Άρθρο 01 – Σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών

Ειδικός σκοπός της ΕΑΓΜΕ θα πρέπει να είναι ο εξής :

Εκτίμηση της οικονομικής αξίας του κάθε κοιτάσματος.

Βάσει της εκτιμώμενης οικονομικής αξίας, θα προσδιορίζεται ο βασικός οικονομικός όρος της παραχώρησης, ο οποίος είναι το ποσοστό του δικαιώματος του ελληνικού δημοσίου από την αξιοποίηση του κάθε κοιτάσματος. Το ποσοστό του δικαιώματος του ελληνικού δημοσίου για κάθε κοίτασμα θα πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσο με το 50% της οικονομικής αξίας του κοιτάσματος.

Η σύσταση της ΕΑΓΜΕ, ως ΝΠΔΔ, είναι σαφές ότι είναι αδύνατο να καλύπτει τους τομείς της έρευνας υποδομής και εφαρμοσμένης έρευνας που κάλυπτε έως σήμερα το ΙΓΜΕ ως ΝΠΙΔ, όπως αυτοί αναφέρονται στο Σ.Ν. (άρθρο1§2 , άρθρο 2, άρθρα 8 έως και 15) ως στόχοι, αντικείμενα και αρμοδιότητές της.
Η καθαρά δημοσιο-υπαλληλική δομή κάτω από την οποία συστήνεται και η κατάργηση όποιων δυνατοτήτων ευελιξίας είχαν απομείνει στα ΝΠΙΔ, ο αριθμός των οργανικών θέσεων που ορίζονται (220, στο άρθρο 19) και ο μη ορισμός συγκεκριμένου Κανονισμού Εσωτερικών Λειτουργιών (που προβλέπεται αλλά θα συνταχθεί στο μέλλον, άρθρο 5 & 26) καθιστά αδύνατη την υπηρέτηση των στόχων και αντικειμένων που ορίζονται από το ΣΝ.
Η αρχή που συστήνεται είναι προφανώς υποβαθμισμένη από προσωπικό, με αποκλειστικά ρυθμιστικό, εποπτικό και ελεγκτικό ρόλο.
Σημειώνεται επίσης ότι με τον τίτλο ΕΑΓΜΕ, ουσιαστικά εξαφανίζεται ο τίτλος του ΙΓΜΕ, που αποτελεί ουσιαστική «άυλη» αξία (brand name). Η μετάφραση επίσης στην Αγγλική, όπου χρησιμοποιείται η λέξη authority, είναι τουλάχιστον ατυχής. Από όσο γνωρίζουμε, δεν υπάρχει κρατική γεωλογική υπηρεσία σε παγκόσμιο επίπεδο να χρησιμοποιεί τέτοιο τίτλο.

Είναι απολύτως εμφανές ότι οι συντάκτες αυτού του Νόμου δεν γνωρίζουν τις απαιτήσεις για την εύρυθμη και κοστο-αποτελεσματική λειτουργεία του Ι.Γ.Μ.Ε. Για χάριν του δημοσίου συμφέροντος πρέπει να παραμείνει ως ένας εντελώς ανεξάρτητος φορέας και να παραμείνει ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Ο ιδρυτικός νόμος του 1976 συντάχθηκε από πρόσωπα με μεγάλη εμπειρία στις γεωλογικές και μεταλλευτικές έρευνες, όπως ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Η. Κονοφάγος, και δεν πρέπει να πειραχτεί. Μπορεί να εκσυγχρονισθεί το οργανόγραμμα, εφ’ όσον κριθεί αναγκαίο από μία ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Ένα άλλο μεγάλο λάθος της πρότασης νόμου είναι η αλλαγή της επωνυμίας του Ινστιτούτου. Κύριοι δεν αλλάζει ποτέ η επωνυμία ενός φορέα που έχει βοηθήσει σημαντικά στην εθνική οικονομία και τη γεωεπιστημονική υποδομή της χώρας. Συνεπώς, η πρότασή μου είναι το Ι.Γ.Μ.Ε. να παραμένει ως Ν.Π.Ι.Δ. με τον ιδρυτικό του Νόμο του 1976 και η μοναδική αλλαγή, λόγω του πολυσύνθετου γεωεπιστημονικού του έργου, να εποπτεύεται από Διακομματική Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων και ΟΧΙ από τον εκάστοτε Υπουργό οποιουδήποτε Υπουργείου.

Αναμένουμε και την Αιτιολογική έκθεση. Δεν υπάρχει;

Είναι απολύτως εμφανές ότι οι συντάκτες αυτού του Νόμου δεν γνωρίζουν τις απαιτήσεις για την εύρυθμη και την κοστο-αποτελεσματική λειτουργεία του Ι.Γ.Μ.Ε. και εφ΄οσον δεν γνωρίζουν δεν έχουν προσδιορίσει την έδρα του (Σπύρου Λούη 1, Ολυμπιακό Χωριό, Αχαρναί), δεν αναφέρεται η ερευνητική του δραστηριότητα. Υπάρχουν και λάθη, δηλ., «αξιοποίηση του υπόγειου πλούτου», όπου εύλογα τίθεται η ερώτηση ποίου πλούτου (των υπόγειων και υποθαλάσσιων ορυκτών πόρων). Για χάριν του δημοσίου συμφέροντος πρέπει να παραμείνει ως ένας εντελώς ανεξάρτητος φορέας και να διατηρήσει τη νομική του μορφή ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Ο ιδρυτικός νόμος του 1976 συντάχθηκε από πρόσωπα με μεγάλη εμπειρία στις γεωλογικές και μεταλλευτικές έρευνες, όπως ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Η. Κονοφάγος, και δεν πρέπει να πειραχτεί. Μπορεί να εκσυγχρονισθεί το οργανόγραμμα, εφ’ όσον κριθεί αναγκαίο από μία ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Ένα άλλο μεγάλο λάθος της πρότασης νόμου είναι η αλλαγή της επωνυμίας του Ινστιτούτου. Κύριοι δεν αλλάζει ποτέ η επωνυμία ενός φορέα που έχει βοηθήσει σημαντικά στην εθνική οικονομία και τη γεωεπιστημονική υποδομή της χώρας. Συνεπώς, η πρότασή μου είναι το Ι.Γ.Μ.Ε. να παραμένει ως Ν.Π.Ι.Δ. με τον ιδρυτικό του Νόμο του 1976 και η μοναδική αλλαγή, λόγω του πολυσύνθετου γεωεπιστημονικού του έργου, να εποπτεύεται από Διακομματική Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων και ΟΧΙ από τον εκάστοτε Υπουργό οποιουδήποτε Υπουργείου.

1. Είναι απαράδεκτη η διάλυση του επιτυχημένου και καταξιωμένου στο λαό ερευνητικού Ινστιτούτου (ΙΓΜΕ) και αντικατάσταση του με ένα μόρφωμα που ονομάζεται Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μετ/κων Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) προκειμένου να μην καταβληθούν οι νόμιμες αποζημιώσεις σε συνταξιούχους υπαλλήλους του ΙΓΜΕ που έχουν τελεσιδικήσει δικαστικά.
2. Ενώ περιγράφεται ένας μεγάλος αριθμός αρμοδιοτήτων του νέου φορέα (άρθρ. 2) το προσωπικό που θα το υλοποιήσει είναι εντελώς ανεπαρκές (άρθρ. 19) και με κακή αναλογία επιστημονικού προς μη επιστημονικό.
3. Η πολυσυζητημένη μείωση του αριθμού των Διευθύνσεων από 21 του ΙΓΜΕ σε 6 της Αρχής δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αλλαγή ονομασίας των Τομέων και Δ/σεων του πρώτου σε Δ/νσεις και Τμήματα της δεύτερης.
4. Στο άρθρο 7 γίνεται λεπτομερής ανάλυση της οργανωτικής δομής της Αρχής μέχρι το επίπεδο του Γραφείου. Αυτό είναι κάτι πρωτόγνωρο μια και μέχρι τώρα οι ιδρυτικοί νόμοι ‘εδιναν γενικές κατευθύνσεις και με απόφαση του Δ.Σ. ορίζονταν η δομή του Ινστιτούτου ώστε να υπάρχει ευελιξία στην αλλαγή της με την αλλαγή των ερευνητικών προτεραιοτήτων. Σημειώνεται ότι στα περισσότερα Γεωλογικά Ινστιτούτα η οργανωτική δομή αλλάζει κάθε λίγα χρόνια. Στην περίπτωση της Αρχής όμως σε συνδυασμό με την έκδοση Π.Δ. δυσχεραίνεται πολύ μία οποιαδήποτε μεταβολή ακόμη και στο χαμηλότερο επίπεδο.

Αρθρ.1, παρ. 1. Δεν έχει νόημα η ονομασία ΕΑΓΜΕ. Προτείνεται είτε να παραμείνει το όνομα ΙΓΜΕ ή να χρησιμοποιηθεί ‘Γεωλογική Υπηρεσία της Ελλάδος’ κατά τα διεθνή πρότυπα.
Αρθρ. 1 παρ. 2. Στο σκοπό πρωταρχικό ρόλο πρέπει να παίζει ηέρευνα και προτείνεται όπως προηγηθεί των γνωματεύσεων. Επίσης έχει παραλξφθεί η Γεωθερμική Έρευνα και προτείνεται η προσθήκη της.

Στα θέματα της Αρχής περιλαμβάνεται η μεταλλευτική ως νέο θέμα. Επειδή το ΙΓΜΕ ουδέποτε έκανε εκμετάλλευση μεταλλείων και πιστεύω ότι δεν πρέπει να κάνει και η Αρχή προτείνω τη διαγραφή της ‘μεταλλευτικής’ από τα θέματα του σκοπού.

Άρθρο.1

Επειδή είναι αδύνατο να λειτουργήσει αποτελεσματικά χωρίς να παίζει κύριο ρόλο η γεωεπιστημονική έρευνα, η έρευνα πρέπει να προηγηθεί των άλλων αρμοδιοτήτων στους σκοπούς της Αρχής. Την ζητάει άλλωστε η υγιής επιχειρηματική κοινότητα και είναι προϋπόθεση τόσο για την ανάπτυξή της επιχειρηματικής δραστηριότητας όσο και για την ορθολογική εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας.
Πρέπει επομένως να αναφέρεται στο νομοσχέδιο και ο σαφής ερευνητικός χαρακτήρας της νέας υπηρεσίας (όπως έγινε με την τροποποίηση του ιδρυτικού νόμου του ΙΓΜΕ) και να εξασφαλίζονται οι προϋποθέσεις για την εκτέλεσή του, (ο παλαιότερος νόμος και οι τροποποιήσεις του είχαν έκδηλες ασάφειες που εμπόδιζαν την πλήρη εφαρμογή του).
Το καινούργιο όνομα εξαφανίζει πάντως έναν τίτλο καταξιωμένο στη συνείδηση του ελληνικού λαού και στην διεθνή επιστημονική κοινότητα για προφανείς λόγους πρόσκαιρης οικονομικής συγκυρίας προκαλώντας ζημιά στο μακροπρόθεσμο εθνικό συμφέρον. Κατ’ ελάχιστο πρέπει να διατηρηθεί το παλαιό σύμβολο.

Άρθρο4

1. Όπως τονίζουν και άλλοι πρέπει απαραίτητα να προσδιοριστούν τα προσόντα των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου.
2. Αυτά πρέπει να είναι είτε τίτλοι επιστημονικής καταξίωσης είτε να πηγάζουν από κάποια ιδιότητα (ενδεικτικά αναφέρονται αντιπρόσωποι της περιφερειακής διοίκησης, των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας, Ανάπτυξης και Πολιτισμού). Η σύνθεση των δύο είναι το ιδανικό.
3. Αδιανόητο σήμερα, μετά τη λήξη του Μνημονίου, να λείπει εκπρόσωπος των Εργαζομένων.
4. Θεωρείται επιβεβλημένο να προηγείται του διορισμού δημόσια πρόσκληση για υποβολή αίτησης ενδιαφέροντος. Επίσης είναι επιβεβλημένη η ακρόαση στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλή του επιλεγέντος Γενικού Διευθυντή και η σύμφωνη γνώμη αυτής.

Άρθρα 7 ως 14 και 18

Το νομοσχέδιο ρυθμίζει λεπτομέρειες που είναι θέμα του Κανονισμού Οργανωτικής Διάρθρωσης του νέου φορέα οι οποίες πρέπει να είναι ευέλικτες και να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου με Προεδρικά Διατάγματα. Επομένως δεν πρέπει να αλλάξει ότι προβλέπεται ρητά στο Άρθρο 18 εκτός της Περιφερειακής Διάρθρωσης η οποία είναι αναγκαία για την οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας, πρέπει να διασφαλίζεται η ύπαρξής της και να μην μεταβάλλεται με απλά Προεδρικά Διατάγματα (αυτό γράφεται στο άρθρο 18, αλλά μόνον έμμεσα, καλύτερα να γίνει σαφέστερο επειδή υπάρχουν και αρκετές προσεγγίσεις του θέματος με κριτήρια που λαμβάνουν υπόψη τα οικονομικά του φορέα μόνο και όχι της χώρας συνολικά).

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ (Άρθρα 23-24-25)

Με την πλήρη εφαρμογή των κανόνων του δημόσιου λογιστικού (τόσο προληπτικός, όσο και κατασταλτικός οικονομικός έλεγχος), είναι αδύνατον να λειτουργήσει ο νέος φορέας.
Πρέπει να προβλεφτεί ρητά ότι για τη διαχείριση του Ειδικού Λογαριασμού, των πόρων των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και τους άλλους ερευνητικούς πόρους ισχύουν όσα προβλέπονται για τα λοιπά Δημοσίου Δικαίου Ερευνητικά Ιδρύματα της Ελλάδας. Στο Άρθρο 24 πρέπει να προστεθούν οι λέξεις: «ανάλογος με τον κανονισμό των άλλων Ερευνητικών Ιδρυμάτων Δημοσίου Δικαίου».

Προσόντα πρόσληψης νέου προσωπικού. (Άρθρο 19)

Εδάφιο 4
Είναι σαφές πως το προσωπικό της αρχής πρέπει να έχει αυξημένα προσόντα για να ανταποκρίνεται στο έργο του με επάρκεια. Για το προσωπικό των κατηγοριών Πανεπιστημιακής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης δεν είναι αρκετό το εδάφιο 4, πρέπει να ζητούνται αυξημένα προσόντα υποχρεωτικά (ύπαρξη διδακτορικού ή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών) επειδή στο παρελθόν το ΑΣΕΠ έφερε εμπόδια στο αίτημα του ΙΓΜΕ για την υποχρεωτική ύπαρξη αυτών των τίτλων.

Εδάφιο 6
Οι διαδικασίες δεν είναι επιτρεπτό να διαρκούν πάνω από έναν χρόνο και οι παροδικές ανάγκες να καλύπτονται όταν τα έργα πλησιάζουν στη λήξη τους όπως έγινε στο προηγούμενο ΕΣΠΑ. Προτείνεται το εδάφιο να διαμορφωθεί ως εξής:
Για την κάλυψη έκτακτων, εποχικών ή παροδικών αναγκών μπορούν να προσλαμβάνονται εργαζόμενοι με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου ή με σύμβαση έργου σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία που ισχύει στα Ερευνητικά Ιδρύματα Δημοσίου Δικαίου.

Γενικές παρατηρήσεις

Το δίλημμα Ν.Π.Ι.Δ ή Ν.Π.Δ.Δ. είναι πολιτικό, τεχνητό αν θέλετε, και δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την αποτελεσματική λειτουργία και παραγωγική δεινότητα του ΙΓΜΕ. Η αλλαγή νομικού καθεστώτος, που οδηγεί στην «μετακίνηση» του Ινστιτούτου στο Δημόσιο σημαίνει προφανώς μια πιο γραφειοκρατική κατεύθυνση και σηματοδοτεί κατά κάποιο τρόπο ισχυρότερο και στενότερο «εναγκαλισμό» και εξάρτηση από την εκάστοτε πολιτική εξουσία. Ακριβώς δηλαδή αντίθετα με τις μεταρρυθμιστικές τάσεις που επικρατούν σήμερα, σε σχέση με το καθεστώς και την οργανωτική δομή, των περισσότερων Εθνικών φορέων Γεωλογικής Έρευνας της Ευρώπης και όχι μόνον. Γιατί ακριβώς στην απουσία στρατηγικού σχεδιασμού και την παρουσία ανακόλουθης πολιτικής αντιμετώπισης βρίσκεται κατά κύριο λόγο το πρόβλημα στο ΙΓΜΕ. Είναι αυτή η κατάσταση που διαχρονικά συνέβαλλε στις συχνές διοικητικές αλλαγές και οργανωτικές αγκυλώσεις, με αποτέλεσμα σε αρκετές περιπτώσεις να δημουργούνται στρεβλές λειτουργικές πρακτικές στο εσωτερικό του Ινστιτούτου. Η άποψη συνεπώς είναι η δημιουργία ενός ευέλικτου και «ανεξάρτητου» επιχειρησιακά ΙΓΜΕ που ταιριάζει στο χαρακτήρα και αρμόζει στο ρόλο που οφείλει να έχει ένα Εθνικό Κέντρο/Ινστιτούτο Γεωλογικής Έρευνας. Είναι σίγουρο ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο όχι μόνο δεν πορεύεται στην κατεύθυνση αυτή, βελτιώνοντας την κατάσταση όπως ισχυρίζεται ότι θα κάνει, αλλά «εκ του περιεχομένου του» φαίνεται πως θα οδηγήσει τα πράγματα αρκετά βήματα πίσω.

Το ΙΓΜΕ δεν πραγματοποιεί μεταλλευτική αλλά ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ έρευνα. Η παραγωγή είναι μεταλλευτική, όταν βέβαια πρόκειται για μεταλλικά ορυκτά, ενώ η έρευνα είναι πάντα κοιτασματολογική, και αφορά στις ορυκτές πρώτες ύλες (ΟΠΥ/ενεργειακές και μη) της χώρας. Στην κοιτασματολογική έρευνα μη ενεργειακών πρώτων υλών περιλαμβάνονονται τα μεταλλικά ορυκτά, τα βιομηχανικά ορυκτά και τα πετρώματα (διακοσμητικά, δομικοί λίθοι, αδρανή υλικά). Το γεγονός ότι στην ονομασία του Ινστιτούτου συμμετείχε τόσα χρόνια το δίλεξο, «Μεταλλευτικών Ερευνών» δεν απέδιδε ακριβώς το πραγματικό περιεχόμενο της κοιτασματολογικής έρευνας. Η ιστορικότητα του ονόματος ήταν ο βασικότερος λόγος που το θέμα αυτό δεν μπήκε ποτέ σοβαρά στο τραπέζι της συζήτησης. Το ζητούμενο είναι η θεσμική υπόσταση, παρουσία και επιχειρησιακή λειτουργία ενός Εθνικού φορέα με υψηλή εξειδίκευση, φερόμενη ικανότητα και διαθέσιμο κάθε φορά γνωσιακό κεφάλαιο σε ρόλο τεχνικού συμβούλου και εκτελεστικού οργάνου σε θέματα που άπτονται και αφορούν στις γεωλογικές υποδομές της χώρας. Η γεωλογική έρευνα είναι το επίκεντρο και αυτή πρέπει να προβάλλεται πρώτη κα καλύτερη, μέσα από την ονομασία του φορέα. Η κοιτασματολογία, η υδρογεωλογία, η ορυκτολογία, η γεωθερμία είναι υποσύνολα της γεωλογίας. Ο προτεινόμενος τίτλος παραπέμπει περισσότερο σε μια γραφειοκρατική διοικητικού χαρακτήρα δημόσια υπηρεσία και όχι σε ένα φορέα που ασχολείται με την γεωπεπιστημονική έρευνα. Με το σημερινό καθεστώς (η αλλαγή του δεν είναι θέμα άμεσης προτεραιότητας) στο ΙΓΜΕ θα μπορούσε να δοθεί το όνομα αυτού που είναι, π.χ. Εθνικό/Ελληνικό Κέντρο Γεωλογικών Ερευνών, ή Ελληνικό Ινστιτούτο Γεωλογικής Έρευνας ή Ινστιτουτο Γεωλογικής Έρευνας της Ελλάδας. Απλά μερικές γρήγορες σκέψεις, αλλά σίγουρα υπάρχουν και άλλες πιο δόκιμες επιλογές.

Το ΙΓΜΕ, όπως κάθε οργανισμός χρειάζεται «νέο αίμα» για να μπορέσει να είναι βιώσιμος. Στην κατεύθυνση η πρόσληψη μεγάλου αριθμού νέων γεωεπιστημόνων (υπάρχουν πολλοί στη χώρα μας) αποτελεί πλέον επιτακτική και επιβεβλημένη ανάγκη. Είναι αυτοί που θα αλλάξουν τις ισορροπίες, θα φέρουν τις σύγχρονες τεχνικές και θα δημιουργήσουν τις πρϋποθέσεις για ένα δυναμικότερο και πιο ανταγωνιστικό Ινστιτούτο γεωλογικής έρευνας.
Το κείμενο και το περιεχόμενο του νομοσχεδίου (αν έμπαινε κάποιος στην λογική σχολιασμού του), παρουσιάζετια σε πολλά σημεία ιδιαίτερα προβληματικό, με πρόχειρες νοηματικά προσεγγίσεις και λάθος χρήση της σχετικής επιστημονικής ορολογίας. Θα περίμενε κανείς, στο συγκεκριμένο υψηλό επίπεδο που βρίσκεται και κινείται η διαδικασία σύνταξης του νομοσχεδίου καλύτερο ποιοτικό αποτέλεσμα. Ορισμένα τμήματα του χρειάζεται να ξαναγραφούν σχεδόν από την αρχή, με άλλο περιεχόμενο, διάρθρωση, δομή και προσεγγίσεις, ενέργειες που απαιτούν χρονικό διάστημα αρκετών ημερών. Αν για παράδειγμα κοιτάξει κάποιος την παράγραφο 2 του άρθρου 1, πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να βγάλει άκρη. Οι λέξεις «μεταλλευτικών», «μεταλλευτικής», «μεταλλευτική» αναφέρονται τρεις φορές, εντελώς ασύνδετα με τα συμφραζόμενα και χωρίς να εξυπηρετούν συγκεκριμένο λόγο.

Τι οφείλει να είναι το ΙΓΜΕ

Το ΙΓΜΕ είναι ο επιστημονικός φορέας γεωλογικής έρευνας της χώρας. Η δυναμική της επιχειρησιακής του λειτουργίας και προγραμματικής του δραστηριότητας βασίζονται στον υψηλό βαθμό εξειδίκευσης και το διεπιστημονικό γνωσιακό κεφάλαιο που διαθέτει σε θέματα γεωλογικής έρευνας. Στον ρόλο του ανήκει η αντικειμενική επικαιροποίηση και η ολοκληρωμένη εκτελεστική του παρέμβαση με στόχο την κανονική και ομαλή λειτουργία των γεωλογικών υποδομών της χώρας που αναφέρονται, συνδέονται και εξαρτώνται από την κατάσταση (έρευνα, δεδομένα, μελέτη, αξιολόγηση, αξιοποίηση) που, για παράδειγμα βρίσκονται τα αποθέματα νερών, η ποιότητα των εδαφών και η βιωσιμότητα των ΟΠΥ.
Το ΙΓΜΕ έχει εκτελεστικό ρόλο, με το σύνολο της δραστηριότητας του να αναφέρεται στο διαχρονικό έργο που υλοποιεί με στόχο κάθε φορά να προσθέτει νέα επιστημονική γνώση, βέλτιστες μεθοδολογικές πρακτικές και καινοτόμες τεχνολογικές εφαρμογές στο ευρύτερο αντικέιμενο της γεωλογίας. Με άλλα λόγια το ΙΓΜΕ γνωμοδοτεί, ερευνά, αξιολογεί, μελετά, εκπονεί και προτείνει την αξιοποίηση και χρήση, με την αλυσίδα αξίας της διαδρομής και διαδικασίας αυτής να κλείνει προς όφελος της κοινωνίας, του δημόσιου συμφέροντος και της βιώσιμης ανάπτυξης, στη βάση πάντοτε τήρησης του τρίπτυχου, Οικονομική Σταθερότητα-Κοινωνική Πρόοδος-Περιβαλλοντική Φροντίδα. Το νομοσχέδιο αυτό θέλει το ΙΓΜΕ να ελέγχει και να εποπτεύει, κάτι που μπορεί κατά περίπτωση να συμβεί, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα αποτελέσει αυτό κεντρική του αρμοδιότητα. Να μην γίνει δηλαδή το ΙΓΜΕ «περιφερόμενος ΣΔΟΕ» ή «γεωλογικός Ράμπο».

Πως μπορεί να διοικείται το ΙΓΜΕ

Βασικός στόχος και προϋπόθεση της διοικητικής δομής και σύνθεσης είναι η λειτουργική ευελιξία και η ταχύτητα των αποφάσεων. Στην κατεύθυνση αυτή προτείνονται τα παρακάτω:

Το ΙΓΜΕ έχει Γενικό Διεθυντή (ΓΔ) με απόλυτη εκτελεστική ευθύνη και αρμοδιότητα απέναντι στα επιστημονικά, τεχνικά και οικονομικά θέματα του Ινστιτούτου.
Η θέση του ΓΔ προκηρύσσεται με ανοιχτό διαγωνισμό, με την αξιολόγηση και επιλογή να γίνεται από διεθνή επιτροπή 5 εμπειρογνωμόνων/ειδικών σχετικών με το θέμα. Το αρμόδιο Υπουργείο/Υπουργός συμμετέχει στον ορισμό της επιτροπής αξιολόγησης των υποψηφίων αλλά δεν εμπλέκεται στην απόφαση της τελικής επιλογής. Με άλλα λόγια ο ΓΔ επιλέγεται στη βάση επιστημονικών και τεχνοκρατικών κριτηρίων και όχι πολιτικών.
Η διάρκεια θητείας του ΓΔ είναι 6 χρόνια με προοπτική ανανέωσης για άλλα 6 χρόνια. Είναι συχνή η διαπίστωση ότι ευρωπαϊκοί γεωλογικοί φορείς έχουν τον ίδιο ΓΔ για 10-15, τη στιγμή που στο ίδιο διάστημα το ΙΓΜΕ μπορεί να έχει αλλάξει 8-10 ΓΔ.
Το ΙΓΜΕ δεν έχει Διοικητικό Συμβούλιο γιατί απλά δεν το χρειάζεται.
Το ΙΓΜΕ λειτουργεί επιχειρησιακά στη βάση ηγετικής ομάδας στην οποία προεδρεύει ο ΓΔ και συμμετέχουν οι Διευθυντές/Τομεάρχες (αδιάφορο πως θα αποκαλούνται) που προέρχονται από την υψηλότερη δοικητική βαθμίδα του Ινστιτούτου. Σε τακτές συναντήσεις τους, που καλεί ο ΓΔ, αυτοί εισηγούνται τα θέματα και ο ΓΔ παίρνει μόνος του τις αποφάσεις.
Θα μπορούσε να υπάρξει, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο, Ομάδα Εξωτερικών Συμβούλων, που εκπροσωπούν την κοινωνία, την παραγωγική οικονομία, την ακαδημαϊκή κοινότητα, την αυτοδιοίκηση…, με γνωμοδοτικές παρεμβάσεις στο έργο του ΙΓΜΕ.
Το ΙΓΜΕ έχει δική του προγραμματική στρατηγική και επιχειρησιακό σχέδιο βάση του οποίου επιλέγει την εκτέλεση συγκεκριμένων έργων και αναζητά αντίστοιχα τις καλύτερες δυνατές πηγές χρηματοδότησης, πέρα και συμπληρωματικά των δημοσίων επενδύσεων.
Το ΙΓΜΕ ανταποκρίνεται και υλοποιεί κατά προτεραιότητα τις προγραμματικές επιλογές της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της χώρας. Αυτό γίνεται χρονικά ελεγχόμενα αλλά και εμβόλιμα με σχετικές εγκυκλίους του αρμόδιου Υπουργείου/Υπουργού.
Το ΙΓΜΕ υποβάλλει κάθε χρόνο ετήσιο απολογισμό της προηγούμενης χρονιάς μέχρι το τέλος Μαρτίου της επόμενης, όπου παρουσιάζονται η πορεία και τα αποτελέσματα των έργων, που αξιολογούν και προσεγγίζουν την παραγωγικότητα σε σχέση με τις δαπάνες, λαμβάνοντας υπόψη εκτός από τα έξοδα των έργων και το κόστος των εργατοωρών που χρησιμοποιήθηκαν για την υλοποίηση τους.
Η αξιολόγηση να γίνεται από τμήμα ορκωτών λογιστών του δημοσίου, αν κάτι τέτοιο υπάρχει και λειτουργεί στη χώρα μας.

Σχόλια επί του κειμένου

Το άρθρο 2 είναι χαοτικό συναθροίζοντας χωρίς οποιαδήποτε λογική και οργάνωση 3 σελίδες αρμοδιοτητων με τυχαίο και πρόχειρο τρόπο. Χρειάζεται θεματική ταξινόμηση και ομαδοποίηση για βγάζει κάποιο νόημα ο αναγνώστης. Για παράδειγμα, «Υδρογεωλογικές μελέτες» και από κάτω όποιες αρμοδιότητες συνδέονται με αυτές. «Κοιτασματολογικές μελέτες», κοκ.
Η οργανωτική διάρθρωση που προτέινεται στο άρθρο 7 είναι πεπαλαιωμένη και παρωχημένη. Έχει σχεδόν απορριφθεί και δεν χρησιμοποιείται από τους περισσότερους γεωλογικούς φορείς, τουλάχιστον από αυτούς του ευρωπαϊκού βορρά. Στις περισσότερες περιπτώσεις αναδεικνύονται οργανογράμματα που επιχειρούν να περάσουν από μια δυσλειτουργική και αντιπαραγωγική διάρθρωση σε ένα ευέλικτο και δυναμικό σχήμα όπως αρμόζει σε ένα σύγχρονο ερευνητικό ινστιτούτο. Μία οργανωτική δομή που ανταποκρίνεται στις τρέχουσες αναπτυξιακές ανάγκες και προκλήσεις, αλλά και στις απαιτήσεις που διαμορφώνουν συγκεκριμένα οι όροι για την συνύπαρξη οικονομικής βιωσιμότητας, κοινωνικής συνοχής και περιβαλλοντικής προστασίας. Είναι γεγονός ότι για πολλά χρόνια στο ιστορικό και πρόσφατο παρελθόν η οργανωτική διάρθρωση των εθνικών φορέων γεωλογικής έρευνας στηριζότανε στην επιχειρησιακή λειτουργία διευθύνσεων που αναφέρονταν στις διαθέσιμες επιστημονικές ειδικότητες και εργαλεία, π.χ. Διέυθυνση Ορυκτολογίας, Διεύθυνση Κοιτασματολογίας, Διεύθυνση Υδρογεωλογίας κλπ. Εξυπηρετούσαν δηλαδή μια εσωστρεφή αντίληψη και θεματική ισορροπία, περισσότερο στη λογική της «επιθυμητής» έρευνας και λιγότερο στην ανάδειξη και αντιμετώπιση πραγματικών προβλημάτων. Σήμερα τα οργανογράμματα και επιχειρησιακά σχέδια των ινστιτούτων γεωλογικής έρευνας είναι απόλυτα εξωστρεφή και βασίζονται στη στρατηγική ανάλυση των κοινωνικό-οικονομικών αναγκών και τις απαιτήσεις των «εν δυνάμει» τελικών χρηστών. Στόχος των σχετικών διαρθρώσεων είναι πλέον να καταστήσουν την λειτουργία της γεωλογικής έρευνας περισσότερο δημιουργική και ρεαλιστική (συμβατή με την αληθινή πραγματικότητα), αλλά και πιο αποτελεσματική και παραγωγική. Με βασικό σκοπό να συνδυάζει επιλεγμένες αναπτυξιακές προτεραιότητες με την εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων, νέων τεχνολογιών και σύγχρονων επιστημονικών εργαλείων. Σε μια πολύ γενική προσέγγιση τα οργανογράμματα να περιλαμβάνουν εκτελεστικές διεθύνσεις που αφορούν στην διασφάλιση των γεωλογικών υποδομών και στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των ΟΠΥ, των ενεργειακών πηγών και των υπόγειων νερών, και υποστηρικτικές διευθύνσεις που παρέχουν τον απαραίτητο και κατάλληλο εργαστηριακό και τεχνικό εξοπλισμό.

Σχετικά με τις διαβουλεύσεις

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η δημόσια διαβούλευση επί νομοσχεδίων ή άλλων σχετικών υποθέσεων και θεμάτων είναι μια διαδικασία που στη βάση της υπηρετεί και προάγει την διαφάνεια και τον δημοκρατικό διάλογο. Επιδιώκει με άλλα λόγια να δώσει την δυνατότητα ανοιχτής παρέμβασης και ελεύθερης διατύπωσης. Δυστυχώς πολλές φορές αυτό δεν καθίσταται δυνατό λόγω κυρίως των στενών χρονικών περιθωρίων που ισχύουν για την διάρκεια της διαβούλευσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το χρονικό διάστημα 10 ημερών της παρούσας διαβούλευσης. Συγκεκριμένα η διαβούλευση κοινοποήθηκε στις 5 Οκτωβρίου και ολοκληρώνεται στις 15 Οκτωβρίου. Είναι φανερό ότι δεν είναι δυνατόν οι άνθρωποι που ενδεχόμενα θα ενδιαφέρονταν να συμμετάσχουν να μπορέσουν να το κάνουν εντός 10 ημερών. Ούτε μπορεί να απαιτεί κανείς μέσα στα στενά αυτά χρονικά περιθώρια να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις, να κάνει ουσιαστικά σχόλια και να υποβάλλει καλά επεξεργασμένες προτάσεις. Σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές που διεθνώς ισχύουν για το θέμα, η διάρκεια των διαβουλεύσεων οφείλει να είναι το λιγότερο 12 εβδομάδες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν δημόσιες διαβουλεύσεις που κρατούν πάνω από 3 μήνες. Κατά συνέπεια αν εννοούμε και θέλουμε σοβαρά ο θεσμός αυτός να έχει υψηλότερο δείκτη ανταπόκρισης και ευρύτερο ενδιαφέρον συμμετοχής στη χώρα μας, τότε θα πρέπει το ταχύτερο να προσαρμοστούμε με τις προδιαγραφές που ισχύουν πραγματικά. Διαφορετικά η δημόσια διαβούλευση χάνει την διαδικαστική της σημασία της και δεν καταλήγει σε χρήσιμα αποτελέσματα.

Γενικές παρατηρήσεις
Το δίλημμα Ν.Π.Ι.Δ ή Ν.Π.Δ.Δ. είναι πολιτικό, τεχνητό αν θέλετε, και δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την αποτελεσματική λειτουργία και παραγωγική δεινότητα του ΙΓΜΕ. Η αλλαγή νομικού καθεστώτος, που οδηγεί στην «μετακίνηση» του Ινστιτούτου στο Δημόσιο σημαίνει προφανώς μια πιο γραφειοκρατική κατεύθυνση και σηματοδοτεί κατά κάποιο τρόπο ισχυρότερο και στενότερο «εναγκαλισμό» και εξάρτηση από την εκάστοτε πολιτική εξουσία. Ακριβώς δηλαδή αντίθετα με τις μεταρρυθμιστικές τάσεις που επικρατούν σήμερα, σε σχέση με το καθεστώς και την οργανωτική δομή, των περισσότερων Εθνικών φορέων Γεωλογικής Έρευνας της Ευρώπης και όχι μόνον. Γιατί ακριβώς στην απουσία στρατηγικού σχεδιασμού και την παρουσία ανακόλουθης πολιτικής αντιμετώπισης βρίσκεται κατά κύριο λόγο το πρόβλημα στο ΙΓΜΕ. Είναι αυτή η κατάσταση που διαχρονικά συνέβαλλε στις συχνές διοικητικές αλλαγές και οργανωτικές αγκυλώσεις, με αποτέλεσμα σε αρκετές περιπτώσεις να δημουργούνται στρεβλές λειτουργικές πρακτικές στο εσωτερικό του Ινστιτούτου. Η άποψη συνεπώς είναι η δημιουργία ενός ευέλικτου και «ανεξάρτητου» επιχειρησιακά ΙΓΜΕ που ταιριάζει στο χαρακτήρα και αρμόζει στο ρόλο που οφείλει να έχει ένα Εθνικό Κέντρο/Ινστιτούτο Γεωλογικής Έρευνας. Είναι σίγουρο ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο όχι μόνο δεν πορεύεται στην κατεύθυνση αυτή, βελτιώνοντας την κατάσταση όπως ισχυρίζεται ότι θα κάνει, αλλά «εκ του περιεχομένου του» φαίνεται πως θα οδηγήσει τα πράγματα αρκετά βήματα πίσω.
Το ΙΓΜΕ δεν πραγματοποιεί μεταλλευτική αλλά ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ έρευνα. Η παραγωγή είναι μεταλλευτική, όταν βέβαια πρόκειται για μεταλλικά ορυκτά, ενώ η έρευνα είναι πάντα κοιτασματολογική, και αφορά στις ορυκτές πρώτες ύλες (ΟΠΥ/ενεργειακές και μη) της χώρας. Στην κοιτασματολογική έρευνα μη ενεργειακών πρώτων υλών περιλαμβάνονονται τα μεταλλικά ορυκτά, τα βιομηχανικά ορυκτά και τα πετρώματα (διακοσμητικά, δομικοί λίθοι, αδρανή υλικά). Το γεγονός ότι στην ονομασία του Ινστιτούτου συμμετείχε τόσα χρόνια το δίλεξο, «Μεταλλευτικών Ερευνών» δεν απέδιδε ακριβώς το πραγματικό περιεχόμενο της κοιτασματολογικής έρευνας. Η ιστορικότητα του ονόματος ήταν ο βασικότερος λόγος που το θέμα αυτό δεν μπήκε ποτέ σοβαρά στο τραπέζι της συζήτησης. Το ζητούμενο είναι η θεσμική υπόσταση, παρουσία και επιχειρησιακή λειτουργία ενός Εθνικού φορέα με υψηλή εξειδίκευση, φερόμενη ικανότητα και διαθέσιμο κάθε φορά γνωσιακό κεφάλαιο σε ρόλο τεχνικού συμβούλου και εκτελεστικού οργάνου σε θέματα που άπτονται και αφορούν στις γεωλογικές υποδομές της χώρας. Η γεωλογική έρευνα είναι το επίκεντρο και αυτή πρέπει να προβάλλεται πρώτη κα καλύτερη, μέσα από την ονομασία του φορέα. Η κοιτασματολογία, η υδρογεωλογία, η ορυκτολογία, η γεωθερμία είναι υποσύνολα της γεωλογίας. Ο προτεινόμενος τίτλος παραπέμπει περισσότερο σε μια γραφειοκρατική διοικητικού χαρακτήρα δημόσια υπηρεσία και όχι σε ένα φορέα που ασχολείται με την γεωπεπιστημονική έρευνα. Με το σημερινό καθεστώς (η αλλαγή του δεν είναι θέμα άμεσης προτεραιότητας) στο ΙΓΜΕ θα μπορούσε να δοθεί το όνομα αυτού που είναι, π.χ. Εθνικό/Ελληνικό Κέντρο Γεωλογικών Ερευνών, ή Ελληνικό Ινστιτούτο Γεωλογικής Έρευνας ή Ινστιτουτο Γεωλογικής Έρευνας της Ελλάδας. Απλά μερικές γρήγορες σκέψεις, αλλά σίγουρα υπάρχουν και άλλες πιο δόκιμες επιλογές.
Το ΙΓΜΕ, όπως κάθε οργανισμός χρειάζεται «νέο αίμα» για να μπορέσει να είναι βιώσιμος. Στην κατεύθυνση η πρόσληψη μεγάλου αριθμού νέων γεωεπιστημόνων (υπάρχουν πολλοί στη χώρα μας) αποτελεί πλέον επιτακτική και επιβεβλημένη ανάγκη. Είναι αυτοί που θα αλλάξουν τις ισορροπίες, θα φέρουν τις σύγχρονες τεχνικές και θα δημιουργήσουν τις πρϋποθέσεις για ένα δυναμικότερο και πιο ανταγωνιστικό Ινστιτούτο γεωλογικής έρευνας.
Το κείμενο και το περιεχόμενο του νομοσχεδίου (αν έμπαινε κάποιος στην λογική σχολιασμού του), παρουσιάζετια σε πολλά σημεία ιδιαίτερα προβληματικό, με πρόχειρες νοηματικά προσεγγίσεις και λάθος χρήση της σχετικής επιστημονικής ορολογίας. Θα περίμενε κανείς, στο συγκεκριμένο υψηλό επίπεδο που βρίσκεται και κινείται η διαδικασία σύνταξης του νομοσχεδίου καλύτερο ποιοτικό αποτέλεσμα. Ορισμένα τμήματα του χρειάζεται να ξαναγραφούν σχεδόν από την αρχή, με άλλο περιεχόμενο, διάρθρωση, δομή και προσεγγίσεις, ενέργειες που απαιτούν χρονικό διάστημα αρκετών ημερών. Αν για παράδειγμα κοιτάξει κάποιος την παράγραφο 2 του άρθρου 1, πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να βγάλει άκρη. Οι λέξεις «μεταλλευτικών», «μεταλλευτικής», «μεταλλευτική» αναφέρονται τρεις φορές, εντελώς ασύνδετα με τα συμφραζόμενα και χωρίς να εξυπηρετούν συγκεκριμένο λόγο.
Τι οφείλει να είναι το ΙΓΜΕ
Το ΙΓΜΕ είναι ο επιστημονικός φορέας γεωλογικής έρευνας της χώρας. Η δυναμική της επιχειρησιακής του λειτουργίας και προγραμματικής του δραστηριότητας βασίζονται στον υψηλό βαθμό εξειδίκευσης και το διεπιστημονικό γνωσιακό κεφάλαιο που διαθέτει σε θέματα γεωλογικής έρευνας. Στον ρόλο του ανήκει η αντικειμενική επικαιροποίηση και η ολοκληρωμένη εκτελεστική του παρέμβαση με στόχο την κανονική και ομαλή λειτουργία των γεωλογικών υποδομών της χώρας που αναφέρονται, συνδέονται και εξαρτώνται από την κατάσταση (έρευνα, δεδομένα, μελέτη, αξιολόγηση, αξιοποίηση) που, για παράδειγμα βρίσκονται τα αποθέματα νερών, η ποιότητα των εδαφών και η βιωσιμότητα των ΟΠΥ.
Το ΙΓΜΕ έχει εκτελεστικό ρόλο, με το σύνολο της δραστηριότητας του να αναφέρεται στο διαχρονικό έργο που υλοποιεί με στόχο κάθε φορά να προσθέτει νέα επιστημονική γνώση, βέλτιστες μεθοδολογικές πρακτικές και καινοτόμες τεχνολογικές εφαρμογές στο ευρύτερο αντικέιμενο της γεωλογίας. Με άλλα λόγια το ΙΓΜΕ γνωμοδοτεί, ερευνά, αξιολογεί, μελετά, εκπονεί και προτείνει την αξιοποίηση και χρήση, με την αλυσίδα αξίας της διαδρομής και διαδικασίας αυτής να κλείνει προς όφελος της κοινωνίας, του δημόσιου συμφέροντος και της βιώσιμης ανάπτυξης, στη βάση πάντοτε τήρησης του τρίπτυχου, Οικονομική Σταθερότητα-Κοινωνική Πρόοδος-Περιβαλλοντική Φροντίδα. Το νομοσχέδιο αυτό θέλει το ΙΓΜΕ να ελέγχει και να εποπτεύει, κάτι που μπορεί κατά περίπτωση να συμβεί, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα αποτελέσει αυτό κεντρική του αρμοδιότητα. Να μην γίνει δηλαδή το ΙΓΜΕ «περιφερόμενος ΣΔΟΕ» ή «γεωλογικός Ράμπο».
Πως μπορεί να διοικείται το ΙΓΜΕ
Βασικός στόχος και προϋπόθεση της διοικητικής δομής και σύνθεσης είναι η λειτουργική ευελιξία και η ταχύτητα των αποφάσεων. Στην κατεύθυνση αυτή προτείνονται τα παρακάτω:
Το ΙΓΜΕ έχει Γενικό Διεθυντή (ΓΔ) με απόλυτη εκτελεστική ευθύνη και αρμοδιότητα απέναντι στα επιστημονικά, τεχνικά και οικονομικά θέματα του Ινστιτούτου.
Η θέση του ΓΔ προκηρύσσεται με ανοιχτό διαγωνισμό, με την αξιολόγηση και επιλογή να γίνεται από διεθνή επιτροπή 5 εμπειρογνωμόνων/ειδικών σχετικών με το θέμα. Το αρμόδιο Υπουργείο/Υπουργός συμμετέχει στον ορισμό της επιτροπής αξιολόγησης των υποψηφίων αλλά δεν εμπλέκεται στην απόφαση της τελικής επιλογής. Με άλλα λόγια ο ΓΔ επιλέγεται στη βάση επιστημονικών και τεχνοκρατικών κριτηρίων και όχι πολιτικών.
Η διάρκεια θητείας του ΓΔ είναι 6 χρόνια με προοπτική ανανέωσης για άλλα 6 χρόνια. Είναι συχνή η διαπίστωση ότι ευρωπαϊκοί γεωλογικοί φορείς έχουν τον ίδιο ΓΔ για 10-15, τη στιγμή που στο ίδιο διάστημα το ΙΓΜΕ μπορεί να έχει αλλάξει 8-10 ΓΔ.
Το ΙΓΜΕ δεν έχει Διοικητικό Συμβούλιο γιατί απλά δεν το χρειάζεται.
Το ΙΓΜΕ λειτουργεί επιχειρησιακά στη βάση ηγετικής ομάδας στην οποία προεδρεύει ο ΓΔ και συμμετέχουν οι Διευθυντές/Τομεάρχες (αδιάφορο πως θα αποκαλούνται) που προέρχονται από την υψηλότερη δοικητική βαθμίδα του Ινστιτούτου. Σε τακτές συναντήσεις τους, που καλεί ο ΓΔ, αυτοί εισηγούνται τα θέματα και ο ΓΔ παίρνει μόνος του τις αποφάσεις.
Θα μπορούσε να υπάρξει, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο, Ομάδα Εξωτερικών Συμβούλων, που εκπροσωπούν την κοινωνία, την παραγωγική οικονομία, την ακαδημαϊκή κοινότητα, την αυτοδιοίκηση…, με γνωμοδοτικές παρεμβάσεις στο έργο του ΙΓΜΕ.
Το ΙΓΜΕ έχει δική του προγραμματική στρατηγική και επιχειρησιακό σχέδιο βάση του οποίου επιλέγει την εκτέλεση συγκεκριμένων έργων και αναζητά αντίστοιχα τις καλύτερες δυνατές πηγές χρηματοδότησης, πέρα και συμπληρωματικά των δημοσίων επενδύσεων.
Το ΙΓΜΕ ανταποκρίνεται και υλοποιεί κατά προτεραιότητα τις προγραμματικές επιλογές της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της χώρας. Αυτό γίνεται χρονικά ελεγχόμενα αλλά και εμβόλιμα με σχετικές εγκυκλίους του αρμόδιου Υπουργείου/Υπουργού.
Το ΙΓΜΕ υποβάλλει κάθε χρόνο ετήσιο απολογισμό της προηγούμενης χρονιάς μέχρι το τέλος Μαρτίου της επόμενης, όπου παρουσιάζονται η πορεία και τα αποτελέσματα των έργων, που αξιολογούν και προσεγγίζουν την παραγωγικότητα σε σχέση με τις δαπάνες, λαμβάνοντας υπόψη εκτός από τα έξοδα των έργων και το κόστος των εργατοωρών που χρησιμοποιήθηκαν για την υλοποίηση τους.
Η αξιολόγηση να γίνεται από τμήμα ορκωτών λογιστών του δημοσίου, αν κάτι τέτοιο υπάρχει και λειτουργεί στη χώρα μας.
Σχόλια επί του κειμένου
Το άρθρο 2 είναι χαοτικό συναθροίζοντας χωρίς οποιαδήποτε λογική και οργάνωση 3 σελίδες αρμοδιοτητων με τυχαίο και πρόχειρο τρόπο. Χρειάζεται θεματική ταξινόμηση και ομαδοποίηση για βγάζει κάποιο νόημα ο αναγνώστης. Για παράδειγμα, «Υδρογεωλογικές μελέτες» και από κάτω όποιες αρμοδιότητες συνδέονται με αυτές. «Κοιτασματολογικές μελέτες», κοκ.
Η οργανωτική διάρθρωση που προτέινεται στο άρθρο 7 είναι πεπαλαιωμένη και παρωχημένη. Έχει σχεδόν απορριφθεί και δεν χρησιμοποιείται από τους περισσότερους γεωλογικούς φορείς, τουλάχιστον από αυτούς του ευρωπαϊκού βορρά. Στις περισσότερες περιπτώσεις αναδεικνύονται οργανογράμματα που επιχειρούν να περάσουν από μια δυσλειτουργική και αντιπαραγωγική διάρθρωση σε ένα ευέλικτο και δυναμικό σχήμα όπως αρμόζει σε ένα σύγχρονο ερευνητικό ινστιτούτο. Μία οργανωτική δομή που ανταποκρίνεται στις τρέχουσες αναπτυξιακές ανάγκες και προκλήσεις, αλλά και στις απαιτήσεις που διαμορφώνουν συγκεκριμένα οι όροι για την συνύπαρξη οικονομικής βιωσιμότητας, κοινωνικής συνοχής και περιβαλλοντικής προστασίας. Είναι γεγονός ότι για πολλά χρόνια στο ιστορικό και πρόσφατο παρελθόν η οργανωτική διάρθρωση των εθνικών φορέων γεωλογικής έρευνας στηριζότανε στην επιχειρησιακή λειτουργία διευθύνσεων που αναφέρονταν στις διαθέσιμες επιστημονικές ειδικότητες και εργαλεία, π.χ. Διέυθυνση Ορυκτολογίας, Διεύθυνση Κοιτασματολογίας, Διεύθυνση Υδρογεωλογίας κλπ. Εξυπηρετούσαν δηλαδή μια εσωστρεφή αντίληψη και θεματική ισορροπία, περισσότερο στη λογική της «επιθυμητής» έρευνας και λιγότερο στην ανάδειξη και αντιμετώπιση πραγματικών προβλημάτων. Σήμερα τα οργανογράμματα και επιχειρησιακά σχέδια των ινστιτούτων γεωλογικής έρευνας είναι απόλυτα εξωστρεφή και βασίζονται στη στρατηγική ανάλυση των κοινωνικό-οικονομικών αναγκών και τις απαιτήσεις των «εν δυνάμει» τελικών χρηστών. Στόχος των σχετικών διαρθρώσεων είναι πλέον να καταστήσουν την λειτουργία της γεωλογικής έρευνας περισσότερο δημιουργική και ρεαλιστική (συμβατή με την αληθινή πραγματικότητα), αλλά και πιο αποτελεσματική και παραγωγική. Με βασικό σκοπό να συνδυάζει επιλεγμένες αναπτυξιακές προτεραιότητες με την εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων, νέων τεχνολογιών και σύγχρονων επιστημονικών εργαλείων. Σε μια πολύ γενική προσέγγιση τα οργανογράμματα να περιλαμβάνουν εκτελεστικές διεθύνσεις που αφορούν στην διασφάλιση των γεωλογικών υποδομών και στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των ΟΠΥ, των ενεργειακών πηγών και των υπόγειων νερών, και υποστηρικτικές διευθύνσεις που παρέχουν τον απαραίτητο και κατάλληλο εργαστηριακό και τεχνικό εξοπλισμό.
Σχετικά με τις διαβουλεύσεις
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η δημόσια διαβούλευση επί νομοσχεδίων ή άλλων σχετικών υποθέσεων και θεμάτων είναι μια διαδικασία που στη βάση της υπηρετεί και προάγει την διαφάνεια και τον δημοκρατικό διάλογο. Επιδιώκει με άλλα λόγια να δώσει την δυνατότητα ανοιχτής παρέμβασης και ελεύθερης διατύπωσης. Δυστυχώς πολλές φορές αυτό δεν καθίσταται δυνατό λόγω κυρίως των στενών χρονικών περιθωρίων που ισχύουν για την διάρκεια της διαβούλευσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το χρονικό διάστημα 10 ημερών της παρούσας διαβούλευσης. Συγκεκριμένα η διαβούλευση κοινοποήθηκε στις 5 Οκτωβρίου και ολοκληρώνεται στις 15 Οκτωβρίου. Είναι φανερό ότι δεν είναι δυνατόν οι άνθρωποι που ενδεχόμενα θα ενδιαφέρονταν να συμμετάσχουν να μπορέσουν να το κάνουν εντός 10 ημερών. Ούτε μπορεί να απαιτεί κανείς μέσα στα στενά αυτά χρονικά περιθώρια να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις, να κάνει ουσιαστικά σχόλια και να υποβάλλει καλά επεξεργασμένες προτάσεις. Σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές που διεθνώς ισχύουν για το θέμα, η διάρκεια των διαβουλεύσεων οφείλει να είναι το λιγότερο 12 εβδομάδες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν δημόσιες διαβουλεύσεις που κρατούν πάνω από 3 μήνες. Κατά συνέπεια αν εννοούμε και θέλουμε σοβαρά ο θεσμός αυτός να έχει υψηλότερο δείκτη ανταπόκρισης και ευρύτερο ενδιαφέρον συμμετοχής στη χώρα μας, τότε θα πρέπει το ταχύτερο να προσαρμοστούμε με τις προδιαγραφές που ισχύουν πραγματικά. Διαφορετικά η δημόσια διαβούλευση χάνει την διαδικαστική της σημασία της και δεν καταλήγει σε χρήσιμα αποτελέσματα.

Στο νομοσχέδιο αυτό είναι σαφέστατη η υποβάθμιση της γεωλογικής έρευνας, που θα έπρεπε να κυριαρχεί καθώς και η δημοσιοϋπαλληλική γραφειοκρατική διόγκωση του νέου μορφώματος. και τα δύο αυτά βασικά γνωρίσματα του νομοσχεδίου είναι μακράν αυτών που επικρατούν σε όλες τις γεωλογικές υπηρεσίες Ευρώπης και Αμερικής.
Το περιεχόμενο του νομοσχεδίου είναι ιδιαίτερα προβληματικό και ο χρόνος διαβούλευσης ιδιαίτερα μικρός γι αυτό και στέκομαι μόνο στο άρθρο 01, στην αρχή σύστασης του νομοσχεδίου, λέγοντας ότι η ψήφιση και η εφαρμογή του θα βλάψει – κατά την άποψη μου- τον αναπτυξιακό και κοινωνικό χαρακτήρα που πρέπει να έχει η έρευνα του ορυκτού πλούτου της χώρας με ότι αυτό συνεπάγεται.

Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι η επιχειρούμενη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με την ¨Σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών¨ με την ταυτόχρονη κατάργηση του ΙΓΜΕ είναι άλλος ένας κρίκος στην αλυσίδα των περιπετειών του πολύπαθου ΙΓΜΕ τα τελευταία έξι χρόνια.
Τέτοιου είδους απαράδεκτες, ατεκμηρίωτες και σπασμωδικές ενέργειες αυτής της κυβέρνησης είναι αναμενόμενες δυστυχώς!
Η συγκεκριμένη κυβέρνηση δεν έχει φυσικά κανένα δισταγμό να διαλύσει το ΙΓΜΕ, το οποίο η ίδια επανίδρυσε το καλοκαίρι του 2015(!), για λόγους που δεν έχουν σχέση φυσικά με το να δημιουργήσουν κάτι καλύτερο στη θέση του, αλλά απλούστατα γιατί με τέτοιου είδους σπασμωδικές κινήσεις νομίζει ότι θα λύσει τον ¨γόρδιο δεσμό¨ που λέγεται Συμβόλαιο Εθνικής Ασφαλιστικής και με ότι αυτό συνεπάγεται με τις ήδη υπάρχουσες τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις οι οποίες απειλούν με πλήρη εξαφάνιση των περιουσιακών στοιχείων του ΙΓΜΕ.
Είναι κοινό μυστικό για αυτούς που γνωρίζουν τα του ΙΓΜΕ, ότι η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία του κύριου Σταθάκη οφείλεται στα αποτελέσματα που έφερε η μη σωστή εφαρμογή του συμβολαίου της εθνικής ασφαλιστικής η οποία αφορούσε όλους τους εργαζόμενους στο ΙΓΜΕ από το 1987 έως και το 2014. Οι αλλεπάλληλες καταστρατηγήσεις των όρων του συμβολαίου της εθνικής ασφαλιστικής από τα μέσα της δεκαετίας του 90 έως και το 2009, με ευθύνη των προηγούμενων κυβερνήσεων, των συνδικαλιστών του ΙΓΜΕ οδήγησαν σε αυτή την τραγική κατάληξη.
Δίδεται έτσι η αφορμή αλλά και το πρόσχημα να προτείνετε με την παρούσα νομοθετική ρύθμιση ένα μόρφωμα απόλυτα γραφειοκρατικό, ελεγχόμενο από την εκάστοτε πολιτική εξουσία και φυσικά πολύ μακριά από τις τάσεις, τις οργανωτικές δομές και τον γενικότερο τρόπο λειτουργίας των αντίστοιχων Γεωλογικών Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο.
Δυστυχώς όταν μια τέτοια νομοθετική ρύθμιση έχει σαν βασικό αίτιο αλλά και ζητούμενο να ξεπεραστεί ο σκόπελος που λέγεται σύμβολο εθνικής ασφαλιστικής, δεν μπορεί να γίνει ουσιαστικός διάλογος, ή και διαβούλευση όπως αρέσκεται να λέγεται, πάνω στην ουσία των προτεινόμενων ρυθμίσεων γιατί απλούστατα την κυβέρνηση αυτή δεν την ενδιαφέρει μια σωστή εθνική γεωλογική υπηρεσία στα πρότυπα των αντίστοιχων εθνικών γεωλογικών υπηρεσιών της Ε.Ε, αλλά απλούστατα να αυξήσει τα ¨υπέρ πλεονάσματα¨, προϊόντα υπερφορολόγησης, και μη εκπλήρωσης οικονομικών υποχρεώσεων προς τρίτους, πίστη στα κελεύσματα των δανειστών.
Είναι μια λύση απελπισίας από τον κύριο Σταθάκη κι αυτό είναι απόλυτα κατανοητό.
Δεν είναι όμως καθόλου κατανοητό κάτω από τις παραπάνω προϋποθέσεις να ζητείται ένας ουσιαστικός διάλογος πάνω στις προτεινόμενες ρυθμίσεις.

Ο χρόνος που διατέθηκε για τη δημόσια διαβούλευση (λιγότερο από δέκα μέρες) είναι ιδιαίτερα ανεπαρκής σε σχέση με το πλήθος των θεμάτων που θίγει, τις οικονομικές/κοινωνικές δραστηριότητες στις οποίες αναφέρεται και επηρεάζει, τους φορείς που αφορά (εργαζόμενους, αυτοδιοίκηση, άλλα υπουργεία, εκπαιδευτικούς φορείς, οικονομικούς φορείς, κλπ).
Το ΥΠΕΝ οφείλει να παρατείνει σημαντικά (πχ έως το τέλος Οκτώβρη) τη διάρκεια της διαβούλευσης.

Αρθρο 1, §1
Επειδή το αρκτικόλεξο Ε.Α.Γ.Μ.Ε. δημιουργεί χασμωδία, προτείνεται εναλλακτικά :
• «Α.Γ.Μ.Ε.» Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών της Ελλάδας, το οποίο παραπέμπει αρκετά προς το καταργούμενο Ι.Γ.Μ.Ε.,
ή
• «ΕΛ.Α.Γ.Μ.Ε.» Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών.
Το αντίστοιχο αγγλικό αρκτικόλεξο να γίνει (εν γνώσει του γραμματικού κανόνα περί Au της αγγλικής λέξης Authority) :
• «A.G.M.E.» Authority for Geology and Mineral Exploration of Greece», το οποίο παραπέμπει επίσης προς το καταργούμενο I.G.M.E., ενώ συγχρόνως έχει πλήρη αναλογία προς το ελληνικό αντίστοιχο,
ή
• «HEL.A.G.M.E.» Hellenic Authority for Geology and Mineral Exploration.
Αρθρο 1, §2
Θα πρέπει να αναγραφεί ρητά, εάν περιλαμβάνεται ή όχι η έρευνα, και πολύ περισσότερο, η ρύθμιση, ο έλεγχος και η παρακολούθηση θεμάτων που αφορούν υδρογονάνθρακες.

Διατήρηση του ονόματος ΙΓΜΕ για λόγους αναγνωσιμότητας από το κοινωνικό σύνολο, τους δημόσιους φορείς και ιδιότες.
Η ονομασία «ΙΓΜΕ» αποτελεί ένα «brand name” με το οποίο είναι γνωστό σε όλη την Ελληνική Επικράτεια αλλά και Διεθνώς. Αν η αλλαγή του είναι μονόδρομος θα μπορούσαμε να εξετάσουμε ενδεικτικά και τα ονόματα «Ελληνικό Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ΕΛ.Ι.Γ.Μ.Ε» ή «Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών Ελλάδας Ι.Γ.Μ.Ε. Ε»

Διατήρηση του χαρακτήρα του ΙΓΜΕ, δηλαδή προσανατολισμένο στην εφαρμοσμένη έρευνα και παραγωγή πρωτογενών δεδομένων.

Να καθοριστεί έδρα, καθώς η απουσία αναφοράς της για το νέο φορέα, δίνει την αίσθηση ότι στο επόμενο διάστημα αυτός μπορεί να στεγαστεί και να λειτουργήσει οπουδήποτε εντός της Αττικής.

Διατήρηση του ονόματος ΙΓΜΕ για λόγους αναγνωσιμότητας από το κοινωνικό σύνολο, τους δημόσιους φορείς και ιδιότες.
Η ονομασία «ΙΓΜΕ» αποτελεί ένα «brand name” με το οποίο είναι γνωστό σε όλη την Ελληνική Επικράτεια αλλά και Διεθνώς. Αν η αλλαγή του είναι μονόδρομος θα μπορούσαμε να εξετάσουμε ενδεικτικά και τα ονόματα «Ελληνικό Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ΕΛ.Ι.Γ.Μ.Ε» ή «Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών Ελλάδας Ι.Γ.Μ.Ε. Ε»
Διατήρηση του χαρακτήρα του ΙΓΜΕ, δηλαδή προσανατολισμένο στην εφαρμοσμένη έρευνα και παραγωγή πρωτογενών δεδομένων.

Να καθοριστεί έδρα, καθώς η απουσία αναφοράς της για το νέο φορέα, δίνει την αίσθηση ότι στο επόμενο διάστημα αυτός μπορεί να στεγαστεί και να λειτουργήσει οπουδήποτε εντός της Αττικής.

Διατήρηση του ονόματος ΙΓΜΕ για λόγους αναγνωσιμότητας από το κοινωνικό σύνολο, τους δημόσιους φορείς και επιχειρήσεις.
Η ονομασία «ΙΓΜΕ» αποτελεί ένα «brand name” με το οποίο είναι γνωστό σε όλη την Ελληνική Επικράτεια αλλά και Διεθνώς. Αν η αλλαγή του είναι μονόδρομος θα μπορούσαμε να εξετάσουμε ενδεικτικά και τα ονόματα «Ελληνικό Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ΕΛ.Ι.Γ.Μ.Ε» ή «Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών Ελλάδας Ι.Γ.Μ.Ε. Ε»
Διατήρηση του χαρακτήρα του ΙΓΜΕ, δηλαδή προσανατολισμένο στην εφαρμοσμένη έρευνα και παραγωγή πρωτογενών δεδομένων.

Να καθοριστεί έδρα, καθώς η απουσία αναφοράς της για το νέο φορέα, δίνει την αίσθηση ότι στο επόμενο διάστημα αυτός μπορεί να στεγαστεί και να λειτουργήσει οπουδήποτε εντός της Αττικής.

1. Συστήνεται νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) με την επωνυμία «Ίδρυμα Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, Ι.Γ.Μ.Ε.» (εφεξής «Ίδρυμα»), με έδρα την Αττική, το οποίο εποπτεύεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και λειτουργεί για χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Για τις σχέσεις της με την αλλοδαπή, το Ίδρυμα χρησιμοποιεί την επωνυμία «Hellenic Institution for Geology and Mineral Exploration, H.I.G.M.E». Με απόφαση του Δ.Σ. της Υπηρεσίας ορίζεται το διακριτικό σύμβολο, που αυτή θα χρησιμοποιεί.