Άρθρο 3 Εθνική Χωρική Στρατηγική

Άρθρο 3. Εθνική Χωρική Στρατηγική
Προτείνεται η μετονομασία σε «Εθνικό Χωροταξικό Πλαίσιο»
1. …Η Στρατηγική αποτελεί κείμενο αρχών… Προτείνεται:
…Η Στρατηγική αποτελεί κείμενο αρχών, χαρτών και διαγραμμάτων…
στ) …τη βιώσιμη ανάπτυξη υποενοτήτων του εθνικού χώρου με ιδιαίτερη έμφαση στον θαλάσσιο, νησιωτικό και παράκτιο χώρο
Προτείνεται: …στον θαλάσσιο, νησιωτικό, παράκτιο όπως και τον ορεινό χώρο.

2. Απαιτείται αποσαφήνιση για το εάν η Εθνική Χωρική Στρατηγική γίνεται Νόμος, και αν υπάρχει η αναγκαιότητα εκπόνησης ΣΜΠΕ. Προτείνεται να δημοσιεύεται, τουλάχιστον, σε ΦΕΚ
Προτείνεται να προβλεφθεί χρονική διάρκεια 10ετιας.

4. …λαμβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση των Ειδικών και Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων.
Προτείνεται …. λαμβάνονται υπόψη δεσμευτικά κατά την κατάρτιση των Ειδικών και Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων.

Γενικά επί του άρθρου, το νομοθέτημα θα πρέπει να παρακολουθεί ενιαίους όρους. Επισημαίνεται βέβαια ότι είναι αδιάφορο αν θα λέγεται «Χωρική» ή «Χωροταξική» Στρατηγική. Σημασία έχει το περιεχόμενο του νόμου. Ενδεχομένως η έννοια «χωρική» είναι πιο δόκιμη καθώς εμπεριέχει πιο έντονα τις έννοιες της αναπτυξιακής και οικονομικής διάρθρωσης.
Ειδικότερα, προτείνεται συμπλήρωση του εδαφ. (γ) και προσθήκη εδαφ. (ζ) της παρ. 1 ως κάτωθι:
«γ) τη διάρθρωση των παραγωγικών τομέων, με τρόπο που ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, στο πλαίσιο των πολιτικών της ΕΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της εξωστρέφειας»

«ζ) τη δημιουργία των αναγκαίων προϋποθέσεων για την ανάπτυξη επενδύσεων, δημόσιων ή ιδιωτικών, συμβατών με τις κατευθύνσεις της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής σε ασφαλές χωροταξικό και πολεοδομικό περιβάλλον, που καθορίζεται μονοσήμαντα, στη μέγιστη δυνατή έκταση της εδαφικής επικράτειας της χώρας.»

Όπου αναφέρεται στο κείμενο «Εθνική Χωροταξική Στρατηγική» θα πρέπει να αντικατασταθεί με το «Εθνική Χωρική Στρατηγική» (τίτλος) για να μην δημιουργείται σύγχυση και να υπάρχει ομοιογένεια. Ο όρος χωροταξική στρατηγική εμπεριέχεται στον όρο χωρική στρατηγική και δεν θα πρέπει να συγχέονται μεταξύ τους.

Παράγραφος 2
Το «Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» θα πρέπει να διορθωθεί στο ορθό «Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας»

Υπάρχουν κάποια θέματα τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο της Εθνικής Χωροταξικής Στρατηγικής τα οποία για πολλά χρόνια παραμένουν σε εκκρεμότητα δημιουργώντας κενά, ασάφεια και δυσλειτουργία όχι στον καθορισμό των χρήσεων αλλά στην εφαρμογή τους. Αυτά είναι:

α) Το θέμα της συντήρησης και ανάδειξης των παραδοσιακών οικισμών ειδικά στις τουριστικές περιοχές λόγω της πίεσης που δημιουργείται από τις επιμέρους δραστηριότητες που σε πολλές περιπτώσεις βρίσκονται σε αντιδιαστολή. θέματα ή μέτρα που θα πρέπει ν’ αντιμετωπισθούν είναι:

• Συγκεκριμένο πλαίσιο καθορισμού ορίων των παραδοσιακών οικισμών με αυστηρούς κανόνες δόμησης και συντήρησης αυτών.
• επαναφορά της πρότασης για απόσυρση κτιρίων που δεν συνάδουν με τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα των παραδοσιακών οικισμών
• Αποκατάσταση παλαιών κτιρίων εντός παραδοσιακών οικισμών για τουριστική αξιοποίηση ως παραθεριστική κατοικία.
• Ευέλικτο νομοθετικό πλαίσιο σε ότι αφορά την αποκατάσταση παλαιών εγκαταλελειμένων παραδοσιακών κτιρίων με υψηλή αρχιτεκτονική αξία ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος μέσω της ένταξης σε ειδικά προγράμματα ( σε ότι αφορά κυρίς την μετέπειτα αξιοποίηση τους)
• Επίσπευση εκπόνησης των ΣΧΟΑΠ και ΓΠΣ (ή των αναφερόμενων στο παρόν τοπικών, ειδικών και Πολεοδομικών Χωρικών σχεδίων) για το σύνολο των νησιών της Περιφέρειας με στόχο το σωστό σχεδιασμό των μελλοντικών οικιστικών αναγκών. Σταδιακή Απαγόρευση εκτός σχεδίου δόμησης και στροφή του κατασκευαστικού κλάδου στην αξιοποίηση παλαιών κτισμάτων εντός και εκτός σχεδίου καθώς και στις επεκτάσεις οικισμών, βάση μελετών και με τη χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας (τουριστική ή οικιστική αξιοποίηση τους). Απαγόρευση της δόμησης σε νησιωτικούς υγροβιότοπους. Εναλλακτική απάντηση στην πρόσφατη πρόταση του υπουργείου για τη παραθεριστική κατοικία εντός τουριστικών συγκροτημάτων που δεν θα προσφέρει πραγματική ανάπτυξη.
• Εκπόνηση πολεοδομικών μελετών επεκτάσεων για πρώτη και δεύτερη κατοικία και διεκδίκηση μη απορροφημένων χρματοδοτήσεων του ΥΠΕΚΑ.
• Προγραμματισμός πολεοδόμησης των οικισμών εντός των θεσμοθετημένων ορίων τους δίνοντας διέξοδο στη σημερή κατάσταση δόμησης εντός αυτών
• εξέταση δημιουργίας μία δυναμικής υπηρεσίας για τη τεχνική υποστήριξη των δήμων της περιφέρειας σε θέματα πολεοδομικού σχεδιασμού.
• Αξιοποίηση των κληροδοτημάτων για οποιαδήποτε χρήση.
• Υποχρεωτική εφαρμογή της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στο σύνολο των νησιών της Περιφέρειας με νομοθετική ρύθμιση του αρμόδιου υπουργείου. Ενίσχυση της επιδότησης Βιοκλιματικών εργασιών έως και 100% σε νησιά μικρότερα των 1000 κατοίκων και κλιμακωτής επιδότησης σε συνάρτηση με πληθυσμό και στα υπόλοιπα νησιά.
• Υλοποίησης προγράμματος αποκατάστασης αναβαθμίδων.
• μη εφαρμογή των προγραμμάτων τακτοποίησης των ημιυπαίθριων και αυθαιρέτων εντός παραδοσιακών οικισμών.
• Η ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης με έμφαση στην παράκτια ζώνη που συγκεντρώνει τις περισσότερες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, είναι επιβεβλημένη περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Προϋπόθεση αποτελεί η Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας ζώνης η οποία δεν τίθεται μόνο ως υποχρέωση της χώρας αλλά αποτελεί ανάγκη ουσιαστικής αντιμετώπισης των των προβλημάτων της περιφέρειας μας.

β)τη εδώ και χρόνια εκκρεμότητα σχετικά με τις υφιστάμενες μη νόμιμες οδούς και την διαρκή διάνοιξη νέων χωρίς ουσιαστική βάση της αρχής της σκοπιμότητας, ειδικά σε νησιωτικές περιοχές. Ο καθορισμός ενός νομοθετικού πλαισίου αναγνώρισης ή διαδικασίας αναγνώρισης των υφιστάμενων οδών (προ του 1990)και η αυστηριοποίηση αντιμετώπισης νέων διανοίξεων αποτελεί προϋπόθεση προς την επίλυση χρόνιων προβλημάτων ακόμη και της αποκατάστασης-βελτίωσης αυτών αλλά και των επιμέρους χρήσεων ή ανάπτυξη χρήσεων διαφόρων χρήσεων επί αυτών, καθώς ακόμη και διοικητικών πράξεων όπως π.χ. οι μεταβιβάσεις ακινήτων κ.α.. Μία λύση θα ήταν η αναγνώριση των πριν 1990 οδών με βάση την αποδεδειγμένη κοινόχρηστη χρήση τους και σύμφωνα με αεροφωτογραφίες, την ένταξη τους σε ένα καθεστώς «τακτοποίησης» με επιβάρυνση και των ιδιωτών που τη χρησιμοποιούν. Σε ότι αφορά τη βελτίωσης τους αυστηριοποίηση της μετά το 1990 οποιασδήποτε από οποιονδήποτε παράνομης διάνοιξης και νομιμοποίησης οικοδομικής του δραστηριότητας.

γ) η όποια χωροταξική πολιτική δεν μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα από τον καθορισμό και τις προτεραιότητες άλλων πολιτικών όπως στη συγκεκριμένη συγκυρία η οικονομική. Απαιτείται δηλαδή μία προσέγγιση όπου θα πρέπει να συνδυαστεί ο καθορισμός των χρήσεων γης με τη φορολόγηση με βάση τη χρήση.

Η συγκεκριμένος με αυτόν τον τρόπο καθορισμός χρήσεων γης (με βάση το αναπτυξιακό μοντέλο που έχει καθορισθεί από το Στρατηγικό και Επιχειρησιακό Σχεδιασμό της κάθε Περιφέρειας ή θα καθορισθεί από την εκάστοτε αναθεώρηση αυτών) με την αντίστοιχη φορολόγηση της χρήσης θα διευκολύνει, παράλληλα με τη χρήση των νέων τεχνολογιών διαχείρισης χωρικών δεδομένων από όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, την επίσπευση των αδειοδοτήσεων καθώς και τη προστασία του περιβάλλοντος, χωρίς ελπίζω δυσερμηνείες.
Απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η φορολόγηση της γης με βάση την επαναφορά της αξίας της πραγματικής παραγωγικότητας και της πριμοδότησης της σύμφωνα με τους άξονες της αειφόρου ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (Global Gombact) για επιχειρηματικότητα και ιδία χρήση.

Η ανάγκη για συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο χωρικό και φορολογικό όπως περιγράφηκε θεωρείται επιτακτική μαζί με την ανάγκη παροχής φορολογικών και χρηματοδοτικών κινήτρων για αποκατάσταση εγκαταλελειμένων οικισμών, κατοικιών και συντεταγμένων επεκτάσεων οικισμών και υψηλή φορολόγηση της εκτός σχεδίου δόμησης συνδυαστικά με τις απαιτούμενες υποδομές προς όφελος των ΟΤΑ όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο με βάση αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά κριτήρια

δ) ο καθορισμός Αιγιαλού για κάθε σημείο της χώρας, ειδικά για μία χώρα όπως η δική μας με το συγκεκριμένο μήκος ακτογραμμής. Ειδικότερα:

Στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ και του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Κοινωνία της Πληροφορίας” συντάχθηκε και παραδόθηκε το 2009 το έργο: “Παραγωγή Ψηφιακών Ορθοφωτοχαρτών και DTM Ακριβείας Για Χάραξη Αιγιαλού”. Το αντικείμενο του έργου είναι η δημιουργία ορθοφωτοχαρτών πολύ υψηλής ευκρίνειας και ακρίβειας, καθώς και λεπτομερούς Ψηφιακού Μοντέλου Εδάφους για μία ζώνη κατά μήκος των ακτογραμμών καθώς και κατά μήκος των οχθών των ποταμών και λιμνών της Χώρας.
Για τις παράκτιες περιοχές οι ορθοφωτοχάρτες και το Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους χρησιμοποιήθηκαν για τον προκαταρκτικό καθορισμό του Αιγιαλού, με χρήση φωτοερμηνευτικών μεθόδων και τεχνικών. Στόχος του έργου είναι με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών να επιτευχθεί η επιστημονικά αντικειμενική εκτίμηση και καταγραφή της Προκαταρκτικής Οριογραμμής του Αιγιαλού (ΠΟΑ), με ενιαίες προδιαγραφές και μορφή για το μεγαλύτερο μέρος της χώρας.
Τα υπόβαθρα που έχουν παραχθεί, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σε επόμενο στάδιο από τις αρμόδιες Υπηρεσίες και Επιτροπές του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών για την επίσπευση των διαδικασιών καθορισμού και θεσμοθέτησης του αιγιαλού, του παλαιού αιγιαλού, της παραλίας, της όχθης και της παρόχθιας ζώνης.

Αποτελώντας καθοριστικό παράγοντα για την υλοποίηση του Εθνικού Κτηματολογίου και των λοιπών αναπτυξιακών έργων και προγραμμάτων (Natura, Life κλπ) το έργο μπορεί επίσης να συμβάλλει στην αποτελεσματική προστασία και ορθολογική διαχείριση των ζωνών αιγιαλού, παραλίας, όχθης κλπ., με κριτήρια την κοινωνική και πολιτιστική τους διάσταση, την περιβαλλοντική τους αξία, την τουριστική τους ανάπτυξη, τη στρατηγική τους σημασία και τον αναπτυξιακό τους χαρακτήρα. Τα παράγωγα προϊόντα του έργου θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υπόβαθρο και για μία σειρά άλλων έργων καθώς και για μελέτες και έργα πολιτικής προστασίας.
Τα κύρια προϊόντα του έργου και τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους είναι:
• Ψηφιακοί έγχρωμοι ορθοφωτοχάρτες, με φασματική πληροφορία στο εγγύς υπέρυθρο (NIR), με μέγεθος εικονοστοιχείου στο έδαφος (GSD)  0.25m
• Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους – DTM-bare earth (σε μορφή raster grid) με μέγεθος εικονοστοιχείου τα 1.00m.
• Ακτογραμμή (το όριο μεταξύ θάλασσας και ξηράς, όπως αυτό αναγνωρίζεται στους ορθοφωτοχάρτες για το συγκεκριμένο χρόνο λήψης).
• Προκαταρκτική Οριογραμμή Αιγιαλού (ΠΟΑ) με βάση δέκα θεματικές κατηγορίες οριογραμμών – κριτήρια χάραξης.
Οι λήψεις των απαραίτητων αεροφωτογραφιών έγιναν κυρίως το έτος 2008 (με λίγες εικόνες το 2009)

Ο καθορισμός του αιγιαλού και της παραλίας σήμερα, γίνεται χωρίς συγκεκριμένο πρόγραμμα από πλευράς του Δημοσίου. Συντελείται κυρίως με πρωτοβουλία ιδιωτών, συνήθως για μικρό μήκος (πχ για ακτογραμμή 500μ) με αποτέλεσμα οι καθορισμοί αιγιαλού να είναι διάσπαρτοι, να εκπονούνται αποσπασματικά και κατά περίσταση, σε διαγράμματα που δεν έχουν συνταχθεί με ενιαίες προδιαγραφές και με μηχανισμούς ελέγχου της μη άρτια στελεχωμένης και εκπαιδευμένης δημόσιας διοίκησης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 70 χρόνια έχουν καθοριστεί αιγιαλοί μόλις στο 10-15% του συνολικού μήκους των ακτών της χώρας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το μήκος ακτογραμμών των Κυκλάδων είναι 1624χλμ.
Προκειμένου να ολοκληρωθεί η χάραξη του αιγιαλού συνολικά και σε σύντομο χρόνο, με τρόπο ενιαίο και συστηματικό, θα πρέπει να ακολουθηθεί διαφορετική μεθοδολογία βασισμένη στους παρακάτω άξονες:

1. Να ψηφιοποιηθούν επί των ορθοφωτοχαρτών οι ήδη καθορισμένοι με ΦΕΚ αιγιαλοί και να επικυρωθούν αρμοδίως
2. Να ελεγχθεί και να διορθωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες η Προκαταρκτική Οριογραμμή Αιγιαλού και να επικυρωθεί αρμοδίως. Επίσης αν χρειαστεί μπορεί να συμπληρωθούν τα κριτήρια καθορισμού της ΠΟΑ.
Εκτιμάται ότι για το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής ακτογραμμής (για ακτές με σαφή φυσικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά όπως απότομες ακτές, χέρσες και δημόσιες εκτάσεις, κλπ) ο καθορισμός της οριογραμμής του αιγιαλού μπορεί να γίνει ταχύτατα και με ικανοποιητική ακρίβεια από τους σχετικούς ορθοφωτοχάρτες
3. Να οριστούν, βάσει κριτηρίων και ως εξαιρέσεις, οι περιοχές της ακτογραμμής όπου η χάραξη αιγιαλού – παραλίας και παλαιού αιγιαλού θα πρέπει να γίνει από υπηρεσιακή επιτροπή ή με αυτοψία (για περιορισμένες όμως περιπτώσεις που παρουσιάζουν έντονη δραστηριότητα ή ιδιαιτερότητες όπως σχέδια πόλης, λιμενικά, παραλίες κλπ)
4. Τα στοιχεία της χάραξης με υπόβαθρο τους ορθοφωτοχάρτες, να αναρτούνται (τοπικά ή και στο διαδίκτυο) για να αποκτήσουν την απαραίτητη δημοσιότητα.
5. Μετά την πάροδο του απαραίτητου χρονικού διαστήματος για την υποβολή και εξέταση των ενστάσεων ο καθορισμός θα κυρώνεται και θα θεωρείται πλέον οριστικός και αμετάκλητος
Για την ισχύ και εφαρμογή των παραπάνω είναι προφανής και άμεση η ανάγκη νομοθετικής τροποποίησης των σχετικών άρθρων του ν2971/2001.
Η θεσμική χάραξη του αιγιαλού θα πρέπει να αποτελεί στόχο πρώτης προτεραιότητας για τη διασφάλιση του κοινόχρηστου χαρακτήρα τους και την καταγραφή της κοινόχρηστης περιουσίας και των δημοσίων κτημάτων καθώς και για την ορθή η διαχείριση και προστασία της παράκτιας ζώνης και των ευπαθών οικοσυστημάτων της. Επιπλέον, με την παραπάνω διαδικασία παύει η ταλαιπωρία πολιτών και κράτους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο μέσος χρόνος από την υποβολή υπόθεσης οριοθέτησης αιγιαλού μήκους 500μ. στην αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία έως την τελική έκδοση του ΦΕΚ είναι από 15 έως 20 μήνες.

Άλλωστε το συγκεκριμένο θέμα και πρόβλημα αποτελεί αντικείμενο συγκρούσεων σε πολλά επίπεδα εδώ και χρόνια με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ακτογραμμής μέσω της άνευ συγκεκριμένων και ελέγξιμων κανόνων κανόνων ειδικά σε μία εποχή που οι κλιματικές αλλαγές και οι επιπτώσεις τους αντανακλώνται σε μεγάλο βαθμό στο συγκεκριμένο «φυσικό πόρο».

ε)Η σύνδεση της Εθνικής χωροταξικής πολιτικής με την πολιτική για τις κλιματικές αλλαγές ενόψει και της εκπόνησης των Περιφερειακών Σχεδίων για την κλιματική Αλλαγή.

Είναι γνωστό ότι κατά τον χωρικό σχεδιασμό μέχρι σήμερα έχει ακολουθηθεί το μοντέλο του «μέσου χρήστη», με αποτέλεσμα αυτός να λειτουργεί συχνά ως εμπόδιο για τη συμμετοχή στις κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες όλων των πολιτών που αποκλίνουν από αυτό το μοντέλο, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι ηλικιωμένοι και τα άτομα μειωμένης κινητικότητας γενικότερα. Η εφαρμογή των αρχών του «Καθολικού Σχεδιασμού» («Universal design» ή «Design For All»), που προωθείται τόσο διεθνώς όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση (βλ. Resolution ResAP(2007)3 “Achieving full participation through Universal Design”, που υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Υπουργών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 12.12.2007 στην 1014η συνεδρίασή της), αποδεδειγμένα οδηγεί στη δημιουργία αειφόρων περιβαλλόντων, ασφαλέστερων και χωρίς διακρίσεις, που προάγουν την κοινωνική συνοχή και βιώσιμη ανάπτυξη. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (Ν.4074/2012), ορίζοντας στο άρθρο 1 ότι «τα άτομα με αναπηρίες περιλαμβάνουν εκείνα που έχουν μακροχρόνιες σωματικές, διανοητικές, πνευματικές ή αισθητήριες αναπηρίες, που, σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια, μπορούν να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους», συσχετίζει άμεσα την αναπηρία με το περιβάλλον διαβίωσης, αστικό ή αγροτικό.
Διαπιστώνοντας λοιπόν ότι:
•το παρόν σχέδιο νόμου αφενός ακολουθεί το μοντέλο του «μέσου χρήστη» αφετέρου εκτός από μία αναφορά στην κοινωνική διάσταση της βιώσιμης ανάπτυξης (βλ. άρθρο 1, παρ. ε.2) διαπνέεται από καθαρά τεχνοκρατική αντίληψη και δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του χωρικού σχεδιασμού ως μέσου επίτευξης κοινωνικής συνοχής,
και λαμβάνοντας υπόψη:
α) τις παρακάτω απαιτήσεις του συντάγματος και της εθνικής νομοθεσίας μας:
-της παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
– του Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), με τον οποίο κυρώθηκε από τη χώρα μας η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, στον οποίο υπαγορεύονται τα εξής:
« 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν να διασφαλίζουν και να προάγουν την πλήρη υλοποίηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών για όλα τα άτομα με αναπηρίες, χωρίς διακρίσεις οποιουδήποτε είδους βάσει της αναπηρίας. Προς το σκοπό αυτό, τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν: [..] στ. Να αναλάβουν ή να προάγουν την έρευνα και ανάπτυξη των καθολικά σχεδιασμένων αγαθών, υπηρεσιών, εξοπλισμού και εγκαταστάσεων, όπως αυτό καθορίζεται στο άρθρο 2 της παρούσας Σύμβασης, που θα πρέπει να απαιτήσουν την ελάχιστη δυνατή προσαρμογή και το λιγότερο κόστος, προκειμένου να ικανοποιούνται οι συγκεκριμένες ανάγκες ενός ατόμου με αναπηρίες, να προάγουν τη διαθεσιμότητα και τη χρήση τους και να προάγουν τον καθολικό σχεδιασμό κατά την ανάπτυξη των προτύπων και κατευθυντήριων οδηγιών […]» (άρθρο 4 «Γενικές Υποχρεώσεις»)
– «Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές. Τα μέτρα αυτά, που θα συμπεριλαμβάνουν τον προσδιορισμό και την εξάλειψη των εμποδίων και κωλυμάτων προσβασιμότητας, θα ισχύουν, μεταξύ άλλων, για: α. τα κτίρια, τους δρόμους, τις μεταφορές και λοιπές εσωτερικές και υπαίθριες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων και των σχολείων, των κατοικιών, των ιατρικών εγκαταστάσεων και των εργασιακών χώρων» (Άρθρο 9 «Προσβασιμότητα),
-τις παρ. 7 και 8 του άρθρου 4 του Ν. 3979/2011 «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ 138 Α’/16.06.2011)7, σύμφωνα με τις οποίες: «Οι φορείς του δημόσιου τομέα διαμορφώνουν την πληροφόρηση και επικοινωνία και εν γένει τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κατά τρόπο, ώστε αυτές να είναι φιλικές προς τον χρήστη, να διασφαλίζουν και να ενισχύουν την ισότητα ως προς την πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες πρόσβασης ορισμένων ομάδων ή ατόμων και ιδίως των ατόμων με αναπηρία» και «Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η διαμόρφωση και προμήθεια των αντίστοιχων πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων και υπηρεσιών πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας σε άτομα με αναπηρίες και τη δυνατότητα αξιοποίησης των σχετικών υπηρεσιών από αυτά»,
-της ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 «Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», όπου στο Παράρτημα Ι (στην ενότητα 7 «Προσβασιμότητα», ΚΥ. 49 -Βλ. επίσης ΚΠ.27) ορίζεται ότι οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο «Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού» (WCAG) έκδοση 2.0, επίπεδο προσβασιμότητας «ΑΑ», το οποίο αποτελεί το de facto πρότυπο ηλεκτρονικής προσβασιμότητας,
β) τις πρόνοιες για τα άτομα με αναπηρία του νέου θεματολογίου 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και δη του Στόχου 11,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει τα εξής:
1) Το εδάφιο α) της παρ. 1 του άρθρου 3 «Εθνική Χωρική Στρατηγική» να συμπληρωθεί ως ακολούθως:
«1. Για τη βιώσιμη ανάπτυξη και οργάνωση του εθνικού χώρου, η Κυβέρνηση διαμορφώνει Εθνική Χωροταξική Στρατηγική. Η Στρατηγική αποτελεί κείμενο αρχών και περιλαμβάνει βασικές κατευθύνσεις χωρικής οργάνωσης, τους βασικούς άξονες, τους μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους χωρικής ανάπτυξης στο επίπεδο της Γενικής Κυβέρνησης και των επιμέρους φορέων της, καθώς και τα προτεινόμενα μέτρα και δράσεις για την υλοποίηση της επιδιωκόμενης ανάπτυξης. Η Στρατηγική αποτελεί βάση για τον συντονισμό των στρατηγικών χωρικών Πλαισίων, των επιμέρους επενδυτικών σχεδίων και προγραμμάτων του κράτους, των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού και των δημοσίων νομικών προσώπων που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και συνοχή του εθνικού χώρου . Ειδικότερα, η Στρατηγική μπορεί να περιλαμβάνει τους βασικούς άξονες για όλο το φάσμα των θεμάτων που καλύπτουν όλα τα επίπεδα σχεδίων και ιδίως για:
α) τη βιώσιμη ανάπτυξη και δικτύωση του εθνικού χώρου διασφαλίζοντας την κοινωνική συνοχή και την άρση των αποκλεισμών, ιδιαιτέρως σε βάρος των ατόμων με αναπηρία[..]»

Άρθρο 3§2: Η Εθνική Χωροταξική Στρατηγική (Ε.Χ.Σ.) οφείλει να έχει ένας βάθος χρόνου αν όχι 20ετίας τουλάχιστον 15ετίας. Δεν είναι δυνατόν να βασίζεται σε στρατηγικές κάθε προγραμματικής περιόδου, ωστόσο θα μπορούσε να επιδέχεται κάποιες τεκμηριωμένες τροποποιήσεις ως προς την βελτίωση της, χωρίς όμως να μεταβάλλονται οι βασικοί της στόχοι, όπως άλλωστε προβλέπεται και από το άρθρο 5§6. Μην ξεχνάμε ότι στην νεότερη ιστορία μας, αποτελεί πρωτοτυπία να ολοκληρώνει μία κυβέρνηση την τετραετία της και συνεπώς να ολοκληρώνει και την προγραμματική της περίοδο. Επίσης θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι υφιστάμενες δεσμεύσεις που έχουμε ως χώρα και που δυστυχώς δεν προβλέπω να επιτυγχάνουμε (π.χ. 2020).

Για ακόμα μια φορά το υπό εξέταση Σχέδιο Νόμου που άπτεται θεμάτων χωροταξικής οργάνωσης, παραμένει μία απίστευτη γενικολογία που δεν έρχεται να προσθέσει ουσιαστικά ή να τροποποιήσει τίποτα στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο.
Θεωρώ ότι σε επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού, ήτοι άρθρα 3, 5, 6 (Εθνική Χωρική Στρατηγική, Ειδικά χωροταξικά Πλαίσια, Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια) θα πρέπει να μπαίνουν ποσοτικοποιημένοι στόχοι και κατευθύνσεις, ώστε να είναι ξεκάθαρη η εφαρμογή τους, να έχει νόημα η ψήφισή τους και να μετρήσιμη η αξιολόγηση της εφαρμογής τους . Συγκεκριμένα, θεωρώ ότι θα πρέπει να ορίζεται ακόμα και σε επίπεδο Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής ότι π.χ. σε κάθε περιφερειακή ενότητα θα πρέπει να καθορίζεται τουλάχιστον μία ΒΙΠΕ, ή να ορίζεται πχ. εύρος τιμών αξιοποίησης φυσικών πόρων (π.χ. λατομεία, ΑΠΕ, γεωθερμία).

Στο εισηγητικό σημείωμα του ΥΠΕΝ αναφέρεται ότι ενισχύεται το περιεχόμενο της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής, ώστε να αποκαταστήσει, έστω και μερικώς, την έλλειψη Γενικού Χωροταξικού Πλαισίου. Δεν είναι όμως κατανοητό πως επιτυγχάνεται ο στόχος αυτός δεδομένου ότι, δεν είναι σαφής η νομική υπόσταση του κειμένου της ΕΧΣ και η σκοπιμότητα της αντικατάστασης του ΓΧΠ το οποίο είχε τη μορφή ΚΥΑ και συνοδεύεται από χάρτες και διαγράμματα. Η ΕΧΣ αποτελεί ένα κείμενο αρχών που περιλαμβάνει βασικές κατευθύνσεις χωρικής οργάνωσης, τους μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους χωρικής ανάπτυξης. Ως τέτοιο κείμενο που τοποθετεί τις βάσεις του μοντέλου ανάπτυξης της χώρας και της χωρικής διάρθρωσης, κρίνεται απαραίτητο να αποτελέσει αντικείμενο διαλόγου και διαβούλευσης και να προηγηθεί εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Στις βασικές κατευθύνσεις χωρικής οργάνωσης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να ληφθούν υπόψη, τόσο η Εθνική Στρατηγική για την Έρευνα, Καινοτομία, Έξυπνη Εξειδίκευση (RIS3) 2014-2020, όσο και οι 13 Περιφερειακές Στρατηγικές Έξυπνης Εξειδίκευσης. Και τούτο διότι στα στρατηγικά αυτά κείμενα, τα οποία είναι τοπο-κεντρικά, έχουν αναλυθεί οι ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά των γεωγραφικών περιοχών της χώρας μας και έχουν εντοπιστεί και προκριθεί συγκεκριμένες κατηγορίες επενδύσεων/δραστηριοτήτων οι οποίες κρίνεται ότι θα έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων περιοχών. Γιατί λοιπόν να μην αξιοποιηθεί μια τόσο σημαντική ΧΩΡΙΚΗ πληροφορία;

Το παρόν νομοσχέδιο αποτελεί μια ευκαιρία για να διευθετηθεί ένα ζήτημα -από τα πολλά- σε σχέση με το νομικό πλαίσιο που διέπει την εκμετάλλευση της παραλίας και του αιγιαλού και το οποίο δημιουργεί σωρεία κοινωνικών, περιβαλλοντικών και άλλων προβλημάτων, ιδιαίτερα από τη στιγμή που δεν υπάρχει προς το παρόν σκέψη για μια επανεξέταση του νόμου 2971/2001 [«Αιγιαλός, παραλία και άλλες διατάξεις]. Με βάση τις ΚΥΑ που εκδίδονται τα τελευταία χρόνια, οι ΟΤΑ είναι υποχρεωμένοι να παραχωρούν άνευ δημοπρασίας στις όμορες ξενοδοχειακές και εν γένει επιχειρήσεις («κατά προτεραιότητα έναντι οποιουδήποτε άλλου) το δικαίωμα απλής χρήσης αιγιαλού-παραλίας για τον έμπροσθεν της άσκησής της δραστηριότητάς τους κοινόχρηστο χώρο. Σε αστικές παραλίες -όπου οι όμορες επιχειρήσεις σχηματίζουν συχνά ένα ενιαίο μέτωπο εκατοντάδων μέτρων- και παρά τους όποιους περιορισμούς ως προς την μέγιστη κάλυψη χρήσης- η διάταξη αυτή έχει ως αποτέλεσμα να παραδίδει στις επιχειρήσεις αυτές το 80 με 90 τοις εκατό του διαθέσιμου χώρου της παραλίας-αιγιαλού. Μέσω αυτής της πλαγίας οδού αναιρείται η πρόβλεψη του νομοθέτη ότι δεν νοείται απλή χρήση παραλίας και αιγιαλού -και οι απευθείας παραχωρήσεις προς τους ΟΤΑ και από αυτούς προς τρίτους αφορούν μόνο το δικαίωμα απλής χρήσης των κοινόχρηστων χώρων αιγιαλού-παραλίας κλπ.- εάν παραβιάζεται «ο προορισμός τους ως κοινόχρηστων πραγμάτων» [ν.2971/2001, αρ.13] πράγμα που κατεξοχήν συμβαίνει υπό το καθεστώς της ομορίας. Είναι επείγον να τροποποιηθεί αυτή η διάταξη και να μην υπάρχει καμία απολύτως χαριστική πρόβλεψη περί «όμορων επιχειρήσεων» ώστε το καθεστώς αυτών των εκμισθώσεων να εξομοιωθεί με αυτό των υπόλοιπων κατηγοριών για τις οποίες προβλέπεται η προφανής ύπαρξη ελεύθερης ζώνης μεταξύ των παραχωρήσεων κατ’ ελάχιστον 100 μ.

Αρ 3 Η Εθνικη Χωροταξική Στρατηγική υποκαθιστά κατά κάποιο τρόπο το ΓΠΧΣΑΑ του 2742. Δεν είναι κατανοητό γιατί το εγκριθέν το 2008 ΓΠΧΣΑΑ εντάσσεται στα ειδικά πλαισια με τις μεταβατικές διαταξεις του παρόντος ΣΝ (Αρ 12 παρ3) και δεν θεωρείται ότι εκτελεί χρέη Εθνικής Χωροταξικής Στρατηγικης έως την έγκρισή της.

Ο τρόπος εγκρισής της εθνικης στρατηγικης επαφιεται στο υπο έκδοση ΠΔ βάσει της εξουσιοδότησης του αρ 12 παρ1α. Η επιλογή αυτή δειχνει μάλλον μια έλειψη προετοιμασίας, κενό που θα πρέπει να καλυφθεί κατα την συζητηση στην βουλή όπου πρέπει να παρουσιαστεί μια πλήρης πολιτική προταση για τις βαθμίδες εγκρισης των σχεδιων, τα γνωμοδοτικά όργανα και τους φορεις εφαρμογής (βλέπε και σχολιο στο αρ 2)
Η έγκριση της Εθνικής Στρατηγικης δεν μπορεί παρά να γινει με ΠΥΣ ή ενός μικρότερου διακυβερνητικού οργάνου όπως η διυπουργική επιτροπή του ν 2742. Η κυρωση από την Βουλή είναι θετική

(α) Θα πρέπει να επαναληφθεί το σχόλιο που είχε υποβληθεί από το WWF Ελλάς κατά την διαβούλευση που συνόδευσε το προηγούμενο νομοσχέδιο (το οποίο απετέλεσε την βάση του ν. 4269/2014): «το άρθρο αφορά την Εθνική Χωροταξική Πολιτική (ΕΧΠ), η οποία αντιστοιχεί στο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Σε αντίθεση με το Γενικό Πλαίσιο κατά τις ισχύουσες διατάξεις, η ΕΧΠ είναι απογυμνωμένη από οποιοδήποτε κανονιστικό περιεχόμενο («κείμενο αρχών», 1η παράγραφος). Η υποβάθμιση της Βουλής επίσης είναι πασιφανής και ουσιώδης: σε αντίθεση με το Γενικό Πλαίσιο, το οποίο «υπόκειται σε έγκριση της Ολομέλειας της Βουλής κατά το άρθρο 79 παρ. 8 του Συντάγματος», η ΕΧΠ «ανακοινώνεται στην Βουλή για συζήτηση»». Το σχόλιο εξακολουθεί να ισχύει, με την επιφύλαξη ότι στο παρόν η Εθνική Χωροταξική Πολιτική (ΕΧΠ) ονομάζεται Εθνική Χωρική Στρατηγική: έτσι, η μόνη πρόβλεψη για συνεκτικό εθνικό χωρικό σχεδιασμό καταλήγει να είναι απλώς ένα κείμενο κυβερνητικής πολιτικής που «ανακοινώνεται» στη Βουλή (και κατ΄επέκταση στους πολίτες).

Η υποβάθμιση αυτή «συμπληρώνεται» από το άρθρο 12 παρ. 3, το οποίο υποβιβάζει το ισχύον Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 128/Α/03.07.2008) στο επίπεδο των ειδικών χωροταξικών πλαισίων.

(β) Σε κάθε περίπτωση, η νομική σχέση της Εθνικής Χωρικής Πολιτικής με τις άλλες μορφές σχεδιασμού του νομοσχεδίου, όπως και οι κανόνες επίλυσης συγκρούσεων μεταξύ τους, παραμένουν ασαφείς και δυσδιάκριτες. Κατά το νομοσχέδιο, η Εθνική Χωρική Πολιτική αποτελεί «βάση για τον συντονισμό» των στρατηγικών χωρικών πλαισίων – μία δυσερμήνευτη φράση, δίχως ακριβές νομικό περιεχόμενο, που επιδέχεται πολλές ερμηνείες και σε κάθε περίπτωση δεν διευκρινίζει την σχέση της Εθνικής Χωρικής Πολιτικής με τον υποδεέστερο σχεδιασμό. Αλλού (4η παράγραφος), αναφέρεται ότι «οι βασικοί άξονες και στόχοι της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής λαμβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση των Ειδικών και Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων», αφήνοντας να εννοηθεί ότι τα Ειδικά και Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια μπορούν να αποκλίνουν, υπό αδιευκρίνιστες προϋποθέσεις, από τμήματα ή το σύνολο της Εθνικής Χωρικής Πολιτικής.

(γ) Για να αποφευχθούν μελλοντικές αμφισβητήσεις, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η Εθνική Χωρική Πολιτική μπορεί να υπόκειται σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση, σύμφωνα με τις ισχύουσες διεθνείς, ενωσιακές και εθνικές διατάξεις.

δ) Η «θεματολογία» της Εθνικής Χωρικής Πολιτικής κατά την 1η παράγραφο συνδυάζει εξαιρετικά γενικές (π.χ., δικτύωση εθνικού χώρου) με σχετικά ειδικές (π.χ., υποδομές καινοτομίας) αναφορές. Υπάρχουν ειδικές αναφορές σε ορισμένα θέματα (π.χ., νησιωτικός χώρος), που εγείρουν απορίες για την παράλειψη άλλων (π.χ., ορεινός χώρος). Προφανή θέματα για μία Εθνική Χωρική Πολιτική – όπως η ενέργεια, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ο εξωαστικός χώρος, η αυθαίρετη δόμηση, το πολιτιστικό περιβάλλον, η δημόσια υγεία, οι βασικές δημόσιες υπηρεσίες, η διατήρηση βασικών φυσικών πόρων (ύδατα, οικοσυστήματα, έδαφος, αγροτικός χώρος), η ευαλωτότητα σε φυσικές καταστροφές – δεν έχουν ειδική αναφορά, παρά μόνο στον βαθμό που εντάσσονται στην «βιώσιμη ανάπτυξη» ή την «διοικητική υποδομή». Λείπει, επίσης, μία (έστω γενικόλογη) αναφορά στην ανάγκη η Εθνική Χωρική Πολιτική να διασφαλίζει, στο μέτρο του δυνατού, την χωρική ισότητα (π.χ., στην ανάπτυξη, στο καθαρό περιβάλλον, στην πρόσβαση σε υπηρεσίες). Κάποια ζητήματα μπορούν να διευκρινιστούν με το προεδρικό διάταγμα του άρθρου 12 παρ. 1, αλλά, με τον τρόπο αυτό, υπάρχει ο κίνδυνος η Εθνική Χωρική Πολιτική να γίνει μία αδόμητη και αδιάρθρωτη παράθεση προθέσεων.

ε) Όσον αφορά την 3η παράγραφο, δεν είναι σαφές ποιο ακριβώς κείμενο είναι η «Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική»: μήπως, όπως υπονοείται και από την αναφορά σε «προγραμματική περίοδο», είναι το ΕΣΠΑ; Στην συνέχεια, δεν είναι σαφές γιατί η Εθνική Χωρική Πολιτική πρέπει να ακολουθεί «προγραμματικές περιόδους», ή «μεσοπρόθεσμα πλαίσια» – μία επιλογή που, μεταξύ άλλων, οδηγεί και σε συνεχείς τροποποιήσεις και υπονομεύσεις της. Γενικότερα, δεν είναι καθόλου σαφές (όπως και δεν είναι στον ν. 4269/2014) γιατί το «Μεσοπρόθεσμο» χρήζει ειδικής μνείας στα πλαίσια της Εθνικής Χωρικής Πολιτικής (και, με τον τρόπο αυτό, εγείρεται σε παράγοντα διαμόρφωσής της), και όχι άλλες πολιτικές ή άλλοι εξίσου δεσμευτικοί νόμοι. Προτείνεται σε κάθε περίπτωση η διαγραφή του «Μεσοπρόθεσμου», και η αντικατάσταση της 3ης παραγράφου με μία γενικόλογη αναφορά στην ανάγκη συμφωνίας της Εθνικής Χωρικής Πολιτικής με όλες τις ισχύουσες πολιτικές και προγράμματα που έχουν χωρική διάσταση σε εθνική κλίμακα.

παρ. 1(γ) Να προστεθεί η αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών. Η παράγραφος 1.γ) γίνεται: τη διάρθρωση των παραγωγικών τομέων με την παράλληλη αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών