5.1. Στόχος
Ο κύριος στόχος του σχεδιασμού των οδεύσεων διαφυγής σε ένα κτίριο είναι η επίτευξη της ασφαλούς εκκένωσης των χρηστών του, σε περίπτωση πυρκαγιάς.
5.2. Γενικά
Η χρήση του κτιρίου και οι ανάγκες των χρηστών του καθορίζουν τον τρόπο σχεδιασμού, τη διαστασιολόγηση, καθώς και τη θέση των οδεύσεων διαφυγής.
Οι οδεύσεις διαφυγής πρέπει να παραμένουν ασφαλείς και αποτελεσματικές για τη χρονική διάρκεια που απαιτείται. Επιπρόσθετα, πρέπει να είναι σαφώς αντιληπτές και προσπελάσιμες απ’ όλους τους χρήστες του κτιρίου.
Απαγορεύεται η διέλευση των οδεύσεων διαφυγής από βοηθητικούς χώρους όπως χώρους υγιεινής, αποθήκευσης και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.
Οι οδεύσεις διαφυγής δεν πρέπει να περνούν κοντά σε επικίνδυνους χώρους της κατηγορίας Β (βλ. 6.7).
Στις περιπτώσεις εσωτερικών χώρων κύριας χρήσης, χώρων δηλαδή για την πρόσβαση στους οποίους προκύπτει μία αποκλειστική οριζόντια διέλευση των χρηστών μέσω άλλου χώρου κύριας χρήσης (χώρου πρόσβασης), θα πρέπει να καλύπτονται σωρευτικά οι εξής απαιτήσεις:
α) O θεωρητικός πληθυσμός τους δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 50 άτομα
β) Ο εσωτερικός χώρος δεν πρέπει να είναι υπνοδωμάτιο.
γ) Η επικοινωνία μεταξύ εσωτερικού χώρου και χώρου πρόσβασης να είναι άμεση, χωρίς να παρεμβάλλεται διάδρομος.
δ) Ο εσωτερικός χώρος και ο χώρος πρόσβασης να είναι της αυτής ιδιοκτησίας. (Σχήμα 1)
Από τις ανωτέρω απαιτήσεις απαλλάσσονται εσωτερικοί χώροι οι οποίοι διαθέτουν περισσότερες της μίας εξόδους. (Σχήμα 2)
Οι οδεύσεις διαφυγής αποτελούνται συνήθως από τρία διακριτά και διαδοχικά στάδια: την απροστάτευτη όδευση διαφυγής, την πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής και την οριζόντια όδευση προς την τελική έξοδο. (Σχήμα 3)
α) Η απροστάτευτη όδευση διαφυγής είναι το πρώτο στάδιο της όδευσης και αφορά στην πορεία από ένα τυχόν σημείο του κτιρίου μέχρι ένα χώρο ασφαλή, που µπορεί να είναι: ι) µια τελική έξοδος προς υπαίθριο χώρο, ιι) µια έξοδος κινδύνου ορόφου, ιιι) µία οριζόντια έξοδος.
Συνήθως η απροστάτευτη όδευση είναι μία οριζόντια διαδρομή. Δύναται όμως να παρεμβάλλεται στην όδευση αυτή απροστάτευτο κλιμακοστάσιο ή υπαίθριο τµήµα, όπως εξωτερικός εξώστης, ανοικτός ημιυπαίθριος χώρος, βατό δώμα ή βεράντα.
β) Η πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής είναι το δεύτερο στάδιο της όδευσης το οποίο άρχεται από µια έξοδο κινδύνου (η οποία είναι η κατάληξη του πρώτου σταδίου της όδευσης) και οδηγεί σε έξοδο στο επίπεδο του ορόφου εκκένωσης. Όλο αυτό το τμήμα είναι πυροπροστατευµένο, περιβάλλεται δηλαδή από δομικά στοιχεία µε τον απαιτούμενο δείκτη πυραντίστασης.
Συνήθως το δεύτερο αυτό στάδιο της όδευσης διαφυγής αποτελείται από πυροπροστατευµένα κλιµακοστάσια. Ενίοτε, δύναται να συµπεριλαµβάνει και πυροπροστατευµένους εσωτερικούς ή εξωτερικούς διαδρόμους ή και πυροπροστατευµένους προθάλαµους.
Η θεώρηση κυλιομένων κλιμάκων ή διαδρόμων ως οδεύσεων διαφυγής δεν επιτρέπεται. Όσον αφορά στους ανελκυστήρες, απαγορεύεται η χρήση τους ως οδεύσεων διαφυγής για αποφυγή εγκλωβισμού σε περίπτωση διακοπής ηλεκτρικού ρεύματος.
γ) Η οριζόντια όδευση προς την τελική έξοδο είναι το τρίτο και τελικό στάδιο της όδευσης διαφυγής. Είναι η συνέχεια των πυροπροστατευµένων οδεύσεων από τους υπέργειους ή και υπόγειους ορόφους του κτιρίου που καταλήγουν στον όροφο εκκένωσης με κατεύθυνση την τελική ή τις τελικές εξόδους του. Με το τελικό αυτό στάδιο της όδευσης επιτυγχάνεται η διαφυγή των χρηστών προς το εξωτερικό του κτιρίου, είτε σε περιοχή ελεύθερη και ασφαλή του οικοπέδου – γηπέδου που συνέχεται με κοινόχρηστο δρόµο ή το ύπαιθρο, είτε απ’ευθείας σε κοινόχρηστο χώρο ή το ύπαιθρο.
Η όδευση του τρίτου σταδίου εφ’ όσον διέρχεται µέσα από το κτίριο πρέπει να είναι πυροπροστατευµένη και όσο το δυνατόν πιο σύντοµη και ευθεία.
Κοινόχρηστα κλιµακοστάσια που συνεχίζονται κάτω από τον όροφο εκκένωσης πρέπει να διακόπτονται µε κατάλληλα διαχωριστικά στοιχεία (πόρτες), για να µη δηµιουργείται σύγχυση, όσον αφορά στην πορεία προς την τελική έξοδο. Τα διαχωριστικά αυτά στοιχεία δεν θα πρέπει σε καµία περίπτωση να εµποδίζουν την πορεία των χρηστών προς την τελική έξοδο ούτε και να µειώνουν το πλάτος των οδεύσεων διαφυγής.
Οι τελικές έξοδοι, πρέπει να τοποθετούνται σε κατάλληλες θέσεις του ορόφου εκκένωσης, έτσι ώστε η κατεύθυνση διαφυγής προς το ύπαιθρο να είναι σαφής. Επιπρόσθετα, πρέπει να προστατεύονται εντός και εκτός του κτιρίου από κάθε κίνδυνο που µπορεί να προκληθεί από φλόγες ή καπνούς προερχόµενους από συστήµατα εξαερισµού, ηλεκτροµηχανολογικές εγκαταστάσεις, λεβητοστάσια ή άλλους επικίνδυνους χώρους.
Τµήµατα της όδευσης αυτού του σταδίου που λαμβάνουν χώρα εκτός του κτιρίου, πρέπει να οδηγούν µε ασφάλεια µακριά από αυτό. Στην περίπτωση αυτή, το τμήμα της εξωτερικής τοιχοποιίας του κτιρίου που οριοθετεί την όδευση, θα πρέπει να έχει δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 30 λεπτών και τυχόν κουφώματα δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 15 λεπτών.
Σχήμα 3: Στάδια οδεύσεων διαφυγής
5.3. Σχεδιασμός οδεύσεων διαφυγής
5.3.1. Θεωρητικός Πληθυσμός
Η παροχή της όδευσης διαφυγής καθορίζεται µε βάση την ειδική χρήση του κτιρίου και υπολογίζεται για κάθε όροφο ανάλογα µε τον θεωρητικό πληθυσµό του.
Για τον υπολογισμό του θεωρητικού πληθυσμού, λαμβάνονται υπόψη οι τιμές του Πίνακα 3.
Στην περίπτωση διαχωρισμένων χρήσεων, εφαρμόζονται για κάθε ξεχωριστή χρήση οι τιμές του πίνακα που αφορούν στην επιφάνεια που καταλαμβάνει κάθε αυτοτελής χρήση.
Στην περίπτωση ύπαρξης συμπληρωματικών χρήσεων, οι οποίες δεν διαθέτουν πληρότητα, ο υπολογισμός του θεωρητικού πληθυσμού γίνεται με τις απαιτήσεις της κυριαρχούσας χρήσης για το σύνολο της επιφάνειάς της, συμπεριλαμβανομένης και της επιφάνειας των συμπληρωματικών χώρων που την εξυπηρετούν. Κατ΄ εξαίρεση, είναι αποδεκτός ο υπολογισμός του θεωρητικού πληθυσμού των συμπληρωματικών χώρων με τις τιμές του Πίνακα 3 που αφορούν στην ειδική χρήση τους, εφ’ όσον όμως δεν πρόκειται για συμπληρωματικούς χώρους που εξυπηρετούν αυτοτελείς κατοικίες. Σε ειδικά κτίρια, στα οποία υφίστανται χώροι όπως κουζίνες επαγγελματικής χρήσης, παρασκευαστήρια, χώροι υγιεινής κ.λ.π, οι οποίοι δεν μπορούν να ενταχθούν στις χρήσεις του άρθρου 4 του παρόντος, ο μελετητής μπορεί να ορίζει τον μέγιστο θεωρητικό πληθυσμό τους βάσει του πραγματικού ή του εκτιμώμενου ως λογικώς πιθανού, ο οποίος σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να είναι μικρότερος της αναλογίας 1 άτομο / 30 τ.μ.
Σε περίπτωση εμπλεκόμενων χρήσεων, ο θεωρητικός πληθυσμός κάθε ορόφου υπολογίζεται από το άθροισμα των πληθυσμών των επιμέρους χρήσεων αναλόγως της επιφάνειας που καταλαμβάνουν.
Πίνακας 3: Υπολογισμός θεωρητικού πληθυσμού ανά χρήση
| ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ | ||||||
| Κατ. | Χρήση | Χώροι | Άτομα | |||
| Α | Κατοικία | 1ατ./18 τ.μ. δαπέδου | ||||
| Β | Προσωρινή Διαμονή | Ο μεγαλύτερος πληθυσμός από τα δύο: Σ(αρ.κλινών, μόνιμο προσωπικό), 1ατ./18 τ.μ. δαπέδου | ||||
| Γ | Χώροι Συνάθροισης Κοινού * | εστιατόρια, καφενεία, ζαχαροπλαστεία, λέσχες, αίθουσες συνεδριάσεων, μουσεία, εκθεσιακά κέντρα, αποδυτήρια κλπ | 1ατ./1,40 τ.μ. δαπέδου | |||
| Για χώρους με σταθερά καθίσματα: 1 άτομο ανά κάθισμα ή για συνεχή καθίσματα (πάγκους) 1 άτομο ανά 0,45 μ μήκους καθίσματος | ||||||
| αμφιθέατρα, χώροι συναυλιών-διαλέξεων-διδασκαλίας, δικαστήρια, θέατρα, κινηματογράφοι, αθλητικών εκδηλώσεων, ναοί, κέντρα διασκέδασης, BAR | 1ατ./0,65 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Για χώρους με σταθερά καθίσματα: 1 άτομο ανά κάθισμα ή για συνεχή καθίσματα (πάγκους) 1 άτομο ανά 0,45 μ μήκους καθίσματος | ||||||
| αναμονής συγκοινωνιακών μέσων, συνάθροισης ορθίων | 1ατ./0,30 τ.μ. δαπέδου | |||||
| γυμναστικής με όργανα | 1ατ./5 τ.μ. δαπέδου | |||||
| γυμναστικής χωρίς όργανα | 1ατ./1,40 τ.μ. δαπέδου | |||||
| αγωνιστικοί χώροι | 1ατ./40 τ.μ. δαπέδου | |||||
| δεξαμενών κολύμβησης | 1ατ./5 τ.μ. επιφάνειας νερού | |||||
| περιβάλλων χώρος κολυμβητικών δεξαμενών | 1ατ./3τ.μ. δαπέδου | |||||
| βιβλιοθήκες | 1ατ./5 τ.μ. δαπέδου | |||||
| σκηνή θεάτρου | 1ατ./1,40 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Αεροδρόμια | χώροι διακίνησης κοινού | 1ατ./9 τ.μ. δαπέδου (μικτό εμβαδόν) | ||||
| παραλαβής αποσκευών | 1ατ./2 τ.μ. δαπέδου (μικτό εμβαδόν) | |||||
| παράδοσης αποσκευών | 1ατ./2 τ.μ. δαπέδου (μικτό εμβαδόν) | |||||
| χώροι αναμονής | 1ατ./1,4 τ.μ. δαπέδου (μικτό εμβαδόν) | |||||
| Για χώρους με σταθερά καθίσματα: 1 άτομο ανά κάθισμα ή για συνεχή καθίσματα (πάγκους) 1 άτομο ανά 0,45 μ μήκους καθίσματος | ||||||
| διαχείρισης αποσκευών | 1ατ./30 τ.μ. δαπέδου (μικτό εμβαδόν) | |||||
| Δ | Εκπαίδευση | αίθουσες διδασκαλίας | 1ατ./2 τ.μ. δαπέδου | |||
| αιθ. Διδασκαλίας με σταθερά καθίσματα | Ο μεγαλύτερος πληθυσμός από: αρ. καθισμάτων ή 1ατ./2 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Εργαστήρια | Ο μεγαλύτερος πληθυσμός από: θέσεις εργασίας ή 1ατ/4,5 τ.μ. δαπέδου | |||||
| υπόλοιποι χώροι (γραφεία, γραμματεία, ιατρείο κλπ) | 1ατ./6 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Ε |
Υγεία | Μονάδες Α’βάθμιας Υγείας | διάγνωση και θεραπεία χωρίς νοσηλεία | 1ατ./9 τ.μ. δαπέδου | ||
| Τμήματα Β’βάθμιας Υγείας | θάλαμοι ασθενών | 1ατ./11 τ.μ. δαπέδου | ||||
| λοιποί χώροι (γραφεία, εργαστήρια, βοηθητικοί χώροι κλπ) | 1ατ./22 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Κοινωνική Πρόνοια | παιδικοί σταθμοί, οίκοι ευγηρίας | 1ατ./3 τ.μ. δαπέδου | ||||
| βοηθητικοί χώροι, αποθήκες & Η/Μ εγκαταστάσεις | 1ατ./30 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Ζ | Σωφρονισμός | Ο μεγαλύτερος πληθυσμός από τα δύο: Σ (αρ.κρατουμ., αρ. εργαζομ., αρ.επισκ.) ή 1ατ./11 τ.μ. δαπέδου | ||||
| Η | Εμπόριο | Έκθεσης & πωλήσεων | υπόγειο και ισόγειο | 1ατ./3 τ.μ. δαπέδου | ||
| όροφοι άνω του ισογείου | 1ατ./6 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Γραφεία
| 1ατ./10 τ.μ. δαπέδου | |||||
| κυλικεία – εστιατόρια
| 1ατ./1,40 τ.μ. δαπέδου | |||||
| διάδρομοι κυκλοφορίας εμπορικών κέντρων | 1ατ./1,40 τ.μ. δαπέδου | |||||
| αποθήκευσης, χώροι χωρίς κοινό & στάθμευσης αυτοκινήτων έως 10 θέσεις | 1ατ./30 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Θ | Γραφεία | γραφεία <= 50 τ.μ. | 1ατ./9 τ.μ. δαπέδου | |||
| ενιαίες αίθουσες γραφείων > 50τ.μ. | 1ατ./5 τ.μ. δαπέδου | |||||
| χώροι αναμονής και υποδοχής επισκεπτών | 1ατ./3 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Ι | Βιομηχανία – Βιοτεχνία | Βιομηχ. – Βιοτεχνίας | 1ατ./10 τ.μ. δαπέδου | |||
| Βιομηχ. – Βιοτεχνίας για συγκεκριμένη λειτουργία | Μέγιστος αριθμός ατόμων Λειτουργίας | |||||
| Κ | Αποθήκευση | εμπορίου (κέντρα αποθήκευσης και διανομής – αποθήκευσης) | 1ατ./30 τ.μ. δαπέδου | |||
| απλή αποθήκευση | 1ατ./50 τ.μ. δαπέδου | |||||
| Λ | Στάθμευση και πρατήρια υγρών καυσίμων | για δημόσιους χώρους στάθμευσης | 2 άτ. / 1 θέση αυτοκιν., 1 άτ. / δίκυκλο | |||
| για ιδιωτικούς χώρους στάθμευσης | 1 άτ. / 1 θέση αυτοκιν., 1 άτ. / δίκυκλο | |||||
| Πρατήρια καυσίμων – πλυντήρια αυτοκινήτων | 1 ατ. / 6 τ.μ. δαπέδου | |||||
| ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Γενικά: Ως δάπεδο λαμβάνεται υπόψη το καθαρό εμβαδόν δαπέδου, αφαιρουμένων των σταθερών επίπλων ή και εκθεμάτων, με εξαίρεση τα αεροδρόμια για τα οποία λαμβάνεται το μικτό εμβαδόν. *Οι επιφάνειες των χώρων συνάθροισης κοινού περιλαμβάνουν χώρους που προορίζονται μόνο για τη συγκεκριμένη χρήση. | ||||||
5.3.2. Παροχή όδευσης διαφυγής
Η παροχή της όδευσης διαφυγής καθορίζεται µε βάση την ειδική χρήση του κτιρίου και υπολογίζεται για κάθε όροφο ανάλογα µε τον θεωρητικό πληθυσµό του.
Η παροχή υπολογίζεται για τις οριζόντιες και τις κατακόρυφες οδεύσεις.
Για τις κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής, η παροχή των υπέργειων ορόφων του κτιρίου (άνω του ορόφου εκκένωσης) και των υπόγειων ορόφων αυτού (κάτω του ορόφου εκκένωσης) υπολογίζεται χωριστά.
Γενικά, ο όροφος µε τον μεγαλύτερο πληθυσµό καθορίζει την απαιτούµενη παροχή των κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής. Σε περίπτωση κτιρίων µε περισσότερους των πέντε ορόφων άνω του ορόφου εκκένωσης του κτιρίου, η συνολική απαιτούµενη παροχή της κατακόρυφης υπέργειας όδευσης διαφυγής καθορίζεται από το άθροισµα του πληθυσµού των δύο δυσµενέστερων διαδοχικών ορόφων.
Στην περίπτωση που ο όροφος (για κτίρια έως 5 υπέργειους ορόφους) ή οι δύο διαδοχικοί όροφοι (για κτίρια άνω των 5 υπέργειων ορόφων) με την μεγαλύτερη παροχή, δεν είναι ο ανώτατος ή οι ανώτατοι όροφοι του κτιρίου αντίστοιχα, η εξασφάλιση της απαιτούμενης κατακόρυφης παροχής που υπολογίζεται βάσει των δυσμενέστερων θεωρητικών πληθυσμών τους είναι δυνατόν να εφαρμόζεται μόνον για το τμήμα της κατακόρυφης όδευσης από τον δυσμενέστερο αυτόν πληθυσμιακά όροφο ή ορόφους έως τον όροφο εκκένωσης του κτιρίου. Άνωθεν του ή των ορόφων που έχουν καθορίσει την απαιτούμενη κατακόρυφη παροχή, υπολογίζονται για κάθε όροφο οι ελάχιστες απαιτούμενες κατακόρυφες παροχές και επιλέγεται το απαιτούμενο κατά περίπτωση πλάτος κατακόρυφης όδευσης, έτσι ώστε να καλύπτει τις απαιτήσεις διαφυγής κάθε ορόφου, αλλά σε καμία περίπτωση να μην μειώνεται στην πορεία προς την τελική έξοδο. (Σχήμα 4)
Σχήμα 4: Απαιτούμενες έξοδοι με μονάδες πλάτους
Για τον υπολογισμό της παροχής εφαρμόζονται κατά περίπτωση τα εξής:
- Στην περίπτωση χρήσεων οι οποίες εξυπηρετούνται και από άλλες συμπληρωματικές χρήσεις, η παροχή ορόφου προκύπτει από το άθροισμα των πληθυσμών της κυριαρχούσας και των συμπληρωματικών χρήσεων, αλλά υπολογίζεται σύμφωνα με τους συντελεστές του πίνακα 4 που ισχύουν για την κυριαρχούσα χρήση. Εφ’ όσον η συμπληρωματική χρήση διαθέτει πληρότητα, η οριζόντια παροχή της στο τμήμα που καταλαμβάνει η συγκεκριμένη χρήση, υπολογίζεται βάσει των σχετικών απαιτήσεων του πίνακα 4. Η συνολική παροχή του υπόλοιπου ορόφου προκύπτει από το άθροισμα των επιμέρους θεωρητικών πληθυσμών και υπολογίζεται κατά το προηγούμενο εδάφιο σύμφωνα με τους συντελεστές του πίνακα 4 που ισχύουν για την κυριαρχούσα χρήση.
- Στην περίπτωση διαχωρισμένων χρήσεων, εφαρμόζονται για κάθε ξεχωριστή χρήση οι απαιτούμενες παροχές του πίνακα 4, όπως προκύπτουν βάσει του θεωρητικού πληθυσμού τους.
- Στην περίπτωση εμπλεκόμενων χρήσεων, η παροχή κάθε ορόφου στο σύνολο της επιφανείας του, υπολογίζεται με χρήση των δυσμενέστερων συντελεστών του πίνακα 4 για τις εγκατεστημένες χρήσεις.
Πίνακας 4: Υπολογισμός παροχής οδεύσεων διαφυγής ανά μονάδα πλάτους (0,60μ)
| Κατ. | Χρήση | Οριζόντιες οδεύσεις (άτομα) | Κατακόρυφες οδεύσεις (άτομα) | |
| Α | Κατοικία | 100 | 60 | |
| Β | Προσωρινή Διαμονή | 100 | 75 | |
| Γ
| Χώροι Συνάθροισης Κοινού | υπέργειοι όροφοι | 100 | 60 |
| υπόγεια | 50 | 30 | ||
| Δ
| Εκπαίδευση | υπέργειοι όροφοι | 100 | 60 |
| υπόγεια | 50 | 30 | ||
| Ε | Υγεία και Κοινωνική Πρόνοια | 50 | 30 | |
| Ζ | Σωφρονισμός | 100 | 60 | |
| Η | Εμπόριο | υπέργειοι όροφοι | 100 | 60 |
| υπόγεια | 50 | 30 | ||
| Θ | Γραφεία | 100 | 60 | |
| Ι | Βιομηχανία – Βιοτεχνία | 100 | 60 | |
| Κ | Αποθήκευση | 100 | 60 | |
| Λ | Στάθμευση- Πρατήρια υγρών καυσίμων | 100 | 60 | |
5.3.3. Πλάτος και ύψος όδευσης διαφυγής
Ως πλάτος της όδευσης διαφυγής ορίζεται το ελεύθερο πλάτος στο στενότερο σημείο της και μέχρι ύψους 2.20 μέτρων.
Η μονάδα πλάτους της όδευσης διαφυγής ορίζεται σε 0,60 του μέτρου.
Το απαιτούμενο ελάχιστο πλάτος οποιασδήποτε όδευσης διαφυγής δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο του 0,70 του μέτρου.
Το απαιτούμενο πλάτος της όδευσης διαφυγής δεν επιτρέπεται να μειώνεται, σε καμία περίπτωση στην πορεία προς την τελική έξοδο και για όλα τα στάδια, υπολογίζεται σε συνάρτηση με τον θεωρητικό πληθυσμό και την ειδική χρήση του κτιρίου, εκφραζόμενο σε ακέραιες μονάδες πλάτους (0,60 µ.). Όταν από τους υπολογισμούς προκύπτει µη ακέραιος αριθμός, τότε η στρογγυλοποίηση γίνεται προς τα άνω, µε την προσθήκη μισής μονάδας πλάτους (0,30µ.).
Το ελεύθερο ύψος των χώρων, όπου περνά όδευση διαφυγής, πρέπει να είναι τουλάχιστον 2,20 μέτρα, ενώ για τις σκάλες, δοκούς, ανώφλια θυρών μπορεί να είναι 2,00 μέτρα. Περιοχές που παρουσιάζουν υψομετρικές διαφορές δαπέδου μέχρι 0,40 μέτρου και συνδέονται μέσω σκαλοπατιών ή ραμπών μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στις οριζόντιες οδεύσεις διαφυγής.
5.3.4. Μήκος όδευσης διαφυγής
Το μήκος της όδευσης διαφυγής εξετάζεται μόνον για τα απροστάτευτα τμήματα αυτής, θεωρώντας ότι τα πυροπροστατευμένα τμήματα, ως ασφαλή, δεν έχουν όριο επιτρεπόμενου μήκους.
Το μήκος απροστάτευτης απόστασης όδευσης που εξετάζεται, είναι η πραγματική απόσταση. Κάθε σημείο της κάτοψης θα πρέπει να πληροί την ελάχιστη καθοριζόμενη απόσταση από την πλησιέστερη έξοδο κινδύνου.
Οι αποστάσεις απροστάτευτης όδευσης μετρώνται στους κοινόχρηστους διαδρόμους κατά μήκος της αξονικής γραμμής στο µέσο του πλάτους του διαδρόμου. Στην περίπτωση απροστάτευτων κλιμάκων, το μετρούμενο μήκος επί της γραμμής ανάβασης της κλίμακας υπολογίζεται προσαυξημένο κατά 50%.
Τα μέγιστα, κατά περίπτωση, επιτρεπόμενα μήκη των παραπάνω πραγματικών αποστάσεων διαφυγής καθώς και τυχόν αδιεξόδων (Σχήμα 5) καθορίζονται στον Πίνακα 5 ανάλογα µε τη χρήση του κτιρίου σε συνάρτηση και με τη δυνατότητα διαφυγής των χρηστών, προς μία, ή περισσότερες κατευθύνσεις – εξόδους κινδύνου.
Η θεώρηση του αριθμού των κατευθύνσεων δεν αντιστοιχεί στον αριθμό των εξόδων κινδύνου προς πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής που υπάρχουν στον όροφο. Ακόμη και στην περίπτωση που υπάρχουν περισσότερες της μιας έξοδοι κινδύνου, θεωρείται ότι υπάρχει μία μόνο κατεύθυνση διαφυγής όταν από τυχόν σημεία του ορόφου η όδευση προσπερνά την πλησιέστερη έξοδο κινδύνου για να προσεγγίσει την εναλλακτική έξοδο. (Σχήμα 6)
Στις Ειδικές Διατάξεις δύναται να καθορίζονται επίσης, επιπλέον του μεγίστου επιτρεπόμενου μήκους απροστάτευτων οδεύσεων διαφυγής και των αδιεξόδων, πρόσθετες απαιτήσεις μήκους του πλέον αποµακρυσµένου σηµείου ενός χώρου του κτιρίου έως την πλησιέστερη έξοδο σε κοινόχρηστο διάδροµο.
Στην περίπτωση που η απροστάτευτη όδευση διαφυγής διέρχεται μέσα από υπαίθριους χώρους (εξωτερικό εξώστη, ανοικτό ημιυπαίθριο χώρο, βατό δώμα ή βεράντα) για να καταλήξει εκ νέου στο εσωτερικό του κτιρίου, το μήκος του εξωτερικού αυτού τμήματος της όδευσης δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 1/2 του συνολικού επιτρεπόµενου μήκους απροστάτευτης όδευσης και δεν θα πρέπει να δηµιουργούνται αδιέξοδα.
Στην περίπτωση που η απροστάτευτη όδευση διαφυγής, διέρχεται μέσα από υπαίθριο χώρο του κτιρίου (εξωτερικό εξώστη, ανοικτό ημιυπαίθριο χώρο, βατό δώμα ή βεράντα) αλλά από τον υπαίθριο αυτό χώρο καταλήγει απ’ ευθείας στη στάθμη εκκένωσης, που οδηγεί σε μία οδό ή σε ανοικτό χώρο ασφαλή από φωτιά και καπνό, τότε κατά τον υπολογισμό του μήκους απροστάτευτης απόστασης, ως μήκος του υπαίθριου τμήματος λαμβάνεται το ήμισυ του πραγματικού μήκους μετρούμενου από την έξοδο του κτιρίου στον υπαίθριο χώρο έως τη στάθμη εκκένωσης.
Στα υφιστάμενα κτίρια, τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού (βλ. Πίνακα 1) και στα οποία είναι αδύνατη η συμμόρφωση με τις τιμές του Πίνακα 5:
α) το μέγιστο μήκος οριζόντιας όδευσης μη περιλαμβανομένων τυχόν αδιέξοδων τμημάτων, επιτρέπεται να υπολογίζεται στα 2/3 επί της πραγματικής τιμής εφόσον όλες οι πόρτες του ορόφου είναι αυτοκλειόμενες και επιπροσθέτως, τοποθετούνται ενδιάμεσες πυράντοχες πόρτες που διαθέτουν διαφανή υαλοπίνακα (vision panel), με δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 30 min, ανά διαστήματα που δεν υπερβαίνουν το ήμισυ των τιμών του Πίνακα 5 (Σχήμα 7)
β) οι πόρτες χώρων που ανοίγουν σε αδιέξοδα με μήκος μεγαλύτερο του ελαχίστου επιτρεπομένου βάσει του Πίνακα 5 πρέπει να είναι αυτοκλειόμενες
γ) στα αδιέξοδα που υπερβαίνουν το μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος του Πίνακα 5, απαιτείται να τοποθετούνται ενδιάμεσες πυράντοχες πόρτες που διαθέτουν διαφανή υαλοπίνακα (vision panel), με φορά ανοίγματος προς την κατεύθυνση όδευσης και δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 30 min, ώστε τα ενδιάμεσα σε αυτές τμήματα να πληρούν την απαίτηση μήκους αδιεξόδων του παρόντος κανονισμού.
Σχήμα 5: Αδιέξοδο
Σχήμα 6: Κατευθύνσεις διαφυγής
Πίνακας 5: Όρια μήκους πραγματικής απροστάτευτης όδευσης ανά κατηγορία χρήσης κτιρίου (σε μέτρα)
| ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ | ΜΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ | ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ | ΑΔΙΕΞΟΔΑ | |
| Α | Κατοικία | |||
| Μονοκατοικίες | 25 | 35 | 12 | |
| Πολυκατοικίες | 18 | 35 | 9 | |
| Β | Προσωρινή Διαμονή | 18 | 35 | 9 |
| Γ | Χώροι Συνάθροισης Κοινού | |||
| Με σταθερά καθίσματα | 15 | 32 | 9 | |
| Χωρίς σταθερά καθίσματα | 18 | 45 | 9 | |
| Δ | Εκπαίδευση | 18 | 35 | 9 |
| Ε | Υγεία και Κοινωνική Πρόνοια | 15 | 35 | 9 |
| Ζ | Σωφρονισμός | 15 | 35 | 9 |
| Η | Εμπόριο | 18 | 45 | 9 |
| Θ | Γραφεία | 18 | 45 | 9 |
| Ι | Βιομηχανία – Βιοτεχνία | |||
| Μικρού και μεσαίου βαθμού κινδύνου (Ζ1, Ζ2) | 251 | 451 | 15 | |
| Υψηλού βαθμού κινδύνου (Ζ3) | 122 | 252 | 0 | |
| Κ | Αποθήκευση | |||
| Μικρού και μεσαίου βαθμού κινδύνου (Ζ1, Ζ2) | 251 | 451 | 15 | |
| Υψηλού βαθμού κινδύνου (Ζ3) | 122 | 252 | 0 | |
| Λ | Στάθμευση και πρατήρια υγρών καυσίμων | 15 | 45 | 9 |
1: Στην περίπτωση εγκατάστασης αυτόματου συστήματος πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος) το όριο του μήκους διπλασιάζεται.
2: Στην περίπτωση εγκατάστασης αυτόματου συστήματος πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος) το όριο του μήκους πολλαπλασιάζεται επί 1,5.
5.3.5. Αριθμός, θέσεις και θύρες εξόδων κινδύνου
Γενικά, σε κάθε όροφο µε πληθυσµό άνω των 50 ατόµων, απαιτούνται δύο τουλάχιστον εναλλακτικές έξοδοι κινδύνου.
Οι έξοδοι κινδύνου από κάθε σηµείο του χώρου πρέπει να τοποθετούνται σε θέσεις σαφώς αντιληπτές από τους χρήστες.
Εφόσον απαιτούνται δύο (2) ή περισσότερες έξοδοι κινδύνου, τα πλησιέστερα άκρα τους πρέπει να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον το 1/2 της μέγιστης διαγώνιας διάστασης (D) του χώρου ή του κτιρίου που εξυπηρετούν. (Σχήμα 8 και 9)
Εφόσον απαιτούνται τρεις (3) ή περισσότερες έξοδοι κινδύνου, η θέση τουλάχιστον δύο (2) εξ’ αυτών, πρέπει να ικανοποιεί τα παραπάνω κριτήρια.
Οι πόρτες των εξόδων κινδύνου πρέπει να ανοίγουν υποχρεωτικά προς την κατεύθυνση της όδευσης διαφυγής, όταν στον χώρο ή στην εξυπηρετούμενη περιοχή του κτιρίου αντιστοιχεί πληθυσµός μεγαλύτερος από 50 άτοµα ή όταν ο χώρος ή η περιοχή παρουσιάζει υψηλό βαθµό κινδύνου.
Το καθαρό άνοιγμα των θυρών των εξόδων κινδύνου είναι τουλάχιστον 0,90 μ.
Οι έξοδοι κινδύνου όπου καταλήγει το απροστάτευτο στάδιο διαφυγής, οδηγούν συνήθως σε αντίστοιχο αριθμό πυροπροστατευμένων κλιμακοστασίων. Ωστόσο, είναι δυνατόν περισσότερες της μίας έξοδοι κινδύνου να οδηγούν στην ίδια πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής, εφ’ όσον:
α) η κατακόρυφη όδευση καλύπτει τη συνολική απαιτούμενη παροχή βάσει του πληθυσμού του ορόφου,
β) από τυχόν σημείο της κάτοψης του ορόφου καλύπτονται τα καθοριζόμενα για τη χρήση του χώρου μέγιστα μήκη απροστάτευτων αποστάσεων.
Σε κάθε περίπτωση, εφ’ όσον η κατακόρυφη παροχή υπερβαίνει τις τρεις μονάδες πλάτους (1,80 μ.), τότε επιβάλλεται η κατασκευή επιπρόσθετου κλιμακοστασίου – κατακόρυφης όδευσης διαφυγής.
Κατά τον σχεδιασμό των κτιρίων πρέπει να γίνεται προσπάθεια για κατά το δυνατόν ισοκατανομή του πληθυσμού στα κλιμακοστάσια, με μέγιστη επιτρεπτή απόκλιση κατά τη σύγκριση των διαστάσεων του πλάτους αυτών έως 30 %.
Σε κτίρια όπου η υψηλότερη στάθμη δαπέδου χώρου κύριας χρήσης είναι μέχρι 23 μ. και οι έξοδοι κινδύνου συνδέονται με πυροπροστατευμένο διάδρομο 60 λεπτών, αντί της διαγωνίου, δύναται να λαμβάνεται το μικρότερο μήκος που συνδέει τις εξόδους, μετρούμενο στο μέσο του ενεργού πλάτους διαδρόμου. (Σχήμα 10)
Σε κάθε περίπτωση, το πλάτος των εξόδων στον όροφο εκκένωσης όπου απολήγουν οι κατακόρυφες πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής πρέπει να επαρκεί για τις κατακόρυφες παροχές που εξυπηρετούν.
Οριζόντιες έξοδοι επιτρέπεται να υποκαθιστούν μέχρι και τις μισές από τις απαιτούμενες εξόδους κινδύνου, εφ’ όσον δεν βρίσκονται σε στάθμη δαπέδου άνω των 23 μέτρων από τη στάθμη του ορόφου εκκένωσης.
Στην περίπτωση οριζόντιων εξόδων, θα πρέπει επιπρόσθετα των άλλων απαιτήσεων, για τη διασφάλιση της σταδιακής οριζόντιας εκκένωσης του πληθυσμού του ορόφου:
α) το εμβαδόν των πυροδιαμερισμάτων εκατέρωθεν της οριζόντιας εξόδου, εφόσον η οριζόντια έξοδος είναι διπλής κατεύθυνσης, να επαρκεί για το άθροισμα των θεωρητικών πληθυσμών και των δύο πυροδιαμερισμάτων, με ελάχιστο συντελεστή 0,3τ.μ./άτομο. (Σχήμα 11) Στην περίπτωση οριζοντίας εξόδου μονής κατεύθυνσης, η ανωτέρω απαίτηση θα πρέπει να εξασφαλίζεται στο πυροδιαμέρισμα προς το οποίο οδηγεί η οριζόντια έξοδος.
β) οι υπόλοιπες έξοδοι κινδύνου να οδηγούν σε πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής, στις οποίες δεν επιτρέπεται η χρήση θυρών ελεγχόμενης πρόσβασης περιορισμού πορείας.
γ) ο δείκτης πυραντίστασης του διαχωριστικού τοίχου επί του οποίου βρίσκεται η οριζόντια έξοδος να είναι τουλάχιστον 120 λεπτών χωρίς δυνατότητα μείωσης λόγω εγκατάστασης αυτόματου συστήματος πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος).
δ) ο διαχωριστικός τοίχος της οριζόντιας εξόδου δεν μπορεί να υποκαθίσταται από πυράντοχα ρολά ή παρόμοιου τύπου δομικά στοιχεία.
ε) δεν επιτρέπεται αγωγοί να διαπερνούν τον τοίχο στον οποίο βρίσκεται η οριζόντια έξοδος.
Σε ειδικά κτίρια, γέφυρες, εξωτερικοί εξώστες ή οποιαδήποτε άλλη έξοδος που οδηγεί από το κτίριο σε άλλο κτίριο ίδιας χρήσης και του ίδιου ιδιοκτήτη, μπορούν να αντικαταστήσουν άλλες απαιτούμενες εξόδους έως 50%, εφ’ όσον δεν βρίσκονται σε στάθμη δαπέδου άνω των 23 μέτρων από τη στάθμη του ορόφου εκκένωσης και υπό την προϋπόθεση ότι δεν γίνεται χρήση θυρών περιορισμού πορείας – ελέγχου στις υπόλοιπες υποχρεωτικές οδεύσεις διαφυγής.
5.3.6. Τελική έξοδος
Το απαιτούµενο πλάτος της τελικής εξόδου στον όροφο εκκένωσης πρέπει να επαρκεί για την οριζόντια παροχή που απαιτείται για τη διαφυγή του πληθυσμού ο οποίος σε περίπτωση πυρκαγιάς θα συγκεντρωθεί στον εν λόγω όροφο. Δεδομένου όμως ότι εκκένωση του κτιρίου από τους υπέργειους και τους υπόγειους ορόφους γίνεται σταδιακά, το απαιτούμενο πλάτος της τελικής εξόδου υπολογίζεται ως το άθροισμα:
α) του πλάτους της απαιτούμενης κατακόρυφης παροχής από υπερκείμενους ορόφους,
β) του πλάτους της απαιτούμενης κατακόρυφης παροχής από υποκείμενους ορόφους,
γ) του πλάτους της οριζόντιας παροχής του ορόφου εκκένωσης
όπως προκύπτουν πριν τη στρογγυλοποίησή τους σε ακέραιες μονάδες πλάτους. Στρογγυλοποίηση θα εφαρµόζεται στη συνέχεια, μόνον για τον καθορισμό του πλάτους της τελικής εξόδου.
Στην περίπτωση που από τον σχεδιασμό του κτιρίου προβλέπεται ότι οι υπέργειοι ή οι υπόγειοι όροφοι εκκενώνονται μέσω πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής απ’ ευθείας σε ασφαλή χώρο εκτός του κτιρίου με ανεξάρτητες τελικές εξόδους που δεν επικοινωνούν με το υπόλοιπο κτίριο και διασφαλίζουν τα απαιτούμενα πλάτη των κατακόρυφων παροχών, οι παροχές τους δεν συνυπολογίζονται στον καθορισμό του ελάχιστου πλάτους των τελικών εξόδων στον όροφο εκκένωσης του τρίτου σταδίου διαφυγής (οριζόντια όδευση προς την τελική έξοδο). Στην περίπτωση που υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις, υπάρχει όμως δυνατότητα επικοινωνίας του χώρου όπου καταλήγουν οι πυροπροστατευμένες κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής στον όροφο εκκένωσης, με χώρο ή χώρους του ορόφου αυτού, που διαθέτουν και δικές τους εξόδους, τότε για τον υπολογισμό του πλάτους των τελικών εξόδων του ορόφου εκκένωσης λαμβάνεται υπόψη και το ήμισυ των απαιτούμενων κατακόρυφων παροχών από τους υπέργειους και υπόγειους ορόφους του κτιρίου.
Σε κάθε περίπτωση, το πλάτος των εξόδων στον όροφο εκκένωσης όπου απολήγουν οι κατακόρυφες πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής πρέπει να επαρκεί για τις κατακόρυφες παροχές που εξυπηρετούν.
Εφόσον μετά την τελική έξοδο υπάρχουν σκαλοπάτια, πρέπει επίσης να κατασκευάζεται ράμπα επαρκούς πλάτους, ώστε να καθίσταται δυνατή η απομάκρυνση των ΑμεΑ.
Επικίνδυνοι χώροι δεν πρέπει να τοποθετούνται κάτω από ή σε άμεση γειτνίαση με τις τελικές εξόδους.
5.3.7. Θύρες οδεύσεων διαφυγής
5.3.7.1. Γενικά
Σε κάθε άνοιγμα πόρτας του πρώτου σταδίου της όδευσης διαφυγής (απροστάτευτη όδευση), πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένα θυρόφυλλο με πλάτος ίσο ή μεγαλύτερο από 0,70 του μέτρου. Κατ’ εξαίρεση θύρες βοηθητικών χώρων (αποθηκών, χώρων υγιεινής, κ.λ.π) επιτρέπεται να έχουν ελεύθερο πλάτος 0,60 μ. Κανένα θυρόφυλλο, από το οποίο περνά όδευση διαφυγής, δεν επιτρέπεται να έχει πλάτος μεγαλύτερο από 1,20 μέτρα.
Το δάπεδο και από τις δύο πλευρές κάθε πόρτας πρέπει να είναι επίπεδο και να βρίσκεται στην ίδια στάθμη. Κατ’ εξαίρεση, όταν η πόρτα οδηγεί προς το ύπαιθρο ή προς εξωτερικό χώρο (εξώστη, ανοικτό ημιυπαίθριο χώρο, δώμα) ή προς την τελική έξοδο, επιτρέπεται η στάθμη του δαπέδου στην εξωτερική πλευρά της πόρτας να βρίσκεται μέχρι και 0,20 του μέτρου χαμηλότερα σε σχέση με την εσωτερική στάθμη.
Οι απαιτήσεις πυραντοχής των θυρών των οδεύσεων διαφυγής καθορίζονται στον πίνακα του άρθρου 6 του παρόντος κεφαλαίου.
5.3.7.2. Κατεύθυνση περιστροφής θυρών
Κάθε πόρτα που χρησιμοποιείται ως έξοδος κινδύνου, πρέπει γενικά να ανοίγει προς την κατεύθυνση της διαφυγής παρέχοντας το πλήρες πλάτος του ανοίγματός της. (Σχήμα 12)
Εξαιρούνται πόρτες που εξυπηρετούν χώρους που δεν είναι επικίνδυνοι ή υψηλού βαθμού κινδύνου και συνολικό πληθυσμό που δεν ξεπερνά τα 50 άτομα. Αυτές οι πόρτες επιτρέπεται να ανοίγουν και προς την αντίθετη κατεύθυνση της όδευσης διαφυγής ή να είναι συρόμενες.
Κάθε πόρτα που έχει άμεση πρόσβαση προς κλιμακοστάσιο, πρέπει κατά την περιστροφή της να μην φράσσει σκαλοπάτια ή πλατύσκαλα και να μην μειώνει το πλάτος της σκάλας ή του πλατύσκαλου, διασφαλίζοντας μία τουλάχιστον μονάδα πλάτους οδεύσεως διαφυγής. (Σχήμα 13)
Οι αυτόματες μηχανοκίνητες θύρες με αισθητήρες κίνησης που παρεμβάλλονται στις οδεύσεις διαφυγής ή χρησιμοποιούνται ως έξοδοι κινδύνου, γίνονται αποδεκτές μόνο όταν παρέχουν το απαιτούμενο ελεύθερο πλάτος κατά το πλήρες άνοιγμά τους και σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, παραμένουν ανοιχτές.
5.3.7.3. Εξοπλισμός θυρών
Κάθε πόρτα πρέπει να έχει κατάλληλο εξοπλισμό λειτουργίας, έτσι ώστε να ανοίγει αμέσως προς την πλευρά της όδευσης διαφυγής με προφανή και εύκολο τρόπο.
Κάθε πυράντοχη πόρτα που προβλέπεται να παραμένει κλειστή σε περίπτωση πυρκαγιάς (π.χ. πόρτα σε περίβλημα κλιμακοστασίου, πυροδιαμερίσματος, κ.λ.π), πρέπει να είναι αυτοκλειόμενη.
Αν διαθέτει μηχανισμό συγκράτησης στην ανοικτή θέση, θα πρέπει αυτός να έχει την δυνατότητα απενεργοποίησης με τους ακόλουθους τρόπους:
α. χειροκίνητα μέσω κατάλληλης επί τόπου εγκατεστημένης συσκευής (κομβίον)
β. από το κέντρο ελέγχου του κτιρίου
γ. σε περίπτωση διακοπής παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.
δ. σε περίπτωση ενεργοποίησης συστήματος πυρανίχνευσης.
ε. σε περίπτωση ενεργοποίησης αυτόματου συστήματος πυρόσβεσης.
Σύρτες ή παρόμοια μέσα ή συστήματα ασφαλίσεως (όπως χρήση κλειδιού, μαγνητικές κάρτες, πληκτρολόγια απασφαλίσεως) δεν γίνονται αποδεκτά.
5.3.7.4. Θύρες περιορισμού πορείας−ελέγχου
Οι αυτόματες μηχανοκίνητες θύρες με αισθητήρες κίνησης που χρησιμοποιούνται ως έξοδοι κινδύνου, γίνονται αποδεκτές μόνο όταν παρέχουν το απαιτούμενο πλάτος κατά το πλήρες άνοιγμά τους και σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, παραμένουν ανοιχτές.
Οι θύρες ασφαλείας με ειδικούς μηχανισμούς χρονοκαθυστέρησης γίνονται αποδεκτές μόνο ως δεύτερες έξοδοι κινδύνου και πρέπει να απελευθερώνονται αυτόματα, σε κάθε περίπτωση διακοπής ρεύματος ή ενεργοποίησης του αυτόματου συστήματος πυρανίχνευσης ή και πυρόσβεσης εφόσον αυτό εγκαθίσταται, καθώς και χειροκίνητα με κομβίο απελευθέρωσης. Κατά τον υπολογισμό των μονάδων πλάτους της όδευσης διαφυγής, λαμβάνονται με το μισό του πλάτους τους.
Θύρες περιστρεφόμενες γύρω από κατακόρυφο κεντρικό άξονα, εφόσον αντιμετωπίζονται ως δεύτερες εναλλακτικές έξοδοι λαμβάνονται στο μισό του πλάτους τους, κατά τον υπολογισμό των μονάδων πλάτους της όδευσης διαφυγής.
Οι περιστροφικοί φραγμοί, ή διατάξεις ελέγχου εισερχομένων ατόμων (όπως σε γήπεδα) δεν γίνονται αποδεκτοί ως τμήματα οδεύσεων διαφυγής.
5.3.8. Κουπαστές
Οι σκάλες, τα πλατύσκαλα, οι εξώστες και οι ράμπες, που αποτελούν τμήματα οδεύσεων διαφυγής πρέπει να διαθέτουν κουπαστές. Οι κουπαστές πρέπει να είναι συνεχείς σε όλο το μήκος του κλάδου της σκάλας ή της ράμπας.
Το ύψος των στηθαίων ή/ και των κιγκλιδωμάτων και επομένως και των κουπαστών που απαιτούνται θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,00 μέτρο, μετρούμενο από το πάτημα των βαθμίδων της σκάλας.
Σε κάθε κλιμακοστάσιο που χρησιμοποιείται ως όδευση διαφυγής, όπου απαιτείται πλάτος σκάλας μεγαλύτερο από 1,80 μέτρα, πρέπει να τοποθετούνται ενδιάμεσες κουπαστές, έτσι ώστε το μέγιστο πλάτος κάθε τμήματος της σκάλας να είναι 1,80 μέτρα και το ελάχιστο 0,90 μέτρα.
5.4. Τεχνητός φωτισμός και φωτισμός ασφαλείας των οδεύσεων διαφυγής.
5.4.1. Τεχνητός φωτισμός
Ο τεχνητός φωτισμός πρέπει να τροφοδοτείται από μόνιμες πηγές ενέργειας. Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση φωτιστικών σωμάτων, που λειτουργούν με συσσωρευτές και η χρήση φορητών στοιχείων για τον κανονικό φωτισμό των οδεύσεων διαφυγής.
Απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται φωσφορίζοντα ή ανακλαστικά του φωτός στοιχεία ως υποκατάστατα των απαιτουμένων ηλεκτρικών φωτιστικών σωμάτων.
5.4.2. Φωτισμός ασφαλείας
Ο φωτισμός ασφαλείας σχεδιάζεται και εγκαθίσταται σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 1838: «Εφαρμογές Φωτισμού – Φωτιστικά Ασφαλείας», όπως κάθε φορά ισχύει, καθώς και σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 60598-2-22 «Φωτιστικά σώματα – Μέρος 2: Ειδικές απαιτήσεις – Τμήμα 22: Φωτιστικά σώματα για φωτισμό έκτακτης ανάγκης».
Επιβάλλεται η εγκατάσταση φωτισμού ασφαλείας των οδεύσεων διαφυγής και των εξόδων κινδύνου.
Τα φωτιστικά ασφαλείας πρέπει να παρέχουν το 50% της φωτεινότητας μέσα σε 5sec και την πλήρη φωτεινότητα μέσα σε 60sec, σύμφωνα με το ΕΛΟΤ ΕΝ 1838.
Τα φωτιστικά ασφαλείας και τα φωτιστικά σήμανσης κατεύθυνσης πρέπει να διατηρούν τον προβλεπόμενο φωτισμό για 1 τουλάχιστον ώρα (hr), σε περίπτωση διακοπής του κανονικού φωτισμού.
Στις οδεύσεις διαφυγής πλάτους μέχρι 2m, η φωτεινότητα του δαπέδου κατά μήκος του κεντρικού άξονα της όδευσης διαφυγής δεν θα είναι μικρότερη από 1lx και για την παράπλευρη της όδευσης διαφυγής ζώνη, πλάτους τουλάχιστον το ήμισυ του πλάτους της όδευσης διαφυγής, η φωτεινότητα του δαπέδου δεν θα είναι μικρότερη από 0.5lx, σύμφωνα με το ΕΛΟΤ ΕΝ 1838, με την επιφύλαξη τυχόν αυστηρότερων απαιτήσεων καθοριζόμενων στις ειδικές ανά χρήση κτιρίων διατάξεις του κεφαλαίου Β του παρόντος κανονισμού.
Τα φωτιστικά ασφαλείας και τα φωτιστικά σήμανσης κατεύθυνσης εγκαθίστανται υποχρεωτικά, ανεξαρτήτως ύπαρξης εφεδρικής πηγής ενέργειας.
5.5. Επιγραφές και σήματα εξόδων διαφυγής.
Τα σήματα (πινακίδες) διάσωσης ή βοήθειας, καθώς και τα σήματα (πινακίδες) που αφορούν τον πυροσβεστικό εξοπλισμό με τα εγγενή χαρακτηριστικά τους πρέπει να τοποθετούνται – εγκαθίστανται σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 7010: «Γραφικά σύμβολα – Χρώματα και ενδείξεις ασφαλείας – Καταχωρημένες ενδείξεις ασφαλείας», όπως κάθε φορά ισχύει αφού ληφθούν υπόψη οι διατάξεις του Π.Δ. 105/1995 (ΦΕΚ Α΄ 67) «Ελάχιστες προδιαγραφές για την σήμανση ασφάλειας ή/ και υγείας στην εργασία σε συμμόρφωση με την Οδηγία 92/58/EOK».
Επιβάλλεται η σήμανση ασφαλείας των οδεύσεων διαφυγής, των εξόδων κινδύνου και του πυροσβεστικού υλικού/εξοπλισμού.
5.6. Σχεδιαγράμματα διαφυγής.
Τα σχεδιαγράμματα και σύμβολα διαφυγής με τις αντίστοιχες πινακίδες πρέπει να είναι σύμφωνα με το πρότυπο ISO 23601: «Safety Identification – Escape and evacuation plan signs», όπως κάθε φορά ισχύει.
Γενικά επιβάλλεται η ανάρτηση διαγραμμάτων διαφυγής στα κτίρια που η κύρια χρήση τους αναπτύσσεται σε τρεις (3) ή περισσότερους ορόφους και τα οποία έχουν συνολικό θεωρητικό πληθυσμό πάνω από διακόσια (200) άτομα, καθώς και όπου προβλέπεται από τις ειδικές ανά χρήση κτιρίων διατάξεις του Κεφαλαίου Β του παρόντος κανονισμού.
5.7. Κλιμακοστάσια και Ανελκυστήρες Πυροσβεστών.
Σε ψηλά κτίρια, σε κτίρια με υπόγειους χώρους μεγάλης έκτασης ή μεγάλης διαφοράς στάθμης δαπέδου από το έδαφος, καθώς και όπου απαιτείται από την ειδική χρήση του κτιρίου, επιβάλλεται η κατασκευή ειδικών κλιμακοστάσιων ή ανελκυστήρων για την πρόσβαση των πυροσβεστών. (Πίνακας 6)
Τα κλιμακοστάσια του κτιρίου μπορούν να θεωρηθούν και ως κλιμακοστάσια πυροσβεστών, εφόσον πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις.
5.7.1. Κλιμακοστάσιο για την πρόσβαση των πυροσβεστών
Πρόκειται για εσωτερικό ή εξωτερικό κλιμακοστάσιο μόνιμης κατασκευής και πυροπροστατευμένο, το οποίο κατασκευάζεται ειδικά για την πρόσβαση των πυροσβεστών. Επιβάλλεται γενικά σε:
α) κτίρια με ύψος μεγαλύτερο από 25 μέτρα και συνολικό πληθυσμό πάνω από 500 άτομα,
β) υπόγειους χώρους με στάθμη δαπέδου μεγαλύτερη των 10 μ. υπό τη στάθμη του εδάφους
γ) κτίρια με 2 ή περισσότερα υπόγεια και με εμβαδόν εκάστου υπογείου μεγαλύτερου των 900 τ.μ.,
αλλά και όπου αλλού απαιτείται από τις Ειδικές Διατάξεις του παρόντος κανονισμού.
Το ελάχιστο πλάτος του κλιμακοστασίου πυροσβεστών ορίζεται ίσο με 0.90 μ. Αυτό το ελάχιστο πλάτος των 0.90 μ. θα πρέπει να εξασφαλίζεται επιπλέον του συνολικού απαιτούμενου πλάτους κλιμακοστασίων για την διαφυγή των ενοίκων. Το κλιμακοστάσιο πυροσβεστών μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως όδευση διαφυγής των ενοίκων.
5.7.2. Ανελκυστήρες πυροσβεστών
Σε κτίρια υψηλότερα των 28 μέτρων, καθώς και όπου από τις ειδικές διατάξεις απαιτείται, πρέπει να εγκαθίσταται ανελκυστήρας για χρήση από τους πυροσβέστες σε περίπτωση πυρκαγιάς.
Ο ανελκυστήρας αυτός θα πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές που περιλαμβάνονται στο πρότυπο ΕΝ 81 Μέρος 72-Ανελκυστήρες πυροσβεστών.
Σύμφωνα με το πρότυπο τα παρακάτω χαρακτηριστικά αποτελούν προϋποθέσεις, που πρέπει να εξασφαλίζονται από τον σχεδιασμό των κτιρίων προκειμένου ένας ανελκυστήρας να συμπεριληφθεί στην κατηγορία των ανελκυστήρων πυροσβεστών:
• Η είσοδος στον ανελκυστήρα πυροσβεστών σε κάθε όροφο πραγματοποιείται μέσω πυροπροστατευόμενου προθαλάμου.
• Οι ανελκυστήρες πυροσβεστών δεν αποτελούν οδεύσεις διαφυγής, όπως τα κλιμακοστάσια.
• Η παροχή ισχύος κίνησης και φωτισμού του ανελκυστήρα πρέπει να εξασφαλίζεται τόσο από κύρια όσο και από εφεδρική πηγή ενέργειας η οποία πρέπει να βρίσκεται εντός πυροπροστατευόμενου χώρου.
• Ο ανελκυστήρας πυροσβεστών πρέπει να εξυπηρετεί όλους τους ορόφους του κτιρίου.
• Στο αναφερθέν πρότυπο ΕΝ 81 καθορίζονται οι ελάχιστες διαστάσεις και το ελάχιστο ονομαστικό φορτίο του θαλάμου του ανελκυστήρα.
Ο ανελκυστήρας πυροσβεστών μπορεί να χρησιμοποιείται ως ανελκυστήρας προσώπων σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας του κτιρίου. Απαγορεύεται η χρήση του για τη μεταφορά απορριμμάτων και γενικά αντικειμένων, έτσι ώστε να αποκλεισθεί η πιθανότητα φραγμού της εισόδου του σε οποιονδήποτε όροφο.
Στον πίνακα 6 που ακολουθεί αποτυπώνονται επιπλέον των ανωτέρω γενικών απαιτήσεων κατασκευής κλιμακοστασίου και ανελκυστήρα Πυροσβεστών, που ισχύουν για όλες τις χρήσεις κτιρίων, πρόσθετες απαιτήσεις εγκατάστασής τους ανά κατηγορία χρήσης κτιρίου, για αποκλειστική χρήση από τους πυροσβέστες.
4. Άρθρο 6.6.1 σελ 40: καταργήθηκε η απαλλαγή που υπήρχε και που επέτρεπε την απροστάτευτη διέλευση κλιμάκων και κυλιόμενων διαδρόμων, καθώς και εγκαταστάσεων, μεταξύ των ορόφων. Ομοίως επιβάλλεται η κατασκευή πυράντοχων φρεατίων ανελκυστήρων με απαγωγή καπνού (6.6.5). Τα δύο αυτά νέα άρθρα επιβάλλουν νέο και δαπανηρό σχεδιασμό της πυροπροστασίας των αντίστοιχων εγκαταστάσεων.
5. Άρθρο 6.6.3 σελ 44: Δεν άλλαξε μόνο η ποσοτική απαίτηση σε εξωτερικά κλιμακοστάσια αλλά και οι προδιαγραφές τους έγιναν υπερβολικά αυστηρές (άκαυστα υλικά, περιμετρική πυροπροστασία) καταργώντας ουσιαστικά τα εξωτερικά μεταλλικά κλιμακοστάσια διαφυγής.
1. Άρθρο 5.3.5. β) σελ. 23: η κατακόρυφη παροχή για μεγάλους εμπορικούς χώρους, υπερβαίνει κατά πολύ τις 3 μονάδες πλάτους. Η εφαρμογή του άρθρου θα είχε ως αποτέλεσμα την ανάγκη κατασκευής υπερβολικά πολλών κλιμακοστασίων διαφυγής!!
2. Άρθρο 5.3.5. σελ. 24: η διάταξη περί οριζοντίων εξόδων μεταξύ πυροδιαμερισμάτων είναι απαγορευτική: θέτει δείκτη πυραντοχής τοίχων 120’, απαγορεύει την τοποθέτηση ρολών στους τοίχους αυτούς και απαγορεύει τη διέλευση αγωγών. Κοινώς, η δημιουργία διαφυγών μεταξύ των δύο κύριων πυροδιαμερισμάτων κάθε ορόφου καθίσταται αδύνατη, η δε διέλευση εγκαταστάσεων (έστω με χρήση πυροφραγμών) δεν προβλέπεται καθόλου!
3. Έχει καταργηθεί από τον νέο Κανονισμό, η πρόβλεψη που υπήρχε στον παλαιό ότι όταν το κτίριο είναι πανταχόθεν ελεύθερο επιτρέποντας την περιμετρική προσπέλασή του από πυροσβεστικά οχήματα, να προαυξάνονται τα πυροδιαμερίσματα κατά 50%!
Τα μήκη των απροστάτευτων οδεύσεων διαφυγής είναι πολύ μικρά και δυσχεραίνουν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των κτιρίων.
5.3.1 (θεωρητικός πληθυσμός)
Στους θεωρητικούς πληθυσμούς πρέπει να γίνει σαφής διαχωρισμός για τις βοηθητικές χρήσεις (δηλαδή πώς υπολογίζεται ο πληθυσμός στους η/μ χώρους)
5.3.4 (Μήκος οδεύσεων)
Να ορισθούν τυχόν αποκλίσεις στο πλήθος και στο μήκος οδεύσεων διαφυγής από χώρους βοηθητικής χρήσης (πχ αν πρέπει να προβλέπονται αποκλίσεις για τους η/μ χώρους από υπόγεια)
Θα πρέπει ο νέος κανονισμός να καθορίζει με σαφήνεια το θέμα της ασφάλισης της κεντρικής εισόδου στα υπάρχοντα κτίρια κατοικιών (πολυκατοικίες) και να περιγράφονται σαφώς και λεπτομερώς οι προδιαγραφές και ο τρόπος χρήσης των κλειδαριών-συστημάτων κλεισίματος. Τίθεται σοβαρό ζήτημα διότι με αφορμή τα αυξανόμενα κρούσματα κλοπών έχει γενικευτεί το φαινόμενο του κλειδώματος της κεντρικής εισόδου των πολυκατοικιών παραβλέποντας το θέμα της πυρασφάλειας και δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα αντιπαράθεσης μεταξύ των ενοίκων. Είναι ανάγκη ο κανονισμός να ορίζει και να περιγράφει σαφώς ένα σύστημα κλεισίματος της κεντρικής εισόδου των πολυκατοικιών που να εξασφαλίζει την ασφάλεια των ενοίκων από φωτιά, σεισμό κλπ ενώ ταυτόχρονα θα παρέχει την καλύτερη δυνατή ασφάλεια έναντι κακόβουλων εισβολών.
Έφη Παπανικολάου
Κεφάλαιο Α’
Άρθρο 5.3.7.2. [Κατεύθυνση περιστροφής θυρών]
Διόρθωση παραγράφου β’
Κάθε πυράντοχη πόρτα εντός όδευσης διαφυγής, που χρησιμοποιείται ως έξοδος κινδύνου, πρέπει υποχρεωτικά να ανοίγει προς την κατεύθυνση της διαφυγής παρέχοντας το πλήρες πλάτος του ανοίγματός της. (Σχήμα 12). Σε περίπτωση συρόμενων θυρών, θα πρέπει υποχρεωτικά τα φύλλα να φέρουν σύστημα break out προς τη φορά της εξόδου.
Κεφάλαιο Α’
Άρθρο 5.3.7.3. [Εξοπλισμός Θυρών]
Προσθήκη
Κάθε πυράντοχη πόρτα φέρει υποχρεωτικά κατάλληλο εξοπλισμό όπως αυτός καθορίζεται κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα ΕΝ 1125 ή ΕΝ 179, αναλόγως τη χρήση του χώρου. Στις περιγραφικές λεπτομέρειες θα πρέπει να γίνεται αναλυτικά αναφορά σε: μπάρες πανικού, μηχανισμό επαναφοράς με ορισμένη ταχύτητα αλλά και απαιτούμενη δύναμη ανοίγματος ανάλογα με την χρήση του κτιρίου, κλειδαριές, λειτουργία νυκτός-αργιών, επιθεώρηση, συντήρηση μηχανισμών, φύλλο συντήρησης. Ο εξοπλισμός θα πρέπει υποχρεωτικά να έχει δοκιμαστεί και πιστοποιηθεί για τη δεδομένη τυπολογία και συνδυασμό κουφώματος και υαλοπίνακά και θα αναγράφεται στην λίστα υλικών της έκθεση δοκιμής. Υποχρεωτικά ορίζεται ως ελάχιστη απαίτηση η περίπτωση ΕΝ 1125. Σε περιπτώσεις θυρών δωματίων κτηρίων προσωρινής διαμονής και μη κοινόχρηστους χώρους γραφείων, δύναται η χρήση εξοπλισμού κατά ΕΝ 179.
– Δεν έχει μπει απαίτηση για τον υπολογισμό ατόμων σε αύλειους χώρους στην χρήση που αφορά τους χώρους συνάθροισης Κοινού.
– Δεν είναι σαφής ο Πίνακας 4 και ο τρόπος υπολογισμού της παροχής οδεύσεων διαφυγής, και οι 2 τελευταίες στήλες μάλλον αφορούν παροχές οδεύσεων.
– Στο Σχήμα 11 μάλλον είναι λάθος το δεύτερο μέρος της ανισότητας πρέπει να αντιστραφεί το β’ μέρος καθώς από τον τύπο προκύπτει αποτέλεσμα με μονάδες μέτρησης ατ./τ.μ. ενώ στην σελίδα 24 στην παράγραφο α) ο ελάχιστος συντελεστής 0,3 προσδιορίζεται σε τ.μ/ατ.
– Στον Πίνακα 6 να διευκρινιστεί που αναφέρεται η στάθμη δαπέδου (πχ στην στάθμη δαπέδου άνω των 12μ. αναφέρεται και αφορά τόσο υπέργειους ορόφους όσο και υπόγειους?)
Αρθρο 5. Οδεύσεις διαφυγής
5.3.7 Θύρες οδεύσεων διαφυγής
Περιορισμένη είναι η αναφορά στις προδιαγραφές των Θυρών εξόδων κινδύνου και διαφυγής. Ο ορισμός του δείκτη πυραντίστασης και της απαίτησης για αυτοκλειόμενα στοιχεία δεν είναι αρκετή. Στο σημείο αυτό τόσο το αντίστοιχο πρότυπο ΕΝ 1125 και ΕΝ 1154 με όλες τις περιγραφικές λεπτομέρειες που περιλαμβάνει αλλά και η λειτουργία και σήμανση των θυρών θα πρέπει αναλυτικά να περιγραφούν με αναφορά στά: μπάρες πανικού, μηχανισμός επαναφοράς με ορισμένη ταχύτητα αλλά και απαιτούμενη δύναμη ανοίγματος ανάλογα με την χρήση του κτιρίου, κλειδαριές, λειτουργία νυκτός-αργιών, επιθεώρηση, συντήρηση μηχανισμών, φύλλο συντήρησης.
Στις επόμενες παραγράφους αναφέρω τα πρότυπα τα οποία θα πρέπει να ακολουθούνται αναφορικά με την χρήση μηχανισμών επαναφοράς, πανικού και εξαρτημάτων που αφορούν Πυράντοχες Θυρες και εξόδους κινδύνου.
Μηχανισμοί επαναφοράς για αυτοκλειόμενες πυράντοχες
ΕΝ 1154
GUIDE TO CLASSIFICATION
EN 1154 classifies door closers using a 6 digit coding system.
Each digit refers to a particular feature of the product measured against the standard’s performance requirements.
Digit 1 – Category of use - grade 3: For closing doors from at least 105° open. - grade 4: For closing doors from 180° open.
Digit 2 – Number of test cycles - grade 8: 500 000 cycles.
Digit 3 – Test door mass/size Seven test door mass grades and related door closer power sizes are identified.
Digit 4 – Fire behaviour - grade 0: Not suitable for use on fire/smoke door assemblies. - grade 1: Suitable for use on fire/smoke door assemblies, subject to satisfactory assessment of the contribution of the door closer to the fire resistance of specified fire/smoke assemblies. This is assessed outside of EN 1154. Digit 5 – Safety Grade 1: All door closer devices are required to satisfy the essential requirement of safety in use. Digit 6 – Corrosion resistance - grade 0: No defined corrosion resistance. - grade 1: Mild resistance. - grade 2: Moderate resistance. - grade 3: High resistance. - grade 4: Very high resistance.
The following marking denotes a closer capable of opening to 180°, with a range of power sizes from size 3 to size 6, suitable for fire door use with high corrosion resistance.
EN 1125
This European Standard specifies requirements for the manufacture, performance and testing of panic exit devices mechanically operated by either a horizontal push-bar or a horizontal touch-bar, specifically designed for use in a panic situation on escape routes. The suitability of a panic exit device for use on fire/smoke resisting door assemblies is determined by fire performance tests conducted in addition to the performance tests required by this European Standard. Annex B indicates additional requirements for these products. This European Standard covers panic exit devices which are either manufactured and placed on the market in their entirety by one producer or produced by more than one producer and subsequently placed on the market as a kit in a single transaction.
Εκτός των προτύπων σύμφωνα με τα οποία θα γίνει η επιλογή, προδιαγραφή και αξιολόγηση των μηχανισμών ασφαλείας που συναποτελούν το σύστημα Πυράντοχη Θύρα και Εξοδος κινδύνου, ειδική μέριμνα θα πρέπει να δωθεί στις οδηγίες λειτουργίας, συντήρησης, σήμανσης και επιθεώρησης της λειτουργίας των συστημάτων αυτών.
Ειδικά το τμήμα αυτό πρέπει να εμπλουτιστεί με λεπτομέρειες που αναφέρονται στον τρόπο λειτουργίας κάθε συστήματος στην περίπτωση κινδύνου. Αναφέρω περίπτωση κινδύνου μιάς και οι θύρες Πυροπροστασίας, οι οδεύσεις διαφυγής και έξοδοι κινδύνου θα χρησιμοποιηθούν και σε περίπτωση σεισμού (βέβαιο γεγονός). Τότε:
Ανοίγουν μόνο προς την κατεύθυνση ροής της εκκένωσης
Η δύναμη για το άνοιγμα θα πρέπει να είναι τέτοια που να συνάδει με ειδικές περιπτώσεις κτιρίων όπως σχολεία, γηροκομεία. (υπάρχει έτοιμο προσχέδιο προτύπου που αναφέρεται στην απαιτούμενη δύναμη ανοίγματος, και τον τρόπο που αυτή μεταβάλλεται σε συνάρτηση της γωνίας ανοίγματος)
Η δύναμη, ταχύτητα και χρόνος επαναφοράς θα πρέπει να καθορίζεται ώς συνάρτηση του πλάτους, του βάρους και της θέσης.
Κάθε αυτόματη θύρα, άσχετα με το άν είναι Θύρα Πυροπροστασίας, θα πρέπει να έχει πρόβλεψη, ασφάλειας κατά την αστοχία (fail safe), διακοπή ηλεκτροδότησης. Επιπλέον οι αυτόματες συρόμενες και περιστρεφόμενες θα πρέπει σε περίπτωση πανικού να έχουν λειτουργία ανοίγματος κατά την φορά ροής εκκένωσης (break out doors), αν δεν υπάρχουν εναλλακτικές θύρες εξόδου και ανάλογα με τον τύπο του κτιρίου και τον αριθμό των ατόμων.
Σε περίπτωση εξωτερικών θυρών όπου απαιτείται να μένουν κλειδωμένες, οι μπάρες πανικού θα πρέπει να είναι τέτοιες ώστε σε περίπτωση πανικού να απασφαλίζονται οι κεντικές κλειδαριές αλλά και οποιεσδήποτε περιμετρικές οροφής ή δαπέδου (top or bottom shoot bolts)
Σε περίπτωση δίφυλλων θυρών, θα πρέπει να υπάρχει μέριμνα ταυτόχρονου ανοίγματος παθητικού και ενεργητικού φύλλου με οδηγό ανοίγματος (carry bar) ή αυτόματο μηχανισμό ελατηρίου πιστοποιημένο και δοκιμασμένο για την χρήση αυτή. Με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να υπάρχει μηχανισμός επαναφοράς κατάλληλος για δίφυλλη πόρτα ώστε να επιτυνχάνεται η απρόσκοπτη λειτουργία κατά το κλείσιμο της δίφυλλης θύρας, με συγχρονισμό κλεισίματος παθητικού και μετά ενεργητικού φύλλου.
Σε δίφυλλες θύρες πυροπροστασίας απαγορεύεται η χρήση μηχανικού συστήματος ασφάλισης παθητικού φύλλου με μηχανισμό μοχλού (spagnolette)
Η σήμανση της θύρας εξόδου θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τις απαιτήσεις του κανονισμού λειτουργίας. (αν υπάρχει). Ειδική πρόνοια θα πρέπει να ληφθεί στην εξωτερική σήμανση εξόδων κινδύνου. («δεν πρέπει να εμποδίζεται το άνοιγμα για κανένα λόγο» αλλά και να είναι προστατευμένες από κάθε είδους βανδαλισμούς, από την εξωτερική πλευρά του κτιρίου, που μπορούν να γίνουν σε ανύποπτο χρόνο). Για την περίπτωση αυτή υπάρχουν και αναλυτικές λεπτομέρειες από την Ευρωπαϊκή πρακτική που κάτω από περιπτώσεις θα μπορούσαν να εξεταστούν. ( όπως η υποχρέωση εκχιονισμού της εξωτερικής περιοχής ανοίγματος της θύρας)
Ορισμός της Ελάχιστης απαιτούμενης γωνίας κατά το άνοιγμα. Μέριμνα πρέπει να ληφθεί για τυχόν δομικά στοιχεία που εμποδίζουν το πλήρες άνοιγμα των θυρών. (πόμολο, μπαρα πανικού σε τοιχίο)
Επιτρέπεται η χρήση μηχανικής ή ηλεκτρομηχανικής συγκράτησης των Πυράντοχων θύρων και Εξόδων κινδύνου σε θέση «ανοικτή» αλλά μόνο με την προυπόθεση της δυνατότητας αυτοκλειόμενου μηχανισμού σε περίπτωση πυρκαγιάς, συνδεδεμένου με το σύστημα συναγερμού. (mechanical or electromechanical hold open system with automatic closing mechanism in case of fire)
Κλπ.
Μάλιστα στη σημείο αυτό θα μπορούσε να προτείνει κανείς και την αναλυτική χρήση βιβλίου αναφοράς επιθεώρησης και δοκιμών της κατάστασης λειτουργίας των συστημάτων, σύμφωνα με τον κατασκευαστή και τα οριζόμενα από την Πυροσβεστική .
Στο άρθρο 5 (Οδεύσεις Διαφυγής) του Καφαλαίου Α (Γενικές Διατάξεις) στην παράγραφο 5.3.3 (Αριθμός, θέσεις και θύρες εξόδου κινδύνου) αναφέρεται ότι «δ)ο διαχωριστικός τοίχος της οριζόντιας εξόδου δεν μπορεί να υποκαθίσταται από πυράντοχα ρολά, ή παρόμοιου τύπου δομικά στοιχεία»
Ομως σε πολλές πειπτώσεις μεγάλων κτιρίων (υπεραγορές, μεγάλα εμπορικά καταστήματα, εκθεσιακά κέντρα) εφαρμόζεται η λύση με πυράντοχα ρολά, ή πυροκουρτίνες δίπλα στις οριζόντιες εξόδους, χωρίς βέβαια να υποκαθιστούν το σύνολο του τοίχου, καθώς η λύση αυτή επιτρέπει την διατήρηση μεγάλων ελεύθερων ανοιγμάτων που είναι απαραίτητα γιά την φύση και τον τρόπο λειτουργίας αυτών των δραστηριοτήτων.
Θεωρώ ότι χρειάζεται επαναδιατύπωση και καλύτερη διευκρίνηση αυτή η αναφορά ώστε να μην εκληφθεί ως καθολική η απαγόρευση αυτών των διατάξεων στα συγκεκριμένα σημεία, διευκρινίζοντας ότι αυτό αφορά την απαγόρευση ολόκληρου του τοίχου και όχι τμήμα αυτού.
23) Στην παρ.5.3.6. αναφέρεται ότι: «Σε κάθε περίπτωση, το πλάτος των εξόδων στον όροφο εκκένωσης όπου απολήγουν οι κατακόρυφες πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής πρέπει να επαρκεί για τις κατακόρυφες παροχές που εξυπηρετούν.»
Προκύπτουν το ερώτημα ποια είναι η έξοδος όπου καταλήγουν οι κατακόρυφες οδεύσεις; Έτσι και αλλιώς το πλάτος τη όδευσης διαφυγής δεν πρέπει να μειώνεται προς την τελική έξοδο.
Προτείνω την εξής διατύπωση: «Σε κάθε περίπτωση, το πλάτος των τελικών εξόδων πρέπει να επαρκεί για τις κατακόρυφες παροχές που εξυπηρετούν.»
24) Στην παρ. 5.3.7 αναφέρει ότι θύρες βοηθητικών χώρων επιτρέπεται να έχουν ελεύθερο πλάτος 0.60m. Άρα και το ελάχιστο πλάτος της όδευσης διαφυγής που αναφέραμε στην 5.3.3 θα μπορεί σε αυτούς τους χώρους να είναι 0.60m
25) Στην παρ. 5.3.7.3 δεν γίνονται αποδεκτές οι σύρτες στον εξοπλισμό των θυρών. Το θεωρώ υπερβολικό
26) Στην 5.3.7.4 αναφέρεται ότι: «Θύρες περιστρεφόμενες γύρω από κεντρικό άξονα εφόσον αντιμετωπίζονται ως δεύτερες εναλλακτικές έξοδοι λαμβάνονται στο μισό του πλάτους του» Προτείνω επαναδιατύπωση αφού όλες σχεδόν οι θύρες περιστρέφονται γύρω από κεντρικό άξονα (οι συρόμενες δεν περιστρέφονται).
27) Στην παρ. 5.4.1 αναφέρεται ότι: «Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση φωτιστικών σωμάτων, που λειτουργούν με συσσωρευτές και η χρήση φορητών στοιχείων για τον κανονικό φωτισμό των οδεύσεων διαφυγής.»
Προκύπτει το ερώτημα: Ποιος είναι ο κανονικός φωτισμός; Πρέπει να διευκρινιστεί.
28) Στην παρ. 5.4.2 αναφέρεται ότι: «Τα φωτιστικά ασφαλείας και τα φωτιστικά σήμανσης κατεύθυνσης πρέπει να διατηρούν τον προβλεπόμενο φωτισμό για 1 τουλάχιστον ώρα (hr), σε περίπτωση διακοπής του κανονικού φωτισμού.» Προτείνεται η έκφραση «Τα φωτιστικά ασφαλείας και τα φωτιστικά σήμανσης κατεύθυνσης πρέπει να διατηρούν τον προβλεπόμενο φωτισμό για 1 τουλάχιστον ώρα (hr), σε περίπτωση διακοπής της τροφοδοσίας τους από μόνιμη πηγή.»
29) Στην παρ. 5.7 επιβάλλεται το κλιμακοστάσιο και ο ανελκυστήρας πυροσβεστών στα ψηλά κτίρια. Δηλαδή με βάση τον ορισμό στα κτίρια με ύψος άνω των 23m από τον όροφο εκκένωσης. Στον Πίνακα 6 έχουμε άλλες γενικές απαιτήσεις.
30) Στην παρ. 5.7.1. αναφέρεται ότι «α) κτίρια με ύψος μεγαλύτερο από 25m…» Προτείνω να προστεθεί η φράση «..25m από τον όροφο εκκένωσης»
31) Στην παρ. 5.7.1. αναφέρεται ότι «β) υπόγειους χώρους με στάθμη δαπέδου μεγαλύτερη των 10m υπό τη στάθμη του εδάφους»
Προκύπτει το ερώτημα ποιου εδάφους;Συνήθως τέτοια υπόγεια έχουν 2 στάθμες εδάφους
32) Στην παρ. 5.7.2. αναφέρεται ότι «Σε κτίρια υψηλότερα των 28μ…» Προτείνω να προστεθεί η φράση «..28μ από τον όροφο εκκένωσης»
33) Στον Πίνακα 6 προτείνω να μπει τρίτος αστερίσκος που θα αναφέρει ότι το ύψος θα μετράται από τον όροφο εκκένωσης
19) Στην παρ. 5.3.5 αναφέρεται ότι: «Εφόσον απαιτούνται δύο (2) ή περισσότερες έξοδοι κινδύνου, τα πλησιέστερα άκρα τους πρέπει να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον το 1/2 της μέγιστης διαγώνιας διάστασης (D) του χώρου ή του κτιρίου που εξυπηρετούν. (Σχήμα 8 και 9)»
Προκύπτουν τα εξής ερωτήματα ποιος είναι ο χώρος που εξυπηρετούν; Μπορεί ο μελετητής να διαλέξει (χώρο ή κτίριο) και να επιλέξει την ευνοϊκότερη περίπτωση; Αν όχι πότε είναι ο χώρος που εξυπηρετούν και πότε το κτίριο που εξυπηρετούν; Τα σχήματα δεν βοηθούν.
Παρατήρηση: Στις σχέσεις των σχημάτων πρέπει να μπει και το ίσον
20) Στην παρ. 5.3.5 αναφέρεται ότι: «Σε κτίρια όπου η υψηλότερη στάθμη δαπέδου χώρου κύριας χρήσης είναι μέχρι 23 μ. και οι έξοδοι κινδύνου συνδέονται με πυροπροστατευμένο διάδρομο 60 λεπτών, αντί της διαγωνίου, δύναται να λαμβάνεται το μικρότερο μήκος που συνδέει τις εξόδους, μετρούμενο στο μέσο του ενεργού πλάτους διαδρόμου. (Σχήμα 10)»
Παρατήρηση: Ενώ λέμε » ..αντί της διαγωνίου» στο σχήμα 10 χρησιμοποιούμε τη διαγώνιο «ΑΒ+ΒΓ>D/2» . Επίσης στη σχέση πρέπει να μπει και το ίσον
21) Στην παρ. 5.3.5 αναφέρεται ότι: «..α) το εμβαδόν των πυροδιαμερισμάτων εκατέρωθεν της οριζόντιας εξόδου, εφόσον η οριζόντια έξοδος είναι διπλής κατεύθυνσης, να επαρκεί για το άθροισμα των θεωρητικών πληθυσμών και των δύο πυροδιαμερισμάτων, με ελάχιστο συντελεστή 0,3τ.μ./άτομο. (Σχήμα 11)»
Με βάση και τη σχέση στο σχήμα 11 δεν είναι «το εμβαδόν των πυροδιαμερισμάτων εκατέρωθεν της οριζόντιας εξόδου» αλλά «το εμβαδόν του κάθε πυροδιαμερίσματος εκατέρωθεν της οριζόντιας εξόδου»
Επίσης στη σχέση του σχήματος 11 πρέπει να μπει και το ίσον.
22) στην συνέχεια στην παρ. 5.3.5 στη σελ. 25 αναφέρεται ότι: «Σε ειδικά κτίρια, γέφυρες, εξωτερικοί εξώστες ή οποιαδήποτε άλλη έξοδος που οδηγεί από το κτίριο σε άλλο κτίριο ίδιας χρήσης και του ίδιου ιδιοκτήτη, μπορούν να αντικαταστήσουν άλλες απαιτούμενες εξόδους έως 50%, εφ’ όσον δεν βρίσκονται σε στάθμη δαπέδου άνω των 23 μέτρων από τη στάθμη του ορόφου εκκένωσης και υπό την προϋπόθεση ότι δεν γίνεται χρήση θυρών περιορισμού πορείας – ελέγχου στις υπόλοιπες υποχρεωτικές οδεύσεις διαφυγής.»
Παρατηρήσεις: Προφανώς μιλάμε για οριζόντιες εξόδους (από ορισμό). Είναι το ίδιο με αυτό που αναφέρεται στην παρ. 5.3.5 στην σελ.24 μόνο που εδώ έχουμε την απαίτηση στα ειδικά κτίρια να μην γίνεται χρήση θυρών περιορισμού. Έτσι και αλλιώς χρήση θυρών περιορισμού στην κατοικία δεν έχουμε. Προτείνω λοιπόν να διαγραφεί αυτή η φράση και να προστεθεί στη σελ 24 στο τέλος της 2ης παραγράφου η φράση «….ορόφου εκκένωσης. και υπό την προϋπόθεση ότι δεν γίνεται χρήση θυρών περιορισμού πορείας – ελέγχου στις υπόλοιπες υποχρεωτικές οδεύσεις διαφυγής»
10) Στην παρ. 5.3.4: αναφέρεται ότι: «Το μήκος απροστάτευτης απόστασης όδευσης που εξετάζεται, είναι η πραγματική απόσταση.» Δηλαδή υπάρχει και άλλη απόσταση; Αν δεν υπάρχει προτείνω να σβηστεί το «πραγματική»
11) Στην συνέχεια στην παρ. 5.3.4: αναφέρεται ότι: «Κάθε σημείο της κάτοψης θα πρέπει να πληροί την ελάχιστη απόσταση από την πλησιέστερη έξοδο κινδύνου.» Εκτός από μέγιστη απόσταση έχουμε και ελάχιστη απόσταση; Ποια είναι αυτή και σε ποιον πίνακα δίδεται;
12) Στην παρ. 5.3.4: αναφέρεται ότι: «Στην περίπτωση απροστάτευτων κλιμάκων, το μετρούμενο μήκος επί της γραμμής ανάβασης της κλίμακας υπολογίζεται προσαυξημένο κατά 50%.» Προτείνω η φράση αυτή να συμπληρωθεί «…επί της γραμμής ανάβασης της κλίμακας (η οποία βρίσκεται στο μέσο του πλάτους της κλίμακας) υπολογίζεται …»
13) Στην παρ. 5.3.4: αναφέρεται ότι: «Η θεώρηση του αριθμού των κατευθύνσεων δεν αντιστοιχεί στον αριθμό των εξόδων κινδύνου προς πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής που υπάρχουν στον όροφο.» Προτείνω να διαγραφεί η τελευταία φράση «…που υπάρχουν στον όροφο» αφού η απροστάτευτη όδευση διαφυγής μπορεί να περιλαμβάνει και κλιμακοστάσιο (άρα μπορεί να είναι σε 2 ορόφους)
14) Στην παρ. 5.3.4 στη σελ. 21 αναφέρεται ότι: «….μετρούμενο από την έξοδο του κτιρίου στον υπαίθριο χώρο έως την στάθμη εκκένωσης.» Προκύπτει το ερώτημα έως ποιο σημείου της στάθμης εκκένωσης; Η στάθμη εκκένωσης είναι επίπεδο με αποτέλεσμα να μην μπορεί να οριοθετηθεί το υπολογιζόμενο μήκος. Προτείνω την αντικατάσταση της φράσης με την «…..μετρούμενου από την έξοδο του στεγασμένου κτιρίου έως τη τελική έξοδος.»
15) Στην παρ. 5.3.4 στη σελ. 21 αναφέρεται ότι: «το μέγιστο μήκος οριζόντιας όδευσης μη συμπεριλαμβανομένων τυχόν αδιέξοδων τμημάτων υπολογίζεται στα 2/3 επί της πραγματικής τιμής εφόσον…» Προκύπτει το ερώτημα ποια είναι η πραγματική τιμή και επί ποίου μεγέθους;
16) Στον Πίνακα 5 προτείνω αντί για τον τίτλο του Πίνακα: «Όρια μήκους πραγματικής απροστάτευτης όδευσης ανά κατηγορία χρήσης κτιρίου (σε μέτρα)» να αντικατασταθεί από τη φράση «Μέγιστα επιτρεπόμενα όρια μήκους απροστάτευτης όδευσης ανά κατηγορία χρήσης κτιρίου (σε μέτρα)»
17) Στον Πίνακα 5 στην στήλη Κατοικία δεν υπάρχει ορισμός για τους όρους «Πολυκατοικίες» και «Μονοκατοικίες». Μια μεζονέτα τριώροφη πως αντιμετωπίζεται; Θεωρώ ότι δεν πρέπει να λάβουμε υπόψη ιδιοκτησίες και θα πρέπει να αντικατασταθούν οι όροι αυτοί από τους «Μονώροφα» και «Πολυώροφα» που έχουμε τους ορισμούς.
18) Από τις τιμές του Πίνακα 5 προκύπτει το εξής ερώτημα. Γιατί όταν έχω περισσότερες κατευθύνσεις αυξάνει το απροστάτευτο μήκος; Ποια είναι η λογική;
5) Στην παρ. 5.3.2. αναφέρεται ότι: «Η παροχή της όδευσης διαφυγής καθορίζεται µε βάση την ειδική χρήση του κτιρίου και υπολογίζεται για κάθε όροφο ανάλογα µε τον θεωρητικό πληθυσμό του.» Δηλαδή αναφέρει ότι η παροχή της όδευσης υπολογίζεται για κάθε όροφο κάτι που δεν φαίνεται σωστό αφού η κατακόρυφη παροχή αφορά όλους τους ορόφους. Προτείνω λοιπόν η έκφραση αυτή να αντικατασταθεί με την έκφραση: «Η παροχή της όδευσης διαφυγής καθορίζεται µε βάση την ειδική χρήση του κτιρίου και υπολογίζεται ανάλογα µε τον θεωρητικό πληθυσμό του κάθε ορόφου.»
6) Στην παρ. 5.3.2. αναφέρεται ότι:»Η παροχή υπολογίζεται για τις οριζόντιες και τις κατακόρυφες οδεύσεις.» Προτείνω να δοθεί ο ορισμός κατακόρυφη και οριζόντια παροχή που συναντάμε πολλές φορές στον κανονισμό. Προτείνω λοιπόν η έκφραση αυτή να αντικατασταθεί με την έκφραση: «Η παροχή υπολογίζεται για τις οριζόντιες οδεύσεις (οριζόντια παροχή) και τις κατακόρυφες οδεύσεις (κατακόρυφη παροχή)»
7) Στην παρ. 5.3.2. στην σελ. 19 αναφέρεται ότι:»Στην περίπτωση χρήσεων οι οποίες εξυπηρετούνται και από άλλες συμπληρωματικές χρήσεις, η παροχή ορόφου προκύπτει από το άθροισμα των πληθυσμών της κυριαρχούσας και των συμπληρωματικών χρήσεων, αλλά υπολογίζεται σύμφωνα με τους συντελεστές του πίνακα 4 που ισχύουν για την κυριαρχούσα χρήση.»
Προκύπτουν τα ερωτήματα:Ποια είναι η παροχή ορόφου; Η οριζόντια; Οι συμπληρωματικές έχουν πληρότητα; Στην προηγούμενη 5.3.1 λέμε ότι ο πληθυσμός όταν οι συμπληρωματικές δεν έχουν πληρότητα προκύπτει από την κυριαρχούσα και εδώ αυτό αναιρείται ή μήπως κάνω λάθος;
8) Στη συνέχεια στην παρ. 5.3.2. στην σελ. 19 αναφέρεται ότι: «Εφ’ όσον η συμπληρωματική χρήση διαθέτει πληρότητα, η οριζόντια παροχή της στο τμήμα που καταλαμβάνει η συγκεκριμένη χρήση, υπολογίζεται βάσει των σχετικών απαιτήσεων του πίνακα 4. Η συνολική παροχή του υπόλοιπου ορόφου προκύπτει από το άθροισμα των επιμέρους θεωρητικών πληθυσμών και υπολογίζεται κατά το προηγούμενο εδάφιο σύμφωνα με τους συντελεστές του πίνακα 4 που ισχύουν για την κυριαρχούσα χρήση.»
Προκύπτουν τα ερωτήματα:Ποιο νόημα έχει ο υπολογισμός της οριζόντιας παροχής της συμπληρωματικής χρήσης; Ποια είναι η συνολική παροχή του υπόλοιπου ορόφου;
Υπάρχει ασάφεια και θέλει διευκρίνιση.
9) Πίνακας 4: Προτείνεται αντί της φράσης «Οριζόντιες Οδεύσεις (άτομα)» της 3ης στήλης να γραφτεί η φράση «Οριζόντια Παροχή» ή «Παροχή Οριζόντιας όδευσης» και αντί της φράσης «Κατακόρυφες Οδεύσεις (άτομα)» της 4ης στήλης να γραφτεί η φράση «Κατακόρυφη Παροχή» ή «Παροχή Κατακόρυφης όδευσης» Οδεύσεις»
1) Στη 5.2 στην σελ. 14 αναφέρεται ότι: «Η θεώρηση κυλιομένων κλιμάκων ή διαδρόμων ως οδεύσεων διαφυγής δεν επιτρέπεται.» Γιατί όχι. Όταν ανιχνευτεί η φωτιά με τη διακοπή του Ηλεκτρικού ρεύματος δεν θα είναι κυλιόμενη ούτε η κλίμακα ούτε ο διάδρομος. Οπότε αν η κλίμακα τηρεί τις προδιαγραφές του κτιριοδομικού γιατί να μην είναι όδευση διαφυγής η κλίμακα και ο διάδρομος;
2) Στη 5.3.1 αναφέρεται ότι: «Η παροχή της όδευσης διαφυγής καθορίζεται µε βάση την ειδική χρήση του κτιρίου και υπολογίζεται για κάθε όροφο ανάλογα µε τον θεωρητικό πληθυσµό του». Η παράγραφος αυτή ενώ έχει τίτλο τον Θεωρητικό πληθυσμό εδώ μιλάει για την παροχή όδευσης διαφυγής που είναι ο τίτλος της παρ. 5.3.2. Επίσης αναφέρει ότι η παροχή της όδευσης υπολογίζεται για κάθε όροφο κάτι που δεν φαίνεται σωστό αφού σύμφωνα με τα όσα λέγονται στην παρ. 5.3.2 η κατακόρυφη παροχή αφορά όλους τους ορόφους. Ο θεωρητικό πληθυσμός υπολογίζεται για κάθε όροφο και είναι αυτός που καθορίζει την παροχή. Προτείνω λοιπόν η έκφραση αυτή να αντικατασταθεί με την έκφραση: «Ο Θεωρητικός πληθυσμός υπολογίζεται για κάθε όροφο με βάση την ειδική χρήση του κτιρίου και καθορίζει την παροχή της όδευσης διαφυγής»
3) Στη 5.3.1 αναφέρεται ότι: «Στην περίπτωση ύπαρξης συμπληρωματικών χρήσεων, οι οποίες δεν διαθέτουν πληρότητα, ο υπολογισμός του θεωρητικού πληθυσμού γίνεται με τις απαιτήσεις της κυριαρχούσας χρήσης για το σύνολο της επιφάνειάς της, συμπεριλαμβανομένης και της επιφάνειας των συμπληρωματικών χώρων που την εξυπηρετούν»
Όταν διαθέτουν πληρότητα ο Θ Πληθυσμός του ορόφου προκύπτει από το άθροισμα των πληθυσμών της κυριαρχούσας και της συμπληρωματικής; Δεν είναι σαφές ενώ στη 4.2.2 αυτό γίνεται αν διαθέτουν κοινές οδεύσεις και δεν διαχωρίζεται πυράντοχα. Θεωρώ ότι πρέπει να γίνει σαφέστατη αναφορά.
4) Στη 5.3.1 αναφέρεται ότι: «Κατ΄ εξαίρεση, είναι αποδεκτός ο υπολογισμός του θεωρητικού πληθυσμού των συμπληρωματικών χώρων με τις τιμές του Πίνακα 3 που αφορούν στην ειδική χρήση τους, εφ’ όσον όμως δεν πρόκειται για συμπληρωματικούς χώρους που εξυπηρετούν αυτοτελείς κατοικίες.»
Δηλαδή όταν η συμπληρωματική δεν έχει πληρότητα μπορώ να υπολογίσω το Θ Πληθυσμό με 2 τρόπους
α. Πληθυσμος= Πληθυσμός Κυριαρχούσας σε όλον τον όροφο
β. Πληθυσμός= Πληθ. χώρου Κυριαρχούσας + Πληθ. χώρου Συμπλ. (ΟΧΙ σε κατοικία)
Δεν είναι σαφές και θα πρέπει να αποσαφηνιστεί και με παράδειγμα
Στις εμπορικές εκθέσεις υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση της συγκέντρωσης ατόμων στους χώρους των περιπτέρων εκθετών και στους διαδρόμους κυκλοφορίας. Προτείνεται στον Πίνακα 3, κατηγορία Γ ‘Χώροι συνάθροισης κοινού’, στην στήλη Χώροι να προστεθεί «Εκθεσιακά Κέντρα» με 2 υποπεριπτώσεις : ‘Περίπτερα εκθετών’ με 1ατ/5 τ.μ. δαπέδου και ‘Διάδρομοι κυκλοφορίας’ με 1ατ/1,40 τ.μ. δαπέδου
1) Στην παράγραφο 5.2 θα πρέπει να διευκρινιστεί πώς εφαρμόζεται η απαίτηση
«Οι οδεύσεις διαφυγής δεν πρέπει να περνούν κοντά σε επικίνδυνους χώρους της κατηγορίας Β». Πχ αν για το διαχωρισμό, μία πυράντοχη πόρτα είναι αρκετή, αν πρέπει να οριστεί κάποια απόσταση ή διαχωριστικός τοίχος ή lobby.
2) Στον πίνακα 3 της παραγράφου 5.3.1, θα πρέπει να προστεθούν στις χρήσεις ανάλογες ρυθμίσεις που υφίστανται στις παλαιότερες πυροσβεστικές
διατάξεις: Να προστεθούν ρυθμίσεις για τους παρακάτω χώρους:
-Οι Ναοί και χώροι θρησκευτικών εκδηλώσεων ως χώροι συνάθροισης κοινού.
3) Στην παράγραφο 5.3.5 προβλέπεται σε οριζόντιες εξόδους ο δείκτης πυραντίστασης να είναι τουλάχιστον 120 λεπτών. Θα πρέπει να οριστεί ότι η οριζόντια όδευση θα διαμορφώνεται σε lobby με δύο θύρες πυραντοχής τουλάχιστον 60 min ώστε να αποτρέπεται η εισχώρηση καπνού στο γειτονικό κτίριο.
Ο Πίνακας 5: « Όρια μήκους πραγματικής απροστάτευτης όδευσης ανά κατηγορία χρήσης κτιρίου» δεν συγκλίνει προς τους πιο ανεπτυγμένους κανονισμούς, είναι κάπου πιο επιεικής και κάπου πιο αυστηρός χωρίς τα νούμερα να προκύπτουν από κάποιες μελέτες από ότι γνωρίζω.
Προτείνω να εφαρμοσθεί ο αντίστοιχος πίνακας του NFPA 101, (Table A.7.6 Common Path, Dead-End, and Travel Distance Limits ) χωρίς περαιτέρω επεξεργασία.
Τα όρια έχουν προκύψει κατόπιν επεξεργασίας πολλών πραγματικών πυρκαγιών, κατόπιν δοκιμών του NIST στη δεκαετία των 90s, και κατόπιν προσομοιώσεων σε Η/Υ.
Αν δεν έχει κάνει κάτι αντίστοιχο η συντακτική ομάδα του ΑΠΣ που είχε πρωτοεφαρμόσει αυτούς τους συντελεστές πριν 30 έτη, δε βρίσκω λόγο γιατί να μην ακολουθήσουμε το NFPA κατά γράμμα….
Ο Πίνακας 4: «Υπολογισμός παροχής οδεύσεων διαφυγής ανά μονάδα πλάτους στην παράγραφο 5.3.2. Παροχή όδευσης διαφυγής» δεν συγκλίνει προς τους πιο ανεπτυγμένους κανονισμούς, είναι κάπου πιο επιεικής και κάπου πιο αυστηρός χωρίς τα νούμερα να προκύπτουν από κάποιες μελέτες από ότι γνωρίζω.
Για παράδειγμα στον πλέον ευρέως χρησιμοποιούμενο αντίστοιχο πίνακα του NFPA 101, προβλέπονται μόνο οι εξής κατηγορίες:
Προσωρινή διαμονή 5 χιλιοστά/άτομο σε οριζόντιες οδεύσεις και 10 χιλιοστά/άτομο σε κάθετες.
Υγεία με πλήρη καταιονισμό 5 χιλιοστά/άτομο σε οριζόντιες οδεύσεις και 7.6 χιλιοστά/άτομο σε κάθετες.
Υγεία χωρίς πλήρη καταιονισμό 13 χιλιοστά/άτομο σε οριζόντιες οδεύσεις και 15 χιλιοστά/άτομο σε κάθετες.
Χώροι υψηλού κινδύνου 10 χιλιοστά/άτομο σε οριζόντιες οδεύσεις και 18 χιλιοστά/άτομο σε κάθετες.
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις 5 χιλιοστά/άτομο σε οριζόντιες οδεύσεις και 7.6 χιλιοστά/άτομο σε κάθετες.
Οι παραπάνω συντελεστές έχουν προκύψει κατόπιν επεξεργασίας πολλών πραγματικών πυρκαγιών, κατόπιν δοκιμών του NIST στη δεκαετία των 90s, και κατόπιν προσομοιώσεων σε Η/Υ.
Αν δεν έχει κάνει κάτι αντίστοιχο η συντακτική ομάδα του ΑΠΣ που είχε πρωτοεφαρμόσει αυτούς τους συντελεστές πριν 30 έτη, δε βρίσκω λόγο γιατί να μην ακολουθήσουμε το NFPA κατά γράμμα….
Όσον αφορά τους συντελεστές υπολογισμού στον Πίνακα 3 για τους χώρους άθλησης ορίζεται ο συντελεστής πληθυσμού για χώρους γυμναστικής χωρίς όργανα 1,40 τ.μ. ανά άτομο o οποίος είναι ανεφάρμοστος. Η πυκνότητα πληθυσμού σε οποιαδήποτε αίθουσα γυμναστηρίου δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τα 5,00 τ.μ. ανά άτομο είτε πρόκειται για αίθουσα με όργανα είτε πρόκειται για αίθουσα εκγύμνασης (π.χ. αεροβικής, zumba κτλ.).
Παρ. 5.2 Η δεύτερη παράγραφος απαγορεύει τη διέλευση των οδεύσεων διαφυγής από βοηθητικούς χώρους , ενώ στο άρθρο 3 ορίζονται διάδρομοι και κλιμακοστάσια ως χώροι βοηθητικής χρήσης. Απαιτείται επαναδιατύπωση.
Στην ίδια παράγραφο χρησιμοποιείται ο ασαφής όρος «κοντά» σε επικίνδυνους χώρους. Προτείνεται να αντικατασταθεί ο όρος «κοντά» από τον όρο σε άμεση γειτνίαση.
Παρ. 5.3.1 Η αναλογία πληθυσμού σε βιομηχανίες (1 άτομο ανά 10 τ.μ.) κρίνεται υπερβολικά μεγάλη. Δεν είναι σαφής ο ορισμός της βιομηχανίας συγκεκριμένης λειτουργίας.
Παρ. 5.3.2 Να ορισθεί σαφώς ότι ο υπολογισμός της οριζόντιας όδευσης διαφυγής γίνεται μόνο με τον πληθυσμό του επιπέδου.
Το ελεύθερο ύψος των χώρων διαφυγής 2,4 μ. ενώ για τις σκάλες, δοκούς, θύρες κτλ 2,20 μ.
Παρ. 5.3.5 Ο έλεγχος της απόστασης μεταξύ των δύο απαιτούμενων εξόδων (σχήματα 8,9 και 10) κρίνεται μη εφαρμόσιμος και εξαιρετικά δεσμευτικος για την αρχιτεκτονική επίλυση των κτηρίων
Παρ. 5.3.6 Να διευκρινιστεί τι ισχύει σε περίπτωση περισσότερων του ενός επιπέδων εκκένωσης.
Παρ. 5.3.7.2 Πρέπει να επιτρέπονται οι συρόμενες πόρτες που μπορούν πιστοποιημένα να λειτουργήσουν και ως ανοιγόμενες προς τα έξω και σε χώρους με πληθυσμό άνω των 50 ατόμων (π.χ. εμπορικά κέντρα)
Παρ. 5.3.7.3 Επειδή εμφανίζεται το φαινόμενο οι αυτοκλειόμενες πόρτες να μπλοκάρονται μηχανικά (εμπόδια, σφήνες κλπ) σε ανοιχτή θέση προτείνεται οι πόρτες σε πυράντοχα κλιμακοστασία να διαθέτουν υποχρεωτικά σύστημα συγκράτησης θυρών (σε όλα τα επίπεδα). Στις οριζόντιες εσωτερικές οδεύσεις και σε πυράντοχες θύρες ανοίγματος μεγαλυτέρου από 0,90 μ.
Παρ. 5.3.8 Απαιτούνται δύο κουπαστές στα κλιμακοστάσια (δεξιά-αριστερά) ? Να οριστεί σαφώς.
Παρ. 5.4.2 Εφόσον ο νέος κανονισμός υπερισχύει άλλων διατάξεων, θα επιβάλλεται πλέον φωτισμός ασφαλείας στις οδεύσεις εργοστασίου ? Να οριστεί σαφώς.
Παρ. 5.7.1 & 5.7.2 Το ύψος κτηρίου να αντιστοιχισθεί με διαφορά επιπέδων σύμφωνα με το σχολιασμό του ύψους κτηρίου στο άρθρο 2
4) Το «Άρθρο 5-Οδεύσεις διαφυγής» να συμπληρωθεί/τροποποιηθεί ως ακολούθως:
«5.1. Στόχος
Ο κύριος στόχος του σχεδιασμού των οδεύσεων διαφυγής σε ένα κτίριο είναι η επίτευξη της ασφαλούς εκκένωσης όλων των χρηστών του, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία και με μειωμένη κινητικότητα εν γένει, σε περίπτωση πυρκαγιάς.
5.2. Γενικά
Η χρήση του κτιρίου και οι ανάγκες των χρηστών του καθορίζουν τον τρόπο σχεδιασμού, τη διαστασιολόγηση, καθώς και τη θέση των οδεύσεων διαφυγής. Οι οδεύσεις διαφυγής πρέπει να παραμένουν ασφαλείς και αποτελεσματικές για τη χρονική διάρκεια που απαιτείται. Επιπρόσθετα, πρέπει να είναι σαφώς αντιληπτές και προσπελάσιμες απ’ όλους τους χρήστες του κτιρίου, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία και με μειωμένη κινητικότητα εν γένει.
[…]
Οι οδεύσεις διαφυγής αποτελούνται συνήθως από τρία διακριτά και διαδοχικά στάδια: την απροστάτευτη όδευση διαφυγής, την πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής και την οριζόντια όδευση προς την τελική έξοδο. (Σχήμα 3)
α) Η απροστάτευτη όδευση διαφυγής είναι το πρώτο στάδιο της όδευσης και αφορά στην πορεία από ένα τυχόν σημείο του κτιρίου μέχρι ένα χώρο ασφαλή, που μπορεί να είναι: ι) μια τελική έξοδος προς υπαίθριο χώρο, ιι) μια έξοδος κινδύνου ορόφου, ιιι) μία οριζόντια έξοδος, iv) ένας χώρος προσωρινής παραμονής-καταφυγής ατόμου με αναπηρία.
Συνήθως η απροστάτευτη όδευση είναι μία οριζόντια διαδρομή. Δύναται όμως να παρεμβάλλεται στην όδευση αυτή απροστάτευτο κλιμακοστάσιο ή υπαίθριο τμήμα, όπως εξωτερικός εξώστης, ανοικτός ημιυπαίθριος χώρος, βατό δώμα ή βεράντα, των οποίων-με εξαίρεση το κλιμακοστάσιο- θα πρέπει να διασφαλίζεται η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία. Σε περίπτωση παρεμβολής κλιμακοστασίου ή άλλου μη προσβάσιμου στοιχείου θα διασφαλίζεται μία τουλάχιστον εναλλακτική απροστάτευτη όδευση διαφυγής ανά όροφο προσβάσιμη σε άτομα με αναπηρία και με μειωμένη κινητικότητα εν γένει, από κάθε σημείο.
β) Η πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής είναι το δεύτερο στάδιο της όδευσης το οποίο άρχεται από μια έξοδο κινδύνου (η οποία είναι η κατάληξη του πρώτου σταδίου της όδευσης) και οδηγεί σε έξοδο στο επίπεδο του ορόφου εκκένωσης ή/και σε χώρο προσωρινής παραμονής -καταφυγής ατόμου με αναπηρία. Όλο αυτό το τμήμα είναι πυροπροστατευμένο, περιβάλλεται δηλαδή από δομικά στοιχεία με τον απαιτούμενο δείκτη πυραντίστασης.
Συνήθως το δεύτερο αυτό στάδιο της όδευσης διαφυγής αποτελείται από πυροπροστατευμένα κλιμακοστάσια ή/και χώρους προσωρινής παραμονής-καταφυγής ατόμου με αναπηρία. Ενίοτε, δύναται να συμπεριλαμβάνει και πυροπροστατευμένους εσωτερικούς ή εξωτερικούς διαδρόμους ή και πυροπροστατευμένους προθάλαμους.
[…]
γ) Η οριζόντια όδευση προς την τελική έξοδο είναι το τρίτο και τελικό στάδιο της όδευσης διαφυγής. Είναι η συνέχεια των πυροπροστατευμένων οδεύσεων από τους υπέργειους ή και υπόγειους ορόφους του κτιρίου που καταλήγουν στον όροφο εκκένωσης με κατεύθυνση την τελική ή τις τελικές εξόδους του. Σε κάθε περίπτωση η οριζόντια όδευση προς την τελική έξοδο είναι προσβάσιμη σε άτομα με αναπηρία και με μειωμένη κινητικότητα εν γένει. Με το τελικό αυτό στάδιο της όδευσης επιτυγχάνεται η διαφυγή των χρηστών προς το εξωτερικό του κτιρίου, είτε σε περιοχή ελεύθερη και ασφαλή του οικοπέδου – γηπέδου που συνέχεται με κοινόχρηστο δρόμο ή το ύπαιθρο, είτε απευθείας σε κοινόχρηστο χώρο ή το ύπαιθρο.
Η όδευση του τρίτου σταδίου εφ’ όσον διέρχεται μέσα από το κτίριο πρέπει να είναι πυροπροστατευμένη και όσο το δυνατόν πιο σύντομη και ευθεία.[…]
5.3. Σχεδιασμός οδεύσεων διαφυγής
5.3.1. Θεωρητικός Πληθυσμός
[…]
5.3.3. Πλάτος και ύψος όδευσης διαφυγής
Ως πλάτος της όδευσης διαφυγής ορίζεται το ελεύθερο πλάτος στο στενότερο σημείο της και μέχρι ύψους 2.20 μέτρων. Η μονάδα πλάτους της όδευσης διαφυγής ορίζεται σε 0,60 του μέτρου. Το απαιτούμενο ελάχιστο πλάτος οποιασδήποτε όδευσης διαφυγής δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο του 1,20μ. […]
Το ελεύθερο ύψος των χώρων, όπου περνά όδευση διαφυγής, πρέπει να είναι τουλάχιστον 2,20 μέτρα, ενώ για τις σκάλες, δοκούς, ανώφλια θυρών μπορεί να είναι 2,00 μέτρα. Περιοχές που παρουσιάζουν υψομετρικές διαφορές δαπέδου μέχρι 0,40 μέτρου και συνδέονται μέσω σκαλοπατιών ή (σημείωση: να διαγραφεί η λέξη σκαλοπάτια) ραμπών μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στις οριζόντιες οδεύσεις διαφυγής.
[…]
5.3.6. Τελική έξοδος
Το απαιτούμενο πλάτος της τελικής εξόδου στον όροφο εκκένωσης πρέπει να επαρκεί για την οριζόντια παροχή που απαιτείται για τη διαφυγή του πληθυσμού ο οποίος σε περίπτωση πυρκαγιάς θα συγκεντρωθεί στον εν λόγω όροφο. […]
Σε κάθε περίπτωση, το πλάτος των εξόδων στον όροφο εκκένωσης όπου απολήγουν οι κατακόρυφες πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής πρέπει να επαρκεί για τις κατακόρυφες παροχές που εξυπηρετούν και να ικανοποιεί τις απαιτήσεις διέλευσης ατόμου σε αναπηρικό αμαξίδιο.
[…]
5.3.7. Θύρες οδεύσεων διαφυγής
5.3.7.1. Γενικά
Σε κάθε άνοιγμα πόρτας του πρώτου σταδίου της όδευσης διαφυγής (απροστάτευτη όδευση), πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένα θυρόφυλλο με πλάτος ίσο ή μεγαλύτερο από 0,90 του μέτρου. Κατ’ εξαίρεση θύρες βοηθητικών χώρων (αποθηκών, χώρων υγιεινής, κ.λ.π) επιτρέπεται να έχουν ελεύθερο πλάτος 0,60 μ εκτός αν πρόκειται για θύρες χώρων υγιεινής για άτομα με αναπηρία οπότε θα πρέπει να έχουν ελάχιστο πλάτος 1,00μ.
Κανένα θυρόφυλλο, από το οποίο περνά όδευση διαφυγής, δεν επιτρέπεται να έχει πλάτος μεγαλύτερο από 1,20 μέτρα.
Το δάπεδο και από τις δύο πλευρές κάθε πόρτας πρέπει να είναι επίπεδο και να βρίσκεται στην ίδια στάθμη. Κατ’ εξαίρεση, όταν η πόρτα οδηγεί προς το ύπαιθρο ή προς εξωτερικό χώρο (εξώστη, ανοικτό ημιυπαίθριο χώρο, δώμα) ή προς την τελική έξοδο, επιτρέπεται η στάθμη του δαπέδου στην εξωτερική πλευρά της πόρτας να βρίσκεται μέχρι και 0,20 του μέτρου χαμηλότερα σε σχέση με την εσωτερική στάθμη. Στην περίπτωση αυτή η προαναφερόμενη υψομετρική διαφορά θα καλύπτεται με ράμπα.
Οι απαιτήσεις πυραντοχής των θυρών των οδεύσεων διαφυγής καθορίζονται στον πίνακα του άρθρου 6 του παρόντος κεφαλαίου.
[…]
5.3.8. Κουπαστές
Οι σκάλες, τα πλατύσκαλα, οι εξώστες και οι ράμπες, που αποτελούν τμήματα οδεύσεων διαφυγής πρέπει να διαθέτουν κουπαστές. Οι κουπαστές πρέπει να είναι συνεχείς σε όλο το μήκος του κλάδου της σκάλας ή της ράμπας και να συνεχίζονται στα πλατύσκαλα.
[…]
5.5. Επιγραφές και σήματα εξόδων διαφυγής.
Τα σήματα (πινακίδες) διάσωσης ή βοήθειας, καθώς και τα σήματα (πινακίδες) που αφορούν τον πυροσβεστικό εξοπλισμό με τα εγγενή χαρακτηριστικά τους πρέπει να τοποθετούνται – εγκαθίστανται σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 7010: «Γραφικά σύμβολα – Χρώματα και ενδείξεις ασφαλείας – Καταχωρημένες ενδείξεις ασφαλείας», όπως κάθε φορά ισχύει αφού ληφθούν υπόψη οι διατάξεις του Π.Δ. 105/1995 (ΦΕΚ Α΄ 67) «Ελάχιστες προδιαγραφές για την σήμανση ασφάλειας ή/ και υγείας στην εργασία σε συμμόρφωση με την Οδηγία 92/58/EOK» και η Οδηγία 6- Σήμανση των Οδηγιών Σχεδιασμού ΥΠΕΚΑ για άτομα με αναπηρία «Σχεδιάζοντας για Όλους».
Επιβάλλεται η σήμανση ασφαλείας των οδεύσεων διαφυγής, των εξόδων κινδύνου και του πυροσβεστικού υλικού/εξοπλισμού.
5.6. Σχεδιαγράμματα διαφυγής.
Τα σχεδιαγράμματα και σύμβολα διαφυγής με τις αντίστοιχες πινακίδες πρέπει να είναι σύμφωνα με το πρότυπο ISO 23601: «Safety Identification – Escape and evacuation plan signs», όπως κάθε φορά ισχύει.
[…]
Σε όλα τα κτίρια ανεξαρτήτως χρήσης και ειδικών προβλέψεων για σχεδιαγράμματα διαφυγής που περιέχονται στο Κεφάλαιο Β’: Ειδικές Διατάξεις επιβάλλεται η ανάρτηση προσβάσιμων σχεδιαγραμμάτων διαφυγής ατόμων με αναπηρία, σε ύψος 1,40-1,60μ από το δάπεδο, αριστερά της εισόδου του κτιρίου και σε κάθε όροφο απέναντι ή αριστερά από τη θύρα του ανελκυστήρα.
[…]
5.7.2. Ανελκυστήρες πυροσβεστών
Σε κτίρια υψηλότερα των 28 μέτρων, καθώς και όπου από τις ειδικές διατάξεις απαιτείται, πρέπει να εγκαθίσταται ανελκυστήρας για χρήση από τους πυροσβέστες σε περίπτωση πυρκαγιάς. […]
•Οι ανελκυστήρες πυροσβεστών δεν αποτελούν οδεύσεις διαφυγής, όπως τα κλιμακοστάσια. Επιτρέπεται η χρήση τους για τη φυγάδευση από τους πυροσβέστες ατόμων με αναπηρία σε περίπτωση πυρκαγιάς ή άλλης έκτακτης συνθήκης. Για το λόγο αυτό συνιστάται ο κατάλληλος σχεδιασμός των θαλάμων τους.[…]»
Σχετικά με τις θύρες ασφαλείας με ειδικούς μηχανισμούς χρονοκαθυστέρησης , η πρόταση είναι να γίνονται αποδεκτές μόνο ως δεύτερες έξοδοι κινδύνου.
Αυτό δεν υπάρχει σε κανέναν ξένο κανονισμό.
Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση στον τομέα Ασφαλείας (Security) η συγκεκριμένη πρόβλεψη πρέπει να απαλειφθεί, είτε σε όλες είτε σε συγκεκριμένες χρήσεις όπως Αεροδρόμια, Σωφρονιστήρια, Νοσοκομεία ή Άσυλα κλπ.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΔΥΣΑΡΕΣΤΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Υπάρχουν σημεία στον προτεινόμενο κανονισμό τα οποία έρχονται σε σύγκρουση με όσα προβλέπονται από τη νομοθεσία άλλων εμπλεκομένων υπηρεσιών και ειδικότερα με την νομοθεσία που εφαρμόζεται από την Επιθεώρηση Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία του Υπουργείου Εργασίας.
Στο πεδίο εφαρμογής του προτεινόμενου κανονισμού υπάρχουν (κυρίως) εργασιακοί χώροι με συνέπεια ο έλεγχός τους να αποτελεί αρμοδιότητα της Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία του Υπουργείου Εργασίας.
Συγκεκριμένα το πρόβλημα εντοπίζεται με τις προδιαγραφές των εξόδων κινδύνου (φορά ανοίγματος, είδη θυρών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, κλπ) που προτείνονται στον υπό συζήτηση κανονισμό και στις προβλέψεις της νομοθεσίας (Π.Δ. 16/1996) του Υπουργείου Εργασίας για το ίδιο θέμα.
Ειδικότερα ενώ ο κανονισμός δέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις ως φορά ανοίγματος των εξόδων κινδύνου την αντίθετη προς την όδευση διαφυγής η νομοθεσία του Υπουργείου Εργασίας προβλέπει να ανοίγουν υποχρεωτικά προς τα έξω.
Επίσης ενώ ο κανονισμός δέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις τη χρησιμοποίηση συρόμενων θυρών ή περιστρεφόμενων θυρών ή θυρών με αισθητήρες κίνησης ως εξόδους κινδύνου η νομοθεσία του Υπουργείου Εργασίας τις απαγορεύει κατηγορηματικά.
Το ίδιο πρόβλημα εντοπίζεται και από τις προβλέψεις Πυροσβεστικών Διατάξεων που είτε ισχύουν από παλαιότερα είτε έχουν εκδοθεί πρόσφατα (π.χ. 8/2016, 17/2016, 16/2015, 3/2015) σε αντικατάσταση παλαιοτέρων αλλά ακόμη και στον ήδη υπάρχον και προς αντικατάσταση κανονισμό πυροπροστασίας (71/1988).
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη νομοθεσία του Υπουργείου Εργασίας (Π.Δ. 16/1996) οι διατάξεις της εφαρμόζονται και ισχύουν επιπλέον των γενικών και ειδικών πολεοδομικών διατάξεων και ειδικών προδιαγραφών λειτουργίας που περιέχονται στους Κανονισμούς Πυρασφάλειας, στον Κτιριοδομικό Κανονισμό, κλπ. Επίσης πρέπει κατά το στάδιο έκδοσης ή αναθεώρησης της οικοδομικής άδειας να κατατεθεί βεβαίωση από τον αρμόδιο μελετητή ότι η κατασκευή είναι σύμφωνη με τις προδιαγραφές που προβλέπονται από το συγκεκριμένο Προεδρικό Διάταγμα.
Η αντικρουόμενες αυτές προβλέψεις έχουν ως αποτέλεσμα αφενός η Επιθεώρηση Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία να επιβάλει ποινές (πρόστιμα) για την μη τήρηση της δικής της νομοθεσίας εφόσον σύμφωνα με την άποψή της υπερισχύει (αναφέρει τις συγκεκριμένες απαιτήσεις επιπλέον της εφαρμογής του Κανονισμού Πυροπροστασίας και των Πυροσβεστικών Διατάξεων) αφετέρου ο επιχειρηματίας εργοδότης δεν μπορεί να εξηγήσει το γεγονός πως ενώ η Πυροσβεστική Υπηρεσία και η Πολεοδομία ως εμπλεκόμενες, για το ίδιο θέμα, υπηρεσίες κατά τα διάφορα στάδια αδειοδότησης του έχουν χορηγήσει τα προβλεπόμενα – απαιτούμενα πιστοποιητικά – άδειες καταλληλότητας (πιστοποιητικό πυροπροστασίας, εγκρίσεις παθητικής πυροπροστασίας, κλπ) πρέπει να τιμωρηθεί.
Προς κατανόηση των παραπάνω αναφερόμενων παρατίθενται τα επίμαχα σημεία του προς διαβούλευση κανονισμού και της νομοθεσίας του Υπουργείου Εργασίας.
Σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό:
5.3.7.2. Κατεύθυνση περιστροφής θυρών
Κάθε πόρτα που χρησιμοποιείται ως έξοδος κινδύνου, πρέπει γενικά να ανοίγει προς την κατεύθυνση της διαφυγής παρέχοντας το πλήρες πλάτος του ανοίγματός της.
Εξαιρούνται πόρτες που εξυπηρετούν χώρους που δεν είναι επικίνδυνοι ή υψηλού βαθμού κινδύνου και συνολικό πληθυσμό που δεν ξεπερνά τα 50 άτομα. Αυτές οι πόρτες επιτρέπεται να ανοίγουν και προς την αντίθετη κατεύθυνση της όδευσης διαφυγής ή να είναι συρόμενες.
Οι αυτόματες μηχανοκίνητες θύρες με αισθητήρες κίνησης που παρεμβάλλονται στις οδεύσεις διαφυγής ή χρησιμοποιούνται ως έξοδοι κινδύνου, γίνονται αποδεκτές μόνο όταν παρέχουν το απαιτούμενο ελεύθερο πλάτος κατά το πλήρες άνοιγμά τους και σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, παραμένουν ανοιχτές.
5.3.7.4. Θύρες περιορισμού πορείας − ελέγχου
Οι αυτόματες μηχανοκίνητες θύρες με αισθητήρες κίνησης που χρησιμοποιούνται ως έξοδοι κινδύνου, γίνονται αποδεκτές μόνο όταν παρέχουν το απαιτούμενο πλάτος κατά το πλήρες άνοιγμά τους και σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, παραμένουν ανοιχτές.
Οι θύρες ασφαλείας με ειδικούς μηχανισμούς χρονοκαθυστέρησης γίνονται αποδεκτές μόνο ως δεύτερες έξοδοι κινδύνου και πρέπει να απελευθερώνονται αυτόματα, σε κάθε περίπτωση διακοπής ρεύματος ή ενεργοποίησης του αυτόματου συστήματος πυρανίχνευσης ή και πυρόσβεσης εφόσον αυτό εγκαθίσταται, καθώς και χειροκίνητα με κομβίο απελευθέρωσης. Κατά τον υπολογισμό των μονάδων πλάτους της όδευσης διαφυγής, λαμβάνονται με το μισό του πλάτους τους.
Θύρες περιστρεφόμενες γύρω από κατακόρυφο κεντρικό άξονα, εφόσον αντιμετωπίζονται ως δεύτερες εναλλακτικές έξοδοι λαμβάνονται στο μισό του πλάτους τους, κατά τον υπολογισμό των μονάδων πλάτους της όδευσης διαφυγής.
Οι περιστροφικοί φραγμοί, ή διατάξεις ελέγχου εισερχομένων ατόμων (όπως σε γήπεδα) δεν γίνονται αποδεκτοί ως τμήματα οδεύσεων διαφυγής.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας:
ΠPOE∆PIKO ΔΙΑΤΑΓΜΑ 16/1996 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας σε συμμόρφωση µε την οδηγία 89/654/EOK» (Φ.E.K. 10/A/18-1-1996)
Άρθρο 6
Βεβαίωση – Γνωστοποίηση
1. Αναπόσπαστο τμήμα των δικαιολογητικών που υποβάλλονται στις αρμόδιες πολεοδομικές υπηρεσίες για την έκδοση ή αναθεώρηση οικοδομικής αδείας σύμφωνα µε τις διατάξεις για τον τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών θα αποτελεί και βεβαίωση του μελετητή, ότι κατά τα στάδια σύλληψης, επεξεργασίας και εκπόνησης της μελέτης του έργου έλαβε υπόψη του, τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που περιέχονται στο παράρτημα I του άρθρου 10 του παρόντος διατάγματος. Προκειμένου για δημόσια έργα και εφόσον δεν απαιτείται έκδοση οικοδομικής αδείας, η δήλωση του μελετητή αποτελεί τμήμα της τεχνικής μελέτης που υποβάλλεται για έγκριση.
Άρθρο 10
Παράρτημα Ι
EΛAXIΣTEΣ ΠPO∆IAΓPAΦEΣ AΣΦAΛEIAΣ KAI YΓEIAΣ ΓIA TOYΣ XΩPOYΣ EPΓAΣIAΣ ΠOY XPHΣIMOΠOIOYNTAI ΓIA ΠPΩTH ΦOPA Η YΦIΣTANTAI METABOΛEΣ, EΠEKTAΣEIΣ Η/KAI METATPOΠEΣ META THN 31-12-1994.
[άρθρα 3, 5 , 6 και 7]
4. Οδοί διαφυγής και έξοδοι κινδύνου
4.1. Για τις οδούς διαφυγής και εξόδους κινδύνου εφαρμόζονται:
4.1.2. Το π.δ. 71/88 «Κανονισμός Παθητικής Πυροπροστασίας Κτιρίων » (32/A).
4.1.3. Όλες οι διατάξεις που αφορούν γενικά οδούς διαφυγής, εξόδους κινδύνου ή προστατευόμενες διαβάσεις και περιέχονται στα διατάγματα περί ειδικών κτιρίων ή περί κατεδαφίσεων καθώς και στους Κανονισμούς Πυρασφαλείας, στον Κτιριοδομικό Κανονισμό κ.λ.π.
4.2. Επί πλέον των ανωτέρω ισχύουν και τα ακόλουθα :
4.2.4. Οι θύρες κινδύνου πρέπει να ανοίγουν προς τα έξω
4.2.6. Απαγορεύεται να προορίζονται ειδικά σαν θύρες κινδύνου οι συρόμενες και οι περιστρεφόμενες θύρες.
Παράρτημα II
EΛAXIΣTEΣ ΠPO∆IAΓPAΦEΣ AΣΦAΛEIAΣ KAI YΓEIAΣ ΓIA TOYΣ XΩPOYΣ EPΓAΣIAΣ ΠOY EXOYN H∆H XPHΣIMOΠOIHΘEI ΠPIN THN 1-1-1995. [άρθρα 4 και 7]
4. Οδοί διαφυγής και έξοδοι κινδύνου
4.1. Για τις οδούς διαφυγής και εξόδους κινδύνου εφαρμόζονται:
4.1.2. Το π.δ. 71/88 «Κανονισμός Παθητικής Πυροπροστασίας Κτιρίων» (32/A).
4.1.3. Όλες οι διατάξεις που αφορούν γενικά οδούς διαφυγής, εξόδους κινδύνου ή προστατευόμενες διαβάσεις και περιέχονται στα διατάγματα περί ειδικών κτιρίων ή περί κατεδαφίσεων, καθώς και στους Κανονισμούς Πυρασφαλείας, στον Κτιριοδομικό Κανονισμό κλπ.
4.2. Επί πλέον των ανωτέρω ισχύουν και τα ακόλουθα:
4.2.4. Οι θύρες κινδύνου πρέπει να ανοίγουν προς τα έξω.
4.2.5. Απαγορεύεται να προορίζονται ειδικά σαν θύρες κινδύνου οι συρόμενες και οι περιστρεφόμενες θύρες.
Με εκτίμηση
Γιάννης Ιωάννου
Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ
»ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ – Άρθρο 2: Πεδίο εφαρμογή
2.5. Στις περιπτώσεις κτιρίων που εμπίπτουν στις κατηγορίες (Γ) Συνάθροιση Κοινού, (Ι) Βιομηχανία – Βιοτεχνία και (Κ) Αποθήκευση του άρθρου 4 του παρόντος, τα οποία είναι μεγάλης κλίμακας με ιδιάζουσα μορφή και λειτουργία και στα οποία είναι αποδεδειγμένα αδύνατη η πλήρης εφαρμογή των διατάξεων παθητικής πυροπροστασίας των γενικών και ειδικών άρθρων του παρόντος, είναι δυνατόν να συντάσσεται κατά παρέκκλιση μελέτη παθητικής πυροπροστασίας με αύξηση των παθητικών μέτρων και ενεργητικών μέσων πυροπροστασίας κατά τρόπο που να επιτυγχάνεται τουλάχιστον ισοδύναμος βαθμός πυρασφαλείας κτιρίου και κοινού.
Η μελέτη αυτή εγκρίνεται από πενταμελή επιτροπή ειδικών για το θέμα επιστημόνων, ιδιωτών και δημοσίων υπαλλήλων μετά από αιτιολογημένη πρόταση του αρμόδιου για τη λειτουργικότητα του κτιρίου φορέα.
Η υπαγωγή του ειδικού κτιρίου στην ως άνω παρέκκλιση και η σύσταση της επιτροπής γίνεται με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των συναρμοδίων για το θέμα Υπουργών, κατόπιν αιτιολογημένης εισήγησης της αρμόδιας Δ/νσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας».
Η σύσταση της επιτροπής παρεκλίσεων καθυστερεί πάρα πολύ, ιδίως στις περιπτώσεις αλλαγής της πολιτικής ηγεσίας των συναρμόδιων υπουργείων. Κατ’ ελάχιστον θα πρέπει η επιτροπή να απελευθερωθεί από τις τεράστιες γραφειοκρατικές καθυστερήσεις που συνεπάγονται οι αλλαγές στην ηγεσία των υπουργείων. Εν γένει το ζήτημα πρέπει να είναι αντικείμενο διαχείρισης από ανώτερους και έμπειρους κρατικούς υπαλλήλους σχετικούς με το θέμα, όπου τόσο αυτοί, όσο και οι ιδιώτες της επιτροπής να επιλέγονται με κλήρωση από κάποια όσο το δυνατό διευρυμένη λίστα (πάντα από έμπειρους). Ο υπουργός ή ο Γενικός Γραμματέας να εμπλέκονται μόνο σε περίπτωση ενστάσεων από οποιονδήποτε.
Στο 5.3.5. το σχέδιο αναφέρει πολύ σωστά «Εφόσον απαιτούνται δύο (2) ή περισσότερες έξοδοι κινδύνου, τα πλησιέστερα άκρα τους πρέπει να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον το 1/2 της μέγιστης διαγώνιας διάστασης (D) του χώρου ή του κτιρίου που εξυπηρετούν».
Προτείνω σε αντιστοιχία με τον IBC , NFPA5000, NFPA 101,NBauONW σε κτίρια που προστατεύονται πλήρως με σύστημα καταιονισμού σύμφωνα με το ΕΝ12845 η το NFPA 13, να απέχουν τουλάχιστον το 1/3 της μέγιστης διαγώνιας, εκτός από κτίρια υψηλού κινδύνου ίσως.
Η απαίτηση στο 5.3.7.4 για θύρες ασφαλείας με ειδικούς μηχανισμούς χρονοκαθυστέρησης, κατά τον υπολογισμό των μονάδων πλάτους της όδευσης διαφυγής να λαμβάνονται με το μισό του πλάτους τους, είναι υπερβολική.΄
Σε διεθνείς κανονισμούς που προβλέπουν τέτοιες θύρες, δεν υφίσταται αντίστοιχος περιορισμός.
Στην παράγραφο 5.3.4 ορίζεται ότι αν ο ένοικος προσπερνάει την πρώτη διαθέσιμη όδευση διαφυγής για να προσεγγίσει τη δεύτερη, οι δύο έξοδοι δε θεωρούνται σαν ανεξάρτητες.
Στο μεν παράδειγμα του σχήματος 6 κάτι τέτοιο δείχνει λογικό, αλλά σε άλλες περιπτώσεις είναι υπερβολικά αυστηρή η απαίτηση.
Πιο σωστό θα ήταν να παραμείνει στο κριτήριο της διαγωνίου η απόφαση αν δύο έξοδοι είναι ανεξάρτητες και να αφεθεί στον περιορισμό της κοινής όδευσης διαφυγής (common path of travel).
Η μονάδα πλάτους της όδευσης διαφυγής είναι αναχρονιστικός όρος. Η συνήθης εφαρμογή σε ξένους κανονισμούς είναι να υπολογίζεται το απαιτούμενο πλάτος εξόδου με βάση τον ακριβή αριθμό του θεωρητικού πληθυσμού.
Να αντιστοιχούν συγκεκριμένα χιλιοστά πλάτος εξόδου ανά ένοικο, π.χ. 5 χιλιοστά για οριζόντιες οδεύσεις και 8 για κάθετες. Κάτω όριο να υπάρχει για το ελάχιστο πλάτος εξόδου μόνο.
Για τους ανελκυστήρες πυροσβεστών (παρ.5.7.2) θα πρέπει να οριστεί επιπρόσθετα του ύψους και ένα ελάχιστον εμβαδόν ορόφου(πχ 300τμ) για τα κτίρια ανεξαρτήτως χρήσης (όπου περιλαμβάνεται και η κατοικία). Είναι αδιανόητο να πρέπει να βάλεις 2ο ανελκυστήρα !!! σε ένα 10 όροφο κτίριο κατοικιών όπου ο τελευταίος όροφος (μετά από συνήθως 1,2 ή 3 εσοχές) έχει μείνει 50-100τμ. Διευκρίνηση αν μπορεί με κάποιες επιπλέον προδιαγραφές ο κυρίως ανελκυστήρας του κτιρίου να χρησιμοποιηθεί και από τους πυροσβέστες και να μην χρειάζεται 2ος !!!
Να γίνει διευκρίνηση για το κλιμακοστάσιο των πυροσβεστών (παρ.5.7.1) αν μπορεί να είναι το ίδιο με το κύριο κλιμακοστάσιο απλά με πλάτος μεγαλύτερο κατά 0,90μ. από το ελάχιστο απαιτούμενο για τη διαφυγή των ενοίκων. Ειδικά σε υπόγεια που έχουμε μικρούς πληθυσμούς και μας αρκεί π.χ. ένα κλιμακοστάσιο 1,20μ. θα μπορούσε αυτό να γίνει 2,10μ. και να εξυπηρετεί και την πρόσβαση των πυροσβεστών;
Η μείωση του αδιεξόδου στις από τα 12μ στα 9μ είναι υπερβολική ΕΙΔΙΚΑ για τη χρήση της πολυκατοικίας.
Στην με αριθ. 39093/ 8-6-89 εγκύκλιο του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και την με αριθ. 39112/ Φ.701.2/ 98 εγκύκλιο του Αρχηγείου του Πυροσβεστικού Σώματος σχετικά με το Π.Δ. 71/88 «Κανονισμός Πυροπροστασίας κτιρίων» αναφέρεται ότι:
«Υπό την προϋπόθεση τήρησης των διατάξεων του Αρθ-2 του κανονισμού η έξοδος κινδύνου μπορεί εφόσον οδηγεί σε πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής (ΙΙ στάδιο όδευσης διαφυγής) να ταυτίζεται με την θύρα εξόδου ενός διαμερίσματος ή άλλου χώρου».
Η λύση αυτή πολλές φορές έχει προτιμηθεί για το λόγο ίσως ότι εξασφαλίζεται επιπλέον επιφάνεια, η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί στην διαμόρφωση χώρων (διαμερισμάτων, γραφείων κ.λ.π.) μεγαλύτερης επιφάνειας. Όμως, ίσως και λόγω της απουσίας ελέγχου από κάποια δημόσια αρχή, σε πολυώροφα κτίρια (π.χ. διαμερισμάτων, γραφείων κλπ.) δεν εγκαθίστανται συχνά πυράντοχες και αυτοκλειόμενες θύρες στις εξόδους των διαμερισμάτων με αποτέλεσμα την αχρήστευση των προβλεπόμενων πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής.
Επίσης κατά τη γνώμη μου:
1) οι θύρες αυτές αποτελούν μέρος ιδιωτικής περιουσίας και κατά συνέπεια μπορούν να αντικατασταθούν οποτεδήποτε με άλλου είδους πόρτες.
2) δεν μπορεί να γίνει επιθεώρηση, έλεγχος λειτουργίας, συντήρηση και επισκευή οποτεδήποτε ενώ πολλές φορές, ο έλεγχος γίνεται δυσχερής λόγω του πλήθους των θυρών – σε πολλές περιπτώσεις σε ένα όροφο υπάρχει διάδρομος που επικοινωνεί απευθείας (χωρίς τη μεσολάβηση κάποιας πυράντοχης και αυτοκλειόμενης θύρας) με το κλιμακοστάσιο.
3) κατά τη χρήση της θύρας ενός χώρου σε περίπτωση πυρκαγιάς εντός αυτού (έξοδος από το χώρο, κατάσβεση, κ.λ.π.) ενδεχομένως έχουμε άμεση εισροή καπναερίων στην πυροπροστατευμένη όδευση σε αντίθεση με την περίπτωση όπου μεταξύ εξόδου του χώρου και κλιμακοστασίου μεσολαβεί κοινόχρηστη έξοδος κινδύνου.
Για τους παραπάνω λόγους εκτιμώ ότι σε κάθε όροφο η είσοδος σε πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής (έξοδος κινδύνου) πρέπει να γίνεται μόνο μέσω κοινόχρηστης πυράντοχης και αυτοκλειόμενης θύρας και πρέπει να ορίζεται σαφώς στον κανονισμό για τα κτίρια όλων των χρήσεων.
Μπαριταντωνάκης Νίκος
Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός
Αξιότιμοι,
Θεωρώ ότι η ενότητα ‘Οδεύσεις Διαφυγής’ είναι περίπλοκη στην διατύπωση και ανάλυση της χωρίς ουσιαστικό λόγο. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν είναι εύκολα κατανοητή ούτε η εφαρμογή των απαιτούμενων μέτρων αλλά ούτε η λογική τους π.χ. για έναν άνθρωπο που έχει εργαστεί στο εξωτερικό στο ίδιο αντικείμενο. Αυτό θα λυνόταν εν μέρει με την ανάδειξη παραδειγμάτων που αφορούν τους σχετικούς υπολογισμούς / αθροίσματα, όπως κάνουν σε όλους τους αντίστοιχους κανονισμούς στο εξωτερικό.
Επιπλέον δεν είναι ξεκάθαρη η ανάλυση των απαιτούμενων μέτρων για τις κατακόρυφες οδεύσεις. Επί της ουσίας, ο στόχος είναι να μπορούν με ευκολία και χωρίς κίνδυνο οι χρήστες των χώρων να προχωρήσουν από τις οριζόντιες οδεύσεις στις κατακόρυφες όπου θα βρίσκονται πλέον σε χώρο προσωρινής ασφάλειας. Τα κλιμακοστάσια πρέπει να έχουν αρκετό πλάτος ώστε να δεχτούν το σύνολο των χρηστών, υπολογίζοντας και τις συγχωνεύτηκες ροές (merging flows) ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις και μποτιλιαρίσματα στις είσοδούς των οροφών στο κλιμακοστάσιο, ειδικά εάν στον όροφο χ υπάρχει πυρκαγιά. Ίσως τα διατυπωμένα μέτρα να το έχουν υπολογίσει αυτό, αλλά δεν φαίνεται ξεκάθαρα.
Η διατύπωση είναι πάρα πολύ σημαντική ώστε να αποφευχθούν παρεξηγήσεις στην εφαρμογή των μέτρων τα οποία μπορεί στο τέλος να είναι ακατάλληλα. Είναι αρκετά σημεία τα οποία επεξηγούνται με πολύ σύνθετο ή αόριστο τρόπο.
Παντελίδης Κίμωνας
Senior Fire Safety Officer
King’s College London