Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ' | 11 Ιανουαρίου 2010, 12:42

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης , ύστερα από περίσκεψη και μελέτη του γενικού πλαισίου που αφορά την φορολογική μεταρρύθμιση , θέλω να εκφράσω ορισμένες γενικές επισημάνσεις: Καταρχήν συμφωνούμε στις γενικές κατευθύνσεις του νομοσχεδίου για την ανάγκη φορολογικής μεταρρύθμισης όπου θα αποκαθιστά την φορολογική δικαιοσύνη , θα συμβάλει στην πάταξη της φοροδιαφυγής και μέσω της αύξησης των εσόδων θα αποτελεί σημαντικό έσοδο και άρα εργαλείο για οικονομική πολιτική. Με δεδομένο ότι τα έσοδα του Κράτους προέρχονται κατά κύριο λόγο από την φορολογία και από τα δάνεια , κρίνεται σκόπιμο να αυξηθούν σημαντικά τα έσοδα από την φορολογία λόγω των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας μας και κυρίως λόγω του υπέρογκου δημοσίου χρέους και της χαμηλής ανάπτυξης. Επίσης συμφωνούμε ότι η πάταξη της φοροδιαφυγής αποτελεί μείζον ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί και καλά κάνει η Κυβέρνηση που επιδιώκει την άμεση λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του. Τέλος συμφωνούμε ότι πρέπει να υπάρχει ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα με ορατά αποτελέσματα που θα εμπνέει εμπιστοσύνη και δεν θα προδιαθέτει κάποιους να φοροδιαφεύγουν. Επικουρικά της προσπάθειας που κάνει το Υπουργείο Οικονομικών προς την κατεύθυνση αυτή καταθέτω επιπλέον ορισμένους γενικούς προβληματισμούς με την πρόθεση να συμβάλουμε μέσω της δημόσιας διαβούλευσης στην προσπάθεια του Υπουργείου για δίκαιη φορολογική μεταρρύθμιση. Α)Όσο αφορά την πάταξη της φοροδιαφυγής: H συλλογή αποδείξεων με σκοπό την φορολογική ελάφρυνση των “συλλεκτών” αποδείξεων, εκ πρώτης όψεως φαίνεται ορθή. Θα οδηγήσει στον εξαναγκασμό κάποιων που συνήθως φοροδιαφεύγουν να κόβουν αποδείξεις και κατ’ επέκταση να πληρώσουν του φόρου που τους αναλογεί και θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα. Ωστόσο όσο αφορά το σύστημα αποδείξεων θα πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα ορισμένα σημεία. Ένα , πρέπει να μελετηθούν τα εξής: α) σε τι βαθμό το σύστημα των αποδείξεων θα υπάρξει “ μετακύλιση του φόρου” (και πόσο σημαντική θα είναι αυτή) , από το γεγονός ότι οι φοροδιαφεύγοντες που αποτελούν ένα σημαντικό αριθμό ελεύθερων επαγγελματιών και εμπόρων , θα αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών προκειμένου να αντισταθμίσουν την μείωση στα κέρδη τους. β) ποιοι θα πληρώσουν μια πιθανή μετακύλιση φόρου (μελέτες δείχνουν ότι όσο αφορά τα αγαθά διαβίωσης την μετακύλιση πληρώνουν περισσότερο οι καταναλωτές). γ)Τι επιπτώσεις θα επιφέρει στο γενικό επίπεδο τιμών και εν γένει στην οικονομία , μια κατά τα ανωτέρω αύξηση των τιμών. Δεύτερο, το σύστημα των εκπτώσεων μέσω αποδείξεων αν θα δημιουργήσει και σε ποιο βαθμό οριζόντιες ανισότητες (φορολογούμενοι με ίδιο εισόδημα να πληρώνουν περισσότερο φόρο , που θα συναρτάται από την δυνατότητα συλλογής αποδείξεων ή μη). Το μέτρο αυτό επίσης πρέπει να σχεδιαστεί με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην δημιουργήσει ανισότητες αντί να λύσει , λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας π.χ. μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Όσο αφορά την αποτελεσματικότητα του μέτρου πρέπει να προσεχθεί ώστε να εξασφαλίζεται αισθητά το όφελος του φορολογούμενου από την απόδειξη που θα παίρνει αντί μιας “έκπτωσης” που θα του χορηγεί άμεσα ο πωλητής σε αντάλλαγμα μη προσκόμισης απόδειξης. Σημαντικό είναι η εφαρμογή του μέτρου των αποδείξεων να μην οδηγήσει σε κοινωνικές αναταράξεις όπου η μια κοινωνική ομάδα θα στρέφεται εναντίον της άλλης υποδεικνύοντάς την ως υπεύθυνη ή ως αντίπαλη δεδομένου ότι η αντιμετώπιση της κρίσης προϋποθέτει κοινωνική συναίνεση και ομοψυχία. Η παροχή αποδείξεων αποτελεί νομική υποχρέωση των πωλητών και δικαίωμα των αγοραστών. Το πρόβλημα της φοροδιαφυγής και μάλιστα σε περίοδο οικονομικής κρίσης είναι υπόθεση α) της κοινωνίας η οποία θα πρέπει να αξιώνει ούτως ή άλλως τα δικαιώματά της (αγοραστές) αλλά και να τηρεί τις υποχρεώσεις της (πωλητές) και καλό είναι να την ενθαρρύνουμε προς αυτή την κατεύθυνση με ήπια μέτρα αρχικά. Είναι όμως και υπόθεση β) του ευνομούμενου Κράτους που θα πρέπει να ασκεί επαρκώς τα καθήκοντα του. Για την απόδοση του μέτρου των εκπτώσεων μέσω αποδείξεων καλό είναι να περάσει το μήνυμα ότι αποτελεί αναγκαίο μέτρο αφού αποτελεί εθνικό ζήτημα η αύξηση των εσόδων από την φορολογία. Πρέπει πρωτίστως να κατανοήσουν όλοι ότι η καταβολή των φόρων που τους αναλογεί είναι αναγκαία για την διαφυγή από την οικονομική ύφεση , κάτι που θα κρίνει και την επιβίωση του κλάδου τους. Να μην περάσει ως ένα μέτρο τιμωρίας ή εκδίκησης , όπως φαίνεται ότι έχει εκληφθεί από ορισμένους. Επίσης, πρέπει να διερευνηθεί πόσο μπορεί να εφαρμοστούν μέθοδοι και τεχνικές ώστε η χρήση των ταμειακών μηχανών ή άλλων ηλεκτρονικών μέσων να συμβάλουν στην αποτελεσματικότητα του μέτρου και να δίνουν ακριβείς πληροφορίες στις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών. Για την πάταξη της φοροδιαφυγής κατά την άποψή μας να χρησιμοποιηθούν ήπια μέτρα. Στην κατεύθυνση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί το μέτρο του πόθεν έσχες που θα ισχύει κυρίως τόσο για τις ομάδες φορολογουμένων οι οποίες κατά τεκμήριο φοροδιαφεύγουν όσο και για τους υπαλλήλους του Δημοσίου και ειδικότερα για τους υπαλλήλους που ασκούν τους ελέγχους. Για την πάταξη της φοροδιαφυγής που στην χώρα μας έχει λάβει σημαντικές διαστάσεις, ίσως πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο η φοροδιαφυγή να αντιμετωπιστεί ως κακούργημα δηλ. ποινικό αδίκημα , σε κάθε περίπτωση . Ο πράτων φορολογικό αδίκημα να δικάζεται πέραν του προστίμου με ποινές και πρόστιμα που λειτουργούν αποτρεπτικά της φοροδιαφυγής. Όσο αφορά τις ποινές να είναι μη εξαγοράσιμες σε περίπτωση επανάληψης φορολογικής αδικίας. Β)Φορολογική δικαιοσύνη. Όσο αφορά την φορολογία των φυσικών και των νομικών προσώπων πρέπει να υιοθετηθεί το προοδευτικό –αναλογικό φορολογικό σύστημα με πολλές φορολογικές κλίμακες (φορολογικούς συντελεστές) ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη φορολογική δικαιοσύνη. Στην φορολογία των προσώπων πέραν της εφαρμογής ήπιας προοδευτικής κλίμακας πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά ζητήματα όσο αφορά τις απαλλαγές ή τις εκπτώσεις σε σχέση με το οικογενειακό εισόδημα , την κατάσταση του νοικοκυριού και τις δαπάνες του (σχέση ατομικού και οικογενειακού εισοδήματος , αριθμός ανέργων στην οικογένεια, προστατευόμενα μέλη, κλπ). Η αύξηση της φορολογίας εν μέσω ύφεσης της οικονομίας δεν συνιστάται από τους περισσότερους οικονομολόγους και κυρίως δεν συνιστάται η αύξηση της φορολογίας των μικρομεσαίων εισοδημάτων , μισθωτών , συνταξιούχων κλπ . Συνεπώς μέτρα όπως η φορολόγηση των επιδομάτων δημοσίων υπαλλήλων , ή η επιπλέον φορολόγηση των μισθών μετά από κάποιο ποσό πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα ώστε να μην θίγουν μικρομεσαία εισοδήματα προκαλώντας μείωση των πραγματικών εισοδημάτων στα λεγόμενα σταθερά εισοδήματα. Η κοινωνικοποίηση της οικονομικής κρίσης απαιτεί λεπτό χειρισμό. Το φορολογικό σύστημα στην χώρα μας στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στις εισφορές μισθωτών και συνταξιούχων (συνεισφέρουν το 65% των φόρων). Η σημερινή κατάσταση αποδεικνύει ότι αυτό πέρα από άδικο είναι και αναποτελεσματικό αφού από μόνοι τους οι παραπάνω δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος της φορολογίας και οικονομίας. Επιπλέον η αύξηση της φορολογίας στα σταθερά εισοδήματα μισθωτών και συνταξιούχων , μειώνει το πραγματικό τους εισόδημα και την αγοραστική τους δύναμη με δυσμενείς επιπτώσεις στην συνολική ζήτηση. Αντίθετα σε περιόδους ύφεσης συνήθως αυξάνονται τα εισοδήματα από κέρδη και από δω μπορούν να αντληθούν επιπλέον φορολογικοί πόροι. Η φορολογία επιχειρήσεων από έσοδα κεφαλαίων θα πρέπει να αυξηθεί. Ωστόσο οι επιχειρήσεις που συμβάλουν στις εξαγωγές της χώρας μας και κατά τεκμήριο συμμετέχουν ενεργά στην οικονομική ανάπτυξη και στην απασχόλησης πρέπει να έχουν επιπλέον φορολογικά κίνητρα με εκπτώσεις και απαλλαγές σε αντίθεση με αυτές που φοροδιαφεύγουν ή διοχετεύουν τα κέρδη τους σε ξένα κράτη και εν γένει κρίνονται αντιπαραγωγικές. Πρέπει να σκεφτούμε την αναγκαιότητα να θεσπιστεί φόρος ρύπανσης όσων ξεπερνούν τα επιτρεπόμενα όρια , με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος. Οι Τράπεζες και οι Τραπεζικοί πρέπει να πληρώσουν το φόρο που τους αναλογεί αν λάβουμε υπόψη μας ότι επί σειρά ετών και τώρα στην οικονομική ύφεση αντί να διαδραματίζουν το δημόσιο ρόλο τους που είναι η διαχείριση των αποταμιεύσεων με στόχο την χρηματοδότηση των επενδύσεων και την ανάπτυξη της οικονομίας, αντίθετα λειτουργούν σε βάρος της οικονομίας ως κερδοφόρες επιχειρήσεις. Η φορολογία της μεγάλης ακίνητης περιουσίας θα πρέπει να γίνει αφού ληφθεί υπόψη όχι μόνο η αντικειμενική ή η πραγματική αξία αλλά και η απόδοση ή η πρόσοδος της περιουσίας αυτής. Παραδείγματος χάρη η αγροτική περιουσία όχι μόνο δεν αποδίδει εισοδήματα αλλά σε πολλές περιπτώσεις κρίνεται και δαπανηρή ( βλέπε συλλογή ελαιοκάρπου). Η φορολόγηση αγρών μπορεί να φέρει εντελώς αντίθετα αποτελέσματα για την οικονομία, όπως την εγκατάλειψη καλλιεργήσιμων αγροτικών εκτάσεων και την περαιτέρω υποβάθμιση της αγροτικής παραγωγής που ήδη ακολουθεί πτωτική πορεία, λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής, των χαμηλών τιμών παραγωγού και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων που οφείλεται στην χαμηλή ποιότητα, στην υψηλή τιμή μεταπώλησής τους (κερδοσκοπία), στην έλλειψη προβολής και διαφήμισης κ.α. Πρέπει επίσης , στα πλαίσια της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής , να εξεταστεί πως θα αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο της μετακύλισης φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας στους ενοικιαστές (φαινόμενο αντίστροφα προοδευτικού φόρου). Η φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας είναι αναγκαίο μέτρο, αλλά θα πρέπει να διατηρηθεί μια ισορροπία ώστε να μην επιβαρύνει σημαντικά τους ενοικιαστές ή κατόχους περιουσίας που δεν επιφέρει σημαντικά έσοδα , όπως η αγροτική γη. Σωστό δε, είναι το μέτρο φορολόγησης της περιουσίας της εκκλησίας. Κατά την άποψή μας πρέπει να εξεταστεί η αναγκαιότητα επαναφοράς του μέτρου φόρου μεταβίβασης, γονικής παροχής , κληρονομιάς κλπ, αφού δημιουργεί την αίσθηση ενός άδικου μέτρου, όταν υπάρχει η φορολογία μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Γ) Φορολογία και ανάπτυξη Η φορολογία πρέπει να συντελέσει σημαντικό ρόλο στην αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των ασθενέστερων σε συνδυασμό με την πολιτική αμοιβών, συντάξεων, παροχών , επιδομάτων , κ.α. και στην κατανομή των συντελεστών παραγωγής σε παραγωγικούς κλάδους. Το φορολογικό σύστημα πρέπει να στοχεύει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Πρέπει και μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική παράμετρο στην Ανάπτυξη αν οι πόροι από τα έσοδα των Φόρων κατευθυνθούν άμεσα σε αναπτυξιακούς τομείς και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας . Κάτι τέτοιο προϋποθέτει την σύνδεση των εσόδων από φόρους με συγκριμένες κατηγορίες δαπανών του προϋπολογισμού. Άρα η φορολογική πολιτική και το εν λόγω νομοσχέδιο πρέπει να τελούν σε άμεση συνάρτηση με τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά και με ένα νέο Αναπτυξιακό Νόμο. Η αποτελεσματικότητα του φορολογικού συστήματος θα επαναφέρει την χαμένη εμπιστοσύνη του πολίτη προς το κράτος και θα βελτιώσει την διεθνή εικόνα της χώρας μας. Δ)Γενικές προτάσεις Για την κατάρτιση ενός δίκαιου και αποτελεσματικού φορολογικού συστήματος σύμφωνα με τους σχεδιασμούς και τις προθέσεις του Οικονομικού Επιτελείου της Κυβέρνησης πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια για ευρύτατη κοινωνική συναίνεση ώστε τα μέτρα να τύχουν ευρείας κοινωνική αποδοχή (ακόμη και από αυτούς που κατά τα φαινόμενα θίγονται –φοροδιαφεύγοντες -, τονίζοντας την σημασία που έχει η ισομερής επιβάρυνση φόρων για τον τόπο αλλά και για τους ίδιους). Το οικονομικό ζήτημα αποτελεύ υπόθεση της Κοινωνίας του Κράτους. Στην επιλυσή του πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι όποιες οικονομικές αναλύσεις και οι προτάσεις της επιστημονικής κοινότητας , β) οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας σε συνδυασμό με γ) την διεθνή εμπειρία σε ανάλογες περιπτώσεις. Είναι αναγκαία όσο ποτέ η σύσταση μιας πραγματικά Ανεξάρτητης Οικονομικής Αρχής που θα απαρτίζεται από α) εκπροσώπους κοινωνικών και επαγγελματικών Φορέων β)τεχνοκράτες και επιστήμονες προερχόμενους από την Ακαδημαϊκή Κοινότητα, γ) από πολιτικούς Φορείς και κόμματα. Έργο της Αρχής αυτής μπορεί να είναι η μελέτη των οικονομικών προβλημάτων , η υποβολή προτάσεων , η παρακολούθηση του φορολογικού συστήματος και του προϋπολογισμού και ο βαθμός αποτελεσματικότητάς τους, η δημοσιοποίηση των στοιχείων που προκύπτουν κ.α. Είναι ένα δύσκολο έργο που έχει να επιτελέσει η Κυβέρνηση. Οι καλές προθέσεις της Κυβέρνησης, η εν γένει λήψη των κατάλληλων μέτρων και η άμεση και ορατή εμφάνιση των θετικών επιπτώσεων στην ανάπτυξη θα συμβάλουν στην δημιουργία ενός ευνοϊκού κλίματος για όλη την οικονομία και θα αναδείξουν την αποτελεσματικότητα του φορολογικού νομοσχεδίου. Σας ευχόμαστε ολόψυχα τα Καλύτερα Αποτελέσματα!