Αρχική Εταιρική διακυβέρνηση των Ανωνύμων Εταιρειών του Δημοσίου και των λοιπών θυγατρικών της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και ΠεριουσίαςΜΕΡΟΣ Α΄ Εταιρική διακυβέρνηση των Ανωνύμων Εταιρειών του Δημοσίου και των λοιπών θυγατρικών της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας, διαχείριση συμμετοχών του Δημοσίου σε ανώνυμες εταιρείες και ρυθμίσεις για την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (άρθρα 1-45)Σχόλιο του χρήστη Λάμπρος Καφίδας | 17 Αυγούστου 2022, 10:12
  • Σχόλιο του χρήστη 'Λάμπρος Καφίδας' | 17 Αυγούστου 2022, 10:12

    Συνολικά πρόκειται για εξαιρετικής ποιότητας κείμενο νομοσχεδίου τόσο ως προς τον τρόπο γραφής του, όσο και επί της ουσίας των ρυθμίσεων, και αξίζουν πολλά συγχαρητήρια σε όσους συνέβαλαν στην προετοιμασία του. Ένα καλογραμμένο και σαφές κείμενο, όπως αυτό, είναι ευκολότερο να μελετηθεί και να αποτελέσει αντικείμενο δημιουργικού προβληματισμού και ουσιαστικής διαβούλευσης. Για την βελτίωση των προτεινόμενων διατάξεων θα πρέπει να διευκρινιστεί καταρχάς αν οι ΑΕ του Δημοσίου που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος Μέρους του νομοσχεδίου: α) θα εξακολουθούν να είναι υπόχρεοι εφαρμογής του ν.4795/2021 για τον εσωτερικό έλεγχο στο δημόσιο τομέα ή θα εξαιρούνται από τις προβλέψεις του εν όλω ή εν μέρει, β) αν και κατά πόσο η λοιπή υφιστάμενη νομοθεσία που σχετίζεται με την εταιρική διακυβέρνηση επηρεάζει ή επιδρά τις διατάξεις του παρόντος, ακόμα και αν δεν είναι υποχρεωτική η εφαρμογή αυτής για τις ΑΕ του Δημοσίου -και ιδίως ο ν.4706/2020 (Μέρος Α’) και ο ν.4849/2021 (Μέρος Β’, Κεφ. Ε’). Τα παρακάτω σχόλια/προτάσεις παρατίθενται υπό το ανωτέρω πρίσμα προς ασφάλεια δικαίου και αποσαφήνιση των εφαρμοστέων διατάξεων για τις ΑΕ του Δημοσίου, καθώς και συνολικής συνοχής του προτεινόμενου σ/ν: Ι. ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Επί του άρθρου 15 για το Μητρώο Εσωτερικών Ελεγκτών: Επειδή, στο Μητρώο του άρθρου 15 θα εντάσσονται εσωτερικοί ελεγκτές για τον ορισμό τους ως επικεφαλής της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ) των ΑΕ του Δημοσίου, θα ήταν χρήσιμο να αναφέρεται ρητά, αν στο εν λόγω Μητρώο Εσωτερικών Ελεγκτών εγγράφονται ιδιωτικοί ή/και δημόσιοι υπάλληλοι. Και αυτό διότι σύμφωνα με τον ν.4795/2021, προϊστάμενοι των ΜΕΕ μπορεί να είναι είτε υπάλληλοι του δημόσιου τομέα, είτε –σε ειδικές περιπτώσεις- ιδιώτες. Η γενική περίπτωση του ν.4795/2021 θέλει τη Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ) να λειτουργεί ως οργανική μονάδα του φορέα, στελεχωμένη με δικό της προσωπικό, το οποίο υποχρεούται να λάβει το σχετικό Πιστοποιητικό Ελεγκτικής Επάρκειας του ΕΚΔΔΑ. Αν υφίσταται αδυναμία λειτουργίας της ΜΕΕ στο φορέα, ο εσωτερικός έλεγχος ασκείται από την ΜΕΕ του εποπτεύοντος υπουργείου. Το άρθρο 9 του ν.4795/2021 επιτρέπει, σε ειδικές περιπτώσεις και μόνο κατόπιν προηγούμενης αιτιολογημένης απόφασης του επικεφαλής του φορέα (εν προκειμένω του δ/σ της εταιρείας), την ανάθεση σε ιδιώτη, με σύμβαση παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών, μέρος ή το σύνολο της λειτουργίας του εσωτερικού ελέγχου. Εφόσον ο εσωτερικός έλεγχος πρόκειται να ανατεθεί σε επαγγελματία ιδιώτη, αυτός θα πρέπει κατά τεκμήριο να είναι “εγκεκριμένος εσωτερικός ελεγκτής” του Μητρώου Εσωτερικών Ελεγκτών του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΟΕΕ), σύμφωνα με το Κεφ. Ε’ του Μέρους Β’ του ν.4849/2021. Στην περίπτωση αυτή ίσως θα πρέπει να εξεταστεί η ρητή αναφορά περί προϋπόθεσης εγγραφής στο Μητρώο Εσωτερικών Ελεγκτών του ΟΕΕ, προκειμένου για την εγγραφή στο Μητρώο του άρθρου 15 του παρόντος. (εναλλακτικά αυτό θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στην κανονιστική απόφαση της παρ.1 του άρθρου 43, μαζί με τις υποχρεώσεις των μελών κ.λπ.) Επί του άρθρου 16 για την Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ): Α. Σχέση επικεφαλή ΜΕΕ με τη διοίκηση. Στις προτεινόμενες διατάξεις για την περιγραφή της σχέσης του προϊσταμένου/επικεφαλής της ΜΕΕ με τα όργανα διοίκησης του φορέα, υφίσταται διαφορετική περιγραφή σε σχέση με τον ν.4795/2021 και τον ν.4706/2020. Συγκεκριμένα, στην παρ.4 αναγράφεται ότι ο επικεφαλής της ΜΕΕ: - «υπάγεται οργανωτικά» στον Διευθύνοντα Σύμβουλο, αντί του «υπάγεται διοικητικά» του ν.4706/2020 (αρ.15§2), και - «αναφέρεται στον πρόεδρο της επιτροπής ελέγχου», αντί του «υπάγεται λειτουργικά στην επιτροπή ελέγχου» του ν.4706/2020 (αρ.15§2) και αντί του «τελεί σε λειτουργική σχέση αναφοράς με τον επικεφαλή του φορέα» του ν.4795/2021 (αρ.9§9). Αντίστοιχα, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 15 του ν.4706/2020 για τις εισηγμένες ΑΕ, ο ορισμός του εσωτερικού ελεγκτή γίνεται «από το Διοικητικό Συμβούλιο, έπειτα από πρόταση της επιτροπής ελέγχου», ενώ στην παρ. 2 του σ/ν προβλέπεται να γίνεται από τη Γενική Συνέλευση. Στο ν.4548/2018 προβλέπεται ακόμη δυνατότητα ανάθεσης του εσωτερικού ελέγχου στο δ/σ μέσω του καταστατικού (άρθρο 87§1) και εκλογή ελεγκτών από τη γενική συνέλευση (άρθρο 117§1β). Επομένως, ίσως και εδώ (στις ΑΕ του Δημοσίου) να είναι σκόπιμη η θέσπιση εισήγησης του δ/σ ή της Επιτροπής Ελέγχου προς την ΓΣ, μετά από κάποια διαδικασία πρόσκλησης είτε εντός της εταιρείας, είτε εκτός αυτής, με αξιολόγηση των αιτήσεων/προσφορών εφόσον πρόκειται για ιδιώτη εσωτερικό ελεγκτή. Γενικότερα, τα εν λόγω θέματα (ορισμός-υπαγωγή), ίσως θα πρέπει να μεταφερθούν στην παρ.2 (από την παρ.4) ή σε εντελώς ξεχωριστή παράγραφο. Β. Απασχόληση υπαλλήλων της εταιρείας στη ΜΕΕ και προσόντα αυτών. Στην παρ. 2 αναφέρεται ότι στην ΜΕΕ δύναται να υπηρετούν υπάλληλοι που «επικουρούν διοικητικά τον εσωτερικό ελεγκτή». Θα πρέπει να διευκρινιστεί αν αυτή είναι η μόνη αρμοδιότητα που ασκούν οι υπάλληλοι αυτοί και ακριβώς τί περιλαμβάνει αυτή, καθώς και αν η απασχόλησή τους στη ΜΕΕ θα είναι ασυμβίβαστη με την άσκηση ετέρων καθηκόντων σε άλλες οργανωτικές μονάδες τις εταιρείας. Θεωρώ ότι θα ήταν χρήσιμο να δοθεί θεσμικά η δυνατότητα στο προσωπικό αυτό να συμμετέχει στην άσκηση καθηκόντων εσωτερικού ελεγχού και των λοιπών αρμοδιοτήτων της ΜΕΕ. Επίσης, δεδομένης της έλλειψης προσωπικού με ειδικότητα ελεγκτή στο δημόσιο τομέα γενικότερα, η ελεγκτική επαγγελματική εμπειρία που απαιτείται στην προτεινόμενη διάταξη (τουλάχιστον 3 ετών) θα είναι αποδοτικότερο να θεσπιστεί ως ενισχυτικό κριτήριο επιλογής για τοποθέτηση στη ΜΕΕ, παρά ως υποχρεωτική προϋπόθεση, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στο προσωπικό να εκπαιδευτεί επ’ έργω στο αντικείμενο του εσωτερικού ελέγχου –κάτι που θα προσδώσει αξία τόσο στους ίδιους όσο και στην εταιρεία. Στόχος άλλωστε είναι η ενσωματωμένη λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου στους φορείς, ενώ οι εξωτερικές αναθέσεις/συνεργασίες βοηθούν προς τούτο μέσα από την απόκτηση τεχνογνωσίας για την ανάπτυξη αυτής της δυνατότητας. Σημειώνεται ότι ήδη υφίσταται σχετική πρόβλεψη για μη-έμπειρους εσωτερικούς ελεγκτές, και συγκεκριμένα στην παρ. 3 του άρθρου 85 του ν.4849/2021 όπου ορίζεται η έννοια «δόκιμος εσωτερικός ελεγκτής» ως κάθε φυσικό πρόσωπο που διενεργεί εσωτερικό έλεγχο κλπ. Γ. Δυνατότητα πολλαπλής απασχόλησης εσωτερικών ελεγκτών σε πολλούς φορείς. Η παρ. 3 του άρθρου 9 του ν.4795/2020 παρέχει τη δυνατότητα σύστασης κοινής Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου σε ειδικές περιπτώσεις. Ταυτόχρονα, τόσο στην παρ. 2 του άρθρου 15 του ν.4706/2020, όσο και στην παρ. 4 του άρθρου 16 του σ/ν ορίζεται ότι ο εσωτερικός ελεγκτής είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Τίθενται επομένως τα ερωτήματα αν ένας ιδιώτης εσωτερικός ελεγκτής θα μπορεί να απασχολείται ταυτόχρονα σε περισσότερες από μία ΑΕ του Δημοσίου (διακριτά) ή και σε άλλους φορείς (π.χ. νοσοκομεία, ιδιωτικές επιχειρήσεις), και αν θα μπορούν αυτές (οι ΑΕ) να συστήνουν μία κοινή ΜΕΕ για την οποία θα συνάπτεται μία ενιαία σύμβαση με τον ιδιώτη. Επί του άρθρου 17 για τις αρμοδιότητες του εσωτερικού ελεγκτή και της ΜΕΕ: Θα πρέπει να διευκρινιστεί αν το περιεχόμενο του άρθρου 17 του σ/ν, ισχύει παράλληλα με το άρθρο 10 του ν.4795/2021 (επιχειρησιακοί στόχοι και αρμοδιότητες της ΜΕΕ), ή αν αφορά περιοριστικά μόνο στις περιπτώσεις που συνάπτεται σύμβασης παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών με ιδιώτη στις ΑΕ του Δημοσίου. Ομοίως και για τα λοιπά σχετικά διαδικαστικά άρθρα 11-21 του ν.4795/2021 (δηλ. αν έχουν εφαρμογή ή όχι σε ΑΕ του Δημοσίου από ιδιώτη εσωτερικό ελεγκτή). Επιπλέον, ίσως θα πρέπει να αξιολογηθούν οι διατάξεις του άρθρου 87 του ν.4849/2021 για το ‘αντικείμενο εργασιών εγκεκριμένων εσωτερικών ελεγκτών’, ως προς τη συμβατότητα, παραπομπή ή συμπερίληψή τους στο έργο των ιδιωτών που παρέχουν σχετικές υπηρεσίες στο πλαίσιο του σ/ν. Ομοίως και για τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν.4706/2020 περί αρμοδιοτήτων/υποχρεώσεων της ΜΕΕ. Επί του άρθρου 37 παρ.8 για τα προσόντα του εσωτερικού ελεγκτή λοιπών θυγατρικών της ΕΕΣΥΠ: Θα ήταν συνεπές η περιγραφή των ελαχίστων προσόντων του άρθρου 37 του σ/ν να λάβουν υπόψη τις προβλέψεις του άρθρου 86 του ν.4849/2021, αφού οι εσωτερικοί ελεγκτές του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει κατά τεκμήριο να είναι εγγεγραμμένα μέλη στο Μητρώο Εσωτερικών Ελεγκτών του ΟΕΕ. Ειδικότερα στους τίτλους πιστοποίησης της περ. β’, θα μπορούσε να συμπεριληφθούν όσοι τίτλοι απαριθμούνται ήδη στην περ. η’ της παρ. 2 του άρθρου 86 του ν.4849/2021 ή τουλάχιστον να γίνεται ενδεικτική παραπομπή εκεί. Λάμπρος Καφίδας πρ.Επιθεωρητής-Ελεγκτής Δημόσιας Διοίκησης ΣΕΕΔΔ/ΕΑΔ τ.Προϊστάμενος Υπηρεσίας Συντονισμού Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων