Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Γεώργιος Μάτσος' | 25 Νοεμβρίου 2023, 19:30

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Ιδιατέρως σοβαρή διάταξη, που "τσιμεντώνει" τα MyDATA ως αναγκαίο φορολογικό εργαλείο για τα έσοδα ΚΑΙ τα έξοδα των επαγγελματιών, που δεν έτυχε της αναγκαίας προσοχής λόγω των διατάξεων για τη φορολογία των ελευθέρων επαγγελματιών. Μακροπρόθεσμα όμως οι διατάξεις αυτές για τα MyDATA θα είναι πιο σοβαρές, διότι θα καταργηθούν πιο δύσκολα (οι διατάξεις για το ελάχιστο τεκμαιρόμενο εισόδημα κατά τη γνώμη μου δεν θα επιβιώσουν επί μακρόν). Με τη διάταξη λοιπόν του άρθρου 4: α) Καθίσταται ΑΔΥΝΑΤΗ η επαγγελματική δραστηριοποίηση του αυτοαπασχολουμένου χωρίς το ιδιαίτερα βαρύ σύστημα ηλεκτρονικής γραφειοκρατίας των MyDATA. Ένα σύστημα που απαιτεί τη δαπάνη ιδιαίτερα μακρού χρόνου από τον επαγγελματία και τον επιχειρηματία που δεν διαθέτει οργανωμένο λογιστήριο. Αυτό μάλιστα, τη στιγμή που τα MyDATA έχουν πανθομολογούμενες σοβαρές αδυναμίες, που ουδείς έχει φροντίσει να διορθώσει στα τόσα χρόνια λειτουργίας του συστήματος. Τόσο, που αναρωτιέται κανείς καλόπιστα, μήπως δεν είναι καν εφικτή η διόρθωση των αδυναμιών αυτού του βαρύγδουπου συστήματος. β) Όταν ο επαγγελματίας και ο νέος επιχειρηματίας υποχρεώνεται, για να μπορεί να είναι επαγγελματίας και νέος επαγγελματίας, να χρησιμοποεί αυτό το αδιανόητα βαρύ και δύσχρηστο σύστημα, τι πιστεύετε ότι θα συμβεί; Θα αυξηθεί ή θα μειωθεί η φορολογική συμμόρφωση; Πολλοί στο οικονομικό επιτελείο ίσως να νομίζουν ότι θα αυξηθεί η φορολογική συμμόρφωση, στην πραγματικότητα όμως οι νέοι ιδίως επαγγελματίες (αλλά και οι μεγαλύτεροι) θα έχουν κάθε κίνητρο να ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΝ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, προκειμένου να μην τους "ζαλίζουν" οι πλείστες διαδικαστικές και ουχ ήττον οικονομικές υποχρεώσεις των MyDATA. γ) Για να μην μιλήσουμε για το ότι κάποιος π.χ. ψηφιακός νομάδας που φέρατε στην Ελλάδα με το πολυδιαφημισμένο νομοθέτημα της... προηγούμενης κυβέρνησης για τη φορολογία των ψηφιακών νομάδων, αν θελήσει ο κακομοίρης να κάνει και κάτι περισσότερο και να αξιοποιήσει τη δημιουργικότητά του ως ελεύθερος επαγγελματίας και όχι πια ως μισθωτός, τι πιστεύετε ότι θα κάνει μόλις τον ενημερώσουν οι ντόπιοι ότι, αν θέλει να μείνει στην υπέροχη χώρα μας, θα πρέπει να μάθει και να εφαρμόσει τα MyDATA; Μήπως φύγει τρέχοντας; Προφανώς! Ή ελάτε, ακόμη χειρότερα, στη θέση ενός Έλληνα νέου που έχει μπροστά του την επιλογή αφενός: Έναρξη, υψηλό τεκμαρτό εισόδημα μετά τα 3-5 χρόνια, αλλά πιο πριν και για πάντα... MyDATA! Και αφετέρου: Μετανάστευση! Τι από τα δύο θα προτιμήσει; Η... προηγούμενη κυβέρνηση είχε "κάποτε" ως προτεραιότητα το brain gain. Τώρα πια την ξεχάσαμε ολοσχερώς την έκφραση αυτή. Νομίζουμε ότι τα MyDATA θα συμβάλουν τάχα στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αλλά το μόνο που θα καταφέρουν θα είναι η εξώθηση στην παραοικονομία και στη μετανάστευση. δ) Πάμε τώρα στο μείζον ζήτημα του κατά πόσο θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα MyDATA στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Στην αρχή μας είπαν ότι με αυτά θα καταργηθούν "τα πλαστά τιμολόγια". Βέβαια, πλαστά τιμολόγια ήδη δεν υπήρχαν μετά την κατάργηση του ΚΒΣ και της θεώρησης φορολογικών στοιχείων στις 31-12-2012. Δηλαδή η αρχική στόχευση ήταν να λυθεί ένα πρόβλημα που... δεν υπάρχει πια για πάνω από δέκα χρόνια. Μετά κάτι πήγαν να μας πουν τάχα για εικονικά τιμολόγια, που όμως δεν είχε έρεισμα διότι πολύ απλά τα εικονικά τιμολόγια μπορούν να εξακολουθούν να υπάρχουν, έχοντας μάλιστα και την "σφραγίδα εγκυρότητας" των MyDATA. Μετά δεν μας έλεγαν τίποτε, απλώς κατανοεί ο καθένας ότι τα MyDATA δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η υλοποίηση της "από καταβολής κόσμου" φαντασίωσης του ελλαδικού κράτους ότι, αν παρακολουθεί την "πραγματικότητα" σε όλες τις εκφάνσεις της, τότε θα συλλάβει, δήθεν, τη φοροδιαφυγή. Ο μόνος λόγος από πλευράς φοροδιαφυγής για να υπάρχουν τα MyDATA είναι άλλος - θα ασχοληθούμε παρακάτω με αυτόν - αλλά ας μείνουμε στη φορολογική αυτή φαντασίωση του ελλαδικού φορολογικού κράτους περί "παρακολούθησης των πάντων". Λοιπόν, αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που το κράτος ΔΕΝ μπορεί να συλλάβει τη φοροδιαφυγή. Διότι όταν μια συναλλαγή θέλει να αποκρυβεί, θα αποκρυβεί, ο κόσμος να χαλάσει, ακόμη κι αν κάποτε καταργηθούν τα μετρητά (το μεγάλο "όνειρο" των ελληνικών φορολογικών αρχών) - και τότε θα βρεθεί ένας άλλος τρόπος. Το κράτος ΔΕΝ θα συλλάβει τη φοροδιαφυγή εάν παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τις ΗΔΗ ΔΗΛΟΥΜΕΝΕΣ συναλλαγές, αλλά αν ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ να ΕΙΝΑΙ δηλούμενες όσο γίνεται περισσότερες συναλλαγές. Αυτό θα το καταφέρει με δύο τρόπους: Ο πρώτος είναι να μειώσει ουσιωδώς τη φορολογία και ο δεύτερος είναι να μην καθιστά υπερβολικά δύσκολο να είναι δηλούμενες οι συναλλαγές. Είναι προφανές ότι με τα MyDATA το δεύτερο γίνεται πολύ πιο δύσκολο! Αν είναι κάποιον να τον ζορίσετε τόσο πολύ για να κόψει ένα παραστατικό, στο τέλος μπορεί να μην το κόψει, ακόμη κι αν είναι τραπεζική η συναλλαγή. Κι αν μάλιστα απειλείται έτσι κι αλλιώς με πρόστιμα όχι επειδή δεν θα κόψει το παραστατικό, αλλά... επειδή θα το κόψει (!) - βλ. τα σχόλια που θα ακολουθήσουν στο άρθρο περί κυρώσεων αλλά κάπως κάπου δεν θα το διαβιβάσει σωστά, τότε είναι πολύ πιθανό να μην το "κόψει", ακόμη κι αν έχει γίνει τραπεζικά η συναλλαγή και απειλείται με κυρώσεις λόγω μη έκδοσης. Άρα λοιπόν, τα δύσχρηστα και υπερβολικά βαριά MyDATA αποτελούν σαφέστατα παράγοντα αύξησης και όχι μείωσης της φοροδιαφυγής. Και εξ αυτού του λόγου, συνεπώς, το νομοσχέδιο καθόλου δεν δικαιώνει τον τίτλο του. ε) Έχουν άραγε τα MyDATA φορολογική χρησιμότητα για να "κλειδώσουν" οι φορολογικές δηλώσεις ΦΠΑ αρχικώς και εισοδήματος στη συνέχεια; Και αυτή η επιδίωξη είναι απόρροια της "πρωταρχικής" γραφειοκρατικής πλάνης των ελληνικών αρχών περί δήθεν αναγκαιότητας "παρακολούθησης της πραγματικότητας" για να "παταχθεί" η φοροδιαφυγή. Μέρος αυτής της φαντασίωσης είναι, ότι τάχα, εάν δεν αφεθεί χρόνος στον φορολογούμενο μεταξύ έκδοσης τιμολογίου ή άλλου παραστατικού και δήλωσης της οικονομικής ύλης του παραστατικού στις φορολογικές αρχές, τότε ο φορολογούμενος (και ο λογιστής του) δεν θα μπορέσουν να "μανιπουλάρουν" την έκδοση του παραστατικού και να "φοροδιαφύγουν". Πέραν του ότι η φαντασίωση αυτή είναι στον πρωταρχικό της πυρήνα έτσι κι αλλιώς εσφαλμένη, διότι η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ φοροδιαφυγή ΔΕΝ καταγράφεται, όπως προελέχθη, η επιμέρους αυτή φαντασίωση περί δήθεν φορολογικής-ελεγκτικής χρησιμότητας της εξαφάνισης της άνεσης χρόνου για φορολογούμενους και λογιστές μεταξύ έκδοσης παραστατικού και δήλωσής του στις οικονομικές αρχές είναι ακόμη χειρότερη: Διότι όχι μόνον ο φορολογούμενος (και ο λογιστής του) μπορούν να "μανιπουλάρουν" τη φορολογητέα ύλη πριν από την έκδοση του παραστατικού - εάν υποθέσουμε ότι μπορούν ή θέλουν να τη "μανιπουλάρουν" - άρα μηδέν αποτέλεσμα ελεγκτικώς - αλλά πέραν τούτου υπάρχει και κάτι άλλο σημαντικότερο: Ο φορολογούμενος και ο λογιστής του ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ τον χρόνο μεταξή της έκδοσης του παραστατικού και της επεξεργασίας της φορολογητέας ύλης, προκειμένου να δηλώσουν ΣΩΣΤΑ τη φορολογητέα ύλη στη φορολογική δήλωση. Τώρα όμως, με τα MyDATA, στην πραγματικότητα αντικαθίσταται η φορολογική δήλωση με την έκδοση του παραστατικού, που εντέλει καθίσταται αυτό το ίδιο "φορολογική δήλωση". Πρόκειται για φαραωνικού επιπέδου γραφειοκρατικοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας και της φορολόγησής της. Εκεί που κάθε επιχείρηση ήξερε ότι έχει μια δήλωση το χρόνο για εισόδημα και 4 ή 12 δηλώσεις το χρόνο για ΦΠΑ, άντε και 12 το χρόνο για ΦΜΥ και παρακρατούμενους φόρους και τίποτε έκτακτες δηλώσει, ξαφνικά τώρα ΚΑΘΕ παραστατικό χρειάζεται φροντίδα φορολογικής δήλωσης, χωρίς οι "κλειδωμένες" δηλώσεις να απαλλάσσουν φορολογούμενο και λογιστή από τη βάσανο της εξονυχιστικής τους εξέτασης. Αντιθέτως, θα πρέπει να εξετάζονται ακόμη πιο εξονυχιστικά, για να δουν οι φορολογούμενοι και οι λογιστές τους τι στο καλό τους "βγάζουν" τα MyDATA και πού θα πρέπει να αφαιρεθεί κάποιο τιμολόγιο δαπάνης (και σε ποιο βαθμό!) ως μη εκπεστέο κλπ. Μιλάμε για πραγματικό εφιάλτη! Χωρίς λοιπόν να κερδίζουν σχεδόν τίποτε φορολογικώς (βλ. αμέσως παρακάτω), οι φορολογικές αρχές καθιστούν με αυτο άρθρο 4 πραγματικά εφιαλτική τη λογιστική παρακολούθηση οιασδήποτε επιχείρησης, καθιστώντας εφιαλτική εντέλει τη λογιστική γραφειοκρατία οιασδήποτε οικονομικής δραστηριότητας - όταν τουλάχιστον δεν υπάρχει οργανωμένο λογιστήριο για να ασχολείται μέρα-νύχτα με αυτά (αυξάνοντας όμως πάλι έτσι σημαντικά το compliance cost σε ανθρώπινους και υλικούς πόρους). στ) Μπορούν τελικά λοιπόν να έχουν κάποια χρησιμότητα τα MyDATA κατά της φοροδιαφυγής; Επειδή θέλουμε να είμαστε καλόπιστοι με τις προσπάθειες των φορολογικών αρχών, από τη μέχρι στιγμής συνολική εμπειρία των MyDATA και των φορολογικών ελέγχων αυτό που μένει ως πιθανή χρησιμότητα είναι ένα και μόνον: Ότι θα συλλέγουν πιο εύκολα, "με το πάτημα ενός πλήκτρου" οι φορολογικές αρχές τα φορολογικά στοιχεία των επαγγελματιών, προκειμένου να κρίνουν τη νομιμότητα των εκπιπτόμενων δαπανών. Εδώ υπάρχουν όμως πολλά, πάρα πολλά "αλλά": Πρώτον, από τη στιγμή που το ίδιο νομοσχέδιο φέρνει το ελάχιστο τεκμαιρόμενο εισόδημα, το οποίο θα "πιάνει" τους περισσότερους επαγγελματίες, η έκπτωση δαπανών θα είναι εν πολλοίς εντελώς άχρηστη φορολογικώς για τους επαγγελματίες. Απομένουν οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις, όπου ο ελεγκτικός κόπος της συλλογής των φορολογικών στοιχείων είναι πολύ μικρότερος από τον ελεγκτικό κόπο της επεξεργασίας τους. Δηλαδή και για τις μικρές και για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, τα MyDATA είναι άχρηστα για τον έλεγχο δαπανών, για μεν τις πρώτες εντελώς, για δε τις δεύτερες θα γλιτώνουν απλώς λίγο χρόνο από τους ελεγκτές. Δεύτερον: Η ίδια η εισαγωγή του ελάχιστου τεκμαιρόμενου εισοδήματος ακυρώνει παντελώς τη λογική αυτού του άρθρου 4, που θέλει όλες τις δαπάνες να πρέπει να εγγράφονται στα MyDATA. Αφού θέλετε να φορολογήσετε τεκμαρτά τους επαγγελματίες (και αύριο ίσως και εταιρίες; γιατί όχι, αφού έγινε η αρχή!), για ποιο λόγο να τους "βασανίζετε" με τα MyDATA; Τρίτον: Οι έλεγχοι δαπανών και η εξεύρεση των περίφημων ανά γενεές και γενεές "λογιστικών διαφορών" είναι σήμερα ούτως ή άλλως μια παρωδία. Καταρχάς, όταν οι επιχειρήσεις ξέρουν ότι σε έναν έλεγχο οι φορολογικές αρχές έτσι κι αλλιώς θα "βρουν" λογιστικές διαφορές, φροντίζουν έτσι κι αλλιώς να φουσκώνουν τις δαπάνες, προκειμένου να "βρουν" δαπάνες να απορρίψουν. Διότι εάν δεν τις φουσκώσουν, τότε θα τους απορρίψουν πραγματικές δαπάνες, αφού έτσι κι αλλιώς "πρέπει" (με τη νοοτροπία "τροχονόμου επαρχίας" που "πρέπει" να κόψει κλήσεις) να βρεθεί "κάτι" σε κάθε έλεγχο. Άρα, τι θέλει/μπορεί ο νομοθέτης τελικά να επιτύχει με τη διευκόλυνση της παρωδίας του ελέγχου δαπανών; Να συνεχίσει να προσποιείται η φορολογική διοίκηση ότι κάνει τη δουλειά της, ενώ ο φορολογούμενος θα "πετάει" επίτηδες μη εκπιπτόμενες δαπάνες, προκειμένου να τους "δώσει" τη δυνατότητα να "βρουν" κάτι; Αν σκοπός της φορολογικής διοίκησης και του νομοθέτη είναι να διαιωνιστεί αυτό το θέατρο, τα MyDATA θα έχουν, ναι, κάποια χρησιμότητα, διότι θα κάνουν αυτό το θέατρο πιο ευχερές στην υλοποίησή του. Αν σκοπός μας είναι ο ουσιαστικός (και όχι επιφανειακός-"τεχνολογικός") εκσυχγρονισμός των φορολογικών ελέγχων, τότε τα MyDATA θα αποτελέσουν φύλλο συκής για να ΜΗΝ εκσυγχρονιστούν ποτέ οι φορολογικοί έλεγχοι, αποσκοπώντες σε πραγματική - και όχι προσχηματική - αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Κατά τη γνώμη μου τα MyDATA θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικά - αν θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικά, που καλύτερα δεν θα έπρεπε να είναι καθόλου υποχρεωτικά - μόνον σε επιχειρήσεις μεγέθους τέτοιου, που να έχουν οργανωμένο λογιστήριο. Δηλαδή π.χ. με κύκλο εργασιών 3 ή 5 εκατομμυρίων και άνω (εξαιρουμένων και πάλι π.χ. πρατηρίων υγρών καυσίμων και άλλων μικρών επιχειρήσεων με τεράστιους τζίρους λόγω αντικειμένου). Για όλους τους υπόλοιπους (αν όχι και για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις) να είναι προαιρετικά, διατηρουμένων και επεκτεινομένων των σημερινών κινήτρων με μείωση του χρόνου παραγραφής κλπ. Έτσι, οι μεν επιχειρήσεις θα μπορούν να ζυγίσουν εάν θέλουν ή όχι να "μπλέξουν" με τα MyDATA, οι δε φορολογικές αρχές, αν θέλουν να έχουν όλη την εικόνα της φορολογούμενης επιχείρησης "με το πάτημα ενός πλήκτρου", θα πρέπει να τα βελτιώσουν τόσο, ώστε να τα καταστήσουν ελκυστικότερα και ευκολότερα από την επιχειρηματική ζωή ΧΩΡΙΣ τα MyDATA. Όσο η επιχειρηματική και η φορολογική ζωή χωρίς τα MyDATA θα είναι καλύτερη από ό,τι η ζωή με τα MyDATA, τόσο το σύστημα αυτό θα αποτυγχάνει ολοκληρωτικά τους σκοπούς για τους οποίους επιβάλλεται σήμερα.