1. H παράγραφος 1 του άρθρου 23 του ν. 4001/2011 τροποποιείται ως εξής:
«1. Με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων άλλων Αρχών που ορίζονται με σχετική διάταξη νόμου, η ΡΑΕ δύναται να επιβάλει σε επιχειρήσεις που ασκούν Ενεργειακές Δραστηριότητες ρυθμιστικά μέτρα και όρους, με σκοπό τη διασφάλιση της εφαρμογής των διατάξεων της εσωτερικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, την ύπαρξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού και εν γένει την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, η ΡΑΕ ασκεί τις εξουσίες διεξαγωγής ερευνών του άρθρου 28 και συνεργάζεται ιδίως με την Επιτροπή Ανταγωνισμού και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, καθώς και άλλες Αρχές που είναι αρμόδιες για την άσκηση εποπτείας στον χρηματοπιστωτικό τομέα.»
2. Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 29 του ν. 4001/2011 προστίθενται εδάφια ως εξής:
«Η ΡΑΕ δεν υποχρεούται να προβαίνει σε δημόσια διαβούλευση στις περιπτώσεις που έχει προηγηθεί δημόσια διαβούλευση από ευρωπαϊκούς φορείς, όπως ΕΕ, ΟΣΡΑΕ (ACER), ENTSO-e, JAO, SEE CAO, σχετικά με την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) 714/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2009 σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενεργείας και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003, καθώς και του Κανονισμού (ΕΕ) 2015/1222 της Επιτροπής της 24ης Ιουλίου 2015 σχετικά με τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών για την κατανομή της δυναμικότητας και τη διαχείριση της συμφόρησης, αλλά ανακοινώνει τη διενέργειά τους στην ιστοσελίδα της, προκειμένου να λάβουν γνώση και να υποβάλουν τυχόν σχόλιά τους οι Συμμετέχοντες.».
3. Η παράγραφος 2 του άρθρου 96 του ν. 4001/2011 τροποποιείται ως εξής:
«2. Με τον Κώδικα Διαχείρισης του Συστήματος ρυθμίζονται ιδίως:
(α) Οι τεχνικές προδιαγραφές σχεδιασμού, λειτουργίας και συντήρησης του Συστήματος. Ειδικότερα, ορίζονται οι ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές, τα κριτήρια και οι απαιτήσεις σχεδιασμού και λειτουργίας όσον αφορά στη σύνδεση εγκαταστάσεων χρηστών, περιλαμβανομένων δικτύων διανομής, με το Σύστημα, τον βαθμό της αξιοπιστίας εξυπηρέτησης τους, τον εξοπλισμό καταναλωτών με άμεση σύνδεση, τα κυκλώματα διασυνδέσεων και τις Απευθείας γραμμές. Οι τεχνικοί αυτοί κανόνες εξασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων, είναι αντικειμενικοί και δεν εισάγουν διακρίσεις. Επίσης, καθορίζονται δείκτες για την παρακολούθηση της απόδοσης του Συστήματος.
(β) Η διαδικασία κατάρτισης του προγράμματος συντήρησης του Συστήματος, στο οποίο περιλαμβάνονται κατ` ελάχιστον οι εργασίες συντήρησης και τα χρονοδιαγράμματα εκτέλεσης αυτών, προκειμένου να διασφαλίζεται η άρτια και έγκαιρη συντήρηση του Συστήματος.
(γ) Οι προϋποθέσεις για την υποβολή αίτησης πρόσβασης στο Σύστημα, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, οι ελάχιστες τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές για την πρόσβαση στο Σύστημα, ιδίως εκείνες που σχετίζονται με τη σύνδεση, και η διαδικασία σύναψης των σχετικών συμβάσεων. Η πρόσβαση των χρηστών στο Σύστημα γίνεται με τον πλέον οικονομικό, διαφανή και άμεσο τρόπο, χωρίς διακρίσεις μεταξύ τους και μεταξύ των κατηγοριών χρηστών του Συστήματος. Ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς μπορεί να αρνείται την πρόσβαση στο Σύστημα, μόνο για λόγους εξάντλησης της ικανότητας φόρτισης του Συστήματος. Η άρνηση πρόσβασης αιτιολογείται ειδικώς, με βάση αντικειμενικά, τεχνικά και οικονομικά κριτήρια. Σε περίπτωση άρνησης πρόσβασης ο Διαχειριστής του Συστήματος οφείλει να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τα αναγκαία μέτρα ενίσχυσης του Συστήματος έναντι ανταλλάγματος που αντικατοπτρίζει το κόστος της παροχής των εν λόγω ενισχύσεων και το οποίο προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 140 του παρόντος νόμου.
(δ) Η προθεσμία μέσα στην οποία ο Διαχειριστής του Συστήματος υποχρεούται να απαντά στις υποβαλλόμενες αιτήσεις και οι συνέπειες της παράλειψης της απάντησης μέσα στην προθεσμία αυτή.
(ε) Οι υποχρεώσεις που πρέπει να πληρούνται για την απορρόφηση ηλεκτρικής ενέργειας από το ΕΣΜΗΕ σε σχέση με τη διασφάλιση της επάρκειας ισχύος στο Σύστημα και ο τρόπος εκπλήρωσης των υποχρεώσεων αυτών. Οι προϋποθέσεις και η διαδικασία παροχής κινήτρων και επιβολής κυρώσεων από τον Διαχειριστή του Συστήματος, ιδίως για τη διαθεσιμότητα επαρκούς ισχύος, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η διατήρηση ασφαλών περιθωρίων προσφοράς ισχύος και η εύρυθμη λειτουργία του προγραμματισμού εγχύσεων και απορροφήσεων και της κατανομής φορτίου. Ο τρόπος, η διαδικασία και οι όροι διευθέτησης τυχόν πληρωμών για τη διαθεσιμότητα των παρόχων ισχύος.
(στ) Οι προϋποθέσεις και η διαδικασία που οφείλει να ακολουθεί ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς για τη σύναψη συμβάσεων, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 95 του παρόντος νόμου.
(ζ) Ο τύπος και το ελάχιστο περιεχόμενο των συμβάσεων σύνδεσης σταθμών παραγωγής με το Σύστημα και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
(η) Οι διαδικασίες έγκρισης της κατασκευής των έργων σύνδεσης σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με το Σύστημα από τους κατόχους άδειας εγκατάστασης, καθώς και ελέγχου και παραλαβής των έργων αυτών από τον Διαχειριστή. Μετά την παραλαβή τα έργα αυτά αποτελούν μέρος του Συστήματος και περιέρχονται στην κυριότητα της ΑΔΜΗΕ ΑΕ. Σε περίπτωση σύνδεσης στο ΕΣΜΗΕ νέου σταθμού παραγωγής μέσω ακτινικών καλωδιακών γραμμών σε υποσταθμό (Υ/Σ) ή κέντρο υπερυψηλής τάσης (ΚΥΤ), η κυριότητα και η διαχείριση των έργων σύνδεσης υψηλής τάσης μέχρι τον εν λόγω Υ/Σ ή ΚΥΤ δύναται να παραμένει στον κάτοχο της οικείας άδειας παραγωγής με απόφαση της ΡΑΕ, μετά από εισήγηση της ΑΔΜΗΕ ΑΕ.
(θ) Οι λογαριασμοί που πρέπει να τηρεί ο Διαχειριστής του ΕΣΜΗΕ για τις χρεώσεις που προκύπτουν από τη διαχείριση του ΕΣΜΗΕ.
(ι) Η διαδικασία εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών μεταξύ των Χρηστών και του Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ, που μπορεί να περιλαμβάνει και την υπαγωγή των διαφορών σε Διαιτησία, η οποία διεξάγεται από τη ΡΑΕ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 37.
(ια) Οι διαδικασίες που εφαρμόζει και οι συναλλαγές που διενεργεί ο Διαχειριστής του ΕΣΜΗΕ για τον υπολογισμό και την κατανομή της μακροχρόνιας και βραχυχρόνια μεταφορικής ικανότητας στα σύνορα των ζωνών προσφοράς στους Συμμετέχοντες.»
(ιβ) Κάθε άλλη ρύθμιση απαραίτητη για την εύρυθμη, ασφαλή και αποδοτική διαχείριση του Συστήματος.
(ιγ) Τα κριτήρια, οι κανόνες, οι διαδικασίες που εφαρμόζει ο Διαχειριστής του ΕΣΜΗΕ για τον υπολογισμό της διαθέσιμης μεταφορικής ικανότητας στις διασυνδέσεις του ΕΣΜΗΕ στους Συμμετέχοντες, αναφορικά με την Αγορά Εξισορρόπησης.»
4. Η ισχύς των ρυθμίσεων της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου άρχεται με την έναρξη λειτουργίας της Αγοράς Εξισορρόπησης σύμφωνα με την απόφαση που προβλέπεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 3.
• Άρθρο 12, Παρ. 1: Η προτεινόμενη τροποποίηση διατάξεων του ν. 4001/2011 μπορεί να επιφέρει σύγχυση σχετικά με την αρμοδιότητα των Ανεξάρτητων Αρχών στην ενεργειακή αγορά, ιδίως μεταξύ της ΡΑΕ και της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Προς άρση ενδεχόμενων παρερμηνειών, προτείνεται η αναδιατύπωση της προτεινόμενης διάταξης, ώστε να είναι σαφές ότι η ΡΑΕ έχει –ορθώς- αρμοδιότητα επιβολής ρυθμιστικών μέτρων και όρων στις Επιχειρήσεις που ασκούν Ενεργειακές Δραστηριότητες με σκοπό τη διασφάλιση της απαρέγκλιτης εφαρμογής των διατάξεων της εσωτερικής και ευρωπαϊκής ρυθμιστικής ενεργειακής νομοθεσίας, την τήρηση των υποχρεώσεων που επιβάλλονται στις Επιχειρήσεις που ασκούν Ενεργειακές Δραστηριότητες και την εν γένει εύρυθμη λειτουργία της αγοράς ενέργειας.
Τέλος, έχουμε εντοπίσει μία σειρά από σημεία που χρήζουν νομοτεχνικής βελτίωσης, και τα οποία επιφυλασσόμαστε να επεξεργαστούμε και να καταθέσουμε στο Υπουργείο, μετά το πέρας αυτής της πολύ σύντομης σε διάρκεια διαβούλευσης.
Στο Άρθρο 12, Παράγραφος 3γ, σχετικά με την πρόσβαση στο δίκτυο, σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ διαχειριστή και αιτούντος την πρόσβαση και σύνδεση στο δίκτυο θα ήταν χρήσιμη η παρέμβαση της ΡΑΕ με την συγκρότηση επιτροπής ειδικών για σχετική γνωμάτευση.
Στα διάφορα άρθρα του Σχεδίου Νόμου αναφέρεται ο ΕΣΜΗΕ με σημαντικές δραστηριότητες και ο ΕΔΔΗΕ χωρίς άλλες λεπτομέρειες, εάν π.χ. ταυτίζονται με τους ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ αντίστοιχα. Θα ήταν χρήσιμη μια διευκρίνιση στο νόμο και ίσως κάλυψη ενδεχομένως της περίπτωσης περισσότερων εταιρειών διαχείρισης μελλοντικά, ιδιαίτερα στα δίκτυα διανομής.
Γενικές παρατηρήσεις
Επίσης, απαιτούνται επιπλέον ενέργειες και αλλαγές που πρέπει να εφαρμοστούν κατ’ ελάχιστον, έτσι ώστε η εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας να είναι συμβατή με το Target Model:
• Τα νομικά πρόσωπα που θα επιλεγούν ή θα συγκροτηθούν από τους διαχειριστές των αγορών για ανάθεση έργου δεν πρέπει να έχουν καμία δραστηριότητα ή εξάρτηση σε παραγωγή και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας. Κρίνεται απαραίτητο να συμπεριληφθεί αυτό ως κριτήριο επιλογής στο νόμο ή τελικά στους Κώδικες.
• Θα ήταν κατά τη γνώμη μας αναγκαία η εξασφάλιση εγγυήσεων και δεσμεύσεων των νομικών προσώπων που επιλέγονται για ανάθεση έργου από τους διαχειριστές λόγω της φύσεως των συναλλαγών. Μια τέτοια ρύθμιση θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο νόμο ή τελικά με λεπτομέρειες στους Κώδικες.
• Καθορισμός δυναμικότητας διασυνδέσεων: Διατήρηση της μεθοδολογίας καθαρής διαθέσιμης δυναμικότητας διαμετακόμισης (Net Transfer Capacity, NTC) που εφαρμόζεται σήμερα και διερεύνηση της δυνατότητας εφαρμογής της εναλλακτικής μεθοδολογίας βάσει ροών φορτίου (Flow-Based).
• Συμμετοχή σε κοινή ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την εμπορία μακροχρόνιων διασυνδετικών δικαιωμάτων, στο πλαίσιο της Δευτερεύουσας Αγοράς Δικαιωμάτων.
Οι τελικές επιλογές θα εξαρτηθούν και από την αποτελεσματική ή μη επίλυση δομικών προβλημάτων της εγχώριας αγοράς ηλεκτρισμού, όπως η μονοπωλιακή θέση της ΔΕΗ στη λιανική αγορά και η αποκλειστική πρόσβασή της σε λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή.