Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Α. ΓΕΝΙΚΑ
1)Ιστορικό ανάθεσης της μελέτης (Φορέας εκτέλεσης, εντολή εκτέλεσης, γενικότερο πλαίσιο διαχείρισης της περιοχής).
2)Περιοχή μελέτης, θέση του έργου (σύντομη περιγραφή της ευρύτερης περιοχής και της κοντινής περιοχής του έργου, προσδιορίζεται συνοπτικά η θέση του έργου, επισυνάπτεται χάρτης προσανατολισμού).
3)Συνθήκες ιδιοκτησίας στην περιοχή του έργου.
4)Σκοπός του έργου.

Β. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ – ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ (αρχικού σχεδιασμού)

Για την επιλογή μιας διαδρομής στο στάδιο του αρχικού σχεδιασμού πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μια σειρά από κριτήρια. Αναλυτικότερα:

1.ΑΣΦΑΛΕΙΑ – ΒΑΘΜΟΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ: Για την επιλογή μιας διαδρομής – μονοπατιού, είτε αυτή είναι υφιστάμενη και χρήζει ανακατασκευής και συντήρησης, είτε είναι νέα, βασικό κριτήριο είναι ο βαθμός δυσκολίας και η επικείμενη επικινδυνότητα. Για τον λόγο αυτό πρέπει να ελέγχεται η γειτνίαση με σημεία ιδιαίτερου κινδύνου, όπως βάραθρα ή γκρεμοί, σημεία στα οποία εγκυμονούν κατολισθήσεις, σημεία ιδιαίτερης ολισθηρότητας, σημεία με επικίνδυνα εδάφη κ.λ.π. Προτιμούνται οι διαδρομές μεγαλύτερου βαθμού ασφάλειας. Σε κάθε περίπτωση, τα επικίνδυνα σημεία σημαίνονται κατάλληλα κατά το μήκος της διαδρομής αλλά και στα άκρα αυτής (αρχή και τέλος), πάνω στον αντίστοιχο χαρακτηρισμό του μονοπατιού, ώστε ο χρήστης – πεζοπόρος να τα γνωρίζει, πριν επιλέξει να ακολουθήσει τη διαδρομή.
2.ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ – ΒΑΘΜΟΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ: Η απόφαση για την κατασκευή ή συντήρηση ενός μονοπατιού αλλά ακόμη και η επαναλειτουργία ενός ανενεργού μονοπατιού, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα κενά που πιθανώς υπάρχουν σε αυτόν, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες προσφοράς – ζήτησης, βαθμός εξυπηρέτησης και ασφάλειας.
3.ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ: Προτείνεται η χρήση και συντήρηση υφιστάμενων διαδρομών. Η χάραξη νέων μονοπατιών συνιστάται σε περίπτωση που υπάρχει έντονη ζήτηση για το έργο ή δεν υπάρχει άλλος τρόπος πρόσβασης σε αξιόλογα περιβαλλοντικά, πολιτιστικά κ.α. στοιχεία. Σε κάθε περίπτωση να εξετάζεται δυνατότητα συνδυασμού υφιστάμενων μονοπατιών αντί για χάραξη και κατασκευή νέων.
4.ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΜΟΝΟΠΑΤΙΟΥ ΜΕ ΟΜΟΡΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ: Εξετάζεται η σχέση και γειτνίαση της διαδρομής με το όμορο οδικό δίκτυο. Προτιμάται ο συνδυασμός των μονοπατιών μεταξύ τους σε δίκτυο, καθώς και ο συνδυασμός τους με επαρχιακές και δασικές οδούς. Αποφεύγεται η γειτνίαση με κεντρικό δρόμο σε απόσταση μικρότερη των 50μ. προκειμένου το μονοπάτι να μην χαρακτηρίζεται ως οχλούμενο.
5.ΓΡΑΜΜΙΚΕΣ, ΚΥΚΛΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΑΔΙΕΞΟΔΑ: Οι κυκλικές διαδρομές (υφιστάμενες ή νέες), μπορούν να συνδυάζονται με τη χρήση υφιστάμενης δασικής οδού. Τα δύο άκρα της διαδρομής όταν λειτουργούν ως αφετηρία και τέρμα ταυτόχρονα, πρέπει να εξασφαλίζεται η ασφαλής διέλευση των πεζοπόρων που προέρχονται από διαφορετικές κατευθύνσεις, σε συσχετισμό με το πλάτος του καταστρώματος, τις κλίσεις, των προστατευτικών στοιχείων, καθώς και την εγγύτητα με κατοικημένες περιοχές.
6.ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ: Πριν τη δημιουργία νέων διαδρομών συνιστάται να εξετάζεται αν προϋπάρχουν τα παρακάτω στοιχεία ή να μεριμνάται η ενσωμάτωσή τους στον σχεδιασμό αυτών:
– Ποιότητα και ποικιλότητα βλάστησης και τοπίων
– Κατά το δυνατόν ήπιες κλίσεις και έδαφος χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες (π.χ. μεγάλους βράχους) που εξασφαλίζουν εύκολη κατασκευή
– Προσβασιμότητα της αφετηρίας και του τέρματος της διαδρομής από οχήματα, ή/και πρόσβαση σε δημόσια ή ιδιωτικά μέσα μεταφοράς
– Προσφορά πανοραμικής ή/και αξιόλογης θέας ή άλλων αξιόλογων αισθητικών στοιχείων, παρουσία σπάνιων γεωμορφωμάτων
– Μόνιμη παρουσία επιφανειακού νερού, όπως ποτάμια, ρέματα συνεχούς ροής, πηγάδια, λίμνες, κλπ
– Γειτνίαση και πρόσβαση σε πολιτισμικά στοιχεία (παλιά γεφύρια, παρεκκλήσια, αρχαιολογικοί χώροι, παραδοσιακοί οικισμοί, κάθε είδους μνημεία κ.λ.π.)
– Ιδιαίτερα στοιχεία πανίδας και χλωρίδας
– Πρόσβαση ή/και ευκολία δημιουργίας χώρων στάσης και ανάπαυσης ή και σημεία προμήθειας τροφίμων και εξυπηρετήσεων
– Γειτνίαση και πρόσβαση με χώρους συγκέντρωσης επισκεπτών (εκδρομικούς χώρους, συγκοινωνιακούς κόμβους της υπαίθρου, χώρους υπαίθριων εκδηλώσεων κ.λ.π.)
Στοιχεία που συντελούν στην αποτροπή κατασκευής μονοπατιού. Ενδεικτικά:
– Απειλούμενα στοιχεία χλωρίδας και πανίδας
– Βραχώδες υπόστρωμα σε μεγάλο μήκος, πολύ απότομα πρανή, ιδιαίτερα διαβρωμένο έδαφος, βαριά κάθυδρα εδάφη και κάθε ιδιαιτερότητα που μπορεί να αυξήσει πολύ το κόστος κατασκευής και συντήρησης
– Περιοχές με αυξημένη επικινδυνότητα (γεωλισθήσεις, κατολισθήσεις)
– Περιοχές με έντονη παρουσία διερχομένων ζώων
7.ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ (θεματική διάσταση μονοπατιού): Είναι επιθυμητή η καταγραφή των σημείων ενδιαφέροντος για κάθε επιλογή διαδρομής και η απόδοση της θεματικής διάστασης του μονοπατιού (αυτή μπορεί να είναι μονοσήμαντη ή/και συνδυαστική). Τα σημεία ενδιαφέροντος μπορεί να είναι φυσικά ή ανθρωπογενή (όπως αναφέρονται στα θετικά στοιχεία μιας διαδρομής).
8.ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΜΗΚΟΣ – ΚΛΙΣΕΙΣ – ΤΜΗΜΑΤΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΠΟΡΕΙΑΣ- ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΠΟΛΛΩΝ ΗΜΕΡΩΝ: Πρέπει να ελέγχονται και καταγράφονται τα στοιχεία του συνολικού μήκους της διαδρομής σε συνάρτηση με τις κλίσεις και τον βαθμό δυσκολίας του, ώστε να κατατάσσεται σε διαδρομές μακράς ή βραχείας πορείας και σε βαθμό δυσκολίας κλπ, και να εξοπλίζεται και σημαίνεται κατάλληλα.
9.ΕΛΕΓΧΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ: Όταν μέρος της διαδρομής διέρχεται από ιδιοκτησία τρίτου (π.χ. περιοχή ιδιοκτησίας ενός μοναστηριού), πρέπει να υπάρχει σύμφωνη γνώμη αυτού για την διέλευση του μονοπατιού από το συγκεκριμένο σημείο.
Επίσης εξετάζεται εάν η περιοχή του έργου εμπίπτει σε προστατευόμενη περιοχή του άρθρου 18 του Ν. 1650/86 όπως ισχύει: Εθνικό Δρυμό, Αισθητικό Δάσος, μνημείο της φύσης, προστατευτικό δάσος, καταφύγιο άγριας ζωής (ΚΑΖ), περιοχή NATURA, ζώνη ειδικής προστασίας (ΖΕΠ), ειδική ζώνη διατήρησης (ΕΖΔ), περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλους, αρχαιολογικό χώρο, ιστορικό τόπο, θρησκευτικό χώρο κ.λπ.. Σε αυτή την περίπτωση εντοπίζονται οι ευαίσθητες θέσεις, που θα θιγούν από την κατασκευή του έργου ή από τη συγκέντρωση επισκεπτών, οπότε, ή αποφεύγονται οι θέσεις αυτές, ή τίθεται όρος λειτουργίας.

Γ. ΑΝΑΛΥΣΗ
1. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
1.1 Γεωλογία (αναφορά στο γεωλογικό υπόθεμα με ή χωρίς τη γεωλογική ιστορία ανάλογα)
1.2 Τοπογραφία (κορυφές, κορυφογραμμές, κύρια ρέματα, φαράγγια, οροπέδια, ορθοπλαγιές κ.τ.λ.)
1.3 Έδαφος (τύπος εδάφους με έμφαση στις μηχανικές του ιδιότητες: βάθος, κοκκομετρική σύνθεση)
1.4 Υδρολογία (περιγράφεται η εμφάνιση του νερού αν και όπως υπάρχει στην περιοχή του έργου)
1.5 Κλίμα (κύρια χαρακτηριστικά: ύψος και κατανομή της βροχής, μέση και ακραίες θερμοκρασίες, επικρατούντες άνεμοι, μέρες χιονιού και παγετού, ομίχλη, κεραυνόπληκτες περιοχές κ.τ.λ.)
1.6 Βλάστηση (βλαστητικοί σχηματισμοί: δάση, θαμνώνες, λιβάδια, καλλιέργειες κ.τ.λ.)
1.7 Χλωρίδα (τύποι οικοτόπων της οδηγίας 92/43 ΕΟΚ, σπάνια και απειλούμενα είδη κ.τ.λ.)
1.8 Πανίδα (βιότοπος θηλαστικών, πουλιών, ψαριών, ερπετών κ.τ.λ.)
1.9 Το τοπίο (κύρια χαρακτηριστικά κ.α.)

2. ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Αναφέρεται αν η περιοχή του έργου εμπίπτει σε προστατευόμενη περιοχή του άρθρου 18 του Ν. 1650/86 (βλ. Β.9 του ιδίου Παραρτήματος).

3. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Γίνεται αναφορά σε τεχνικές υποδομές που μπορεί να υπάρχουν στην περιοχή του έργου (κτίρια, παρατηρητήρια, φυλάκια, υδροληψίες, κρήνες, εκκλησίες, τουριστικές εγκαταστάσεις)

4. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ
Γίνεται αναφορά για υφιστάμενα δάση, βοσκοτόπια, καλλιέργειες, οικισμοί, τουριστικές χρήσεις, άλλα.
Ζήτηση – αριθμός επισκεπτών (πρόβλεψη)

5. ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ
Αναφέρεται το υφιστάμενο οδικό δίκτυο (ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, δασικοί ή αγροτικοί δρόμοι, υπάρχοντα μονοπάτια). Αποστάσεις από κοντινούς οικισμούς και αστικά κέντρα. Συγκοινωνίες. Κοντινά καταλύματα, (χαρτογραφική απεικόνιση – παραπομπή σε σχετικό χάρτη).

Δ. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ
 Διάνοιξη ή συντήρηση μονοπατιού ή δικτύου μονοπατιών
 Επιλογή κατηγορίας μονοπατιών (ανάλογα με τους πιθανούς χρήστες και το βαθμό δυσκολίας)
 Περιγραφή επιμέρους εργασιών (αποψίλωση, εκσκαφές, τεχνικά έργα, σήμανση κ.λ.π.)
 Χαρτογραφική απεικόνιση – παραπομπή σε σχετικό χάρτη της περιοχής του έργου με τους κοντινούς δρόμους και τα υφιστάμενα μονοπάτια. Απεικόνιση των προτεινόμενων μονοπατιών.
 Γεωμετρικά χαρακτηριστικά του προτεινόμενου/νων μονοπατιών (μήκος, υψομετρική διαφορά, πλάτος, διάρκεια πορείας, βαθμός δυσκολίας),
 Συμπληρωματικές υποδομές για εξυπηρέτηση χρηστών καθιστικά, θέσεις θέας, διαμόρφωση πλατωμάτων κ.λ.π.
 Σήμανση

Ε. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
 Κατά την εκτέλεση του έργου (αλλαγή της οπτικής εικόνας της περιοχής, θόρυβος, πιθανές οχλήσεις στην άγρια πανίδα, σε σπάνια είδη φυτών, διάσπαση σημαντικών οικοτόπων κ.α.).
 Κατά τη λειτουργία (θόρυβος, όχληση πανίδας, κίνδυνος από συλλογή ειδών, κυνήγι, διασπορά σκουπιδιών, βανδαλισμοί, πτώσεις λίθων κατάντη, ρύπανση νερού που χρησιμοποιείται για ύδρευση κατάντη κ.α).
 Λήψη επανορθωτικών μέτρων – Επιβολή όρων λειτουργίας

ΣΤ. ΠΡΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Ζ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΙΜΩΝ
Η ανάλυση τιμών να γίνεται σύμφωνα με:
1.το Πρακτικό Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων για τη δημιουργία σχετικών ή νέων άρθρων και
2.την αριθμ. Δ11γ/0/9/7/7-2-2013 Απόφαση ΥΠ.ΑΝ.ΑΝ.Υ.ΜΕ.ΔΙ. (Φ.Ε.Κ Β 363) όπως ισχύει σήμερα, «Αναπροσαρμογή και Συμπλήρωση Ενιαίων Τιμολογίων έργων Οδοποιίας, Υδραυλικών, Λιμενικών, Οικοδομικών, Πρασίνου και ΗΜ».

Η. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Θ. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ – ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ

Ι. ΧΑΡΤΕΣ – ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ – ΣΚΙΤΣΑ
1.Χάρτης προσανατολισμού σε κλίμακα 1:50. 000 ή 1:100.000 (Υπόβαθρο της Γ.Υ.Σ.) όπου θα εμφανίζεται ενδεικτικά η θέση του έργου (η πορεία των μονοπατιών) και είναι σκόπιμο να φαίνονται οι κοντινοί οικισμοί.
2.Οριζοντιογραφία σε χάρτη κλίμακας 1:5.000. Θα φαίνεται η αρχή (Α), το τέλος (Τ) και η ενδιάμεση πορεία με ακρίβεια, συνοδευόμενη από πίνακα συντεταγμένων των κορυφών της διαδρομής στο ελληνικό σύστημα αναφοράς ΕΓΣΑ 87.
3.Μηκοτομή του ή των μονοπατιών (Δεν είναι ανάγκη να είναι λεπτομερής. Μπορεί επίσης να παραλείπεται, αλλά σ’ αυτήν την περίπτωση σε ειδικό πινακίδιο θα αναφέρονται οι κατά μήκος κλίσεις του μονοπατιού κατά τμήματα της διαδρομής) .
4.Κατά πλάτος τομές σε κλίμακα 1:100. Θα λαμβάνονται χαρακτηριστικές διατομές ανάλογα με την κλίση των εδαφών η και την σκληρότητα του εδάφους ώστε να είναι δυνατός ο υπολογισμός των εκσκαφών με σχετική ακρίβεια.
5.Σχέδια των σπουδαιότερων κατασκευών όταν απαιτούνται προμετρήσεις ή σκίτσα για απλούστερες ή τυποποιημένες ξυλοκατασκευές ώστε να δίνεται μια ιδέα για το είδος της κατασκευής και την ένταξη του στο χώρο.

Κ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Θα δίνουν εικόνες της περιοχής που διασχίζουν τα μονοπάτια, αλλά και χαρακτηριστικές εικόνες, που θα προσφέρονται στους επισκέπτες, από θέσεις του μονοπατιού σε ηλεκτρονική μορφή.