Οι πινακίδες σήμανσης είναι συνήθως μεταλλικές (κατά προτίμηση από αλουμίνιο) και τοποθετούνται σε σωλήνες ή πέτρινες κατασκευές, στερεώνονται απευθείας σε δέντρα ή χρωματίζονται σε βράχους. Οι διαστάσεις και τα χρώματα που χρησιμοποιούνται για αυτές χαρακτηρίζουν το είδος του μονοπατιού.
Α. Σήμανση μονοπατιών μεγάλων διαδρομών:
1. Το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4GR που φτάνει στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται με κίτρινο ρόμβο και μαύρο πλαίσιο με διαστάσεις πλευρών 10cm και ορθές γωνίες, επάνω σε λευκή τετράγωνη μεταλλική βάση. Στο κέντρο του ρόμβου με μαύρα γράμματα αναγράφεται ο αριθμός του μονοπατιού (Παράρτημα ΙΙ, Εικόνες 3-6, 25-27).
2. Για τη σήμανση των εθνικών μονοπατιών μεγάλων διαδρομών χρησιμοποιείται ο κόκκινος ρόμβος και μαύρο πλαίσιο με διαστάσεις πλευρών 10cm και ορθές γωνίες, επάνω σε λευκή τετράγωνη βάση. Στο κέντρο του ρόμβου με λευκά γράμματα αναγράφεται ο αριθμός του μονοπατιού (Παράρτημα ΙΙ, Εικόνα 25-27).
3. Για την αρίθμηση νέων εθνικών ορειβατικών μονοπατιών στην Ελλάδα υπεύθυνη υπηρεσία ορίζεται η Γεν. Δ/νση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών & Α.Π. του ΥΠΕΝ.
Β. Σήμανση μονοπατιών μικρών διαδρομών:
Για τον καθορισμό του είδους του μονοπατιού χρησιμοποιείται το σχήμα και το χρώμα (βλ. Παράρτημα ΙΙ):
1. Για τη σήμανση των δευτερευόντων μονοπατιών χρησιμοποιούνται αντίστοιχα το τετράγωνο ή το παραλληλόγραμμο σχήμα πινακίδας, με διαστάσεις του τετραγώνου 15cm ανά πλευρά, ενώ του παραλληλόγραμμου πλευρών 10 x 5cm.
2. Για τη σήμανση του είδους του μονοπατιού χρησιμοποιείται το χρώμα.
α) Για μονοπάτια αναψυχής το κόκκινο χρώμα
β) Για εκπαιδευτικά – θεματικά μονοπάτια το πορτοκαλί χρώμα
γ) Για αθλητικά μονοπάτια το μπλε χρώμα
δ) Για μονοπάτια διαβίωσης το ανοιχτό πράσινο και
ε) Για μονοπάτια ΑμεΑ το λευκό χρώμα
Εντός κάθε πινακίδας αναγράφεται ο αριθμός προτεραιότητας του μονοπατιού, με λευκά γράμματα στις κόκκινες και μπλε πινακίδες, ενώ με μαύρα γράμματα στις πορτοκαλί και ανοιχτές πράσινες πινακίδες.
παρ. Α3: Σε συνεργασία με την ΕΟΟΑ, επαγγελματικές ενώσεις τουρισμού υπαίθρου. Οι ήδη προβληματικές υπηρεσίες, με τεράστιο γραφειοκρατικό φόρτο εργασίας, δεν μπορούν (και ίσως δεν θέλουν) να αναλάβουν και αυτή την αρμοδιότητα. Θα πρέπει να υποβοηθηθούν από ανθρώπους και φορείς του χώρου.
παρ. Β1: 10Χ10 είναι ικανοποιητική ως διάσταση και έχει λίγο-πολύ καθιερωθεί.
Προτείνω το λευκό χρώμα να μείνει για τοπικού ενδιαφέροντος μονοπάτια λόγω χαμηλού κόστους,το οποίο αναλαμβάνουν συνήθως τοπικοί σύλλογοι.Ένα μονοπάτι για ΑΜΕΑ σίγουρα έχει μεγάλο κόστος κατασκευής, οπότε το κόστος του σήματος είναι αμελητέο.
Οι προδιαγραφές που έχει θέσει η ΕΟΟΑ είναι επαρκέστατες. Μην ξεχνάμε ότι τα πλείστα των μονοπατιών σε όλη τη χώρα ακολουθούν αυτούς τους κανόνες και με τον προτεινόμενο χρωματισμό δημιουργείται τεράστιο πρόβλημα αντικατάστασης των υφισταμένων.
Όπως προτείνουμε και σε άλλα άρθρα: να υπάρχει μόνο ένας τύπος πινακίδας κατεύθυνσης όπου η διαφοροποίηση να γίνεται με τον κωδικό που αυτή θα φέρει.
Ποικιλία χρωμάτων και σχημάτων αποτελούν εκτός των άλλων το μεγάλο εμπόδιο στην συντήρηση
Μόνο για Εθνικά και Διεθνή μονοπάτια να υπάρχει διαχωρισμός.
Παράγραφος Α: Για τα Ευρωπαϊκά και Εθνικά μονοπάτια οι κανόνες πρέπει να τηρούνται καθότι αποτελούν ενιαία δίκτυα διαδρομών. Υπάρχει όμως και μια άλλη κατηγορία μονοπατιών μεγάλων διαδρομών, τα οποία δεν είναι ούτε Εθνικά ούτε Ευρωπαϊκά. Είναι οι λεγόμενες διαδρομές μεγάλου μήκους όπως για παράδειγμα το Menalon Trail οι οποίες έχουν ένα συγκεκριμένο όνομα διαδρομής, σύμβολο διαδρομής, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να περνούν τα σύνορα και να συνεχίζουν σε τρίτες χώρες (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης). Σε αυτές τις περιπτώσεις τί γίνεται;
Παράγραφος Β:
Η χρήση μπογιάς αντί για μεταλλικό πινακίδιο είναι πολύ πιο ευρέως διαδεδομένη διεθνώς, και είναι πολύ πιο ανθεκτική, προσφέρει μεγαλύτερες δυνατότητες σήμανσης καθώς εφαρμόζεται πολύ πιο εύκολα και αποτελεί μια παροδική παρέμβαση στο τοπίο σε σχέση με το πινακιδάκι το οποίο αναγκαστικά τρυπάει το βράχο ή καρφώνεται στο δέντρο.
Προτείνουμε οι διαστάσεις των πινακίδων να είναι καθαρά ενδεικτικές.
Η χρήση χρωματικού κώδικά ανάλογα με το είδος του μονοπατιού δεν μας φαίνεται λειτουργική εκ των πραγμάτων καθώς:
α) Τί χρώμα χρησιμοποιείται εάν συνδυάζονται περισσότερες από μία κατηγορίες; (τα μονοπάτια που εμπίπτουν σε μόνο μία κατηγορία της παραγράφου 2 του άρθρου 2, αν υπάρχουν, είναι απειροελάχιστα)
β) Συνήθως οι μικρές διαδρομές συνδυάζονται σε τοπικά δίκτυα και η χρήση διαφορετικών χρωμάτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να ξεχωρίζει η κάθε διαφορετική διαδρομή του δικτύου. Επίσης, πολλά δίκτυα χρησιμοποιούν ένα μόνο χρωματικό κώδικα για όλα τα μονοπάτια ώστε οι πεζοπόροι να αναγνωρίζουν εύκολα τα μονοπάτια που ανήκουν στο εν λόγω δίκτυο.
γ) Μικρή παρατήρηση: Το πράσινο χρώμα εκ των πραγμάτων δημιουργεί δυσκολίες καθώς μπερδεύεται με το πράσινο φόντο σε δασώδεις περιοχές καθιστώντας δύσκολο τον εντοπισμό του από τους πεζοπόρους…
Η αρίθμηση των μονοπατιών είτε ανάλογα με τους νομούς είτε σε σχέση με κάτι άλλο το οποίο τα τοποθετεί σε εθνική λίστα σχολιάζεται σε επόμενο άρθρο.
Για τα ποδηλατικά μονοπάτια προτείνουμε σαν Ελλήνική ‘Ενωση Ορεινής Ποδηλασίας να υπάρχει αντίστοιχος χρωματισμός των πινακίδων αναλόγως του βαθμού δυσκολίας του μονοπατιού όπως ορίζεται απο την ΙΜΒΑ(Διεθνής Ένωση Ορεινής Ποδηλασίας)και πάντα σε πράσινο φόντο
https://docs.google.com/document/d/1YQLEmuR0gUnWol3Ui8fA7WQuRTYWM6byrSGnCaUwQh4/edit
Τα κατευθυντήρια σύμβολα προτείνουμε να είναι χρώματος κίτρινου καθ’ ότι είναι πολύ ευδιάκριτα στο ανθρώπινο μάτι κυρίως δε αν συνεργάζονται με το πράσινο φόντο που προανέφερα.
Σαν παράδειγμα ένα μονοπάτι μέτριας δυσκολίας θα πρέπει να έχει πινακίδα σε πράσινο φόντο που να περικλείει το σύμβολο του μονοπατιού μεσαίας δυσκολίας( μπλε τετράγωνο) όπως ορίζεται στον παραπάνω σύνδεσμο και οι όποιες πληροφορίες (όνομα, αριθμ. μονοπατιού κτλ) καθώς και κατευθυντήρια σύμβολα(πχ βελάκια) να είναι χρώματος κίτρινου
Η χρησιμοποίηση χρωμάτων ανά κατηγορία δεν βοηθάει τους περιπατητές – οδοιπόρους. Όταν ένα περιπατητής ξεκινάει μια διαδρομή ξέρει ότι ακολουθεί το συγκεκριμένο χρώμα και νούμερο διαδρομής . Σε διασταυρώσεις που συναντιούνται μονοπάτια με ίδιο χρώμα είναι αρκετά περίπλοκο να θυμάται και το νούμερο με την κωδικοποίηση όπως δίνεται στο συγκεκριμένο Π.Δ. , ενώ είναι πολύ πιθανόν να υπάρχουν και πινακίδες σήμανσης με ίδιο χρώμα και χωρίς την κωδικοποίηση αλλά θα ανήκουν σε διαφορετικά μονοπάτια – διαδρομές. Η χρησιμοποίηση των χρωμάτων με αυτό τον τρόπο θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη όταν σχεδιάζεται ένα δίκτυο μονοπατιών σε μια συγκεκριμένη περιοχή , στα όρια ευθύνης ενός ΟΤΑ, σε ένα συγκεκριμένο δάσος ή μέσα στα όρια ενός φορέα διαχείρισης π.χ. στην περιοχή του Φορέα διαχείρισης του Σχοινιά σκεφτείτε πόσο χαοτικό θα ήταν όλα τα μονοπάτια να ήταν σημασμένα με το ίδιο χρώμα. Προτείνω το χρώμα να αποσυνδεθεί από την κατηγορία και να αποφασίζεται διαφορετικός χρωματισμός για κάθε μονοπάτι είτε ανήκει σε ένα δίκτυο μονοπατιών είτε όχι και αυτός ο χρωματισμός να διατηρείται και να μην αλλάζει .
Χρησιμοποιώντας χρώματα Κόκκινο-Κίτρινο στης πινακίδες σήμανσης δημιουργείτε μεγαλύτερη αντίθεση και είναι καλύτερα να χρησιμοποιούνται έναντι άλλων συνδυασμών χρωμάτων.
Επιπλέον να προστεθεί: Οι διαστάσεις των τετράγωνων πινακίδων μπορεί να μειωθεί σε 10 εκατοστά η πλευρά εάν η τοποθέτηση τους γίνετε σε μικρότερη απόσταση μεταξύ τους (συχνότερη) και δεν προκαλεί αβεβαιότητα στον επισκέπτη.
Παρ. Β.2, και εδώ θα επαναλάβω ότι η προτεινόμενη κατηγοριοποίηση και σήμανση δεν έχει να προσφέρει τίποτα, αντίθετα μπορεί να μπερδέψει τον χρήστη. Προτείνω να ακολουθηθούν οι προδιαγραφές της Ε.Ο.Ο.Α.
Στο 2 Υπερβολικός αυτός ο διαχωρισμός. Τα μονοπάτια να γίνουν όλα με το κόκκινο άσπρο ή κίτρινο μαύρο που αισθητικά είναι καλύτερο και στη συνέχεια ας μπει και η ένδειξη του παραπάνω διαχωρισμού με γράμμα που προσωπικά πιστεύω ότι είναι πλεονασμός σε αυτό το στάδιο. Τα μονοπάτια είναι για όλες τις χρήσεις και για πολύ παραπάνω από τις αναφερόμενες.
Τα 15 Χ 15 εκ. που συνηθίζονταν ως πριν μερικά χρόνια έχουν αποδειχτεί πολύ μεγάλα, τα 10 Χ 10 εκ. είναι ικανοποιητικά.
Στο Α1 αναφέρεστε στις πινακίδες σήμανσης των εθνικών μονοπατιών και λέτε ότι θα πρέπει να έχει αρίθμηση όπως φαίνεται στο παράρτημα ΙΙ, εικόνες 3-6. Ωστόσο στο άρθρο 2 αναφέρετε ότι τα εθνικά μονοπάτια έχουν κωδικό νομού και παραπέμπετε στο παράρτημα IV. Να γίνει ξεκάθαρο ότι οι κωδικοί νομού δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στην σήμανση ενός μονοπατιού. Και μάλλον το παράρτημα IV δεν χρειάζεται καθόλου, προκαλεί σύγχυση.
Στο 2δ δεν χρειάζεται καμία σήμανση. Αφορά μονοπάτια που χρησιμοποιούν οι βοσκοί ή οι γεωργοί για να πάνε στα κτήματά τους, και όχι ορειβατικά μονοπάτια.
Στο 3, υπεύθυνη για την αρίθμηση νέων εθνικών μονοπατιών να οριστεί η ομοσπονδία ορειβασίας, η Διεύθυνση Δασών δεν έχει καμία εμπειρία και γνώση για το θέμα