, γεγονός που μας επιτρέπει να εξάγουμε αξιόπιστα συμπεράσματα αλλά και να σχεδιάζουμε το μέλλον με μεγαλύτερη βεβαιότητα απ’ότι στο ξεκίνημα του όπου η εγχώρια εμπειρία ήταν μικρή.

Σήμερα μετά από σημαντικές προσπάθειες αλλά και επενδύσεις όλων των εμπλεκομένων φορέων (ΣΕΔ & Ιδιωτικού τομέα) σε συνδυασμό με τους ΟΤΑ έχουμε φτάσει σε ένα αρκετά αξιόλογο επίπεδο που μας επιτρέπει να βρισκόμαστε στην αιχμή των εξελίξεων, αναφερόμενοι κυρίως στην Ευρώπη και τις προσπάθειες που γίνονται για την επίτευξη όρων κυκλικής οικονομίας (circural economy). Σίγουρα υπάρχουν αναποτελεσματικότητες και πισωγυρίσματα αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μηδενίσουμε τις προσπάθειες που έχουν γίνει.
Οσον αφορά στην υποχρεωτική εφαρμογή τεσσάρων ρευμάτων στην πηγή θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες όπως:
α. η έλλειψη χώρου για την τοποθέτηση των επιπλέον κάδων εντός του πολεοδομικού ιστού
β. επαύξηση του όγκου εργασίας (αποκομιδή) από τους ΟΤΑ ενώ ήδη αρκετοί εξ’ αυτών αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στο υφιστάμενο έργο αποκομιδής του μπλέ κάδου
γ. η χωριστή διαλογή του χαρτιού ενδέχεται να αυξήσει τα φαινόμενα παράνομης αφαίρεσης των υλικών από τους κάδους και να επιτείνει την ήδη ανεξέλεγκτη κατάσταση πανελλαδικά.
δ. τα υφιστάμενα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) είναι σχεδιασμένα στο να διαχειρίζονται κατά κύριο λόγο μεικτά ανακυκλώσιμα ρεύματα (μπλε κάδος) ενώ πιθανή «συν—διαχείριση» ξεχωριστών ροών θα δημιουργήσει θέματα νοουμένου ότι και οι νέες ροές θα απαιτούν εργασίες διαλογής.
ε. η αύξηση των κάδων διαλογής στην πηγή (4-6) προϋποθέτει ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών (διαχωρισμός εντός της οικίας) γεγονός που μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά ειδικά στην περίπτωση που δεν υπάρχει ενιαίο πλαίσιο κινήτρων/αντικινήτρων.

Σε κάθε περίπτωση βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο όσον αφορά στην επίτευξη των Ευρωπαϊκών στόχων ανακύκλωσης και θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε την υπάρχουσα εμπειρία των ΣΕΔ αλλά και όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Είναι σκόπιμο να αναδείξουμε και άλλα σημαντικά θέματα όπως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των παραγόμενων δευτερογενών υλικών τα οποία επηρεάζουν σημαντικά την εξέλιξη της ανακύκλωσης και θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη. Το ζητούμενο είναι η ανάκτηση των υλικών και η ομαλή διάθεση τους στην αγορά. Η διεθνής αγορά επιβάλλει ολοένα και αυστηρότερα ποιοτικά κριτήρια ενώ οι κανόνες λειτουργίας της γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί. Θα πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα ως προς την τυποποίηση των υλικών ενώ και τα ΚΔΑΥ σε συνεργασία με τα ΣΕΔ θα πρέπει να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τη λειτουργία τους ώστε να είναι πλήρως ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο. Επιπλέον θα πρέπει να αναπτυχθούν εγχώριες υποδομές (νέες ή εκσυγχρονισμός υφισταμένων) ώστε να αυξηθεί η εγχώρια δυναμικότητα επεξεργασίας των δευτερογενών υλικών με στόχο το μεγαλύτερο ποσοστό των υλικών να παραμένει στην εγχώρια αγορά. Στα πλαίσια αυτά υπάρχει δυνατότητα συγκέντρωσης υλικών προς επεξεργασία και από άλλες γειτονικές χώρες, σήμερα συμβαίνει το αντίστροφο καθώς και από άλλες χώρες της Μεσογείου (π.χ. Ισπανία, Κύπρος, Ισραήλ) ώστε η Ελλάδα να διεκδικήσει ένα περιφερειακό ρόλο σε αυτό τον τομέα.
Οι όποιες αλλαγές λάβουν τελικά χώρα θα πρέπει να συνοδεύονται από λεπτομερή σχεδιασμό καθώς και τεχνικο-οικονομική αξιολόγηση των επιμέρους σεναρίων. Για παράδειγμα η εισαγωγή ενός επιπλέον κάδου για το χαρτί, νοουμένου ότι το χαρτί που θα συλλέγεται θα χρειάζεται εκ νέου διαλογή καθώς θα έχει ποσοστό προσμείξεων (το ποσοστό υπολείμματος του «μπλέ κάδου» σε ορισμένες περιοχές ξεπερνά το 40-45%) δεν θα επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα ενώ ενδέχεται να έχει και αρνητικά αποτελέσματα ειδικά στην περίπτωση της «παράνομης αφαίρεσης υλικών» καθώς θα διεκυκολυθούν σημαντικά τα υφιστάμενα «κυκλώματα». Επιπλέον θα αυξήσει σημαντικά το κόστος αποκομιδής σε μια χρονική περίοδο όπου το ζητούμενο είναι η εξοικονόμηση πόρων, οικονομικών και μη. Η εφαρμογή του μπορεί να αφορά σε περιοχές που παρουσιάζουν είτε χαμηλά αποτελέσματα ανακύκλωσης είτε έχουν τις προδιαγραφές (χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού, χαμηλό δίκτυο μπλε κάδων) για την τοποθέτηση επιπλέον κάδου(ων) με σκοπό να λειτουργήσει συμπληρωματικά στο υφιστάμενο δίκτυο όπως επίσης και για σκοπούς σύγκρισης (πιλοτική εφαρμογή). Η όποια μεταβολή θα πρέπει να γίνει σταδιακά ώστε να αποφευχθούν βίαιες μεταπτώσεις/αντιδράσεις. Να σημειωθεί επίσης ότι η εφαρμογή του εν λόγου νόμου θα επηρεάσει σημαντικά την υλοποίηση των περιφερειακών προγραμμάτων διαχείρισης αποβλήτων ειδικά αυτών που θα υλοποιηθούν μέσω των ΣΔΙΤ.
Πιστεύω ότι βασική συνιστώσα στην επίτευξη του όλου εγχειρήματος είναι να δοθούν σαφή κίνητρα στους πολίτες ώστε να υπάρχει μαζική συμμετοχή τους στα προγράμματα διαλογής στην πηγή καθώς και στους ΟΤΑ. Είναι σημαντικό να υιοθετεί σε κεντρικό επίπεδο ένα πλαίσιο τελών διαχείρισης αποβλήτων από τους ΟΤΑ που θα στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα παραγωγής αποβλήτων (pay as you throw). Αυτά θα πρέπει να συνοδεύονται και από εντατικά προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών ιδιαίτερα με έμφαση στις μικρές ηλικίες.
Ενδεχόμενα για κάποιες ροές αποβλήτων όπως το γυαλί να απαιτείται χωριστή προσέγγιση καθώς και λόγω της φύσης του εν λόγω υλικού υπάρχουν ιδιαιτερότητες ως προς τη συλλογή του από τα σημεία παραγωγής.
Ελπίζω ότι οι όποιες αποφάσεις ληφθούν θα έχουν ως γνώμονα την αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών και της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί ενώ θα πρέπει ο διάλογος μεταξύ των εμπλεκομένων μερών να είναι διαρκής και ειλικρινής.

Καταρχήν όλα ξεκινούν από εμάς τους ίδιους. Να μάθουμε να έχουμε Οικολογική Συνείδηση και να τη διδάξουμε στα παιδιά μας.
Έπειτα βασικό είναι να γίνεται διαχωρισμός των απορριμάτων στην πηγή τους.
Η δημιουργία τα τελευταία χρόνια κοινωνικών επιχειρήσεων ανά την Ελλάδα, οι οποίες ασχολούνται με την ανακύκλωση έχουν ως πρωταρχικό την διαλογή (διαχωρισμό) των απορριμάτων στην πηγή τους και τη μαζική συμμετοχή των κατοίκων.
Αναφέρω μερικά παραδείγματα :
1)Λακωνική Βιονεργειακή ^[5]
2)ΜοικοΝΟΣ-Αστικός Συνεταιρισμός για την ανακύκλωση ^[6]
3)ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. «Καλλονή-Κελλιά» ^[7]
4)Ανακυκλώνω στην Πηγή ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. ^[8]
5)Αναπτυξιακή Σύμπραξη Κύκλος ^[9]
6)Αρκαδική Εναλλακτική ^[10]
7)Re:Think Project ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. ^[11]
Υπάρχει τρόπος να γίνει η διαχείριση των απορριμάτων κέρδος για τους πολλούς. Και το γνωρίζετε κύριοι του ΥΠΕΚΑ.

Η παράγραφος 4.4 της του Καθοδηγητικού Εγγράφου (Guidance on the interpretation of key provisions of Directive 2008/98/EC on waste) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρει:
«Ο συνδυασμός των όρων «τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό», περιγράφει τις προϋποθέσεις για τα κράτη μέλη είναι, σε διαφορετικό βαθμό, υποχρεούνται να δημιουργήσει χωριστή συλλογή σύμφωνα με τα άρθρα 10 και 11, χωρίς προαπαιτούμενα. Η διατύπωση εισήχθη στην οδηγία 2008/98/ΕΚ [Οδηγία Πλαίσιο για τα Απόβλητα] χωρίς προηγούμενα παραδείγματα της νομοθεσίας για τη διαχείριση των αποβλήτων της ΕΕ.
«Τεχνικώς εφικτό» σημαίνει ότι η χωριστή συλλογή μπορεί να υλοποιηθεί μέσω ενός συστήματος που έχει αναπτυχθεί τεχνικά και αποδειχθεί ότι λειτουργεί στην πράξη. «Περιβαλλοντικά εφικτό» θα πρέπει να γίνει κατανοητό, έτσι ώστε η προστιθέμενη αξία των οικολογικών οφελών δικαιολογούν πιθανές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της χωριστής συλλογής (π.χ. πρόσθετες εκπομπές από τις μεταφορές). «Οικονομικά εφικτό» αναφέρεται σε χωριστή συλλογή που δεν προκαλεί υπερβολικό κόστος σε σύγκριση με τη μεταχείριση του μη διαχωρισμένου ρεύματος των αποβλήτων, λαμβάνοντας υπόψη την προστιθέμενη αξία της ανάκτησης και της ανακύκλωσης και της αρχής της αναλογικότητας».
Η καθοδήγηση αυτή υποδηλώνει ότι η φράση «τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό» χρησιμοποιείται στην οδηγία ως όρος της επιστήμης και της τεχνικής, την εισαγωγή της αρχής της αναλογικότητας και απαιτώντας ένα εξελιγμένο πλαίσιο με γνώμονα την άσκηση κρίσης, εξισορροπώντας (μεταξύ άλλων) τις θετικές και αρνητικές περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες της χωριστής συλλογής. Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται εδώ με σαφήνεια ως όρος της επιστήμης και της τεχνικής, και κανένας μέχρι σήμερα δεν έχει προτείνει ότι θα πρέπει να υπάρχει απόκλιση από την οδηγία 2008/98/ΕΚ σε σχέση με αυτό.
Δεν υπάρχει τίποτα στην οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα που να δείχνει ότι επιδιώκει να περιορίσει τη μορφή και τις μεθόδους συλλογής και μεταφοράς. Αντίθετα, με τον συνήθη τρόπο, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να «λάβουν μέτρα» (ή, μερικές φορές, «τα αναγκαία μέτρα» ή «κατάλληλα» μέτρα) προς διάφορους σκοπούς και στόχους, χωρίς προαπαιτούμενα και το άρθρο 40 επιβάλλει στο κράτος μέλος να «θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που είναι αναγκαίες για να συμμορφωθούν με την οδηγία», και πάλι χωρίς κανένα περιορισμό.
Ήταν και είναι ανοικτό για την Ελλάδα να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία στο πλαίσιο που έχει ήδη δημιουργηθεί από την υφιστάμενη νομοθεσία, η οποία επιτρέπει σε μια τοπική αρχή για να καθοριστεί εντός της ζώνης κατά πόσον η χωριστή συλλογή είναι τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό, επιβάλλονται από την Υπηρεσία Περιβάλλοντος, μέσω της συμμόρφωσης, να σταματήσει και αποκατάσταση ανακοινώσεις, και τελικά μέσω της ποινικής διαδικασίας (βλέπε παράγραφο 31 ανωτέρω). Δεδομένης της ανάγκης να εξεταστούν οι ιδιαίτερες συνθήκες της συλλογής, είναι απολύτως κατανοητό ότι η πρωταρχική λειτουργία λήψης αποφάσεων έχει δοθεί στις αυτοδιοικητικές αρχές, οι οποίες είναι μοναδικά σε θέση να λάβουν υπόψη τις τοπικές συνθήκες.
Το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΚΑ «Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων» δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση στις 19 Νοεμβρίου, στο μεγαλύτερο τμήμα του, τροποποιεί τη λειτουργία των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ), δηλαδή των μη κερδοσκοπικών ανώνυμων εταιρειών που ιδρύονται από επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα, αλλά και δήμους, για να διαχειρίζονται την ανακύκλωση συσκευασιών και επιβάλλει υποχρεωτικά τη χωριστή συλλογή γυαλιού, χαρτιού, πλαστικού και μετάλλου.
Η πρόβλεψη αυτή της κοινοτικής νομοθεσίας (άρθρο 11, οδηγία 2008/98/ΕΚ) είχε ενσωματωθεί προ διετίας στην ελληνική νομοθεσία (ν.4042/2014) και πρέπει να εφαρμοστεί μέσα στο 2015.
Τα επιθυμητά αποτελέσματα (ποσοστά ανάκτησης, ανακύκλωσης και εκτροπής) μπορούν να επιτευχθούν με μίγμα δράσεων που περιλαμβάνει:
– Προγράμματα Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ)
– Συλλογικά Συστήματα Διαχείρισης με συμμετοχή των παραγωγών και των καταναλωτών
– Μονάδες Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων που ανακτούν συγκεκριμένα υλικά
– Μονάδες Διαχείρισης συγκεκριμένων ρευμάτων αποβλήτων που συλλέγονται διακριτά και μεγιστοποιούν την επαναχρησιμοποίηση και ανάκτηση υλικών.
Το ποιο μίγμα δράσεων ακολουθείται κάθε φορά έχει να κάνει με παραμέτρους όπως το ανεκτό κόστος διαχείρισης, τα συστήματα χρηματοδότησης έργων που είναι διαθέσιμα, οι τοπικές κοινωνικές συνθήκες, ο χρονικός ορίζοντας για την επίτευξη των στόχων, το διοικητικό σύστημα, η τοπική κουλτούρα και η ιστορία της διαχείρισης των αποβλήτων.
Η εμπειρία μέχρι σήμερα έχει αποδείξει ότι υπάρχουν πολλά μίγματα που μπορούν να πετύχουν τα ίδια σχεδόν αποτελέσματα, διαφέρουν όμως δραστικά μεταξύ τους στις παραπάνω παραμέτρους. Ο πιο χαρακτηριστικός ίσως διαχωρισμός μιγμάτων είναι μεταξύ των συστημάτων που απαντώνται κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη και βασίζονται στην μαζική θερμική επεξεργασία των αποβλήτων σε συνδυασμό με δράσεις ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών και στα συστήματα που απαντώνται κυρίως στη Νότια Ευρώπη και βασίζονται σε διακριτή διαχείριση του οργανικού κλάσματος, βιολογικές επεξεργασίες και δράσεις ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών.
Και βέβαια, κάθε σχέδιο διαχείρισης έχει και την οικονομική διάσταση, που αφορά το κόστος διαχείρισης με το οποίο επιβαρύνονται οι πολίτες. Το κόστος αυτό οφείλει να περιλαμβάνει τόσο το άμεσο χρηματοοικονομικό κόστος (κατασκευής, λειτουργίας, αποσβέσεις κ.λπ.) όσο και τα λεγόμενα εξωτερικά κόστη που σχετίζονται με την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων κάθε δραστηριότητας.
Η εμπειρία από τις χώρες της ΕΕ που έχουν ανεπτυγμένα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων, που περιλαμβάνουν όλα τα συστατικά που προαναφέρθηκαν, δείχνει ότι σε τελική ανάλυση ως προς την οικονομική διάσταση, συστήματα που πετυχαίνουν περίπου τα ίδια αποτελέσματα έχουν περίπου το ίδιο κόστος, ανεξάρτητα από το ποιο ακριβώς είναι το μίγμα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά τη διαχείριση του οργανικού κλάσματος. Αν το βάρος δοθεί στη Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ) και τη διακριτή διαχείρισή του τότε το μεγάλο κόστος βρίσκεται στο σύστημα προσωρινής αποθήκευσης συλλογής και μεταφοράς και σχετικά μικρότερο στο κόστος επεξεργασίας του, εφόσον είναι προδιαλεγμένο. Αν όμως το βάρος δοθεί στην κατασκευή μονάδας επεξεργασίας του οργανικού, με η χωρίς διαχωρισμό του, τότε μικραίνει το κόστος προσωρινής αποθήκευσης συλλογής και μεταφοράς και μεγαλώνει το κόστος επεξεργασίας. Και στις δύο περιπτώσεις, το συνολικό κόστος διαχείρισης είναι περίπου το ίδιο.
Ούτε η οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα, ως θέμα του νόμου, απαιτεί μια συγκεκριμένη αρχή να λάβει μια απόφαση όσον αφορά την πρακτικότητα για ολόκληρη την περιοχή που καλύπτει, ή για οποιαδήποτε συγκεκριμένη περιοχή. Είτε ξεχωριστή συλλογή είναι τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό εξαρτάται από μια άσκηση εξισορρόπησης, που είναι τόσο σοφιστικέ και συγκεκριμένα πλαίσια. Οι σχετικοί παράγοντες θα είναι διαφορετικοί (και, βεβαίως, θα προσελκύσουν διαφορετικό βάρος) σε ένα κέντρο της πόλης από την πιο αραιοκατοικημένη ύπαιθρο, και μπορεί επίσης να είναι διαφορετική μέσα στο ίδιο το κέντρο της πόλης ή εντός της ίδιας αραιοκατοικημένης περιοχής. Κάποιος μπορεί να φανταστεί περιστάσεις ιδιότυπη συλλογή (ίσως απομακρυσμένες νοικοκυριά), όπου η άσκηση της αξιολόγησης της πρακτικής εφαρμογής της χωριστής συλλογής θα απαιτήσει μια ιδιαίτερα συγκεκριμένη, αν όχι και μοναδική, εξέταση των σχετικών παραγόντων. Δεδομένου ότι το Κείμενο Κατευθύνσεων σε σχέση με την οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα τονίζει:
«Στην πρακτική εφαρμογή και την επιβολή, ειδικές περιστάσεις και το πλαίσιο της κατάστασης διαχείρισης των αποβλήτων, καθώς και τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, θα πρέπει πάντα να λαμβάνονται υπόψη.»
Πράγματι, ως θέμα του νόμου, όπως προαναφέρθηκε, η δοκιμασία για την τεχνική, περιβαλλοντική και οικονομική πρακτικότητα, όχι μόνο επιτρέπει, αλλά απαιτεί την εξέταση των ιδιαίτερων συνθηκών συλλογής.
Ως εκ τούτου, συμπερασματικά σχετικά με το ζήτημα της χωριστής συλλογής, η οδηγία, σαφώς και αναμφισβητήτως, αφήνει την απόφαση ως προς το ρεαλισμό στις εθνικές αρχές κάθε κράτους μέλους: και η Ελλάδα έχει αφήσει τέτοιες αποφάσεις στις αυτοδιοικητικές αρχές, που μπορούν να ελέγχονται ως προς την εφαρμογή τους από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης. Είναι, σαφώς και αναμφισβητήτως, η μόνη ρεαλιστική πορεία.
Με βάση τα στοιχεία, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η χωριστή συλλογή των τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων είναι εφικτή σχεδόν σ’ όλες τις περιστάσεις της συλλογής, σε ολόκληρη σχεδόν την Ελληνική επικράτεια.
Σε κάθε συγκεκριμένη όμως περίπτωση, αν η χωριστή συλλογή είναι τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό είναι ένα θέμα να αξιολογηθεί κα εφαρμοσθεί από την αρμόδια αυτοδιοικητικές αρχές. Δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ με την εκ νόμου υποχρεωτική συλλογή. Όταν μάλιστα διακρίνονται μια σειρά ασάφειες όπως για περιοχές που είναι δυνατόν να εξαιρεθούν αιτείται την εξαίρεση το ΣΕΔ αλλά υπεύθυνοι για την χωριστή συλλογή είναι οι ΟΤΑ και ταυτόχρονα την ευθύνη για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων για την ανάκτηση και ανακύκλωση των αποβλήτων των συσκευασιών, έχουν τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) συσκευασιών

Κύριε Υπουργέ
Αξιέπαινη η προσπάθειά σας για «Υποχρεωτική χωριστή συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας». Κάτι που έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από καιρό.
Όμως η προσπάθεια αυτή μοιάζει άκρως υποκριτική.
Είμαι Σερραίος και κάτοικος Σερρών. Υπογράφτηκε στις 28-11-14 από Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Τμήματος (!!) της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Τμήμα Περιβαλλοντικού και Χωρικού Σχεδιασμού – Δ/νσης Περιβάλλοντος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης (αρ. πρωτ. 9905/28-11-14 / ΑΔΑ: 7Ω6ΟΟΡ1Υ-56Ζ)), τροποποιητική ΚΥΑ 5 υπουργών (ΑΕΠΟ (Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων) αρ. πρωτ. Οικ. 128991/16-5-2007 ΚΥΑ Υπουργών: ΠΕΧΩΔΕ – Εσωτερικών, Δημ. Διοίκησης & Αποκέντρωσης – Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης – Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων – Πολιτισμού, που αφορά στο έργο ΧΥΤΑ-Μονάδα Μηχανικής/Βιολογικής Επεξεργασίας και Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών του Ν. Σερρών στη θέση «Ερείπια Νεράιδας» του Παλαιοκάστρου Σερρών).
Η τροποποιητική αυτή προβλέπει ότι η ετήσια δυναμικότητα της ΜΜΒΕ (Μονάδας Μηχανικής/Βιολογικής Επεξεργασίας) σύμμεικτων αποριμμάτων μπορεί να ανέλθει και στις 90.000 τόνους ετησίως! Εκεί, δηλαδή, που τα τελευταία χρόνια όλοι οι αρμόδιοι (δήμαρχοι, αντιπεριφερειάρχης Σερρών, διοικητικά στελέχη κ.ά.) μας διαβεβαίωναν πως η μονάδα θα επεξεργάζεται 40 με 50 τόνους αποβλήτων το χρόνο, επανέρχεται ο παλαιότερος σχεδιασμός για τις 90 χιλιάδες!
Πώς θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τη στιγμή μάλιστα που έχει μειωθεί αισθητά ο όγκος αποβλήτων που καταλήγει στο ΧΥΤΑ Παλαιοκάστρου α) λόγω κρίσης και β) λόγω ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή (μπλε κάδοι); Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι μόνο μία: Για να φτάσουμε στο ανώτατο όριο των 90.000 τόνων, θα πρέπει να ακυρωθούν στην πράξη οι όποιες προσπάθειες ανακύκλωσης γίνονται αυτή τη στιγμή και όλα τα (σύμμεικτα) απορρίμματα να καταλήγουν στη ΜΜΒΕ.
Η απόφαση αυτή έρχεται σε πλήρη αντίθεση όχι μόνο με το πλαίσιο και τις προτεραιότητες της Ε.Ε. στο θέμα της διαχείρισης αποβλήτων, αλλά και με το παρόν υπό διαβούλευση Ν/Σ.
Από τη μια, λοιπόν, διαλαλείτε με φανφάρες τη διαλογή στην πηγή (4 ρεύματα αποβλήτων: χαρτί, γυαλί, πλαστικό, μέταλλο) και από την άλλη προωθείτε, με συνοπτικές διαδικασίες άκρως αμφισβητούμενης νομιμότητας και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, συμφέροντα διαπλεκόμενων μεγαλοεργολάβων, τα οποία είναι συνώνυμα με την περιφρόνηση του περιβάλλοντος, την οικονομική αφαίμαξη των πολιτών, τη μετατροπή των θεσμικών οργάνων της πολιτείας σε πρακτορεία ιδιωτικών εταιρειών (εργολάβων) και την απώλεια του δημοκρατικού ελέγχου των κοινωνιών επί των όρων διαβίωσής τους.
Κύριε Υπουργέ,
Συγγνώμη για τα βαριά αυτά λόγια. Η πραγματικότητα όμως, μέρος της οποίας είναι και το υπουργείο του οποίου πρoΐστασθε πολιτικά, είναι πολύ πιο βαριά και χειρότερη.

Αθανάσιος Μπόϊκος / συνταξιούχος δάσκαλος

ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ: Κατ’ αρχήν επιθυμούμε να καταγράψουμε την θετική μας στάση για το γεγονός ότι μέσω των προτεινομένων ρυθμίσεων επιχειρείται μία «συμμόρφωση» της νομοθεσίας προς τα πραγματικά δεδομένα του χώρου και αξιοποιούνται εν μέρει εμπειρίες που έχουν καταγραφεί με αρνητικό αποτύπωμα, καθώς μερικές εκ των προτεινομένων διατάξεων επιχειρούν να διορθώσουν θεσμικά κάποια από τα κακώς κείμενα που δημιουργήθηκαν στην εφαρμογή του Ν. 2939/2001.
Όμως οι προτεινόμενες αλλαγές του νόμου είναι ελλειμματικές ποιοτικά και ποσοτικά καθώς πλήθος προβλημάτων που έχουν εντοπιστεί δεν αντιμετωπίζονται και θα συνεχίσουν να υφίστανται.
Η Re-BatteryA.E. έχει, με σειρά υπομνημάτων της, καταθέσει πλήθος προτάσεων με την αναγκαία νομοτεχνική διατύπωση και σε άλλα θέματα μείζονος σημασίας που κατά τη γνώμη μας αν δεν αντιμετωπιστούν θα συνεχίσουν να δημιουργούν μεγάλες υστερήσεις στην λειτουργία των ΣΕΔ και κυρίως στην ανακύκλωση στην χώρα μας (ενδεικτικά βλέπε υπ’ αριθμ. πρωτ. 84/20.01.2014 έγγραφο της Re-BatteryA.E. προς τον ΕΟΑΝ)
Επαναφέροντας κωδικοποιημένα τις κυριότερες από τις ως άνω προτάσεις θεωρούμε ότι το προτεινόμενο νομοσχέδιο θα πρέπει να διευρυνθεί με διατάξεις που θα αντιμετωπίζουν όλες τις κακές διαχειριστικές πρακτικές όλων των συντελεστών του κύκλου της ανακύκλωσης καθώς και με διατάξεις που καθιστούν αποτελεσματική τη διοικητική πρακτική του ΕΟΑΝ ή τέλος με διατάξεις που θωρακίζουν τη νομική ισχύ υπαρχόντων ή υπό διαμόρφωση θεσμών π.χ. Μητρώο Παραγωγών, εις τρόπον ώστε η εφαρμογή αυτών των θεσμών να καθίσταται υποχρεωτική για τους ενδιαφερόμενους και η τυχόν αμελής ή αρνητική στάση και συμπεριφορά τους να προκαλεί συγκεκριμένες συνέπειες και κυρώσεις.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι αντικείμενο του νομοσχεδίου θα πρέπει να αποτελέσουν και τα παρακάτω θέματα:
1)Θεσμική θωράκιση Μητρώου Παραγωγών/ διαδικασίες, ευθύνες παραγωγών, δικαιοδοσία ΕΟΑΝ κ.λπ. (βλέπε υπ’ αριθ. πρωτ. 1889/27.10.2014 και 116/30.01.2013 έγγραφα της Re-BatteryA.E. προς τον ΕΟΑΝ)
2)Κατάρτιση και Θεσμοθέτηση Μητρώου Σημείων Συλλογής
3)Έλεγχος καταβολής Χρηματικών Εισφορών.
4)Έγκριση, Οργάνωση και Λειτουργία ΣΕΔ Συσσωρευτών.
5)Θέματα μεταβατικής περιόδου Λύσης ΣΕΔ.
6)Έλεγχος παράνομης Διακίνησης και Μεταφοράς Επικίνδυνων Αποβλήτων.
7)Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις Επιχειρήσεων Πώλησης/ αντικατάστασης συσσωρευτών.
8)Κατανομή/ Διάθεση Ειδικού Αποθεματικού ΣΕΔ.
9)Φοροαπαλλαγές και κίνητρα για την ενίσχυση της νόμιμης ανακύκλωσης συσσωρευτών
Ειδικότερα και κυρίως επισημαίνουμε ότι οι νέες ρυθμίσεις θα πρέπει να κατανέμουν αναλόγως τις ευθύνες σε όλους τους εμπλεκόμενους, σε συνάρτηση με το βαθμό εμπλοκής τους. Προκειμένου η προτεινόμενη νομοθετική παρέμβαση να είναι ολοκληρωμένη θα πρέπει, μέσω σχετικών διατάξεων, να επιμερίζονται οι ευθύνες και υποχρεώσεις σε όλους τους συμμετέχοντες αλλά και στον ΕΟΑΝ. Προς το σκοπό αυτό και εάν ο κύκλος των εμπλεκομένων σε αδρές γραμμές είναι Υπόχρεοι, Σημεία Συλλογής, ΣΕΔ και Κράτος/ ΥΠΕΚΑ/ ΕΟΑΝ υπάρχει ανάγκη θεσμοθέτησης διατάξεων που θα επιβάλουν κανόνες λειτουργίας και συνέπειες σε όλους. Ειδικότερα τονίζεται ότι ο ΕΟΑΝ θα πρέπει να ελέγχει αποτελεσματικά και προγραμματισμένα όλους τους εμπλεκόμενους και να διαχειρίζεται τα ΣΕΔ αποδίδοντας, σε αυτά, τις κάθε φορά οφειλόμενες διοικητικές κυρώσεις π.χ. αναστολή, παύση λειτουργίας κ.λπ. Ταυτόχρονα όμως, ο ΕΟΑΝ πρέπει να υπόκειται στην υποχρέωση και ευθύνη απόδοσης αποτελεσμάτων του έργου του, στο ΥΠΕΚΑ αναφορικά με τον τρόπο άσκησης της δικαιοδοσίας του και επί τη βάσει εγκεκριμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου. Κατά ανάλογο τρόπο θα πρέπει να ρυθμιστούν υποχρεώσεις και δικαιώματα όλων των εμπλεκομένων. Διαφορετικά πολλές από τις προτεινόμενες διατάξεις κρίνονται ετεροβαρείς αφού υποχρεώνουν τα ΣΕΔ και καλώς να ανταποκριθούν στις ευθύνες τους, σε ένα γενικότερο περιβάλλον «ανομίας» και αταξίας, όπου κανείς δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του και κανείς δεν έχει συνέπειες.
Στα άρθρα που ακολουθούν παρατίθενται σχετικά σχόλια και προτάσεις είτε συμπληρωματικά προς τις προτεινόμενες διατάξεις είτε αυτοδύναμες και αυτοτελείς διατάξεις σε θέματα μείζονος σημασίας όπως τα προαναφερθέντα.

Άρθρο 01
Σχόλιο: Για την αποφυγή στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό ειδικά σε απόβλητα με εμπορική αξία προτείνεται η παρακάτω προσθήκη στο εδάφιο 2α του άρθρου 7 του Ν. 2939/01.
……… α) σχεδιάζονται κατά τρόπο ώστε να αποφεύγονται εμπόδια στο εμπόριο ή στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό σύμφωνα με το εθνικό και κοινοτικό δίκαιο. Ειδικότερα σε απόβλητα με εμπορική αξία όπου δραστηριοποιούνται επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα τα ΣΕΔ απέχουν από κάθε εμπορική δραστηριότητα συλλογής και ανακύκλωσης του αποβλήτου και να επιτρέπεται να παρεμβαίνουν στην διαδικασία συλλογής μόνο στις περιπτώσεις που εξαιτίας έλλειψης εμπορικού/οικονομικού ενδιαφέροντος από την ελεύθερη οικονομία καθίσταται αδύνατη η συλλογή. Στις περιπτώσεις αυτές και εφόσον το ΣΕΔ καλείται να δαπανήσει πόρους Χρηματικής Εισφοράς για να πραγματοποιήσει την συλλογή/ μεταφορά δεν καταβάλλεται τίμημα για την προμήθεια αποβλήτου στα Σημεία Συλλογής.
β) ……..

(Παραθέτω κείμενο παρατηρήσεων και προτάσεων από τον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων στο Ποτάμι, επί του συνόλου του νομοσχεδίου.)

Το Ποτάμι καταθέτει τις παρατηρήσεις και προτάσεις του σχετικά με το νέο σχέδιο νόμου για τη βελτίωση της ανακύκλωσης στην Ελλάδα.

Θέλουμε, κατ’ αρχήν, να επισημάνουμε ότι μια χρόνια παθογένεια της δημόσιας διοίκησης στη χώρα μας είναι η πολυνομία – οι διάσπαρτες διατάξεις και ο κατακερματισμός της νομοθεσίας- που αντικειμενικά δημιουργεί σύγχυση και καθυστερήσεις στη σωστή εφαρμογή των νόμων.

Έτσι, προτείνουμε όλες οι νέες διατάξεις να ενσωματωθούν πλήρως στον νόμο 2939/01 για την «εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών και άλλων προϊόντων», ώστε τελικά να ισχύει ένας και μόνο νόμος που θα ρυθμίζει τα θέματα της ανακύκλωσης στην Ελλάδα.

Το νομοσχέδιο για τη βελτίωση της ανακύκλωσης που κατατέθηκε από το ΥΠΕΚΑ σε δημόσια διαβούλευση, εισάγει μια σειρά μέτρων που μπορούν να συμβάλουν τόσο στην αύξηση της ποσότητας όσο και στη βελτίωση της ποιότητας της ανακύκλωσης στην Ελλάδα, χρειάζονται ωστόσο σημαντικές τροποποιήσεις, ιδίως για το θέμα της διαχείρισης των βιοαποβλήτων.

Συμφωνούμε με το μέτρο για την υποχρέωση των δήμων – σε συνεργασία με τα ΣΕΔ (ή και με αποκλειστικά δική τους ευθύνη) – να προχωρήσουν σε χωριστή συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασιών (για χαρτί, γυαλί, μέταλλα και πλαστικά), κάτι που αν υποστηριχθεί και από μέτρα ενημέρωσης των πολιτών, αλλά και από οικονομικά εργαλεία όπως το «πληρώνω όσο πετάω», αναμένεται να βελτιώσει τόσο την ποιότητα της ανακύκλωσης (συλλογή καθαρών υλικών, υψηλότερης αξίας, χωρίς προσμίξεις), όσο και το επίπεδο συμμετοχής και υποστήριξης των πολιτών (που σήμερα αμφιβάλουν – και όχι άδικα – για την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του συστήματος των μπλε κάδων).

Η χαμηλή αποδοτικότητα των μπλε κάδων αποδεικνύεται από το –διαχρονικά- υψηλό υπόλειμμα που προκύπτει από τα ΚΔΑΥ (κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών), που κυμαίνεται στο 40% χωρίς τάσεις βελτίωσης από χρόνο σε χρόνο.

Επιπλέον, το συνολικό ποσοστό ανακύκλωσης μέσω των ΣΕΔ δεν φαίνεται να ακολουθεί τους ρυθμούς αύξησης που παρατηρούνται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες – άρα είναι προφανής η ανάγκη βελτίωσης.

Για τη σωστή οργάνωση των προγραμμάτων συλλογής των τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασιών προτείνουμε να εισαχθεί ένα σαφές και ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα, τόσο για την κάλυψη των δήμων σε πανελλαδικό επίπεδο όσο και για τους ενδιάμεσους στόχους ανακύκλωσης για κάθε ρεύμα, ώστε να επιτευχθεί ο εθνικός στόχος ανακύκλωσης 50% κ.β για το γυαλί, χαρτί, πλαστικό και μέταλλα έως το 2020.

Τα στοιχεία για το χρονοδιάγραμμα και τους ενδιάμεσους στόχους της ανακύκλωσης μπορούν να προκύψουν από πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος ξεχωριστής συλλογής των τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας σε αντιπροσωπευτικούς δήμους της χώρας, ή από δεδομένα από άλλους δήμους σε χώρες της ΕΕ.

Ωστόσο, η χωριστή συλλογή αποβλήτων συσκευασιών δεν είναι αρκετή! Θα πρέπει να συνδυαστεί με την υποχρεωτική εισαγωγή του καφέ κάδου για τη συλλογή των βιοαποβλήτων σε όλους τους δήμους της χώρας, πάνω σε ένα σαφές χρονοδιάγραμμα (όπως περιγράφεται παραπάνω για τα απόβλητα συσκευασιών) και με ευθύνη των δήμων. Ο εθνικός στόχος για ξεχωριστή συλλογή βιοαποβλήτων πρέπει να ανέλθει τουλάχιστον στο 30% κ.β ως το 2020.

Σε αυτό το επίπεδο είναι απαραίτητη και η κεντρική στήριξη των δήμων από το ΥΠΕΚΑ, τις περιφέρειες και τον ΕΟΑΝ, για παροχή τεχνογνωσίας και συγκεκριμένων οδηγιών για το σχεδιασμό και υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών.

Τα βιοαπόβλητα που συλλέγονται στους καφέ κάδους θα οδηγούνται είτε σε τοπικές/δημοτικές μονάδες κομποστοποίησης, ή σε κεντρικές μονάδες κομποστοποίησης/αναερόβιας επεξεργασίας ή σε κεντρικές μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων στις οποίες θα πρέπει να προβλέπεται χωριστό ρεύμα επεξεργασίας των οργανικών, με μειωμένο τέλος εισόδου.

Στους δήμους πρέπει να δίνεται η δυνατότητα να συνάπτουν συμβάσεις με ιδιώτες για την χωριστή συλλογή και διαχείριση των βιοαποβλήτων ή και των αποβλήτων συσκευασιών και χαρτιού, όταν το κόστος διαχείρισης μέσω των ιδιωτικών συμβάσεων είναι ίσο ή μικρότερο από το κόστος διαχείρισης στις κεντρικές μονάδες κομποστοποίησης ή στις κεντρικές μονάδες επεξεργασίας, ή όταν τέτοιες μονάδες δεν υφίστανται σε περιφερειακό επίπεδο.

Επίσης, θα πρέπει να προβλεφθεί η απλοποίηση και διευκόλυνση της αδειοδότησης είτε δημοτικών, είτε ιδιωτικών, μικρών και μεσαίων μονάδων κομποστοποίησης και η δυνατότητα χωροθέτησης τους στον αστικό ιστό.
Το ίδιο πρέπει να προβλέπεται και για τα πράσινα σημεία ή κέντρα ανακύκλωσης σε δημοτικό επίπεδο. Επίσης, κάθε δήμος θα μπορεί να έχει τη δυνατότητα να αναθέσει σε ιδιωτικούς φορείς ή σε κοινωνικές επιχειρήσεις τον σχεδιασμό και κατασκευή των πράσινων σημείων.

Σε όσους δήμους δεν συνεργάζονται με τα ΣΕΔ ή με δική τους ευθύνη δεν οργανώσουν προγράμματα ξεχωριστής συλλογής αποβλήτων συσκευασιών και βιοαποβλήτων, το αργότερο ως το 2017 και για κάλυψη τουλάχιστον του 50% του πληθυσμού τους, θα πρέπει να προβλέπονται διοικητικές κυρώσεις και πρόστιμα κατά αναλογία εκείνων που θα πληρώσει η χώρα αν αποτύχει να εκπληρώσει τους εθνικούς στόχους. Τα πρόστιμα θα επιβάλλονται στους δήμους που δεν έχουν ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις τους. Αντίθετα, στους δήμους που έχουν προχωρήσει σε μεγαλύτερο βαθμό από τον προβλεπόμενο, είτε στην κάλυψη του πληθυσμού είτε στο ποσοστό συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών, θα αποδίδεται πρόσθετη αναλογική χρηματοδότηση για διαχείριση απορριμμάτων, ως επιβράβευση για την επιτυχία τους.

Σχετικά με τη διαχείριση των βιοαποβλήτων, θα πρέπει να εισαχθεί ξεχωριστός στόχος για την οικιακή κομποστοποίηση, ειδικά για αραιοκατοικημένους δήμους και για τα νησιά. Προτείνεται ενδεικτικά ο στόχος κάλυψης 5-10% του πληθυσμού με οικιακούς κομποστοποιητές, έως το 2020.

Ειδικά για την ανακύκλωση χαρτιού, θα πρέπει να προβλέπεται και η συμβολή των παραγωγών του έντυπου χαρτιού (εφημερίδες, περιοδικά) είτε μέσω της δημιουργίας ενός νέου ΣΕΔ είτε μέσω συνεργασίας με υπάρχοντα ΣΕΔ.

Όλο το παραπάνω μοντέλο για την ενίσχυση της ανακύκλωσης θα πρέπει να συνοδεύεται από υποχρεωτικές δράσεις ενημέρωσης των πολιτών, με ευθύνη του κάθε δήμου για διαρκή και συστηματική υποστήριξη των πολιτών, τόσο μέσω της δημιουργίας ιστοσελίδας για την πρόληψη και την ανακύκλωση (που θα πρέπει άμεσα να δημιουργήσει ο κάθε δήμος), όσο και με στοχευμένες δράσεις σε σχολεία σε συνεργασία με κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και το υπουργείο παιδείας.

Απαραίτητο κρίνουμε και το μέτρο της χωριστής χρέωσης της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης στα ταμεία των καταστημάτων, ως μέτρο πρόληψης αποβλήτων συσκευασίας.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η ενίσχυση της ανακύκλωσης απαιτεί και την εισαγωγή οικονομικών εργαλείων, ενός μοντέλου κινήτρων στους πολίτες και στους δήμους για την πρόληψη απορριμμάτων και τη συμμετοχή στην ανακύκλωση. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουμε την εθελοντική εφαρμογή του μοντέλου «πληρώνω όσο πετάω», από όσους δήμους το επιθυμούν.

Μέτρα για διαφάνεια και λογοδοσία.

Σχετικά με τις υποχρεώσεις των ΣΕΔ και του ΕΟΑΝ για κατάθεση ετήσιων απολογιστικών εκθέσεων καθώς και του προγραμματισμού τους – με τα αντίστοιχα οικονομικά στοιχεία – προτείνουμε οι εκθέσεις αυτές να δημοσιεύονται επίσημα στην ιστοσελίδα τους για ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων.

Επίσης, οι εκθέσεις απολογισμού που συντάσσει το ΥΠΕΚΑ για την πρόοδο της ανακύκλωσης και πρόληψης και για την πορεία επίτευξης των εθνικών στόχων πρέπει να δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ.

Μέτρα μη συμμόρφωσης των περιφερειών στα εθνικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων.

Σχετικά με το άρθρο 17, που προβλέπει ότι σε κάθε αναθεώρηση ΠΕΣΔΑ η γνώμη του ΥΠΕΚΑ έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, προτείνουμε να τροποποιηθεί ως εξής. «οι περιφέρειες σε κάθε αναθεώρηση του σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων θα πρέπει τεκμηριωμένα να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση τους με τον εθνικό σχεδιασμό. Σε περίπτωση αποτυχίας επίτευξης των εθνικών στόχων, με αποδεδειγμένη ευθύνη συγκεκριμένων περιφερειών, τα πρόστιμα μη συμμόρφωσης θα μεταφέρονται αυτόματα στις περιφέρειες που είναι υπεύθυνες για αυτό»

Συμπεράσματα

Συνοπτικά αυτά που προτείνουμε είναι

1. Υποχρεωτική εισαγωγή του καφέ κάδου σε όλους τους δήμους της χώρας για την ξεχωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων και με τη δυνατότητα υλοποίησης των προγραμμάτων από ιδιώτες. Διακριτός στόχος 5-10% κάλυψης του πληθυσμού με οικιακούς κομποστοποιητές ως το 2020 με προτεραιότητα στα νησιά και στους αραιοκατοικημένους δήμους. Ο εθνικός στόχος για ξεχωριστή συλλογή βιοαποβλήτων πρέπει να ανέλθει τουλάχιστον στο 30% κ.β ως το 2020.

2. Για τα απόβλητα συσκευασίας συμφωνούμε με το προτεινόμενο μέτρο χωριστής συλλογής τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων (χαρτί, γυαλί, μέταλλα, πλαστικό) σε όλους τους δήμους και προτείνουμε να οριστεί σαφές χρονοδιάγραμμα για το ποσοστό κάλυψης του πληθυσμού μετά από πιλοτικά προγράμματα σε αντιπροσωπευτικούς δήμους της χώρας. Προτείνουμε να δίνεται η δυνατότητα στους δήμους να οργανώσουν αυτά τα προγράμματα με δική τους ευθύνη, και σε συνεργασία με ιδιώτες. Επίσης, προτείνουμε τη συμβολή παραγωγών έντυπου τύπου στην ανακύκλωση χαρτιού, είτε μέσω ξεχωριστού ΣΕΔ, είτε με συνεργασία με υπάρχον ΣΕΔ. Τα σημεία συλλογής των συσκευασιών θα πρέπει να περιλαμβάνουν εκτός από χώρους συνάθροισης – όπως προβλέπει το νομοσχέδιο – και τα super markets.

3. Για τη μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης προτείνουμε την ξεχωριστή χρέωση της στα ταμεία πώλησης.

4. Υποχρεωτικά προγράμματα ενημέρωσης πολιτών και συστηματική υποστήριξη των πολιτών για θέματα πρόληψης απορριμμάτων και ανακύκλωσης μέσα από ειδικά σχεδιασμένη ιστοσελίδα των δήμων. Υποχρεωτικά προγράμματα ενημέρωσης και στοχευμένες δράσεις στα σχολεία, σε συνεργασία με τα κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

5. Διοικητικές κυρώσεις και πρόστιμα στους δήμους και περιφέρειες που δεν θα ανταποκριθούν στο σχεδιασμό και οργάνωση προγραμμάτων ξεχωριστής συλλογής για τα ρεύματα συσκευασιών, χαρτιού και βιοαποβλήτων. Επιβράβευση, με πρόσθετη χρηματοδότηση, σε όσους δήμους προχωρήσουν με γρηγορότερα βήματα στα παραπάνω.

6. Μέτρα λογοδοσίας και διαφάνειας για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (ΣΕΔ, δήμοι, περιφέρειες, ΕΟΑΝ, ΥΠΕΚΑ).

7. Διοικητική στήριξη των δήμων από τον ΕΟΑΝ και ΥΠΕΚΑ για το σχεδιασμό και υλοποίηση των προγραμμάτων ανακύκλωσης – με ιδιαίτερη έμφαση στα βιοαπόβλητα.

8. Θεσμοθέτηση του «πληρώνω όσο πετάω» για εθελοντική εφαρμογή από τους δήμους

Αγαπητοί κύριοι εδώ και τέσσερα χρόνια ασχολούμε με την βιομάζα και δεν μπορώ να καταλάβω για ποιο λόγο στην ελλάδα δεν την εκμεταλευόμαστε.Σε όλη την ευρώπη υπάρχουν εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιομάζα ενώ στην αττική κανένα κάτι ακούστηκε ότι ετοιμάζονται στην βόρειο ελλάδα αλλά και πάλι σκεφτείτε παρακαλώ το πόση ενέργεια πάει χαμένη κάθε χρόνο στην αττική.Ενα ακόμα που θα ήθελα να αναφερθώ είναι το πέλλετ το οποίο είναι το πιο οικολογικό και φιλικό στην φύση καύσιμο και όμως στην ελλάδα ούτε επιδοτείτε,ούτε σε κοινωνικά τιμολόγια υπάρχει το αντίθετο μάλιστα φορολογείται και με φπα23% ενώ τα ξύλα είναι στο 13%.Παρακαλώ κύριοι δείτε με σοβαρότητα το πέλλετ όπως το βλέπει και η υπόλοιπη ευρώπη η οποία έχει και αύξηση (ιταλία,γερμανία,ισπανία,μεγάλη βρεταννία) 200-300% σε κατανάλωση από το 2011 έως το 2013.Μην μείνουμε πάλι τελευταίοι όπως και με την πετρελαιοκίνηση.Ευχαριστώ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Επιστημονικός μη κερδοσκοπικός Οργανισμός Συμβολής στην Βιώσιμη Ανάπτυξη
National Member of the International Solid Waste Association
Site: ^[12], e-mail: ^[13]

ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕΔΣΑ
Για το Σχέδιο Νόμου
«Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων»

H Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), είναι επιστημονικός, μη κερδοσκοπικός Οργανισμός που σήμερα αριθμεί πάνω από 600 μέλη από όλους τους φορείς (ΑΕΙ/AΤΕΙ, στελέχη Υπουργείων, ΦοΔΣΑ και ΟΤΑ, μελετητές, κατασκευαστικές εταιρίες, προμηθευτές, παρόχους υπηρεσιών, Οικολογικές Οργανώσεις κ.ά.), που ασχολείται αποκλειστικά με θέματα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΔΣΑ). Υπό την ιδιότητά της αυτή η ΕΕΔΣΑ προσπαθεί να συμβάλει στην κατεύθυνση επίλυσης των σύνθετων προβλημάτων της ΔΣΑ με διάφορους τρόπους, μεταξύ των οποίων είναι και η συμμετοχή της σε δημόσιες διαβουλεύσεις αλλά και η εν γένει έκφραση των απόψεών της με παρεμβάσεις της για τα σημαντικά ζητήματα που άπτονται της ΔΣΑ στη χώρα μας.
Σκοπός της εταιρείας είναι η προαγωγή της εφαρμογής αποδεκτών πολιτικών, μεθόδων και συστημάτων Δ.Σ.Α. και η καλλιέργεια των σχετικών επιστημονικών μεθόδων και εφαρμογών με απώτερο στόχο τη συμβολή στη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία της ποιότητας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας και την προστασία και εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας, κατ’ εφαρμογής της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας και των αρχών της αειφορίας.
Υπό το πρίσμα αυτό, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΔΣΑ στο πλαίσιο της διαβούλευσης του νομοσχεδίου του θέματος, διατυπώνει τις ακόλουθες απόψεις:
Είναι κοινός τόπος ότι η χώρα μας απέχει σημαντικά από τη σύγχρονη και ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων. «Σήμερα» μας δίνεται η ευκαιρία μέσω του Νόμου για την «Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων» για τον επιτυχημένο σχεδιασμό και την αποτελεσματική εφαρμογή των ολοκληρωμένων δράσεων ανακύκλωσης αλλά και ανάκτησης που απαιτούν συντονισμένη συνεργασία των παραγωγών και των διαχειριστών αποβλήτων αλλά και συστηματική ενημέρωση των πολιτών.
Σκοπός της διαβούλευσης πρέπει να είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση βιώσιμων λύσεων διαχείρισης με σεβασμό στην ιεράρχηση των τεχνολογιών διαχείρισης και στόχο την εκπλήρωση των περιβαλλοντικών στόχων αλλά συγχρόνως και τη στήριξη της εθνικής οικονομίας, ιδιαίτερα κάτω από την παρούσα δύσκολη οικονομική συγκυρία.
Ακολούθως παρατίθενται τα σχόλια, οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις της ΕΕΔΣΑ, τόσο γενικά, όσο και κατ’ άρθρο:

(Α) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

(Α.1) Διάρκεια διαβούλευσης:Ο Ν. 2939/2001, είναι ένα σημαντικότατο νομοθέτημα, που άλλαξε άρδην την κατάσταση στον τομέα της Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων έως και σήμερα, δηλαδή για 13 και πλέον έτη, και συνεχίζει. Το παρόν νομοσχέδιο, αφού εγκριθεί, αναμένεται επίσης να επηρεάσει δραστικά το χώρο για πολλά έτη ακόμη. Για τόσο σημαντικά νομοθετήματα λοιπόν, κρίνεται εντελώς ανεπαρκής ο χρόνος διαβούλευσης που διατέθηκε, είτε ο αρχικός είτε και ο επεκταθείς μέχρι 08/12/2014. Έτσι αποτρέπεται η ουσιαστικότερη δυνατή διαβούλευση, που είναι το ζητούμενο.
(Α.2) Παράλειψη της συνεργασίας με τους άμεσα αρμοδίους: Η ΕΕΔΣΑ έχει το πλεονέκτημα εκ της φύσεως της, λόγω του ότι έχει μέλη από όλους τους επιστημονικούς και επαγγελματικούς χώρους, να εισπράττει τον απόηχο των αντιδράσεων σχεδόν του συνόλου των εμπλεκομένων. Επειδή το προτεινόμενο νομοθέτημα είναι πάρα πολύ σημαντικό, και άπτεται όχι μόνο του περιβάλλοντος αλλά και πολλών άλλων τομέων (π.χ. οικονομία, φορολογία, ανταγωνισμός, ποινική δικονομία, εταιρικό δίκαιο κ.λπ.), θα έπρεπε ήδη από τη φάση της προετοιμασίας του να είχε προηγηθεί συνεργασία με τους άμεσα εμπλεκόμενους (π.χ. ΟΤΑ, ΦΟΔΣΑ, ΣΕΔ κ.ά.). Παρά ταύτα, διαπιστώνουμε ότι ουδείς εξ’ αυτών είχε πρότερη γνώση της προετοιμασίας του νομοσχεδίου.
(Α.3) Κωδικοποίηση νομοθεσίας:
Το σχέδιο νόμου προβλέπει περίπου 14 σημαντικές τροποποιήσεις του ν. 2939/2001 «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων – Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων (ΕΟΕΔΣΑΠ) και άλλες διατάξεις».
Παράλληλα ο ν. 2939/2001 είχε υποστεί τροποποιήσεις με την ΚΥΑ 9268/469/2007 (Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ) ενώ ταυτόχρονα έρχεται να τροποποιήσει και κάποια άρθρα του ν. 4042/2012. Όλες αυτές οι τροποποιήσεις δημιουργούν σύγχυση και προβλήματα στην ορθή εφαρμογή.
Προτείνεται στo πλαίσιo της απλοποίησης της νομοθεσίας η κατάργηση άλλων προηγούμενων νόμων και η ενσωμάτωση όλων σε ενιαίο νόμο.
(Α.4) Σχέση ΟΤΑ – ΣΕΔ για τα υλικά συσκευασίας: Ένα κομβικό σημείο, όσον αφορά την εναλλακτική διαχείριση υλικών συσκευασίας, είναι η σχέση ΟΤΑ-ΣΕΔ. Στη σημείο αυτό το προτεινόμενο νομοσχέδιο περιέχει μία σημαντική νομοτεχνική ατέλεια. Ειδικότερα: Σύμφωνα με το άρθρο 8, παρ. 1 του ν. 2939/2001, διακρίνονται δύο εναλλακτικές περιπτώσεις: Η υποπερίπτωση (α) κατά την οποία η εναλλακτική διαχείριση οργανώνεται μόνο από τους υπόχρεους φορείς διαχείρισης των αποβλήτων (ΟΤΑ, ΦΟΔΣΑ) και η υποπερίπτωση (β), κατά την οποία αυτή οργανώνεται από τα ΣΕΔ συσκευασιών σε συνεργασία με τους φορείς της υποπερίπτωσης (α). Το ότι αυτές οι δύο υποπεριπτώσεις (α) και (β) είναι εναλλακτικές φαίνεται σαφώς από τη διατύπωση της πρώτης πρότασης του άρθρου 8 παρ. 2 του ν. 2939/2001.
Όμως, σε αντίθεση με αυτό, όλες οι διατάξεις του προτεινόμενου νομοσχεδίου αγνοούν τη δυνατότητα της υποπερίπτωσης (α) και θεσπίζουν ωσάν να υπάρχει μόνο η υποπερίπτωση (β), δηλαδή της συνεργασίας ΣΕΔ-ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ. Αυτό αυτόματα καθιστά νομικά έωλο το νομοσχέδιο, αφού αν ένας ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ επιλέξει την υποπερίπτωση (α), υπάρχει κενό νομοθεσίας για όλα τα υπόλοιπα θέματα.
(Α.5) Περιορισμοί και μέτρα οικονομικής φύσεως χωρίς οικονομοτεχνική τεκμηρίωση και μάλιστα με «οριζόντιο» τρόπο: Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο τίθεται περιορισμός όσον αφορά δεδομένα της οικονομικής διαχείρισης των ΣΕΔ και καθορίζονται στοιχεία οικονομικής φύσεως σε πολλές παραμέτρους (π.χ. ύψος αποθεματικών, ύψος διοικητικού κόστους, ύψος εγγυοδοσίας κ.ά.).
Μία πρώτη παρατήρηση είναι ότι τα μέτρα αυτά είναι «οριζόντιου» τύπου, πανομοιότυπα για όλα τα ΣΕΔ κάθε φύσεως, κάτι που δεν είναι καθόλου λογικό, αφού υπάρχει τεράστια ποικιλομορφία ΣΕΔ και τρόποι εφαρμογής τους (π.χ. από περίπου μονοπωλιακά έως και πολύ περισσότερα, από πανελλαδικής εμβέλειας έως τοπικής ή έως και ατομικά συστήματα, άλλα αφορούν υλικά με σημαντική οικονομική αξία και άλλα όχι, κ.λπ.).
Κατά δεύτερον, πριν τη θέσπιση τέτοιων μέτρων και περιορισμών θα έπρεπε να έχει υπάρξει πάρα πολύ στερεή οικονομοτεχνική ανάλυση, ώστε να τεκμηριώνεται η σκοπιμότητα, η αναλογικότητα αλλά και η βιωσιμότητα των ποσοτικών μέτρων και περιορισμών, κάτι που δεν προκύπτει από την τεκμηρίωση του σχεδίου νόμου.
(Α.6) Αποσαφήνιση των υποχρεώσεων των ΣΕΔ έναντι της πολιτείας
Συμφωνούμε απόλυτα με τον αποσαφήνιση των υποχρεώσεων των ΣΕΔ , θα πρέπει επιπρόσθετα όμως οι συμβάσεις (που αποτελούν υποχρεώσεις) των ΣΕΔ με τους Δήμους (όπου υπάρχει συνεργασία) να κατατίθενται για γνώμη προς τον ΕΟΑΝ πριν την υπογραφή τους. Επίσης να ληφθεί μέριμνα για τις ήδη υπογραφείσες συμβάσεις να δύναται να αναθεωρηθούν νωρίτερο από την προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης τους στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του σχεδίου νόμου.
(Α.7) Αυστηροποίηση του ελέγχου των ΣΕΔ, με την εισαγωγή δικλείδων ασφαλείας στη λειτουργία τους, προκειμένου να βελτιωθεί ο τρόπος που σήμερα χρησιμοποιούν τα χρήματα που συγκεντρώνουν.
Ανεξάρτητα από τις επιμέρους επιφυλάξεις μας, που αναπτύσσονται στον κατ’ άρθρο σχολιασμό, συμφωνούμε με την κατεύθυνση να θεσπιστούν δικλείδες ασφαλείας, όπως το όριο στα αποθεματικά των ετήσιων εσόδων των ΣΕΔ, με σκοπό τα χρήματα αυτά να διοχετευθούν για την ενίσχυση της ανακύκλωσης τόσο σε πάγιες επενδύσεις, αλλά και να αποκτήσει το νομικό πλαίσιο βαθμούς ελευθερίας, ώστε να είναι δυνατή η ρύθμιση της επιδότησης προς Δήμους, αναλόγως με την εκπλήρωση στόχων ανακύκλωσης.
(Α.8) Λοιπά γενικά σχόλια
• Είναι βέβαιο ότι η ανακύκλωση πρέπει να καλύψει συστηματικά και άλλα υλικά, να επεκταθεί γεωγραφικά και να αναβαθμιστεί με βελτιστοποίηση της διαλογής στην πηγή αλλά και λειτουργία περισσότερων Κέντρων Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών (ΚΔΑΥ) και Μονάδων Μηχανικής και Βιολογικής Επεξεργασίας (ΜΒΕ) προκειμένου να εξασφαλίζονται η αξιοποίηση των βιοαποβλήτων για παραγωγή compost και η περαιτέρω ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών.
• Από όλον αυτόν τον κύκλο της ανακύκλωσης (με διαλογή στην πηγή, ΚΔΑΥ και ΜΒΕ) είναι αναπόφευκτο να παράγεται υπόλειμμα, τμήμα του οποίου μπορεί να αξιοποιείται για ανάκτηση ενέργειας, σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία και πρακτική. Η ανακύκλωση υλικών και η ενεργειακή αξιοποίηση αποτελούν συμπληρωματικές λύσεις και συνυπάρχουν σε ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων. Η διεθνής εμπειρία καταδεικνύει ότι οι κοινωνίες που εφαρμόζουν σε μεγάλο βαθμό την ενεργειακή αξιοποίηση εμφανίζουν εξίσου υψηλές επιδόσεις και στην ανακύκλωση.
• Κρίνεται σκόπιμο να υπάρχει εθνική πολιτική στον τομέα αυτόν, όπως υποχρεωτική δημιουργία πράσινων σημείων, ώστε ο πολίτης να έχει τη δυνατότητα να διαχωρίσει ανά είδος υλικού αλλά και να συμμετέχει σε δράσεις πρόληψης .

(Β) ΚΑΤ’ ΑΡΘΡΟ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
(Β.1) ΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 2939/2001 ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΕΔ
ΑΡΘΡΟ 1
Υποχρεωτική συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας.

Κατ’ αρχάς κινείται σε σωστή κατεύθυνση η υποχρέωση για συλλογή 4 ρευμάτων υλικών συσκευασίας, με δυνατότητα εξαιρέσεων όπου δεν είναι τεχνικοοικονομικά ή περιβαλλοντικά-χωροταξικά εφικτό. Είναι σε συμφωνία με τις κατευθύνσεις της οδηγίας 2008/98 και του ν. 4042/2012, για χωριστή συλλογή των αντίστοιχων 4 ρευμάτων υλικών.
Αν η διάταξη αυτή παραμείνει ως έχει, θα πρέπει τουλάχιστον να προστεθεί η απαίτηση πριν την έγκριση από τον ΕΟΑΝ να έχει προηγηθεί γνωμοδότηση του οικείου Δήμου επί της αιτιολογημένης έκθεσης του ΣΕΔ.
Πέραν τούτου, σε σχέση με τη συγκεκριμένη διάταξη, έχουμε και τις κάτωθι παρατηρήσεις:
α) Σε περίπτωση που υιοθετηθεί η εναλλακτική λύση του άρθρου 8, παρ. 1α του ν. 2939/2001, δηλ. η οργάνωση από τον ΟΤΑ / ΦΟΔΣΑ χωρίς συνεργασία με ΣΕΔ, δεν νοείται να απαιτείται η γνωμοδότηση του ΣΕΔ.
β) Από την διατύπωση του άρθρου, ότι εισηγείται «το ΣΕΔ», δίδεται η εντύπωση ότι υπάρχει και θα υπάρχει στο διηνεκές ένα και μόνο ΣΕΔ συσκευασιών. Όμως ούτε τώρα ισχύει αυτό, και σε κάθε περίπτωση ο νόμος επιτρέπει την ίδρυση και επιπλέον ΣΕΔ συσκευασιών. Άρα, υπαρχόντων περισσοτέρων του ενός ΣΕΔ, δεν είναι σαφές ποιο από όλα τα ΣΕΔ συσκευασιών θα γνωμοδοτεί και ούτε πως επιλέγεται αυτό.
γ) Έλλειψη χρονοδιαγράμματος: Ενώ καθίσταται υποχρεωτική η χωριστή συλλογή 4 υλικών συσκευασίας, δεν τίθεται κανένα χρονοδιάγραμμα για αυτό. Αυτό δίνει κατ’ αρχάς την εντύπωση, ότι δεν τίθεται κανείς χρονικός περιορισμός, κάτι που μπορεί να καταστήσει τη διάταξη σε μεγάλο βαθμό ανενεργή. Αν όμως αυτό συνδυαστεί με την πρόβλεψη του άρθρου 27 του ν. 4042/2011, ότι η χωριστή συλλογή σε 4 υλικά οργανώνεται έως το 2015, ίσως δίνεται η εντύπωση, ότι όσοι ΟΤΑ δεν έχουν προλάβει να οργανώσουν χωριστή συλλογή σε 4 υλικά μέχρι την 01/01/2015 (ή διασταλτικά την 01/01/2016) θα καθίστανται αυτόματα παράνομοι. Το ίδιο ισχύει και για τα ΣΕΔ. Για τον λόγο αυτόν, αν η διάταξη για την χωριστή συλλογή σε 4 υλικά παραμείνει τελικά ως έχει, ως καθολική απαίτηση, τότε θα πρέπει να τεθεί εύλογη προθεσμία συμμόρφωσης ενός ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ αλλά και των ΣΕΔ με αυτήν τη απαίτηση.
δ) Μέχρι τώρα, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των υλικών συσκευασίας συλλέγονται από κοινού σε έναν ενιαίο κάδο (μπλε κάδο). Ένα μεγάλο πρόβλημα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι η μείωση συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας (ιδίως του χαρτιού και των μετάλλων), λόγω της αφαίρεσής τους από τους μπλε κάδους από πλανόδιους. Θέλει πάρα πολύ μεγάλη προσοχή το γεγονός ότι η χωριστή συλλογή 4 υλικών συσκευασίας χωριστά, διευκολύνει πάρα πολύ τους πλανόδιους στην κλοπή των υλικών αυτών, αφού θα είναι ήδη προδιαλεγμένα. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην πρόνοια για κατάλληλα μέτρα και δράσεις, μπορεί όμως επίσης να ληφθεί υπόψη στην κατάρτιση του χρονοδιαγράμματος.
ε) Ευθύνη για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων
Οποιαδήποτε και από τις δύο εναλλακτικές λύσεις του άρθρου 8 παρ. (1α) και παρ. (1β) επιλεγεί (οργάνωση μόνο από ΟΤΑ / ΦΟΔΣΑ ή οργάνωση από συνεργασία ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ με ΣΕΔ συσκευασιών), αυτό δεν συνάδει με το προστιθέμενο εδάφιο (δ) του ίδιου άρθρου (8.1), με το οποίο ορίζεται ότι σε κάθε περίπτωση την ευθύνη για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων για την ανάκτηση και ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασιών έχουν μόνο τα ΣΕΔ. Όταν δηλαδή υπάρχει συναρμοδιότητα για την υλοποίηση, δεν είναι λογικό να υπάρχει αποκλειστική ευθύνη για την τυχόν αστοχία. Επιπρόσθετα μάλιστα, η προστιθέμενη διάταξη – άρθρο (8.1.δ) είναι σε ευθεία αντίθεση με την υπάρχουσα και διατηρούμενη διάταξη – άρθρο (8.1.α) του ν. 2939/2001, με βάση όσα έχουν προαναφερθεί.
ΑΡΘΡΟ 2
Ετήσιες Εκθέσεις
Θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη ώστε τις αντίστοιχες εκθέσεις να υποβάλουν και οι ΟΤΑ / ΦΟΔΣΑ, σε κάθε περίπτωση που για τα υλικά συσκευασίας επιλέγουν την εφαρμογή της πρόβλεψης του άρθρου (8.1.α.) του ν. 2939/2001.
ΑΡΘΡΟ 3
Ρυθμίσεις για όσους εγγράφονται σε ΣΕΔ αργότερα από την ημερομηνία που ξεκίνησε η σχετική υποχρέωση.
Η πρόβλεψη κρίνεται δίκαιη και σε σωστή κατεύθυνση. Θα πρέπει όμως να προβλεφθεί επίσης η δυνατότητα καταβολής του ποσού που θα κριθεί ότι οφείλεται, σε περισσότερες των μίας δόσεων, βάσει διακανονισμού, αν από τα οικονομοτεχνικά στοιχεία προκύπτει πολύ μεγάλη δυσχέρεια καταβολής του σχετικού ποσού άπαξ. Η κρίση περί τούτου θα γίνεται από τον ΕΟΑΝ κατόπιν αιτήματος του ενδιαφερόμενου / υπόχρεου και τεκμηριωμένης εισήγησης του ΣΕΔ.
ΑΡΘΡΟ 4
Υποχρεώσεις φορέων λειτουργίας μεγάλων χώρων συνάθροισης κοινού και μέσων μαζικής μεταφοράς
Η θέσπιση σχετικής υποχρέωσης των εν λόγω φορέων για χωριστή συλλογή σε 4 κατηγορίες υλικών συσκευασίας, κρίνεται προς την ορθή κατεύθυνση.
Οι παρατηρήσεις μας είναι:
α) Δεν τίθεται κανένα χρονοδιάγραμμα, κάτι που κινδυνεύει να καταστήσει τη διάταξη ανενεργή.
β) Προτείνεται να προστεθεί πως η σχετική υποχρέωση θα περιλαμβάνεται και στην περιβαλλοντική αδειοδότηση και στην άδεια λειτουργίας των εν λόγω φορέων, εφόσον αυτοί εμπίπτουν στις διατάξεις που επιβάλλουν την έκδοση των ως άνω αδειών.
γ) Επειδή τα απόβλητα που παράγονται από τους περισσότερους από αυτούς (π.χ. θέατρα, κινηματογράφοι κ.λπ.) σύμφωνα με τους ορισμούς της νομοθεσίας ανήκουν στα Δημοτικά Απόβλητα, και επειδή με βάση το ν. 2939/2001, άρθρο 8, υπόχρεοι φορείς διαχείρισης των δημοτικών αποβλήτων είναι οι ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ είτε αυτοτελώς είτε σε συνεργασία με ΣΕΔ, θα πρέπει να διασαφηνιστεί ο ρόλος του καθενός από αυτούς με τους υπόχρεους φορείς του παρόντος άρθρου, και η κατανομή αρμοδιοτήτων και ευθυνών. (π.χ. ποιος τα συμπεριλαμβάνει σε ετήσιες εκθέσεις, με ποια διαδικασία κ.λπ.).
Άρθρο 6
Συνέπειες μη συμμόρφωσης με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία
Η παρούσα διάταξη αφορά τα τυχόν πρόστιμα που επιβάλλονται στην Ελληνική Δημοκρατία λόγω παραβιάσεων της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας, και προβλέπει τη μετακύλησή τους στα αρμόδια ΣΕΔ.
Οι συναρμόδιοι για την οργάνωση των προγραμμάτων αλλά και οι συνυπεύθυνοι για τον έλεγχο τήρησης και εφαρμογής τους είναι πολλοί και δρουν συνεργιστικά (ενδεικτικά: ΣΕΔ, ΟΤΑ, ΦΟΔΣΑ, ΕΟΑΝ, ΥΠΕΚΑ, ΥΠΕΣ, ΣΔΟΕ κ.λπ.). Με βάση αυτό, δεν είναι λογικό το σύνολο του εκάστοτε προστίμου να μετακυλίεται δίχως άλλο στα ΣΕΔ. Τουλάχιστον, θα πρέπει αρμοδίως να κρίνεται το μερίδιο ευθύνης των ΣΕΔ, να δίνεται το δικαίωμα στα ίδια τα ΣΕΔ να υπερασπιστούν τη θέση τους, και ακολούθως να γίνεται μετακύλιση του εκτιμώμενου ποσοστού συνευθύνης τους.
Άρθρο 9
Ρυθμίσεις για την εύρυθμη λειτουργία άνω του ενός ΣΕΔ που δραστηριοποιούνται στα ίδια ρεύματα αποβλήτων
Θεωρείται θετική διάταξη, που έρχεται να θεραπεύσει τυχόν στρεβλώσεις και αδικίες. Ως μόνη παρατήρηση, θεωρούμε πως θα πρέπει να υπάρχει ειδική μέριμνα για νεοϊδρυθέντα ΣΕΔ, και να μην εφαρμόζεται για ένα μεταβατικό διάστημα, μετά την έναρξη λειτουργίας τους (π.χ. για 3 έτη), αφού προφανώς η απόδοσή τους δεν μπορεί να είναι ακαριαία με την έναρξη αλλά σταδιακή, όπως άλλωστε έχει δείξει και η εμπειρία από τα υπάρχοντα ΣΕΔ (π.χ. τέτοια μέριμνα, μεταβατικής περιόδου 3- ετίας, υπάρχει ορθώς στο άρθρο 10).
Άρθρο 10
Θέσπιση χρηματικής εγγύησης καλής λειτουργίας
Ως μέτρο, η θέσπιση χρηματικής εγγύησης θεωρείται θετική. Οι παρατηρήσεις μας είναι οι ακόλουθες:
α) Το ύψος της εγγύησης καθορίζεται μεν από τον ΕΟΑΝ, όμως στην παράγραφο 3 αναφέρεται ότι μπορεί να φτάσει έως και το 50% των συνολικών ετήσιων εσόδων ή των συνολικών ετήσιων χρηματικών εισφορών του ΣΕΔ του προηγούμενου έτους. Επειδή η χρηματική εγγύηση σημαίνει δέσμευση του συγκεκριμένου ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό, το ποσοστό 50% είναι πάρα πολύ υψηλό, που μπορεί να είναι εκτός των ορίων βιωσιμότητας των ΣΕΔ.
β) Στην παρ. 8 ορίζεται, ότι περίπτωση μη έγκαιρης καταβολής της χρηματικής εγγύησης από το ΣΕΔ, ο ΕΟΑΝ επιβάλλει την προσωρινή διακοπή λειτουργίας του. Παρότι φαίνεται εύλογο, αυτό μπορεί να δημιουργήσει απρόβλεπτες συνέπειες στη περίπτωση ρευμάτων που υπάρχει μόνο ένα ΣΕΔ (π.χ. Λιπαντικά – Έλαια) ή που υπάρχει ένα ΣΕΔ με κυρίαρχη θέση. Γι αυτό προτείνεται πριν την προσωρινή διακοπή λειτουργίας του ΣΕΔ να υπάρχει μεταβατικό διάστημα προειδοποίησης κ.λπ.. Για την αποφυγή τέτοιων προβλημάτων ενδεχομένως μπορεί σε περίπτωση μη προσκόμισης της χρηματικής εγγύησης να δοθούν εναλλακτικές λύσεις όπως π.χ. δυνατότητα δέσμευσης συγκεκριμένου ποσού καταθέσεων από το αρμόδιο Υπουργείο κατόπιν ενεργειών του ΕΟΑΝ, κ.ά..
Άρθρο 11
Μείωση ειδικού αποθεματικού του άρθρου 5 του ν. 3220/2004 των ΣΕΔ
Η ρύθμιση έρχεται να θεραπεύσει υφιστάμενες στρεβλώσεις. Όμως, όπως έχει προαναφερθεί, δεν είναι λογικό να είναι οριζόντια για όλα τα ΣΕΔ, ενώ αυτό θα έπρεπε να αποφασιστεί για κάθε ΣΕΔ (ή για κάθε ρεύμα αποβλήτων) κατόπιν αναλυτικής και τεκμηριωμένης οικονομοτεχνικής προσέγγισης. Παραδείγματος χάριν, αν λόγω νομοθετικής ρύθμισης ένα ΣΕΔ πρέπει να επενδύσει σημαντικά ποσά έως μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μπορεί να χρειάζεται νωρίτερα αυξημένο αποθεματικό για να το αποδώσει σε επένδυση κ.λπ.. Οπότε και το ποσοστό αλλά και η οριζόντια εφαρμογή του χρήζει τεκμηρίωσης και επανεξέτασης.
Άρθρο 12
Επιτροπή Διαβούλευσης
α) Στην Επιτροπή διαβούλευσης προτείνουμε τη συμμετοχή της ΕΕΔΣΑ ενός σωματείου με σκοπό την προαγωγή της χρήσης αποδεκτών μεθόδων και συστημάτων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Δ.Σ.Α.) και τη καλλιέργεια των σχετικών επιστημονικών μεθόδων και εφαρμογών με απώτερο στόχο τη συμβολή στη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία της ποιότητας του περιβάλλοντος και την προστασία και εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας.
β) Θα πρέπει να καθορισθεί ο χαρακτήρας της Επιτροπής Διαβούλευσης, π.χ. παίρνει αποφάσεις; Εισηγείται στο Δ.Σ. του ΕΟΑΝ; Λαμβάνει εντολές από κάποιον; Εποπτεύεται από κάποιον; κ.λπ..
Άρθρο 13
Ρύθμιση θεμάτων διαχείρισης των ΑΕΚΚ
Στο συγκεκριμένο άρθρο θεσπίζεται ασυμβίβαστο μεταξύ ιδιοτήτων ατόμων σχετιζόμενα με ΣΕΔ για ΑΕΚΚ και ιδιοτήτων ατόμων που σχετίζονται με εγκατάσταση επεξεργασίας ΑΕΚΚ. Το εν λόγω άρθρο: ή πρέπει να επεκταθεί σε ΟΛΑ τα ΣΣΕΔ για την τήρηση ισονομίας μεταξύ των συστημάτων ή πρέπει αποσυρθεί και το αιτιολογικό του να ικανοποιηθεί με ισοδύναμα μέτρα (π.χ. εντατικοποίηση των ελέγχων, ρύθμιση κοστολογήσεων κλπ)
Η καθιέρωση ασυμβίβαστου κατά τις προβλέψεις του παρόντος σ/ν θα πλήξει τους πλέον οργανωμένους ανακυκλωτές (όσους έχουν κάνει σοβαρές επενδύσεις σε εξοπλισμό, διαθέτουν χώρους κλπ), προς όφελος των δραστηριοτήτων απλής διαχείρισης και είναι πιθανό να οδηγήσει σε σοβαρές αυξήσεις των τελών επεξεργασίας.
(Β2) ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Ν. 4042/2012 ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Άρθρο 15
Ελάχιστες απαιτήσεις συμμόρφωσης
α) Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 2939/6.08.2001 «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων – Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις» οι παραγωγοί αποβλήτων συσκευασιών υποχρεούνται να συμβάλλονται με ΣΕΔ για την ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας των προϊόντων. Πολλές φορές η εισφορά δεν έχει ανταποδοτικό όφελος αφού δεν είναι τεχνικά εφικτή η ανακύκλωση (π.χ. συσκευασίες τσιμέντου). Προτείνουμε για τη διασφάλιση της χρηστής διαχείρισης των εισφορών των υπόχρεων να τεθεί ως κριτήριο η αρχή της ανταποδοτικότητας αυτών. Σε περίπτωση που το ΣΕΔ αδυνατεί να προσφέρει τη διαχείριση των αποβλήτων των υπόχρεων τότε αυτός να απαλλάσσεται από τη σχετική υποχρέωση.
β) Επιτάχυνση των διαδικασιών αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων ή χαρακτηρισμού τους ως υποπροϊόντα που ικανοποιούν τις απαιτήσεις της 2008/98/ΕΕ. Απαραίτητη για τον αποχαρακτηρισμό η άμεση θέσπιση αυστηρών κριτηρίων από την κεντρική διοίκηση, απουσία ευρωπαϊκών κριτηρίων. Με αυτό τον τρόπο δίνεται κίνητρο και ενθάρρυνση για την αξιοποίηση των αποβλήτων από τη βιομηχανία. Ο αποχαρακτηρισμός των αποβλήτων μέσω της χρήσης τους ως υποπροϊόντα μειώνει τον όγκο των αποβλήτων άρα και της τελικής διάθεσής τους, αναπτύσσει μια νέα αγορά υλικών και διευκολύνει την αδειοδότηση της χρήσης τους.
γ) Τίθεται ποσοστό – άνω όριο για διοικητικό κόστος των ΣΕΔ. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αποσκοπεί σε κάτι ορθό, όμως η «οριζόντια» εφαρμογή του για όλα τα ΣΕΔ ανεξαρτήτως ρεύματος και εμβέλειας δεν γνωρίζουμε αν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη, βάσει οικονομοτεχνικών δεδομένων.
Άρθρο 16
Ποιοτικά κριτήρια για τον υπολογισμό των ποσοτήτων ανακύκλωσης
Στόχος πρέπει να είναι η μείωση του ποσοστού των αποβλήτων που θα καταλήγουν στη διάθεση (D) και η μεγιστοποίηση όλων των μορφών ανακύκλωσης αλλά και ανάκτησης των υπολειμμάτων, με επιδίωξη τη μεγιστοποίηση της αειφορικής αποδοτικότητας των πόρων και τη συνεισφορά στην «κυκλική οικονομία».
• Η ενεργειακή αξιοποίηση επεξεργασμένων αποβλήτων στη βιομηχανία ως δευτερογενή καύσιμα ή πρώτες ύλες μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της και ταυτόχρονα να συνεισφέρει στη λύση με το ελάχιστο δυνατό κόστος και με τέτοιο τρόπο που να ωφελεί το περιβάλλον. Αυτή η πρακτική προωθεί την ανάκτηση ενέργειας και υλικών στη βιομηχανία, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προτείνεται η θέσπιση ποιοτικών προδιαγραφών σε διαγωνισμούς για τη διαχείριση των ΑΣΑ μέσω σχετικής ΚΥΑ, ώστε τα υπολείμματα της ανακύκλωσης ως δευτερογενή καύσιμα να μπορούν να αξιοποιηθούν από τη βιομηχανία (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία).
• Θέσπιση ποιοτικών προδιαγραφών στο παραγόμενο RDF/SRF από τα υφιστάμενα ΕΜΑΚ ώστε αυτό να μπορεί να αξιοποιηθεί ενεργειακά (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία) σύμφωνα και με το Ν.4042/2012 αντί να οδηγείται σε ταφή.
• Σύμφωνα με την ΥΑ 36259/1757/Ε103 (ΦΕΚ1312Β, 24-8-2010) «Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ)» ορίζονται τα ΑΕΚΚ (άρθρο 2-Πεδίο εφαρμογής) καθώς και οι υποχρεώσεις του παραγωγού των αποβλήτων. Απαιτείται η εξαίρεση από την υποχρέωση του παραγωγού που είναι συγχρόνως και νόμιμα αδειοδοτημένος αποδέκτης και εφόσον δεν απαιτείται η επιπλέον επεξεργασία των υλικών προκειμένου να ανακτηθούν στη παραγωγική του διαδικασία (π.χ. ΑΕΚΚ από κατεδαφίσεις εντός των εργοστασίων τσιμεντοβιομηχανίας). Σε διαφορετική περίπτωση χωρίς όφελος για την ανακύκλωση αυξάνεται το κόστος διαχείρισης αποτρέποντας τις επιχειρήσεις από την ανακύκλωση/ανάκτηση.
Άρθρο 17
ΠΕΣΔΑ
Η δεσμευτική γνώμη του ΥΠΕΚΑ επί του περιεχομένου των ΠΕΣΔΑ θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι περιορίζεται μόνο στις προβλέψεις των ΠΕΣΔΑ που αφορούν στόχους του ΕΣΔΑ και του θεσμικού πλαισίου διαχείρισης αποβλήτων και όχι σε γενικότερα θέματα τρόπου επιλογής επίτευξης των στόχων που αποτελούν αντικείμενο των ΦΟΔΣΑ (εκπόνηση ΠΕΣΔΑ) και της Περιφέρειας (έγκριση ΠΕΣΔΑ).
Άρθρο 18
Άδειες διαχείρισης αποβλήτων
Γενικά συμφωνούμε. Εκφράζουμε επιφύλαξη ως προς την διάταξη, με βάση την οποία οι Δήμοι εξαιρούνται από την υποχρέωση έκδοσης άδειας συλλογής και μεταφοράς για τη συλλογή και μεταφορά των αστικών στερεών αποβλήτων τους. Επί της αρχής, πιστεύουμε ότι αν κριθεί ότι για μία δραστηριότητα χρειάζεται η αδειοδότηση των υπόχρεων, αυτή θα πρέπει να απαιτείται ανεξάρτητα από τη νομική μορφή και το ειδικό καθεστώς αυτού που ασκεί τη δραστηριότητα (ιδιώτης, δημόσιο, ευρύτερο δημόσιο κ.λπ.).
Άρθρο 19
Ανάρτηση αδειών συλλογής και μεταφοράς στο διαδίκτυο
Θεωρούμε θετική τη ρύθμιση, με προφανή ανάγκη μέριμνας για μη δημοσιοποίηση στοιχείων που ενέχουν χαρακτήρα απορρήτου.
Άρθρο 20
Βιολογικά απόβλητα (βιοαπόβλητα)
α)Η πρόβλεψη αύξησης του στόχου χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων (από 10% σε 20%) για το 2020 κρίνεται σωστή. Λόγω ιδιαιτερότητας κάποιων δήμων (πχ νησιωτικών και απομακρυσμένων ορεινών που έχουν τεράστια εποχική διακύμανση στην παραγωγή αποβλήτων) και για την ομαλή μετάβαση τους στις απαραίτητες ενέργειες για την επίτευξη του στόχου 20%, θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα ισχύος του τρέχοντος στόχου 10% για το 2020 και μεταβατικής περιόδου μέχρι το 2025 για τον στόχο του 20%.
β) Επισημαίνεται όμως, ότι αν υιοθετηθεί η πρόταση για διπλασιασμό του στόχου από 10% σε 20%, πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για την αποφυγή προβλημάτων και ανακολουθιών, και αυτό διότι ο έως τώρα στόχος του 10% θεσπίστηκε πολύ πρόσφατα (2012),με βάση αυτό έχει ήδη εκπονηθεί το πλήρες ΕΣΔΑ και έχει γίνει διαστασιολόγηση και κατανομή στόχων ανά Περιφέρεια, και με βάση αυτό και τον ΕΣΔΑ, έχει ήδη δρομολογηθεί η τροποποίηση του ΠΕΣΔΑ, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τον αυξημένο στόχο του 20%.
Άρθρο 21
Θαλάσσια μεταφορά αποβλήτων
Κρίνεται πολύ θετική η προσπάθεια επίλυσης αυτού του θέματος για τη χώρα μας, με την ιδιαιτερότητα της εκτεταμένης νησιωτικότητας.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Επιστημονικός μη κερδοσκοπικός Οργανισμός Συμβολής στην Βιώσιμη Ανάπτυξη
National Member of the International Solid Waste Association

Site: ^[12], e-mail: ^[13]

ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕΔΣΑ
Για το Σχέδιο Νόμου
«Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων»

(Β) ΚΑΤ’ ΑΡΘΡΟ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
(Β.1) ΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 2939/2001 ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΕΔ
ΑΡΘΡΟ 1
Υποχρεωτική συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας.

Κατ’ αρχάς κινείται σε σωστή κατεύθυνση η υποχρέωση για συλλογή 4 ρευμάτων υλικών συσκευασίας, με δυνατότητα εξαιρέσεων όπου δεν είναι τεχνικοοικονομικά ή περιβαλλοντικά-χωροταξικά εφικτό. Είναι σε συμφωνία με τις κατευθύνσεις της οδηγίας 2008/98 και του ν. 4042/2012, για χωριστή συλλογή των αντίστοιχων 4 ρευμάτων υλικών.
Αν η διάταξη αυτή παραμείνει ως έχει, θα πρέπει τουλάχιστον να προστεθεί η απαίτηση πριν την έγκριση από τον ΕΟΑΝ να έχει προηγηθεί γνωμοδότηση του οικείου Δήμου επί της αιτιολογημένης έκθεσης του ΣΕΔ.
Πέραν τούτου, σε σχέση με τη συγκεκριμένη διάταξη, έχουμε και τις κάτωθι παρατηρήσεις:
α) Σε περίπτωση που υιοθετηθεί η εναλλακτική λύση του άρθρου 8, παρ. 1α του ν. 2939/2001, δηλ. η οργάνωση από τον ΟΤΑ / ΦΟΔΣΑ χωρίς συνεργασία με ΣΕΔ, δεν νοείται να απαιτείται η γνωμοδότηση του ΣΕΔ.
β) Από την διατύπωση του άρθρου, ότι εισηγείται «το ΣΕΔ», δίδεται η εντύπωση ότι υπάρχει και θα υπάρχει στο διηνεκές ένα και μόνο ΣΕΔ συσκευασιών. Όμως ούτε τώρα ισχύει αυτό, και σε κάθε περίπτωση ο νόμος επιτρέπει την ίδρυση και επιπλέον ΣΕΔ συσκευασιών. Άρα, υπαρχόντων περισσοτέρων του ενός ΣΕΔ, δεν είναι σαφές ποιο από όλα τα ΣΕΔ συσκευασιών θα γνωμοδοτεί και ούτε πως επιλέγεται αυτό.
γ) Έλλειψη χρονοδιαγράμματος: Ενώ καθίσταται υποχρεωτική η χωριστή συλλογή 4 υλικών συσκευασίας, δεν τίθεται κανένα χρονοδιάγραμμα για αυτό. Αυτό δίνει κατ’ αρχάς την εντύπωση, ότι δεν τίθεται κανείς χρονικός περιορισμός, κάτι που μπορεί να καταστήσει τη διάταξη σε μεγάλο βαθμό ανενεργή. Αν όμως αυτό συνδυαστεί με την πρόβλεψη του άρθρου 27 του ν. 4042/2011, ότι η χωριστή συλλογή σε 4 υλικά οργανώνεται έως το 2015, ίσως δίνεται η εντύπωση, ότι όσοι ΟΤΑ δεν έχουν προλάβει να οργανώσουν χωριστή συλλογή σε 4 υλικά μέχρι την 01/01/2015 (ή διασταλτικά την 01/01/2016) θα καθίστανται αυτόματα παράνομοι. Το ίδιο ισχύει και για τα ΣΕΔ. Για τον λόγο αυτόν, αν η διάταξη για την χωριστή συλλογή σε 4 υλικά παραμείνει τελικά ως έχει, ως καθολική απαίτηση, τότε θα πρέπει να τεθεί εύλογη προθεσμία συμμόρφωσης ενός ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ αλλά και των ΣΕΔ με αυτήν τη απαίτηση.
δ) Μέχρι τώρα, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των υλικών συσκευασίας συλλέγονται από κοινού σε έναν ενιαίο κάδο (μπλε κάδο). Ένα μεγάλο πρόβλημα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι η μείωση συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας (ιδίως του χαρτιού και των μετάλλων), λόγω της αφαίρεσής τους από τους μπλε κάδους από πλανόδιους. Θέλει πάρα πολύ μεγάλη προσοχή το γεγονός ότι η χωριστή συλλογή 4 υλικών συσκευασίας χωριστά, διευκολύνει πάρα πολύ τους πλανόδιους στην κλοπή των υλικών αυτών, αφού θα είναι ήδη προδιαλεγμένα. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην πρόνοια για κατάλληλα μέτρα και δράσεις, μπορεί όμως επίσης να ληφθεί υπόψη στην κατάρτιση του χρονοδιαγράμματος.
ε) Ευθύνη για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων
Οποιαδήποτε και από τις δύο εναλλακτικές λύσεις του άρθρου 8 παρ. (1α) και παρ. (1β) επιλεγεί (οργάνωση μόνο από ΟΤΑ / ΦΟΔΣΑ ή οργάνωση από συνεργασία ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ με ΣΕΔ συσκευασιών), αυτό δεν συνάδει με το προστιθέμενο εδάφιο (δ) του ίδιου άρθρου (8.1), με το οποίο ορίζεται ότι σε κάθε περίπτωση την ευθύνη για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων για την ανάκτηση και ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασιών έχουν μόνο τα ΣΕΔ. Όταν δηλαδή υπάρχει συναρμοδιότητα για την υλοποίηση, δεν είναι λογικό να υπάρχει αποκλειστική ευθύνη για την τυχόν αστοχία. Επιπρόσθετα μάλιστα, η προστιθέμενη διάταξη – άρθρο (8.1.δ) είναι σε ευθεία αντίθεση με την υπάρχουσα και διατηρούμενη διάταξη – άρθρο (8.1.α) του ν. 2939/2001, με βάση όσα έχουν προαναφερθεί.

Η υποχρέωση χωριστής συλλογής πολλαπλών ρευμάτων είναι μια καλή προσπάθεια αλλά θα πρέπει να υπάρχουν και τα ανάλογα κονδύλια για την ενημέρωση. Χωρίς πρόγραμμα εντατικής ενημέρωσης, πριν την έναρξη αλλά και τουλάχιστον την πρώτη διετία μετά την έναρξη του προγράμματος, το αποτέλεσμα θα είναι σίγουρα απογοητευτικό και σε καμία περίπτωση ανάλογη των προσδοκόμενων.

Το ζήτημα της ολοκληρωμένης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, της οποίας ακρογωνιαίο λίθο αποτελεί η διαλογή στην πηγή, όπως προβλέπει τόσο η Ελληνική νομοθεσία όσο και η Ευρωπαϊκή Οδηγία ΕΚ/98/2008, αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα μείζον περιβαλλοντικό και κοινωνικό ζήτημα.
Στο σχέδιο νόμου περιλαμβάνονται σημαντικά ζητήματα για την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων στην Ελλάδα, για τον τρόπο λειτουργίας των ΣΕΔ και τις υποχρεώσεις τους, την αξιοποίηση των εσόδων τους, τον έλεγχό τους, τη μείωση της γραφειοκρατίας σε θέματα αδειοδοτήσεων κ.α.
Όσο αφορά την «ενίσχυση της ανακύκλωσης» και «την βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων», σαφώς και η χωριστή συλλογή των τεσσάρων ρευμάτων των ανακυκλώσιμων υλικών (χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί) θα αποτελούσε τον πιο ενδεδειγμένο τρόπο για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου μοντέλου διαχείρισης των αποβλήτων. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες στον τομέα της αναβάθμισης της ανακύκλωσης κυρίως από την πλευρά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επιτυγχάνοντας κάποια σημαντικά ποσοστά ανακύκλωσης χωρίς ωστόσο να επιτυγχάνονται πάντα οι στόχοι της εθνικής-ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Το παρόν σχέδιο νόμου υποχρεώνει την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε σύντομο χρονικό διάστημα να εφαρμόσει χωριστή συλλογή των αποβλήτων συσκευασίας χωρίς ωστόσο να έχουν προηγηθεί σημαντικά επιπλέον βήματα για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Το εγχείρημα της χωριστής συλλογής ξεκινάει καταρχάς από τα νοικοκυριά όπου θα κληθούν να συλλέγουν τα απορρίμματά τους σε 6 ξεχωριστούς κάδους (χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, οργανικά και σύμμεικτα) και έπειτα από τους Δήμους όπου θα κληθούν να συλλέγουν τα απορρίμματα των κάδων με ένα ριζικά αλλαγμένο σύστημα. Με προφανείς τις αδυναμίες διαχείρισης του υπάρχοντος συστήματος των δύο κάδων (μπλε, πράσινος) και τη μη επίλυση καταρχάς των διαπιστωμένων προβλημάτων του [όπου πολλοί πολίτες δεν έχουν ακόμα την κατάλληλη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση στα θέματα της ανακύκλωσης (παρά το πέρας πολλών ετών από την εφαρμογή του) με αποτέλεσμα ο μπλε κάδος να χρησιμοποιείται ως κοινός κάδος σύμμεικτων, όπου πολλοί Δήμοι είτε αδυνατούν είτε μετά δυσκολίας συλλέγουν τους δύο κάδους λόγω οικονομοτεχνικών προβλημάτων (οικονομικά προβλήματα, έλλειψη προσωπικού, έλλειψη τεχνικών μέσων κ.α.), όπου τα ανακυκλώσιμα υλικά αποτελούν αντικείμενο σύλησης από κυκλώματα παραοικονομίας, κ.α.] είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανταστούμε ότι η εφαρμογή των προωθούμενων διατάξεων θα επιφέρει σίγουρα βελτίωση των σχετικών αποτελεσμάτων στην ανακύκλωση.
Δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει την χωριστή συλλογή των επιμέρους αποβλήτων υλικών συσκευασίας «εφόσον είναι εφικτό από τεχνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής απόψεως» θα ήταν συνετό πριν την υποχρεωτική εφαρμογή του παρόντος νομοσχεδίου να υπάρξει μελέτη η οποία να αποδεικνύει την δυνατότητα εφαρμογής του και την αποτελεσματικότητά του σύμφωνα με τα τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά κριτήρια της χώρας μας. Για την επίτευξη ενός τέτοιου εγχειρήματος θα ήταν ορθότερη η εφαρμογή της χωριστής συλλογής σε πιλοτικό επίπεδο σε ορισμένους Δήμους προκειμένου να καταγραφούν όλες οι αναγκαίες τεχνικές και οικονομικές προϋποθέσεις που απαιτούνται για την εφαρμογή, να καταγραφούν οι δυσχέρειες του συστήματος και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που θα προκύψουν, και εν τέλει να εξαχθούν τα συμπεράσματα τα οποία θα αποτυπώσουν την δυνατότητα της υποχρεωτικής εφαρμογής του Νόμου στη χώρα. Η σύσκεψη των άμεσα εμπλεκόμενων φορέων και κυρίως των Δήμων όπου θα κληθούν να εφαρμόσουν το νέο σύστημα, αποτελεί άμεση προτεραιότητα προκειμένου μέσα από την διεξοδική τους συζήτηση να ενσωματωθούν οι βέλτιστες προτάσεις για το μείζον ζήτημα της ολοκληρωμένης διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, να καθοριστεί ο τρόπος χρηματοδότησης και στήριξης τους και να επιτευχθεί με αυτό τον τρόπο η μετέπειτα ομαλή μετάβαση από το υφιστάμενο στο νέο προτεινόμενο σύστημα διαλογής.
Μια εξίσου σημαντική διάταξη του νομοσχεδίου αφορά τις άδειες συλλογής και μεταφοράς των αστικών στερεών αποβλήτων όπου μέσα από τις προωθούμενες ρυθμίσεις μειώνεται η γραφειοκρατία για την έκδοσή τους ενώ εξαιρεί τους Δήμους από την έκδοσή τους. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική διάταξη η οποία ως πιο ολοκληρωμένη θα πρέπει να συμπεριλάβει και τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) αφού και οι φορείς αυτοί ασκούν μια κατ’ εξοχήν αυτοδιοικητική αρμοδιότητα η οποία περιλαμβάνει τη προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων όπως και την συλλογή – αποκομιδή που κάνουν σε περίπτωση ανάθεσης από τους Δήμους μέλη τους, σύμφωνα με το ν. 3613/07. Δεδομένων των υποχρεώσεων των ΦοΔΣΑ για μεταφορά των απορριμμάτων (πχ. από το σταθμό μεταφόρτωσης στο ΧΥΤΑ κτλ) ή και της συλλογής απορριμμάτων σύμφωνα με το ν.3613/07 αλλά και λόγω της αυτοδιοικητικής αρμοδιότητας που ασκούν οι ΦοΔΣΑ θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο αρ. 18 του νομοσχεδίου και να εξαιρεθούν, όπως προβλέπεται και για τους Δήμους, από την έκδοση άδειας συλλογής και μεταφοράς των απορριμμάτων.
Σχετικά με το άρθρο 12 του νομοσχεδίου, η σύνθεση της «επιτροπής διαβούλευσης» που δημιουργείται με σκοπό τη διαβούλευση επί θεμάτων εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων θα πρέπει να διευρυνθεί με επιπλέον μέλη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση όπως και από εκπροσώπους των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων αφού αποτελούν τους πλέον αρμόδιους για την εφαρμογή των επί διαβούλευση θεμάτων της επιτροπής και δραστηριοποιούνται στο χώρο της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων.
Τέλος, και όσο αφορά τα βιοαπόβλητα, στο άρθρο 20 τίθεται ο στόχος της χωριστής συλλογής των βιοαποβλήτων στο 5% του συνολικού βάρους των βιοαποβλήτων μέχρι το 2015 και στο 20% έως το 2020. Τέτοιοι υψηλοί στόχοι θα μπορούσαν να επιτευχθούν μόνο στην περίπτωση που υπάρξουν τα απαραίτητα χρηματοδοτούμενα προγράμματα που θα ενισχύσουν το συγκεκριμένο ρεύμα. Να σημειώσουμε ότι ήδη υπάρχουν προτάσεις από Δήμους και ΦοΔΣΑ για χρηματοδότηση των παραπάνω ενεργειών που μέχρι σήμερα δεν έχουν εγκριθεί με αποτέλεσμα να καθιστούν τους παραπάνω στόχους μη ρεαλιστικούς.

Το εν λόγω νομοσχέδιο ενώ κινείται σε θετικές κατά την άποψη μας αλλαγές για την ενίσχυση της ανακύκλωσης αγνοώντας δυστυχώς πως οποιαδήποτε υποχρέωση αν επιβάλουμε στους φορείς διαχείρισης των αποβλήτων, αν πρώτα δεν έχουν γίνει αποδεκτή και οι ίδιοι οι φορείς κατανοήσουν την ανάγκη αυτή, εκτιμάται ότι δεν θα την ακολουθήσουν και θα παραμείνει μία ανεφάρμοστη επιπλέον νομοθεσία στην ελληνική κοινωνία.
Σύμφωνα με την ΕΚ 98/2008 για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών, την οποία επικαλείται η αιτιολογική έκθεση του συγκεκριμένου Σχεδίου Νόμου, στο άρθρο 11 αναφέρει ότι :
«Τα κράτη μέλη λαμβάνουν μέτρα για την προώθηση ανακύκλωσης υψηλής ποιότητας και για το σκοπό αυτό καθιερώνουν χωριστή συλλογή αποβλήτων όπου αυτό είναι τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό και ενδεδειγμένο για να επιτευχθούν τα αναγκαία ποιοτικά πρότυπα στους αντίστοιχους τομείς ανακύκλωσης.
Με την επιφύλαξη του άρθρου 10, παράγραφος 2, έως το 2015 χωριστή συλλογή καθιερώνεται τουλάχιστον για τα ακόλουθα: χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί.»
Η επιφύλαξη του άρθρου 10, παράγραφος 2, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι :
«Εφόσον απαιτείται συμμόρφωση προς την παράγραφο 1 και για τη διευκόλυνση ή τη βελτίωση της ανάκτησης, τα απόβλητα συλλέγονται χωριστά και, εάν είναι εφικτό από τεχνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής άποψης, δεν αναμιγνύονται με άλλα απόβλητα ή με άλλα υλικά με διαφορετικές ιδιότητες.»
Από τα παραπάνω καθίσταται κατανοητό από τον αναγνώστη του Σχεδίου Νόμου ότι πλέον η συλλογή τεσσάρων ρευμάτων είναι υποχρεωτική, αγνοώντας αν αυτό είναι τεχνικώς, περιβαλλοντικώς και οικονομικώς δυνατό αλλά και ενδεδειγμένο για να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθενται. Επίσης το νομοσχέδιο αναφέρει ότι με τα επιβαλλόμενα μέτρα δημιουργούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις επίτευξης των στόχων της εθνικής-ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, όπως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης, αλλά ουδεμία τεχνο-οικονομική μελέτη μελέτη παρουσιάζεται στη αιτιολογική έκθεση που να επιβεβαιώνει αυτό τον ισχυρισμό.
Προφανώς το Σχέδιο Νόμου εκτιμάται ότι έρχεται ως ενέργεια για να λειτουργήσει ως δικαιολογία για την μη επίτευξη των στόχων που θέτει η Ευρωπαϊκή και Εθνική Νομοθεσία.
Επίσης η πρόβλεψη η οποία υπάρχει για την εξαίρεση «απομονωμένων γεωγραφικά νησιωτικών ή ορεινών περιοχών, αποκλειστικά για λόγους τεχνικούς, περιβαλλοντικούς ή οικονομικούς, κατόπιν σχετικής αίτησης από το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών (ΣΕΔ), συνοδευόμενης από τεκμηριωμένη πρόταση για την οργάνωση της συλλογής αποβλήτων συσκευασίας στις εν λόγω περιοχές, στην οποία θα αναφέρονται τουλάχιστον οι λόγοι εξαίρεσης και ο προτεινόμενος τρόπος εξυπηρέτησης των περιοχών αυτών, και απόφασης έγκρισης της πρότασης αυτής από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) και υπό την επιφύλαξη της επίτευξης των εθνικών ποσοτικών στόχων.» ουσιαστικά δείχνει την αντιμετώπιση που υπάρχει και καθορίζει από τώρα το γεγονός πως ουδεμία εξαίρεση θα δοθεί.
Πρόταση μας είναι ότι η όποια εξαίρεση πρέπει να μην έχει εμπλοκή σε γραφειοκρατικές διαδικασίες και έγκρισης από τον Ε.Ο.Α.Ν. αλλά απευθείας από τα Σ.Ε.Δ. κατόπιν αιτιολογημένης τεχνικά και οικονομικά πρότασης με τη οποία θα επιτυγχάνεται το βέλτιστο αποτέλεσμα για την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων, και πάντα κατόπιν αίτησης του παραγωγού των αποβλήτων οι οποίοι θα πρέπει να είναι συμβεβλημένοι με Σ.Ε.Δ..
Επίσης θα πρέπει να έχει ληφθεί υπόψη ότι η υποχρεωτική επιβολή της συλλογής τεσσάρων (4) ρευμάτων δεν έχει λάβει υπόψη τις ακόλουθες τεχνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους:

1 Η συλλογή πλέον θα πρέπει να πραγματοποιείται από έξι (6) διαφορετικούς κάδους καθώς εκτός από τους τέσσερις (4) στους οποίους αναφέρεται το σχέδιο νόμου θα πρέπει να προστεθούν και δύο επιπλέον κάδοι ένας για τα σύμμεικτα απορρίμματα και ένας για τα οργανικά απόβλητα
2. Μη αποδοχή και κατάλληλη εκπαίδευση-προετοιμασία του κοινού να συλλέγουν έξι (6) διαφορετικά ρεύματα απορριμμάτων.
3. Τα εν λόγω υλικά τα οποία θα συλλέγονται θα πρέπει επιπλέον να διαχωρίζονται και να διαλέγονται καθώς και σε αυτά θα υπάρχουν προσμίξεις όπου θα πρέπει να απομακρυνθούν, και ως εκ τούτου οι εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν και διαθέτουν τεχνολογία αιχμής παρέχουν υψηλού επιπέδου αποτελέσματα ανάκτησης και ανακύκλωσης βάσει του υφιστάμενου συστήματος απαξιώνονται και αναγκάζονται σε νέες μεγαλύτερες επενδύσεις με αμφίβολη βιωσιμότητα καθώς δεν έχει προηγηθεί κανένας κεντρικός σχεδιασμός και τεχνο-οικονομική μελέτη που να εδραιώνει την άποψη των νομοθετούντων. Προς απόδειξη των ανωτέρω, οι υπάρχουσες σήμερα εγκαταστάσεις υπέρ-επαρκούν βάσει της συλλογής υλικών συσκευασίας που σήμερα επιτυγχάνεται, και μάλιστα κάποιες από αυτές υπολειτουργούν με βάση την δυναμικότητά τους.
4. Απαιτείται σημαντική επένδυση για οχήματα συλλογής αποβλήτων (απορριμματοφόρα οχήματα) σε κάδους και απορριμματοφόρα καθώς ενώ σήμερα απαιτούνται δύο οχήματα, για την εφαρμογή του εν λόγω νόμου θα απαιτηθούν τουλάχιστον έξι, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο το λειτουργικό και το κόστος επένδυσης σε πολύ μεγάλο βαθμό.
5. Δεν λαμβάνεται υπόψη η υφιστάμενη κατάσταση των Ο.Τ.Α. οι οποίοι με δυσκολία καταφέρνουν να ανταποκριθούν στην συλλογή δύο διαφορετικών ροών αποβλήτων και παρ’ όλα αυτά επιφορτίζονται με τριπλασιασμό του έργου που έχουν αναλάβει, χωρίς να περιγράφεται από πουθενά που θα βρεθούν οι πόροι για την χρηματοδότηση όλου αυτού του εγχειρήματος
6. Λαμβάνοντας υπόψη τα οριζόμενα από την Οδηγία, είναι εμφανές, ότι η μεθοδολογία η οποία ακολουθείτε σήμερα σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις είναι ήδη αποδεκτή σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Οδηγία, καθώς επιτυγχάνεται η ανάκτηση όλων των διαφόρων ρευμάτων και εξασφαλίζεται η καθαρότητα των υλικών.

Με αφορμή το παρόν ΣΝ καταθέτω ορισμένες γενικότερες σκεψεις για την προωθηση της ολοκληρωμενης διαχειρισης αποβλητων και την ανακύκλωση

Το ΣΝ επιχειρεί να καλύψει μια σειρά από κενά που έχουν προκύψει από την πρόσφατη εμπειρία λειτουργίας των Εθνικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) διαφόρων ρευμάτων αποβλήτων, αφενός με ανάθεση περεταίρω υποχρεώσεων (όπως η τήρηση ποσοτικών στοιχείων) στα ΣΕΔ (ιδίως των συσκευασιών), αφετέρου με ενίσχυση του ελέγχου της λειτουργίας τους από τον ΕΟΑΝ και υποχρέωση απόδοσης των χρημάτων που εισπράττουν – δια νόμου και χωρίς «επιχειρηματικό ρίσκο», μέσω της εφαρμογής της αρχής της ευθύνης του παραγωγού– στην ενίσχυση της ανακύκλωσης. Πρόκειται για επιλογές που έπρεπε να είχαν επιβληθεί πολύ νωρίτερα, ώστε να αναπτυχθεί περεταίρω η ανακύκλωση έναντι των παρωχημένων μεθόδων διαχείρισης σύμμικτων απορριμμάτων (όπως οι ΧΥΤΑ), που έχουν απορροφήσει μέχρι σήμερα αξιόλογα κονδύλια δημοσίων πόρων μέσω του ΕΣΠΑ ή του ΠΔΕ, με πενιχρά δυστυχώς αποτελέσματα ως προς τις υποχρεώσεις της Χώρας έναντι των ευρωπαϊκών κατευθύνσεων /οδηγιών.
Ωστόσο οι ρυθμίσεις αυτές –παρότι αναγκαίες- δεν φαίνεται να διορθώνουν όλες τις παθογένειες του συστήματος, οι οποίες αφορούν
(α) στην ΑΣΑΦΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΡΟΛΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΒΑΘΜΙΔΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (Κράτος, Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Περιφέρειες, Δήμοι) και
(β) στην ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΔΟΜΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ.

Για το 1Ο επιμένω στην διατύπωση «κατανομή ρόλων» και όχι αρμοδιοτήτων, κάτι που λογικά πρέπει να έπεται, αφού αποσαφηνιστούν οι ρόλοι και όχι να προηγείται -όπως είθισται- καθιερώνοντας μια αναιτιολόγητη διάσπαση των αντικειμένων και μια αποσπασματικότητα στο έργο κάθε υπηρεσιακής βαθμίδας, ενδυναμώνοντας την γραφειοκρατία έναντι της ολοκληρωμένης θεώρησης. Πχ η αδειοδότηση των υποδομών (περιβαλλοντική και λειτουργίας) κυμαίνεται μεταξύ όλων των βαθμίδων με μοναδικό κριτήριο το μέγεθος /δυναμικότητα κάθε εγκατάστασης χωρίς μέριμνα για δημιουργία υπηρεσιών μιας στάσης (one stop shop) για συναφή ή/και συνδεόμενα έργα που θα διευκόλυνε τις επενδύσεις αλλά και την ολοκληρωμένη θεώρηση της εφαρμογής του σχεδιασμού από κάθε υπηρεσία. Από την άλλη η περιβαλλοντική επιθεώρηση είναι «ορφανή» ως αρμοδιότητα κυρίως επειδή χωλαίνουν σε επίπεδο προσωπικού οι αρμόδιες δομές και δεν έχει προχωρήσει η σύσταση των προβλεπόμενων ειδικών σωμάτων ιδιωτών επιθεωρητών.
Υπ’ αυτό το πρίσμα η επιλογή ότι το Υπουργείο νομοθετεί επιτελικά το πλαίσιο, εγκρίνει τον εθνικό σχεδιασμό και αδειοδοτεί ΜΟΝΟ τις υποδομές εθνικής εμβέλειας, ενώ η Α.Δ. εγκρίνει τα Περιφερειακά Σχέδια (ΠΕΣΔΑ, σε συνεργασία με την Περιφερεια που τα εκπονεί) και αδειοδοτεί τις υποδομές περιφερειακής εμβέλειας, είναι μια ορθολογική λύση και συνεπής με την επιλογή να αναλάβει η ΑΥΤΟΔΙΟΊΚΗΣΗ την ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΧΕΔΊΩΝ. Η υλοποίηση επίσης κατανέμεται μεταξύ των Περιφερειών που αναλαμβάνουν την ΕΥΘΥΝΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ των ΠΕΣΔΑ και των Δήμων οι οποίοι αναλαμβάνουν –μέσω των ΦΟΔΣΑ- την αποκομιδή και πρωτογενή διαχείριση των οικιακών και ορισμένων ρευμάτων, που δεν απαιτούν υψηλή τεχνογνωσία (όπως η κομποστοποίηση των βιοαποδομήσιμων οικιακών ή μη) ή δεν είναι δυνατόν να μετακινηθούν μακριά όπως τα μπάζα (ΑΕΕΚ). Αυτό δεν απαγορεύει -αντίθετα μάλιστα- να καθιερώσουν οι Δήμοι ή οι Περιφέρειες και πολιτικές πρόληψης, προάγοντας τα λεγόμενα «ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΗΜΕΙΑ» για την ανάπτυξη των οποίων θα είναι πολύτιμος ένας συντονιστικός ρόλος από την Περιφέρεια και η ενεργοποίηση των γνωστών Συνδέσμων ΟΤΑ. Είναι όμως αναγκαίο ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΦΟΡΕΑ (ΦΟΔΣΑ) ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ. Η πρόβλεψη αυτή «αναβλήθηκε» δυστυχώς (ίσως επ’ αόριστον?) και η καθυστέρηση στην υλοποίησή της λειτουργεί εις βάρος της διάδοσης καλών πρακτικών ανακύκλωσης και ορθής διαχείρισης των ήδη κατασκευασμένων ή υπό κατασκευήν υποδομών. Επίσης η καθιέρωση Περιφερειακών Φορέων μπορεί να συνδυαστεί με την ανάληψη ρόλων εναλλακτικής διαχείρισης και για άλλα ρεύματα σε περιφερειακό επίπεδο, (πχ έλαια) προάγοντας ακόμα περισσότερο τον ρόλο της Περιφέρειας ή/και των ΦΟΔΣΑ. Η εμμονή σε θέματα νομικής μορφής των ΦΟΔΣΑ (ΝΠΔΔ ή ΑΕ) δεν μπορεί να λειτουργεί ανασταλτικά σε μια μεταρρύθμιση τέτοιας εμβέλειας –όπως την οραματίστηκε ο Καλλικράτης- και είναι σκόπιμο να επιλυθούν τα θέματα ευελιξίας στις πρσλήψεις προσωπικού.

Το 2ο σημείο που έχω εντοπίσει ως παθογένεια και θα όφειλε να βελτιωθεί νομοθετικά, αν θέλουμε να καλύψουμε την «αιρεσιμότητα» που θέτει το νέο ΕΣΠΑ για την χρηματοδότηση έργων διαχείρισης απορριμμάτων, είναι Η ΕΛΛΙΠΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ (ΣΔΙΤ) ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. Είναι αδιανόητο για το σύγχρονο δυτικό κόσμο να μην υπάρχει πλαίσιο ανάπτυξης ΣΔΙΤ πέραν μιας Γραμματείας Υπουργείου. Ας θυμηθούμε ότι το PPP (Public Private Partnership) διεθνώς ξεκίνησε ακριβώς από την ανάγκη της Αυτοδιοίκησης να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις ενός ενεργού ρόλου στη διαχείριση της αστικής ανάπτυξης και ότι οι περιβαλλοντικές υποδομές είναι το κατ’ εξοχήν πεδίο όπου λειτουργούν αυτού του τύπου οι συνεργασίες παρέχοντας νέες ευκαιρίες πράσινης επιχειρηματικότητας. Στην Ελλάδα που βγαίνει από την κρίση, θα αφήσουμε να πάει χαμένο το τρέχον ΕΣΠΑ ή θα το αξιοποιήσουμε για να δοθεί ώθηση σε τοπικές επενδυτικές πρωτοβουλίες, ιδίως στις μεσαίες πόλεις ή τον αγροτικό και τον νησιώτικο χώρο?
Με το θέμα των «τοπικών ΣΔΙΤ» συνδέεται και η λεγόμενη «κοινωνική επιχειρηματικότητα». Στην Ελλάδα έχει πάρει την μορφή των ΚΟΙΝΣΕΠ (Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις) των οποίων το θεσμικό πλαίσιο υπάρχει ήδη από το 2011, με αποτέλεσμα να έχει ιδρυθεί πλήθος επιχειρήσεων, μεταξύ των οποίων το ενδιαφέρον για την ανακύκλωση είναι μεγάλο. Η ανακύκλωση /πρόληψη μέσω επισκευών και επανάχρηση είναι τομείς χαμηλής τεχνογνωσίας και έντασης εργασίας που προσφέρονται για μια απάντηση στην κρίση ανεργίας που βρίσκεται η Χώρα.
Επισημαίνεται όμως ότι, μετά από πρόσφατη ανακίνηση του θέματος από τον Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, θα πρέπει να βελτιωθεί η πρακτική που συνοδεύει τις αναθέσεις των ΟΤΑ σε ΚΟΙΝΣΕΠ ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις διαφάνειας και τους όρους ενός υγιούς ανταγωνισμού. Σημειωτέον ότι η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει τη δυνατότητα υιοθέτησης ειδικών ευνοϊκών κριτήριων για την προώθηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στις αναθέσεις του δημόσιου τομέα. Οι ανωτέρω προτεινόμενες θεσμικές-νομικές συμπληρώσεις ξεπερνούν βέβαια το ΥΠΕΚΑ, αλλά είναι αναγκαίο να αναλάβει το ρόλο του «επισπεύδοντα» στο βαθμό που είναι απαραίτητες για την ανταπόκριση της Χωρας μας στο «ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο». Εκτιμώ επίσης ότι τέτοιες πρωτοβουλίες θα συμβάλλουν στην «αποδαιμονοποίηση» του εργαλείου των ΣΔΙΤ από τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (δες πρόσφατες ανακοινώσεις της ΚΕΔΕ και ΠΕΤΑ που αποπνέουν μια αδικαιολόγητη εμπιστοσύνη στην κλασσική αντίληψη των «δημόσιων έργων») και θα ανοίξουν μια νέα σελίδα στο πεδίο των συμπράξεων δημόσιου ιδιωτικού τομέα, εισάγοντας την ολοκληρωμένη διαχείριση, που εγγυάται την κατασκευή και λειτουργία των υποδομών, έναντι της απλής κατασκευής τους με την κλασσική μέθοδο των «δημοσίων έργων», χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί οι πόροι και οι δομές για τη λειτουργία τους. Η αντίληψη αυτή θα πρέπει βέβαια να καταγραφεί και στις σχετικές προσκλήσεις των ΠΕΠ ή του νέου ΕΠΕΡΡΑ.
Είναι όμως αναγκαίο να ‘ανοίξουν’ ή άλλως μεταρρυθμιστούν ΚΑΙ οι διαδικασίες του ανταγωνιστικού διαλόγου των ΣΔΙΤ σε δύο κατευθύνσεις: (α) την εισαγωγή περιβαλλοντικών κριτηρίων στην αξιολόγηση του επενδυτή (σήμερα το περιβαλλοντικό κριτήριο λειτουργεί ως «pass or fail» και άρα δεν υπάρχει κίνητρο για την βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της επικείμενης επένδυσης, και (β) να συμμετέχουν στο τραπέζι του ανταγωνιστικού διαλόγου, περισσότεροι φορείς δεδομένου ότι αυτός λειτουργεί ‘παιδευτικά’ για τον δημόσιο τομέα (κράτος /υπουργεία και αυτοδιοίκηση). Η διαφάνεια ήταν και θα είναι πάντα καλός σύμβουλος σε σύνθετες διαδικασίες Διακυβέρνησης.

Αναφορικά με το το παρόν σχέδιο νόμου και σχολιάζοντας το Άρθρο 01: Υποχρεωτική χωριστή συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας, είμαι βέβαιος πως ως γενική ιδέα, ένα πλήρες οργανωμένο δίκτυο 4 κάδων συλλογής αποβλήτων συσκευασίας με τους απαιτούμενους πόρους συλλογής, με ορθή και εφικτή χωροταξία των κάδων σε συνδυασμό με την σωστή διαλογή των πολιτών στην πηγή θα ήταν ένα θετικό βήμα για την ανακύκλωση αλλά και την κοινωνία. Τι όμως από τα παραπάνω μπορεί να συγκριθεί με την τρέχουσα οικονομική κατάσταση και καθημερινή πρακτική;
Επειδή η θεωρία από την πράξη απέχει αρκετά καλό θα ήταν να βλέπαμε από κοντά τι αντιμετωπίζουν όλοι όσοι εμπλέκονται με την ανακύκλωση, τα ζητήματα της ανακύκλωσης με την πραγματική τους διάσταση (είτε θετική είτε αρνητική).
Ζήτημα 1: Χωροταξία
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερος σχολιασμός. Είναι πρακτικά αδύνατη η ορθή χωροθέτηση 4+1 (οργανικού ή άλλου) κάδων σε ικανοποιητική πληθυσμιακή αναλογία. Είναι δεδομένη η εντελώς άναρχη τελική χωροταξία.
Μελέτες γύρω από το θέμα αναφέρουν ότι στα πυκνά αστικά δίκτυα (όπως κατανέμεται ουσιαστικά ο Ελληνικός πληθυσμός) υψηλά ποσοστά ανακύκλωσης επιτυγχάνονται μόνο με ένα ρεύμα συλλογής αποβλήτων συσκευασίας.
Ζήτημα 2: Διαλογή στην πηγή από τους πολίτες
Βάσει της υφιστάμενης κατάστασης υπάρχει κάποια δυκολία σωστής διαλογής στην πηγή από τους πολίτες. Με τα χωριστά ρεύματα θα επιδεινωθεί η κατάσταση αφού καλούμε τους πολίτες να διατηρούν ξεχωριστά οικιακά ρεύματα χαρτιού, πλαστικών-μετάλλων, γυαλιού, ζυμώσιμων και λοιπών απορριμμάτων. Εκτιμούμε ότι η απόσταση που πρέπει να καλυφθεί σε αυτόν τομέα είναι πολύ μεγάλη. Διαβλέπεται ο σοβαρότατος κίνδυνος τελικώς να απαξιωθεί η όποια προσπάθεια χωριστών ρευμάτων από τους ίδιους τους πολίτες.
Ζήτημα 3: Συλλογή
Οι ΟΤΑ ήδη αδυνατούν να εκτελέσουν τον απαιτούμενο αριθμό δρομολογίων προκειμένου να ικανοποιείται αποτελεσματικά η εξυπηρέτηση των δικτύων (πράσινου και μπλε). Εάν η συλλογή των 4 ρευμάτων παραμείνει στους ΟΤΑ είναι βέβαιο ότι οικονομικά είναι αδύνατο να ανταπεξέλθουν. Συντηρητικοί υπολογισμοί οδηγούν σε ετήσιο κόστος συλλογής άνω των 10 εκατ. €. Αυτό το κόστος πρακτικά θα επιβαρύνει τους πολίτες. Στην περίπτωση που την συλλογή αναλάβει το ΣΕΔ (ΕΕΑΑ), πλέον των μισών ετήσιων εσόδων του θα χρηματοδοτεί την συλλογή και τελικώς η αύξηση των εισφορών από τις υπόχρεες εταιρίες θα είναι αναπόφευκτη με τελική επιβάρυνση του καταναλωτή.

Ζήτημα 4: Επίτευξη εθνικών στόχων
Βάσει των στοιχείων της EUROSTAT (προερχόμενα από το ΥΠΕΚΑ) οι εθνικοί στόχοι (εκτός του γυαλιού) επιτυγχάνονται ή βρίσκονται πολύ κοντά στην επίτευξη. Ειδικότερα για το χαρτί έχει υπερεπιτευχθεί. Γιατί λοιπόν χρειάζονται επενδύσεις δεκάδων εκατ. € (που τελικώς θα επιβαρύνουν τον πολίτη) για ένα υλικό για το οποίο είμαστε εντάξει έναντι των εθνικών υποχρεώσεών μας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το χαρτί και τα λοιπά ανακυκλώσιμα διοχετεύονται χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα στη δευτερογενή αγορά και μάλιστα σε υψηλές τιμές.
Στο θέμα του γυαλιού πρέπει να νομοθετήσει η πολιτεία την υποχρέωση των επιχειρήσεων που παράγουν μεγάλες ποσότητες γυάλινης συσκευασίας (μπαρ, εστιατόρια, ξενοδοχεία κλπ) την ορθή διαχείριση.
Επιπλέον είναι ξεκάθαρη η ερμηνεία της οδηγίας 2008/98/ΕΚ η οποία δεν υποχρεώνει τα κράτη μέλη σε χωριστή συλλογή των υλικών συσκευασίας ανα υλικό.
Ζήτημα 5: Επενδύσεις Κέντρων Διαλογής
Οι επενδύσεις των υφιστάμενων ΚΔΑΥ έγιναν βάσει ενός μικτού ρεύματος ανακυκλωσίμων (μπλε κάδος) στο οποίο συμμετέχει και το χαρτί. Θα χρειαστούν επενδύσεις αρκετών εκατ. ευρώ και αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία για την διαχείριση των πολλαπλών ρευμάτων. Τι θα γίνει στην περίπτωση που όντως επενδυθούν τα χρηματα αυτά και τελικώς απαξιωθούν τα 4 ρεύματα από τους πολίτες; Η πολιτεία είναι διατεθιμένη να χρηματοδοτήσει έστω μερικώς τις αλλαγές;
Ζήτημα 6: Κλοπή συσκευασιών από τους μπλε κάδους
Το επίσημο και νόμιμο κύκλωμα της ανακύκλωσης και ειδικότερα τα Κέντρα Διαλογής έχουν πληγεί σε τεράστιο βαθμό από την κλοπή των υλικών από τους μπλε κάδους. Η υιοθέτηση 4 ρευμάτων χωρίς την πάταξη του φαινομένου θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη επέκταση του φαινομένου. Δηλαδή θα ενισχυθεί η παράνομη διακίνηση της ανακύκλωσης από την οποία το κράτος χάνει έσοδα αφού όλες οι συναλλαγές είναι προφανώς χωρίς την καταβολή φόρων.

Συνοψίζοντας, εκτιμούμε ότι θα δαπανηθούν εκατ. ευρώ (με ταυτόχρονη αύξηση ετήσιου λειτουργικού κόστους διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας) για ένα εγχείρημα με αβέβαιο αποτέλεσμα, χωρίς ουσιαστική συνεισφορά στους εθνικούς στόχους και με κίνδυνο τη διατάραξη της οικονομικής κατάστασης των ΚΔΑΥ (ενώ ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα).
Πολύ σωστά η πολιτεία ασχολείται με την ανακύκλωση και την ενίσχυσή της αλλά με λάθος κατεύθυνση. Ενίσχυση χρειάζεται η επιβολή κανόνων ορθής λειτουργίας στους ΟΤΑ, η ενημέρωση των πολιτών και επιβολή υποχρέωσης στα σημεία υψηλής παραγωγής αποβλήτων συσκευασίας.