Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Θαλασσινός Λευτέρης' | 3 Ιανουαρίου 2010, 16:57

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1. Εισαγωγή Είναι φανερό ότι η επιτυχία της κυβέρνησης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο που θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα της οικονομίας που σύμφωνα με έγκυρους αναλυτές αποτελεί τροχοπέδη στην περαιτέρω ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Σύμφωνα με τα ως τώρα στοιχεία η προσπάθεια που καταβάλλεται αποσκοπεί στον επαναπροσδιορισμό του συστήματος διακυβέρνησης με στόχο την προστασία του πολίτη μέσα από την «πράσινη ανάπτυξη», τη διαβούλευση, τη λογοδοσία και τη διαφάνεια. Σίγουρα η προσπάθεια αυτή μπορεί να οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα αν ο σχεδιασμός των απαιτούμενων μέτρων ολοκληρωθεί σύντομα. Δεν αποτελεί στόχο του παρόντος σημειώματος η αξιολόγηση των μέτρων που έχουν ήδη ανακοινωθεί ή έχουν διαρρεύσει στον τύπο. Σίγουρα αποτελούν μια δέσμη μέτρων προς την σωστή κατεύθυνση που ενδεχομένως να βελτιώσουν την εικόνα, δεν κρίνονται όμως επαρκή για να αντιμετωπίσουν το οξυμένο πρόβλημα της οικονομίας. Επιπλέον δεν θεωρούνται μέτρα έκτακτης ανάγκης και κατά τον υπογράφοντα, ούτε άμεσης αποτελεσματικότητας. Το μέτρο των αποδείξεων δεν είναι από μόνο του ικανό να πετύχει τον επιδιωκόμενο στόχο πάταξης της φοροδιαφυγής. Αντίθετα θα ταλαιπωρήσει τους εισοδηματικά αδύναμους, θα χρησιμοποιηθεί για επιπλέον φορολογικές απαλλαγές από τους εισοδηματικά ισχυρούς με αποκορύφωμα στις περιπτώσεις υποβολής ηλεκτρονικών φορολογικών δηλώσεων και το κυριότερο θα εκτινάξει τις τιμές παροχής υπηρεσιών στα ύψη. Σε πολλές περιπτώσεις η έκδοση ή μη απόδειξης θα αποτελεί στοιχείο διαπραγμάτευσης μεταξύ των μερών με αδύναμο κρίκο, σε όλες τις περιπτώσεις, τον φορολογούμενο. Είναι γεγονός ότι η οικονομία χρειάζεται τομές με υψηλό πολιτικό κόστος που με βάση τις παρούσες συνθήκες ίσως αποδειχθούν καταστροφικές για το κόμμα που θα τις εφαρμόσει. Από την άλλη η καθυστέρηση λήψης δραστικών μέτρων λόγω έλλειψης πολιτικού θάρρους, σύνθεσης απόψεων ή άστοχου σχεδιασμού θα αποδειχθεί μοιραία για την οικονομία της χώρας. Για τη μείωση του δημοσίου ελλείμματος απαιτείται άμεση παρέμβαση τόσο στις ελαστικές δημόσιες δαπάνες όσο και στα δημόσια έσοδα. Σε ότι αφορά τις ελαστικές δημόσιες δαπάνες η περικοπή τους κρίνεται αναγκαία στο μέγιστο δυνατό βαθμό, με ευθύνη του κάθε Υπουργείου. Είναι εύκολο να προσδιορισθεί με ακρίβεια το μέγεθος των περικοπών αυτών καθώς και ο τρόπος παρακολούθησής τους. Η διαβούλευση, η λογοδοσία και η δημοσιοποίηση των «λόγων και έργων» του κάθε Υπουργείου θα βοηθήσει αποτελεσματικά την πρόοδο του μέτρου αυτού. Αντίθετα τα μέτρα για τα δημόσια έσοδα πρέπει να χαρακτηρίζονται από αποτελεσματικότητα, ευελιξία και να οδηγούν στην επανασύνδεση του κοινωνικού ιστού της χώρας. Θα αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο για την ανασύνταξη της ελληνικής κοινωνίας, η οποία τα τελευταία χρόνια παρουσίασε σημάδια παρακμής και αποσύνθεσης. Η προσαρμογή του φορολογικού συστήματος σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα ίσως αποδειχθεί η σημαντικότερη συνεισφορά της κυβέρνησης στην ελληνική κοινωνία, κάτι που ενδέχεται να αλλάξει ακόμα και την φορολογική συνείδηση των Ελλήνων που με βάση τα πραγματικά στοιχεία, όπως αυτά προκύπτουν από την ανάλυση των φορολογικών δηλώσεων, κρίνεται εξαιρετικά χαμηλή. Το παρόν σημείωμα αποσκοπεί στον εμπλουτισμό των απόψεων για την αντιμετώπιση της παρούσας κατάστασης στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης των μέτρων που ανακοινώθηκαν ή σχεδιάζονται και περιλαμβάνει απόψεις και μέτρα για τον επανασχεδιασμό του φορολογικού συστήματος. 2. Άμεσες Ενέργειες Είναι τουλάχιστον απαράδεκτο και αποτελεί πρόκληση για την κοινωνία το μέσο δηλούμενο εισόδημα ομάδων επαγγελματιών (γιατροί, δικηγόροι, καλλιτέχνες, βιομήχανοι, εισοδηματίες, κ.λπ.) τα τελευταία χρόνια. Ως εκ τούτου ως πρώτης προτεραιότητας μέτρο κρίνεται ο προσδιορισμός του ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος ανά κατηγορία επαγγελματιών με βάση αντικειμενικά κριτήρια όπως, ο χρόνος άσκησης επαγγέλματος, το μέγεθος των γραφείων, εργαστηρίων, καταστημάτων, κ.λπ. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία η διαδικασία αυτή μπορεί να ολοκληρωθεί εντός διμήνου από ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων που θα συσταθεί για το σκοπό αυτό. Το πλεονέκτημα του μέτρου είναι ότι δεν προκαλεί αλλά αντίθετα διορθώνει τα κακώς κείμενα και ως τέτοιο πρέπει να περάσει και στη δημόσια διαβούλευση. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο χώρο των επιχειρήσεων πλην όμως η όποια παρέμβαση στην κατηγορία αυτή πρέπει να γίνει με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μη χειροτερεύσει το ήδη άσχημο κλίμα που επικρατεί στο χώρο λόγω της κρίσης. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αντιμετωπισθούν με βάση κάποιο κοινό χαρακτηριστικό. Αφού κατηγοριοποιηθούν, ως πρώτης προτεραιότητας μέτρο κρίνεται η σύνδεση του συνόλου των μη παραγωγικών δαπανών, με το σύνολο του φόρου προστιθέμενης αξίας των επιχειρήσεων. Το μέτρο θα μπορούσε να προβλέπει ένα μέγιστο ποσοστό, πχ. το 50% του δηλούμενου ΦΠΑ για τις μη παραγωγικές δαπάνες των επιχειρήσεων. Με τον τρόπο αυτό θα περιορισθούν οι μη παραγωγικές δαπάνες που χρησιμοποιούνται για να μειώσουν το φορολογητέο εισόδημα των επιχειρήσεων ή θα οδηγήσει σε αύξηση του ποσού του δηλούμενου ΦΠΑ για να καλυφθούν οι ανελαστικές μη παραγωγικές δαπάνες. Ταυτόχρονα με βάση τις δηλώσεις των προηγούμενων ετών είναι απαραίτητο να προσδιορισθεί το ελάχιστο δηλούμενο εισόδημα ανά κατηγορία επιχείρησης ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων, τα κτίρια και μηχανήματα, τα απασχολούμενα κεφάλαια, κ.λπ., μετά από δημόσια διαβούλευση. Για όλες τις επιχειρήσεις που ο μέσος όρος του δηλούμενου εισοδήματος την τελευταία διετία υπολείπεται κατά ποσοστό μεγαλύτερο από 40% του ελάχιστου εισοδήματος που θα προσδιορισθεί στην κατηγορία που ανήκει, η επιχείρηση υπόκειται άμεσα σε ειδικό έλεγχο πενταετίας. Τα παραπάνω μέτρα που θα ανακοινωθούν, μετά από διαβούλευση, εφαρμόζονται χωρίς τη μεσολάβηση των φορολογικών-ελεγκτικών αρχών και δεν αποτελούν στοιχείο διαπραγμάτευσης στις ΔΟΥ. Σε περιπτώσεις αμφισβήτησης το θέμα θα παραπέμπεται σε ειδική ανεξάρτητη υπηρεσία που θα δημιουργηθεί αποκλειστικά για το σκοπό αυτό. Η δημιουργία της υπηρεσίας αυτής με πρόσληψη 100 περίπου νέων επιστημόνων με μεταπτυχιακές σπουδές σε οικονομικά με καλή γνώση λογιστικών και ειδική εκπαίδευση, χωρίς τη μονιμότητα του δημοσίου υπαλλήλου, μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική στη διαμόρφωση του προτεινόμενου μέτρου. Ανάλογα με τη μέθοδο και το χρόνο εφαρμογής τους μπορούν να επιφέρουν άμεσο οικονομικό αποτέλεσμα και μόνιμη βελτίωση στα δημόσια έσοδα χωρίς παρενέργειες στη συμπεριφορά των φορολογουμένων. 3. Εισπρακτικά Μέτρα Άμεσης Απόδοσης Η κατάσταση της οικονομίας απαιτεί άμεσα εισπρακτικά μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος και τη βελτίωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό. Σε άλλη περίπτωση οι έντονες πιέσεις των αγορών θα συνεχισθούν με απρόβλεπτα αποτελέσματα. Η σταδιακή μείωση του δημοσίου ελλείμματος, με ορίζοντα πενταετίας, δεν εξασφαλίζει την απαιτούμενη συναίνεση των αγορών δυσκολεύοντας τις ενδιάμεσες κινήσεις που είναι απαραίτητες για την επιτυχή αντιμετώπιση των δίδυμων ελλειμμάτων που αντιμετωπίζει η οικονομία. Για το λόγο αυτό προτείνονται τα παρακάτω εισπρακτικά μέτρα άμεσης απόδοσης που αν και χαρακτηρίζονται σκληρά αποτελούν την μοναδική διέξοδο της χώρας, κατά την άποψη του υπογράφοντα, από την κρίση. • Φορολογία ελεύθερων επαγγελματιών Επιβολή διορθωτικού φόρου εισοδήματος στους ελεύθερους επαγγελματίες που θα προκύψει από τη σύγκριση των εισοδημάτων της τελευταίας διετίας με το ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος, όπως προσδιορίσθηκε παραπάνω. Σε περίπτωση που το μέσο εισόδημα της διετίας υπολείπεται σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 40% του ελαχίστου εισοδήματος του κλάδου επιβάλλεται διορθωτικός φόρος πενταετίας με κλείσιμο των τελευταίων πέντε ανέλεγκτων χρήσεων. Το ποσό του φόρου πρέπει να ορισθεί ως ποσοστό του ελάχιστου εισοδήματος του κλάδου στον οποίο ανήκει ο ελεύθερος επαγγελματίας προκειμένου να μην αποτελέσει στοιχείο διαπραγμάτευσης με τις υπηρεσίες των ΔΟΥ. Εναλλακτικά σε περίπτωση απόκλισης θα μπορούσε να εφαρμοσθεί ένα μέτρο που θα συγκρίνει τα δηλωθέντα εισοδήματα της πενταετίας με τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία των ελεύθερων επαγγελματιών συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων, σκαφών, κ.λπ. Σε περίπτωση που τα εισοδήματα δεν καλύπτουν το 50% τουλάχιστον της αξίας των περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν στην ίδια περίοδο επιβάλλεται διορθωτικός φόρος πόθεν έσχες και νομιμοποιούνται τα περιουσιακά στοιχεία που δηλώθηκαν. • Φορολογία εταιριών Επιβολή αντίστοιχου φόρου εισοδήματος στις εταιρίες που θα προκύψει από τη σύγκριση των εισοδημάτων της τελευταίας διετίας με το ελάχιστο επίπεδο εισοδήματος, όπως προσδιορίσθηκε παραπάνω κατά ανάλογο τρόπο με τη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών. Εναλλακτικά θα μπορούσε ο έλεγχος να γίνει με βάση τις μη παραγωγικές δαπάνες των εταιριών της προηγούμενης διετίας με τον συνολικό ΦΠΑ και επιβολή ειδικού συμπληρωματικού φόρου πενταετίας με κλείσιμο των ανέλεγκτων χρήσεων. • Έλεγχος πόθεν έσχες Για όλους τους δημόσιους λειτουργούς που συναλλάσσονται με το κοινό (εφορίες, πολεοδομίες, δικαστές, κ.λπ.) εφαρμόζεται το πόθεν έσχες σύμφωνα με τα στοιχεία των εισοδημάτων τους της τελευταίας πενταετίας με τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν στην ίδια περίοδο. Σε περίπτωση απόκλισης που θα υπερβαίνει κάποιο ποσοστό που θα προσδιορισθεί μετά από δημόσια διαβούλευση, επιβάλλεται ειδικός συμπληρωματικός φόρος πόθεν έσχες με αντίστοιχη νομιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων που δηλώθηκαν. • Νομιμοποίηση οικοδομικών παρεκκλίσεων Με τροποποιημένο τρόπο επανέρχεται το μέτρο «Σουφλιά» για τους ημι-υπαίθριους χώρους με προσθήκη και άλλων χώρων που δεν περιέχονται στις άδειες των οικοδομών (πατάρια, σοφίτες, κ.λπ.) και διαφορετικό τρόπο προσδιορισμού του τέλους. Όσοι επιλέξουν αυτό τον τρόπο νομιμοποίησης καταβάλλοντας το αντίστοιχο τέλος δεν δύνανται να χρησιμοποιήσουν το επόμενο που δίνει τη δυνατότητα νομιμοποίησης του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων του ενδιαφερόμενου. • Νομιμοποίηση συνόλου περιουσιακών στοιχείων Δίνεται η δυνατότητα σε όλους να νομιμοποιήσουν το σύνολο των περιουσιακών τους στοιχείων μετά από δήλωση όπου θα παρουσιάζεται το σύνολο των δηλωθέντων εισοδημάτων της τελευταίας δεκαετίας και η αξία του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκε στην αντίστοιχη περίοδο. Αν η διαφορά που θα προκύπτει είναι μικρότερη από το 50% του δηλωθέντος εισοδήματος καταβάλλεται ειδικό τέλος ακίνητης περιουσίας για το υπόλοιπο μόνο ποσοστό σε 5 τουλάχιστον ετήσιες δόσεις. Όλα τα στοιχεία εκφράζονται σε σταθερές τιμές με βάση το επίπεδο πληθωρισμού, τις αντικειμενικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων κ.λπ., από ειδική επιτροπή που θα συσταθεί για τη μελέτη του τρόπου υλοποίησης του μέτρου και πριν ακόμα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Στόχος του μέτρου είναι η ενθάρρυνση φυσικών και νομικών προσώπων για τη νομιμοποίηση του συνόλου των περιουσιακών τους στοιχείων και το οριστικό κλείσιμο εκκρεμών οικονομικών χρήσεων. • Νομιμοποίηση κεφαλαίων εξωτερικού Εφαρμόζεται μέτρο νομιμοποίησης περιουσιακών στοιχείων ακόμα και επαναπατρισμού κεφαλαίων από το εξωτερικό με την καταβολή τέλους επαναπατρισμού κεφαλαίων. Εναλλακτικά το τέλος μειώνεται σημαντικά αν τα κεφάλαια χρησιμοποιηθούν σε παραγωγικές επενδύσεις. Στόχος η νομιμοποίηση κεφαλαίων του εξωτερικού και ο επαναπατρισμός τους με σκοπό την επένδυσή τους στη χώρα. • Φορολόγηση περιουσιακών στοιχείων off-shore εταιριών Επιβάλλεται ειδική φορολόγηση για όλα τα περιουσιακά στοιχεία των off-shore εταιριών που βρίσκονται εντός της ελληνικής επικράτειας. Το ποσοστό δεν πρέπει να είναι χαμηλότερο του ποσοστού της αυτόνομης φορολόγησης εσόδων από άλλες πηγές. Με τον τρόπο αυτό ικανοποιείται το δημόσιο αίσθημα για τις off-shore εταιρίες που αποτελούν ανάθεμα της ελληνικής κοινωνίας μετά τη δημοσιοποίηση σχετικών δηλώσεων ακόμα και από κρατικούς λειτουργούς.