1. Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η θέσπιση γενικών αρχών, κανόνων, μέτρων και διαδικασιών σε διοικητικό και τεχνολογικό επίπεδο για την οργάνωση ενιαίων πρακτικών διαχείρισης, διάθεσης και κοινοχρησίας γεωχωρικών πληροφοριών, καθώς και την ανάπτυξη και λειτουργία της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Πληροφοριών, στο εξής “ΕΥΓΕΠ”.
2. Για την ανάπτυξη της ΕΥΓΕΠ και τη δημιουργία ενός πλήρους, λειτουργικού και παραγωγικού συστήματος διάθεσης αξιόπιστων και έγκυρων γεωχωρικών πληροφοριών από και προς τις δημόσιες αρχές, σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, στις επιχειρήσεις και το κοινό, απαιτείται:
- α) η προσαρμογή των δημοσίων αρχών στις μεθόδους οργάνωσης και διάθεσης γεωχωρικών πληροφοριών που προβλέπονται στον παρόντα νόμο,
- β) η διασφάλιση του αναγκαίου συντονισμού των εμπλεκόμενων φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που παράγουν, χρησιμοποιούν και επικαιροποιούν γεωχωρικά δεδομένα.
3. Με τη δημιουργία της ΕΥΓΕΠ, η χώρα συμμετέχει στη δημιουργία υποδομής γεωχωρικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (εφεξής INSPIRE).
4. Ο παρών νόμος εφαρμόζεται με την επιφύλαξη της υπ. αριθ. 11764/653/2006 (Β΄327) κοινής Υπουργικής Απόφασης με την οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο η οδηγία 2003/4/EΚ καθώς και του Ν. 3448/2006 (Α΄57) με τον οποίο ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο η οδηγία 2003/98/EΚ.
5. Ο παρών νόμος δεν θίγει την ύπαρξη ή την κυριότητα δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των δημοσίων αρχών.
Ο κ. Ζαχαριάδης στην πρότασή του για μια προσθήκη «1α» αναφέρεται, πολύ σωστά, σε ένα σύνολο _αξιόπιστων_ βασικών γεωχωρικών δεδομένων. Τι σημαίνει όμως «αξιόπιστος» στην προκειμένη;
Όλα τα άρθρα του νομοσχεδίου, πλην μιας αόριστης αναφοράς στο άρθρο 29, «αγνοούν» τι σημαίνει αυτή η «αξιοπιστία» ή αλλιώς η ακρίβεια (ακρίβεια γεωγραφική, θεματική, χρονική κ.λπ.). Βλέπε σχετικό σχόλιο επί του 3ου άρθρου – «Ορισμοί» στις «30 Ιουνίου 2010, 02:25».
Κομβικό σημείο για το παρόν νομοσχέδιο αποτελεί «η θέσπιση γενικών αρχών, κανόνων, μέτρων και διαδικασιών σε διοικητικό και τεχνολογικό επίπεδο». Γενικές αρχές και κανόνες οι οποίοι θα πρέπει εν πολλοίς να είναι ανεξάρτητοι από το τεχνολογικό επίπεδο της κάθε εποχής.
Ως παράδειγμα «ισχυρών» θεσμικών πλαισίων αποτελεί το ν.δ. «περί εφαρμογής των σχεδίων πόλεως» το οποίο έχει αδιαμφισβήτητη ισχύ και νομική θωράκιση σχεδόν για ένα ολόκληρο αιώνα !!! Χωρίς να σημαίνει ότι η τεχνολογικός εκσυγχρονισμός του, όποτε επιχειρήθηκε, επηρέασε τη φιλοσοφία του.
Θεωρώ ότι ο όρος «Γεωχωρικός – Γεωχωρική – Γεωχωρικό» είναι τουλάχιστον ατυχής, μιας και όποτε στο μέλλον απαιτηθεί (και η πείρα δείχνει ότι ΣΙΓΟΥΡΑ θα απαιτηθεί …) «στενή ερμηνεία» του όρου, θα υπάρχει σοβαρός περιορισμός σε ορισμένα μόνο πεδία εφαρμογής, προφανώς όσα σχετίζονται με τις γεω-επιστήμες και το περιβάλλον.
Προτείνω στη θέση του την υιοθέτηση του γενικότερου όρου «Χωρικός – Χωρική – Χωρικό» ο οποίος παρέχει δυνατότητα επέκτασης ισχύος του νόμου και σε πεδία που σήμερα δεν είναι τόσο προφανή όπως π.χ. υγειο-χωρικές, οικονομο-χωρικές, χρονο-χωρικές πληροφορίες κτλ.
Δεν είναι καθόλου εφικτό σε ορίζοντα μιας εικοσαετίας τουλάχιστον να «ομογενοποιηθεί» το τεχνολογικό επίπεδο σε όλη την έκταση της Δημόσιας Διοίκησης ανά την επικράτεια. Πάντοτε οι κεντρικές υπηρεσίες θα βρίσκονται σε θέση υπεροχής τεχνολογικά έναντι των περιφερειακών και τοπικών, ακόμη και λόγω φυσικών εμποδίων (νησιωτικότητα και ορεινότητα) εκτός των ήδη γνωστών άλλων αιτίων.
Είναι απαραίτητη λοιπόν η αποσύνδεση των διοικητικών δομών από τις τεχνολογικές, αν θέλουμε να μην τροποποιείται συνεχώς εκ βάθρων ο νόμος με τα γνωστά επακόλουθα της δαιδαλώδους πολυνομίας.
Προτείνω την απαλοιφή του όρου «τεχνολογικό» από τη διατύπωση του εδαφίου 1 ώστε να αποφευχθούν οι εξ ανάγκης αποκλεισμοί δημόσιων φορέων από την εφαρμογή του νόμου.
Το εδάφιο 2 με τη διατύπωση του ανάγει σε ένα κανονιστικό πλαίσιο απολύτως δεσμευτικό για τους φορείς του δημόσιου τομέα χωρίς να είναι διασφαλισμένη η δυνατότητα να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του νόμου. Δεν είναι όμως εξίσου δεσμευτική για τον ιδιωτικό τομέα παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι σχεδόν στο σύνολο τους τα χωρικά δεδομένα παράγονται από τον ιδιωτικό τομέα. Από αυτά, το μεγαλύτερο κομμάτι γίνεται για λογαριασμό δημόσιων φορέων οι οποίοι αποτελούν και τους αποδέκτες (ως αποθήκες) με πολύ μικρό βαθμό αξιοποίησης και διαχείρισης αυτών των πληροφοριών, ακριβώς λόγω της έλλειψης ενός δεσμευτικού πλαισίου για όλους.
Προτρέπω κάθε ενδιαφερόμενο να μελετήσει προκυρήξεις και υλοποιήσεις έργων ενταγμένων στο μέτρο 2.4 του προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» το οποίο αφορούσε σε Περιφερειακά Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών. Πολύ γρήγορα θα καταλάβει τις σοβαρές συνέπειες από την έλλειψη του θεσμικού πλαισίου που επιχειρί να καλύψει αυτός ο νόμος.
Παρά τη δεδομένη πίεση που αναγνωρίζεται με σαφήνεια στο εδάφιο 3 για την εναρμόνιση με την κοινοτική νομοθεσία, είναι «χρυσή ευκαιρία» να μπουν θεμέλια γερά για την αξιοποίηση των χωρικών πληροφοριών.
Στο εδάφιο 4 προτείνω να προστεθούν και οι τίτλοι των εν λόγω οδηγιών που έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό μας δίκαιο προκειμένου να αποσαφηνίζεται ρητά η συσχέτιση αυτού του νόμου με την ευρύτερη ήδη ισχύουσα νομοθεσία μας για τη «δημόσια πληροφορία», η οποία σε μεγάλο βαθμό καταστρατηγείται από άγνοια.
Θα ήταν ίσως σκόπιμο να τονιστεί η αναδιανεμητική, όσον αφορά τον άϋλο δημόσιο πλούτο, διάσταση του νομοσχεδίου, με μια προσθήκη στο «Άρθρο 2 – Σκοπός» για αυτό το θέμα, π.χ.
«1α. Σκοπός του παρόντος νόμου είναι επίσης η διάθεση στους πολίτες ενός συνόλου αξιόπιστων βασικών γεωχωρικών δεδομένων που αφορούν τα δημόσια πράγματα, την δημόσια διοίκηση, την τοπική αυτοδιοίκηση και το περιβάλλον.»
Είναι γεγονός ότι η προσαρμογή των δημοσίων αρχών στις μεθόδους οργάνωσης και διάθεσης χωρικών πληροφοριών που προβλέπονται στον παρόντα νόμο, είναι κρίσιμο σημείο για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Θα πρέπει λοιπόν να σχεδιασθούν με προσοχή, διαδικασίες ενημέρωσης των εργαζομένων στους αρμόδιους φορείς και εν συνεχεία διαδικασίες εκπαίδευσης, τόσο σε επίπεδο χρηστών όσο και σε επίπεδο διαχειριστών. Επιπλέον μετά την εκπαίδευση αυτή θα πρέπει να λειτουργήσει οργανωμένο σύστημα τεχνικής υποστήριξης (help desk) των αρμόδιων φορέων τόσο για την παραγωγή όσο και την επικαιροποίηση των χωρικών δεδομένων. Όσον αφορά την επικαιροποίηση τώρα των χωρικών δεδομένων, υπάρχει ένα σημαντικό πρόβλημα τόσο για τους τοπογραφικά όσο και τα γεωλογικά επίπεδα πληροφορίας. Γνωρίζουν άραγε οι αρμόδιοι ότι για την στρατηγική κλίμακα των 1:50000 τόσο η ΓΥΣ , όσο και το ΙΓΜΕ διαθέτουν χωρικά δεδομένα σε φύλλα τα οποία έχουν να ενημερωθούν- επικαιροποιηθούν, εδώ και αρκετές δεκαετίες;
Όπως επίσης ότι το κόστος επικαιροποίησης τους είναι αρκετά υψηλό, οπότε η τυχόν αναθεώρηση τους, θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως πολύ σωστά αναφέρθηκε σε αυτό και ο κ. Σαλαχώρης;
Ένα ουσιαστικό σημείο των γεωχωρικών δεδομένων και ιδιαίτερα των «συνόλων αναφοράς» που ορίζονται στο άρθρο 9, είναι η τακτική επικαιροποίησή τους.
Μολονότι αυτό επιφέρει επιβάρυνση του τακτικού προϋπολογισμού, προτείνεται η θεσμοθέτηση είτε της αντίληψης της αναγκαιότητας της συχνότητα αυτής της επικαιροποίησης, είτε η θεσμοθέτηση αυτής της ίδιας της συχνότητας για, επιλεγμένα, «σύνολα αναφοράς», μέσω του άρθρου αυτού.
Υπάρχει το παράδειγμα του Συστήματος Αναγνώρισης Αγροτεμαχίων (ΣΑΑ – LPIS) που σύμφωνα με τον Κοινοτικό Κανονισμό πρέπει να επικαιροποιείται στο 100% ανά 5 χρόνια
Σημαντική και απαραίτητη η ανάπτυξη και λειτουργία της υποδομής γεωχωρικών πληροφοριών σε εθνικό επίπεδο. Η ενιαία αυτή υποδομή θα είναι όντως εργαλείο ζωτικής σημασίας, όπως αναφέρει και η κα Υπουργός.
Εύχομαι τόσο η ύπαρξη ενός φορέα οργάνωσης και διαχείρισης όσο και η εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή ένωση και την INSPIRE, να αποτελέσει την έναρξη για τη δημιουργία μίας ολοκληρωμένης, σύγχρονης, επικαιροποιημένης, ποιοτικής και αξιόπιστης ψηφιακής βάσης, που θα μπορεί να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες σε ψηφιακά δεδομένα.
Καλή επιτυχία στο έργο αυτό.