Μετά το άρθρο 4 του ν. 2939/01 προστίθενται άρθρα 4 Α και 4Β ως εξής:
«Άρθρο 4Α
Ρυθμίσεις για τους Φορείς ΣΣΕΔ και ΑΣΕΔ
1. Οι φορείς ΣΣΕΔ έχουν ως αποκλειστικό σκοπό την οργάνωση και λειτουργία ΣΣΕΔ εγκεκριμένου από τον ΕΟΑΝ.
Επιτρέπεται η λειτουργία περισσοτέρων του ενός φορέων ΣΣΕΔ για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας ή για κάθε ρεύμα άλλων προϊόντων.
2. Μέτοχοι ή εταίροι φορέα ΣΣΕΔ επιτρέπεται να είναι αποκλειστικά: α) παραγωγοί συσκευασίας ή παραγωγοί ή διαχειριστές άλλων προϊόντων, β) οι ΟΤΑ Α΄ βαθμού, η ΚΕΔΕ, οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών αποβλήτων των ΟΤΑ Α΄ βαθμού που προβλέπονται στο άρθρο 30 του ν.3536/2007(ΦΟΔΣΑ) και ο ειδικός διαβαθμικός σύνδεσμος που προβλέπεται στο άρθρο 211 του ν.3852/2010 και γ) κατ` εξαίρεση ο ΕΟΑΝ εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της παρ.6. Οι μετοχές του φορέα ΣΣΕΔ που λειτουργεί υπό τον τύπο ανώνυμης εταιρείας είναι υποχρεωτικά ονομαστικές .
3. Με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στην παράγραφο 17, η ιδιότητα του μετόχου ή εταίρου φορέα ΣΣΕΔ, είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του μετόχου, του μέλους οργάνου διοίκησης ή του υπαλλήλου επιχείρησης η οποία εκτελεί εργασίες επεξεργασίας ή συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων. Το ασυμβίβαστο του προηγουμένου εδαφίου δεν ισχύει για τα νομικά πρόσωπα της περίπτωσης β΄ της προηγουμένης παραγράφου.
4. Απαγορεύεται η κατοχή μετοχών ή μερίδων φορέα ΣΣΕΔ από πρόσωπα που: α) τελούν σε πτώχευση, παύση εργασιών, αναγκαστική διαχείριση ή πτωχευτικό συμβιβασμό ή αναστολή εργασιών ή έχει κινηθεί σε βάρος τους διαδικασία κήρυξης σε πτώχευση, εκκαθάρισης, αναγκαστικής διαχείρισης, πτωχευτικού συμβιβασμού, αναστολής εργασιών ή παρόμοια διαδικασία, ή β) έχουν καταδικασθεί αμετάκλητα για φορολογικό αδίκημα, ή για αισχροκέρδεια ή για παράβαση των διατάξεων που προστατεύουν από τον αθέμιτο ανταγωνισμό ή προστατεύουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό ή για αδίκημα της παραγράφου 1 του άρθρου 37 του ν.4042/2012 ή του άρθρου 28 του ν.1650/1986.
5. Το ασυμβίβαστο της παραγράφου 3 και τα κωλύματα της περιπτ. β΄ της προηγουμένης παραγράφου, ισχύουν και για την ιδιότητα μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου ή άλλου οργάνου διοίκησης ή υπαλλήλου του φορέα ΣΣΕΔ. Το ασυμβίβαστο της παρ. 3 προκειμένου περί μελών διοικητικού συμβουλίου ή άλλου οργάνου διοίκησης ή διευθυντικού στελέχους φορέα ΣΣΕΔ, ισχύει και όταν σύζυγος ή συγγενής εξ αίματος σε ευθεία γραμμή μέχρι και δευτέρου βαθμού και σε πλάγια γραμμή μέχρι και τετάρτου βαθμού ή εξ αγχιστείας μέχρι και δευτέρου βαθμού των ανωτέρω προσώπων είναι και μέτοχος, μέλος οργάνου διοίκησης ή υπάλληλος, επιχείρησης η οποία αναλαμβάνει εργασίες επεξεργασίας ή συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων.
6. Αν συντρέξει κάποιο από τα ασυμβίβαστα της παρ.3 ή από τα κωλύματα της παρ.4, στο πρόσωπο μετόχου ή εταίρου φορέα ΣΣΕΔ, οι μετοχές ή τα μερίδια που κατέχει περιέρχονται αυτοδικαίως κατά κυριότητα και χωρίς αντάλλαγμα στον ΕΟΑΝ, ο οποίος υποχρεούται να τις μεταβιβάσει σε πρόσωπα των περιπτώσεων α΄ ή β΄ της παρ. 2 , τα οποία εκδηλώνουν σχετικό ενδιαφέρον. Αν δεν εκδηλωθεί ενδιαφέρον από πρόσωπα της περιπτ. α΄ της παρ.2, η μεταβίβαση των μετοχών ή των μεριδίων σε πρόσωπα της περιπτ. β΄ της παρ.2, μπορεί να γίνεται και χωρίς αντάλλαγμα. Αν συντρέξει κάποιο από τα ασυμβίβαστα ή τα κωλύματα της παρ.5, στο πρόσωπο μέλους Διοικητικού Συμβουλίου ή άλλου οργάνου διοίκησης ή διευθυντικού στελέχους ή υπαλλήλου φορέα ΣΣΕΔ, το μέλος εκπίπτει αυτοδικαίως από την ιδιότητά του και η σχέση εργασίας του διευθυντικού στελέχους ή του υπαλλήλου λύνεται αυτοδικαίως και αζημίως για τον φορέα ΣΣΕΔ. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση του ΕΟΑΝ, καθορίζεται η διαδικασία διαθέσεως των μετοχών ή μεριδίων από τον ΕΟΑΝ και κάθε άλλο ζήτημα για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
7. Οι φορείς ΣΣΕΔ απαγορεύεται να εκτελούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης. Επιτρέπεται η εκτέλεση τέτοιων εργασιών ύστερα από προηγούμενη έγκριση του ΕΟΑΝ, μόνο στις περιπτώσεις που εξαιτίας έλλειψης επιχειρηματικού ενδιαφέροντος από τον ιδιωτικό ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα καθίσταται αδύνατη η συλλογή-μεταφορά ή η επεξεργασία ρευμάτων αποβλήτων. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση του ΕΟΑΝ, καθορίζονται οι ειδικώτερες προϋποθέσεις και η διαδικασία εγκρίσεως εκτέλεσης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
8. Η διανομή κερδών από τον φορέα ΣΣΕΔ στους μετόχους ή τους εταίρους του, απαγορεύεται.
9. Η προμήθεια υλικών, η λήψη ή η ανάθεση υπηρεσιών και η ανάθεση έργων από τους φορείς ΣΣΕΔ, διενεργούνται σύμφωνα με Κανονισμό Προμηθειών, Υπηρεσιών και Έργων του φορέα, που εγκρίνεται από τον ΕΟΑΝ και διέπεται από τις αρχές της δημοσιότητας, της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των ενδιαφερομένων. Μέχρι την έγκριση του Κανονισμού, ο φορέας υποχρεούται να εφαρμόζει Πρότυπο Κανονισμό Προμηθειών, Υπηρεσιών και Έργων Φορέων ΣΣΕΔ που εκδίδει ο ΕΟΑΝ και δημοσιεύεται στην ΕτΚ.
10. Ο φορέας ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ υποχρεούται να υποβάλλει στον ΕΟΑΝ για αξιολόγηση, λεπτομερή ετήσια έκθεση σχετικά με τη λειτουργία του ΣΕΔ, τον τρόπο εκπλήρωσης των υποχρεώσεών του, καθώς και αναλυτικά οικονομικά στοιχεία στα οποία περιλαμβάνονται τα αντίστοιχα στοιχεία του επιχειρησιακού σχεδίου που συνοδεύει την έγκριση οργάνωσης και λειτουργίας του ΣΕΔ. Η έκθεση περιλαμβάνει και τον προγραμματισμό του φορέα για το επόμενο έτος, στον οποίο περιέχεται αναλυτικός προϋπολογισμός, σχέδιο δράσης για το επόμενο έτος και η πρόβλεψη για την πραγματοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην επόμενη παράγραφο του άρθρου αυτού. Η έκθεση υποβάλλεται στον Ε.Ο.ΑΝ. έως την 30η Απριλίου κάθε έτους με βάση τα έως τότε διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία. Με την οριστικοποίηση των οικονομικών αποτελεσμάτων του φορέα, υποβάλλονται αμελλητί στον Ε.Ο.ΑΝ. και τα οικονομικά στοιχεία αυτά. Η έκθεση, μετά την αξιολόγηση, δημοσιεύεται χωρίς καθυστέρηση στην ιστοσελίδα του Ε.Ο.ΑΝ. Το ειδικότερο περιεχόμενο της έκθεσης, ο τρόπος αξιολόγησης και δημοσιοποίησής της και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής, ρυθμίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του ΕΟΑΝ .
11. Στην έκθεση του φορέα ΣΣΕΔ της προηγουμένης παραγράφου περιλαμβάνεται, προς έγκριση από τον ΕΟΑΝ, αναλυτικό ετήσιο πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, το οποίο περιλαμβάνει τουλάχιστον τις δράσεις, το σκοπό, τα μέσα υλοποίησης και τον προϋπολογισμό του κόστους. Επιτρέπεται υπέρβαση του κόστους του προγράμματος μέχρι ποσοστού 10% επί του προϋπολογισμένου ποσού, εφόσον οφείλεται σε απρόβλεπτες δαπάνες. Ο E.O.AN. μπορεί με απόφασή του να υποχρεώσει τον φορέα ΣΣΕΔ, στην από κοινού διεξαγωγή ενημερωτικών δράσεων και προγραμμάτων ευαισθητοποίησης με άλλους φορείς ΣΣΕΔ, λαμβάνοντας υπόψη τις ενδεχόμενες συνέργειες ή επικαλύψεις με άλλα προγράμματα ενημέρωσης ή ευαισθητοποίησης.
12. Ο φορέας ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ υποχρεούται για την υποβολή αληθών και τεκμηριωμένων στοιχείων στον Ε.Ο.ΑΝ., αναφορικά με τις ποσότητες αποβλήτων συσκευασιών ή άλλων προϊόντων, ανά είδος και κατηγορία αυτών, που οδηγήθηκαν προς επεξεργασία στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, καθώς και τη μεθοδολογία συγκέντρωσης των στοιχείων αυτών.
13. Ο Ε.Ο.ΑΝ. ελέγχει το διοικητικό κόστος λειτουργίας των φορέων ΣΣΕΔ κατά την εξέταση των επιχειρησιακών τους σχεδίων, κατά την διαδικασία έγκρισης, ανανέωσης ή τροποποίησης των ΣΣΕΔ, καθώς και κατά την υποβολή των ετήσιων εκθέσεων των φορέων. Ως διοικητικό κόστος θεωρείται ιδίως το κόστος της μισθοδοσίας, η αποζημίωση μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, τα μισθώματα και τα κοινόχρηστα, το κόστος αναλωσίμων, τα αναγκαία έξοδα υποδοχής και φιλοξενίας, καθώς και το κόστος λήψης αναγκαίων υπηρεσιών, όπως υπηρεσίες λογιστικής υποστήριξης, νομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες, ο έλεγχος του φορέα ΣΣΕΔ από τρίτους και η φύλαξη και ο καθαρισμός των εγκαταστάσεών του. Στο κατά το προηγούμενο εδάφιο κόστος δεν συμπεριλαμβάνεται το έκτακτο κόστος για δικαστικές υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών δικηγορικών αμοιβών, καθώς και το κόστος για ελέγχους σε τρίτους. Το διοικητικό κόστος λειτουργίας των φορέων ΣΣΕΔ, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 10% των εσόδων του φορέα ΣΣΕΔ από εισφορές, μέσα στην ίδια χρήση, χωρίς προηγούμενη απόφαση του Ε.Ο.ΑΝ. με την οποία εγκρίνεται αιτιολογημένο αίτημα του φορέα ΣΣΕΔ .
Οι διατάξεις του προηγουμένου εδαφίου δεν εφαρμόζονται κατά τα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας των φορέων ΣΣΕΔ. Διαρκείς υποχρεώσεις του φορέα ΣΣΕΔ που συνιστούν διοικητικό κόστος λειτουργίας του, κατά τα οριζόμενα στο δεύτερο εδάφιο, και αναλήφθηκαν κατά τα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας του, δεν συνιστούν νόμιμη αιτία υπέρβασης του ποσοστού που ορίζεται στο τέταρτο εδάφιο της παραγράφου αυτής
14. Το κατά το άρθρο 5 του ν. 3220/2004 ειδικό αποθεματικό φορέα ΣΣΕΔ ο οποίος έχει συμπληρώσει τριετή λειτουργία, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει κατά το τέλος του έτους, το 35% των προβλεπομένων συνολικών εσόδων του από εισφορές κατά το προηγούμενο έτος λειτουργίας, χωρίς προηγούμενη απόφαση του ΕΟΑΝ με την οποία εγκρίνεται αιτιολογημένο αίτημα του φορέα. Αν το ειδικό αποθεματικό υπερβαίνει το ανωτέρω ποσοστό χωρίς προηγούμενη έγκριση του ΕΟΑΝ, ο φορέας ΣΣΕΔ υποχρεούται να το χρησιμοποιήσει, για τους σκοπούς και σύμφωνα με τους όρους που καθορίζει ο Ε.Ο.ΑΝ. με απόφασή του.
15. Οι φορείς ΣΣΕΔ υποχρεούνται να επιδιώκουν την τήρηση από τους παραγωγούς αποβλήτων συσκευασίας ή τους παραγωγούς ή διαχειριστές αποβλήτων άλλων προϊόντων, των όρων των συμβάσεων ένταξής τους στο ΣΣΕΔ.
16. Ο φορέας ΣΣΕΔ τίθεται σε εκκαθάριση, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπεται από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία ανάλογα με την νομική μορφή του, και όταν ανακληθεί ή δεν ανανεωθεί η απόφαση έγκρισης λειτουργίας ΣΣΕΔ ή όταν επιβληθεί οριστική διακοπή της λειτουργίας του από τον Ε.Ο.Α.Ν. Μετά το πέρας της εκκαθάρισης οι εισφορές των μετόχων ή των εταίρων δεν αποδίδονται και το προϊόν που έχει απομείνει περιέρχεται στον Ε.Ο.ΑΝ., ο οποίος υποχρεούται να το διαθέσει για εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων που εμπίπτουν στο αντικείμενο λειτουργίας του φορέα ΣΣΕΔ που εκκαθαρίστηκε.
17. Κατ` εξαίρεση του πρώτου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου αυτού, η ιδιότητα του μετόχου ή εταίρου φορέα ΣΣΕΔ αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του μετόχου, του μέλους οργάνου διοίκησης ή του υπαλλήλου επιχείρησης η οποία εκτελεί εργασίες επεξεργασίας ΑΕΚΚ. Οι διατάξεις της παραγράφου 13 και του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 14 του παρόντος άρθρου, δεν εφαρμόζονται για τους φορείς ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ.
Άρθρο 4Β
Διατάξεις γενικής εφαρμογής για τα ΑΣΕΔ και ΣΣΕΔ
1. Οι παραγωγοί συσκευασιών και οι παραγωγοί ή διαχειριστές άλλων προϊόντων, υποχρεούνται να σχεδιάζουν, να οργανώνουν και να λειτουργούν οι ίδιοι ατομικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων τους (ΑΣΕΔ), εκτός αν έχουν ενταχθεί σε συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΣΕΔ). Αν το ΣΣΕΔ αυτό, δεν περιλαμβάνει το σύνολο των κατηγοριών ή υλικών ή ειδών συσκευασίας ή άλλου προϊόντος, υποχρεούνται να συμμετέχουν και σε άλλο κατάλληλο ΣΣΕΔ ως προς την κατηγορία, το υλικό, το είδος της συσκευασίας ή την κατηγορία ή το είδος του άλλου προϊόντος, που δεν περιλαμβάνεται στο ΣΣΕΔ στο οποίο έχουν ενταχθεί.
2. Η ένταξη των παραγωγών συσκευασιών ή των παραγωγών ή διαχειριστών άλλων προϊόντων σε ΣΣΕΔ διενεργείται με την κατάρτιση σχετικής σύμβασης του παραγωγού ή του διαχειριστή με τον φορέα ΣΣΕΔ. Η ένταξη σε ΣΣΕΔ: α) συνεπάγεται την υποχρέωση καταβολής από τον παραγωγό ή διαχειριστή στον φορέα ΣΣΕΔ, χρηματικής εισφοράς, συμπεριλαμβανομένου του ποσοστού επί της εν λόγω εισφοράς που αποδίδεται στον Ε.Ο.ΑΝ. σύμφωνα με το άρθρο 24.
β) Παρέχει το δικαίωμα στον παραγωγό συσκευασιών να επισημαίνει τις συσκευασίες με την ένδειξη που περιγράφεται στη σύμβαση, ως απόδειξη της ένταξης του στο ΣΣΕΔ και γ) Απαλλάσσει τους συμβαλλόμενους παραγωγούς συσκευασιών από την ευθύνη της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων συσκευασιών ή άλλων προϊόντων.
3. Οι χρηματικές εισφορές που καταβάλλουν στα ΣΣΕΔ οι παραγωγοί συσκευασιών ή οι παραγωγοί ή διαχειριστές άλλων προϊόντων που εντάσσονται σ` αυτά, διατίθενται αποκλειστικά για την κάλυψη του κόστους της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων συσκευασιών ή άλλων προϊόντων με σκοπό την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Οι χρηματικές εισφορές πρέπει:
α) Να καλύπτουν το συνολικό κόστος της διαχείρισης αποβλήτων για τα προϊόντα τα οποία διαθέτουν στην αγορά, στο οποίο περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα κόστη : αα) Το κόστος της χωριστής συλλογής και μεταφοράς, διαλογής και επεξεργασίας που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων διαχείρισης των αποβλήτων, αφού ληφθούν υπόψη τα έσοδα από την επαναχρησιμοποίηση ή τις πωλήσεις δευτερογενών πρώτων υλών. ββ) Το κόστος παροχής επαρκούς πληροφόρησης στους κατόχους αποβλήτων σχετικά με τα διαθέσιμα συστήματα γγ)Το κόστος ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, τη χωριστή συλλογή κλπ. δδ) Το κόστος συγκέντρωσης στοιχείων και υποβολής εκθέσεων. εε) Τις δαπάνες αυτοέλεγχου των ΣΣΕΔ και τις δαπάνες των τακτικών ανεξάρτητων ελέγχων που υποστηρίζουν τους αυτοελέγχους στστ)Το διοικητικό κόστος .
β) Να ρυθμίζονται με βάση τα πραγματικά κόστη στο τέλος του κύκλου ζωής των επιμέρους προϊόντων ή ομάδων παρόμοιων προϊόντων, αφού ληφθεί υπόψη η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσής τους.
γ) Να βασίζονται στο βελτιστοποιημένο κόστος των υπηρεσιών που παρέχονται, στις περιπτώσεις όπου δημόσιες επιχειρήσεις διαχείρισης αποβλήτων είναι υπεύθυνες για την εκπλήρωση μέρους των λειτουργικών υποχρεώσεων.
Τα ΣΣΕΔ κατά τον προσδιορισμό της χρηματικής εισφοράς, μεριμνούν για την δημιουργία κινήτρων οικολογικού σχεδιασμού των προϊόντων.
4. Κάθε ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ πρέπει να σχεδιάζεται, να οργανώνεται και να λειτουργεί ούτως ώστε :
α) Να αποφεύγεται η διάκριση σε βάρος των εισαγομένων προϊόντων καθώς και εμπόδια στο εμπόριο ή στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό, σύμφωνα με το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο.
β) Να λαμβάνονται κατά κύριο λόγο υπόψη οι απαιτήσεις σε θέματα προστασίας: αα) του περιβάλλοντος και της υγείας, ββ) της ασφάλειας και υγιεινής των καταναλωτών, και γγ) των δικαιωμάτων βιομηχανικού και εμπορικού απορρήτου
γ) Να επιλέγεται η πλέον ενδεδειγμένη μέθοδος εναλλακτικής διαχείρισης της προετοιμασίας επαναχρησιμοποίησης, της συλλογής, μεταφοράς, αποθήκευσης, ανάκτησης και ανακύκλωσης των αποβλήτων, σύμφωνα με την ιεράρχηση των δράσεων και εργασιών διαχείρισης αποβλήτων του άρθρου 29 του ν.4042/2012 και κατ’ εφαρμογή των προγραμμάτων του άρθρου 5 του νόμου αυτού.
δ) Να προσδιορίζεται με σαφήνεια το γεωγραφικό επίπεδο και το είδος του προϊόντος που αφορά.
ε) Να διατίθενται τα αναγκαία λειτουργικά και οικονομικά μέσα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού•
στ) Να εφαρμόζεται επαρκής μηχανισμός αυτοελέγχου που υποστηρίζεται από τακτικούς ανεξάρτητους ελέγχους για την αξιολόγηση της οικονομικής διαχείρισης του φορέα και της ποιότητας των στοιχείων που συλλέγονται και υποβάλλονται στον Ε.Ο.ΑΝ.
ζ) Να τίθενται στη διάθεση του κοινού πληροφορίες σχετικά με την ιδιοκτησία του φορέα, τους παραγωγούς ή διαχειριστές που έχουν ενταχθεί στο ΣΣΕΔ, το ύψος των χρηματικών εισφορών που καταβάλλονται συνολικά από αυτούς και τις επιχειρήσεις διαχείρισης αποβλήτων που συνεργάζονται με τον φορέα ΣΣΕΔ ή ΑΣΕΔ.
5. Για την οργάνωση και λειτουργία κάθε ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ, απαιτείται η προηγούμενη έκδοση έγκρισης της οργάνωσης και λειτουργίας του από τον Ε.Ο.ΑΝ. που αναρτάται στην ιστοσελίδα του οργανισμού. Για την έκδοση της έγκρισης απαιτείται η καταβολή από τον φορέα στον Ε.Ο.ΑΝ. ανταποδοτικού τέλους, το ύψος του οποίου καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με όμοια απόφαση το ύψος του ανταποδοτικού τέλους μπορεί να αναπροσαρμόζεται.
6. Η έγκριση οργάνωσης και λειτουργίας ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ , ισχύει για έξη (6) έτη και μπορεί να ανανεώνεται, με τροποποίηση ή αναθεώρηση της προβλεπόμενης μελέτης εφόσον απαιτείται. Η έγκριση οργάνωσης και λειτουργίας ΑΣΕΔ ή ΣΣΕΔ μπορεί να ανακαλείται από τον Ε.Ο.ΑΝ. όταν παραβιάζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις με τους οποίους έχει εγκριθεί. Η διαδικασία και οι ειδικότερες προϋποθέσεις ανανέωσης, τροποποίησης ή ανάκλησης της έγκρισης, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής, ρυθμίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας που εκδίδεται μετά από εισήγηση του Ε.Ο.ΑΝ.
7. Ο Ε.Ο.ΑΝ. τηρεί μητρώο παραγωγών συσκευασιών και μητρώο παραγωγών ή διαχειριστών άλλων προϊόντων, στα οποία καταχωρίζονται υποχρεωτικά οι παραγωγοί συσκευασιών και οι παραγωγοί ή διαχειριστές άλλων προϊόντων, της παρ.1 του παρόντος άρθρου. Η εγγραφή των παραγωγών ή διαχειριστών στο οικείο μητρώο είναι υποχρεωτική για την διακίνηση των προϊόντων τους στην αγορά και, εκτός των άλλων, αποτελεί προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους σε δημόσιους διαγωνισμούς. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθορίζονται η διαδικασία εγγραφής στα μητρώα, τα στοιχεία που απαιτούνται για την καταχώριση σ` αυτά, καθώς και ο τρόπος κατάρτισης και τήρησής τους. Από την υποχρέωση καταχώρησης στο μητρώο εξαιρούνται οι διαχειριστές των ΑΕΚΚ, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 3 της υπ’ αριθ. 36259/1757/2010 Κ.Υ.Α. (Β΄1312), όπως ισχύει. »
ΑΡΘΡΟ 4Α, παρ.2
– Δεν προβλέπονται εταιρείες συμμετοχών των παραγωγών ή Συνδέσμων παραγωγών αλλά μόνο η απευθείας συμμετοχή αυτών. Η ύπαρξη εταιρειών συμμετοχών με μετόχους μόνο υποχρέους παραγωγούς ή/και Ο.Τ.Α. διευκολύνει την ομαλή λειτουργία των ΣΣΕΔ και αποτρέπει τυχόν μετοχικές διενέξεις. Προτείνεται η τροποποίηση του εδαφίου α της παρ. 2 του άρθρου 4Α με τη συμπλήρωση της φράσης «α) (…) ή εταιρείες συμμετοχών με μετόχους παραγωγούς συσκευασίας ή παραγωγούς ή διαχειριστές άλλων προϊόντων ή συνδέσμους παραγωγών».
ΑΡΘΡΟ 4Α, παρ.6
– Μερίδια ή οι μετοχές περιέρχονται στον ΕΟΑΝ. Η λύση που προτείνεται στην παράγραφο 4Α παρ. 6, η οποία προβλέπει ότι σε περίπτωση που συντρέξει κάποιο από τα ασυμβίβαστα των παραγράφων 3 και 4 θα περιέρχονται αυτοδίκαια και χωρίς αντάλλαγμα στον ΕΟΑΝ τα μερίδια ή οι μετοχές εταίρου του Φορέα ΣΣΕΔ ή μετόχου, και ο ΕΟΑΝ με τη σειρά του θα τις μεταβιβάζει με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα, το Ενωσιακό Δίκαιο και τις κείμενες διατάξεις περί ανωνύμων εταιρειών και προτείνεται η διαγραφή της.
ΑΡΘΡΟ 4Α, παρ.9
– Κατά το πρώτο σκέλος της είναι ορθή, εν τούτοις, σε περίπτωση καθυστέρησης έγκρισης του Κανονισμού του Φορέα από τον Ε.Ο.ΑΝ. η επιλογή των συνεργατών των Συστημάτων θα γίνεται σύμφωνα με τον Πρότυπο Κανονισμό που θα εκδίδει ο Ε.Ο.ΑΝ.. Η πρόβλεψη αυτή ενέχει πολλούς κινδύνους να προκληθεί δυσλειτουργία των ΣΕΔ και να οδηγήσει και πάλι σε όρους διαγωνισμών που διέπονται από το δημόσιο δίκαιο, διακυβεύοντας έτσι σοβαρά την επίτευξη των ποσοτικών και ποιοτικών στόχων που θέτει η νομοθεσία. Προτείνεται η διαγραφή της.
ΑΡΘΡΟ 4Α, παρ.10
– Είναι σαφές ότι το ειδικότερο περιεχόμενο της ετήσιας έκθεσης σχετικά με τη λειτουργία του ΣΕΔ, το οποίο προβλέπεται ότι θα ρυθμίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας ύστερα από εισήγηση του ΕΟΑΝ, θα πρέπει να περιέχει αποκλειστικά και μόνο περιβαλλοντικές πληροφορίες, στο βαθμό που περιέχουν οικονομικές αναλύσεις και παραδοχές στο πλαίσιο μέτρων και δραστηριοτήτων για την προστασία του περιβάλλοντος και όχι εμπιστευτικές πληροφορίες που αφορούν εμπορικό και βιομηχανικό απόρρητο και άλλες ευαίσθητες κατά την έννοια του νόμου πληροφορίες και προσωπικά δεδομένα.
ΑΡΘΡΟ 4Α, παρ.11
– Προτείνεται η διαγραφή όλης της παρ. 11 και η αντικατάστασή της ως εξής: «Τα ΣΣΕΔ ενημερώνουν τον ΕΟΑΝ για τις δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που πραγματοποιούν.».
ΑΡΘΡΟ 4Α, παρ.13
– Με τη διάταξη της παρ. 13 του άρθρου 4Α τίθεται όριο στο διοικητικό κόστος των ΣΣΕΔ. Το κόστος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% των εσόδων από εισφορές χωρίς προηγούμενη έγκριση του ΕΟΑΝ. Η διάταξη αυτή δεν έχει δικαιολογητική βάση και χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο (και οπωσδήποτε όχι με σκοπό την ελάφρυνση των παραγωγών και την αντίστοιχη μείωση του συνολικού κόστους των προϊόντων για τους καταναλωτές) παραβιάζεται η αυτονομία των συλλογικών συστημάτων, η οποία προβλέπεται από το ενωσιακό δίκαιο. Προτείνεται η διαγραφή της καθώς το διοικητικό κόστος τίθεται πάντοτε υπό την κρίση της αγοράς, των υποχρεών παραγωγών και των μετόχων της.
ΑΡΘΡΟ 4Α, παρ.14
– Ορίζεται ότι τα ειδικά αποθεματικά του άρθρου 5 ν. 3320/2004 δεν δύνανται να υπερβούν το 35% επί του συνόλου των εισφορών του προηγουμένου έτους. Η διάταξη αυτή είναι πολλαπλώς προβληματική. Τα ειδικά αποθεματικά σχηματίζονται, σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου 5 ν. 3320/2004, με σκοπό την κάλυψη ζημιών από μελλοντικές χρήσεις. Πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι τα συλλογικά συστήματα δεν αποφασίζουν τα ίδια το ύψος των εισφορών, αλλά αυτές αποφασίζονται από τον ΕΟΑΝ. Επομένως, τα συστήματα δεν έχουν τρόπο να καλύψουν ζημίες με αύξηση εισφορών ούτε να ανταποκριθούν, στην περίπτωση αύξησης των στόχων ανακύκλωσης, η οποία θα συνεπάγεται επιπλέον δαπάνες. Έτσι, τα αποθεματικά είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία τους στο μέλλον. Επίσης με την επίμαχη διάταξη τίθεται όριο στο αποθεματικό, για όλα ανεξαιρέτως τα ρεύματα αποβλήτων, αγνοώντας εντελώς τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Δεν λαμβάνεται υπ΄όψιν α) η διάρκεια ζωής των προιόντων (λ.χ. οι εισφορές που εισπράχθηκαν κατά την πενταετία 2006-2010 για τον ΗΗΕ θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν κατά κύριο λόγο για την ανακύκλωση Αποβλήτων ΗΗΕ που θα αποσυρθούν από τη δεκαετία 2016-2025) και β) οι αυξημένοι στόχοι ανακύκλωσης (π.χ. για τα ΑΗΗΕ από το 2019 οι στόχοι αυξάνονται από το 45% στο 65% του μ.ο. των ποσοτήτων που πωλήθηκαν στην αγορά (Put on the market) των 3 προηγούμενων ετών, δηλαδή περίπου 20.000-25.000 τόνοι παραπάνω, γεγονός που απαιτεί πρόσθετους πόρους της τάξεως των 8-10 εκατομμυρίων ευρώ ανά έτος). Επίσης θα πρέπει να υπάρχει πρόσθετο αποθεματικό για την κάλυψη του κόστους ανακύκλωσης των ιστορικών αποβλήτων (π.χ. ΗΗΕ που πουλήθηκε πριν την έναρξη λειτουργίας των ΣΣΕΔ, για την πώληση του οποίου δεν έχει αποδοθεί χρηματική εισφορά και συνεχίζει και απορρίπτεται). Ακόμη, η αυτονομία των συλλογικών συστημάτων (που διασφαλίζεται από το ενωσιακό δίκαιο) παραβιάζεται χωρίς κάποιον αποχρώντα λόγο δημοσίου συμφέροντος, ενώ η επιβάρυνση των παραγωγών (που μετακυλίεται, ως κόστος, στους καταναλωτές) ουδόλως επηρεάζεται. Εν κατακλείδι, η πρόταση επιδιώκει το μετασχηματισμό των ΣΣΕΔ σε συστήματα που λειτουργούν με οριακά κέρδη ή ζημίες κάθε έτος. Αυτό φυσικά δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα, διαφορετικά τα ΣΣΕΔ θα έπρεπε να κάνουν μόνο ετήσιες συμβάσεις έργου, εργασίας κ.λπ., επειδή δεν θα ήξερε εάν το επόμενο έτος θα δικαιολογούσε τον αριθμό εργολάβων, υπαλλήλων ή συνεργατών του. Προτείνεται η διαγραφή της σχετικής παραγράφου και η αντικατάστασή της ως ακολούθως: «Ο Ε.Ο.ΑΝ. δύναται να ελέγχει το ύψος του ειδικού αποθεματικού του άρθρου 5 ν. 3220/2004 που σχηματίζουν τα ΣΣΕΔ. Μπορεί να προτείνει στα ΣΣΕΔ εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με την αξιοποίησή του.».
ΑΡΘΡΟ 4Β, παρ.5
– Προβλέπεται ότι το ανταποδοτικό τέλος θα καθορίζεται κατά τη διάκριση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος. Πρόκειται για μία διάταξη γενική χωρίς να προσδιορίζεται το ύψος του τέλους και ο τρόπος υπολογισμού του.
Άρθρο 4Α
Γενικές παρατηρήσεις:
1) Ευελπιστώ πως αυτή την φορά θα δημοσιευθούν και θα παραμείνουν αυτούσια τα σχόλια και οι παρατηρήσεις μου, χωρίς λογοκρισίες και περαιτέρω αυθαίρετες ενέργειες που ήδη υπέστην με την απόσυρση όλων των προηγούμενων σχολίων μου επί του άρθρου 4 του σ/ν, τα οποία σε κόσμιο ύφος διατύπωσα. Η ηλεκτρονική «διαβούλευση» δεν γνωρίζω να προβλέπει ενέργειες αποκλεισμών, περιορισμών ύφους και έκτασης κειμένων κλπ ακόμη και όταν τα σχόλια δεν είναι αποδεκτά από τους αποδέκτες τους. Διαφορετικά, ανεξαρτήτως ουσίας και αποτελέσματος, δεν έχει κανένα απολύτως λόγο ύπαρξης κι αυτή ακόμα η νομοθετικά προβλεπόμενη «συμμετοχική» διαδικασία.
2) Από τις προηγούμενες εκδοχές του σχεδίου νόμου απαλείφθηκε-αποσύρθηκε το δεύτερο εδάφιο του σημείου 1 αυτών των εκδοχών το οποίο όριζε επ’ ακριβώς: «1. ….. Στην περίπτωση λειτουργίας άνω των ενός ΣΣΕΔ για το ίδιο προιόν (ή συσκευασία), οι παραγωγοί ή διαχειριστές άλλων προιόντων, με την επιφύλαξη ειδικότερων ορισμών που ισχύουν σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία για τα άλλα προιόντα …. υποχρεούνται να συμμετέχουν μόνο σε ένα εκ των λειτουργούντων ΣΣΕΔ …..».
Με την ως άνω όμως νέα διάταξη διαπιστώνω πως εγκαταλείπεται η προυπάρχουσα πρόβλεψη και δη το εδάφιο β’ αυτής, η οποία ήταν απόλυτα προς τη σωστή κατεύθυνση και επανέρχεται το «θολό τοπίο» στο οποίο παρείχετο η δυνατότητα στους παραγωγούς να συμμετέχουν παράλληλα σε περισσότερα του ενός ΣΣΕΔ. Το καθεστώς αυτό δυστυχώς το τροφοδότησε η σκοπιμότητα η οποία εδράζεται στην αδόκιμη, αυθαίρετη και όλως εσφαλμένη ερμηνεία που ο Οργανισμός Ανακύκλωσης επίσημα δια σχετικού του εγγράφου έδιδε και είχε ως αποτέλεσμα με το δεδομένο της αντικειμενικής αδυναμίας διασταυρώσεων-επαληθεύσεων και ελέγχων, την εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή εκ των ανεύθυνων υπόχρεων χρηματικής εισφοράς που σαφέστατα και υφίστανται. Επιβάλλεται λοιπόν η επάνοδος της σχετικής προβλέψεως, προκειμένου να ρυθμιστεί επιτέλους αυτή η κατάσταση και να μην παρέχεται η δυνατότητα υπάρξεως και πολλαπλασιασμού του φαινομένου της εισφοροαποφυγής και εν γένει της μη σύννομης διαχείρισης των αποβλήτων.
Η αποκλειστικότητα της συνεργασίας μεταξύ υπόχρεου παραγωγού και ΣΕΔ δύναται κάλλιστα να λάβει τέλος με την απλή καταγγελία της υφιστάμενης συμβάσεως συνεργασίας, οπότε δεν υπάρχει δικαιολογητικός λόγος καθιέρωσης της παράλληλης συμμετοχής.
Συνεπώς η παράλληλη συνεργασία παραγωγού με περισσότερα του ενός ΣΕΔ θα πρέπει δια της παρούσης νομοθετικής προβλέψεως να αποκλειστεί ρητά, καθότι ενθαρρύνει την μη ένταξη των αποβλήτων στην εναλλακτική διαχείριση, άλλως στην μη ορθή εκπλήρωση της υποχρέωσης περί σύννομης (εναλλακτικής) διαχείρισης των αποβλήτων.
3) Με τις προηγούμενες εκδοχές του άρθρου 4Α ορίζετο πως στο μετοχικό κεφάλαιο των ΣΣΕΔ που η νομική τους μορφή είναι ανώνυμη εταιρεία οι παραγωγοί ή διαχειριστές «συμμετέχουν άμεσα και όχι μέσω ενώσεων αυτών ή νέων μορφών τρίτων εταιρειών που συστήνουν για τον σκοπό αυτό».
Με την συγκεκριμένη όμως νέα διάταξη απαλείφθηκε η ανωτέρω σημαντική ρύθμιση. Χρήζει άμεσης επαναφοράς και επαναδιατύπωσης της αποσυρθείσας διάταξης με την προσθήκη-διευκρίνηση πως στην μετοχική σύνθεση των ΣΣΕΔ συμμετέχουν άμεσα και προσωπικά οι παραγωγοί ή οι διαχειριστές και όχι μέσω τρίτων που λειτουργούν κατ’ εξουσιοδότηση του παραγωγού. Και τούτο διότι δυστυχώς παρατηρείται το μη σύννομο φαινόμενο να αδειοδοτούνται και να λειτουργούν ΣΣΕΔ στην μετοχική σύνθεση των οποίων μετέχουν και ο παραγωγός και παράλληλα και οι τρίτοι που αυτός εξουσιοδοτεί να μετέχουν για λογαριασμό του!
Αρθ. 4Α, παρ. 2. «Μέτοχοι ή εταίροι φορέα ΣΣΕΔ επιτρέπεται να είναι αποκλειστικά: α) …. και γ) κατ’ εξαίρεση ο ΕΟΑΝ …»
Σχόλιο: Η μετοχική-εταιρική ιδιότητα σε ΣΣΕΔ που έστω και κατ’ εξαίρεση επιφυλάσσει το παρόν σχέδιο νόμου στον ΕΟΑΝ είναι εντελώς απαράδεκτη διότι αντίκειται σε αυτήν καθεαυτήν την νομιμότητα. Είναι δυνατόν η εποπτική αρχή να μετέχει στην σύνθεση του-ων ΣΣΕΔ που εποπτεύει; Και ελέγχων και ελεγχόμενος;
Υπάρχουν πολλές λύσεις και ορθότερες, αλλά και σύννομες, προς κάλυψη των ασυμβιβάστων και των κωλυμάτων της παραγράφου 6 του ιδίου άρθρου, που επιδιώκει, αστόχως βέβαια, να «θεραπεύσει» το παρόν σχέδιο νόμου. Θα πρέπει λοιπόν να απαλειφθεί πλήρως η συγκεκριμένη πρόβλεψη.
Αρθ. 4Α, παρ 3.
Η καθιέρωση του ασυμβιβάστου της παραγράφου 3 είναι απόλυτα ορθή, διότι κατυχυρώνει την μη νόθευση του ανταγωνισμού, μέσω της απαγόρευσης των παράλληλων ιδιοτήτων που συχνά υφίστανται. Η συμμετοχή στην μετοχική-εταιρική σύνθεση ή στην σύνθεση του οργάνων διοίκησης του ΣΣΕΔ, επιχειρήσεων που εμπλέκονται με την επεξεργασία ή την συλλογή και μεταφορά αποβλήτων, σαφέστατα και συνιστά σύγκρουση συμφερόντων η οποία οδηγεί σε στρεβλώσεις και παραβιάσεις του ανταγωνισμού. Με την συγκεκριμένη διάταξη τίθεται τέλος στα απαράδεκτα φαινόμενα τα εν λόγω πρόσωπα με τις συγκεκριμένες ιδιότητες (συλλέκτη-μεταφορέα, ανακυκλωτή), να χειραγωγούν την αγορά, να δημιουργούν εμπόδια στο εμπόριο και να προβαίνουν σε στρεβλώσεις και νόθευση του ανταγωνισμού, όπως εντόπισε και η έκθεση ελέγχου στον ΕΟΑΝ του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (ΓΕΔΔ).
Αρθ. 4Α, παρ. 4. «Απαγορεύεται η κατοχή μετοχών ή μεριδίων φορέα ΣΣΕΔ από πρόσωπα που: α) … έχει κινηθεί σε βάρος τους διαδικασία κήρυξης σε πτώχευση, εκκαθάρισης…».
Σχόλιο: Η ανωτέρω αναφορά της νέας διάταξης θα πρέπει να αναμορφωθεί καθόσον η διαδικασία κήρυξης σε πτώχευση κινείται με την κατάθεσης της σχετικής αίτησης (ανεξαρτήτου βασιμότητας αυτής) και μόνο, οπότε δεν μπορεί η υποβολή τέτοιας αίτησης να αποτελεί κώλυμα κατοχής μετοχών ή μεριδίων ΣΣΕΔ. Η κήρυξη σε πτώχευση και όχι η κατάθεση σχετικής αίτησης να είναι το κώλυμα.
Επιπροσθέτως ως κώλυμα συμμετοχής στην μετοχική σύνθεση ή στο Δ.Σ. ή άλλου οργάνου διοίκησης του ΣΣΕΔ, θα ήταν σκόπιμο αντί της αμετάκλητης καταδικαστικής ποινικής αποφάσεως για αδίκημα της παρ. 1 άρθ. 37 του ν. 4042/2012 ή του άρθ. 28 του ν. 1650/1986, να τεθεί η πράξη βεβαίωση παράβασης με τις παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, προερχόμενη από σχετική έκθεση ελέγχου του αρμοδίων ελεγκτικών αρχών. Και τούτο διότι παρατηρούνται κατά κόρον φαινόμενα διαπιστωμένων βαρύτατων περιβαλλοντικών παραβάσεων να μένουν ατιμώρητα από τα αρμόδια ποινικά δικαστήρια, διότι το Δημόσιο δια των αρμοδίων οργάνων του δεν παρίσταται ως πολιτική αγωγή, με αποτέλεσμα οι κατηγορίες να μένουν κυριολεκτικά ανυποστήρικτες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι διαπιστωμένα με εκθέσεις αρμοδίων αρχών παραβάτες, συνεχίζουν να μετέχουν απτόητοι στην μετοχική σύνθεση, στο Δ.Σ. ή στα λοιπά όργανα διοίκησης του ΣΣΕΔ.
Αρθ. 4Α, παρ. 5.
Η ορθή για τους παραπάνω λόγους (βλ. σχόλια παρ. 3) επέκταση του ασυμβιβάστου της παρ. 3 και των απαγορεύσεων-κωλυμάτων της παρ. 4 περιπτ. β΄, σε σύζυγο και στα αναφερόμενα συγγενικά πρόσωπα θα πρέπει απαραίτητα να επεκταθεί και στα παρένθετα πρόσωπα, κάτι που προέβλεπαν οι προηγούμενες εκδοχές του σχεδίου νόμου αλλά ατυχώς αποσύρθηκε με την παρούσα διάταξη.
Αρθ. 4Α, παρ. 6.
Η προβλεπόμενη στην εν λόγω παράγραφο περιέλευση στην κυριότητα του ΕΟΑΝ και μάλιστα άνευ ανταλλάγματος των μετοχών ή μεριδίων, εφόσον συντρέξουν τα ασυμβίβαστα της παρ. 3 και τα κωλύματα της παρ. 4, είναι εντελώς παράνομη. Το προκλητικά παράνομο της διατάξεως επιτείνεται και από την ερμηνευτική προσεγγισή της, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται η από τον ΕΟΑΝ μεταβίβαση με αντάλλαγμα, των περιελθόντων σ’ αυτόν (ΕΟΑΝ) άνευ ανταλλάγματος μετοχών ή μεριδίων. Ως εκ τούτου θα πρέπει να αποσυρθεί άμεσα, ως μη σύννομη.
Αρθ. 4Α, παρ. 7. «Οι φορείς ΣΣΕΔ απαγορεύεται να εκτελούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης…».
Σχόλιο: Η ανωτέρω απαγόρευση, πρακτικά η απαγόρευση συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων, είναι εντελώς άστοχη, μη σύννομη και περιβαλλοντικά άκρως επικίνδυνη.
Ειδικότερα η εκτέλεση των εργασιών συλλογής-μεταφοράς του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας που κατόπιν σχετικής νομίμου αδειοδοτήσεως χορηγήθηκε σε ΣΣΕΔ το πρώτον το 2004 και ανανεώνεται έκτοτε και εκτελούνται με απόλυτα ορθό και υπεύθυνο τρόπο, αποτελεί επιβεβλημένο έργο, η μη εκτέλεση του οποίου θα έπρεπε να επισύρει αυστηρότατες κυρώσεις και όχι το αντίθετο που δυστυχώς συμβαίνει, να επιχειρείται δηλαδή να τεθούν φραγμοί και περιορισμοί μέσω ανυπόστατων και ανίσχυρων διοικητικών πράξεων, καθώς και απαγορεύσεις μέσω της παρούσας νέας διάταξης. Και τούτο με το δεδομένο πως ως άπαντες γνωρίζουν η μέγιστη πλειοψηφία του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών και δη τα 2/3 αυτού, είτε δεν συλλέγεται είτε δεν συλλέγεται νόμιμα και διαχειρίζεται παράνομα, με τεράστιες επιπτώσεις για το περιβάλλον. Αποδεδειγμένα λοιπόν οι ιδιώτες συλλέκτες του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών αδυνατούν να συλλέξουν το απόβλητο και εκ τούτου είναι επιεικώς απαράδεκτη και εκθέτει τους συντάκτες της, η απαγόρευση που προβλέπεται με την νέα διάταξη, χρήζουσα άμεσης απόσυρσης.
Ο δικαιολογητικός λόγος θέσπισης της απαγορεύσεως των εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης εκ των ΣΣΕΔ βασίζεται σε εσφαλμένη ερμηνεία και χαρακτηρισμό των διαχειριστικών πράξεων που μεσολαβούν από την απόρριψη του αποβλήτου από τον χρήστη-κύριο αυτού μέχρι την παράδοσή του στην επιχείρηση ανακύκλωσης, ως εμπορία και το καταβαλλόμενο ποσό προς τους ενδιάμεσους κατόχους του αποβλήτου (συνεργείο, συλέκτης-μεταφορέας, ΣΣΕΔ, ανακυκλωτής) ως αντίτιμο πωλήσεως. Οι προηγούμενες λοιπόν εκδοχές του σχεδίου νόμου προέβλεπαν την απαγόρευση της εμπορίας από τα ΣΣΕΔ. Η παρούσα νέα εκδοχή απάλειψε την απαγόρευση της εμπορίας, αλλά εμένει στην απαγόρευση εκτέλεσης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης από τα ΣΣΕΔ.
Βασικό καταρχήν είναι να ληφθεί πρόνοια και να υπάρξει διαχωρισμός σχετικά με τα απόβλητα που έχουν εμπορική-οικονομική αξία, σε σχέση με αυτά που δεν έχουν.
Προς πλήρη αντίληψη των διαχειριστικών πράξεων που μεσολαβούν από την απόρριψη του αποβλήτου από τον χρήστη του μέχρι την παράδοσή του στην επιχείρηση ανακύκλωσης, παραθέτω τις διαχειριστικές πράξεις που αφορούν το έχων εμπορική αξία επικίνδυνο απόβλητο των συσσωρευτών.
Ο παραγωγός (εισαγωγέας) του συσσωρευτή μεταβιβάζει στον αγοραστή την κυριότητα είτε ως μεμονωμένου προιόντος, είτε ενσωματωμένου λ.χ. σε αυτοκίνητο. Ο αγοραστής, με την μετάβασή του στο συνεργείο για αλλαγή μπαταρίας δηλώνει, ρητώς ή σιωπηρώς, την πρόθεσή του να την απορρίψει, οπότε αυτή καθίσταται κατά τον Αστικό Κώδικα αδέσποτο, δηλαδή απόβλητο κατά τους ορισμούς της σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας περί αποβλήτων. Το συνεργείο δεν καθίσταται κύριος αυτού ούτε δια δωρεάς ούτε δια πωλήσεως, αφού το απόβλητο ως αδέσποτο δεν μπορεί να μεταβιβαστεί, έχει όμως από τον νόμο υποχρέωση, εντός ευλόγου χρόνου, να παραδώσει τούτο στον αρμόδιο φορέα συλλογής. Ο φορέας συλλογής καθίσταται και αυτός απλός κάτοχος και όχι κύριος και το ίδιο και η επιχείρηση ανακύκλωσης η οποία παραλαμβάνει τα απόβλητα από τον φορέα συλλογής είναι κάτοχος επιφορτισμένη με την επεξεργασία τους και μόνο εάν μετά το πέρας της επεξεργασίας προκύψουν νέα προιόντα από την ανακύκλωση αποκτά κυριότητα επ’ αυτών (νέων προιόντων), τα οποία μπορεί πλέον να εμπορευθεί.
Έτσι το εύλογο συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε είναι ότι είναι αδύνατη η μεταβίβαση του αποβλήτου [ με την νομική έννοια της πώλησης ] διότι μόνο ο κύριος έχει δικαίωμα μεταβίβασης [ πώλησης ] του πράγματος. Όλοι οι ενδιάμεσοι [ συνεργείο- συλλέκτης –ΣΣΕΔ – ανακυκλωτής ] ενεργούν ως απλοί κάτοχοι του αποβλήτου και η κατοχή αυτή διέπεται από αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες [σχετικά με την συσκευασία, την μεταφορά, τους χρόνους παράδοσης κ.λ.π.] .
Αντίθετη εκδοχή όπως αυτή που έχουν υιοθετήσει οι αρμόδιοι, παραβλέπει το γεγονός ότι στον ίδιο το νομοθετικό ορισμό του αποβλήτου («ότι ο κάτοχος απορρίπτει ή προτίθεται ή υποχρεούται να απορρίψει») εννοείται η απουσία ιδιοκτήτου αυτού και, κατά συνέπεια, είναι αδύνατη μεταβίβασή του (κατά την γενική αρχή του δικαίου «ουδείς δύναται μετάγειν πλέον ου έχει δικαιώματος»).
Όλοι φυσικά οι παραπάνω αναφερόμενοι κάτοχοι του αποβλήτου εκτελούν μία εργασία, η οποία αποτελεί υπηρεσία και φυσικά οφείλουν να αμοιφθούν για την παροχή αυτής. Αντίστοιχα και το ΣΣΕΔ – δεν καθίσταται κύριος των αποβλήτων – αλλά εκτελεί υπηρεσία.
Η αβασάνιστη και νομικά ολότελα εσφαλμένη καθιέρωση εκ των αρμοδίων της αγοραπωλησίας και όχι ως ορθότερο, της παροχής υπηρεσίας, έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων, διότι αναδεικνύει ως βασικό κριτήριο την εμπορική αξία των αποβλήτων και ειδικότερα για τα απόβλητα που έχουν αξία, για τις επιχειρήσεις συλλογής και ανακύκλωσης και με τον τρόπο αυτό μεταθέτουν το βάρος της μέριμνας της Πολιτείας, από την προστασία του περιβάλλοντος, στον έλεγχο της αγοράς.
Βάσει αυτής της καταφανέστατα εσφαλμένης ερμηνείας εκδίδονται οι εξίσου εσφαλμένες και νομικά αστήρικτες κρίσεις περί δήθεν διενέργειας ανταγωνισμού, αλλά και η παρούσα απαγόρευση εκτέλεσης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης εκ των ΣΣΕΔ. Επιβάλλεται λοιπόν η υιοθέτηση της νομικά εμπεριστατωμένης άποψης πως από την απόρριψη του αποβλήτου από τον αρχικό κύριο, μέχρι και την παραγωγή του ανακυκλωμένου νέου προιόντος, ουδείς καθίσταται κύριος του αποβλήτου κι επομένως όλες οι σχετικές μ’ αυτό πράξεις αποτελούν παροχή υπηρεσίας. Η άποψη αυτή βρίσκει πλήρες έρεισμα τόσο στο πνεύμα όσο και στο γράμμα της νομοθεσίας περί αποβλήτων και είναι πράγματι η μόνη συμβατή όχι μόνο με τον επιδιωκόμενο σκοπό της, δηλαδή την ταχεία και αποτελεσματική ανακύκλωση, αλλά και με όλο το πλέγμα του αστικού, εμπορικού, φορολογικού και δημοσίου δικαίου.
Επομένως, πρωταρχικώς για τον λόγο αυτό, επειδή τα ΣΣΕΔ με τις σχετικές πράξεις δεν διενεργούν πώληση αποβλήτων, αλλά παροχή υπηρεσίας, δεν μπορεί να έχει θέση η εμπορία και κατ’ επέκταση η απαγόρευση εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης, ήτοι η απαγόρευση της συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων. Η παροχή υπηρεσίας, αντί της πώλησης και κατ’ επέκταση της εμπορίας, θα πρέπει επιτέλους να επανέλθει στην διαχείριση των αποβλήτων.
Η απαιτούμενη νομική αυτή εναρμόνιση των διαχειριστικών πράξεων του αποβλήτου αποκλείει και τα τεθέντα ζητήματα περί εμποδίων στο εμπόριο και περί στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, υφιστάμενα μόνο στην περίπτωση πώλησης και όχι όταν οι διενεργούμενες πράξεις διαχείρισης του αποβλήτου αποτελούν παροχή υπηρεσίας.
Επιπλέον ιδιαίτερα όσον αφορά την διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων των οποίων η πλειοψηφία αποδεδειγμένα και διαπιστωμένα δεν διαχειρίζεται σύννομα, είναι εντελώς παράνομο, μέσω των παρερμηνειών και εφευρημάτων που προανέφερα, να εμποδίζεται η σύννομη διαχείρισή τους. Και τούτο ενώ ακόμη είναι πολύ νωπή η πρόσφατη καταδίκη της χώρας για την μη ορθή και σύννομη διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων. Κατά συνέπεια προς αποφυγή επαναλήψεως παραπομπών και νέων τιμωριών, αλλά και αναζήτησης ευθυνών, είναι πρωταρχικής σημασίας η ερμηνεία κατά το ορθότερο της νομοθεσίας και η άμεση άρση της απαγόρευσης μη άσκησης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης, επί σκοπώ αντί των εμποδίων μέσω απαγορεύσεων, να διευκολυνθεί η ανεμπόδιστη εκτέλεση των εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης, ιδιαίτερα όταν αφορούν επικίνδυνα απόβλητα, η πλειοψηφία των οποίων δεν διαχειρίζεται σύννομα, με τεράστιες δυσμενείς επιπτώσεις για το περιβάλλον και την δημόσια υγεία.
Η πρόβλεψη της διατάξεως να επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών κατόπιν έγκρισης του ΕΟΑΝ, μόνο σε περιπτώσεις που εξαιτίας έλειψης επιχειρηματικού ενδιαφέροντος καθίσταται αδύνατη η συλλογή-μεταφορά, όχι μόνο δεν θεραπεύει και δεν επιλύει το πρόβλημα, αλλά το διαιωνίζει και συνάμα καταδεικνύει την αφετηρία και την γενεσιουργό αιτία του προβλήματος και που ως προανεφέρθη οφείλεται στην παραβίαση και στρέβλωση βασικότατων νομικών εννοιών. Η ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του Νόμου άνευ στρεβλώσεων και παρερμηνειών, η επάνοδος δηλαδή στην νομιμότητα, είναι η μόνη λύση αντιμετωπίσεως του προβλήματος της ορθής διαχειρίσεως των αποβλήτων, υπό την προυπόθεση βέβαια αυτό να είναι το ζητούμενο.
Αρθ. 4Α, παρ. 13: «… Το διοικητικό κόστος λειτουργίας των ΣΣΕΔ, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 10% των εσόδων του φορέα ΣΣΕΔ από εισφορές, μέσα στην ίδια χρήση, …».
Σχόλιο: πρόκειται σαφέστατα για δραστικό περιορισμό του διοικητικού κόστους και με το δεδομένο δε πως ως διοικητικό κόστος θεωρείται το αναφερόμενο στην διάταξη κόστος μισθοδοσίας, η αποζημίωση μελών του ΔΣ, τα μισθώματα και τα κοινόχρηστα, τα αναλώσιμα και τα έξοδα υποδοχής και φιλοξενίας, καθώς και τα έξοδα υπηρεσιών, όπου ενδεικτικά και ουχί περιοριστικά αναφέρονται κάποιες εξ αυτών (… όπως οι υπηρεσίες λογιστικής υποστήριξης, οι νομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες, η φύλαξη και ο καθαρισμός…), διερωτόμαι πραγματικά πως είναι δυνατόν να λειτουργήσει ένα ΣΣΕΔ και ειδικότερα ένα ΣΣΕΔ συσσωρευτών και να επιτελέσει τα εκ του νόμου ανατεθιμένα σ’ αυτό καθήκοντα και υποχρεώσεις με την οικονομική ασφυξία στην οποία οδηγείται εκ της παρούσης διατάξεως.
Επί του πρακτέου λοιπόν και για όσον αφορά ειδικότερα το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ το οποίο διαχειρίζεται το επικίνδυνο απόβλητο των συσσωρευτών, καλείται να προβεί στην κάλυψη των ανωτέρω ενδεικτικώς αναφερομένων, αλλά και στην (μη αναφερόμενη, πλην όμως οφειλόμενη) απόδοση στον ΕΟΑΝ της εισφοράς του αρθ. 24 παρ. 8 εδ. ια κλπ υποχρεώσεων, μόλις με το ποσό των (220.000 χρηματικές εισφορές έτους 2015Χ10%=) 22.000 ευρώ!
Επιχειρείται η περιστολή των λειτουργικών των ΣΣΕΔ με μια οριζόντια αντίληψη, άνευ δηλαδή λήψης υπόψη ουδεμίας παραμέτρου είτε οικονομικής, παραγόμενου έργου, ιδιαιτεροτήτων διαχειριζόμενου αποβλήτου, χαρακτηρισμού του σε επικίνδυνο ή μη, λειτουργία περισσότερων του ενός ΣΣΕΔ για το ίδιο ρεύμα αποβλήτων κλπ.
Προς κατανόηση της εσφαλμένης οριζόντιας αντίληψης περί της ποσοστιαίας περιστολής των λειτουργικών των ΣΣΕΔ, παραθέτω προς σύγκριση ενδεικτικά τα κάτωθι:
Το ΣΣΕΔ συσσωρευτών ΣΥΔΕΣΥΣ, καλείται να ανταποκριθεί στα υψηλότατα κόστη που προυποθέτει η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση του συγκεκριμένου επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών, μόλις με το ποσό των 22.000 ευρώ.
Το ΣΣΕΔ ECOELASTIKA στο οποίο με στοιχεία του έτους 2014 οι χρηματικές εισφορές του ανήλθαν στο ποσό των 5.747.663 ευρώ, ήτοι (5.747.663Χ10%=) 574.766,3 ευρώ, καλείται με το συγκεκριμένο ποσό, σύμφωνα με την νέα διάταξη, να καλύψει το διοικητικό κόστος λειτουργίας του.
Το ΣΣΕΔ ΕΑΕΑ στο οποίο με στοιχεία του έτους 2014 οι χρηματικές εισφορές του ανήλθαν στο ποσό των 20.641.550 ευρώ, ήτοι (20.641.550Χ10%=) 2.064.155 ευρώ, καλείται σύμφωνα με την νέα διάταξη να καλύψει με το εν λόγω ποσό το διοικητικό κόστος λειτουργίας του.
Το ΣΣΕΔ ΑΦΗΣ στο οποίο με στοιχεία του έτους 2014 οι χρηματικές εισφορές του ανήλθαν στο ποσό των 1.392.364 ευρώ, ήτοι (1.392.364Χ10%=) 139.236 ευρώ ως διοικητικό κόστος λειτουργίας με την νέα διάταξη.
Το ΣΣΕΔ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΚΕΥΩΝ στο οποίο με στοιχεία του έτους 2014 οι χρηματικές εισφορές του ανήλθαν στο ποσό των 22.664.379 ευρώ, ήτοι (22.664.379Χ10%=) 2.266.438 ευρώ, επιτρεπόμενο ποσό διοικητικού κόστους λειτουργίας του, σύμφωνα με την νέα διάταξη.
Εκ των ανωτέρω προκύπτει πως η αντιμετώπιση των περιστολών με την λογική που αναφέρει η νέα διάταξη, με τις ανισότητες που τούτη επιφέρει, δημιουργεί ΣΣΕΔ δύο «ταχυτήτων». Αυτά που σύμφωνα με τα παραπάνω δεν θίγονται ως προς το διοικητικό κόστος και δύνανται να συνεχίσουν απρόσκοπτα την λειτουργία τους και αυτά όπως είναι το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ, που δεν στηρίζουν την λειτουργία τους ούτε σε στοιχεία που αποτυπώνονται στον ισολογισμό τους με διάφορα λογιστικά «τρυκ», ούτε σε «δανεισμό» εργαζομένων από επιχείρηση που συμμετέχει στο ΣΣΕΔ και έχει κομβικό ρόλο σ’ αυτό, ούτε βασίζονται σε «δωρεάν» εργασιακή απασχόληση, ούτε στεγάζονται σε χώρους που τους έχουν παραχωρηθεί «δωρεάν» και παραλλήλως δεν αποτελούν ΣΣΕΔ «σφραγίδα», αλλά αντιθέτως επιτελούν με την μέγιστη δυνατή υπευθυνότητα, τον οργανωτικό και καταγραφικό τους ρόλο, τα οποία αν μη τι άλλο θα έπρεπε να είναι ουσιαστικά και να ενδιαφέρουν, είναι πασιφανές πως πλέον καθίσταται εντελώς ανέφικτη η λειτουργία τους.
Βέβαια αν προτεραιότητα είναι η περιστολή του κόστους και μόνο, χωρίς να ενδιαφέρει η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση ιδιαίτερα των επικίνδυνων αποβλήτων και δη αυτού των συσσωρευτών, περιορίζοντας τον ρόλο και την δράση των ΣΣΕΔ, καθιστώντας τα, κατ’ αντιδιαστολή των επιταγών της εγχώριας και ενωσιακής νομοθεσίας, αλλά και των πρακτικών της ΕΕ, απλά ως καταγραφικά στοιχείων και αριθμών, τα οποία θα διακινούνται μέσω εκθέσεων, θα υποβάλλονται αρμοδίως και οι πάντες θα είναι ευτυχείς για την ευημερία των αριθμών, τότε ίσως δεν μένει τίποτε άλλο παρά ενταχθεί και το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ στα υφιστάμενα ΣΣΕΔ σφραγίδα.
Σαφέστατα όμως στην περίπτωση αυτή θα πρέπει ο καθής να είναι έτοιμος να αναλάβει τις ευθύνες του οι οποίες προκύπτουν από την έκδηλη παραβίαση της νομοθεσίας και της Αρχής της Διευρυμένης Ευθύνης του Παραγωγού.
Στην περίπτωση όμως που ως επιτάσει η νομοθεσία η προτεραιότητα είναι η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση του επικίνδυνου αποβλήτου, τα οριζόντια όρια που θέτει η παρούσα διάταξη, άπτονται κυριολεκτικά της βιωσιμότητας του ΣΣΕΔ και ως εκ τούτου θα πρέπει να αποσυρθεί η εν λόγω διάταξη, διότι άλλο είναι ο έλεγχος του διοικητικού κόστους λειτουργίας των ΣΣΕΔ, ο οποίος είναι πάντα αποδεκτός και ευπρόσδεκτος και άλλο η άνευ κριτηρίων θέσπιση απαγορευτικών ορίων λειτουργίας τους και επιτέλεσης του θεσμικά προβλεπόμενου ρόλου τους.
Δόκιμος φρονώ πως είναι και ο παραλληλισμός με το διοικητικό κόστος (πέραν της μισθοδοσίας) του (υποστελεχωμένου) Οργανισμού, για το οποίο όμως δεν διαπιστώνω καμία απολύτως προσπάθεια περιστολών, παρά το γεγονός πως όπως ήδη ανεφέρθη ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κατά τον σχετικά πρόσφατο έλεγχό του στον ΕΟΑΝ διαπίστωσε πως «για θέματα λειτουργίας που του Οργανισμού και έχουν οικονομικές συνέπειες, δεν συμβαδίζουν με τα ισχύοντα στον λοιπό Δημόσιο Τομέα, με την παρούσα οικονομική κατάσταση της χώρας και την ανάγκη περιστολής κάθε αναγκαίας δαπάνης από τους φορείς του Δημοσίου», αναγκαζόμενος να ζητήσει την «αποφυγή λήψης αποφάσεων οικονομικού χαρακτήρα που δεν συμβαδίζουν με τα λοιπά ισχύοντα στο Δημόσιο Τομέα».
Η μνεία της νέας διάταξης περί αποκλίσεων από το ποσοστό του 10% κατόπιν ειδικής αιτιολόγησης και σχετικής απόφασης του ΔΣ του ΕΟΑΝ, δεν δύναται επ’ ουδενί να συμβάλει στην άρση της απαγορευτικής για την λειτουργία τουλάχιστον του ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ εκ της δραστικής περιστολής του λειτουργικού κόστους και κατά συνέπεια θα πρέπει να αποσυρθεί ολόκληρη η διάταξη.
Αρθ. 4Α, παρ.14.«Το κατά το άρθρο 5 του ν. 3220/2004 ειδικό αποθεματικό φορέα ΣΣΕΔ …. δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει κατά το τέλος του έτους, το 35% των προβλεπόμενων συνολικών εσόδων του από εισφορές …»
Σχόλιο: εκτός της περιστολής των χρηματικών εισφορών, επιχειρείται και μάλιστα με την ίδια οριζόντια αντίληψη, άνευ δηλαδή θέσεως αντικειμενικών κριτηρίων και άνευ λήψης υπόψη ουδεμίας παραμέτρου είτε οικονομικής, παραγόμενου έργου, ιδιαιτεροτήτων διαχειριζόμενου αποβλήτου, χαρακτηρισμού του σε επικίνδυνο ή μη κλπ η περιστολή και των ειδικών αποθεματικών των ΣΣΕΔ.
Ειδικότερα και όσον αφορά το ΣΣΕΔ συσσωρευτών ΣΥΔΕΣΥΣ που σημειωτέον διαχειρίζεται τοξικό, άρα επικίνδυνο απόβλητο, το ειδικό αποθεματικό του ανήρχετο στις 31-12-2015 στο ποσό των 2.535.000 ευρώ. Ενδεικτικά και προς πλήρη κατανόηση του αδόκιμου τρόπου με τον οποίο επιχειρούνται οι οριζόνιες περικοπές, το ειδικό αποθεματικό των ΣΣΕΔ ΕΑΕΑ και ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ, με στοιχεία 2014, ανήρχετο αντίστοιχα στο ποσό των 43.000.000 και 35.000.000 ευρώ περίπου.
Δηλαδή κατά την νέα διάταξη το αποθεματικό του ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ θα ανέρχεται σε 77.000 ευρώ, ενώ για τα προαναφερθέντα ΣΣΕΔ θα ανέρχεται περί τα 7.224.542 και 7.932.532 ευρώ αντίστοιχα.
Πέραν του εντελώς αδόκιμου σκεπτικού των οριζόντιων περικοπών των ειδικών αποθεματικών, θα πρέπει να τονιστεί, πως η θέσπιση της συγκεκριμένης διάταξης συγκρούεται με την υπάρχουσα νομοθεσία, ως αντιβαίνουσα ευθέως τους σκοπούς συστάσεως του ειδικού αποθεματικού εκ των ΣΣΕΔ. Θα πρέπει επίσης να καταστεί αντιληπτό πως η περικοπή των ειδικών αποθεματικών των ΣΣΕΔ θέτει ευθέως και ζήτημα βιωσιμότητάς τους.
Ενδοτικές λογικές ήπιας προσαρμογής-εναρμόνισης με την παρούσα διάταξη δεν συμβάλουν στην επίτευξη των σκοπών και των στόχων της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων.
Η αναφερόμενη στην διάταξη συν-διαχείριση των πλέον του ορίου του 35% ειδικών αποθεματικών των ΣΣΕΔ με τον ΕΟΑΝ και η «τοποθέτησή τους» σε εγκεκριμένα αόριστα προγράμματα που αποκλειστικά αυτός (ΕΟΑΝ) με απόφασή του, κάνοντας χρήση των απαράδεκτων υπερεξουσιών που του επιφυλάσσει το σχέδιο νόμου, θα καθορίζει, είναι ακυρωτέα ως ολότελα παράνομη.
Δεν νοείται με αφαιρετικές μεθοδεύσεις, το ειδικό αποθεματικό που κατ’ ορθή διαχείριση συγκέντρωσαν τα ΣΣΕΔ, να χρησιμοποιείται αυθαίρετα και κατά το δοκούν προς κάλυψη των (ανύπαρκτων) πόρων για την εν γένει περιβαλλοντική πολιτική δήμων, περιφερειών κλπ.
Οπότε δεν ευσταθεί νομικά η ποσοστιαία περιστολή των ειδικών αποθεματικών που αναφέρει η νέα διάταξη και εξ αυτού του λόγου επιβάλλεται η πλήρης απόσυρσή της.
Αρθ. 4Α, παρ.16.
Η γενικόλογη και αόριστη πρόβλεψη της συγκεκριμένης παραγράφου περί περιέλευσης των εισφορών των μετόχων ή εταίρων ΣΣΕΔ που τέθηκαν υπό εκκαθάριση ή ανακλήθηκε ή δεν ανανεώθηκε η απόφαση έγκρισης λειτουργίας τους, στον ΕΟΑΝ, ο οποίος κατά την διάταξη «… υποχρεούται να το διαθέσει για εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης…», θα πρέπει να γίνει πιο συγκεκριμένη, προκειμένου να είναι εκ των προτέρων γνωστή η τύχη-κατάληξη των εισφορών των μετόχων-εταίρων που ο ΕΟΑΝ ουσιαστικά θα δημεύει.
Αρθ. 4Α, παρ.17.
Με την συγκεκριμένη παράγραφο εξαιρούνται, άνευ μάλιστα ουδεμίας σχετικής αιτιολόγησης της εξαιρέσεως, τα ΣΕΔ αποβλήτων από εκσκαφές (ΑΕΚΚ), από την πρόβλεψη της διάταξης της παρ. 13 του παρόντος άρθρου (πλαφόν διοικητικού κόστους λειτουργίας ΣΣΕΔ στο 10% των ετήσιων χρηματικών εισφορών). Θα πρέπει όμως να επεξηγηθούν με επάρκεια οι λόγοι που στοιχειοθετούν την εξαίρεση.
Άρθρο 4Β
Αρθ. 4Β, παρ. 3. «Οι χρηματικές εισφορές που καταβάλουν στα ΣΣΕΔ οι παραγωγοί … διατίθενται αποκλειστικά στην κάλυψη του κόστους της εναλλακτικής διαχείρισης …. Οι χρηματικές εισφορές πρέπει:
α) να καλύπτουν το συνολικό κόστος της διαχείρισης αποβλήτων … στο οποίο περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα κόστη: αα) Το κόστος της χωριστής συλλογής και μεταφοράς, διαλογής και επεξεργασίας…. ββ) Το παροχής επαρκούς πληροφόρησης στους κατόχους των αποβλήτων σχετικά με τα διαθέσιμα συστήματα γγ) Το κόστος ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, τη χωριστή συλλογή κλπ δδ) Το κόστος συγκέντρωσης στοιχείων και υποβολής εκθέσεων εε) Τις δαπάνες αυτοελέγχου των ΣΣΕΔ που υποστηρίζεται από τακτικούς ανεξάρτητους ελέγχους»
Σχόλιο: Με τον αναφερόμενο και συγκεκριμένα στην παρ. 13 του άρθρου 4Α δραστικό περιορισμό του διοικητικού κόστους λειτουργίας των ΣΣΕΔ, το οποίο κατά την νέα διάταξη δεν μπορεί να ξεπερνά το 10% των εσόδων από εισφορές του ΣΕΔ και με το δεδομένο πως ως διοικητικό κόστος θεωρείται το αναφερόμενο κόστος μισθοδοσίας, η αποζημίωση μελών του ΔΣ, τα ενοίκια και τα κοινόχρηστα, τα αναλώσιμα και τα έξοδα υποδοχής και φιλοξενίας, καθώς και τα έξοδα υπηρεσιών, όπου ενδεικτικά και ουχί περιοριστικά αναφέρονται κάποιες εξ αυτών (… όπως οι υπηρεσίες λογιστικής υποστήριξης, οι νομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες, η φύλαξη και ο καθαρισμός…), είναι απορίας άξιο πραγματικά πως εκτός των αναφερομένων στο σχέδιο νόμου υπηρεσιών, το προβλεπόμενο στην νέα διάταξη ποσοστό του 10% θα επαρκεί και για την κάλυψη των εργασιών-δράσεων της παρούσης παραγράφου του άρθρου 4Β. Επί του πρακτέου το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ καλείται να προβεί στην κάλυψη όλων των ανωτέρω, αλλά και στην απόδοση στον ΕΟΑΝ της εισφοράς του αρθ. 24 παρ. 8 εδ. ια, με το ποσό των (220.000 χρηματικές εισφορές έτους 2015Χ10%=) 22.000 ευρώ!
Μόνο ως αστεισμός μπορούν να εκληφθούν τα ανωτέρω, ενδεικτικά όμως της πλήρους ανεπάρκειας.
Επιβάλλεται λοιπόν η ριζική αναθεώρηση της ολότελα εσφαλμένης αντίληψης από την οποία διακατέχεται η νέα διάταξη.
Αρθ. 4Β, παρ. 4.
Τα ανωτέρω αναφερόμενα για την παρ. 3, ισχύουν και για τα προβλεπόμενα στην παρούσα παράγραφο, με την επιπλέον παρατήρηση ως προς τα ανεφερόμενα στο σημείο α) αυτής, περί εμποδίων στο εμπόριο ή στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό, πως σκοπός του (ενωσιακού) νομοθέτη είναι να αποτρέψει την δημιουργία συνθηκών που παρεμποδίζουν τον ανταγωνισμό μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων σε επίπεδο ευρωπαικής αγοράς και όχι βεβαίως να περιορίσουν τυχόν ανταγωνιστικές πράξεις των ίδιων των ΣΣΕΔ προς τα μέλη τους. Τέτοιες πράξεις είναι δεδομένο πως δεν υφίστανται καθόσον ο χαρακτήρας των ΣΣΕΔ δεν είναι κερδοσκοπικός. Είναι λοιπόν τα ΣΣΕΔ που λειτουργούν επί σκοπώ δημοσίου συμφέροντος «ομοειδείς» επιχειρήσεις, με τους λοιπούς δραστηριοποιούμενους ιδιωτικούς φορείς (συλλέκτες, ανακυκλωτές); Επιπλέον με το σκεπτικό πως τα ΣΣΕΔ δεν διενεργούν πώληση αγαθών, αλλά κατά το ορθότερο όλες οι σχετικές πράξεις με την διαχείριση του αποβλήτου μέχρι αυτό να καταστεί νέο προιόν, αποτελούν παροχή υπηρεσίας, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι εν προκειμένω τίθεται ζήτημα πρόκλησης στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό.
Σε κάθε περίπτωση η αυτούσια μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο, της ευρωπαικής νομοθεσίας θα πρέπει να οδηγήσει στον νομικό εξορθολογισμό των νομικών σχέσεων ως προς την διαχείριση των αποβλήτων, αντί της εσφαλμένης μεταφοράς και υιοθέτησης του κοινοτικού δικαίου που όμως αφορά ρύθμιση άλλων ζητημάτων και καταστάσεων.
Κατόπιν των ανωτέρω θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην γνώση και ερμηνεία ως προς την θέσπιση κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν το σοβαρό ζήτημα της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων.
Η Ομοσπονδία μας με την επωνυμία «ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΦΟΡΤΗΓΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΔΙΚΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΒΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ», και το διακριτικό τίτλο «Ο.Φ.Α.Ε.», είναι δευτεροβάθμια επαγγελματική οργάνωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που εκπροσωπεί 22 πρωτοβάθμιες επαγγελματικές οργανώσεις (σωματεία) και μέσω αυτών 4.000 περίπου αυτοκινητιστές οδικών εμπορευματικών μεταφορών (όλων των κατηγοριών διεθνών, ειδικών, εθνικών – διεθνών), καθώς και επιβατικών μεταφορών που διενεργούνται από τουριστικά λεωφορεία δημοσίας χρήσης (εκτός ΚΤΕΛ και αστικών συγκοινωνιών).
Ο τρόπος άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας και τα μέσα που χρησιμοποιούν τα μέλη μας (μεγάλα οχήματα μεταφοράς προϊόντων και επιβατών) θέτει την περιβαλλοντική διάσταση σε αξία και δράση πρώτης προτεραιότητας για αυτά (τα μέλη μας) και βεβαίως την ΟΦΑΕ. Εξάλλου ένας από τους μείζονες καταστατικούς σκοπούς της ΟΦΑΕ (έτος ίδρυσης 1936) είναι η «προώθηση των σχετιζόμενων με τις οδικές μεταφορές στόχων της βελτίωσης της οδικής ασφάλειας, της εξοικονόμησης ενέργειας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της οικονομικής ανάπτυξης»
Μία σημαντική παράμετρος περιβαλλοντικής διαχείρισης των υποδομών των μελών μας, είναι η εναλλακτική διαχείριση. Ειδικότερα είναι προφανές ότι τα οδικά μέσα που χρησιμοποιούμε για τη δουλειά μας υπόκεινται στην υποχρέωση της εναλλακτικής διαχείρισης στα διάφορα ρεύματα αποβλήτου που έχουν θεσμοθετηθεί στην ελληνική νομοθεσία. Ωστόσο η συμμετοχή μας στις σχετικές διεργασίες, ως συλλογικότητα, είναι ανοργάνωτη, μη συστηματική και τυχαία/ διασπασμένη, γεγονός που δεν διασφαλίζει στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη νομιμότητα και την ορθή πρακτική ενώ παράλληλα δεν επιδιώκονται συλλογικά οφέλη για τα μέλη μας, στο πλαίσιο οικονομιών κλίμακας που θα μπορούσαν να επιδιωχθούν. Δεν υπάρχουν δηλαδή απλές/ κοινές προϋποθέσεις που θα βελτιστοποιούσαν την εναλλακτική διαχείριση στα ρεύματα που εμπλεκόμαστε και στο μέγιστο δυνατό βαθμό συνεισφοράς των μελών που εκπροσωπούμε. Μία εκ των προϋποθέσεων που λειτούργησε αποτρεπτικά στη βελτίωση της συνεισφοράς του κλάδου στην εναλλακτική διαχείριση είναι ο αποκλεισμός της Ομοσπονδίας μας, με σκοπό μη κερδοσκοπικό, από τη δυνατότητα συμμετοχής σε Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης σε ρεύματα αποβλήτων που έχουν απόλυτη συνάφεια με τα οδικά μέσα που χρησιμοποιούμε.
Αυτή η θεσμική αδυναμία πρέπει να αρθεί προκειμένου η Ομοσπονδία μας να μπορεί να μετάσχει ως μέτοχος, αν αυτό καταστεί δυνατό σε ΣΕΔ ενδιαφέροντος των μελών μας.
Με βάση τα παραπάνω προτείνεται προσθήκη εδαφίου στο άρθρο 4α, παρ. 2 σύμφωνα με το οποίο: «μέτοχοι ή εταίροι φορέα ΣΣΕΔ μπορεί να είναι και επαγγελματικές οργανώσεις του Ν. 1712/1987, σωματεία του Αστικού Κώδικα που εκπροσωπούν μέλη που δραστηριοποιούνται σε χώρους παραγωγής αποβλήτων του ρεύματος του ΣΕΔ»
Συνυπολογισμός εξοικονόμησης δαπανών ΧΥΤΑ
Άρθρο 4Β, Παρ. 3α «Οι χρηματικές εισφορές πρέπει:
α) Να καλύπτουν το συνολικό κόστος της διαχείρισης αποβλήτων για τα προϊόντα τα οποία διαθέτουν στην αγορά, στο οποίο περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα κόστη : αα) Το κόστος των εργασιών χωριστής συλλογής, διαλογής και επεξεργασίας που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων διαχείρισης των αποβλήτων, αφού ληφθούν υπόψη τα έσοδα από την επαναχρησιμοποίηση ή τις πωλήσεις δευτερογενών πρώτων υλών.»
Το ισχύον νομικό πλαίσιο (Ν.2939/01, άρθρο 8 παρ.2β.) αποτυπώνει την πραγματικότητα, ότι δηλαδή με την ανακύκλωση οι Δήμοι εξοικονομούν δαπάνες από το κόστος της Υγειονομικής Ταφής (κόστος ΧΥΤΑ). Αυτή η εξοικονόμηση αποτελεί βασικό οικονομικό όφελος της ανακύκλωσης και πρέπει ρητώς να συμπεριληφθεί στην πρόβλεψη, καθόσον αποτελεί το κύριο οικονομικό – και όχι μόνο- κίνητρο των Δήμων για την οργάνωση της ανακύκλωσης.
Επί πρόσθετα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο φόρος ταφής που έχει νομοθετηθεί μεν, αναβάλλεται δε η εφαρμογή του, για να μην επιβαρυνθούν οι Δήμοι υπέρμετρα επειδή δεν έχουν οργανώσει ακόμη την αξιοποίηση των οργανικών. Σε κάθε όμως περίπτωση αποτελεί Οικονομικό Εργαλείο (Economic Instrument) που οδηγεί προς την ανακύκλωση, είναι Ευρωπαϊκή κατεύθυνση και δεν μπορεί να αγνοείται.
Προσθήκη
«…αα) Το κόστος των εργασιών χωριστής συλλογής, διαλογής και επεξεργασίας που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων διαχείρισης των αποβλήτων, αφού ληφθούν υπόψη τα έσοδα από την επαναχρησιμοποίηση ή τις πωλήσεις δευτερογενών πρώτων υλών, η εξοικονόμηση δαπανών από την Υγειονομική Ταφή (δαπάνες ΧΥΤΑ) και η εξοικονόμηση του τέλους ταφής.»
8. Άρθρο 4A Παρ. 1: Επιμερισμός στόχων στα ΣΣΕΔ: Αναφέρεται ότι «Επιτρέπεται η λειτουργία περισσοτέρων του ενός φορέων ΣΣΕΔ για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας ή για κάθε ρεύμα άλλων προϊόντων.». Η διάταξη είναι περιττή αφού επιτρέπεται η λειτουργία περισσότερων ΣΣΕΔ για ένα υλικό και στον υπάρχοντα νόμο 2939 και ήδη λειτουργούν περισσότερα από ένα ΣΣΕΔ σε συσκευασίες και σε άλλα προϊόντα. Εκείνο που λείπει είναι να συμφωνηθεί η μεθοδολογία επιμερισμού των Στόχων ανάμεσα στα ΣΣΕΔ. Προτείνεται να ενταχθεί στο νομοσχέδιο μία σχετική μεθοδολογία επιμερισμού με βάση επεξεργασίες που έχουν εκπονηθεί στον ΕΟΑΝ κατά το παρελθόν.
9. Άρθρο 4: Οι παθογένειες των ΣΣΕΔ και πως αντιμετωπίζονται: Το νομοσχέδιο προσπαθεί να αντιμετωπίσει παθογένειες των ΣΣΕΔ θέτοντας με οριζόντιο τρόπο πολύ δύσκολα εφαρμοζόμενες ρυθμίσεις για όλα τα συλλογικά ΣΣΕΔ και με σημαντικότερη συνέπεια σε σημαντικές ρυθμίσεις την παράκαμψη και την αντίθεση με την αρχή «Της Διευρυμένης Ευθύνης του Παραγωγού», που στηρίζεται η Οδηγία 62/1994/EC. Προτείνεται να ληφθούν υπόψη οι παρατηρήσεις για τις σημαντικότερες από αυτές τις ρυθμίσεις, που ακολουθούν.
10. Άρθρο 4A Παρ. 2: Ο ΕΟΑΝ θα πρέπει να αποφασίσει εάν θέλει να είναι ελεγκτής ή ελεγχόμενος. Η φύση του ίδιου του ΕΟΑΝ ορίζει ότι πρέπει να είναι μόνο ελεγκτής: Με την παράγραφο αυτή μπορεί ο ΕΟΑΝ να είναι μέτοχος σε ΣΣΕΔ, ενώ ταυτόχρονα είναι ο επίσημος εποπτεύων φορέας του ΣΣΕΔ. Εδώ ο νομοθέτης μοιάζει να μην έχει αποφασίσει τι θέλει να είναι ο ΕΟΑΝ. Προτείνεται ότι ο ΕΟΑΝ θα πρέπει να κρατήσει τον εποπτικό και ελεγκτικό ρόλο του, που είναι πολύ πιο σημαντικός για να είναι ξεκάθαρο το ποιος υλοποιεί και ποιος ελέγχει.
11. Άρθρο 4A Παρ. 7: «Απαγορεύεται η άσκηση από τα ίδια τα ΣΣΕΔ εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης…αλλά σε κάποιες περιπτώσεις επιτρέπεται μετά από έγκριση του ΕΟΑΝ»: Στην αρχική διατύπωση του νομοσχεδίου υπήρχε πλήρης απαγόρευση «εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης» και στην τελική του εκδοχή υπάρχει αυτή η δυνατότητα μετά από έγκριση από τον ΕΟΑΝ. Αυτή είναι μια θετική βελτίωση, αλλά και πάλι, εάν τελικά μείνει έτσι, αυτή η ρύθμιση θα αυξήσει απλώς τα θέματα που εκκρεμούν για χρόνια στον ΕΟΑΝ. Ο ΕΟΑΝ κάνει 12-14 Διοικητικά Συμβούλια ετησίως και δεν έχει ακόμη καταφέρει να ανανεώσει τις βασικές άδειες σε αρκετά ΣΣΕΔ, ενώ έχουν συσσωρευτεί και εκατοντάδες άλλα πολύ σοβαρά θέματα. Προτείνεται τροποποίηση της ρύθμισης και προσθήκη πρόβλεψης ώστε το θέμα της έγκρισης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης να αποφασίζεται αρχικά στην αδειοδότηση του επιχειρησιακού σχεδίου ενός ΣΣΕΔ και εν συνεχεία στις τριετείς και εξαετείς ανανεώσεις του. Έτσι, θα γίνει πιο αποδοτική και αποτελεσματική η εφαρμογή αυτής της ρύθμισης από το ΔΣ του ΕΟΑΝ.
12. Άρθρο 4A Παρ. 3 & 5: Υπάρχει καταστροφικό αδιέξοδο έτσι όπως διατυπώνεται η ρύθμιση: Αναφέρεται στην παράγραφο 3 ότι «Με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στην παράγραφο 17, η ιδιότητα του μετόχου ή εταίρου φορέα ΣΣΕΔ, είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του μετόχου, του μέλους οργάνου διοίκησης ή του υπαλλήλου επιχείρησης η οποία εκτελεί εργασίες επεξεργασίας ή συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων.» Επίσης, στην παράγραφο 5 αναφέρεται ότι «Το ασυμβίβαστο της παρ. 3 προκειμένου περί μελών διοικητικού συμβουλίου ή άλλου οργάνου διοίκησης ή διευθυντικού στελέχους φορέα ΣΣΕΔ, ισχύει και όταν σύζυγος ή συγγενής εξ αίματος σε ευθεία γραμμή μέχρι και δευτέρου βαθμού και σε πλάγια γραμμή μέχρι και τετάρτου βαθμού ή εξ αγχιστείας μέχρι και δευτέρου βαθμού των ανωτέρω προσώπων είναι και μέτοχος, μέλος οργάνου διοίκησης ή υπάλληλος, επιχείρησης η οποία αναλαμβάνει εργασίες επεξεργασίας ή συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων.». Εάν ισχύσει η πρώτη ρύθμιση θα πρέπει να κλείσουν το ΣΣΕΔ ΕΛΔΙΑΛΕ και ενδεχομένως και το ΣΣΕΔ COMPATT. Ιδιαίτερα εάν κλείσει η ΕΛΔΙΑΛΕ, που είναι το μοναδικό ΣΣΕΔ για τα ΑΛΕ θα πάμε πολλά χρόνια πίσω στην εναλλακτική διαχείριση των ΑΛΕ, ενώ σήμερα βρίσκεται σε ένα καλό επίπεδο και πορεία. Υπάρχει αντίφαση στο νομοθέτη με αυτή την ρύθμιση. Από την μία πλευρά ο νόμος 2939/2001 ζητά από όλους τους υπόχρεους παραγωγούς να δημιουργήσουν ΣΣΕΔ και με την προτεινόμενη ρύθμιση τους το απαγορεύει επειδή είναι ταυτόχρονα και διαχειριστές. Στη νέα Στρατηγική της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία περιλαμβάνεται η πολιτική οι επιχειρήσεις να «κλείνουν» τον κύκλο της διαχείρισης αποβλήτων τους ενώ το προτεινόμενο νομοσχέδιο το απαγορεύει (!!!) Προτείνεται το αυτονόητα λογικό να εξαιρεθούν από τη ρύθμιση όλοι οι υπόχρεοι παραγωγοί, που είναι υπόχρεοι κατά το νόμο να ενταχθούν σε ΣΣΕΔ. Η ρύθμιση αυτή, με την εξαίρεση που αναφέρθηκε πριν, μπορεί να λειτουργήσει σε κάποιο βαθμό θετικά, αλλά και πάλι δεν θα μπορεί να εξυγιάνει την ενδεχόμενη διαπλοκή, που γίνεται όχι μόνο με συγγενή, αλλά και με «φιλικά πρόσωπα». Μόνο οι συστηματικοί οικονομικοί έλεγχοι από τον ΕΟΑΝ είναι ο σίγουρος δρόμος να αντιμετωπισθεί η όποια διαπλοκή των ΣΣΕΔ.
13. Άρθρο 4A Παρ. 8: Δεν χρειάζεται η ρύθμιση, διότι προβλέπεται ήδη από την υπάρχουσα νομοθεσία: Αναφέρεται στην παράγραφο 8 ότι «Η διανομή κερδών από τον φορέα ΣΣΕΔ στους μετόχους ή τους εταίρους του απαγορεύεται». Αυτή η ρύθμιση ήδη προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία, οπότε προτείνεται ότι θα μπορούσε και να μην συμπεριληφθεί.
14. Άρθρο 4A Παρ. 13: Το «10% όριο στο διοικητικό κόστος» απλώς αυξάνει χωρίς λόγο τις υποχρεώσεις του ΔΣ ΕΟΑΝ και δημιουργεί χωρίς λόγο προβλήματα στα ΣΣΕΔ: Αναφέρεται στην παράγραφο 13 ότι «Το διοικητικό κόστος λειτουργίας των φορέων ΣΣΕΔ, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 10% των εσόδων του φορέα ΣΣΕΔ από εισφορές, μέσα στην ίδια χρήση, χωρίς προηγούμενη απόφαση του Ε.Ο.ΑΝ. με την οποία εγκρίνεται αιτιολογημένο αίτημα του φορέα ΣΣΕΔ». Αυτή η ρύθμιση δεν έχει κανένα νόημα να τεθεί (με την έννοια του δημόσιου συμφέροντος). Με την εφαρμογή αυτής της ρύθμισης θα αυξηθεί χωρίς προφανή λόγο η δουλειά του ΕΟΑΝ. Επιπρόσθετα η εφαρμογή της ρύθμισης αυτής θα δίνει επιχειρήματα στα ΣΣΕΔ ότι με τέτοιους περιορισμούς δεν μπορούν να κάνουν κάποια χρήσιμα διοικητικά έξοδα που θα βοηθούσαν πολύ την αποτελεσματικότητά τους επειδή θα ξεπεράσουν το 10% του διοικητικού κόστους. Εάν στον ΕΟΑΝ υπάρχουν ενδείξεις για υπερβολές ή για παρανομίες στα διοικητικά κόστη θα πρέπει να γίνονται στοχευμένοι έλεγχοι στα ΣΣΕΔ για την αντιμετώπισή τους. Παράλληλα στους συστηματικούς ελέγχους, που θα πρέπει να κάνει ο ΕΟΑΝ σε όλα τα ΣΣΕΔ για όλες τις οικονομικές τους συναλλαγές θα ερευνά και το διοικητικό κόστος εάν είναι εύλογο και ανάλογα θα παρεμβαίνει. Άλλωστε, ο έλεγχος του διοικητικού κόστους είναι προς συμφέρον και των ίδιων των μετόχων του ΣΣΕΔ να τον κάνουν, αφού είναι εκείνοι που εισφέρουν τους οικονομικούς πόρους στα ΣΣΕΔ. Από πλευράς ΕΟΑΝ ο έλεγχος του διοικητικού κόστους μπορεί να γίνεται πολύ πιο αποτελεσματικά στους τακτικούς και έκτακτους ελέγχους των ΣΣΕΔ και στις εγκρίσεις ή ανανεώσεις των επιχειρησιακών τους σχεδίων. Προτείνεται η απάλειψη της ρύθμισης.
15. Άρθρο 4A Παρ. 14: Η ρύθμιση για «όριο 35% για το αποθεματικό» μόνο προβλήματα, καθυστερήσεις και αδιέξοδα θα δημιουργήσει: Αναφέρεται στην παράγραφο 14 ότι «Το κατά το άρθρο 5 του ν. 3220/2004 ειδικό αποθεματικό φορέα ΣΣΕΔ ο οποίος έχει συμπληρώσει τριετή λειτουργία, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει κατά το τέλος του έτους, το 35% των προβλεπομένων συνολικών εσόδων του από εισφορές κατά το προηγούμενο έτος λειτουργίας, χωρίς προηγούμενη απόφαση του ΕΟΑΝ με την οποία εγκρίνεται αιτιολογημένο αίτημα του φορέα. Αν το ειδικό αποθεματικό υπερβαίνει το ανωτέρω ποσοστό χωρίς προηγούμενη έγκριση του ΕΟΑΝ, ο φορέας ΣΣΕΔ υποχρεούται να το χρησιμοποιήσει, για τους σκοπούς και σύμφωνα με τους όρους που καθορίζει ο Ε.Ο.ΑΝ. με απόφασή του». Κατ’ αρχήν ένα τεχνικό θέμα που δεν φαίνεται να λαμβάνεται υπόψη στη ρύθμιση αυτή είναι ότι στο ειδικό αποθεματικό (κατά το άρθρο 5 του ν. 3220/2004) συμπεριλαμβάνονται και αναπόσβεστες αξίες παγίων (κτίρια, εξοπλισμός), που θα πρέπει να εξαιρεθούν από το όριο του 35% εάν τελικά τεθεί. Στην ουσία, ο ΕΟΑΝ φέρει σημαντικό μερίδιο ευθύνης για τα ΣΣΕΔ που έχουν μεγάλα αποθεματικά, αφού δεν έχει τηρήσει τους χρόνους έγκρισης των εξαετών επιχειρησιακών τους σχεδίων και αυτό το γεγονός είχε σαν αποτέλεσμα την συσσώρευση των χρηματικών εισφορών με την μορφή αύξησης των αποθεματικών τους. Τα αποθεματικά όμως είναι μεν συσσωρεμένα αλλά υπάρχουν και μπορούν να αξιοποιηθούν στο μέλλον πολύ γρήγορα με την κατάλληλη καθοδήγηση και ενέργειες του ΕΟΑΝ. Αυτές οι ενέργειες του ΕΟΑΝ δεν απαιτούν νομοθετικές ρυθμίσεις, αλλά σημαντική στελέχωση του ΕΟΑΝ και εντατικοποίηση της αποδοτικότητάς του με σωστή καθοδήγηση και διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού του. Δεν πρέπει να διαφεύγει ότι με ευθύνη του ΕΟΑΝ και του εποπτεύοντος υπουργείου ΥΠΕΝ εδώ και 19 μήνες ο ΕΟΑΝ δεν έχει γενικό διευθυντή, που είναι ο σημαντικότερος συντονιστής του. Άρα, αυτή η ρύθμιση δεν έχει πρακτική χρησιμότητα, όταν το γεγονός των υψηλών αποθεματικών μπορεί να αντιμετωπισθεί στοχευμένα για κάθε ΣΣΕΔ με την αξιοποίηση του αποθεματικού για σκοπούς της εναλλακτικής διαχείρισης μέσω έγκρισης ή τροποποίησης ή ανανέωσης του επιχειρησιακού του σχεδίου. Επιπλέον η ρύθμιση εάν ισχύσει θα δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα στα ΣΣΕΔ για τα ΑΗΗΕ, λόγω π.χ. των Φ/Β, που πρέπει να έχουν δημιουργήσει αποθεματικό για να αντιμετωπισθεί το υψηλό μελλοντικό κόστος διαχείρισης όταν τα Φ/Β θα πηγαίνουν μαζικά για ανακύκλωση σε κάποιες συγκεκριμένες χρονιές στο μέλλον. Επίσης, πάλι τα ΣΣΕΔ για τα ΑΗΗΕ θα πρέπει να έχουν επαρκές αποθεματικό λόγω αύξησης των στόχων που θέτει η νέα Οδηγία για τα ΑΗΗΕ, με την οποία εναρμονίσθηκε πολύ καλά η Ελλάδα πριν από δύο χρόνια. Προτείνεται η απάλειψη της ρύθμισης και το ύψος του αποθεματικού κάθε ΣΕΔ να εξετάζεται κατά περίπτωση στην έγκριση ή ανανέωση του επιχειρησιακού του σχεδίου.
16. Άρθρο 4A Παρ. 11: Υπάρχει αντίφαση στο να υποχρεώνονται τα ΣΣΕΔ για ανάληψη της ευθύνης του Εθνικού Στόχου και από την άλλη πλευρά ο ΕΟΑΝ να μπορεί να υπαγορεύει στα ΣΣΕΔ πως θα κάνουν την επικοινωνιακή εκστρατεία για την επίτευξη αυτών των στόχων: Αναφέρεται στην παράγραφο 11 ότι «Ο E.O.AN. μπορεί με απόφασή του να υποχρεώσει τον φορέα ΣΣΕΔ, στην από κοινού διεξαγωγή ενημερωτικών δράσεων και προγραμμάτων ευαισθητοποίησης με άλλους φορείς ΣΣΕΔ, λαμβάνοντας υπόψη τις ενδεχόμενες συνέργειες ή επικαλύψεις με άλλα προγράμματα ενημέρωσης ή ευαισθητοποίησης». Δεν έχει κανένα πρακτικό όφελος η ρύθμιση παρά μόνο αύξηση της γραφειοκρατίας για τον ΕΟΑΝ και δημιουργία συστηματικών διαχειριστικών προβλημάτων και καθυστερήσεων για τα ΣΣΕΔ. Όταν εγκρίνεται ένα εξαετές ή τριετές επιχειρησιακό σχέδιο σε ένα ΣΣΕΔ είναι δύσκολο οποιαδήποτε στιγμή αυτό να αλλάζει για να ενταχθεί μία νέα επικοινωνιακή εκστρατεία. Είναι πολύ λογικότερο και ευκολότερο να ρυθμίζεται το θέμα στο εξαετές ή τριετές επιχειρησιακό σχέδιο του κάθε ΣΣΕΔ. Εκεί μπορεί να προτείνει ο ΕΟΑΝ ιδέες και εκστρατείες και να συμφωνούνται από κοινού να εντάσσονται στα επιχειρησιακά σχέδια των ΣΣΕΔ. Αντίθετα, εάν ισχύσει η ρύθμιση, όπως προτείνεται, θα αυξηθεί η δουλειά του ΔΣ του ΕΟΑΝ, που ήδη δεν προλαβαίνει να διεκπεραιώσει πολύ σημαντικότερες υποχρεώσεις. Δεν μπορεί να υποχρεώνονται τα ΣΣΕΔ να έχουν όλη την ευθύνη για την επίτευξη των στόχων και να μην μπορούν να συναποφασίσουν και τα ίδια για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων στις δράσεις επικοινωνίας. Προτείνεται η τροποποίηση της ρύθμισης και το θέμα να ρυθμίζεται στα πλαίσια της έγκρισης – ανανέωσης των επιχειρησιακών σχεδίων των ΣΣΕΔ.
Άρθρο 4Α παρ.7 Απαγόρευση εργασιών εναλλακτικής διαχείρησης.
Η σκοπιμότητα της προτεινόμενης διάταξης περί απαγόρευσης άσκησης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης είναι ακατανόητη. Τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης δεν έχουν δικαίωμα άσκησης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης που είναι ο κύριος λόγος ύπαρξής τους!
Η πρόβλεψη αυτή έρχεται σε ευθεία αντίθεση με σωρεία προβλέψεων του ισχύοντος ευρωπαϊκού και εθνικού νομικού πλαισίου, ακόμα και με διατάξεις του παρόντος προτεινόμενου ν/σ.
Πρόκειται μάλλον περί λάθους στο κείμενο. Πώς τα συστήματα θα αναλάβουν π.χ. έναντι των συνεργαζόμενων ΟΤΑ και εξ ονόματος των συμβεβλημένων επιχειρήσεων, να υλοποιήσουν την εναλλακτική διαχείριση, αν δεν έχουν δικαίωμα να ασκήσουν αυτές τις εργασίες;
Επί πλέον γίνεται αντιληπτό ότι η ρύθμιση αυτή αφορά συγκεκριμένο πρόβλημα. Η οριζόντια ρύθμιση δημιουργεί όμως πολύ μεγάλα προβλήματα. Η ΕΕΑΑ π.χ. που διαθέτει εννέα ΚΔΑΥ θα αναγκασθεί είτε να τα ενοικιάσει (αμφίβολο εάν με την εισαγόμενη ρύθμιση είναι δυνατόν να διατηρήσει την ιδιοκτησία) είτε να τα εκποιήσει. Εφόσον δεν θα μπορεί να λειτουργεί τα ΚΔΑΥ αυτά θα έχουν μικρή αξία και φυσικά ή θα εκβιασθεί να τα εκποιήσει σε πολύ χαμηλές τιμές ή θα τα εγκαταλείψει και με το χρόνο θα απαξιωθούν.
Είναι αυτή η πρόθεση του νομοθέτη ή θα ήταν καλύτερα τα προβλήματα που προσπαθεί να λύσει αυτή η ρύθμιση να αντιμετωπιζόταν από τον ΕΟΑΝ;
Πρόταση: Να απαλειφθεί.
Άρθρο 4Β 1
Δεν νοείται να χορηγεί η Διοίκηση άδειες είσπραξης εισφορών σε ιδιώτες ή μη Παραγωγούς εν γένει.
Ο στόχος του νόμου πρέπει να είναι η εκπλήρωση της υποχρέωσης των παραγωγών ως προς την συλλογή κα αξιοποίηση των Αποβλήτων Υλικών Συσκευασίας είτε ατομικά είτε συλλογικά . Πρόκειται για ζήτημα που αφορά τους Παραγωγούς και μόνον αυτούς.
Όπως δεν νοείται η ίδρυση Ατομικού ΣΕΔ από μη Παραγωγό κατά την ίδια λογική δεν νοείται η ίδρυση Συλλογικού ΣΕΔ από μη Παραγωγούς.
Για αυτό άλλωστε η Ευρωπαϊκή νομοθεσία αλλά κα ο 2939/2001 όπως ισχύει απαιτεί την απόδειξη ύπαρξης οικονομικών πόρων και τεχνικής επάρκειας για την χορήγηση άδειας ΣΕΔ. Δηλαδή η ύπαρξη των οικονομικών πόρων , που προκύπτει από τις εισφορές των συασπιζόμενων Παραγωγών, προηγείται της αδειοδότησης.
Αν δεν υπάρξει ξεκάθαρη αποσαφήνιση στην παρούσα πρόβλεψη σχετικά με το ποιος έχει το δικαίωμα (και την υποχρέωση) να συστήνει ΣΕΔ, θα μείνει περιθώριο για παρερμηνείες και αστοχίες. Δε νοείται η σύσταση ΣΕΔ από μη Παραγωγούς (υπόχρεους), διότι τότε δε θα πρόκειται για αυτοδιαχείριση υποχρέωσης, αλλά για (εμφανή ή όχι) κερδοσκοπική δραστηριότητα, η οποία εκ του Νόμου δεν επιτρέπεται.
Πρόταση: «1. Οι Παραγωγοί συσκευασιών και οι Παραγωγοί ή διαχειριστές άλλων προϊόντων, υποχρεούνται να σχεδιάζουν, να οργανώνουν και να διευθύνουν σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων τους. Σε περίπτωση Ατομικού συστήματος (ΑΣΕΔ) οφείλουν να το λειτουργούν οι ίδιοι, ενώ σε περίπτωση Συλλογικού (ΣΣΕΔ) μπορούν να εντάσσονται σε ήδη εγκεκριμένο σύστημα.»
Άρθρο 4 Α, Παρ. 3
Να αποσαφηνιστεί ότι από την απαγόρευση εξαιρούνται οι Παραγωγοί, δηλ. επιχειρήσεις που είναι υπόχρεες κατά το Νόμο, αλλά ασκούν και δραστηριότητες ανακύκλωσης. Για παράδειγμα είναι σφάλμα να καταργηθεί η συμμετοχή στο σύστημα της ΕΕΑΑ κατασκευαστών συσκευασιών (ΓΙΟΥΛΑ, ΕΛΒΑΛ, κλπ.) επειδή οι επιχειρήσεις παραλαμβάνουν και χρησιμοποιούν δευτερογενές υλικό (είναι ανακυκλωτές).
Τροποποίηση: «Το ασυμβίβαστο του προηγουμένου εδαφίου δεν ισχύει για τα νομικά πρόσωπα των περιπτώσεων α και β΄ της προηγουμένης παραγράφου.»
Άρθρο 4 Α, Παρ. 7
Η σκοπιμότητα της προτεινόμενης διάταξης περί απαγόρευσης άσκησης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης είναι ακατανόητη. Τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης δεν έχουν δικαίωμα άσκησης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης που είναι ο κύριος λόγος ύπαρξής τους!
Η πρόβλεψη αυτή έρχεται σε ευθεία αντίθεση με σωρεία προβλέψεων του ισχύοντος ευρωπαϊκού και εθνικού νομικού πλαισίου, ακόμα και με διατάξεις του παρόντος προτεινόμενου ν/σ.
Πρόκειται μάλλον περί λάθους στο κείμενο. Πώς τα συστήματα θα αναλάβουν π.χ. έναντι των συνεργαζόμενων ΟΤΑ και εξ ονόματος των συμβεβλημένων επιχειρήσεων, να υλοποιήσουν την εναλλακτική διαχείριση, αν δεν έχουν δικαίωμα να ασκήσουν αυτές τις εργασίες;
Πρόταση: Να απαλειφθεί.
Άρθρο 4 Α, Παρ. 11
Δημιουργεί εύλογα ερωτήματα η πρόθεση του συντάκτη να προεγκρίνει ειδικά τις δαπάνες ενημέρωσης και προβολής με χαρακτηριστική αναλυτική περιγραφή. Η πρόθεση του Συντάκτη στερείται διαφάνειας και πρέπει να διευκρινιστεί. Τα ερωτήματα εντείνονται από την προβλεπόμενη δυνατότητα του ΕΟΑΝ να αποφασίζει, στην ουσία, ενημερωτικές δράσεις και να υποχρεώνει τα ΣΕΔ να τις υλοποιήσουν.
Ο ΕΟΑΝ έχει πόρους – και υψηλά ταμειακά διαθέσιμα – για να υλοποιήσει ο ίδιος ενημερωτικές δράσεις με πλήρη ευθύνη, τόσο ως προς τη διαδικασία ανάθεσης, όσο και ως προς το τελικό αποτέλεσμα.
Πρόταση: Απάλειψη παραγράφου.
Άρθρο 4 Α, Παρ. 13
Ο ΕΟΑΝ θα έπρεπε να εστιάζει το ενδιαφέρον και την προσοχή του όχι σε ένα συγκεκριμένο τμήμα δαπανών και μάλιστα με ένα γενικό και οριζόντιο τρόπο, αλλά στο συνολικό κόστος της δραστηριότητας του συστήματος. Αν το ενδιαφέρον του ΕΟΑΝ είναι η αποτελεσματική χρήση των εισφορών, οφείλει να χρησιμοποιεί τεκμηριωμένους διεθνώς αντικειμενικούς δείκτες αξιολόγησης, π.χ. κόστος ανά τόνο αποτελέσματος ή ανά κάτοικο. Στη συνέχεια να προβαίνει σε αξιολογικές συγκρίσεις σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Για παράδειγμα μπορεί ένα σύστημα να δραστηριοποιείται με μικρό ποσοστό διοικητικού κόστους, ενώ το κόστος της εναλλακτικής διαχείρισης που εφαρμόζει είναι πολλαπλάσιο εκείνου που καταγράφεται στην ευρωπαϊκή πρακτική. Άραγε σε μια τέτοια περίπτωση για τις αρμόδιες αρχές δεν προκύπτει ζήτημα μη ορθής διαχείρισης πόρων;
Επίσης είναι δυνατόν αφενός να μειώνονται τα έσοδα των ΣΕΔ από εισφορές, για παράδειγμα εξαιτίας της ύφεσης των έξι τελευταίων ετών, αφετέρου να αυξάνονται τα κόστη λόγω ανοδικής πορείας των ανακτώμενων ποσοτήτων. Επομένως το ποσοστό διοικητικών δαπανών επί των εσόδων είναι μέγεθος που μπορεί είτε να κυμαίνεται από εξωγενείς παράγοντες είτε να είναι, εξ αντικειμένου, πολύ διαφορετικό από σύστημα σε σύστημα ανάλογα με το υλικό και τη μέθοδο συλλογής και ανακύκλωσης.
Άλλη μια φορά υπογραμμίζεται ότι τα βασικά οικονομικά μεγέθη των συστημάτων προσδιορίζονται μέσω των Επιχειρησιακών σχεδίων τους και της διαδικασίας έγκρισής τους από τον ΕΟΑΝ.
Πρόταση: Απάλειψη παραγράφου. Με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο τα βασικά οικονομικά μεγέθη των ΣΕΔ περιλαμβάνονται στα εκάστοτε εγκρινόμενα από τον ΕΟΑΝ Επιχειρησιακά Σχέδιά τους.
Άρθρο 4Α Παρ. 14
Η ύπαρξη αποθεματικού (διαθεσίμων) είναι απολύτως αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία των ΣΕΔ για τους εξής κυρίως λόγους:
α. Τα έσοδα (εισφορές) των ΣΕΔ καθορίζονται έπειτα από κατά κανόνα χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης από τον ΕΟΑΝ, για παράδειγμα ήδη εκκρεμούν επί έτη εγκρίσεις Επιχειρησιακών Σχεδίων.
β. Τα ΣΕΔ δε μπορούν να έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα.
γ. Τα ΣΕΔ προαναλαμβάνουν μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις, π.χ. εξαετείς – κατά το Νόμο- συμβάσεις συνεργασίας με τους Δήμους.
Συνεπώς η ορθή διαχρονική λειτουργία των Συστημάτων απαιτεί επαρκή διαθέσιμα έναντι των μελλοντικών υποχρεώσεών τους. Το ύψος του επαρκούς αποθεματικού καθορίζεται στα εξαετή Επιχειρησιακά Σχέδια που εγκρίνονται από τον ΕΟΑΝ και διαφέρει από έτος σε έτος. Κυρίως όμως διαφέρει από σύστημα σε σύστημα, καθόσον τα αντικείμενα ενασχόλησης των ΣΕΔ έχουν πολύ διαφορετικά οικονομικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα υπάρχουν υλικά με «καθαρό» κόστος μετά τη διαλογή-επεξεργασία τους (π.χ. συσκευασίες, ηλεκτρικές συσκευές κ.α.), αλλά και προϊόντα με ενδεχόμενη θετική υπολειμματική αξία (π.χ. οχήματα, συσσωρευτές κ.α.).
Κατά συνέπεια ο ΕΟΑΝ έχει ήδη πλήρη αρμοδιότητα και δυνατότητα μέσω της έγκρισης των Επιχειρησιακών Σχεδίων των ΣΕΔ και των ετήσιων εκθέσεων να εγκρίνει το (ανά σύστημα και έτος) επαρκές αποθεματικό και να διασφαλίζει ότι τα ΣΕΔ λειτουργούν με υγιείς ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς χωρίς να προβαίνουν σε αναιτιολόγητη συσσώρευση διαθεσίμων.
Τέλος ειδικά στην περίπτωση της ΕΕΑΑ πρέπει να υπογραμμιστεί ότι τα διαθέσιμα, που κατά σειρά ετών μειώνονται για να καλυφθούν οι ελλειμματικές χρήσεις, έχουν ως κύρια αιτία ύπαρξης τον εξ ανάγκης σχεδιασμό έτος με έτος, καθόσον οι αρμόδιες αρχές δεν απαντούν ουσιαστικά στα υποβληθέντα εξαετή επιχειρησιακά σχέδια και σε επανειλημμένες σχετικές προτάσεις και υπομνήσεις της ΕΕΑΑ. Για παράδειγμα το Επιχειρησιακό Σχέδιο της τρέχουσας περιόδου 2015-2020 αν και υποβλήθηκε το Δεκέμβριο 2014, ακόμα εκκρεμεί η έγκρισή του από μέρους των αρμόδιων αρχών.
Άρθρο 4Β, Παρ. 1
Πιθανόν να πρόκειται για ασάφεια, με την οποία όμως ανατρέπεται στην ουσία το ισχύον ευρωπαϊκό και εθνικό νομικό πλαίσιο. Η υποχρέωση σύστασης Συστήματος ανήκει στους Παραγωγούς – και μόνον σε αυτούς- είτε πρόκειται για Ατομικό Σύστημα είτε για Συλλογικό. Αυτό απαιτεί η εφαρμογή της Διευρυμένης Ευθύνης του Παραγωγού.
Η έννοια του Συστήματος αφορά αποκλειστική την (Ατομική ή Συλλογική) αυτοδιαχείριση της νομικής υποχρέωσης και των πόρων που οι συμβεβλημένες επιχειρήσεις υποχρεώνονται να καταβάλλουν. Συνεπώς ουδείς άλλος οικονομικός παράγοντας ή κοινωνικός εταίρος έχει υποχρέωση οργάνωσης Συστήματος, ενώ βεβαίως μπορεί να έχει συμβατική ή/και μετοχική σχέση με ένα σύστημα, όπως προβλέπεται π.χ. για τους ΟΤΑ.
Αν δεν υπάρξει ξεκάθαρη αποσαφήνιση στην παρούσα πρόβλεψη σχετικά με το ποιος έχει το δικαίωμα (και την υποχρέωση) να συστήνει ΣΕΔ, θα μείνει περιθώριο για παρερμηνείες και αστοχίες. Δε νοείται η σύσταση ΣΕΔ από μη Παραγωγούς (υπόχρεους), διότι τότε δε θα πρόκειται για αυτοδιαχείριση υποχρέωσης, αλλά για (εμφανή ή όχι) κερδοσκοπική δραστηριότητα, η οποία εκ του Νόμου δεν επιτρέπεται.
Πρόταση: «1. Οι Παραγωγοί συσκευασιών και οι Παραγωγοί ή διαχειριστές άλλων προϊόντων, υποχρεούνται να σχεδιάζουν, να οργανώνουν και να διευθύνουν σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων τους. Σε περίπτωση Ατομικού συστήματος (ΑΣΕΔ) οφείλουν να το λειτουργούν οι ίδιοι, ενώ σε περίπτωση Συλλογικού (ΣΣΕΔ) μπορούν να εντάσσονται σε ήδη εγκεκριμένο σύστημα.»
Άρθρο 4Β, Παρ. 3α
Το ισχύον νομικό πλαίσιο, δηλαδή ο Ν.2939/01, άρθρο 8 παρ.2β. περιέχει πρόβλεψη, η οποία αποτυπώνει το πραγματικό γεγονός ότι με την ανακύκλωση οι Δήμοι εξοικονομούν δαπάνες από το κόστος της Υγειονομικής Ταφής (κόστος ΧΥΤΑ). Αυτή η εξοικονόμηση αποτελεί βασικό οικονομικό όφελος της ανακύκλωσης και πρέπει ρητώς να συμπεριληφθεί στην πρόβλεψη.
Προσθήκη «…αα) Το κόστος των εργασιών χωριστής συλλογής, διαλογής και επεξεργασίας που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων διαχείρισης των αποβλήτων, αφού ληφθούν υπόψη τα έσοδα από την επαναχρησιμοποίηση ή τις πωλήσεις δευτερογενών πρώτων υλών, καθώς και η εξοικονόμηση δαπανών από την Υγειονομική Ταφή (δαπάνες ΧΥΤΑ).»
4 α 3,4,5 Οι περιορισμοί των περιπτώσεων 3,4,5 του άρθρου 4 α ενδεχομένως να οδηγήσουν σε ρήξη στην αλυσίδα της ανακύκλωσης με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους ανακύκλωσης ορισμένων ρευμάτων αποβλήτων.
Άρθρο 4
Παράγραφος 1 εδ. β. «Επιτρέπεται η λειτουργία περισσοτέρων του ενός φορέων ΣΣΕΔ για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συνεργασίας ή για κάθε ρεύμα«άλλων προιόντων.[ Στην περίπτωση λειτουργίας άνω των ενός ΣΣΕΔ για το ίδιο προιόν (ή συσκευασία), οι παραγωγοί ή διαχειριστές άλλων προιόντων, με την επιφύλαξη ειδικότερων ορισμών που ισχύουν σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία για τα άλλα προιόντα …. υποχρεούνται να συμμετέχουν μόνο σε ένα εκ των λειτουργούντων ΣΣΕΔ …..»]
Σχόλιο: με την ως άνω νέα διάταξη δεν αποσαφηνίζεται και δεν καλύπτεται το κενό στην περίπτωση λειτουργίας άνω των ενός ΣΣΕΔ για το ίδιο προιόν (ή συσκευασία), ήτοι ομοειδών ΣΣΕΔ και της αποκλειστικής ή της παράλληλης συμμετοχής των παραγωγών σ’ αυτά.
Θα πρέπει λοιπόν να καλυφθεί το κενό, να καθιερωθεί επιτέλους η συμμετοχή των παραγωγών μόνο σε ένα εκ των λειτουργούντων ΣΣΕΔ και να εγκαταλειφθούν αδόκιμες, αόριστες και όλως πρόχειρες ερμηνείες υπηρεσιακών παραγόντων περί δυνατότητας να συμμετέχουν οι παραγωγοί παράλληλα σε περισσότερα του ενός ΣΣΕΔ, καθότι δεν συμβάλλουν στην ορθή διαχείριση των αποβλήτων.
Παράγραφος 2. Η πρόβλεψη συμμετοχής, έστω και κατ’ εξαίρεση, του ΕΟΑΝ στην μετοχική σύνθεση των ΣΣΕΔ είναι εντελώς αδόκιμη και απαράδεκτη και εκ τούτου επιβάλλεται να απαλειφθεί.
Παράγραφος 3.
Σχόλιο: Η καθιέρωση των εν λόγω ασυμβιβάστων είναι προς την σωστή κατεύθυνση και βοηθούν στην εξάλειψη των υφιστάμενων φαινομένων και στην άρση της παραβίασης των διατάξεων του ανταγωνισμού.
Παράγραφος 4.
Σχόλιο: Θα πρέπει να απαλειφθεί η απαγόρευση για τα πρόσωπα που έχει κινηθεί σε βάρος τους η διαδικασία κήρυξης σε πτώχευσης, καθόσον τούτο μπορεί να συμβεί με την απλή κατάθεση της σχετικής αιτήσεως στο Πρωτοδικείο. Κώλυμα αντίθετα κατά το ορθότερο θα μπορούσε να είναι η κήρυξη σε πτώχευση και όχι βεβαίως η κίνηση της διαδικασίας.
Παράγραφος 6.
Σχόλιο: Η πρόβλεψη για αυτοδίκαιη περιέλευση των μετοχών ή των μεριδίων χωρίς αντάλλαγμα στον ΕΟΑΝ, σε περίπτωση ασυμβιβάστου, είναι μη σύννομη καθότι για την κατοχή του κατέβαλλε οικονομικό αντίτιμο και άρα αποτελούν περιουσιακό στοιχείο του κωλυώμενου και δεν δύνανται να κατασχεθούν με νομοθετικές παρεμβάσεις όπως η προκείμενη.
Παράγραφος 7.
Σχόλιο: Η απαγόρευση στα ίδια τα ΣΣΕΔ εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης, είναι εντελώς άστοχη και περιβαλλοντικά άκρως επικίνδυνη, καθόσον συγκεκριμένα οι εργασίες συλλογής-μεταφοράς του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας που κατόπιν σχετικής νομίμου αδειοδοτήσεως που χορηγήθηκε το πρώτον το 2004 και ανανεώνεται έκτοτε, εκτελεί με απόλυτα ορθό και υπεύθυνο τρόπο το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ, αποτελεί επιβεβλημένο έργο, η μη εκτέλεση του οποίου θα έπρεπε να επισύρει αυστηρότατες κυρώσεις και όχι το αντίθετο που δυστυχώς συμβαίνει, να επιχειρείται δηλαδή να τεθούν φραγμοί και περιορισμοί μέσω ανυπόστατων και ανίσχυρων διοικητικών πράξεων, καθώς και απαγορεύσεις μέσω της παρούσας νέας διάταξης. Και τούτο με το δεδομένο πως ως άπαντες γνωρίζουν η μέγιστη πλειοψηφία του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών και δη τα 2/3 αυτού, είτε δεν συλλέγεται είτε δεν συλλέγεται νόμιμα και διαχειρίζεται παράνομα, με τεράστιες επιπτώσεις για το περιβάλλον. Αποδεδειγμένα λοιπόν οι ιδιώτες συλλέκτες του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών αδυνατούν να συλλέξουν το απόβλητο και εκ τούτου είναι επιεικώς απαράδεκτη και εκθέτει τους συντάκτες της, η απαγόρευση που προβλέπεται με την νέα διάταξη, χρήζουσα άμεσης απόσυρσης.
Επιπλέον είναι έκδηλα αντιφατικό και μη σύννομο, η θεμελιώδης και δια του παρόντος σ/ν αρχή της ευθύνης του παραγωγού, ευθύνη η οποία εμπεριέχει την οργάνωση και εκτέλεση των εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης (συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση, ανακύκλωση), να συνοδεύεται από … απαγορεύσεις των εν λόγω εργασιών!
Επαναδιατυπώνω την άμεση απόσυρση της διάταξης, προκειμένου η χώρα να μην κληθεί να υποστεί ανάλογες ή και βαρύτερες ως υπότροπος κυρώσεις με αυτές που προσφάτως καταλογίσθησαν κατόπιν σχετικής αποφάσεως του Ευρωπαικού Δικαστηρίου και που αφορούσε την μη σύννομη διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων.
Παράγραφοι 13 και 14.
Σχόλιο: Με τις εν λόγω παραγράφους του άρθρου 4 επιχειρείται η περιστολή των εισφορών και των ειδικών αποθεματικών των ΣΣΕΔ και μάλιστα με οριζόντια αντίληψη, άνευ δηλαδή λήψης υπόψη ουδεμίας παραμέτρου είτε οικονομικής, παραγόμενου έργου, ιδιαιτεροτήτων διαχειριζόμενου αποβλήτου, χαρακτηρισμού του σε επικίνδυνο ή μη κλπ.
Ειδικότερα και όσον αφορά το ΣΣΕΔ συσσωρευτών ΣΥΔΕΣΥΣ που σημειωτέον διαχειρίζεται τοξικό, άρα επικίνδυνο απόβλητο, όπως προκύπτει από τον ισολογισμό του, οι ετήσιες εισφορές του 2015 ανήρχοντο στις 220.000 ευρώ, το δε ειδικό αποθεματικό του ανήρχετο στις 31-12-2015 στο ποσό των 2.535.000 ευρώ. Ενδεικτικά και προς πλήρη κατανόηση του αδόκιμου τρόπου με τον οποίο επιχειρούνται οι οριζόνιες περικοπές, οι ετήσιες εισφορές των ΣΣΕΔ ΕΑΕΑ και ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ, με στοιχεία 2014, ανήρχοντο στο ποσό των 20.641.550 και 22.664.379 ευρώ αντίστοιχα, τα δε ειδικά αποθεματικά τους αντίστοιχα σε 43.000.000 και 35.000.000 ευρώ περίπου.
Δηλαδή κατά την νέα διάταξη το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ καλείται να λειτουργήσει με 22.000 ευρώ ετησίως, το ΣΣΕΔ ΕΑΕΑ με 2.064,155 ευρώ και το ΣΣΕΔ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ με 2.266.437 ευρώ. Επίσης με την τυχόν εφαρμογή της προτεινόμενης διάταξης, το αποθεματικό του ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ θα ανέρχεται σε 77.000 ευρώ, ενώ για τα προαναφερθέντα ΣΣΕΔ θα ανέρχεται περί 7.224.542 και 7.932.532 ευρώ αντίστοιχα.
Οπότε είναι ευνόητο πως δεν ευσταθεί η άνευ κριτηρίων θέσπιση του ποσοστού που αναφέρει η νέα διάταξη και εκ τούτου επιβάλλεται η πλήρης απόσυρσή της ως άκρως επικίνδυνης για την επιτέλεση των σκοπών και στόχων της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων.
Παράγραφος 17.
Σχόλιο:Με την παρ. 17 εξαιρούνται, άνευ μάλιστα ουδεμίας σχετικής αιτιολόγησης της εξαιρέσεως, τα ΣΕΔ αποβλήτων από εκσκαφές, από την πρόβλεψη της διάταξης με την οποία οι χρηματικές εισφορές των ΣΣΕΔ που έχουν συμπληρώσει 2 έτη λειτουργίας και υπολείπονται του στόχου τους, περιέρχονται στον ΕΟΑΝ με σκοπό την υλοποίηση προγραμμάτων/ενεργειών για την επίτευξη των σχετικών στόχων. Θα πρέπει όμως να επεξηγηθούν με επάρκεια οι λόγοι που στοιχειοθετούν την εξαίρεση.
Άρθρο 4Α παρ. 2, 3,4,5,6 :
Θα πρέπει να επανεξεταστεί και να αναδιατυπωθεί το άρθρο αυτό ώστε να επικεντρωθεί αποκλειστικά στην επιβολή περιορισμού, σύμφωνα με τον οποίο μέτοχοι ή/και εταίροι των ΣΕΔ μπορούν να είναι μόνο υπόχρεοι παραγωγοί. Να αποτελεί προϋπόθεση για την έγκριση και άδεια λειτουργίας των ΣΣΕΔ η αποκλειστική συμμετοχή παραγωγών που εμπίπτουν στην κείμενη νομοθεσία. Το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί χρόνιο πρόβλημα και αίτημα όλων των ΣΕΔ που λειτουργούν με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και τις επιταγές του Νόμου.
Επιπλέον θα πρέπει να επαναξεταστεί το ασυμβίβαστο της παραγράφου 4Α 3 γιατί υπάρχει μεγάλος αριθμός παραγωγών που δραστηριοποιείται και στους τομείς της συλλογής /και της επεξεργασίας. Η σύμπτωση της ιδιότητας του παραγωγού με αυτή του συλλέκτη ή/και του ανακυκλωτή, εφόσον φυσικά η κύρια δραστηριότητα είναι η παραγωγή, εκτός από συνήθης συνάδει και απόλυτα με τις επιταγές της Κοινοτικής νομοθεσίας και ειδικότερα με τις νέες προβλέψεις του πακέτου της Κυκλικής Οικονομίας.
Τέλος, η λύση που προτείνεται στην παράγραφο 6 του άρθρου 4Α, η οποία προβλέπει ότι σε περίπτωση που συντρέξει κάποιο από τα ασυμβίβαστα των παραγράφων 3 και 4 θα περιέρχονται αυτοδίκαια και χωρίς αντάλλαγμα στον ΕΟΑΝ τα μερίδια ή οι μετοχές εταίρου του Φορέα ΣΣΕΔ ή μετόχου, και ο ΕΟΑΝ με τη σειρά του θα τις μεταβιβάζει με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αντίκειται στις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας περί ανωνύμων εταιρειών και θα πρέπει να επανεξεταστεί. Σημειώνεται ότι οι καταβολές των Εταίρων κάθε ΣΣΕΔ στο μετοχικό κεφάλαιο ΔΕΝ αποτελούν εισφορές, αλλά εμπίπτουν στην πρωτοβουλία συγκεκριμένων εταιριών να συστήσουν ένα σύστημα, συνεπώς δεν νοείται η άνευ ανταλλάγματος εκποίησή τους.
Άρθρο 4Α παρ 9 :
Η διάταξη αυτή στο πρώτο σκέλος της είναι ορθή. Εν τούτοις, σε περίπτωση καθυστέρησης έγκρισης του Κανονισμού του Φορέα από τον Ε.Ο.ΑΝ. η επιλογή των συνεργατών των Συστημάτων θα γίνεται σύμφωνα με τον Πρότυπο Κανονισμό που θα εκδίδει ο Ε.Ο.ΑΝ. ενέχει πολλούς κινδύνους να προκληθεί δυσλειτουργία των ΣΕΔ και να οδηγήσει και πάλι σε όρους διαγωνισμών που διέπονται από το δημόσιο δίκαιο, διακυβεύοντας έτσι σοβαρά την επίτευξη των ποσοτικών και ποιοτικών στόχων που θέτει η νομοθεσία.
Άρθρο 4Α παρ 11 :
Δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης με υπέρβαση έως 10% του προβλεπόμενου κόστους και κατόπιν εγκρίσεως του ΕΟΑΝ. Πρόκειται για παρέμβαση στην οικονομική λειτουργία του Συστήματος, με συνέπεια την πρόκληση καθυστερήσεων στη λήψη αποφάσεων και στην υλοποίηση δράσεων που μέχρι τώρα έχουν βοηθήσει αποτελεσματικά την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Θα πρέπει να υπάρξει κλιμάκωση ανάλογα με το μέγεθος του Συστήματος και τις απαιτήσεις του κάθε συγκεκριμένου ρεύματος αποβλήτων. Ο ΕΟΑΝ οφείλει μόνο να ενημερώνεται για τις δράσεις των ΣΕΔ, δυνατότητα που ήδη προβλέπεται, μέσω της ετήσιας απολογιστικής έκθεσης που όλα τα ΣΕΔ υποχρεούνται να υποβάλλουν.
Άρθρο 4Α παρ. 13 :
Η προσπάθεια ελέγχου του διοικητικού κόστους (με πλαφόν 10% επί των ετήσιων εισφορών) προκειμένου να μη γίνεται καταχρηστική χρήση των εσόδων από εισφορές και τα έσοδα από εισφορές να υποστηρίζουν δράσεις διαχείρισης των αποβλήτων, όπως ισχυρίζεται ο ΕΟΑΝ, αφορά σε μία ευθεία παρέμβαση του ΕΟΑΝ στη λειτουργία των ΣΕΔ και η παραπάνω αιτιολογία δεν ευσταθεί για τους εξής λόγους:
– μια ανώνυμη εταιρεία ειδικού σκοπού, ως προς την ορθή και χρηστή διαχείριση των εσόδων της εν γένει (εισφορών και άλλων) δίνει λόγο στους μετόχους της και κατ΄επέκταση στους παραγωγούς που συμβάλλονται μαζί της και καταβάλλουν εισφορές προς εκπλήρωση των αμοιβαίων υποχρεώσεών τους. Αυτοί δικαιούνται να γνωρίζουν τον τρόπο που ξοδεύονται τα χρήματά τους και να ασκούν έλεγχο νομιμότητας και σκοπιμότητας για την κάθε δαπάνη του ΣΕΔ στο οποίο είναι μέτοχοι ή συμβεβλημένοι.
– η οριζόντια επιβολή ποσόστωσης δεν επιλύει το πρόβλημα, αντίθετα δημιουργεί αδικίες και ανισότητες με δυσμενή αποτελέσματα ακόμα και για τη στοιχειώδη λειτουργία του (ενοίκια, κοινόχρηστα, ΔΕΚΟ, διοικητικό και διευθυντικό προσωπικό, αναλώσιμα, τηλέφωνα, ιστοσελίδα, κλπ.)
– κάθε ΣΕΔ λειτουργεί με βάση έναν ήδη εγκεκριμένο φάκελο μελέτης, στον οποίο περιγράφονται αναλυτικά, μεταξύ των άλλων και τα αναμενόμενα διοικητικά κόστη του Συστήματος. Αυτό αντίκειται πλήρως στην αρχή της εύλογης εμπιστοσύνης του διοικούμενου, καθώς το ΣΕΔ καλείται να λειτουργήσει με όρους ριζικά διαφορετικούς από αυτούς με τους οποίους εγκρίθηκε.
– Επισημαίνεται επίσης, ότι τέτοιου είδους ρυθμίσεις (πλαφόν στο διοικητικό κόστος και στα σχηματιζόμενα αποθεματικά) δεν υφίστανται ούτε στην ισχύουσα ούτε όμως και στην υπό διαμόρφωση Κοινοτική Νομοθεσία.
– Ειδικά για το δικό μας σύστημα (COMBATT), με ετήσιες εισφορές μεταξύ 250 και 350 χιλιάδων ευρώ και με αμιγώς διοικητική δραστηριότητα, η εφαρμογή της διάταξης θα σήμαινε νομοτελειακά το οριστικό κλείσιμό του, καθώς κανένα ΣΣΕΔ δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει με ετήσια έξοδα 25 ή 35 χιλιάδων ευρώ.
Προτείνεται κατά συνέπεια η απαλοιφή του πλαφόν.
Άρθρο 4Α παρ. 14 :
Προτείνεται η μείωση των αποθεματικών ως μια προσπάθεια μεσοπρόθεσμου εξορθολογισμού τους και με σκοπό την τόνωση της αγοράς, καθώς θεωρείται ότι δεν δικαιολογείται η κατοχή τόσο μεγάλων αποθεματικών σε επιχειρήσεις που πρέπει να έχουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.
Η αιτιολόγηση δεν έχει έρεισμα καθώς τα αποθεματικά σχηματίζονται προκειμένου να καλύψουν το κόστος της ανακύκλωσης των ιστορικών αποβλήτων, για την αντιμετώπιση έκτακτων γεγονότων που έχουν να κάνουν με τη διακύμανση των τιμών και για την κάλυψη τυχόν ζημιών των ΣΕΔ, ενώ οι μόνοι που θα ήταν αρμόδιοι να αντιδράσουν είναι οι υπόχρεοι παραγωγοί,ως μέτοχοι και μέλη των Γενικών Συνελεύσεων των ΣΕΔ και όχι ο ΕΟΑΝ ή το κράτος. Η ύπαρξη δε αποθεματικού συνιστά απόδειξη της ορθής και χρηστής διαχείρισης των εισφορών των παραγωγών. Καθίσταται ακόμη σαφές ότι δεν πρόκειται να τονωθεί η αγορά με οριζόντιες απαγορεύσεις, ενώ μια τέτοια θεώρηση παραβλέπει ότι η παραμονή των αποθεματικών σε καταθετικούς λογαριασμούς σε τράπεζες ενισχύει την παροχή ρευστότητας στην αγορά.
Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί, ότι λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, η οποία πλήττει, μεταξύ άλλων και όλους τους υπόχρεους παραγωγούς, η καταβολή των εισφορών (οι οποίες αποτελούν – και σύμφωνα με το Νόμο – το μοναδικό έσοδο των ΣΕΔ) γίνεται όλο και πιο δυσχερής και βαίνει μειούμενη, λόγω και της αντίστοιχης μείωσης των πωλούμενων αγαθών. Προς αυτήν την κατεύθυνση, αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τα ΣΕΔ η δημιουργία μιας δικλείδας ασφαλείας, μέσω της σώρευσης ενός αποθεματικού, το οποίο είναι δυνατόν να καλύψει ζημιές επόμενων χρήσεων. Θα πρέπει εδώ να τονιστεί, ότι τα κόστη λειτουργίας κάθε συστήματος (διοικητικό κόστος, έξοδα προβολής και εαυσθητοποίησης, επιδότηση συλλογής όπου απαιτείται, κλπ) αποτελούν ανελαστικά έξοδα, με την έννοια ότι θα πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμα τα αντίστοιχα ποσά, προκειμένου κάθε ΣΕΔ να μπορεί να συνεχίσει απρόσκοπτα τη λειτουργία του.
Σαφώς, θα μπορούσε να προταθεί η χρήση μέρους του αποθεματικού σε δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού, καμπάνιες διαφήμισης, λειτουργία εκπαιδευτικών διαδραστικών κέντρων ανακύκλωσης κ.λπ., γεγονός όμως που θα μπορούσε να γίνεται ad hoc, σε συνεννόηση με τον ΕΟΑΝ, ή στο πλαίσιο της εξέτασης από τον ΕΟΑΝ της ετήσιας απολογιστικής έκθεσης που προβλέπει ο Νόμος.
Κατά συνέπεια, προτείνεται είτε η απαλοιφή της σχετικής διάταξης.
• Άρθρο 4Α, παρ. 1 : Με την ως άνω διάταξη επί του αρχικού σχεδίου νόμου, ορθώς εγκαταλείπετο η εσφαλμένη ερμηνεία που ο ΕΟΑΝ επίσημα δια σχετικού εγγράφου του, έδιδε και δια της οποίας, παρείχετο η δυνατότητα να συμμετέχουν παραγωγοί παράλληλα σε περισσότερα του ενός ΣΣΕΔ. Είναι λοιπόν προς την σωστή κατεύθυνση η συγκεκριμένη ρύθμιση.
Υπό αίρεση και με γενικεύσεις όμως (… με την επιφύλαξη ειδικότερων ορισμών… όπως επ’ ακριβώς αναφέρεται), δεν δύναται να υφίσταται η εν λόγω διάταξη και ως εκ τούτου η εν λόγω γενική και αόριστη αναφορά που εμπεριέχεται στην διάταξη, θα πρέπει είτε να απαλειφθεί είτε να συγκεκριμενοποιηθεί.
• Αρθρο 4Α παρ. 2. : Η συγκεκριμένη νέα διάταξη, χρήζει κατά την άποψή μας περαιτέρω αναδιατύπωσης, με την προσθήκη πως στην μετοχική σύνθεση των ΣΣΕΔ συμμετέχουν, άμεσα και προσωπικά οι παραγωγοί ή οι διαχειριστές και όχι μέσω τρίτων που λειτουργούν κατ’ εξουσιοδότηση του παραγωγού, διότι παρατηρείται το φαινόμενο, να αδειοδοτούνται και να λειτουργούν ΣΣΕΔ στα οποία μετέχουν και ο παραγωγός και παράλληλα και τρίτοι που αυτός εξουσιοδοτεί να μετέχουν για λογαριασμό του, χωρίς να έχουν καμία απολύτως σχέση με τα διαχειριζόμενα απόβλητα.
• Αρθρο 4Α παρ. 3. : Είναι ορθή η διάταξη, διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο τίθεται τέλος στα φαινόμενα τα εν λόγω πρόσωπα με τις συγκεκριμένες ιδιότητες, να δημιουργούν εμπόδια και να προβαίνουν σε ενέργειες οι οποίες οδηγούν σε στρεβλώσεις και νόθευση του ανταγωνισμού, όπως εντόπισε και η έκθεση ελέγχου στον ΕΟΑΝ, του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (ΓΕΔΔ).
Εξίσου ορθή για τους αυτούς λόγους, είναι η επέκταση της απαγόρευσης κατά την παράγραφο 5 του ιδίου άρθρου σε σύζυγο, στα αναφερόμενα συγγενικά πρόσωπα και στα παρένθετα πρόσωπα.
• Αρθρο 4Α παρ. 4 περίπτωση α. : Η ανωτέρω αναφορά της νέας διάταξης θα πρέπει να αναμορφωθεί, καθόσον η διαδικασία κήρυξης σε πτώχευση κινείται με την κατάθεση της σχετικής αίτησης, (ανεξαρτήτου βασιμότητας) και μόνο, οπότε δεν μπορεί η υποβολή τέτοιας αίτησης, να αποτελεί κώλυμα συμμετοχής – λειτουργίας ΣΣΕΔ.
• Αρθρο 4Α παρ. 4 περίπτωση β. : Η νέα διάταξη καλύπτει ένα βασικότατο υφιστάμενο κενό. Θεωρούμε όμως, ότι ως κώλυμα αντί μόνον της αμετάκλητης καταδικαστικής ποινικής αποφάσεως, θα πρέπει να τεθεί και η πράξη βεβαίωσης παράβασης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, προερχόμενη από σχετική έκθεση ελέγχου των αρμοδίων ελεγκτικών αρχών. Και τούτο διότι, παρατηρούνται κατά κόρον φαινόμενα διαπιστωμένων βαρύτατων περιβαλλοντικών παραβάσεων να μένουν ατιμώρητα από τα αρμόδια ποινικά δικαστήρια, διότι το Δημόσιο δια των αρμοδίων οργάνων του, δεν παρίσταται ως Πολιτική Αγωγή, με αποτέλεσμα οι κατηγορίες να μένου ανυποστήρικτες.
• Άρθρο 4Α παρ 5 : Η αναφορά της νέας διάταξη για τα «διευθυντικά στελέχη» είναι αόριστη και θα πρέπει, προς αποφυγή παρερμηνειών, να διευκρινίζεται περαιτέρω με σαφήνεια, ποια ακριβώς πρόσωπα που κατέχουν συγκεκριμένες ιδιότητες θεωρούνται ως τέτοια.
• Άρθρο 4Α παρ. 6 : Η δυνητική συμμετοχή του ΕΟΑΝ στη μετοχική σύνθεση των ΣΣΕΔ, δημιουργεί μια νομικά ανώμαλη κατάσταση, όπου η εποπτεύουσα – ρυθμιστική αρχή, θα είναι και ελεγκτής και ελεγχόμενος ως μετέχων στη μετοχική σύνθεση ΣΣΕΔ. Επιπλέον, η διάταξη για την αυτοδίκαιη μεταβίβαση των μετοχών και μάλιστα άνευ ανταλλάγματος, ελέγχεται ως προς τη νομιμότητά της, καθώς είναι αντίθετη προς το ισχύον δίκαιο περί εταιρειών .
• Άρθρο 4Α παρ.7 : Η διάταξη, ουσιαστικά ακυρώνει τη λειτουργία των ΣΣΕΔ. Η απαγόρευση εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης, είναι αντίθετη ως προς τη φύση και τη λειτουργία των ΣΣΕΔ. Η διάταξη, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το Κοινοτικό Δίκαιο, είναι δε σε αντίφαση με άλλες διατάξεις του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου, καθίσταται δε και περιβαλλοντικά επικίνδυνη. Είναι σαφές ότι, τα ΣΣΕΔ θα πρέπει να πραγματοποιούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης, καθόσον συγκεκριμένα, οι εργασίες συλλογής-μεταφοράς του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών οχημάτων και βιομηχανίας, που κατόπιν σχετικής νομίμου αδειοδοτήσεως που χορηγήθηκε το πρώτον το 2004 και ανανεώνεται έκτοτε, εκτελεί με απόλυτα ορθό και υπεύθυνο τρόπο το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ.
Αποτελεί επιβεβλημένο έργο και η μη εκτέλεση του, και η απαγόρευσή του μέσω της παρούσας νέας διάταξης είναι επικίνδυνη . Και τούτο με το δεδομένο ότι, η μέγιστη πλειοψηφία του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών και δη τα 2/3 αυτού, είτε δεν συλλέγεται, είτε δεν συλλέγεται νόμιμα και διαχειρίζεται παράνομα, με τεράστιες επιπτώσεις για το περιβάλλον.
Σε σχέση δε με το επιχειρηματικό ενδιαφέρον, θα πρέπει να τεθούν ειδικά κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία θα κρίνεται η ύπαρξη ή μη επιχειρηματικού ενδιαφέροντος σε όλες τις περιοχές της επικράτειας . Άλλωστε, με δεδομένο το γεγονός ότι σε ορισμένα ρεύματα προϊόντων δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι της εναλλακτικής διαχείρισης και είναι επιβεβλημένη η διενέργεια εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης από τα ΣΣΕΔ.
Απαρέγκλιτη επιδίωξη της Πολιτείας πρέπει να είναι, η διασφάλιση της νόμιμης συλλογής του τοξικού αποβλήτου των συσσωρευτών. Οτιδήποτε άλλο, θέτει εμπόδια στην επίτευξη του στόχου της νόμιμης συλλογής του συνόλου του παραγόμενου αποβλήτου, δεν προσφέρει τις οφειλόμενες υπηρεσίες προς το περιβάλλον, που συνίστανται στην προστασία του και στην πρόληψη της ρύπανσης και εύλογα δημιουργεί τις αντίστοιχες ευθύνες.
• Άρθρο 4Α παρ 14 : Επιχειρείται η περιστολή των ειδικών αποθεματικών των ΣΣΕΔ και μάλιστα με οριζόντια αντίληψη, άνευ δηλαδή λήψης υπόψη ουδεμίας παραμέτρου, είτε οικονομικής, είτε παραγόμενου έργου, είτε ιδιαιτεροτήτων διαχειριζόμενου αποβλήτου και χαρακτηρισμού του σε επικίνδυνο ή μη κ.λ.π.
Ειδικότερα και όσον αφορά το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ, που διαχειρίζεται τοξικό – επικίνδυνο απόβλητο, βάσει των ετήσιων εισφορών του έτους 2015, η περιστολή του αποθεματικού του θα αγγίξει το 97% αυτού. Με δεδομένη τη συρρίκνωση της αγοράς που υφιστάμεθα τα τελευταία έτη γίνεται κατανοητό πως η για άλλη μια φορά οριζόντια αντιμετώπιση των ΣΣΕΔ οδηγεί άλλα από αυτά σε συρρίκνωση και άλλα σε παύση των εργασιών τους.
• Άρθρο 4Α παρ. 15 : Η διάταξη είναι πολύ ασαφής, διότι δεν περιγράφει τα μέσα με τα οποία τα ΣΣΕΔ θα εξαντλούν την υποχρέωση αυτή.
• Άρθρο 4Β παρ. 3 : Με τον αναφερόμενο στην παρ. 13 του άρθρου 4Α δραστικό περιορισμό του διοικητικού κόστους, το οποίο κατά την νέα διάταξη δεν μπορεί να ξεπερνά το 10% των εσόδων από εισφορές του ΣΣΕΔ και με το δεδομένο πως ως διοικητικό κόστος θεωρείται, το αναφερόμενο κόστος μισθοδοσίας, η αποζημίωση μελών του ΔΣ, τα ενοίκια και τα κοινόχρηστα, τα αναλώσιμα και τα έξοδα υποδοχής και φιλοξενίας, καθώς και τα έξοδα υπηρεσιών, όπου ενδεικτικά και ουχί περιοριστικά αναφέρονται κάποιες εξ αυτών (…όπως οι υπηρεσίες λογιστικής υποστήριξης, οι νομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες, η φύλαξη και ο καθαρισμός…). Το προβλεπόμενο στην νέα διάταξη ποσοστό του 10% είναι σίγουρο ότι δεν θα επαρκεί και για την κάλυψη των προαναφερομένων . Επί του πρακτέου το ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ, καλείται να προβεί στην κάλυψη των ανωτέρω, με το ποσό των 22.000 ευρώ.
Εκ των ανωτέρω προκύπτει πως η αντιμετώπιση των περιστολών με την λογική που αναφέρει η νέα διάταξη, οδηγεί σε παύση λειτουργίας του ΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ, μια που δεν στηρίζει την λειτουργία του, ούτε σε στοιχεία που αποτυπώνονται στον ισολογισμό του με διάφορα λογιστικά «τρυκ», ούτε σε «δανεισμό» εργαζομένων από επιχείρηση που συμμετέχει στο ΣΣΕΔ και έχει κομβικό ρόλο σ’ αυτό, ούτε βασίζεται σε «δωρεάν» εργασιακή απασχόληση, ούτε στεγάζεται σε χώρους που του έχουν παραχωρηθεί «δωρεάν», αλλά αντιθέτως επιτελεί με την μέγιστη δυνατή υπευθυνότητα τον οργανωτικό και καταγραφικό του ρόλο.
Η μνεία της νέας διάταξης περί αποκλίσεων από το ποσοστό του 10% κατόπιν ειδικής αιτιολόγησης και σχετικής απόφασης του ΔΣ του ΕΟΑΝ, δεν δύναται επ’ ουδενί να συμβάλει στην άρση της απαγορευτικής για την λειτουργία του ΣΣΕΔ ΣΥΔΕΣΥΣ περιστολής του λειτουργικού κόστους.
Πιστεύω ότι οι χρεώσεις των συστημάτων πρέπει να είναι οι ίδιες για τα αντίστοιχα απόβλητα και να μην διαφέρουν από σύστημα σε σύστημα .
Ως Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ανακυκλωτών Μεταλλικών Απορριμμάτων, θα θέλαμε να εκφράσουμε τη σύμφωνη γνώμη μας σχετικά με την τροποποίηση του 2939/2001, η οποία επιφέρει ξεκάθαρες ρυθμίσεις και διατάξεις αναφορικά με τη λειτουργία των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ).
Η ανακύκλωση, όπως είναι γνωστό στους εμπλεκόμενους με τον κλάδο αυτό, διεξάγεται από τις μικρομεσαίες κυρίως εταιρείες ανακύκλωσης και όχι από τα ΣΕΔ. Δυστυχώς όμως – συχνά μέσα στη 12ετή λειτουργία των ΣΕΔ, οι εταιρείες ανακύκλωσης έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με την εκμετάλλευση από ορισμένα ΣΕΔ της δεσπόζουσας θέσης που κατέχουν στην αγορά, γεγονός το οποίο εκφράζεται μέχρι και σήμερα μέσω επιλεκτικών συνεργασιών και ως εκ τούτου δημιουργίας αθέμιτου ανταγωνισμού.
Η θέση του Συνδέσμου μας τα τελευταία χρόνια σχετικά με τα ΣΕΔ αναφέρει αυτό που η τροποποίηση του 2939/2001 προσπαθεί να πετύχει και πιο συγκεκριμένα: Διαφάνεια στον τρόπο λειτουργίας των Συστημάτων, ώστε να αποφεύγονται αντιπαλότητες, μονοπωλιακές λειτουργίες και κατάργηση του ελεύθερου ανταγωνισμού.
Διαπιστώνεται πρώτη φορά μετά το 15ετή σχεδιασμό, η πολιτική βούληση να δοθεί λύση σε ζητήματα που χρονίζουν. Τα υπέρογκα αποθεματικά, οι επιλεκτικές συνεργασίες, τα άγνωστα Διοικητικά Συμβούλια, οι χρηματικές εισφορές των παραγωγών που άλλα ΣΕΔ ομολογούν ότι λαμβάνουν και άλλα ότι δεν λαμβάνουν, οι επιδοτήσεις προς τις εταιρείες ανακύκλωσης που άλλοτε δίνονται και άλλοτε όχι και τέλος οι καμπάνιες ευαισθητοποίησης του κοινού που ποτέ δεν είδαμε, επιτέλους πρόκειται να ξεκαθαρίσουν με διαφάνεια και να ελεγχθούν από τον αρμόδιο φορέα που είναι ο ΕΟΑΝ. Το κυριότερο όλων όμως, που με το παρόν σχέδιο νόμου δρομολογείται προς εξυγίανση, είναι η διαχείριση της εισφοράς ανακύκλωσης, η οποία ενώ πληρώνεται από τον Έλληνα καταναλωτή και θα έπρεπε να αποτελεί δημόσιο πόρο, μέχρι σήμερα διαχειρίζεται από ιδιωτικές εταιρείες (ΣΕΔ) εν κρυπτώ.
Τέλος, η διόρθωση που θα θέλαμε να προτείνουμε (αν και γίνεται αντιληπτό ότι ο τελικός νόμος θα έχει συντακτικές διορθώσεις) αφορά το άρθρο 4Β, παράγραφος 4.ζ. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να εκφραστεί ορθότερα ότι στην διάθεση του κοινού θα τίθενται πληροφορίες που αφορούν και τις επιχειρήσεις διαχείρισης αποβλήτων που συνεργάζονται με ΣΣΕΔ ή ΑΣΕΔ, διότι έτσι όπως εκφράζεται στο παρόν σχέδιο νόμου παρερμηνεύεται ότι οι επιχειρήσεις διαχείρισης αποβλήτων καταβάλλουν χρηματικές εισφορές στο ΣΣΕΔ.
ΑΡΘΡΟ 4Α Παρ. 9,10,11:
Δεν γίνεται καμία αναφορά στις συγκεκριμένες παραγράφους, όπως σχεδόν σε ολόκληρο το Νομοσχέδιο, για τους χρόνους έγκρισης από μέρους του ΕΟΑΝ, ενώ αντίθετα τίθενται ασφυκτικά περιθώρια χρόνου υλοποίησης εκ μέρους των ΣΕΔ. Αυτό θα έχει σοβαρά προβλήματα στην αποτελεσματική λειτουργία των ΣΕΔ και στην υλοποίηση των στόχων.
Δεν είναι δυνατόν ένας προσαρμοσμένος και εξειδικευμένος στις ανάγκες του ΣΕΔ κανονισμός, να προσαρμόζεται στον γενικό Πρότυπο Κανονισμό Προμηθειών του ΕΟΑΝ περιμένοντας μέχρι να λάβει έγκριση.
Παράλληλα δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε έγκριση από τον ΕΟΑΝ τον Μάιο ή Ιούνιο ενός προγράμματος ευαισθητοποίησης που ξεκινάει τον Ιανουάριο κάθε χρόνου.
Η υλοποίηση ενός προκαθορισμένου και κοστολογημένου προγράμματος ευαισθητοποίησης μπορεί να ανατραπεί κατά τη διάρκεια του χρόνου με την υποχρεωτική συμμετοχή του ΣΕΔ σε κοινές ενημερωτικές δράσεις του ΕΟΑΝ, χωρίς μάλιστα να αναφέρεται το μερίδιο συμμετοχής του ΣΕΔ.
Να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει επίσημη έγκριση των ετήσιων εκθέσεων που υποβάλλονται στον ΕΟΑΝ.
ΑΡΘΡΟ 4Α Παρ. 13:
Η μείωση του διοικητικού κόστους στο 10% των εσόδων του ΣΕΔ και μάλιστα από 1/1/2017 είναι απλά ανέφικτη. Ο λόγος είναι ότι το ποσοστό εξόδων είναι συνάρτηση κυρίως των εσόδων και λιγότερο των εξόδων. Όταν τα έσοδα του ΣΕΔ ήταν 2,7 εκατομμύρια ευρώ τα διοικητικά έξοδα ήταν 7,5% πολύ κάτω από το όριο που θέτει το νομοσχέδιο. Τα τελευταία χρόνια τα έσοδα έχουν μειωθεί κατά 44% και παρά το γεγονός ότι η ΑΦΗΣ έχει διατηρήσει τα διοικητικά της έξοδα στα ίδια ή και χαμηλότερα επίπεδα, το ποσοστό των διοικητικών εξόδων φθάνει το 17% με 18%. Σε περαιτέρω ενδεχόμενη μείωση των εσόδων το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί ανεξαρτήτως μειώσεων του κόστους, συμπεριλαμβανομένων και μειώσεων προσωπικού από 3 άτομα σε 2 .
ΑΡΘΡΟ 4Α Παρ. 14:
Η μείωση του αποθεματικού στο 35% των εσόδων της ΑΦΗΣ, ήτοι περίπου στα € 500.000 θα οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία της εταιρείας. Από το ισοζύγιο πελατών και μόνο (ανείσπρακτες οφειλές και καθυστερήσεις πληρωμών) το οφειλόμενο ποσό εμφανίζεται στα € 1.023.000, υπερδιπλάσιο του προτεινόμενου αποθεματικού. Συνεπώς θα υπάρχει άνοιγμα κατά € 500.000 το οποίο θα πρέπει να
καλυφθεί είτε από αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου κατά 233% είτε με αύξηση των εισφορών. Η πρώτη εναλλακτική είναι μάλλον απίθανη, για ευνόητους λόγους, ενώ η δεύτερη θα είχε σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις.
Να σημειωθεί ότι η ΑΦΗΣ «έχτισε» διαχρονικά το αποθεματικό που έχει σήμερα, με ορθή και επίπονη οικονομική διαχείριση (πάγωμα μισθών, μείωση κόστους σε όλες ανεξαιρέτως τις κατηγορίες εξόδων, ακόμη και αλλαγές εταιρικής πολιτικής) με μοναδικό και αποκλειστικό στόχο την επίτευξη των μελλοντικών στόχων συλλογής και ανακύκλωσης. Παρά το γεγονός της μείωσης εσόδων κατά 44% την τελευταία εξαετία, αντίστοιχες μειώσεις έγιναν και στα έξοδα με αποτέλεσμα το υπάρχον αποθεματικό να είναι κατά 2 εκατομμύρια υψηλότερο από το εγκεκριμένο Επιχειρησιακό Σχέδιο. Με το Νομοσχέδιο αυτό ουσιαστικά «τιμωρείται» η ΑΦΗΣ για τη σωστή διαχείριση των Οικονομικών της.
Το ΣΕΔ καλείται εντός 4 μηνών να «αξιοποιήσει» ένα ποσό έχτιζε επί 11 χρόνια ή απλά να το «μοιράσει» σύμφωνα με τους όρους που καθορίζει ο ΕΟΑΝ.
Σε περίπτωση μάλιστα μη επίτευξης της μείωσης, το ποσό αυτό περιέρχεται στον ΕΟΑΝ, ο οποίος είναι και υπεύθυνος για το πρόγραμμα μείωσης, προκειμένου να το αξιοποιήσει για λογαριασμό του ΣΕΔ.
Το νομοσχέδιο δηλαδή θεωρεί ότι ο σχετικά νεοσύστατος, από πλευράς προσωπικού, ΕΟΑΝ μπορεί να εκπονήσει καλύτερα προγράμματα από το εξειδικευμένο, έμπειρο και κατά γενική ομολογία πετυχημένο ΣΕΔ στην 11ετή πορεία του. Να θεωρήσουμε ταυτόχρονα ότι αναλαμβάνει και την «ευθύνη παραγωγού» όπως ορίζεται τόσο από την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία όσο και από την Ελληνική;
ΑΡΘΡΟ 4Α Παρ. 16:
Στην παράγραφο αυτή ο ΕΟΑΝ φαίνεται ότι υποκαθιστά το ΣΕΔ σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων του. Και μάλιστα θα λαμβάνει και τις αντίστοιχες εισφορές για
τις ποσότητες που υπολείπονται των στόχων. Από τη στιγμή που ο ΕΟΑΝ θα διαχειρίζεται μέρος των εισφορών και τα αντίστοιχα προγράμματα για την επίτευξη των στόχων, ποιος θα θεωρείται υπεύθυνος για την μη επίτευξη του συνολικού στόχου; Ο ΕΟΑΝ ή το ΣΕΔ; Να υποθέσουμε ότι ο ΕΟΑΝ μετατρέπεται σε ένα ακόμη ΣΕΔ και αναλαμβάνει και την «διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού;»
Εδώ πάλι το νομοσχέδιο θεωρεί ότι ο σχετικά νεοσύστατος ΕΟΑΝ μπορεί να εκπονήσει καλύτερα προγράμματα από το εξειδικευμένο, έμπειρο και κατά γενική ομολογία πετυχημένο ΣΕΔ.
Τέλος το Νομοσχέδιο αποτελεί αντικίνητρο για το ΣΕΔ να θέτει υψηλούς στόχους ανακύκλωσης και θα αρκείται στο ελάχιστο μίνιμουμ όταν υποβάλλει την ετήσια Έκθεση.
4 α,14. Το ειδικό αποθεματικό των ΣΕΔ διαμορφώνεται κατά το Ν. 3220/2004 του κώδικα φορολογίας. Δεν μπορεί να τεθεί ο περιορισμός του 35% επί των συνολικών ετήσιων εισφορών του προηγούμενου έτους, ειδικώς όταν πρόκειται για Α.Ε. Επίσης δεν είναι συμβατό με τις λοιπές διατάξεις της νομοθεσίας να προσαρμόζεται το αποθεματικό σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που θα θέτει ο ΕΟΑΝ. Σε περίπτωση που τεθεί σε ισχύ η παραπάνω διάταξη, τα Συστήματα πιθανώς να οδηγηθούν στην δημιουργία ζημιογόνων Ισολογισμών προκειμένου να καλύψουν την υποχρεωτική μείωση του αποθεματικού. Τα αρνητικά αποτελέσματα σε ένα Ισολογισμό εταιρείας, ωστόσο, δεν συνιστούν υγιή οικονομική εικόνα και βιωσιμότητα ενός νομικού προσώπου.
4. α 6 – Μετοχές προς ΕΟΑΝ – Η συγκεκριμένη διάταξη θα πρέπει να αναληφθεί
Στο νέο Άρθρο 4 β, 3,α,αα) «… κόστος των εργασιών χωριστής συλλογής … λαμβανομένων υπόψη των εσόδων από την επαναχρησιμοποίηση ή τις πωλήσεις δευτερογενών πρώτων υλών.»
Σχόλιο
Αυτό αντιβαίνει με τον «μη εμπορικό χαρακτήρα» των Συστημάτων. Στα ΣΕΔ δεν επιτρέπονται οι πωλήσεις. Επίσης δεν επιτρέπονται έσοδα από την επαναχρησιμοποίηση ή από την πώληση δευτερογενών πρώτων υλών. Τα έσοδα αυτά ανήκουν κυρίως στους Ανακυκλωτές. Πρέπει το άρθρο να διαμορφωθεί.
Πιθανώς η διάταξη επιδιώκει να διατυπώσει ότι, για τον προσδιορισμό του «κόστους ανακύκλωσης» που πληρώνουν τα ΣΕΔ στον Ανακυκλωτή, κατά τη διαπραγμάτευση της τιμής ή κατά την κατάρτιση Σύμβασης συνεργασίας, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το όφελος του Ανακυκλωτή από την πώληση δευτερογενών πρώτων υλών.
4β, 3.γ) «Τα ΣΣΕΔ στο πλαίσιο του προσδιορισμού της χρηματικής εισφοράς μεριμνούν για την δημιουργία κινήτρων για τον οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων»
Σχόλιο
Το παραπάνω είναι εντελώς άτοπο και πρέπει να αφαιρεθεί διότι : τα ΣΕΔ δεν εμπλέκονται στο στάδιο σχεδιασμού των προϊόντων. Το αντικείμενο των ΣΕΔ αφορά τα απόβλητα των προϊόντων και τη διαχείρισή των. Και κυρίως ο σχεδιασμός προϊόντων δεν μπορεί να εμπλέκεται με την «χρηματική εισφορά» που ορίζουν τα ΣΕΔ
Αν το νόημα της παραπάνω διατύπωσης της διάταξης υποκρύπτει δυνατότητα (παράθυρο) επιβολής μειωμένης χρηματικής εισφοράς από τα ΣΕΔ σε ορισμένους συμμετέχοντες που τυχόν διαθέτουν περισσότερο οικολογικά προϊόντα από άλλους, αυτό θα δημιουργήσει αντιδικίες και πλήττεται έτσι το ομοιόμορφο της «χρηματικής εισφοράς». Αλλά ούτε μπορεί να ελεγχθεί από τα ΣΕΔ ο οικολογικός σχεδιασμός ενός προϊόντος ώστε να παρέχει το κίνητρο. Ποιός θα πιστοποιεί αρμοδίως ότι είναι οικολογικό ένα προϊόν για να παράσχεις κίνητρο; Και τί ορίζεται ως «κίνητρο»; Όλοι στην αγορά, ονομάζουν τα προϊόντα τους οικολογικά, συνεπώς θα απαιτούν διακριτική μεταχείριση, απαλλαγή των υποχρεώσεων τους ή ανταλλάγματα;
Σε κάθε περίπτωση, καμία σχέση και αρμοδιότητα δεν έχουν τα ΣΕΔ κατά τον προσδιορισμό της «χρηματικής εισφοράς», να μεριμνούν για την δημιουργία κινήτρων για τον οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων.
11. «Η υπέρβαση έως 10% του προβλεπόμενου κόστους για τα ΣΕΔ»,
πρέπει να τεθεί τουλάχιστον στο ποσό 15% για την διευκόλυνση λειτουργίας των Συστημάτων.
13. Το Διοικητικό Κόστος των ΣΕΔ δεν είναι εφικτό να αποτελεί το 10% των εσόδων από εισφορές που προβλέπουν οι νέες διατάξεις.
Η λειτουργία των Συστημάτων μέχρι σήμερα έχει αποδείξει ότι το Διοικητικό Κόστος αποτελεί περίπου το 25% και πλέον των εσόδων. Συνεπώς το ποσό αυτό πρέπει να τεθεί πιο ελαστικά δεδομένου ότι τα ΣΕΔ εμφανίζουν σημαντικές δαπάνες έκτακτες και τακτικές για τη Διαχείριση Αποβλήτων και για την επίτευξη των στόχων.
16. Θα πρέπει να προβλέπεται επιστροφή του καταβεβλημένου Μετοχικού Κεφαλαίου στους μετόχους.
Αρθρο 4Α παρ.2, περ. β:
Η ανάμειξη των ΟΤΑ στη διαχείριση της ευθύνης του παραγωγού έρχεται σε αντίφαση με την αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Οι τοπικές αρχές έχουν σπουδαίο ρόλο στην εναλλακτική διαχείριση, ωστόσο ο ρόλος τους θα πρέπει να είναι σαφής και να μην συγχέεται με αυτόν του παραγωγού.
Η προτεινόμενη ρύθμιση, έστω και θεωρητικά, δίνει τη δυνατότητα στους ΟΤΑ να οργανώσουν ακόμη και μόνοι τους σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης, κάτι που πέραν των πρακτικών ζητημάτων (έλλειψη πόρων, διαδικασιών και τεχνογνωσίας) είναι ευθέως αντίθετο με την αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού.
Αρθρο 4Α παρ.6:
Η ρύθμιση είναι ασύμβατη με κατοχυρωμένα συνταγματικά δικαιώματα, καθώς εισάγει περιορισμό του δικαιώματος ατομικής περιουσίας και οικονομικής ελευθερίας (άρθρα 5, 17 Συντάγματος, άρθρο 1 πρόσθετου πρωτοκόλλου ΕΣΔΑ)
Οι δύο αυτές ομολογουμένως ασυνήθιστες ρυθμίσεις επιχειρούν να ρυθμίσουν θέματα α) διοίκησης ΑΕ β) εργασιακών σχέσεων με τρόπο ασύμβατο προς τις διατάξεις της εμπορικής και εργασιακής νομοθεσίας αντίστοιχα,
Αρθρο 4Α παρ.7:
Η γενική απαγόρευση εκτέλεσης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης από τα συστήματα γεννά το αυτονόητο ερώτημα: Πώς θα μπορούν τα συστήματα να αναθέτουν τις εργασίες σε τρίτους εάν δεν έχουν σχετική αρμοδιότητα; Η ρύθμιση θα πρέπει να αποσαφηνιστεί.
Αρθρο 4Α παρ.9:
Η διάταξη θα πρέπει να επανεξεταστεί. Είναι καταρχήν αναγκαίο να προβλεφθεί μία μεταβατικότητα στην εφαρμογή της ρύθμισης, δεδομένου ότι υπάρχει υποχρέωση των ΣΕΔ να υποβάλλουν για έγκριση τον Κανονισμό τους εντός 8μήνου από τη δημοσίευση του νόμου. Κατά τη μεταβατική περίοδο, μέχρι την έγκριση του κανονισμού τους, θα πρέπει τα ΣΕΔ να εφαρμόζουν τις διαδικασίες τους. Όσον αφορά την διαδικασία έγκρισης του κανονισμού των ΣΕΔ, θα πρέπει οπωσδήποτε να προβλέπεται χρονικός περιορισμός για τον ΕΟΑΝ. Από τη μέχρι σήμερα εμπειρία προκύπτει ότι έχουν παρατηρηθεί σοβαρές καθυστερήσεις στις διαδικασίες του ΕΟΑΝ .
Εξάλλου, ο προβλεπόμενος Πρότυπος Κανονισμός πρακτικώς δεν φαίνεται να μπορεί να εκδοθεί σε βραχύτερο χρονικό διάστημα, δεδομένου ότι ο ΕΟΑΝ θα κληθεί να συνθέσει τις διαφορές στην οργάνωση, τη δομή και τις διαδικασίες των συστημάτων.
Περαιτέρω η πρόβλεψη Πρότυπου Κανονισμού ενέχει τον κίνδυνο αυτός να προσαρμοστεί στα δεδομένα των δημοσίων διαγωνισμών, πράγμα που θα ήταν καταστροφικό για τη λειτουργία των ΣΕΔ καθώς θα συνεπαγόταν ανυπολόγιστες καθυστερήσεις, αδυναμία λειτουργίας και αύξηση του κόστους της εναλλακτικής διαχείρισης.
Αρθρο 4Α παρ.11:
Πρόκειται για μία ασυνήθιστη ρύθμιση, με την οποία επιχειρείται κατ’ ουσίαν η επίτευξη συνεργασίας μέσω καταναγκασμού των ΣΕΔ σε διεξαγωγή δράσεων.
Αρθρο 4Α παρ.13:
Το ποσοστό 10% είναι, με βάση τα δεδομένα της αγοράς, ιδιαίτερα χαμηλό καθώς ένα ρεαλιστικό μέσο κόστος διοικητικής λειτουργίας δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο του 15%. Επιπλέον το γεγονός ότι το όριο αυτό αποτελεί συνάρτηση των εσόδων σημαίνει ότι σε περίοδο οικονομικής κρίσης τα ΣΕΔ καλούνται να λειτουργήσουν με ένα πολύ χαμηλό κόστος λειτουργίας και να βρεθούν αντιμέτωπα με κυρώσεις σε περίπτωση υπέρβασης.
Σε νομικό επίπεδο εκφράζουμε τις επιφυλάξεις μας για τη συμβατότητα της διάταξης με τις αρχές της οικονομικής ελευθερίας.
Επίσης σε ότι αφορά τις σχετικές αποφάσεις του ΕΟΑΝ για την έγκριση ή μη της υπέρβασης του 10% κατόπιν αιτήματος των ΣΣΕΔ, εδώ Θα πρέπει να προβλεφθούν α) τα γενικά, οριζόντια και αντικειμενικά κριτήρια τα οποία θα λαμβάνονται υπόψιν για την απόφαση του ΕΟΑΝ, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια στη λήψη των αποφάσεων β) προθεσμία εντός της οποίας ο ΕΟΑΝ υποχρεούται να εκδώσει απόφαση, σε περίπτωση παρέλευσης της οποίας να θεωρείται ότι το αίτημα εγκρίνεται.
Αρθρο 4Α παρ.14:
Και εδώ, όπως και στην περίπτωση της παρ. 13 θα πρέπει να τεθούν α) γενικά αντικειμενικά και οριζόντια κριτήρια τα οποία θα λαμβάνονται υπόψιν για την απόφαση του ΕΟΑΝ, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια. Για ποιους λόγους δικαιούται ένας φορέας να έχει αποθεματικά ανώτερα του 35% ενώ κάποιος άλλος όχι? β) προθεσμία εντός της οποίας ο ΕΟΑΝ υποχρεούται να εκδώσει απόφαση, σε περίπτωση παρέλευσης της οποίας να θεωρείται ότι το αίτημα εγκρίνεται. Επίσης θα πρέπει να τεθεί μεταβατική διάταξη για την προσαρμογή των ΣΕΔ, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη της 3ετίας.
Στο άρθρο 4 παράγραφος 7 αναφέρεται «Οι φορείς ΣΣΕΔ απαγορεύεται να εκτελούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης.» κάτι που αποτελεί παράδοξο όπως είναι διατυπωμένο.
2. Άρθρο 4
Το άρθρο 4Α που προτείνεται να προστεθεί στο άρθρο 4 του ν. 2939/2001 να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«Άρθρο 4Α- Ρυθμίσεις για τους Φορείς ΣΣΕΔ και ΑΣΕΔ
[…] 11. Στην έκθεση του φορέα ΣΣΕΔ της προηγουμένης παραγράφου περιλαμβάνεται, προς έγκριση από τον ΕΟΑΝ, αναλυτικό ετήσιο πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, το οποίο θα ικανοποιεί και τις ανάγκες πρόσβασης στην ενημέρωση ατόμων με αναπηρία και θα περιλαμβάνει τουλάχιστον τις δράσεις, το σκοπό, τα μέσα υλοποίησης και τον προϋπολογισμό του κόστους. Επιτρέπεται υπέρβαση του κόστους του προγράμματος μέχρι ποσοστού 10% επί του προϋπολογισμένου ποσού, εφόσον οφείλεται σε απρόβλεπτες δαπάνες. Ο E.O.AN. μπορεί με απόφασή του να υποχρεώσει τον φορέα ΣΣΕΔ, στην από κοινού διεξαγωγή ενημερωτικών δράσεων και προγραμμάτων ευαισθητοποίησης με άλλους φορείς ΣΣΕΔ, λαμβάνοντας υπόψη τις ενδεχόμενες συνέργειες ή επικαλύψεις με άλλα προγράμματα ενημέρωσης ή ευαισθητοποίησης».
Άρθρο 4, Παράγραφος 16 : Θα πρέπει να προβλέπεται η απόδοση του προϊόντος της εκκαθάρισης στον Ε.Ο.ΑΝ. μετά την επιστροφή του μετοχικού κεφαλαίου στους μετόχους – εταίρους του ΣΣΕΔ.
Άρθρο 4, Παράγραφος 14 : Η ύπαρξη αποθεματικού να λαμβάνεται υπ’ όψιν για την εκπλήρωση μελλοντικών αναγκών που θα προκύψουν καθώς και σε μελλοντικές επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να είναι μικρότερο από 100% των εισφορών, άλλως σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής εισφορών από υπόχρεους δίνει βιωσιμότητα μόνο 3-4 μηνών στα ΣΕΔ.
Άρθρο 4, Παράγραφος 13 : Τα ΣΕΔ είναι ιδιωτικές εταιρείες, συνεπώς δεν είναι δυνατόν να ενταχθούν σε καθεστώς δημοσίου. Σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία περί διευρυμένης ευθύνης παραγωγού τα ΣΕΔ δημιουργούνται από παραγωγούς οι οποίοι είναι ιδιώτες. Αυτό σημαίνει ότι οι πόροι των ΣΕΔ είναι ιδιωτικοί προοριζόμενοι από τους παραγωγούς για ανακύκλωση.
Τα ΣΕΔ, ως εκ του χαρακτήρα τους, αποτελούν εταιρείες παροχής υπηρεσιών εναλλακτικής διαχείρισης, όπως προβλέπονται βάσει της σχετικής νομοθεσίας αλλά και της εγκριτικής τους απόφασης. Η παροχή υπηρεσιών είναι κατ’ εξοχήν διοικητική ενέργεια και συνεπώς το διοικητικό κόστος μπορεί να φθάσει έως και στο 100%.
Ο ΕΟΑΝ έχει δυνατότητα ελέγχου του κόστους αυτού τόσο μέσω των εγκεκριμένων επιχειρησιακών σχεδίων των ΣΕΔ, όσο και μέσω των ετησίων εκθέσεων που υποβάλλονται. Πρέπει συνεπώς να πραγματοποιείται ουσιαστικός έλεγχος για τη ορθή χρήση των πόρων και όχι γενικές απαγορεύσεις, οι οποίες περισσότερο δημιουργούν σύγχυση παρά επιτυγχάνουν διαφανή λειτουργία.
Άρθρο 4, Παράγραφος 9 : Αν και αποτελεί ηπιότερη διατύπωση της προηγούμενης έκδοσης του σχεδίου νόμου, παρ όλα αυτά επί της αρχής είναι μη αποδεκτή η ένταξη των προμηθειών ιδιωτικών εταιρειών όπως τα ΣΕΔ σε λογική δημοσίων συμβάσεων και προμηθειών. Σε περίπτωση που τα ΣΕΔ κληθούν να εφαρμόσουν κανονισμούς προμηθειών της παραπάνω λογικής , θα δημιουργηθούν προβλήματα καθυστερήσεων έργων και δραστηριοτήτων σε κάποιες δε περιπτώσεις κατακόρυφη αύξηση του κόστους προμηθειών και έργων των ΣΕΔ.
Άρθρο 4, Παράγραφος 6 : Ουσιαστικά η εφαρμογή της παραγράφου αυτής προδιαγράφει την δήμευση της περιουσίας των ΣΕΔ, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται ΑΝΕΥ ανταλλάγματος από τον ΕΟΑΝ και παραχώρησή της ΔΩΡΕΑΝ σε ΟΤΑ ή ΚΕΔΕ ή ΦΟΔΣΑ. Εισάγει ανεπίτρεπτο περιορισμό των δικαιωμάτων της ιδιοκτησίας (άρ. 17 του Συντάγματος) και της περιουσίας (άρ. 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ).
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 17 του Συντάγματος «1. Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος. 2. Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση, που να ανταποκρίνεται στην αξία την οποία είχε το απαλλοτριούμενο κατά το χρόνο της συζήτησης στο δικαστήριο …».
Με βάση τα παραπάνω, η ολοκληρωτική στέρηση ενός περιουσιακού αντικειμένου / αντικειμένου ιδιοκτησίας, είναι συνταγματικώς ανεκτή μόνο υπό τις προϋποθέσεις της παρ. 2 του άρθρου 17, άλλως, αν δεν συντρέξουν δηλαδή οι όροι της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης [πράξη αρμοδίου οργάνου για σκοπό δημόσιας ωφελείας προσηκόντως αποδεδειγμένης, κατά τη διαδικασία που ορίζει ο νόμος, και μόνο αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση], κατ’ εξαίρεση μόνο με βάση άλλη διάταξη του Συντάγματος [π.χ. άρθρο 117 παρ. 2]. Εξάλλου γίνεται πλέον δεκτό ότι η συνταγματική προστασία της ιδιοκτησίας περιλαμβάνει τόσο τα εμπράγματα όσο και τα ενοχικά δικαιώματα [πρβλ. ΑΠ 40/1998]. Ενόψει των παραπάνω γίνεται δεκτό ως αυτονόητο, ότι η δήμευση [οριστική στέρηση χωρίς αντάλλαγμα] περιουσίας απαγορεύεται απολύτως από το Σύνταγμα.
Σε πλήρη αρμονία με τα παραπάνω, και το άρθρο 1 παρ. 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ορίζει ότι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δικαιούται σεβασμού της ιδιοκτησίας του: «Παν φυσικόν ή νομικόν πρόσωπον δικαιούται σεβασμού της περιουσίας του. Ουδείς δύναται να στερηθεί της ιδιοκτησίας αυτού ειμή δια λόγους δημοσίας ωφελείας και υπό τους προβλεπομένους, υπό του νόμου και των γενικών αρχών του διεθνούς δικαίου όρους». Η έννοια της περιουσίας, σύμφωνα με την νομολογία των οργάνων της ΕΣΔΑ είναι ευρύτατη, περιλαμβάνοντας κάθε ιδιωτικό περιουσιακό δικαίωμα, αλλά ακόμα και τα απλά οικονομικά συμφέροντα.
Σύμφωνα με την ως άνω νομολογία, το δικαίωμα σεβασμού της περιουσίας συνεπάγεται ότι η στέρηση της περιουσίας υπόκειται στους ακόλουθους όρους/κανόνες [πρβλ. «Η πληρότητα της αποζημίωσης για τη στέρηση της ιδιοκτησίας και η ευρωπαϊκή σύμβαση για τα δικαιώματα του ανθρώπου», Κ. Χορομίδης, Περιοδικό Δίκη 2001] : (i) η στέρηση μπορεί να γίνει μόνο για λόγους δημόσιας ωφέλειας, με τους όρους του νόμου και των γενικών αρχών του διεθνούς δικαίου, (ii) H δυνατότητα στέρησης της περιουσίας με παρέμβαση του Kράτους, πρέπει να αποδίδει μια “εύλογη ισορροπία” (fair balance) του γενικού δημόσιου συμφέροντος και της προστασίας της περιουσίας των προσώπων. Tην ύπαρξη της ισορροπίας δικαιούται να ελέγχει το Δικαστήριο (βλ. §69 απόφαση Sporrong και Lonnroth).
Για τους παραπάνω λόγους η συγκεκριμένη διάταξη θα πρέπει να απαλειφθεί
Άρθρο 4, Παράγραφοι 2 & 3 : Στις παραγράφους αυτές προβλέπεται η δυνατότητα στους ΟΤΑ Α’ Βαθμού και στους ΦΟΔΣΑ, παρ’ ότι δεν είναι Υπόχρεοι Διαχειριστές να μπορούν αφ’ ενός να συστήσουν ΣΣΕΔ και αφ’ ετέρου να δραστηριοποιούνται, ταυτόχρονα και παράλληλα, ως Συλλέκτες ή/και αξιοποιητές, σε αντίθεση με τα προβλεπόμενα της παρ. 7 του ιδίου άρθρου.
Η συγκεκριμένη ρύθμιση έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την έννοια της διευρυμένης ευθύνης παραγωγού (Extended Producer Responsibility) , στη οποία έχει προσαρμοσθεί η κοινοτική και ελληνική νομοθεσία. Πέραν τούτου καταστρατηγείται στην πράξη η έννοια της «κυκλικής οικονομίας» όσον αφορά την δυνατότητα των παραγωγών να ανακυκλώνουν τα απόβλητα τους και να τα εντάσσουν εκ νέου – με ίδιες δυνάμεις- στο ρεύμα της αγοράς. Πρόκειται στην ουσία για «τιμωρία» διαχειριστών και ΣΕΔ οι οποίοι έχουν επιτελέσει για δεκαετίες σημαντικότατο έργο στον τομέα της ανακύκλωσης και έχουν επιτύχει κορυφαία αποτελέσματα για λογαριασμό της χώρας μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πέραν των παραπάνω, παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας κατά το κοινοτικό και κατά το εθνικό δίκαιο. Ειδικότερα:
Ι. Το εθνικό και το κοινοτικό δίκαιο δεν εμποδίζουν τη θέσπιση εθνικών μέτρων, τα οποία αποσκοπούν στην αποτροπή του κινδύνου εμφάνισης πρακτικών ικανών να απειλήσουν τη διαφάνεια και να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό. Τα μέτρα αυτά όμως θα πρέπει να είναι σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας.
ΙΙ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, που αποτελεί γενική αρχή του εθνικού (ενδεικτικά ΣτΕ 289/2000) και του κοινοτικού δικαίου (βλ., ενδεικτικά, απόφαση της 14ης Δεκεμβρίου 2004, C-210/03, Swedish Match, Συλλογή 2004, σ. I-11893, σκέψη 47), τα μέτρα που λαμβάνονται χάριν εξυπηρέτησης ενός θεμιτού και αναγνωριζόμενου από το δίκαιο σκοπού, δεν πρέπει να βαίνουν πέραν του αναγκαίου μέτρου.
ΙΙΙ. Εθνική διάταξη, όπως η υπό εξέταση, η οποία, κατά παραδοχή αμάχητου τεκμηρίου σύμφωνα με το οποίο η παρουσία, μεταξύ των μετόχων ή εταίρων φορέα ΣΣΕΔ προσώπων που έχουν και την ιδιότητα του μετόχου, του μέλους οργάνου διοίκησης ή του υπαλλήλου επιχείρησης η οποία εκτελεί εργασίες επεξεργασίας ή συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων είναι αναπόφευκτα ικανή να αλλοιώσει τον ανταγωνισμό, καθιερώνει γενικό ασυμβίβαστο μεταξύ των ιδιοτήτων του μετόχου ή εταίρου φορέα ΣΣΕΔ και του μετόχου, του μέλους οργάνου διοίκησης ή του υπαλλήλου επιχείρησης η οποία εκτελεί εργασίες επεξεργασίας ή συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων, χωρίς να τους παρέχει καμία δυνατότητα να (αντ)αποδείξουν, προς αντίκρουση τυχόν προβαλλομένων ισχυρισμών, π.χ., από ανταγωνιστή τους, ότι, στην περίπτωσή τους, δεν υφίσταται πραγματικός κίνδυνος νόθευσης του ανταγωνισμού, βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου για την επίτευξη των προβαλλομένων στόχων της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης και παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας (πρβλ. ΔΕΚ, Υπόθεση C-213/2007, “Βασικός μέτοχος, Μηχανική/ΕΣΡ”).
Θα πρέπει κατά την γνώμη μας η ρύθμιση περί ασυμβιβάστου μεταξύ μετόχου ΣΕΔ και συλλέκτη / αξιοποιητή να αποσυρθεί. Φυσικά αυτό θα ισχύει μόνο σε περίπτωση που ο μέτοχος είναι υπόχρεος διαχειριστής.