Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΣΕΒ σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών' | 5 Μαΐου 2015, 15:30

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ: Με την παρούσα επιστολή παραθέτουμε τα σχόλια των μελών του ΣΕΒ στο προτεινόμενο σχέδιο της Υπουργικής Απόφασης για την εφαρμογή του άρθρου 21 ν. 4321/2015. Σε σύνοψη, τα σχόλιά μας έχουν τις εξής κατευθύνσεις: (α) Όπως έχουμε ήδη σχολιάσει, το άρθρο 21 ν. 4321/2015 κινδυνεύει να επιβαρύνει σημαντικά τις επιχειρήσεις, τόσο από πλευράς γραφειοκρατικών διαδικασιών, όσο και ταμειακά, ακόμα και σε σχέση με συναλλαγές των οποίων η νομιμότητα προκύπτει αυταπόδεικτα. Καταλαβαίνουμε ότι η εισαγωγή της διαδικασίας «προέγκρισης» αποτελεί προσπάθεια απάντησης σε αυτόν τον προβληματισμό. Η προτεινόμενη προέγκριση χρήζει βελτιώσεων ως προς: • τα είδη των καλυπτόμενων συναλλαγών • το περιεχόμενο των απαιτούμενων τεκμηρίων • τη μεταχείριση των επαναλαμβανόμενων συναλλαγών και • το χρόνο/διαδικασία χορήγησής της. Στο ίδιο πλαίσιο, η διπλή διαδικασία προέγκρισης («αυτοδίκαιη προέγκριση» και «προέγκριση βάσει τεκμηρίων») δεν απαλλάσσει στην ουσία την επιχείρηση από το γραφειοκρατικό βάρος δηλωτικών υποχρεώσεων, σε σχέση με αυταπόδεικτα νόμιμα συναλλαγές. Για το λόγο αυτό, προτείνουμε την πλήρη απαλλαγή των συναλλαγών που υπάγονται σε «αυτοδίκαια προέγκριση» από οποιαδήποτε δηλωτική υποχρέωση. (β) Επαναλαμβάνουμε την ανάγκη πλήρους εξαίρεσης από τη διάταξη των συναλλαγών με κράτη μέλη της ΕΕ και του ΕΟΧ. Διαφορετικά τίθεται σοβαρό θέμα παραβίασης του διατάξεων του ενωσιακού δικαίου. (γ) Προτείνουμε κάποιες βελτιώσεις στο κείμενο της υπουργικής απόφαση με σκοπό την ασφάλεια στην ερμηνεία και εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 21 ν. 4321/2015. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνουμε ορισμούς για τις έννοιες «ολοκλήρωση της συναλλαγής» και «ομοειδής συναλλαγή», καθώς και βελτιώσεις στη διάταξη για την έναρξη ισχύος του νόμου και της υπουργικής απόφασης. (δ) Προτείνουμε τη σαφή πρόβλεψη δυνατότητας συμψηφισμού του προκαταβληθέντος φόρου, προς αντιμετώπιση του σοβαρού ταμειακού κόστους της νέας διάταξης, λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές καθυστερήσεις στην επιστροφή φόρων από το Δημόσιο. Πιο συγκεκριμένα: 1. Ολοκλήρωση συναλλαγής-ορισμός Στο κείμενο της υπουργικής απόφασης γίνεται συχνή αναφορά στην «ολοκλήρωση της συναλλαγής» ως κρίσιμου χρόνου για την έναρξη προθεσμιών (π.χ. 10ήμερη προθεσμία για την γνωστοποίηση συναλλαγής, προθεσμία για την προκαταβολή του φόρου). Να διευκρινιστεί ότι «ολοκλήρωση της συναλλαγής είναι η καταχώριση του παραστατικού στα λογιστικά βιβλία του φορολογούμενου». 2. Απαλλαγή των συναλλαγών που υπόκεινται σε «αυτοδίκαιη προέγκριση» Το άρθρο 1 του σχεδίου της Υπουργικής Απόφασης προβλέπει δύο διαδικασίες προέγκρισης, την «αυτοδίκαιη» προέγκριση (αρθ. 1Α) και την προέγκριση υπό την προϋπόθεση ότι ο υπόχρεος θα δηλώσει ότι διαθέτει συγκεκριμένα τεκμήρια (αρθ. 1Β). Η «αυτοδίκαιη» προέγκριση προσθέτει μία ακόμα γραφειοκρατική δηλωτική υποχρέωση στις επιχειρήσεις, με ευρύτατο πεδίο εφαρμογής, καθώς φαίνεται να καλύπτει κάθε είδους συναλλαγή με αλλοδαπούς προμηθευτές (φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες), ανεξαρτήτως του κράτους φορολογικής κατοικίας τους. Προτείνουμε την πλήρη εξαίρεση των συναλλαγών που υπόκεινται στην «αυτοδίκαιη» προέγκριση (αρθ. 1Α) από οποιαδήποτε δηλωτική υποχρέωση, με μεταφορά του συνόλου του άρθρου 1Α στο άρθρο 4, όπου προβλέπονται οι εξαιρέσεις από την υπαγωγή στο άρθρο 21 ν. 4321/2015. 3. Συναλλαγές που καλύπτονται από το άρθρο 1Α της Υπουργικής Απόφασης («αυτοδίκαιη προέγκριση») Ως προς τις περιπτώσεις συναλλαγών που εμπίπτουν στο άρθρο 1Α («αυτοδίκαιη» προέγκριση) προτείνουμε τα εξής: (α) Στην πρώτη περίπτωση («…συναλλαγή για την οποία υπάρχουν έγγραφα διακίνησης από τη χώρα έκδοσης του τιμολογίου, τα οποία πιστοποιούν την πραγματοποίηση της μεταφοράς και τη λήψη των αγαθών…») να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής, ώστε να καλύπτει και συναλλαγές για τις οποίες υπάρχουν έγγραφα απευθείας διακίνησης των αγαθών από τη χώρα-παραγωγό. (β) Επίσης, στην πρώτη περίπτωση («…στην περίπτωση των υπηρεσιών, η παροχή της υπηρεσίας διενεργείται από τη χώρα έκδοσης του τιμολογίου, και υπάρχει πρωτόκολλο ολοκλήρωσης και παράδοσης-παραλαβής έργου…»), να διαγραφεί η αναφορά σε πρωτόκολλο ολοκλήρωσης και παράδοσης-παραλαβής έργου, καθώς στην εμπορική πρακτική δεν συνηθίζεται η έκδοση τέτοιου είδους πρωτόκολλου για κάθε υπηρεσία (π.χ. συμβουλευτικές υπηρεσίες). Προτείνουμε την αναδιατύπωση του εδαφίου ώστε να αναφέρεται ότι η «παροχή της υπηρεσίας διενεργείται από τον εκδότη του τιμολογίου». (γ) Στην δεύτερη περίπτωση γίνεται αναφορά σε συναλλαγές εισαγωγής μέρους μόνον των ενεργειακών προϊόντων (ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο), χωρίς να δικαιολογείται η παράλειψη αναφοράς σε άλλα ενεργειακά προϊόντα (π.χ. πετρέλαιο, στερεά καύσιμα). Προτείνουμε την αναδιατύπωση του εδαφίου, ώστε να αναφέρεται ότι: «αφορά συναλλαγή εισαγωγής στην Ελλάδα νερού και κάθε ενεργειακού προϊόντος εν γένει». (δ) Στην τρίτη περίπτωση γίνεται αναφορά σε συναλλαγές με εταιρεία εισηγμένη σε χρηματιστήριο της αλλοδαπής. Το πεδίο της διάταξης θα πρέπει να διευρυνθεί ώστε να καλύπτει και συναλλαγές με εταιρείες που ανήκουν σε όμιλο με μητρική εταιρία εισηγμένη σε χρηματιστήριο της αλλοδαπής, δεδομένου ότι και σε αυτές τις περιπτώσεις παρέχοντα ισοδύναμα εχέγγυα ότι πρόκειται για συνήθεις συναλλαγές που δεν αποσκοπούν στην φοροδιαφυγή ή την φοροαποφυγή. (ε) Προτείνουμε να προστεθούν στις περιπτώσεις των συναλλαγών που εμπίπτουν στο 1Α, οι συναλλαγές με κρατικές εταιρίες της αλλοδαπής. (στ) Ως προς τις «επαναλαμβανόμενες ομοειδείς συναλλαγές» (πέμπτη περίπτωση στο άρθρο 1Α) προτείνουμε να προστεθεί στο άρθρο 4 (εξαιρέσεις υπαγωγής στο άρθρο 21 ν. 4321/2015) ειδική αναφορά, ότι εξαιρούνται: «συνήθεις και επαναλαμβανόμενες συναλλαγές με τον ίδιο προμηθευτή, για τις οποίες έχει χορηγηθεί προέγκριση κατά το τελευταίο 12μηνο». Δεν έχει νόημα η ειδική αναφορά σε επαναλαμβανόμενες συναλλαγές, αν γεννούν δηλωτική υποχρέωση, όπως και κάθε άλλη συναλλαγή που περιλαμβάνεται στο άρθρο 1Α. Εξάλλου η πρόβλεψη στην προτελευταία παράγραφο του άρθρου 1 ότι «τα αρχικά τεκμήρια ισχύουν για διάστημα ενός έτους από την αρχική δήλωση» υπονοεί πρόθεση απλοποίησης της βαριάς δηλωτικής διαδικασίας, ειδικά για τις επαναλαμβανόμενες συναλλαγές. Επίσης, να διευκρινιστεί ότι η έννοια της «ομοειδούς» συναλλαγής, κρίνεται με βάση το πρόσωπο του προμηθευτή. (ζ) Ως προς την έκτη περίπτωση του άρθρου 1Α, και προκειμένου η πρόβλεψη να ανταποκρίνεται σε ρεαλιστικές συνθήκες της εμπορικής πρακτικής, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι αφορά συναλλαγή με αντικείμενο προϊόντα ή εμπορεύματα για τα οποία η τιμή προσδιορίζεται «σε χρηματιστηριακή ή άλλη οργανωμένη αγορά, εφόσον η συναλλαγή πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις αντίστοιχες διεθνείς πρακτικές τιμολόγησης, όπως αυτές αναφέρονται στις σχετικές συμβάσεις». (η) Ως προς την έβδομη περίπτωση, προτείνεται η αναδιατύπωση της διάταξης, ώστε να καλύπτει και συναλλαγές με αλλοδαπές εταιρίες εγκατεστημένες σε κράτη που δεν είναι μη συνεργάσιμα ούτε προνομιακά φορολογικά καθεστώτα. Προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση: «Αφορά μίσθωση αεροσκαφών σε ημεδαπές αεροπορικές εταιρείες ή υποκαταστήματα αλλοδαπών εταιριών, εγκατεστημένα στην Ελλάδα και τα οποία είναι νηολογημένα στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης». 4. Χρόνος χορήγησης προέγκρισης βάσει τεκμηρίων (άρθρο 1Β σχεδίου Υπουργικής Απόφασης) Το άρθρο 1Β του σχεδίου της Υπουργικής Απόφασης αναφέρεται σε διαδικασία προέγκρισης συναλλαγών, υπό την προϋπόθεση ότι ο υπόχρεος δηλώνει ότι διαθέτει τεκμήρια που να πιστοποιούν συγκεκριμένα στοιχεία. Πουθενά στη διάταξη δεν προβλέπεται σε πόσο χρόνο χορηγείται η προέγκριση. Εξάλλου, ο όρος προέγκριση υποδηλώνει ότι αυτή χορηγείται χωρίς τη διενέργεια ελέγχου. Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι «η προέγκριση του άρθρου 1Β χορηγείται αυτομάτως με την υποβολή της δήλωσης του υπόχρεου ότι διαθέτει τα απαιτούμενα τεκμήρια». Επίσης, ως προς τη διαδικασία προέγκρισης, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι «ομοειδείς συναλλαγές» είναι οι «συνήθεις και επαναλαμβανόμενες συναλλαγές με τον ίδιο προμηθευτή». 5. Απαιτούμενα τεκμήρια για την προέγκριση άρθρου 1Β σχεδίου Υπουργικής Απόφασης Ως προς τα απαιτούμενα τεκμήρια για την προέγκριση του άρθρου 1Β, σημειώνουμε τα εξής: (α) Ο αλλοδαπός προμηθευτής μπορεί να είναι φυσικό πρόσωπο, νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα. Κάποια από τα απαιτούμενα τεκμήρια δεν δύνανται να υφίστανται σε περίπτωση προμηθευτών-φυσικών προσώπων. Επομένως, θα πρέπει να γίνει ειδική αναφορά στα τεκμήρια που δεν απαιτούνται όταν ο αλλοδαπός προμηθευτής είναι φυσικό πρόσωπο. Συγκεκριμένα, δεν θα πρέπει να απαιτούνται: -ισολογισμοί -κατάσταση παγίων -δαπάνες ενοικίου -κατάσταση μόνιμα απασχολούμενου προσωπικού (β) Με βάση τις ισχύουσες διατάξεις, δεν ισχύει η υποχρέωση κατάθεσης των έγγραφων συμβάσεων στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. του υποχρέου, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Επομένως θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι «η κατάθεση της έγγραφης σύμβασης στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. αποτελεί τεκμήριο, εκτός αν βάσει νόμου προβλέπεται απαλλαγή από την υποχρέωση κατάθεσης της σύμβασης». (γ) Τα ποσοτικά κριτήρια που αφορούν την αξία των παγίων, τις δαπάνες ενοικίου και τον αριθμό του μόνιμα απασχολούμενου προσωπικού του αλλοδαπού προμηθευτή, πιθανόν να δημιουργήσουν σοβαρές στρεβλώσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές διαφορές στις συνθήκες αγοράς από χώρα σε χώρα (π.χ. σύγκριση δαπάνης ενοικίου σε χώρα της Ασίας με δαπάνη ενοικίου εντός Ε.Ε.). Προτείνουμε να διαγραφεί κάθε αναφορά σε ποσοτικό κριτήριο. 6. Προθεσμία για την προσκόμιση αποδεικτικών στοιχείων Η προθεσμία για την προσκόμιση των αποδεικτικών στοιχείων/τεκμηρίων στην Φορολογική Διοίκηση θα πρέπει να είναι τριάντα (30) ημέρες, αντί δέκα (10), σε αναλογία με την ισχύουσα προθεσμία για την υποβολή του φακέλου τεκμηρίωσης ενδο-ομιλικών συναλλαγών. 7. Ως προς το άρθρο 3 (Χρόνος και διαδικασία καταβολής και επιστροφής του προκαταβλητέου φόρου) Θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα συμψηφισμού του προκαταβληθέντος φόρου, στην περίπτωση παρέλευσης της 3μηνης προθεσμίας για την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το σοβαρό ταμειακό κόστος για τον φορολογούμενο, σε περίπτωση καθυστέρησης στην επιστροφή του φόρου. Προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση: «Εάν ο φορολογικός έλεγχος δεν έχει ολοκληρωθεί εντός τριών (3) μηνών από τη δήλωση του υπόχρεου, ο προκαταβληθείς φόρος θα βεβαιώνεται για επιστροφή ή/και συμψηφισμό με οποιεσδήποτε υποχρεώσεις προς το Δημόσιο». 8. Ως προς το άρθρο 4 (Εξαιρέσεις υπαγωγής στο άρθρο 21 ν. 4321/2015) (α) Προτείνουμε την επέκταση της εξαίρεσης στο σύνολο των συναλλαγών με κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΕΟΧ. Διαφορετικά, η διάταξη παραβιάζει ευθέως το ενωσιακό δίκαιο. (β) Προτείνουμε την ρητή εξαίρεση για: «συνήθεις και επαναλαμβανόμενες συναλλαγές με τον ίδιο προμηθευτή, για τις οποίες έχει χορηγηθεί προέγκριση κατά το τελευταίο 12μηνο». (γ) Ως προς το άρθρο 21 περ. (γ), προτείνουμε να απαλειφθεί οποιαδήποτε αναφορά στο άρθρο 50 του ν. 4172/2015. Το πραγματικό της διάταξης του άρθρου 21 περ. (γ) ν. 4321/2015 αναφέρεται αποκλειστικά στη συμμόρφωση του φορολογούμενου με την υποχρέωση τεκμηρίωσης των ενδο-ομιλικών συναλλαγών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 21 και 22 του ν. 4174/2013. Και αυτό, διότι τόσο το άρθρο 21 του ν. 4321/2015, όσο και τα άρθρα 21 και 22 του ν. 4174/2013 αναφέρονται σε διαδικαστικές/δηλωτικές υποχρεώσεις του φορολογούμενου. Το επίπεδο συμμόρφωσης του φορολογούμενο με το άρθρο 50 του ν. 4172/2013 αποτελεί θέμα ουσίας το οποίο ελέγχεται από τη φορολογική διοίκηση, στο πλαίσιο μελέτης του σχετικού φακέλου τεκμηρίωσης των ενδο-ομιλικών συναλλαγών και υπόκειται σε κυρώσεις με βάση τα προβλεπόμενα στο ν. 4172/2013 και το ν. 4174/2013. Επίσης, να διευκρινιστεί ότι, όσες συνδεδεμένες επιχειρήσεις δεν είναι υπόχρεες κατάθεσης φακέλου τεκμηρίωσης, υπόκεινται στις υποχρεώσεις του άρθρου 21 ν. 4174/2013, υπό την προϋπόθεση ότι πράγματι δεν έχουν συντάξει φάκελο τεκμηρίωσης (από επιλογή και όχι από υποχρέωση). 9. Ως προς το άρθρο 5 - Έναρξη ισχύος Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι το άρθρο 5 ορίζει «το χρόνο έναρξης ισχύος της διάταξης του άρθρου 21 ν. 4321/2015», όχι την έναρξη ισχύος της απόφασης. Διαφορετικά μένουν αρρύθμιστες οι συναλλαγές που «ολοκληρώθηκαν» μετά την ψήφιση του νόμου και πριν την έναρξη ισχύος της απόφασης. Περαιτέρω, αφού ως «ολοκλήρωση» της συναλλαγής ορίζεται η «καταχώριση του τιμολογίου στα λογιστικά βιβλία του φορολογούμενου», θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι «Η διάταξη του άρθρου 21 ν. 4321/2015 ισχύει για τιμολόγια που καταχωρούνται στα λογιστικά βιβλία του φορολογούμενου μετά την 1.9.2015.».