1. Οι αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσεις που συντελούνται μετά την 28.07.2011 κατεδαφίζονται σύμφωνα με τις προβλέψεις της παραγράφου 2. Επιπρόσθετα επιβάλλονται τα πρόστιμα ανέγερσης και κατεδάφισης σύμφωνα με τις προβλέψεις της παραγράφου 3 καθώς και οι κυρώσεις της παραγράφου 4.
2. αα. Άμεση Κατεδάφιση Αυθαιρέτου
Για τα κτίσματα που εντοπίζονται, είτε από υπάλληλο του αρμόδιου Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος, είτε από Αστυνομικό όργανο, ανεξάρτητα από το αν είναι ή όχι παρών ο ιδιοκτήτης της οικοδομής, κατά την ώρα που κατασκευάζονται αυθαίρετα (επ’ αυτοφώρω) και δεν υπάρχει έγκυρη πινακίδα του έργου, κατεδαφίζονται άμεσα και το αργότερο εντός είκοσι ημερών από την ημερομηνία εντοπισμού με απόφαση του Διευθυντή του αρμοδίου Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος. Για την κατεδάφιση συντάσσεται το πρακτικό κατεδάφισης.
Στην περίπτωση που κατά την αυτοψία βρεθούν εργαζόμενοι να εκτελούν οποιαδήποτε εργασία κατασκευής αυθαίρετου ή άλλης παράνομης επέμβασης, ακολουθείται για αυτούς αυτόφωρη διαδικασία και γίνεται σχετική αναγγελία στον ασφαλιστικό τους φορέα. Στην περίπτωση που βρεθούν μηχανικά μέσα (οχήματα ή δομικά μηχανήματα) ή άλλα υλικά (ξυλότυπος, μεταλλότυπος) κατάσχονται και εκποιούνται, μετά την έκδοση της σχετικής απόφασης από το αρμόδιο δικαστήριο. Το προκύπτον από την εκποίηση τίμημα κατατίθεται στο Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος το οποίο λειτουργεί ως μεσεγγυούχος και ευθυνόμενος για τη φύλαξη των κατασχεμένων υλικών.
ββ) Κατεδάφιση Αυθαιρέτων με διαδικασία
Η κατεδάφιση αυθαιρέτων ενεργείται μετά από σχετική απόφαση του Διευθυντή του αρμοδίου Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος.
Σε κάθε Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος της Περιφέρειας τηρείται μητρώο, στο οποίο εγγράφονται οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, που έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν πρωτόκολλα κατεδάφισης. Το μητρώο αυτό διαβιβάζεται στις κατά τόπους αστυνομικές αρχές. Σε κάθε περίπτωση αδυναμίας εκτέλεσης των αποφάσεων κατεδάφισης, λόγω της άρνησης των ιδιωτικών επιχειρήσεων να συνάψουν τις σχετικές συμβάσεις το Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος της Περιφέρειας ενημερώνει πάραυτα τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την εφαρμογή του άρθρου 41 του ν. 3536/2007 (Α΄ 42) σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Με απόφαση του Διευθυντή του αρμοδίου Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος επιβάλλεται και πρόστιμο ύψους από έξι χιλιάδων (6.000) έως δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ στις παραπάνω επιχειρήσεις. Οι Αστυνομικές Αρχές οφείλουν να παράσχουν τη συνδρομή τους για την πραγματοποίηση της κατεδάφισης, εφόσον τους ζητηθεί. Ανάλογη υποχρέωση έχουν και οι λοιπές κρατικές αρχές όπως οι κτηματικές υπηρεσίες και οι Ο.Τ.Α., κυρίως με τη διάθεση στοιχείων, μηχανικών μέσων και προσωπικού.
Κατά την κατεδάφιση του αυθαιρέτου μπορεί να παρίστανται αστυνομικά όργανα για την πρόληψη και καταστολή τυχόν άδικων πράξεων. Στην περίπτωση που η προσπέλαση στο αυθαίρετο εμποδίζεται για οποιοδήποτε λόγο, ζητείται η συνδρομή της Εισαγγελικής Αρχής. Στην περίπτωση που απαιτείται απομάκρυνση των ενοίκων, αυτή γίνεται από αστυνομικά όργανα, η δε εκκένωση του αυθαιρέτου γίνεται από το συνεργείο κατεδάφισης. Οι ενδιαφερόμενοι έχουν δικαίωμα να εκκενώσουν μόνοι τους το αυθαίρετο κτίσμα, πριν την κατεδάφιση, εφόσον όμως αυτό δεν παρεμβάλλει εμπόδια στην άμεση κατεδάφιση.
Για τον τρόπο κατεδάφισης και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν, για τα υλικά κατεδάφισης, καθώς και για την φύλαξη ή φθορά των τυχόν παραρτημάτων και κινητών πραγμάτων του αυθαιρέτου, δεν δημιουργείται καμιά ευθύνη του Δημοσίου, των οργάνων του ή των οποιονδήποτε προστηθέντων προσώπων. Για τις κατεδαφίσεις συντάσσεται από επικεφαλής του συνεργείου σχετικό πρακτικό στο οποίο αναφέρονται και οι διαστάσεις του κτίσματος που κατεδαφίστηκε.
Ο κύριος του κτίσματος το οποίο κρίνεται κατεδαφιστέο, βαρύνεται με τη δαπάνη κατεδάφισης και αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου. Το ποσό της παραπάνω δαπάνης καταλογίζεται με απόφαση του Διευθυντή του αρμοδίου Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος, βεβαιώνεται και εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων.
Με Απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθορίζονται τα κριτήρια του προγραμματισμού και της ιεράρχησης των κατεδαφίσεων.
3. Στα αυθαίρετα, τα οποία είναι κατεδαφιστέα, επιβάλλεται πρόστιμο ανέγερσης και πρόστιμο διατήρησης ως εξής:
α) Το πρόστιμο ανέγερσης είναι ίσο με την αξία του αυθαιρέτου (Αα) επί τον συντελεστή περιβαλλοντικής επιβάρυνσης (Σπ).
Η αξία του αυθαιρέτου υπολογίζεται ως το γινόμενο της επιφανείας του, πολλαπλασιαζόμενης επί της τιμής ζώνης (Τ.Ζ) της περιοχής του ακινήτου, όπως αυτή ισχύει κατά την ημερομηνία διαπίστωσης της παράβασης σύμφωνα με το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών.
Ο συντελεστής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης ισούται με:
0,70: για αυθαίρετες κατασκευές καθ’ υπέρβαση αδείας
1,00:
α) για αυθαίρετες κατασκευές άνευ αδείας
β) για αυθαίρετη αλλαγή χρήσης σε μη επιτρεπόμενη στην περιοχή
1,50: για αυθαίρετες κατασκευές που βρίσκονται εντός προστατευόμενων περιοχών
0,50: για αυθαίρετη αλλαγή χρήσης σε επιτρεπόμενη στην περιοχή
Για κάθε αυθαίρετη κατασκευή, εγκατάσταση ή εργασία που λόγω της φύσεώς της δεν αντιστοιχεί σε επιφάνεια χώρου, η αξία του αυθαιρέτου υπολογίζεται αναλυτικά με τιμές προϋπολογισμού κατά το Παράρτημα Β΄ του παρόντος και στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει καθορισμένη τιμή στο Παράρτημα, με τιμές αγοράς. Ομοίως με αναλυτικό προϋπολογισμό αντιμετωπίζονται ειδικές πρόχειρες κατασκευές όπως θερμοκήπια, στέγαστρα βιομηχανικών κτιρίων, στέγαστρα σε ακάλυπτους χώρους οικοπέδων και γηπέδων.
Το ελάχιστο ύψος του προστίμου ανέγερσης είναι 250 ευρώ.
β) Το πρόστιμο διατήρησης είναι ίσο με το 50% του προστίμου ανέγερσης και καταβάλλεται από την πρώτη διαπίστωση του αυθαιρέτου και για κάθε συνεχόμενο χρόνο, μέχρι την κατεδάφιση ή την νομιμοποίησή του.
Το ελάχιστο ύψος του προστίμου διατήρησης είναι 100 ευρώ.
Οι αυθαίρετες μικρές παραβάσεις, όπως αυτές προσδιορίζονται στην κατηγορία 3 του άρθρου 80 πληρώνουν πρόστιμο ανέγερσης ύψους 1.000 ευρώ και πρόστιμο διατήρησης ύψος 500 ευρώ κατ’ έτος.
4. Κυρώσεις
α) Οι παραβάτες, εργολάβοι, υπεργολάβοι, κατασκευαστές, μηχανικοί, οι εντολείς τους και κάθε τρίτος που επιχειρεί την ανέγερση οποιουδήποτε κτίσματος ή κατασκευάσματος χωρίς οικοδομική άδεια, τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον 2 ετών και χρηματική ποινή από 10.000 μέχρι 100.000 ευρώ.
β) Οι συμπράττοντες στην ανοικοδόμηση ή κατασκευή υπάλληλοι και εργάτες των προσώπων της προηγούμενης περίπτωσης, οι συνεργάτες αυτών και κάθε τρίτος που παρέχει άμεση ή έμμεση συνδρομή πριν ή κατά την ανέγερση του αυθαίρετου κτίσματος ή της κατασκευής τιμωρούνται, με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και με χρηματική ποινή από 1.000 μέχρι 10.000 ευρώ.
γ) Κατά των παραβατών των προηγούμενων παραγράφων επιβάλλεται υποχρεωτικά δήμευση των προϊόντων των ως άνω αξιοποίνων πράξεων ως και των αντικειμένων, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ή ήταν προορισμένα για την τέλεση τους.
ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΜΙΚΡΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΑΥΘΑΙΤΕΡΑ ΚΤΙΡΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ 2011,ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΚΔΟΘΕΙ ΑΔΕΙΑ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ?Ο ΠΑΛΑΙΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ ΑΥΤΩΝ ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΟΠΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΝΟΜΟΥ, ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Η ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ Η ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ?
Πρεπει να δοθεί δυνατότητα τακτοποίησης αυθαιρετων κατασκευών που έγιναν και μετα την 28-7-2011 εφόσον ειναι π.χ.μεχρι 25 τετραγωνικα και εντος περιγραμματος του κτιριου με οικοδομικη αδεια. Αν δεν μπορει να γινει αυτο ας τεθεί ως κόκκινη γραμμή η 1-3-2012 που εφαρμόστηκε ο θεσμός του ελεγκτή δομησης. Νομίζω οτι ειναι δίκαιο.
Μετα το προστιμο ανέγερσης και διατήρησης ειναι τόσο εξωπραγματικό που δεν πρόκειται να το πληρώσει κανεις.Αυτα τα πρόστιμα θα μπορούσαν να μπουν για αυθαιρετες κατασκευές που θα γίνουν μετα την ψήφιση του παρόντα νόμου.
Η προχειρότητα με την οποία έγινε η σύνταξη των προγενέστερων νόμων με κύριο γνώμονα την αύξηση εσόδων του κράτους δημιούργησε μία ασάφεια ως προς τι τακτοποιείται και τι όχι. Η ασάφεια αυτή ως προς ένα βαθμό μετριάστηκε αργότερα με κάποιες εγκυκλίους αλλά και κάποιες ερμηνείες (απόψεις) που δόθηκαν από τα helpdesk του υπουργείου αλλά και από μηχανικούς του ΤΕΕ. Με το που ήρθε προς ψήφιση ο 4014/2011, πολλοί ιδιοκτήτες και με την προτροπή μηχανικών λόγω ακριβώς αυτής της έλλειψης πληροφόρησης προέβησαν σε κάποιες εργασίες πχ αποπεράτωσης μετά την καταληκτική ημερομηνία 28.07.2001 και μετά συνειδητοποίησαν ότι η αυθαιρεσία δεν μπορεί να υπαχθεί στον νόμο. Για παράδειγμα, ιδιοκτήτης σε δώμα για μια μικρή κατασκευή είχε ολοκληρώσει την τοιχοποιία και τον φέροντα οργανισμό από μεταλλικά στοιχεία πριν την 28.07.2011 και με την προτροπή μηχανικού ολοκλήρωσε την σκεπή μετά την 28.07.2011 με αποτέλεσμα να μην μπορεί να τακτοποιήσει το κτίσμα του και να μπλέξει κατόπιν καταγγελίας.
Μήπως θα έπρεπε να υπάρχει κάποια μέριμνα για αυθαιρεσίες μετά την 28.07.2011 που οφείλονται στη προχειρότητα στην σύνταξη των νόμων:
Δεν καταλαβαίνουμε κ υπουργέ για ποιό λόγο αυτή η άδικη διάκριση αυθαιρέτων μεταξύ των πριν 2011 και των μετά το 2011. Είναι όλα αυθαίρετα, το ίδιο παράνομα, και μάλιστα ορισμένα (πρό του 11) είναι χτισμένα και μέσα στο δάσος ή πάνω στην παραλία.
Για ποιό λόγο να εξοντωθεί κάποιος με μια μικροαυαθρεσια μετα το 2011; Εγώ αποδέχτηκα κληρονομιά απο τον πατέρα μου μια αυθαιρεσία στην ταράτσα (δωμάτιο που μπήκε λέβητας) 10 τμ. Χτίστικε αρχές 2012. Δεν μπορώ να το γκρεμίσω διότι είναι στον 3ο όροφο και έχει και την εγκατάσταση του λέβητα. Γιατί δεν μου δίνεται η δυνατότης να το τακτοποιήσω, αλλα δίνετε την δυνατότητα σε παλάτια πρίν του 2011; Είναι χιλιάδες αυτές οι περιπτώσεις κ υπουργέ, οι οποίες ενδεχομένως να επηρεάζουν και όλο το υπολοιπο κτίριο (λόγω και της ηλεκτρονικής ταυτότητας). Τί θα γίνει εκει; Εφόσον δεν θα μπορούμε να τα μεταβιβάσουμε θα μας τα πάρει το κράτος;
Δέν είμαστε εκληματίες κ υπουργέ; Ειμαστε άνθρωποι του μεροκάματου οι περισσότεροι, που δεν υπάρχει περίπτωση να πληρώσουμε αυτά τα εξοντωτικά πρόστιμα που σχεδιάζετε, όχι γιατι δεν θέλουμε, αλλα γιατί δεν μπορούμε. Δώστε μας την δυνατότητα να μπούμε και εμείς στο νόμο για να μπορέσουμε να ανασάνουμε. Έτσι μπόνο θα μπορέσετε να λύσετε οριστικά το πρόβλημα των αυθαιρέτων όπως επιθυμείτε.
Αυτά που δεν θα επιτρέπεται να ενταχθούν στο νόμο, απλά δεν θα καταγραφολυν ποτέ, και τα περισσότερα δεν θα τα βρείτε κιολλας όως πολύ καλα γνωρίζετε. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να επανέλθετε κάποια στιγμή μετα απο 4 ή 5 χρόνια με νέο νόμο να τα συμπεριλάβετε διότι απλά θα γίνετε χαμός λόγω της ηλεκτρονικής ταυτότητα, αλλα και των ορφανών πλέον ιδιοκτησιών, αφού όυτε με την αποδοχή κληρονομιάς θα μεταβιβάζονται. Όπως έγραψε και κάοιος άλλος αλλου εδω μέσα, καταπατήσατε όλες τις κοκκινες γραμμές σας (κατά των ασθενεστέρων) σαν κυβέρνηση, αλλα αυτή που είναι υπέρ των ασθενεστέρων όχι.
Θα ήθελα να κάνω το εξής σχόλιο – παρατήρηση όχι όμως σε σχέση με τις διατάξεις του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, αλλά σε σχέση με τις ισχύουσες διατάξεις.
Στον Ν. 1337/83, άρθρο 17, παρ.4 αναφέρεται: «Υπόχρεοι για την καταβολή των προστίμων είναι οι κύριοι ή συγκύριοι του αυθαιρέτου που ευθύνονται ο καθένας για την καταβολή ολόκληρου του προστίμου» και «Σε περίπτωση εκτέλεσης εργασιών από νομέα, κάτοχο, ή επικαρπωτή, τα πρόστιμα επιβάλλονται σε όλους και ο καθένας είναι υπεύθυνος για την καταβολή ολόκληρου του προστίμου».
Θα μπορούσε λοιπόν να διορθωθεί η ανωτέρω διάταξη, σε περίπτωση που γίνει άμεσα καταγγελία από κάποιον συνιδιοκτήτη για την κατασκευή αυθαιρέτου σε κοινόχρηστο χώρο του οικοπέδου (ακάλυπτο) ή κτιρίου (δώμα) από έτερο συνιδιοκτήτη και να εξαιρεθεί ο καταγγέλλων από την επιβολή του προστίμου.
Σε συνέχεια του προηγούμενου σχόλιου μου, παρακολούθησα τον κύριο υπουργό στην ΕΡΤ να λέει ότι δεν είναι εύκολο να έχει πλέον κάποιος αυθαίρετο, ενώ πρόσθεσε ότι ακόμα και στην περίπτωση που δεν προσέλθουν ή δεν εντοπιστούν τα αυθαίρετα δεν θα μπορούν ούτε να κληρονομηθούν, ούτε να ενοικιαστούν, ούτε να πουληθούν. Το ερώτημα είναι τί θα γίνει σε κτίρια με οριζόντιες ιδιοκτησίες όπου κάποιες απο αυτές έχουν αυθαιρεσίες που δεν μπορουν να νομιμοποιηθούν και που δεν υπάρχει δυνατότητα κατεδάφισης για οικονομικούς ή πρακτικούς λόγους;
Θα εξοντωθούν οι πολίτες οικονομικά με τα πρόστιμα που σχεδιάζονται; Οι ιδιοκτησίες θα περάσουν στο κράτος εφόσον δεν μεταβιβάζονται;
Εφόσον ο νόμος αυτός βάζει τους επιπλέον περιορισμούς της βεβαίωσης μηχανικού στην αποδοχή κληρονομιάς, αλλα και την ταυτότητα του κτιρίου (το οποίο ορθώς θεσπίζεται) θα πρέπει να επιτρέψει την ένταξή σε αυτόν σε όλα μέχρι και σήμερα αυθαίρετα, αλλιώς σε λίγο καιρό θα έχουμε ένα μπάχαλο με ιδιοκτησιακά καθεστώτα στον αέρα.
Αξιότιμε κύριε υπουργε,
αν θέλουμε να μπεί πραγματικά μια τελεία στο αέναο πρόβλημα των αυθαιρέτων, και να μην χρειαστεί να επιστρέψουμε με νέο νόμο μετα απο 5 χρόνια, θα πρέπει να συμπεριληφθούν όλα τα αυθαίρετα μέχρι και την ψήφιση του νόμου. Τουλάχιστον αυτά εντός περιγράμματος κτιρίου. Αν αυτό δεν γίνει, θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα σε 4 με 5 χρόνια λόγω ταυτότητας κτιρίου. Έτσι μπαίνει πραγματικά κόκκινη γραμμή αφού είναι δύσκολο μετα κάποιος να προβει σε νέα αυθαιρεσία με βάση τα νέα δεδομένα. Εφόσον θέλετε να κααγραφούν όλα τα αυθαίρετα αυτός είναι ο μόνος τρόπος. Επίσης συμφωνω με προηγούμενα σχόλια, υπάρχει ανοχή για αυθαίρετες βίλες πρό του 2011 και καμμία ανοχή για δώμα 10 τμ μετά το 2011;