Αρχική Ρυθμίσεις για τα κατεχόμενα ακίνητα του Δημοσίου και άλλες διατάξειςΜΕΡΟΣ Α Εξαγορά κατεχόμενων ακινήτων του Δημοσίου Άρθρο 1 ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού | 2 Φεβρουαρίου 2023, 20:55
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού' | 2 Φεβρουαρίου 2023, 20:55

    Η ΕΛΛΕΤ θεωρεί ότι η διαχείριση των δημοσίων γαιών είναι κρίσιμο ζήτημα που απαιτεί μια ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΗΣ, σε αντίθεση με την αποδοχή τετελεσμένων γεγονότων (ιδίως στις εκτός σχεδίου περιοχές όπου απαιτείται αυξημένη προστασία της υπαίθρου και του τοπίου). Το σχέδιο νόμου «Ρυθμίσεις για τα κατεχόμενα ακίνητα του Δημοσίου και άλλες διατάξεις» δυστυχώς δεν αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την διαχρονική αδυναμία διαχείρισης και προστασίας της δημόσιας περιουσίας, με εισαγωγή ελεγκτικών μηχανισμών, ενίσχυση των υφισταμένων, και υιοθέτηση μιας ενεργού πολιτικής γης για την επ’ ωφελεία του συνόλου αξιοποίηση των δημοσίων γαιών μέσω του χωρικού σχεδιασμού. Αντίθετα ακολουθεί μια επικίνδυνη οδό επιβράβευσης των παρανομούντων κάθε μορφής καταπατητών, σε συνδυασμό με μια εισπρακτική λογική. Πάγια θέση μας είναι ότι τα έσοδα του κράτους πρέπει να βασίζονται στη φορολογία και τη χρηστή διοίκηση, όχι στη νομιμοποίηση παρανομιών. Το κακό παράδειγμα επιβράβευσης μέσω «τακτοποιήσεων» αυθαιρέτων κατασκευών δεν πρέπει να επεκταθεί και στις καταπατήσεις. Υπό το πρίσμα αυτής της γενικής θέσης, η ΕΛΛΕΤ θεωρεί ότι το σχέδιο νόμου δεν μπορεί να εισαχθεί στην Βουλή εσπευσμένα εν όψει μάλιστα της προεκλογικής περιόδου, χωρίς να θεωρηθεί ψηφοθηρικό. Πόσο μάλλον που πλήθος διατάξεων, κυρίως δε αυτές των εξαιρούμενων ακινήτων, δηλαδή των ακινήτων που πρέπει να διαφυλαχθούν και να μην «εξαγοραστούν» χρήζει πολύ σοβαρής επεξεργασίας. Επί πλέον δεν προκύπτει να έχει γίνει διαβούλευση με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (α και β βαθμού) τους οποίους αφορά άμεσα η διαχείριση των δημοσίων ακινήτων και η απόκτηση εκτάσεων για την κάλυψη τοπικών αναγκών. Αποτελεί τουλάχιστον σχήμα οξύμωρο να μην συμμετέχουν οι ΟΤΑ ούτε στην επεξεργασία του σχεδίου νόμου ούτε στον έλεγχο της διαδικασίας εξαγοράς. Επίσης απαιτείται διαβούλευση με τους επιστημονικούς φορείς των εμπλεκομένων ειδικοτήτων, τόσο σε επίπεδο δημόσιων λειτουργών όσο και εκτός αυτών, που είναι γνώστες των προβλημάτων διαχείρισης και διαφύλαξης της δημόσιας περιουσίας, ή θα κληθούν να υλοποιήσουν τις νέες διατάξεις ως μέλη των επιτροπών. Πρότασή μας είναι να αποσυρθεί και να γίνει εκ νέου επεξεργασία και πρόβλεψη των διαδικασιών επίλυσης του (υπαρκτού) προβλήματος των καταπατήσεων: Α. σε σύμπλευση της όλης διαδικασίας με αυτή του κτηματολογίου, επιλογή που θα παρείχε μείωση του διοικητικού βάρους και μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου των νομοταγών πολιτών έναντι των «καταπατητών». Β. σε σύμπλευση με την τρέχουσα διαδικασία χωρικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, προκειμένου να εξαιρεθούν από τη διαδικασία εκποίησης χρήσιμες για το κοινωνικό σύνολο γαίες. Θεωρώντας πως το σχέδιο νόμου αποτελεί αφετηρία για συζήτηση ενός νέου σχεδίου νόμου, διατυπώνουμε τα ακόλουθα: 1. Είναι γνωστό ότι έχουν γίνει δικαιοπραξίες επί εκτάσεων που είχαν αρχικά καταπατηθεί, χωρίς να φέρει ευθύνη ο αγοραστής. Δεν είναι όμως δυνατόν η επίλυση αυτών των (υπαρκτών) προβλημάτων να ανοίγει ασκούς και για την επανάληψη του φαινομένου με νέες «καταπατήσεις». Για τον λόγο αυτό ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ να μη γίνεται δεκτή η αίτηση παρά μόνο όσων διαθέτουν τίτλους αγοράς ή άλλης δικαιοπραξίας προ 40ετίας ή 30ετίας τουλάχιστον, (και εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι είχε δικαιώματα κυριότητας το δημόσιο) με ΡΗΤΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΩΝ «ΤΙΤΛΩΝ» ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΜΕ ΑΜΦΙΒΟΛΟΥ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ όπως οι ένορκες καταθέσεις μαρτύρων, η έκδοση δικαστικής απόφασης μετά από (δήθεν) διαμάχη μεταξύ συγγενών όπου δεν παρενέβη το δημόσιο κλπ. Γενικά πρέπει να υπάρξουν ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΕΙΞΗ του τρόπου κατοχής του ακινήτου και της μη ευθύνης του κατέχοντος που έχει κριθεί καταπατητής, έτσι ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΕΥΝΟΕΙΤΑΙ Η ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ καταπάτηση με «αξιοποίηση» των χαλαρών προβλέψεων του σχεδίου νόμου ως προς την απόδειξη του χρόνου κτήσης. 2. Είναι προβληματική η επιλογή ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ στην όλη διαδικασία αναγνώρισης του δικαιώματος υποβολής αίτησης για την εξαγορά και ελέγχου των προϋποθέσεων, ιδίως αν λάβει κανείς υπόψη ότι στις τοπικές κοινωνίες υπάρχει μεγαλύτερη γνώση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος από άτομα που είχαν καθήκον την περιφρούρηση αυτής (πχ αγροφύλακες). ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΦΘΕΙ (α) διαδικασία δημοσιοποίησης των υποβαλλομένων αιτήσεων και δικαίωμα αιτιολογημένης ένστασης (στο άρθρο 3 και στο άρθ. 18 παρ. 2 που εξουσιοδοτεί την έκδοση ΚΥΑ για την ψηφιακή πλατφόρμα διαχείρισης των αιτήσεων) και (β) στις επιτροπές εξαγοράς του άρθρου 9 να συμμετέχει εκπρόσωπος του οικείου Δήμου και σε περίπτωση αδυναμίας της οικείας Περιφέρειας. Άλλη δυνατότητα θα ήταν να απαιτείται μια συλλογική γνωμοδότηση του Δήμου για όλα τα ακίνητα της περιφέρειάς του για τα οποία έχει υποβληθεί αίτηση, ή τουλάχιστον αυτά που είναι άνω ενός καθορισμένου μεγέθους (πχ. 1.000τμ) ή άνω μιας οροφής αξίας. 3. Γενικά θα πρέπει να ΕΝΗΜΕΡΩΘΟΥΝ ΟΙ ΔΗΜΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΚΙΝΗΤΑ που είναι καταγεγραμμένα στην περιοχή τους (πχ. από την ΕΤΑΔ) και να έχουν δικαίωμα προτίμησης στην απόκτησή τους. Μια τέτοια πρόβλεψη θα επέτρεπε να αξιοποιηθούν μικρά ακίνητα που μπορούν να είναι χρήσιμα για την χωροθέτηση κοινωφελών ή κοινοχρήστων χρήσεων τοπικής εμβέλειας, ενώ αποτελούν τροχοπέδη και μεγάλο διοικητικό βάρος σε φορείς εθνικού επίπεδο. 4. Είναι θετική η πρόβλεψη εξαιρέσεων (άρθ. 4) αλλά είναι επιτακτική η ΑΝΑΓΚΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ των εξαιρέσεων της παρ. 1 αυτού, η οποία κρίνεται ανεπαρκέστατη, καθότι αναθέτει τον ρόλο αυτό στην κτηματική υπηρεσία του δημοσίου (αρθ. 9, παρ.4) χωρίς κατευθύνσεις και κριτήρια. ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΕΘΟΥΝ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ, ιδίως όσον αφορά «στους επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος στα ζητήματα (…) δ. χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού». 4.1. Πιο συγκεκριμένη πρόταση είναι να προβλεφθεί ρητά ότι ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΑΠΟΘΕΜΑ ΓΗΣ για την κάλυψη σημερινών ή μελλοντικών κοινωφελών αναγκών, θέμα το οποίο θα εξετάζεται στο πλαίσιο των εγκεκριμένων ή εκπονούμενων πολεοδομικών και χωροταξικών σχεδίων και μελετών, από τις αρμόδιες υπηρεσίες περιβάλλοντος και χωροταξίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους χωρικής οργάνωσης και τις εκτιμήσεις αναγκών σε κοινωνική και τεχνική υποδομή των Γενικών Πολεοδομικών, Τοπικών Πολεοδομικών ή άλλων Χωρικών Σχεδίων. 4.2. Προτείνεται η ρητή εξαίρεση (με προσθήκη στην παρ 2.δ του αρθ. 4) των ζωνών ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΝΕΟΥ ΑΙΓΙΑΛΟΥ, (δηλαδή οι τεχνητές ή φυσικές προσχώσεις) διότι αποτελούν ΚΡΙΣΙΜΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ ΧΩΡΟΥ και ανεκτίμητο περιβαλλοντικό φυσικό πόρο, όπως επιβάλλει η σύμβαση της Βαρκελώνης και οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις. 4.3 Προτείνεται επίσης αν υπάρχουν λόγοι εξαίρεσης για τμήμα του ακινήτου να απαγορεύεται η εξαγορά σε όλο το ακίνητο (αρθ. 4 παρ3) 4.4 Δεν προκύπτει με σαφήνεια ότι εξαιρούνται τα ακίνητα στα οποία το δημόσιο ασκούσε την νομή του με παραχώρηση χρήσης κλπ, που ενδεχομένως κάποια στιγμή ατόνησε. 5. Η ΤΙΜΗ ΕΞΑΓΟΡΑΣ ΒΑΣΕΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ μπορεί να είναι ένας αποδεκτός τρόπος στις δίκαιες περιπτώσεις, οπωσδήποτε όμως είναι προβληματικά χαμηλή τιμή, στις περιπτώσεις που όπως προαναφέρθηκε θα παρεισφρήσουν στην όλη διαδικασία «όψιμοι» καταπατητές. 6. Απολύτως προβληματική κρίνεται η δυνατότητα που δίνει το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου σε εκείνους που έχουν δηλώσει στο Κτηματολόγιο την ιδιοκτησία ακινήτου και βρίσκονται σε δικαστική διένεξη με το Δημόσιο να εξαγοράσουν μισοτιμής το ακίνητο, ακόμα και εάν δεν έχει παρέλθει το χρονικό διάστημα κατοχής του ακινήτου (30 ή 40 έτη κατά περίπτωση) (αρθ. 7, παρ. 2). 7. Ανάλογα κρίνεται προβληματική η πρόβλεψη εξαγοράς καταπατημένης έκτασης από «(…) βιοτεχνικές, βιομηχανικές, αγροτικές, κτηνοτροφικές και τουριστικές επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις πάσης φύσεως που αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύνολο με τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις της επεκταθείσας επιχείρησης (…)» με εξαιρετικά προνομιακούς όρους. Οι προβλέψεις αυτές του νομοσχεδίου ΘΙΓΟΥΝ ΚΑΙΡΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΝΟΜΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ στρεβλώνοντας περαιτέρω την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα και εντείνοντας την ανασφάλεια δικαίου. 8. Τέλος κρίνουμε παράδοξη της πρόθεση εισαγωγής ρυθμίσεων για ανέργους, αναπήρους ή πολύτεκνους, ΩΣΑΝ Η ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ. 9. Η μοναδική περίπτωση η οποία θα μπορούσε υπό αυστηρούς όρους να συντελέσει στη θετική επίλυση χρόνιων ζητημάτων εντός του αντικειμένου του σχεδίου νόμου αποτελεί η εξαγορά ήδη χρησιμοποιούμενων εκτάσεων στις εξωαστικές περιοχές εάν τα ακίνητα προορίζονται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ, ΚΑΙ ΔΕΝ ΦΕΡΟΥΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΔΟΜΗΣΗΣ. Η ΕΛΛΕΤ ανησυχεί για τον κίνδυνο καταστρατήγησης του ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ (μέσω των εξαγορών που θα προκύψουν από το υπόψη σχέδιο νόμου) ενώ μάλιστα βρίσκεται σε εξέλιξη το Πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που θα μπορούσε να συμβάλλει στην αξιολόγηση της χρησιμότητας των εξαγοραζόμενων εκτάσεων, και το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με συνολικό προϋπολογισμό, 401,05 εκατ. € και η ολοκλήρωση των πρώτων μελετών αναμένεται μέχρι τα τέλη του έτους. Η ΕΛΛΕΤ θα εργαστεί για την αποτελεσματική εφαρμογή των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης συμπεριλαμβανομένης της διαφύλαξης των ευαίσθητων τοπίων, και αντιτίθεται σε κάθε ενέργεια που τις παρακάμπτει και ευνοεί ιδιωτικά συμφέρονται έναντι του δημοσίου. Η σημασία και η κρισιμότητα των ζητημάτων που θίγει το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου κατά την ΕΛΛΕΤ είναι τέτοιες που απαιτούν την ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ των εμπλεκόμενων φορέων και πολιτών, κάτι αδύνατο να πραγματοποιηθεί με τους όρους που θέτει η προεκλογική περίοδος που διανύουμε.