- Η σύσταση αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών απαγορεύεται.
- Εντός προθεσμίας δύο (2) ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος οι συσταθέντες κατά τις διατάξεις του Α. Ν. 1627/1939 αναγκαστικοί συνεταιρισμοί δασοκτημόνων (κύριων, νομέων ή καρπωτών περιορισμένων δασικών δικαιωμάτων) λύονται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσής τους.
Η διαχείριση των δασών των παραπάνω συνεταιρισμών γίνεται σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 151 του Δασικού Κώδικα, όπως αντικαθίσταται από την παρ. 2 του άρθρου 48 του παρόντος.
Αναγκαστικές δασικές οργανώσεις που δεν συμμορφώθηκαν με την προηγούμενη διάταξη διαλύονται με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου, μετά από αίτηση της οικείας Διεύθυνσης Δασών
Ο Συνεταιρισμός μας διαφωνεί με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο με την προωθούμενη διάλυση των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών που προβλέπει το άρθρο 46 του υπό διαβούλευση Σχεδίου Νόμου.
Εκφράζουμε την απορία μας για την επίκληση της δήθεν αντισυνταγματικότητας του θεσμού ενώ το άρθρο 12 του Συντάγματος προβλέπει στο άρθρο 12 την δημιουργία τους.
Εκφράζουμε επίσης την απορία για το ότι σε ένα νομοσχέδιο που αφορά στους δασικούς συνεταιρισμούς εργασίας παρεισφρέουν δύο μόλις διατάξεις που με μεγάλη προχειρότητα – αντίθετα με την εξαντλητική επεξεργασία που γίνεται για τους συνεταιρισμούς εργασίας σε 48 άρθρα – διαλύουν τους συνεταιρισμούς μας χωρίς να λαμβάνεται καμία πραγματική πρόνοια για την διαχείριση του Δάσους μας.
Οι διατάξεις περί εντολής και αντιπροσώπευσης του ΑΚ που προβλέπει το σχέδιο νόμου είναι κενό γράμμα. Οι συνεταιρισμός μας αποτελείται από εκατοντάδες συγκυρίους, η πλειοψηφία των οποίων πλέον κατοικεί είτε στο εξωτερικό είτε σε διάφορες περιοχές της χώρας. Η ύπαρξη του αναγκαστικού δασικού Συνεταιρισμού εξασφάλιζε την ομαλή και έγκαιρη διαχείριση του δάσους ανεξάρτητα από τον βαθμό κινητοποίησης των μελών καθώς το Νομικό πρόσωπο και η Διοίκηση του είχαν την δυνατότητα άμεσης διευθέτησης των ζητημάτων που προκύπτουν.
Αντίθετα εφαρμογή των διατάξεων περί κοινωνίας προϋποθέτουν την σύμπραξη διαρκώς της πλειοψηφίας των ιδιοκτήτων κάτι που πρακτικά είναι αδύνατον. Πρακτικά δεν θα μπορεί να μισθωθεί και ξυλευτεί ούτε καν μια συστάδα Δάσους. Είναι βέβαιο ότι θα καταστεί αδύνατη η διαχείριση του Δάσους με τεράστια περιβαλλοντική ζημία μέχρι τελικά να αφαιρεθεί η διαχείριση από τους αληθινούς ιδιοκτήτες, κάτι το οποίο δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι αποτελεί στόχευση του Υπουργείου Σας.
Ο θεσμός των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών γεννήθηκε από την ανάγκη να εξασφαλιστεί η διαχείριση των ιδιόκτητων Δασών και επί έναν περίπου αιώνα κατόρθωσε να λειτουργήσει. Δεν γνωρίζουμε τι είναι αυτό που παρακινεί τώρα την κυβέρνηση να επιδιώκει την διάλυσή τους.
Για τους λόγους αυτούς σας ζητούμε την άμεση απόσυρση των επίμαχων διατάξεων και την ανάπτυξη ενός καλόπιστου διαλόγου μεταξύ μας ώστε να επιλυθούν τα όποια προβλήματα
Ο Αναγκαστικός δασικός Συνεταιρισμός Δροσοπηγής Φλώρινας έλαβε γνώση των διατάξεων των άρθρων 46 και 48 του σχεδίου νόμου περί δασικών συνεταιρισμών που έχει καταθέσει για διαβούλευση το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος όπου προβλέπεται η υποχρεωτική διάλυση των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών και ανάθεση της διαχείρισης των δασών που ανήκουν σε ιδιώτες (συνήθως κατοίκους κοινοτήτων που είχαν πάρει τα δάση με αγορά από του Οθωμανούς για την εξυπηρέτηση των αναγκών τους) σε κάθε έναν συγκύριο είτε προσωπικά είτε μέσω αντιπροσώπων του κατά τους όρους των θεσμών της εντολής και της πληρεξουσιότητας κατά τους όρους του ΑΚ. Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται και η δυνατότητα ανάθεσης της διαχείρισης του Δάσους σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου χωρίς καμία παραπέρα διευκρίνιση.
Ο θεσμός των Συνεταιρισμών μέχρι σήμερα αποδείχθηκε ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης των συνιδιόκτητων Δασών καθώς εξασφάλιζε την συμμετοχή όλων των συγκυρίων, την γρήγορη ολοκλήρωση διαδικασιών, έλυνε τις όποιες διαφωνίες υπήρχαν σε επίπεδο διοικητικού συμβουλίου ή Γενικής Συνέλευσης. Είναι απορίας άξιο πώς το Υπουργείο Σας θεωρεί ότι οι κατά τόπο Διευθύνσεις Δασών θα μπορούν να συναλλάσσονται με εκατοντάδες συγκυρίους κάθε Δάσους. Στον νομό Φλώρινας για παράδειγμα υπάρχουν πέντε αναγκαστικοί δασικοί συνεταιρισμοί με περισσότερους (κατά την εκτίμηση μας) από 3.000 συνιδιοκτήτες (!) εξ αδιαιρέτου μεριδίου. Με ποιος θα συνομιλεί η Διεύθυνση Δασών. Σε ποιους θα αποστέλλει σχετική αλληλογραφία; Πώς θα ανατίθεται η εκπόνηση διαχειριστικής μελέτης και πώς αυτή θα υλοποιηθεί;
Κατά τον ίδιο τρόπο πως θα γίνεται η ανάθεση υλοτόμησης δασικών συστάδων όταν θα είναι πρακτικά αδύνατη η σύμπτυξη πλειοψηφίας μεταξύ εκατοντάδων κάθε φορά συγκυρίων; Ποια θα είναι η τύχη υφισταμένων συμβάσεων και τι θα συμβεί στην μη δασική περιουσία των συνεταιρισμών;
Τα παραπάνω αλλά και πολλά άλλα προβλήματα δεν επιλύονται βέβαια με την προσφυγή στις διατάξεις του ΑΚ περί εντολής και αντιπροσώπευσης των άρθρων 713επ σε συνδ με 785 ΑΚ. Η απόδοση εντολής και μάλιστα τηρουμένου του συμβολαιογραφικού τύπου καθιστά τον εντολοδόχο πρακτικά ανέλεγκτο όταν πρόκειται για εντολή από εκατοντάδες τυόν συγκυρίους. Επίσης δεν είναι δυνατόν να παρακολουθείται κάθε στιγμή (διότι «κάθε στιγμή» μπορούν να απαιτηθούν πράξεις διαχείρισης του Δάσους) αν συντρέχουν στο πρόσωπό του οι αναγκαίοι όροι, αν έχουν υπάρξει ανακλήσεις ή θάνατοι εντολέων (κάτι που είναι βέβαιο), αν η εντολή είναι περιορισμένη και τι περιλαμβάνει κτλ. Πολλαπλάσια δε προβλήματα θα δημιουργηθούν στην περίπτωση θανάτου εντολοδόχου.
Η πρόβλεψη περί ιδρύσεως νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου σε τίποτα δεν λύνει τα προβλήματα που έχουμε επισημάνει τόσο εμείς όσο και άλλοι συνεταιρισμοί. Από την στιγμή που η συμμετοχή αλλά και η αποχώρηση θα είναι ελεύθερα, από την στιγμή που θα μπορούν να ιδρυθούν (προφανώς) περισσότερα του ενός νομικά πρόσωπα και με δεδομένο ότι θα είναι πρακτικά αδύνατον να αποτελέσουν μέλη του όλοι η έστω η απόλυτη πλειοψηφία των συγκυρίων. Τεράστιο επίσης ζήτημα προκύπτει και με το ποσοστό 20% εξ αδιαιρέτου επί των Δασών που παρακρατεί το ελληνικό Δημόσιο και νομίζουμε ότι είναι ώρα να αποδοθεί στους λοιπούς συγκυρίους.
Είναι ακόμα προφανές ότι δεν τίθεται ζήτημα αντισυνταγματικότητας του θεσμού των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών διότι η ύπαρξή τους προβλέπεται στο άρθρο 12 παρ. 5 του ίδιου του Συντάγματος.
Καλούμε την κυβέρνηση και το υπουργείο ενέργειας και Περιβάλλοντος να αποσύρει άμεσα τις διατάξεις των άρθρων 46 και 48 του σχεδίου νόμου διότι τυχόν διάλυση των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών θα οδηγήσει με βεβαιότητα σε πλήρη αδυναμία διαχείρισης των Δασών και σε περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική καταστροφή
Η ύπαρξη των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών κρίθηκε αναγκαία για να εξασφαλιστεί πρώτα από όλα η προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, που δεν αποτελούν δημόσια Δάση καθώς κρίθηκε ότι η διαχείρισή τους από δεκάδες ή εκατοντάδες αυτοτελείς συγκυρίους ή συννομείς θα είναι πρακτικά αδύνατη και σε κάθε περίπτωση θα δημιουργούνταν οι προϋποθέσεις μη διαχείρισής τους.
Αν αυτό ίσχυε μια φορά όταν πριν εκατό περίπου χρόνια θεσπίστηκαν οι αναγκαστικοί δασικοί συνεταιρισμοί το ίδιο ισχύει σήμερα σε πολλαπλάσιο βαθμό αφενός διότι μετά από πολύχρονη πρακτική έχουν δημιουργηθεί έννομες και πραγματικές σχέσεις που δεν μπορούν να ανατραπούν και αφετέρου διότι μετά το πέρας τεσσάρων περίπου γενεών έχουν καταστεί συγκύριοι – δια της κληρονομικής διαδοχής – χιλιάδες συνεταιριστές, συχνά με μικρό μερίδιο συνδιοκτησίας, που πλέον δεν μπορούν να συμμετέχουν οι ίδιοι ενεργά στην διαχείριση του Δάσους.
Το πρόβλημα αυτό δεν λύνεται ούτε με την πρόβλεψη στο νομοσχέδιο για την δυνατότητα διαχείρισης από νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Δεν διευκρινίζεται αν σε αυτό θα πρέπει να μετέχουν το σύνολο ή η πλειοψηφία των συνεταίρων και ακόμα περισσότερα αν θα είναι ένα ή μπορεί και περισσότερα. Από την στιγμή που θα είναι «ελεύθερο» το νομικό πρόσωπο, με βεβαιότητα δεν θα μπορεί, αμέσως, αργά ή γρήγορα να ασκήσει αποτελεσματικά την διαχείριση του Δάσους ενώ διαρκώς θα υπάρχει το πρόβλημα της συνεχούς, ελεύθερης εισόδου και αποχώρησης των μελών του.
Ακόμα περισσότερα προβλήματα δημιουργούνται και από τις προβλέψεις του σχεδίου νόμου για άσκηση διαχείρισης του Δάσους από άτομα ή επιτροπή σύμφωνα με τις διατάξεις περί εντολής και αντιπροσώπευσης του ΑΚ.
Είναι εξαιρετικά δυσχερές να συμπτυχθούν πλειοψηφίες (όσο θολά περιγράφεται στο σχέδιο νόμου) που θα αναθέσουν δια συμβολαιογραφικού εγγράφου την σχετική εντολή διαχειρίσεως. Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 724 ΑΚ ο εντολέας έχει την δυνατότητα να ανακαλέσει την εντολή οποτεδήποτε και μάλιστα κατ αρχήν χωρίς να είναι αντίθετη συμφωνία. Είναι προφανές ότι κατά τον τρόπο αυτό δεν μπορεί οποιαδήποτε επιτροπή να διαχειριστεί τις δασικές υποθέσεις με την αναγκαία σχετική σταθερότητα, ούτε είναι δυνατόν να επιβληθεί, αν θεωρηθεί ότι βρίσκει εφαρμογή το β’ εδάφιο του ΑΚ 724, συγκεκριμένη διάρκεια (κα ποια άραγε;) της συμβάσεως εντολής χωρίς την συναίνεση του εντολέα. Θα δημιουργηθεί το οξύμωρο της αναθέσεως εντολής διαφορετικής χρονικής διάρκειας ή ελεύθερα ανακλητής;
Λόγω της φύσεως της δασικής διαχείρισης δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν τα όρια της εντολής εντός των οποίων θα πρέπει να ενεργούν οι αντιπρόσωποι ή η Επιτροπή διαχείρισης, που προβλέπει το σχέδιο Νόμου
Επιπλέον προβλήματα δημιουργούνται και στην περίπτωση θανάτου είτε του εντολέα είτε το εντολοδόχου. Σήμερα η διαχείριση των Δασών ασκείται από τον Συνεταιρισμό με τα όργανά του, ανεξαρτήτως τυχόν θανάτου μέλους του ΔΣ ή συνεταίρου, οι κληρονόμοι του οποίου γίνονται μέλη του Συνεταιρισμού κατά τους όρους του νόμου και του Καταστατικού. Αντίθετα σύμφωνα με τις διατάξεις περί εντολής, αυτή λύεται αυτόματα με τον θάνατο του εντολέα ή του εντολοδόχου. Οι κληρονόμοι του εντολέα μπορούν (αλλά δεν υποχρεούνται) να αναθέσουν οι ίδιοι την διαχείριση στον ίδιο ή διαφορετικό εντολοδόχο, οπότε θα πρόκειται για νέα σύμβαση εντολής. Κατά τον τρόπο αυτό η προβλεπόμενη από τον νόμο πλειοψηφία των συνιδιοκτητών καθίσταται ιδιαίτερα εύθραυστη είτε λόγω τυχόν ανακλήσεων εντολής είτε λόγω θανάτου εντολέα ή εντολοδόχου. Επιπλέον επιπρόσθετα προβλήματα θα δημιουργηθούν από την αυτονόητη συνέπεια της δυνατότητας ελεύθερης μεταβίβασης ποσοστού συγκυριότητας προς τρίτους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Πολλές περισσότερες αιτιάσεις προτιθέμεθα να Σας εκθέσουμε τις αμέσως προσεχείς ημέρες με κάθε πρόσφορο τρόπο. Πρέπει να γνωρίζετε ότι θα αντιδράσουν χιλιάδες συνεταιριστές απέναντι στις διατάξεις που προωθείτε. Άμεσα ζητούμε από όλα τα Κόμματα, τους φορείς, τους βουλευτές να πάρουν ξεκάθαρη θέση ενάντια στην προωθούμενη διάλυση των αναγκαστικών συνεταιρισμών
Θεωρούμε πως με τις προβλεπόμενες διατάξεις το Υπουργείο Σας αναλαμβάνει ουσιαστικά την ευθύνη ώστε τα ιδιωτικά Δάση να παραμείνουν ουσιαστικά χωρίς την δυνατότητα διαχείρισης με τεράστια βλάβη του Περιβάλλοντος αλλά και όλων των συνιδιοκτητών για τους οποίους θεωρητικά ενδιαφέρεστε.
Σας καλούμε να αποσύρετε άμεσα την διάταξη των άρθρων 46 και 48 του Σχεδίου Νόμου.
Κύριε Υπουργέ,
Πιστεύουμε ότι το νομοσχέδιο αυτό δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση όπως δεν ήταν και το προηγούμενο που παρουσιάσθηκε πριν τέσσερα χρόνια από την τότε κυβέρνηση και αποσύρθηκε.
Το νομοσχέδιο αυτό προσπαθεί να λύσει τα χρονίζοντα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από την λειτουργία των δασικών συνεταιρισμών εργασίας στη Δημόσια δασοπονία και Δημόσια δάση της χώρας χωρίς να έχει διδαχθεί από τα χρόνια εμπειρία λειτουργίας των και την υφιστάμενη πραγματικότητα της επίπονης δασικής εργασίας. Επιδιώκεται ακόμα από άγνοια του αντικειμένου προφανώς ή και άλλα κίνητρα ενδεχομένως να δημιουργήσει προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία των αναγκαστικών συνεταιρισμών ιδιοκτησίας, νομής και καρπώσεων οι οποίοι ουδεμία σχέση έχουν με τους δασικούς συνεταιρισμούς εργασίας.
Τα δάση που διαχειρίζονται οι αναγκαστικοί συνεταιρισμοί υπολογίζονται σε εκατομμύρια στρέμματα και οι μικροιδιοκτήτες αυτών σε δεκάδες ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες. Η διαχείριση των δασών αυτών ενεργείται ορθαλογικά με εκπόνηση κατά περίπτωση μελετών διαχείρισης, οδοποιίας, συντήρησης, προστασίας, αντιπλημμυρικών έργων, ενώ κατά την εκμετάλλευση των δασών αυτών πολλάκις εργάζονται μέλη των δασικών συνεταιρισμών εργασίας.
Το νομικό πλαίσιο λειτουργίας των αναγκαστικών συνεταιρισμών είναι ασαφές και μπερδεμένο. Τα καταστατικά τους είναι υποχρεωμένα να καταρτίζονται και να ενημερώνονται σύμφωνα με τους εκάστοτε ισχύοντες αγροτικούς συνεταιριστικούς νόμους, ενώ με το παρόν νομοσχέδιο η λειτουργία τους θα καταστεί ακόμα χειρότερη αν δεν καταστεί αδύνατη.
Κύριε Υπουργέ,
Η Πολιτεία με τους δικτατορικούς νόμους ΑΝ 1627/1939 και άρθρα 151 και 152 ΝΔ 86/1939 μας ανάγκασε να ιδρύσουμε αναγκαστικούς συνεταιρισμούς και τώρα πάλι η Πολιτεία ζητάει και θεσπίζει την απαγόρευση ύπαρξής των. Να καταργηθούν λοιπόν οι αναγκαστικοί δασικοί συνεταιρισμοί ιδιοκτησίας, νομής και καρπώσεων, όμως πρέπει η πολιτεία να ασχοληθεί σοβαρά με αυτούς.
Να ψηφιστεί ένα νέο νομοσχέδιο αποκλειστικά με τον τρόπο λειτουργίας και διαχείρισης των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών και το πραγματικό ενδιαφέρον θα φανεί εάν παραχωρηθεί η συνιδιοκτησία του Δημοσίου στα ιδιωτικά δάση.Αυτό το τούρκικο χαράτσι στα δάση των Νέων Χωρών που διαιωνίζεται μέχρι σήμερα και το οποίο αποτελεί τροχοπέδη σε οποιαδήποτε αναπτυξιακή προσπάθεια των δασών αυτών.
Το κείμενο αυτό υπογράφετε από:
Τασιώνα Αναστάσιο Πρόεδρο Α.Σ.Δάσους Άνω Σελίου Δήμου Νάουσας
Χατζηιωαννίδη Παύλο Πρόεδρο Α.Σ.Δάσους Αγ.Παύλου Δήμου Νάουσας
Τεληγιαννίδη Γεώργιο Πρόεδρο Α.Σ.Δάσους Μεταμόρφωσης Δήμου Νάουσας
Κεκεσίδη Πρόεδρο Α.Σ.Δάσους Ροδοχωρίου Δήμου Νάουσας
Μπουρδάνο Αντώνιο Εκπρόσωπο Δάσους Πολλών Νερών Δήμου Νάουσας
Στα σχόλια του ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥ ΔΑΣΟΚΤΗΜΟΝΩΝ ΠΙΣΟΔΕΡΙΟΥ ,μνημονεύονται ,ως πρόσφατη νομολογία για τη διατήρηση των Αναγκαστικών Συνεταιρισμών,οι αποφάσεις 3580 και 3581/2010 του ΣτΕ, .
Πράγματι, στις αποφάσεις αυτές , το ΣτΕ ,είχε τονίσει ότι δεν παραβιάζει το αρ. 11 της Συνθήκης ,ο περιορισμός της αρνητικής ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι ,εξαιτίας της υποχρεωτικής συμμετοχής των παραγωγών σε Αναγκαστικό Συνεταιρισμό .
Ομως, κατά των παραπάνω αποφάσεων ασκήθηκε προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ,το οποίο , με την με αρ.29389/11 απόφαση του ,Υπόθεση Μυτιληναίος και Κωστάκης ΚΑΤΑ Ελλάδος, τις ανέτρεψε , και απεφάνθη ότι η υποχρεωτική συμμετοχή ενός ατόμου σε Αναγκαστικό Συνεταιρισμό θεωρείται ως* παρέμβαση στην «αρνητική» ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι* και παραβιάζει το αρ.11 της Συνθήκης.
Επομένως η όποια επίκληση των παραπάνω αποφάσεων του ΣτΕ ,ως νομολογία, για τη διατήρηση των Αναγκαστικων Συνεταιρισμών, δεν ευσταθεί.
Για ενημέρωσή σας παραθέτω το κείμενο της αποφ. σε http://hudoc.echr.coe.int/eng
Καθώς και την παρακάτω περίληψη αυτής ,όπως έχει δημοσιευτεί στο http://www.lawnet.gr/ στις 3/12/2015
ΕΔΔΑ: Παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων η υποχρεωτική εγγραφή αμπελουργών Σάμου στον τοπικό συνεταιρισμό
Με τη σημερινή απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην υπόθεση Μυτιληναίος και Κωστάκης κατά Ελλάδας (αίτηση αριθ. 29389/11.) έκρινε ομόφωνα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 11 (ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Η υπόθεση αφορούσε στην υποχρέωση των αιτούντων, οι οποίοι είναι αμπελουργοί, να είναι μέλη της Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου, καθώς και την αδυναμία τους να αποκτήσουν άδεια για την διάθεση του κρασιού τους.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, απαιτώντας από τους αμπελουργούς να παραδώσουν το σύνολο της παραγωγής τους κρασιού τους στους συνεταιρισμούς, το Ελληνικό δίκαιο είχε υποβάλει την πιο περιοριστική επιλογή όσον αφορά την ελευθερία του να μην είναι μέλος μίας ένωσης (αρνητική ελευθερία), ενώ οι επιδιωκόμενοι σκοποί (προστασία της ποιότητας της ποικιλίας των σταφυλιών και τα έσοδα των αμπελουργών) θα μπορούσαν να επιτευχθούν με άλλα μέσα. Έκρινε επίσης ότι η άρνηση των εθνικών αρχών να χορηγήσουν στους αιτούντες άδεια οινοποίησης υπερέβαινε αυτό που ήταν αναγκαίο για να επιτευχθεί μια δίκαιη ισορροπία μεταξύ των συγκρουόμενων συμφερόντων και δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ανάλογη προς τους επιδιωκόμενους σκοπούς.
Επικαλούμενοι το άρθρο 11 (ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι), οι προσφεύγοντες διαμαρτύρονται για την άρνηση των εθνικών αρχών να τους χορηγήσει άδεια οινοποίησης, παρεμβαίνοντας έτσι στην ελευθερία τους να μην είναι μέλη της ένωσης, με την αιτιολογία ότι η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου είχε αποκλειστικά δικαιώματα για την παραγωγή και διάθεση του μοσχάτου Σάμου.
ΑΠΟΨΕΙΣ-ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΙ
Του Αναγκαστικού Δασικού Συνεταιρισμού Ελατοχωρίου Πιερίας, νόμιμα εκπροσωπούμενου από τον Πρόεδρό του Μέλλιο Γεώργιο του Ηρακλή, κάτοικο Ελατοχωρίου Πιερίας
ΓΙΑ
Το Σχέδιο Νόμου, που το Υ.ΠΕ.ΚΑ. έχει θέσει προς διαβούλευση, με τον τίτλο «Δασικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις».
ΠΡΟΣ ΚΑΘΕ ΑΡΜΟΔΙΟ
Είναι τουλάχιστον παράδοξο και σαφώς δείγμα προχειρότητας, που σε ένα προτεινόμενο νομοσχέδιο όπου τα σαράντα επτά(47) από τα συνολικώς σαράντα εννέα(49) άρθρα του, αφορούν τους Δασικούς Συνεταιρισμούς Εργασίας ρυθμίζοντας πιθανόν σωστά τα πάντα γι αυτούς, να υπάρχουν δύο(2) άρθρα τα 46 και 48 που διαλύουν τους Αναγκαστικούς Δασικούς Συνεταιρισμούς δασοκτημόνων, προτείνοντας ένα άλλο σύστημα διαχείρισης των κοινών και αδιαιρέτων ιδιωτικών Δασών. Η πρόταση αυτή έχει πολλά και μεγάλα κενά δημιουργώντας ποικίλα προβλήματα. Όπως:
1.Ο συντάκτης του προτεινόμενου Νομοσχεδίου στην εισηγητική έκθεση αιτιολογεί ως αντισυνταγματική την ίδρυση Αναγκαστικών Δασικών Συνεταιρισμών (Α.Δ.Σ.) και έτσι προτείνει στο άρθρο 46 την απαγόρευση ίδρυσης νέων Α.Δ.Σ. και την διάλυση των υπαρχόντων. Ο Συνταγματικός νομοθέτης όμως στο άρθρο 12 παρ.5 του Συντάγματος ορίζει ρητά ότι: «………5. Επιτρέπεται η σύσταση με νόμο αναγκαστικών συνεταιρισμών που αποβλέπουν στην εκπλήρωση σκοπών κοινής ωφέλειας ή δημόσιου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εφόσον πάντως εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση αυτών που συμμετέχουν». Πέραν τούτου υπάρχουν αποφάσεις του ανωτάτου ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας που δέχεται την συνταγματικότητα των Αναγκαστικών Συνεταιρισμών. Συνεπώς προβλήματα συνταγματικότητας θα έχει το προτεινόμενο νομοσχέδιο αν καταστεί νόμος του κράτους.
2. Οι Αναγκαστικοί Δασικοί Συνεταιρισμοί δασοκτημόνων (τουλάχιστον όσους γνωρίζουμε) είναι ζωντανοί οργανισμοί, οικονομικά αυτοτελείς, βασικοί μοχλοί οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης, ιδιαίτερα των ορεινών όγκων όπου κατά κανόνα βρίσκονται τα δάση τους. Αρκετοί εξ αυτών δημιούργησαν θυγατρικές επιχειρήσεις όπως Χιονοδρομικά Κέντρα, Πριστήρια ξυλείας κ.λ. συμβάλλοντας στην απασχόληση. Γενικώς δεν επιβαρύνουν το κράτος αφού εδώ και πολλά χρόνια κάνουν μόνοι τους την συντήρηση του οδικού δασικού δικτύου και δημιουργούν υποδομές δασοπυρόσβεσης. Προστατεύουν τα δάση τους από τον κίνδυνο πυρκαγιών και λαθροϋλοτόμησης. Και φυσικά ασκούν κοινωνική πολιτική στον τομέα της θέρμανσης με ξύλα των κατοίκων των ορεινών κοινοτήτων της περιοχής τους. Όλα αυτά φυσικά πέραν της διαχείρισης των δασών τους.
Όλα τα ανωτέρω τα πράττουν οι Α.Δ.Σ. με την υπάρχουσα νομοθεσία, όπως αυτή ισχύει από το 1939 και με τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις, που προβλέπει Δ.Σ., Γενική Συνέλευση, λογοδοσία, απολογισμό, απαλλαγή, εκλογές και πάλι από την αρχή. Χωρίς να σημαίνει ότι και με την υπάρχουσα νομοθεσία δεν υπάρχουν κάποια προβλήματα, κανείς δεν επιχειρεί να μας πείσει ότι το προτεινόμενο νέο σύστημα με το οποίο θα γίνεται η διαχείριση είναι καλύτερο και αποτελεσματικότερο. Απεναντίας πλήθος προβλημάτων προκύπτουν αμέσως μετά την διάλυση των Α.Δ.Σ
Α) Σε περίπτωση λύσεως των Α.Δ.Σ. χάνεται η νομική τους υπόσταση και η φορολογική τους αυτοτέλεια οπότε όπως είναι φυσικό το κύρος των συμβάσεων όπου μετέχουν αμφισβητείται.
Β) Στο σχέδιο νόμου δεν υπάρχει καμία αναφορά για την περιουσία των Συνεταιρισμών πέραν του δασοκτήματος που ανήκει στα μέλη.
Γ) Ο προτεινόμενος νέος τρόπος διαχείρισης των δασών, ήτοι: «Κύριοι ή νομείς αδιαιρέτου δάσους εκτάσεως ανωτέρας των 100 εκταρίων, είτε περιορισμένων δικαιωμάτων καρπώσεως δάσους της αυτής τουλάχιστον έκτασης, πλείονες των επτά(7), αναθέτουν τη διαχείριση του αδιαιρέτου δάσους ή την κάρπωση των δασικών περιορισμένων δικαιωμάτων σε εκπροσώπους τους ή σε επιτροπή κατά τις περί κοινωνίας, εντολής και αντιπροσώπευσης διατάξεις του Αστικού Κώδικα, καταρτιζόμενης συμβολαιογραφικώς.», δημιουργεί πολύ μεγάλα προβλήματα καθόσον
*Δεν ορίζεται χρονική περίοδος δράσης της επιτροπής
*Η εντολή μπορεί να ανακληθεί οποτεδήποτε
*Δεν προβλέπεται ετήσια λογοδοσία
*Αυξάνεται δυσανάλογα η ευθύνη των διαχειριστών
*Ανοίγει ο δρόμος για ατελείωτες δίκες
*Δεν προβλέπεται πλειοψηφία που θα απαλλάξει την επιτροπή διαχείρισης από ευθύνες
*Δεν προβλέπεται τι γίνεται με τον θάνατο εντολέα ή εντολοδόχου, και ένα σωρό άλλα.
Κατόπιν όλων των ανωτέρω προτείνουμε να αποσυρθούν οι διατάξεις των άρθρων 46 και 48 που αφορούν τους Α Δ.Σ. μια και δεν υφίσταται θέμα συνταγματικότητας και αν το υπουργείο θεωρεί ότι πρέπει να διορθωθεί κάτι (εμείς πιστεύουμε ότι υπάρχουν αρκετά) ας επανέλθει μετά από διάλογο στον οποίο είμαστε πρόθυμοι να συμβάλουμε με ένα νέο νομοσχέδιο αποκλειστικά και αμιγώς αναφερόμενο στους Α.Δ.Σ. , ώστε οι Α.Δ.Σ. να συνεχίσουν το σημαντικότατο έργο τους μέσα σε απόλυτα ξεκάθαρο και λειτουργικό νομικό πλαίσιο.
Με έκπληξη πληροφορούμαστε το περιεχόμενο του νέου νομοσχεδίου που προωθεί το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος για τους δασικούς συνεταιρισμούς και ειδικότερα την πρόθεσή του να επιβάλει την διάλυση των υφιστάμενων αναγκαστικών συνεταιρισμών.
Πρόκειται για επαναφορά – με ελάχιστες επουσιώδεις διαφορές – διατάξεων που είχε επιχειρηθεί να αποτελέσουν μέρος του αντίστοιχου σχεδίου νόμου το έτος 2010.
Τότε η καθολική και πλήρης αντίδραση των υφισταμένων αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών (δασοκτημόνων και όχι εργασίας), της επιστημονικής κοινότητας τόσο της νομικής όσο και της δασολογικής επιστήμης, οι διαρκείς παραστάσεις εκπροσώπων συνεταιρισμών (μεταξύ των οποίων και του δικού μας) απέτρεψε την υιοθέτηση των απολύτως καταστροφικών και παραλόγων ρυθμίσεων. Για τον λόγο αυτό εκφράζουμε την ιδιαίτερη απορία μας για τους λόγους που ωθούν την παρούσα κυβέρνηση ώστε να επανέρχεται στο ζήτημα αυτό.
Επαναλαμβάνουμε λοιπόν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τις αιτιάσεις που είχαμε και τότε προβάλει και προσθέτουμε τους λόγους για τους οποίους οι επουσιώδεις μεταβολές που επιχειρεί το σχέδιο νόμο (διετής αντί ενιαύσιας προθεσμίας για την λύση, δυνατότητα ανάθεσης διαχείρισης δάσους σε ΝΠΙΔ) ουδόλως μεταβάλουν την ουσία των προωθούμενων διατάξεων.
Ειδικότερα οι προτεινόμενες διατάξεις, όπως έχουν τεθεί σε δημόσια διαβούλευση είναι:
Άρθρο 46: Αναγκαστικοί Δασικοί Συνεταιρισμοί Δασοκτημόνων
1. Η σύσταση αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών απαγορεύεται.
2. Εντός προθεσμίας δύο (2) ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος οι συσταθέντες κατά τις διατάξεις του Α. Ν. 1627/1939 αναγκαστικοί συνεταιρισμοί δασοκτημόνων (κύριων, νομέων ή καρπωτών περιορισμένων δασικών δικαιωμάτων) λύονται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσής τους.
Η διαχείριση των δασών των παραπάνω συνεταιρισμών γίνεται σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 151 του Δασικού Κώδικα, όπως αντικαθίσταται από την παρ. 2 του άρθρου 48 του παρόντος.
Αναγκαστικές δασικές οργανώσεις που δεν συμμορφώθηκαν με την προηγούμενη διάταξη διαλύονται με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου, μετά από αίτηση της οικείας Διεύθυνσης Δασών
Άρθρο 48: Καταργούμενες – τροποποιούμενες – λοιπές διατάξεις
1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται οι διατάξεις, του τρίτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 135 και των παρ. 8 και 9 του άρθρου 151 του Δασικού Κώδικα (Ν.Δ 86/1969 ΦΕΚ Α΄ 7/18.1.1969), της παρ. 7 του άρθρου 18 του Ν. 4015/2011, καθώς και κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη που αντίκειται στο νόμο αυτό ή που αναφέρεται σε θέματα που ρυθμίζονται από αυτόν.
2. Η παρ. 7 του άρθρου 151 του Δασικού Κώδικα (Ν.Δ 86/1969 ΦΕΚ Α΄ 7/18.1.1969) αντικαθίσταται ως εξής:
«Κύριοι ή νομείς αδιαιρέτου δάσους εκτάσεως ανωτέρας των εκατό (100) εκταρίων, είτε περιορισμένων δικαιωμάτων καρπώσεως δάσους της αυτής τουλάχιστον έκτασης, πλείονες των επτά (7), αναθέτουν τη διαχείριση του αδιαίρετου δάσους ή την κάρπωση των δασικών περιορισμένων δικαιωμάτων σε εκπροσώπους τους ή σε επιτροπή κατά τις περί κοινωνίας, εντολής και αντιπροσώπευσης διατάξεις του Αστικού Κώδικα, καταρτιζομένης συμβολαιογραφικώς. Η διαχείριση των ανωτέρω δασών μπορεί να διενεργείται επίσης από νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, που συστήνεται από τους δασοκτήμονες με σκοπό τη διαχείρισή τους.
Κατά τα λοιπά ως προς τη διαχείριση των δασών αυτών εφαρμόζονται οι περί διαχειρίσεως των ιδιωτικών δασών διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Η επίλυση των διαφορών μεταξύ των κύριων ή νομέων υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα των δικαστηρίων».
3. Η παρ. 1 του άρθρου 19 του Ν. 3208/2003 (ΦΕΚ Α΄ 303/24.12.2003) αντικαθίσταται ως εξής:
«Ιδιωτικά εν γένει δάση, των οποίων η διαχείριση και εκμετάλλευση έχει από εικοσαετίας και πλέον εγκαταλειφθεί, τίθενται από την αρμόδια δασική αρχή υπό διαχείριση, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και προαγωγής της εθνικής οικονομίας, σύμφωνα με τις περί διαχειρίσεως και εκμεταλλεύσεως των δημοσίων δασών ισχύουσες διατάξεις. Προϋπόθεση για την κατά τα ανωτέρω ενέργεια της δασικής αρχής, είναι η διαπίστωσή της, ότι οι κάτοχοι των δασών αυτών, παρουσιάζουν αντικειμενική αδυναμία να τα διαχειριστούν ή να τα εκμεταλλευτούν. Τα έσοδα από την εκμετάλλευση των παραπάνω δασών, μετά την αφαίρεση των πάσης φύσεως εξόδων και των δικαιωμάτων υπέρ του Δημοσίου, αποδίδονται από το Δημόσιο νομίμως στους δικαιούχους. Κατά την απόδοσή τους, υφίσταται επιπλέον παρακράτηση, ποσοστού δέκα επί τοις εκατό (10%), το οποίο όπως και τα δικαιώματα υπέρ του Δημοσίου κατατίθενται υπέρ του Πράσινου Ταμείου στον ειδικό κωδικό Ειδικός Φορέας Δασών και διατίθενται αποκλειστικά για έργα διαχείρισης, ανάπτυξης και προστασίας δασών. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, καθορίζονται οι αναγκαίες λεπτομέρειες για την εφαρμογή της παρούσης παραγράφου».
Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτει ότι οι αναγκαστικοί συνεταιρισμοί διαλύονται με απόφαση είτε της γενικής τους συνέλευσης (προφανώς με τις προϋποθέσεις που ο Νόμος και το καταστατικό τους ορίζουν) είτε κατόπιν προσφυγής της κατά τόπον Δασικής Υπηρεσίας.
Εντύπωση μας προκαλεί η αναφορά της εισηγητικής εκθέσεως του νομοσχεδίου επί του άρθρου 46 ότι η ύπαρξη αναγκαστικών συνεταιρισμών αντίκειται στο ισχύον Σύνταγμα (και στο πνεύμα του άρθρου 1 του παρόντος νομοσχεδίου) και ως εκ τούτου η σύσταση νέων δασικών αναγκαστικών συνεταιρισμών (ιδιοκτητών, νομέων και καρπωτών δασικών δικαιωμάτων) απαγορεύεται ενώ επιβάλλεται και η λύση των υφισταμένων.
Σύμφωνα όμως με το άρθρο 12 παρ. 5 του Συντάγματος ορίζεται:
1. Οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνιστούν ενώσεις και μη
κερδοσκοπικά σωματεία, τηρώντας τους νόμους, που ποτέ όμως δεν μπορούν να εξαρτήσουν την άσκηση του δικαιώματος αυτού από προηγούμενη άδεια.
2. Το σωματείο δεν μπορεί να διαλυθεί για παράβαση του νόμου ή ουσιώδους διάταξης του καταστατικού του, παρά μόνο με δικαστική απόφαση.
3. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και
σε ενώσεις προσώπων που δεν συνιστούν σωματείο.
4. Οι γεωργικοί και αστικοί συνεταιρισμοί κάθε είδους αυτοδιοικούνται σύμφωνα με τους όρους του νόμου και του καταστατικού τους και προστατεύονται και εποπτεύονται από το Κράτος, που είναι υποχρεωμένο να
μεριμνά για την ανάπτυξή τους.
5. Επιτρέπεται η σύσταση με νόμο αναγκαστικών συνεταιρισμών που
αποβλέπουν στην εκπλήρωση σκοπών κοινής ωφέλειας ή δημόσιου
ενδιαφέροντος ή κοινής εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης
πλουτοπαραγωγικής πηγής, εφόσον πάντως εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση αυτών που συμμετέχουν.
Είναι λοιπόν προφανές ότι το Σύνταγμα επιτρέπει την ύπαρξη αναγκαστικών συνεταιρισμών προς εξυπηρέτηση των ειδικών σκοπών που ορίζονται σε αυτόν και ειδικά αυτόν της κοινής εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής (συνεπώς και του δάσους).
Δημιουργεί λοιπόν κατ αρχάς έκπληξη η επίκληση του Συντάγματος καθώς σύμφωνα με την αρχή της τυπικής ισοδυναμίας των συνταγματικών διατάξεων δεν νοείται «αντισυναταγματικότητα» κάποιου συνταγματικού κανόνα. Δίδεται λοιπόν η εντύπωση ότι η συντάκτες του σχεδίου νόμου αναζητούν «έξωθεν νομιμοποίηση» των προθέσεών τους.
Οι συνεταιρισμοί ως ιδιότυπες ενώσεις προσώπων που συνεργάζονται για την προάσπιση και προαγωγή των περιουσιακών, επαγγελματικών κλπ συμφερόντων τους, αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, η οργάνωση και δράση των οποίων, μέσα στο οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο που καθιερώνει και κατοχυρώνει το Σύνταγμα με τις επί μέρους σχετικές διατάξεις του, τελεί υπό την προστασία και εποπτεία του κράτους. Και προβλέπεται μεν ρητά από την παράγραφο 5 η δυνατότητα της συστάσεως αναγκαστικών συνεταιρισμών, κατ΄ εξαίρεση από την εξυπακουόμενη αρχή της ελεύθερης συστάσεως και της ελεύθερης συμμετοχής σε συνεταιρισμούς, η εξαιρετική δε αυτή ρύθμιση, αφορά αποκλειστικά στον τρόπο της συστάσεως (μόνο με νόμο, βλ. Σ.Ε. 1175/1957 Ολομ., 1058/1958 Ολομ.) και
τη μορφή της συμμετοχής των μελών του συνεταιρισμού, η οποία καθίσταται
υποχρεωτική (Σ.Ε. 2903/1983 Ολομ., 4104/1995 επταμ.), υπό την προϋπόθεση ότι ο αναγκαστικός συνεταιρισμός θα επιδιώκει τους στόχους που καθορίζει αυτή η συνταγματική διάταξη, δηλαδή την εκπλήρωση σκοπών κοινής ωφέλειας ή δημοσίου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής και εφόσον εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση αυτών που συμμετέχουν. Συνεπώς, μόνον η ύπαρξη αναγκαστικών συνεταιρισμών που πληρούν τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις είναι σύμφωνη προς την συνταγματική αυτή διάταξη. Είναι δε αδιάφορο το αν οι συνεταιρισμοί αυτοί ιδρύθηκαν με νόμο πριν την πρόβλεψη από το Σύνταγμα του θεσμού αυτού (που προβλέφθηκε το πρώτο με ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 109 του Συντάγματος του 1952), εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τους καθιστούν συνταγματικά θεμιτούς, οπωσδήποτε τούτο στην περίπτωση που – όπως εν προκειμένω -, υπό καθεστώς συνταγματικής προβλέψεως, οι συνεταιρισμοί αυτοί διατηρήθηκαν με νεότερο νόμο. Τούτο επιβεβαιώνει η διαχρονική αλλά και η πρόσφατη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας με τις 3580 και 3581/2010 αποφάσεις του.
Κατά την άποψή μας δεν υφίσταται κανένα απολύτως συνταγματικό κώλυμα ύπαρξης των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών, καθώς αποδεικνύεται από την μέχρι τώρα λειτουργία τους και λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή των διατάξεων περί εντολής οδηγεί σε ουσιαστική πλήρη αδυναμία διαχείρισης των δασών, κατάλληλο, πρόσφορο και αναγκαίο μέσο για την επίτευξη των συνταγματικών σκοπών σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας.
Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο ορίζει ότι μετά την διάλυση των αναγκαστικών συνεταιρισμών, οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να αναθέτουν την διαχείριση του κοινού δασοκτήματος σε επιτροπή ή εκπροσώπους τους. Η ασάφεια του νομοσχεδίου είναι προφανής κατά τις διατάξεις περί εντολής ή αντιπροσώπευσης . Δεν διευκρινίζεται ποιος θα είναι ο αριθμός των μελών της επιτροπής ή των εκπροσώπων, ο τρόπος επιλογής τους και αν θα πρέπει να συγκεντρώνεται η πλειοψηφία των συγκυρίων σε κάθε πρόσωπο της επιτροπής ξεχωριστά. Ακόμα και η αναφορά σε ίδρυση Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (αποτελεί προσθήκη σε σχεση με την προηγούμενη νομοθετική απόπειρα) κανένα πραγματικό ζήτημα επιλύει. Δεν ορίζεται η μορφή, αν θα πρέπει να μετέχουν όλοι οι δασοκτήμονες ή ορισμένοι. Αν μπορούν να ιδυθούν περισσότερα του ενός τέτοια νομικά πρόσωπα από διαφορετικές ομάδες συνιδιοκτητών και πώς θα συλλειτουργούν και πολλά άλλα. Ουδόλως επιλύει και το ζήτημα της τύχης της μη δασικής περιουσίας των αναγκαστικών συνεταιρισμών καθώς και των συμβάσεων που έχουν υπογράψει και είναι σήμερα σε ισχύ.
Εγείρεται μείζον θέμα με την συγκυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου κατά 1/5 επί των δασοκτημάτων και αν θα συνυπολογίζεται αυτό για την διαμόρφωση της πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών (μέχρι σήμερα το ελληνικό Δημόσιο διαθέτει ποσοστό συγκυριότητας αλλά δεν συμμετέχει στους Συνεταιρισμούς, οι οποίοι από της ιδρύσεώς τους ασκούν την διαχείριση των Δασοκτημάτων). Θα εμπίπτει λοιπόν και το ελληνικό Δημόσιο στην ανωτέρω διάταξη. Θεωρούμε πως ελάχιστο προαπαιτούμενο για την συζήτηση επί του θέματος θα έπρεπε να είναι η αυτοδίκαιη μεταβίβαση του ποσοστού συνιδιοκτησίας επί των δασοκτημάτων προς τους λοιπούς συγκυρίους χωρίς την καταβολή οποιουδήποτε τιμήματος.
Αναφερόμενοι σε αναγκαστικούς συνεταιρισμούς που κάποιοι προσεγγίζουν τον έναν αιώνα ζωής είναι απολύτως λογικό, με το πέρας των ετών και την κληρονομική διαδοχή των αρχικών συγκυρίων να υφίσταται τεράστια διασπορά μεριδιούχων επί ακόμα και κλασμάτων ιδανικών μεριδίων, πολλοί εκ των οποίων διαβιούν στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να είναι πρακτικά αδύνατον να ενημερωθούν για το νέο νομοθέτημα, να γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις ώστε να μπορέσουν να επιλέξουν και να αναθέσουν σε ορισμένα πρόσωπα, κατ απόλυτη κρίση τους καθώς δεν εκλέγονται, ώστε να μετέχουν κάποιας διαχειριστικής επιτροπής.
Ο Αναγκαστικοί Δασικοί Συνεταιρισμοί, διαθέτοντας αυτοτελή νομική προσωπικότητα, στις πολλές δεκαετίες λειτουργίας τους, έχουν αποκτήσει δική τους κινητή και ακίνητη περιουσία, έχουν αντισυμβληθεί με το ελληνικό Δημόσιο ή ΝΠΔΔ (χαρακτηριστικές οι συμβάσεις του Συνεταιρισμού μας με την άλλοτε Νομαρχία Φλώρινας για την λειτουργία του Χιονοδρομικού κέντρου Βίγλας Πισοδερίου) και ιδιωτικές (ελληνικές και αλλοδαπές) εταιρείες (εγκαταστάσεις εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, εγκατάσταση αιολικού πάρκου στο Δάσος Πισοδερίου). Σε περίπτωση διαλύσεως των Συνεταιρισμών χάνεται η νομική τους προσωπικότητα και η φορολογική τους αυτοτέλεια οπότε όπως είναι φυσικό το κύρος των συμβάσεων όπου μετέχουν αμφισβητείται. Στο σχέδιο Νόμου δεν υπάρχει καμία αναφορά για την τύχη της περιουσίας των συνεταιρισμών (πέραν του Δασοκτήματος) ούτε για την τύχη των συμβάσεων. αν ισχύσουν οι περί σωματείων διατάξεις αλλά και οι προβλέψεις των περισσοτέρων καταστατικών τότε η Γ.Σ συνέλευση θα πρέπει να αποφασίσει και την διάθεση των περιουσιακών στοιχείων και σε αντίθετη περίπτωση την σχετική απόφαση θα πρέπει να λάβει το Μονομελές Πρωτοδικείο στο οποίο θα προσφύγει η Διεύθυνση Δασών. Πρόκειται για ευθεία προσβολή του δικαιώματος στην ιδιοκτησία. Αλλά ακόμα και αν υπάρξει πρόβλεψη περί μεταβίβασής της στα φυσικά πρόσωπα – πρώην μέλη των υπό διάλυση Συνεταιρισμών είναι βέβαιον ότι θα είναι αδύνατη η επίτευξη διαχειρίσεως κα στην καλύτερη περίπτωση θα οδηγηθούμε στο ίδιο αποτέλεσμα μέσω αγωγών διανομής. Χαρακτηριστικά ο Συνεταιρισμός μας διαθέτει τρία ιδιόκτητα κτήρια. Αν εφαρμοστούν οι διατάξεις ως έχουν αυτά όπως και η λοιπή μη δασική περιουσία θα πρέπει να εκκαθαριστεί και το ενεργητικό της να διανεμηθεί
Η διαχείριση ενός Δασοκτήματος απαιτεί μακροχρόνιο σχεδιασμό, μελέτη ειδικών επιστημόνων και εκ νέου σχεδιασμό των ορίων και του περιεχομένου της δασικής πολιτικής. Στις σύγχρονες συνθήκες η εκμετάλλευση του Δάσους συνδυάζει την ξυλεία, αξιοποίηση υδάτινων πόρων, ενεργειακά προγράμματα, εναλλακτικό τουρισμό, λειτουργία χιονοδρομικών κέντρων και ορειβατικών εγκαταστάσεων. Είναι απολύτως αδύνατον η διαχείριση αυτή να επιτευχθεί, χωρίς την ύπαρξη φορέα με αυτοτελή νομική προσωπικότητα και ικανότητα να συναλλάσσεται αλλά αντίθετα να ανατιθέμενη σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες μικρομεριδιούχους, σκορπισμένους στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Δεν γίνεται καμία αναφορά για την δυνατότητα διαχείρισης της μη δασικής περιουσίας
Η εφαρμογή των διατάξεων περί εντολής του ΑΚ είναι πρακτικά αδύνατη. Είναι εξαιρετικά δυσχερές να συμπτυχθούν πλειοψηφίες (όσο θολά περιγράφεται στο σχέδιο νόμου) που θα αναθέσουν δια συμβολαιογραφικού εγγράφου την σχετική εντολή διαχειρίσεως. Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 724 ΑΚ ο εντολέας έχει την δυνατότητα να ανακαλέσει την εντολή οποτεδήποτε και μάλιστα κατ αρχήν χωρίς να είναι αντίθετη συμφωνία. Είναι προφανές ότι κατά τον τρόπο αυτό δεν μπορεί οποιαδήποτε επιτροπή να διαχειριστεί τις δασικές υποθέσεις με την αναγκαία σχετική σταθερότητα, ούτε είναι δυνατόν να επιβληθεί, αν θεωρηθεί ότι βρίσκει εφαρμογή το β’ εδάφιο του ΑΚ 724, συγκεκριμένη διάρκεια (κα ποια άραγε;) της συμβάσεως εντολής χωρίς την συναίνεση του εντολέα. Θα δημιουργηθεί το οξύμωρο της αναθέσεως εντολής διαφορετικής χρονικής διάρκειας ή ελεύθερα ανακλητής;
Λόγω της φύσεως της δασικής διαχείρισης δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν τα όρια της εντολής εντός των οποίων θα πρέπει να ενεργούν οι αντιπρόσωποι ή η Επιτροπή διαχείρισης, που προβλέπει το σχέδιο Νόμου
Επιπλέον προβλήματα δημιουργούνται και στην περίπτωση θανάτου είτε του εντολέα είτε το εντολοδόχου. Σήμερα η διαχείριση των Δασών ασκείται από τον Συνεταιρισμό με τα όργανά του, ανεξαρτήτως τυχόν θανάτου μέλους του ΔΣ ή συνεταίρου, οι κληρονόμοι του οποίου γίνονται μέλη του Συνεταιρισμού κατά τους όρους του νόμου και του Καταστατικού. Αντίθετα σύμφωνα με τις διατάξεις περί εντολής, αυτή λύεται αυτόματα με τον θάνατο του εντολέα ή του εντολοδόχου. Οι κληρονόμοι του εντολέα μπορούν (αλλά δεν υποχρεούνται) να αναθέσουν οι ίδιοι την διαχείριση στον ίδιο ή διαφορετικό εντολοδόχο, οπότε θα πρόκειται για νέα σύμβαση εντολής. Κατά τον τρόπο αυτό η προβλεπόμενη από τον νόμο πλειοψηφία των συνιδιοκτητών καθίσταται ιδιαίτερα εύθραυστη είτε λόγω τυχόν ανακλήσεων εντολής είτε λόγω θανάτου εντολέα ή εντολοδόχου. Επιπλέον επιπρόσθετα προβλήματα θα δημιουργηθούν από την αυτονόητη συνέπεια της δυνατότητας ελεύθερης μεταβίβασης ποσοστού συγκυριότητας προς τρίτους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Ουσιαστικά καταργείται η δυνατότητα απαλλαγής του Διοικητικού Συμβουλίου των Συνεταιρισμών και εφαρμόζεται η διάταξη του ΑΚ 714 που θεμελιώνει την ευθύνη του εντολοδόχου για κάθε πταίσμα, γεγονός που θα αποτρέπει την ανάληψη της διαχείρισης.
Καθίσταται ιδιαίτερα δυσχερής ο καταλογισμός δαπανών και εξόδων κατά την εκτέλεση της εντολής και απόδοσης ωφελημάτων προς τον κάθε εντολέα χωριστά, όπως τα ΑΚ 718 και 719 ορίζουν.
Είμαστε βέβαιοι ότι πέραν αυτών και πολλά άλλα προβλήματα θα ανέκυπταν εάν εφαρμόζονταν στην πράξη η διάλυση των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών, όπως το σχέδιο νόμου προβλέπει.
Ήδη όμως καθίσταται σαφές ότι δεν θα είναι δυνατή η αποτελεσματική άσκηση της δασικής διαχείρισης. Θεωρούμε ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων θα οδηγηθούμε σε εγκατάλειψη των δασοκτημάτων και θα τύχει εφαρμογής η νέα διάταξη του άρθρου 152 του Δασικού Κώδικα, σύμφωνα με την οποία μετά από εικοσαετή αδυναμία διαχείρισης, αυτή περιέρχεται στο Δημόσιο, αφού όμως πρώτα έχει προκληθεί ανυπολόγιστη περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική καταστροφή. Η ανάληψη της διαχείρισης από το Δημόσιο αποτελεί έναν βίαιο περιορισμό του δικαιώματος άσκησης κυριότητας σε βάρος των συνιδιοκτητών. Μια τέτοια διαδικασία εξυπηρετεί μόνο ισχυρά οικονομικά κέντρα που θα επιθυμούσαν ίσως να αναλάβουν εργολαβικά της διαχείριση και εκμετάλλευση του δασικού πλούτου, εφόσον αυτή ουσιαστικά αφαιρείται από τους συνιδιοκτήτες του Δάσους. Δεν θέλουμε να εικάσουμε ότι η παρούσα κυβέρνηση ανοίγει τον δρόμο στην αφαίρεση της διαχείρισης δασών και δασικών εκτάσεων από τους κυρίους τους και την ανάθεσή της αύριο σε μεγάλες εταιρείες διαχείρισης δασών που ήδη καιροφυλακτούν
Αποδεικνύεται λοιπόν ότι η ύπαρξη των δασικών αναγκαστικών συνεταιρισμών είναι απολύτως πρόσφορη αναγκαία για την αποτελεσματική κοινή εκμετάλλευση στων συνιδιόκτητων Δασών, εμπίπτει στην περίπτωση του άρθρου 12 παρ 5 του Συντάγματος και δεν υπάρχει κανείς συνταγματικός λόγος που να υπαγορεύει την διάλυσή τους. Αγνοούμε συνεπώς την ουσιαστική σκοπιμότητα της διατάξεως των άρθρων 46 και 48 του προτεινόμενου σχεδίου νόμου, οι οποίες δημιουργούν πλείστα όσα προβλήματα σε βάρος του περιβάλλοντος αλλά και των συνιδιοκτητών. Αντίθετα θεωρούμε ότι τυχόν υποχρεωτική κατ ουσία λύση τους αντίκειται πλέον στα άρθρα 5 και 17 του Συντάγματος και το άρθρο
Όπως ήδη σας αναφέρουμε ελάχιστες προϋποθέσεις για την διεξαγωγή ενός καλόπιστου διαλόγου είναι τουλάχιστον η απόδοση του μεριδίου του Ελληνικού Δημοσίου στους λοιπούς συνιδιοκτήτες, η εξασφάλιση διατήρησης αυτοτελούς νομικής προσωπικότητας του όποιου φορέα διαδεχθεί τους Αναγκαστικούς Συνεταιρισμούς, η κατοχύρωση των μη δασικών περιουσιακών στοιχείων των συνεταιρισμών και του κύρους των συμβάσεων που έχουν ήδη υπογράψει, η εξασφάλιση λειτουργικού συστήματος ενάσκησης της δασικής διαχείρισης.
Για τους λόγους αυτούς θεωρούμε επιβεβλημένη την άμεση απόσυρση των διατάξεων αυτών στον βαθμό τουλάχιστον που αφορούν σε αναγκαστικούς δασοκτημονικούς συνεταιρισμούς, έως ότου, τουλάχιστον, προηγηθεί η επαρκής και πλήρης επεξεργασία των παραπάνω ζητημάτων.
Με βάση την κοινή λογική και όπως έχει ήδη τεκμηριωθεί από τους προηγούμενους η προτεινόμενη ρύθμιση κατάργησης των αναγκαστικών συνεταιρισμών διαχείρισης, και υποκατάστασης τους από επιτροπές ιδιοκτητών, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα δημιουργήσει απείρως περισσότερα προβλήματα από όσα θα επιλύσει.
Το ουσιαστικό πρόβλημα των αναγκαστικών συναιτερισμών κατά την άποψη μου είναι η έλλειψη διαφάνειας, και ελέγχου στην λειτουργία τους με αποτέλεσμα ομάδες μεριδιούχων, να έχουν την δυνατότητα ανεξέλεγκτης διαχείρισης τους πιθανά σε βάρος του συνόλου, συνήθως με την μεθοδολογία της κατά το δοκούν τροποποίησης του καταστατικού. Κατά τα λοιπά πρόκειται για ένα ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ αποτελεσματικό μέτρο.
Η διαδικασία ώς έχει σήμερα εξασφαλίζει την απαραίτητη σταθερότητα και συνέχεια στην προστασία & διαχείριση του δάσους, και την προστασία της περιουσίας των συνεταίρων, με το μικρότερο δυνατό διοικητικό κόστος για το δημόσιο. (Είναι γνωστό ότι μετά την κατάργηση των δασικών φόρων το κόστος προστασίας και διαχείρισης των ιδιωτικών δασών το έχει επωμισθεί ούτως ή άλλως το δημόσιο).
Είναι απολύτως αδύνατο η Δασική υπηρεσία να μετατραπεί σε υπηρεσία κτηματολογίου-εξυπηρέτησης συνιδιοκτητών, που θα γνωρίζει ανά πάσα στιγμή ή θα συνδιαλέγεται με το σύνολο των συν-ιδιοκτητών μεριδιούχων (που με σχετική βεβαιότητα ξεπερνά τα 500 φυσικά πρόσωπα/δάσος).
Το μόνο λογικά πιθανό αποτέλεσμα από την εφαρμογή της ρύθμισης ως έχει είναι η ΔΙΑΚΟΠΗ κάθε διαχείρισης για πολλά χρόνια σε ΟΛΑ τα δάση που σήμερα διαχειρίζονται αναγκαστικοί συνεταιρισμοί.
Συνεπώς θα πρέπει να αποσυρθεί τελείως το άρθρο ώστε να σχεδιαστούν παρεμβάσεις στην κατεύθυνση της διαφάνειας, και του διοικητικού ελέγχου των αναγκαστικών συνεταιρισμών.
Σε διαφορετική (απευκταία) περίπτωση θα πρέπει τουλάχιστον:
1) Η μεταβατική περίοδος των δύο ετών να αυξηθεί διότι είναι εξαιρετικά μικρή. Σε μια περίπτωση που είχαμε στην περιοχή μας χρειάστηκαν τέσσερα (4) χρόνια,μόνο για να σχηματισθεί η επιτροπή διαχείρισης.
2) Να τεθεί τουλάχιστον ελάχιστο-μή ανακλητό χρονικό διάστημα δέκα ετών στην διάρκεια των επιτροπών (όσο ο η διάρκεια ισχύος της διαχειριστικής μελέτης). Είναι μάλλον βέβαιο ότι θα εμφανίζονται σε άτακτα χρονικά διαστήματα διαφορετικές εντολές-επιτροπές αλληλοαναιρούμενες ανάλογα με τις σχέσεις μεταξύ των συνιδιοκτητών.Αυτό θα είναι καταστρεπτικό για την διαχείριση, που προφανώς θα εξαρτηθεί από ατέλειωτους δικαστικούς αγώνες (ασφαλιστικά μέτρα κλπ).
Επίσης δεν κατανοώ γιατί το αρθρο περιορίζει τον σχηματισμο επιτροπών για δάση μικρότερα των 100 εκταρίων (που υπάρχουν και μπορεί να έχουν 200 συνιδιοκτήτες). Κατά την άποψη μου σε δάση αυτού του τύπου ακριβώς ταιριάζουν οι επιτροπές (περιοδική διαχείριση).
Π. Χασιλίδης
Δασοπόνος
Δασαρχείο Έδεσσας
Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Διαχείρισης
Συνιδιοκτήτου Εξ Αδιαίρετου Δάσους
Ριζωμάτων
ΘΕΜΑ; Προτάσεις- ιστορικό Συν/μού
Ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Διαχείρισης Συνιδιοκτήτου εξ Αδιαιρέτου Δάσους Ριζωμάτων με έδρα τα Ριζώματα Ημαθίας έχει συσταθεί με τον Αναγκαστικό νόμο 1627/1939(Περί Δασικών Συν/μων) και εις εκτέλεση αυτού εκδοθεν Βασιλικό Διάταγμα της 15ης Ιουνίου 1940,βρίσκεται δε σε λειτουργία από το 1925 όπου αγοράσθηκε το όλο Δασόκτημα ΜΠΟΣΤΙΑΝΗ.
Η συνολική έκταση του Δασοκτήματος ανέρχεται στα 43.000 στρέμματα , όπου αποτελεί και την επικράτεια του Δασοκτήματος μαζί με την αγροτική έκταση και τα οικόπεδα του χωριού Ριζώματα και αγοράσθηκε απο τους αρχικούς αγοραστές που ήταν οι 121 αρχικοί ιδιοκτήτες ( όλοι οι κάτοικοι του χωριού-οι αρχηγοί οικογενειών) όπως αναφέρει και το υπ αρίθ 11915/ 3 Σεπτεμβρίου 1925 συν ταχθέν Πωλητήριο του Συμβολαιογράφου Βέροιας κ.κ. Γεωργίου Δ Μανωλίδη.
Αναγνωρίσθηκε δε η κυριότητα αυτού με την υπ αρίθ 10/1926 πράξη του Διοικητικού Δικαστηρίου του Υπουργείου Γεωργίας.
Ο Συν/μός είναι κύριος κάτοχος των 19/25 ενώ τα 6/25 ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο.
Σήμερα τα Μέλη του Συν/μού είναι 1345 Συνέταιροι.
Από την ημέρα αγοράς άρχισε να λειτουργεί προσφέροντας υλικές και ηθικές αξίες και προσέχοντας δε και το περιβάλλον και την φύλαξη μέχρι και σήμερα και πληρώνοντας τους σχετικούς φόρους και μισθώματα του μεριδίου του Δημοσίου.
Για τα προς συζήτηση και διαβούλευση άρθρα του Νομοσχεδίου που αφορούν τον δικό μας Συν/μό το αρθρ 46 και το 48 ο Συν/μος καταθέτει τις εξής δύο προτάσεις.
1)Να μη γίνει καμία τροποποίηση και να παραμείνουν οι Αναγκαστικοί Δασικοί Συν/μοί όπως έχουν με την σημερινή δομή και
2) Αν επιλεγεί από την πολιτεία να καταργηθεί ή αναγκαστική φύση του Συν/μού ορθότερο είναι ή διαχείριση να ανατίθεται μόνο σε Νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού δικαίου που θα συσταθεί από τα Μέλη του Συν/μού και να τηρούνται οι διατάξεις του Δασικού κώδικα ως προς την εκμετάλλευση του ΔΑΣΟΚΤΉΜΑΤΟΣ .
Ο Πρόεδρος
Αρσενας Γεώργιος
Σε ένα νομοσχέδιο που αφορά την οργάνωση και λειτουργία των δασικών συνεταιρισμών δασεργατών περιλαμβάνονται και δύο μόλις άρθρα που προβλέπουν την κατάργηση των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών κατά τρόπο που, κατά την άποψή μας, δείχνει να αγνοεί τόσο το ιστορικό ίδρυσης αυτών, όσο και τα ζητήματα που σχετίζονται με τη λειτουργία τους, καθώς και τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν από την εφαρμογή της ρύθμισης που προτείνεται από το συγκεκριμένο νομοσχέδιο.
Τα ζητήματα που δεν λύνει, αλλά, αντιθέτως επιβαρύνει, η προτεινόμενη ρύθμιση είναι τα ακόλουθα :
1.- Είναι άγνωστο το σύνολο των εχόντων ποσοστό συνιδιοκτησίας
Οι περισσότεροι αναγκαστικοί δασικοί συνεταιρισμοί ιδρύθηκαν προ εβδομήντα περίπου ετών από τους εν ζωή τότε συνεταίρους. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Εμφύλιος, η μετοίκηση πολλών ελλήνων στις χώρες του τότε υπαρκτού σοσιαλισμού κλπ είχαν σαν αποτέλεσμα, να αγνοείται η τύχη ενός σημαντικού μέρους τόσο των αρχικών συνεταίρων όσο και των καθολικών διαδόχων τους.
Ακόμη γεγονός είναι η πολυδιάσπαση της κάθε αρχικής εταιρικής μερίδας σε πολύ μικρότερα ποσοστά αυτής, λόγω κληρονομικής διαδοχής τόσο των αρχικών συνεταίρων, όσο και των διαδόχων τους, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν κάνει ούτε καν αποδοχή της κληρονομικής τους μερίδας, ώστε να νομιμοποιούνται ως συγκύριοι – κοινωνοί.
Αποτέλεσμα αυτού του πραγματικού γεγονότος είναι ότι, σε ελάχιστους αναγκαστικούς δασικούς συνεταιρισμούς είναι γνωστά όλα τα μέλη (κοινωνοί) που κατέχουν ποσοστό επί της περιουσίας αυτών, ώστε να μπορούν να έχουν πραγματική εφαρμογή τόσο οι διατάξεις περί κοινωνίας και εντολής, όσο και οι αυστηρότερες ρυθμίσεις για την εντολή που προβλέπει το νομοσχέδιο.
Ειδικότερα :
1.α.- Είναι εκ των πραγμάτων αδύνατη η διαμόρφωση ομόφωνης εντολής.
1.β.- Η αυστηροποίηση της εφαρμογής των διατάξεων περί εντολής (για την οποία σημειωτέον δεν απαιτείται ιδιαίτερος συστατικός τύπος), με την εισαγωγή της συμβολαιογραφικής εντολής, είναι εκτός πραγματικότητας, προσθέτει δε μια απίστευτη γραφειοκρατία.
1.γ.- Στην πράξη, και με το δεδομένο ότι και στους συνεταιρισμούς αυτούς λειτουργούν παρατάξεις, είναι αδύνατη η επίτευξη ακόμη και της πλειοψηφίας του 50% των εντολέων με (οιασδήποτε μορφής) δήλωση εντολής. Έτσι στην ουσία το υπάρχον νομοσχέδιο οδηγεί όλους τους συνεταιρισμούς στα Δικαστήρια, τα οποία θα καλούνται να ορίζουν την προβλεπόμενη διαχειριστική επιτροπή. Η όλη ρύθμιση δημιουργεί, στην καλλίτερη περίπτωση αδικαιολόγητη καθυστέρηση και επιπλέον δαπάνες και στην χειρότερη θα οδηγήσει σε πλήρη αδρανοποίηση πολλούς από αυτούς.
2.- Η συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου με το 1/5
Μόνο στους αναγκαστικούς δασικούς συνεταιρισμούς των «Νέων Χωρών», δηλαδή της Θεσσαλίας, Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης που απελευθερώθηκαν μετά το 1912, είναι συγκύριο το Ελληνικό Δημόσιο με ποσοστό 1/5 εξ αδιαιρέτου επί των δασικών εκτάσεων.
Το Ελληνικό Δημόσιο όμως δεν συμμετείχε στους παραπάνω συνεταιρισμούς στις διαδικασίες εκλογής και διοίκησης αυτών, στους οποίους συμμετείχαν μόνο οι εταίροι, οι οποίοι εξέλεγαν το Διοικητικό τους Συμβούλιο με βάση την ισχύουσα νομοθεσία περί απαρτίας των συνεταιριστικών οργανώσεων που διαχειριζότανε.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση και την υπαγωγή της διαχείρισης στις περί κοινωνίας και εντολής διατάξεις, καθιστά το Ελληνικό Δημόσιο «στρατηγικό» εταίρο στην διαχείριση, το οποίο, ως έχον το μεγαλύτερο μασίφ ποσοστό, στην ουσία, θα αναλαμβάνει, μέσω της Δασικής Υπηρεσίας, την ευθύνη διοίκησης και διαχείρισης του Συνεταιρισμού. Είναι όμως σε θέση, με τις τόσες ελλείψεις στην στελέχωση και με τις τεράστιες αρμοδιότητες και ευθύνες που έχει η ως άνω Υπηρεσία να μπορέσει να ανταποκριθεί ;
3.- Η δημιουργία και άλλης περιουσίας.
Όλοι οι λειτουργούντες και δραστηριοποιημένοι αναγκαστικοί δασικοί συνεταιρισμοί, δημιούργησαν με τη δράση και την αποταμίευσή τους και άλλη περιουσία, πέραν του δάσους. Πολλοί από αυτούς σε ακίνητα που αγόρασαν έκαναν μονάδες επεξεργασίας του ξύλου που παρήγαγαν, άλλοι απέκτησαν αστικά ακίνητα, χωράφια κλπ. Σε αυτήν τη περιουσία των συνεταιρισμών το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει κανένα ποσοστό.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση κάθε συνεταίρος αυτού θα συμμετέχει με διαφορετικό ποσοστό συνιδιοκτησίας στο δάσος και με διαφορετικό ποσοστό συνιδιοκτησίας (μεγαλύτερο) στα λοιπά περιουσιακά στοιχεία του υπό διάλυση συνεταιρισμού. Ερωτάται ως εκ τούτου πως θα υπολογίζεται το ποσοστό του για την ανάδειξη της διαχειριστικής επιτροπής. Ή μήπως θα πρέπει να αναδεικνύονται δύο διαφορετικές διαχειριστικές επιτροπές (με διαφορετικό ποσοστό ανάδειξης η κάθε μία) για να διαχειριστούν ζητήματα που μέχρι τώρα διαχειριζότανε το Δ.Σ. ; Υπάρχει αναμφισβήτητα ένα τεράστιο κενό που πρέπει να ρυθμιστεί.
4.- Η ανάπτυξη και άλλων δραστηριοτήτων και υπογραφή διαφόρων συμβάσεων.
Πολλοί από τους συνεταιρισμούς συμμετείχαν σε διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα και έχουν αντισυμβληθεί είτε με ΝΠΔΔ (Δήμους, Νομαρχίες, Περιφέρειας κλπ), είτε με ιδιωτικές (ελληνικές και αλλοδαπές) εταιρείες, για την ανάπτυξη διαφόρων δραστηριοτήτων όπως εγκαταστάσεων Χιονοδρομικών Κέντρων, εγκαταστάσεων κινητής τηλεφωνίας κλπ.
Πέραν του ότι σε αυτές δεν συμμετέχει το Ελληνικό Δημόσιο και συνεπώς εκ των πραγμάτων μπαίνει το ζήτημα της διαχείρισης που τέθηκε πιο πάνω, επί τάπητος τίθεται και το ζήτημα της ισχύος αυτών των δεσμεύσεων, μετά την διάλυση του συνεταιρισμού που ήταν ο αντισυμβαλλόμενος.
Το ίδιο ακριβώς ζήτημα τίθεται και σε διάφορες άλλες συμβάσεις (μισθώσεως ή εκμισθώσεως) που συνήψαν αυτοί, ιδιαίτερα δε με τις μακροχρόνιες συμβάσεις με ξένες εταιρείες για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων, για ανάπτυξη δράσεων αρωματικών φυτών κλπ.
Σε περίπτωση λύσεως των Συνεταιρισμών χάνεται η νομική τους προσωπικότητα και η φορολογική τους αυτοτέλεια οπότε όπως είναι φυσικό το κύρος των συμβάσεων όπου μετέχουν να αμφισβητείται.
Περί αυτών δεν υπάρχει καμία απολύτως πρόβλεψη στον εν λόγω νομοσχέδιο.
5.- Η μη ύπαρξη ορισμένου χρόνου διάρκειας της διαχείρισης
Η εντολή μπορεί να ανακληθεί οποτεδήποτε. Τούτο σημαίνει ότι η διαχειριστική επιτροπή (εντολοδόχος) δεν γνωρίζει μέχρι πότε μπορεί να σχεδιάσει την διαχείρισή της.
Η διαχείριση όμως ενός Δασοκτήματος απαιτεί μακροχρόνιο σχεδιασμό, μελέτη ειδικών επιστημόνων και εκ νέου σχεδιασμό των ορίων και του περιεχομένου της δασικής πολιτικής. Στις σύγχρονες συνθήκες η εκμετάλλευση του Δάσους συνδυάζει την ξυλεία, αξιοποίηση υδάτινων πόρων, ενεργειακά προγράμματα, εναλλακτικό τουρισμό, λειτουργία χιονοδρομικών κέντρων και ορειβατικών εγκαταστάσεων. Είναι απολύτως αδύνατον η διαχείριση αυτή να επιτευχθεί, χωρίς αφ’ ενός μεν την ύπαρξη φορέα με αυτοτελή νομική προσωπικότητα και ικανότητα να συναλλάσσεται και αφ’ ετέρου χωρίς μία συγκεκριμένη χρονική θητεία, εντός της οποίας οι υπεύθυνοι για την διαχείριση θα αναπτύξουν τις πρωτοβουλίες τους.
6.- Το ζήτημα της λογοδοσίας
Με το ισχύον νομικό καθεστώς η λογοδοσία του Δ.Σ. λάμβανε χώρα ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης, μετά τη λήξη της θητείας του. Ακόμη κάθε χρόνο με το κλείσιμο του ισολογισμού, αυτός τίθετο για έγκριση στη Γ.Σ., η οποία και με τη νόμιμη πλειοψηφία απάλλασσε το Δ.Σ. από τυχόν αστικές ευθύνες.
Με την υπαγωγή της διαχείρισης στις περί εντολής διατάξεις :
6.α.- Αυξάνεται δυσανάλογα η ευθύνη των διαχειριστών – εντολοδόχων (για κάθε πταίσμα)
6.β.- Ανοίγει ο δρόμος για σειρά ολόκληρη δικών που ο κάθε συνεταίρος (ακόμη και για λόγους κακοβουλίας) θα σέρνει στα Δικαστήρια μέλη της διαχειριστικής επιτροπής.
6.γ.- Δεν προβλέπεται ετήσια λογοδοσία.
6.δ.- Δεν προβλέπεται η πλειοψηφία που θα απαλλάσσει της διαχειριστική επιτροπή από ευθύνες
7.- Το ζήτημα των δαπανών της εντολής και η τύχη του προσωπικού.
Οι δαπάνες εκτέλεσης της εντολής προκαταβάλλονται. Κανένας όμως συνεταιρισμός δεν έχει τη δυνατότητα να προκαταβάλλει (και για πόσο χρονικό διάστημα άραγε) τις ανωτέρω δαπάνες.
Επιπλέον τίθενται τα ερωτήματα : Στις δαπάνες εκτέλεσης της εντολής περιλαμβάνονται και οι αμοιβές του προσωπικού που θα απαιτηθεί για αυτήν ; Και ποιος επιλέγει αυτό ; Ποια η τύχη του υφιστάμενου προσωπικού ; Απολύεται αφού δεν θα υπάρχει το νομικό πρόσωπο που το προσέλαβε ;
Όλα τα παραπάνω ζητήματα που αφορούν ζωές πολιτών ούτε απλά είναι, ούτε αντιμετωπίζονται από τα δύο άρθρα του νομοσχεδίου.
Το Ελληνικό Δημόσιο με το 1/5 είτε εξασφαλίζει την πλειοψηφία και ορίζει την διαχειριστική επιτροπή, είτε προσφεύγει στο Δικαστήριο και μέσω αυτού επιτυγχάνει τον ορισμό των ανθρώπων της επιλογής του. Και στη συνέχεια αυτά τα μέλη της διαχειριστικής επιτροπής θα επιλέξουν τους συνεργάτες τους (προσωπικό) που θα ασχοληθεί με την διαχείριση !!!!!!!
8.- Το ζήτημα της διανομής
Στις διατάξεις περί κοινωνίας υπάρχει η δυνατότητα της εκουσίας ή δικαστικής διανομής (αυτούσια ή διανομή του τιμήματος).
Και ναι μεν, σε ό,τι αφορά τα δάση, ισχύει η δασική νομοθεσία και δεν είναι δυνατή χωρίς απόφαση του οικείου Υπουργού.
Για τη λοιπή όμως περιουσία του συνεταιρισμού (χιονοδρομικές εγκαταστάσεις, καταφύγια, αγροί, αστικά ακίνητα, εργοστάσια κλπ) μπορεί οποτεδήποτε, και από έναν που έχει ένα ελάχιστο ποσοστό, να επιδιωχθεί η διανομή της.
9.- Ορισμένα υπαρκτά προβλήματα που η εφαρμογή των διατάξεων περί εντολής θέτει.
9.α.- Η εφαρμογή των διατάξεων περί εντολής του ΑΚ είναι πρακτικά αδύνατη. Είναι εξαιρετικά δυσχερές να συμπτυχθούν πλειοψηφίες (όσο θολά περιγράφεται στο σχέδιο νόμου) που θα αναθέσουν δια συμβολαιογραφικού εγγράφου την σχετική εντολή διαχειρίσεως. Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 724 ΑΚ ο εντολέας έχει την δυνατότητα να ανακαλέσει την εντολή οποτεδήποτε και μάλιστα κατ αρχήν χωρίς να είναι αντίθετη συμφωνία. Είναι προφανές ότι κατά τον τρόπο αυτό δεν μπορεί οποιαδήποτε επιτροπή να διαχειριστεί τις δασικές υποθέσεις με την αναγκαία σχετική σταθερότητα, ούτε είναι δυνατόν να επιβληθεί, αν θεωρηθεί ότι βρίσκει εφαρμογή το β’ εδάφιο του ΑΚ 724, συγκεκριμένη διάρκεια (κα ποια άραγε;) της συμβάσεως εντολής χωρίς την συναίνεση του εντολέα. Θα δημιουργηθεί το οξύμωρο της αναθέσεως εντολής διαφορετικής χρονικής διάρκειας ή ελεύθερα ανακλητής;
9.β.- Λόγω της φύσεως της δασικής διαχείρισης δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν τα όρια της εντολής εντός των οποίων θα πρέπει να ενεργούν οι αντιπρόσωποι ή η Επιτροπή διαχείρισης, που προβλέπει το σχέδιο Νόμου
9.γ.- Επιπλέον προβλήματα δημιουργούνται και στην περίπτωση θανάτου είτε του εντολέα είτε το εντολοδόχου. Σήμερα η διαχείριση των Δασών ασκείται από τον Συνεταιρισμό με τα όργανά του, ανεξαρτήτως τυχόν θανάτου μέλους του ΔΣ ή συνεταίρου, οι κληρονόμοι του οποίου γίνονται μέλη του Συνεταιρισμού κατά τους όρους του νόμου και του Καταστατικού. Αντίθετα σύμφωνα με τις διατάξεις περί εντολής, αυτή λύεται αυτόματα με τον θάνατο του εντολέα ή του εντολοδόχου. Οι κληρονόμοι του εντολέα μπορούν (αλλά δεν υποχρεούνται) να αναθέσουν οι ίδιοι την διαχείριση στον ίδιο ή διαφορετικό εντολοδόχο, οπότε θα πρόκειται για νέα σύμβαση εντολής. Κατά τον τρόπο αυτό η προβλεπόμενη από τον νόμο πλειοψηφία των συνιδιοκτητών καθίσταται ιδιαίτερα εύθραυστη είτε λόγω τυχόν ανακλήσεων εντολής είτε λόγω θανάτου εντολέα ή εντολοδόχου. Επιπλέον επιπρόσθετα προβλήματα θα δημιουργηθούν από την αυτονόητη συνέπεια της δυνατότητας ελεύθερης μεταβίβασης ποσοστού συγκυριότητας προς τρίτους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
10.- Δεν είναι αντισυνταγματική η θέσπιση των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών.
Η αιτιολόγηση της διάλυσης των αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών είναι νομικά πλημμελής.
Είναι γνωστό ότι η παρ. 5 του άρθρου 12 παρ. 5 του Συντάγματος ορίζει ότι :
«… 5. Επιτρέπεται η σύσταση με νόμο αναγκαστικών συνεταιρισμών που αποβλέπουν στην εκπλήρωση σκοπών κοινής ωφέλειας ή δημόσιου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εφόσον πάντως εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση αυτών που συμμετέχουν.»
Όπως είναι γνωστό ότι το ανώτατο ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας με πλείστες όσες αποφάσεις του δέχθηκε την συνταγματικότητα αυτών (Σ.τ.Ε. 1175/1957 Ολομ., 1058/1958 Ολομ. Σ.τ.Ε. 2903/1983 Ολομ., 4104/1995 κλπ)
Ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα συνταγματικότητας για την εν λόγω ρύθμιση. Δεν γνωρίζουμε αν άλλοι λόγοι (μνημόνιο κλπ) το επιβάλλουν. Σε κάθε όμως περίπτωση η όποια ρύθμιση θα πρέπει να οδηγεί σε βιώσιμες καταστάσεις και όχι σε ουσιαστική αδρανοποίηση ή διάλυση των δεκάδων ενεργών συνεταιρισμών.
Με τα δεδομένα αυτά η προσπάθεια ρύθμισης της διάλυσης των άρθρων 46 και 48 του νομοσχεδίου σχετικά με τους αναγκαστικούς δασικούς συνεταιρισμούς και της υπαγωγής τους στις διατάξεις περί κοινωνίας και εντολής δεν είναι η πλέον επιτυχής. Στην πράξη δε, θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα.
Είμαστε πρόθυμοι να συμμετέχουμε σε έναν εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ του Υπουργείου και μιας Επιτροπής των αναγκαστικών συνεταιρισμών με συγκεκριμένο θεματολόγιο και ορισμένο χρονικό ορίζοντα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν όλα τα παραπάνω ζητήματα και να βρεθεί η βέλτιστη λύση.
Βέροια, 2 Φεβρουαρίου 2016
Ο Α.Σ.Δ.Δ. Σελίου
Επρεπε να δωθει περισοοτερη παραταση για διαβουλευση.