Φίλες και φίλοι, σας καλωσορίζουμε στο δικτυακό τόπο της δημόσιας διαβούλευσης για το σχέδιο νόμου «Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων».
Με το νομοσχέδιο αυτό προωθείται η ενίσχυση της Ανακύκλωσης και η βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων με βάση τις κατευθύνσεις που τίθενται στο νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου για τα απόβλητα και την ανακύκλωση.
Τα τελευταία 10 χρόνια, με τη συνδρομή της πολιτείας στη χρηματοδότηση της κατασκευής ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, καθώς και με την οργάνωση και λειτουργία Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) από τους ίδιους τους υπόχρεους παραγωγούς και εισαγωγείς συσκευασιών και άλλων προϊόντων (με βάση την αρχή «της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού»), έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος στην ανακύκλωση.
Παρ’ όλα αυτά, σε ορισμένα ειδικά ρεύματα αποβλήτων, και παρά τους σημαντικούς πόρους, με τη μορφή ετήσιων εισφορών αλλά και συσσωρευμένων αποθεματικών, που έχουν στη διάθεσή τους τα ΣΕΔ, η χώρα υπολείπεται των ποσοτικών στόχων ανακύκλωσης που έχουν τεθεί με βάση τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για τις συσκευασίες και για το έτος 2012 επιτεύχθηκε ανάκτηση 58,60% του συνόλου αποβλήτων συσκευασίας έναντι του στόχου 60% (έτος στόχος 2011), ενώ για το γυαλί 54,7% έναντι του στόχου 60% και για τα μέταλλα 38,2% έναντι 50%. Επιπλέον, έως το 2020, η ανακύκλωση του χαρτιού, γυαλιού, πλαστικών και μετάλλων που προέρχονται από τα αστικά απόβλητα πρέπει να ανέλθει στο 50% κατά βάρος. Οι στόχοι αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω σύμφωνα με τις σχετικές νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η διαπραγμάτευση των οποίων είναι σε εξέλιξη. Η μη επίτευξή τους έχει ως συνέπεια να οδηγούνται για τελική διάθεση σε ΧΥΤΑ μεγαλύτερες του σχεδιαζόμενου ποσότητες αποβλήτων, οδηγώντας τους ΧΥΤΑ σε πρόωρο κορεσμό και εντείνοντας τα χρόνια προβλήματα που παρατηρούνται στη διαχείριση των αποβλήτων στη χώρα μας.
Η ενίσχυση της ανακύκλωσης αποτελεί κλειδί στην προσπάθεια διαμόρφωσης ενός σύγχρονου μοντέλου διαχείρισης των αποβλήτων και ταυτόχρονα εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει αρκετές νέες θέσεις εργασίας, σύμφωνα με την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή εμπειρία. Σήμερα, απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια από όλους τους εμπλεκόμενους, όπως τα ΣΕΔ που φέρουν την ευθύνη για τη διαχείριση ορισμένων ειδικών ρευμάτων αποβλήτων (συσκευασίες, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά, αυτοκίνητα, μπαταρίες, λάστιχα, ορυκτέλαια και μπάζα), την Τοπική Αυτοδιοίκηση, που φέρει την ευθύνη για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, την ίδια την Πολιτεία, που έχει την εποπτεία και την ευθύνη χάραξης της πολιτικής και του στρατηγικού σχεδιασμού, αλλά και από καθέναν από μας, από τη συμμετοχή του οποίου κρίνεται τελικά το αποτέλεσμα.
Με το παρόν σχέδιο νόμου, επιδιώκεται η ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της ανακύκλωσης μέσω της θέσπισης συγκεκριμένων υποχρεώσεων χωριστής συλλογής πολλαπλών ρευμάτων αποβλήτων, ποιοτικών κριτηρίων για τα προϊόντα της ανακύκλωσης, καθώς και κανόνων, όρων και προϋποθέσεων λειτουργίας των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ). Προβλέπονται ρυθμίσεις για τη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας των ΣΕΔ, την καλύτερη αξιοποίηση των εσόδων τους, τον αποτελεσματικότερο έλεγχό τους και τη διασφάλιση της λειτουργίας του ανταγωνισμού στον κλάδο της ανακύκλωσης. Παράλληλα αποσαφηνίζονται οι υποχρεώσεις των ΣΕΔ, του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) και των φορέων διαχείρισης των αποβλήτων, μειώνεται η γραφειοκρατία, αίρονται ασάφειες της νομοθεσίας και καταργούνται ανεπίκαιρες διατάξεις.
Οι κυριότερες ρυθμίσεις είναι οι ακόλουθες:
1) θεσπίζεται υποχρεωτική χωριστή συλλογή 4 ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, μέταλλο). Η υποχρέωση αυτή δεν αφορά μόνα τα ΣΕΔ συσκευασιών και τους δήμους αλλά και όλους τους φορείς λειτουργίας μεγάλων χώρων συνάθροισης του κοινού, όπως λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς, μεγάλα ξενοδοχεία, νοσοκομεία, γήπεδα, πανεπιστήμια, εμπορικά κέντρα κλπ.
2) διπλασιάζεται ο στόχος χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων (από 10 σε 20%) για το 2020,
3) τίθενται αυστηρά ποιοτικά κριτήρια για τα προϊόντα των διεργασιών ανακύκλωσης,
4) αποσαφηνίζονται οι υποχρεώσεις των ΣΕΔ έναντι της πολιτείας,
5) εισάγονται μηχανισμοί που διευκολύνουν τη λειτουργία πολλών ΣΕΔ με παρεμφερές αντικείμενο,
6) αυστηροποιείται ο έλεγχος των ΣΕΔ, με την εισαγωγή δικλείδων ασφαλείας στη λειτουργία τους με βάση τα όσα ισχύουν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να βελτιωθεί ο τρόπος που σήμερα χρησιμοποιούν τα χρήματα που συγκεντρώνουν. Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια:
α) εγγύηση καλής λειτουργίας ανάλογου ύψους με τα έσοδα του ΣΕΔ,
β) όρια στα αποθεματικά ίσο με 35% των ετήσιων εσόδων προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα φαινόμενα δημιουργίας πολύ υψηλών αποθεματικών που σήμερα φθάνουν έως και το 200% των ετήσιων εσόδων των ΣΕΔ με σκοπό τα χρήματα αυτά να διοχετευθούν για την ενίσχυση της ανακύκλωσης (τα συνολικά αποθεματικά των ΣΕΔ ξεπερνούν τα 85εκ.€ έναντι ετήσιων εσόδων περίπου 45 εκ.€),
γ) όριο 10% των ετήσιων εσόδων στα διοικητικά κόστη με δυνατότητα παρέκκλισης εφόσον είναι αναγκαίο,
δ) εισαγωγή διατάξεων που εξασφαλίζουν το υγιή ανταγωνισμό κλπ.,
7) συστήνεται Επιτροπή Διαβούλευσης στην οποία συμμετέχουν τα ΣΕΔ, εκπρόσωποι της αγοράς, ανακυκλωτές και ΜΚΟ,
8) αποσαφηνίζονται οι υποχρεώσεις του ΕΟΑΝ απέναντι στο ΥΠΕΚΑ,
9) εκσυγχρονίζονται οι διατάξεις αναφορικά με την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων,
10) αυξάνεται η εισφορά των συστημάτων στον ΕΟΑΝ από 2 σε 3% των εσόδων τους,
11) απλοποιείται και εκσυγχρονίζεται η νομοθεσία με τη συγκέντρωση στο παρόν νομοσχέδιο διάσπαρτων σε πολλά νομοθετήματα διατάξεων και την κατάργηση ανεπίκαιρων ή αντικρουόμενων διατάξεων,
12) καταργείται η υποχρέωση άδειας συλλογής και μεταφοράς από τους Δήμους,
13) καταργείται η υποχρέωση εγγραφής σε «μητρώο» και αντικαθίσταται από υποχρέωση ανάρτησης σε ειδική ιστοσελίδα των αδειών συλλογής και μεταφοράς (κατά το πρότυπο των Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων),
14) λαμβάνονται μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των Περιφερειακών Σχεδιασμών Διαχείρισης Αποβλήτων με τον αντίστοιχο Εθνικό Σχεδιασμό και την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση της εφαρμογής τους,
15) διευκολύνεται η θαλάσσια μεταφορά αποβλήτων.
Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την επόμενη Τετάρτη 26 Νοεμβρίου. Είμαι βέβαιος ότι με τη συμμετοχή των πολιτών και των αρμόδιων φορέων, μέχρι το τέλος του μήνα θα έχουμε τη δυνατότητα να προωθήσουμε για ψήφιση στη Βουλή το σημαντικό αυτό νομοθέτημα.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΚΑ
Γιάννης Μανιάτης
Η διαβούλευση παρατείνεται μέχρι την Δευτέρα 8/12/2014 και ώρα 12:00