Άρθρο 27 – Λοιπές διατάξεις

Στην παράγραφο 1 τελευταία σειρά να προστεθεί ο αριθμός του άρθρου δηλ. το άρθρο 40 του Ν 4030/2011

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Με το άρθρο 27 του προτεινομένου σχεδίου νόμου, τροποποιείται η § 4 του άρθρου 52 του Ν. 998/79 και η § 1 του άρθρου 40 του Ν. 4030/2011 και επιτρέπεται η εγκατάσταση ΑΕΚΚ σε λειτουργούνται και ανενεργά λατομεία.
Πρέπει να επεκταθεί η αξιοποίηση των ανενεργών και μη αποκατεστημένων λατομείων, τόσο από τα Συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και για τη χρήση «Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων» (ΧΥΤΥ) και Χώρου Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ), ύστερα από προηγούμενη επεξεργασία ανάκτησης, διότι η λειτουργία τέτοιων χώρων είναι ιδιαίτερα σημαντική στις διαδικασίες ανακύκλωσης,
Προτείνεται, η αναδιατύπωση των §§ 1 και 2 του άρθρου 27 του Σχεδίου Νόμου ως εξής:
‘Αρθρο 27
«1. Η παράγραφος 4 του άρθρου 52 του νόμου 998/1979 όπως ισχύει αντικαθίσταται ως εξής:
«4. Εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης στερεών αποβλήτων καθώς και οι ιδιοκτήτες ή μισθωτές των χώρων συμβαλλόμενοι με τους αδειδοτημένους φορείς, μπορούν να προβαίνουν σε εναπόθεση, επεξεργασία και αξιοποίηση αποβλήτων που προέρχονται από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ), Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων» (ΧΥΤΥ) και Χώρου Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ), ύστερα από προηγούμενη επεξεργασία ανάκτησης σε λειτουργούντα μεταλλεία και λατομεία ή σε αυτά των οποίων έπαυσε η λειτουργία για οποιονδήποτε λόγο χωρίς αποκατάσταση αυτών, κατόπιν έγκρισης επέμβασης της δασικής υπηρεσίας, σύμφωνα με τα ειδικώς οριζόμενα στις παραγράφους 1 έως 3 του νόμου 4030/2011 (ΦΕΚ Α’/249)»
2. Η παράγραφος 1 του άρθρου 40 του ν. 4030/2011 (Α΄249) αντικαθίσταται ως εξής:
1. Επιτρέπεται η εγκατάσταση μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων» (ΧΥΤΥ) και Χώρου Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ), ύστερα από προηγούμενη επεξεργασία ανάκτησης σε λειτουργούντα και ανενεργά λατομεία, ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος τους, μετά την έκδοση όλων των απαιτούμενων εγκρίσεων και αδειών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και τα οριζόμενα στις παραγράφους 1 έως 3 του παρόντος

Με το άρθρο 27 πρέπει να επιτρέπεται στις περιπτώσεις που δεν έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του λατομικού χώρου, να ανατίθεται η φροντίδα του συντονισμού των αποθέσεων των διαφόρων μονάδων ΑΕΚΚ που θα απέθεταν μπάζα και υπολείμματα επεξεργασίας τους στο χώρο, στον εκμεταλλευτή του χώρου, υπό την προϋπόθεση ότι αυτός έχει προηγουμένως αποδεδειγμένα πραγματοποιήσει στον υπόψη χώρο σημαντικό έργο αποκατάστασης και με τον πρόσθετο όρο να ολοκληρώσει την αποκατάσταση αυτού. Έτσι θα αποφευχθεί να φρακάρει ο χώρος από την ανεξέλεγκτη απόθεση των διαφόρων ΑΕΚΚ, και να μετατραπεί σε σκουπιδότοπο ο χώρος.

Παρ. 2. Να διευκρινιστεί εάν με την παράγραφο αυτή προωθείται η αντικατάσταση της παραγράφου 1 του άρθρου 40 του ν. 4030/2011 ως ισχύει, ή η αντικατάσταση του 1ου εδαφίου της παραγράφου 1 του ανωτέρω άρθρου, δεδομένου ότι με τον ν. 4280/2014 στην παράγραφο 1 έχουν προστεθεί και άλλα εδάφια.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΛΑΤΟΜΕΙΑ

ΘΕΜΑ: Αξιοποίηση ανενεργών-εξοφλημένων λατομείων-μεταλλείων για δομές διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων.

Πρόταση στη διαβούλευση σχεδίου νόμου)

Με το άρθρο 27 προτεινόμενου σχεδίου νόμου για τα λατομεία, τροποποιείται η παρ. 4 του άρθρου 52 του Ν. 998/79 και η παρ. 1 του άρθρου 40 του Ν. 4030/2011 και επιτρέπεται μόνο η εγκατάσταση ΑΕΚΚ τόσο σε λειτουργούντα όσο και σε ανενεργά λατομεία.
Έχοντας υπ’ όψη το ΠΕΣΔΑ Αττικής, προτείνεται στο σχέδιο νόμου να οριστεί για τα ανενεργά λατομεία-μεταλλεία εκτός από την εγκατάσταση ΑΕΚΚ και η δυνατότητα αξιοποίησης αυτών και για άλλες δομές διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΧΥΤΥ, ΧΥΤΕΑ, ΕΜΑ, μονάδες επεξεργασίας ανακύκλωσης, κομποστοποίηση και πράσινα σημεία).
Προτείνεται άρα, η αναδιατύπωση των §§ 1 και 2 του άρθρου 27 του Σχεδίου Νόμου ως εξής:
‘Αρθρο 27
«1. Η παράγραφος 4 του άρθρου 52 του νόμου 998/1979 όπως ισχύει αντικαθίσταται ως εξής:
«4. Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης στερεών αποβλήτων καθώς και οι ιδιοκτήτες ή μισθωτές των χώρων συμβαλλόμενοι με τους αδειοδοτημένους φορείς, μπορούν να προβαίνουν σε εναπόθεση, επεξεργασία και αξιοποίηση αποβλήτων που προέρχονται από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ), σε λειτουργία Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων» (ΧΥΤΥ) και Χώρου Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ), καθώς και μονάδες προσωρινής αποθήκευσης και επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων ύστερα από προηγούμενη επεξεργασία ανάκτησης σε λειτουργούντα μεταλλεία και λατομεία ή σε αυτά των οποίων έπαυσε η λειτουργία για οποιονδήποτε λόγο χωρίς αποκατάσταση αυτών, κατόπιν έγκρισης επέμβασης της δασικής υπηρεσίας, σύμφωνα με τα ειδικώς οριζόμενα στις παραγράφους 1 έως 3 του νόμου 4030/2011 (ΦΕΚ Α’/249)»
2. Η παράγραφος 1 του άρθρου 40 του ν. 4030/2011 (Α΄249) αντικαθίσταται ως εξής:
1. Επιτρέπεται η εγκατάσταση μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ) Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων» (ΧΥΤΥ) και Χώρων Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ), Σταθμών Μεταφόρτωσης, Πράσινων σημείων καθώς και μονάδων προσωρινής αποθήκευσης, επεξεργασίας ανακύκλωσης και κομποστοποίησης Στερεών Αποβλήτων, ύστερα από προηγούμενη επεξεργασία ανάκτησης σε λειτουργούντα και ανενεργά λατομεία, ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος τους, μετά την έκδοση όλων των απαιτούμενων εγκρίσεων και αδειών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και τα οριζόμενα στις παραγράφους 1 έως 3 του παρόντος.

Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΕΔΣΝΑ

ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΜΠΙΖΑ

Με το άρθρο αυτό, θεσπίζονται περισσότερες διατάξεις που διακυβεύουν το περιβάλλον και την δημόσια υγεία. Ειδικότερα:

(α) Όπως είχε επισημάνει το WWF Ελλάς κατά την ακρόαση στην Επιτροπής Εμπορίου της Βουλής (2011), η διάταξη του άρθρου 40 παρ. 1 ν. 4030/2011, όπως είναι διατυπωμένη, θα έχει δύο συνέπειες: πρώτον, απαλλάσσει του φορείς λατομικών δραστηριοτήτων από την υποχρέωση αποκατάστασης του περιβάλλοντος (τόσο σταδιακά, όσο και μετά την παύση της εξόρυξης)· και δεύτερον, παρέχει μία επίφαση νομιμότητας σε λατομεία που δεν έπρεπε να λειτουργούν, και έπρεπε ήδη να είχαν αποκατασταθεί (όπως, π.χ., ορισμένα γνωστά παραδείγματα από την Αττική). Αυτό, όχι μόνο επιβεβαιώνεται, αλλά 6 χρόνια μετά, ο νομοθέτης νιώθει έτοιμος να αφαιρέσει και το τελευταίο «πρόσχημα», και επιτρέπει και στα «λειτουργούντα» και ανενεργά λατομεία να λειτουργούν παράλληλα ως «εγκαταστάσεις μονάδων επεξεργασίας ΑΕΚΚ». Πρόκειται για επ’ αόριστον συνέχεια λατομικών δραστηριοτήτων που όφειλαν να έχουν παύσει, και για επ’ αόριστον απαλλαγή των φορέων τους από την υποχρέωση αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος. Υπενθυμίζεται ότι, μετά την τροποποίησή της το 2014 (άρθρο 51 παρ. 11 ν. 4280/2014), η ρύθμιση δεν περιορίζεται χρονικά στην φάση αποκατάστασης του λατομείου, ούτε και είναι απαραίτητο η επεξεργασία ΑΕΚΚ να εξυπηρετεί την αποκατάσταση. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι η κατάρτιση σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων, βάσει του οποίου θα διασφαλίζεται η επαναφορά των εξορυκτικών αποβλήτων και του χώματος εκσκαφής είναι υποχρέωση που απορρέει από το ενωσιακό δίκαιο (άρθρο 5 Οδηγίας 2006/21). Σε τελική ανάλυση, το ίδιο το νομοσχέδιο επαναλαμβάνει την υποχρέωση σταδιακής αποκατάστασης των λειτουργούντων λατομείων (πρβλ. άρθρο 13 παρ. 1 νομοσχεδίου), και, κατά συνέπεια, υπονομεύει τις δικές του ρυθμίσεις. Τέλος, στο νομοσχέδιο υπάρχει μία άλλη διάταξη (13 παρ. 6) η οποία ρυθμίζει διαφορετικά τα θέματα αυτά, στον βαθμό που επιτρέπει (αλλά δεν επιβάλλει) την αξιοποίηση των προϊόντων και καταλοίπων επεξεργασίας ΑΕΚΚ για την αποκατάσταση.

(β) Με την 4η παράγραφο, οι λατομικές εργασίες στην ουσία απαλλάσσονται από την υποχρέωση «αντισταθμιστικής αναδάσωσης» που θεσπίστηκε το 2014 για όλα τα έργα που λαμβάνουν έγκριση επέμβασης σε δάση ή δασικές εκτάσεις (για πρώτη φορά σε γενική μορφή, με το άρθρο 36 ν. 4180/2014). Η διάταξη έχει ήδη ενταχθεί στον ν. 998/1979 (άρθρο 45 παρ. 8), και δεν είναι σαφές γιατί επαναλαμβάνεται εδώ (41 ν. 4409/2016). Υπενθυμίζεται ότι, το 2017, ο νομοθέτης ουσιαστικά κατάργησε την υποχρέωση αυτή «στην περίπτωση μη εξεύρεσης έκτασης» – σε απλά ελληνικά, ακριβώς στις περιπτώσεις που οι εκτάσεις που εκχερσώνονται είναι μεγάλες, και η υποχρέωση αναδάσωσης είναι περισσότερο από ποτέ επιβεβλημένη.

Τώρα, ειδικά για τις λατομικές επιχειρήσεις, η διάταξη απορρυθμίζεται περισσότερο: ακόμα και στην περίπτωση «εξεύρεσης» της έκτασης, τα λατομεία δεν έχουν καμία υποχρέωση αντισταθμιστικής αναδάσωσης. Πρόκειται για ρύθμιση αμφίβολης συνταγματικότητας: πέρα από τον καθαρά πελατειακό της χαρακτήρα, θα πρέπει για άλλη μία φορά να τονιστεί ότι η (ούτως ή άλλως, αμφίβολη) αποκατάσταση του περιβάλλοντος μετά την παύση της εξόρυξης (δηλαδή μετά από δεκαετίες – μπορεί και 70 χρόνια) δεν μπορεί να υποκαταστήσει την τεράστια υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την απώλεια των φυσικών πόρων κατά την διάρκεια της εκμετάλλευσης.

(γ) Με την 3η παράγραφο, οι ερευνητικές γεωτρήσεις για την ανεύρεση ορυκτών εξαιρούνται στην ουσία από την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Όπως συνήθως συμβαίνει, η προτεινόμενη ρύθμιση δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας συστηματικής έρευνας, από την οποία να προκύπτει ότι οι εργασίες αυτές σε κάθε περίπτωση έχουν μικρές και τοπικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, και πρέπει να ενταχθούν στην κατηγορία (Β). Αντίθετα, από το ίδιο το νομοσχέδιο, προκύπτει ότι οι επιπτώσεις μπορεί (ανάλογα με την περίπτωση), να είναι σημαντικές: για παράδειγμα, στο άρθρο 8 παρ. 2 του νομοσχεδίου, ορίζεται ότι οι απαγορευτικοί λόγοι ισχύουν και για τις ερευνητικές εργασίες· σε συνδυασμό με τα βοηθητικά έργα (π.χ., διάνοιξη δρόμων), άλλες εκπομπές (π.χ., θόρυβος, σκόνη), και ένα ευαίσθητο περιβάλλον υποδοχής (π.χ., κοίτες ποταμών, δάση, αραιοκατοικημένες περιοχές, ευαίσθητα οικοσυστήματα) οι επιπτώσεις μπορεί να είναι σημαντικές.

Για να επιλυθεί το ζήτημα των ανενεργών λατομείων θα πρέπει να τροποποιηθεί κατάλληλα το σύνολο του άρθρου 40 του ν. 4030/2011 και ειδικότερα η παράγρ. 3 που αναφέρεται στην διενέργεια διαγωνισμών για την δημοπράτηση δημόσιων τέτοιων χώρων από την ΑΔ για το σκοπό αυτό. Οι ανωτέρω διατάξεις δεν προσφέρουν λύση, άλλωστε ήδη προβλέπονται σε ήδη υπάρχουσες διατάξεις άλλων νόμων.

Επίσης, τα ΑΕΚΚ που αδειοδοτούνται με παράλληλο σκοπό την αποκατάσταση περιβάλλοντος λατομικών χώρων, θα πρέπει να μπορούν να συνεχίσουν την λειτουργία τους μετά το τέλος της αποκατάστασης και εξόρυξης, ως ανεξάρτητες λειτουργικές μονάδες.

Δεδομένου ότι το παρόν νομοσχέδιο καταργεί τις διατάξεις των Ν.1428/84 και Ν.669/77, καθώς και του Ν.Δ.210/73, με βάση τις οποίες επιβάλλονται τα χρηματικά πρόστιμα των Επιθεωρήσεων Μεταλλείων του ΣΕΠΔΕΜ, είναι επιβεβλημένο να συμπεριληφθεί τροποποίηση του άρθρου 51§1 του Ν.4409/16, προκειμένου να παραμείνουν σε εφαρμογή τα προβλεπόμενα σε αυτό.

Προτείνω την εξής διατύπωση:

«Όπου στην παράγραφο 3Α του άρθρου 30 του Ν.1650/1986, όπως αυτός τροποποιήθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 51 του Ν.4409/2016, γίνεται αναφορά στα πρόστιμα που επιβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 166 και 167 παράγραφος 1 του Ν.Δ.210/1973 (ΦΕΚ 277/Α/05.10.1973), των άρθρων 15 παράγραφος 3 και 16 του Ν.1428/1984 (ΦΕΚ 43/Α/11.04.1984) και του άρθρου 15 παράγραφος 1 του Ν.669/1977 (ΦΕΚ 241/Α/01.09.1977), νοούνται τα πρόστιμα που επιβάλλονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 παράγραφοι 3 και 5 του παρόντος νόμου».

Να προστεθεί στο εδάφιο:

«Εκμεταλλευτές λατομείων, μαρμάρων βιομηχανικών ορυκτών, αδρανών υλικών και μεταλλείων, οι οποίοι έχουν καταβάλει εγγυητική επιστολή …επέμβασης….».

Προτείνουμε την παρακάτω νέα διάταξη:

Οι αποκαταστάσεις που έχουν ολοκληρωθεί με βάση τις εγκεκριμένες ΜΠΕ και αφορούν σε δασικές εκτάσεις, μετά την υποβολή σχετικού αιτήματος από το φορέα εκμετάλλευσης, πρέπει να παραλαμβάνονται κανονικά από τις κατά τόπους δασικές υπηρεσίες, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος που δεν θα υπερβαίνει τον ένα χρόνο.