Αρχική Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξειςΜΕΡΟΣ Α΄ ΣΚΟΠΟΣ – ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Άρθρο 1 ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΩΝ & ΧΩΡΟΤΑΚΤΩΝ | 14 Φεβρουαρίου 2024, 01:37
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΩΝ & ΧΩΡΟΤΑΚΤΩΝ' | 14 Φεβρουαρίου 2024, 01:37

    ΣΧΟΛΙΟ ΤΟΥ ΣΕΠΟΧ για το Σχέδιο νόμου Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις». Πρόκειται για μια νομοθεσία που αφορά στην παράκτια ζώνη Είναι όμως αξιοσημείωτο ότι το προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν ακολουθεί ορισμούς και μεθοδολογία, που προτείνονται από το 7ο πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα μέλος της Ε.Ε., που ενώ το έχει υπογράψει ήδη από τις 21/01/2008 δεν έχει προχωρήσει στην εφαρμογή του. Είναι γνωστό επίσης ότι το πρωτόκολλο αυτό έχει υπογραφεί, κυρωθεί και τεθεί σε ισχύ από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη από τις 24/03/2011, μετατρέποντας το σε κοινοτικό δίκαιο, και κατ' επέκταση σε υποχρέωση όλων των κρατών μελών της Ε.Ε, που βρέχονται από τη Μεσόγειο θάλασσα. Το 7 ο πρωτόκολλο συνιστά: προστασία και βιώσιμη διαχείριση, διαφύλαξη φυσικών πόρων και οικοσυστημάτων, σεβασμό και προστασία των πολιτιστικών αξιών, ολοκληρωμένη οικονομική και κοινωνική διακυβέρνηση. Απαιτείται συνεπώς η συνολική θεώρηση για το σχεδιασμό του παράκτιου και του θαλάσσιου χώρου γεγονός, που επίσης θα έπρεπε να διασφαλίζεται από τη σχετική νομοθεσία για το θαλάσσιο σχεδιασμό. Επιπλέον ο τρόπος προσέγγισης από το προτεινόμενο νομοσχέδιο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την υποχρέωση σχεδιασμού του παράκτιου χώρου με βάση το οικοσύστημα. Είναι αξιοσημείωτο μάλιστα ότι γίνεται χρήση του όρου «προστατευτικός» χωρίς να προηγείται, ως θα όφειλε, η ρητή αναγνώριση της αξίας του παράκτιου χώρου ως φυσικού πόρου. Το νομοσχέδιο επιλέγει δυστυχώς μια μη ορθολογική και επιστημονική κατεύθυνση για τη διαχείριση του παράκτιου χώρου, εκτός μάλιστα του κοινοτικού δικαίου. Να αποσαφηνιστεί το αντικείμενο και η σχέση του προτεινόμενου νομοσχεδίου με τον ν.2971/2001 όπως ισχύει. Από τον τίτλο και το σκοπό προκύπτει ότι το νομοσχέδιο δίνει προτεραιότητα και έμφαση σε κανονιστικά και διαχειριστικά ζητήματα και ότι επιδιώκει «αξιοποίηση» της δημόσιας περιουσίας(Μέρος Γ) Τα ερωτήματα που προκύπτουν σε σχέση με τις προθέσεις του νόμου είναι: -Περιορίζεται σε ότι αναφέρει ο τίτλος του, με άλλα λόγια: αποτελεί τροποποίηση της Υπ. Απόφασης ΦΕΚ 1864/Β/2020, για τον καθορισμό όρων, προϋποθέσεων, τεχνικών θεμάτων, αναγκαίων λεπτομερειών και διαδικασίας για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού κλπ? -ή συνιστά τροποποίηση ουσίας στο ν. 2971/2001,όπως ισχύει σήμερα οπότε από το περιεχόμενό του απουσιάζουν σημαντικά σημεία και αναφορές που περιέχονται σε αυτόν όπως ισχύει σήμερα μετά τις τροποποιήσεις του? Το γεγονός ότι το αντικείμενό του νομοσχεδίου(άρθρο 2) προσδιορίζεται ως «η οριοθέτηση των βασικών εννοιών που σχετίζονται με τον αιγιαλό και τις παραθαλάσσιες περιοχές, η προστατευτική μεταχείριση αιγιαλών και παραλιών που παρουσιάζουν ιδιαίτερα οικολογικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά», παραπέμπει σε τροποποίηση του ν. 2971/2001. Αυτό προκύπτει και από το άρθρο 3 όπου αναφέρεται ότι «Για την εφαρμογή του παρόντος και του ν. 2971/2001 (Α’ 285) ισχύουν οι παρακάτω ορισμοί..» Ανάλογες αναφορές περιλαμβάνονται και σε άλλα άρθρα του νομοσχεδίου, άρα ο 2971/2001 διατηρείται γενικά, τροποποιούμενος. Δεν είναι, όμως, σαφές ποιες διατάξεις του τροποποιούνται από τη στιγμή που δεν υπάρχει καμία αναφορά στα τροποποιούμενα άρθρα. Στην περίπτωση αυτή είναι αξιοσημείωτο ότι έχουν αφαιρεθεί από τους ορισμούς (και όχι μόνο) οι προσθήκες του ν. 4607/2019. Χαρακτηριστικά στον ορισμό του αιγιαλού(αρθρο3) αφαιρέθηκε η πρόταση «Ο αιγιαλός αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος της Χώρας, που προστατεύεται από την Πολιτεία, η οποία το διαχειρίζεται, σύμφωνα με τη φύση του και τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του». Η αφαίρεση δεν είναι τυπική, αλλά ουσιαστική για το πνεύμα του νόμου. Ειδικά αν ληφθεί υπόψη και η παράλειψη της αμέσως επόμενης χαρακτηριστικής αναφοράς του 4607: «Η προστασία των κοινοχρήστων πραγμάτων και του οικοσυστήματος αυτών της παραγράφου 1 είναι ευθύνη του Κράτους, το οποίο μεριμνά για την οργάνωση και λειτουργία ολοκληρωμένου συστήματος καταγραφής, διαχείρισης, εποπτείας και ελέγχου τους, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, τις αρχές της αειφορίας και του χωροταξικού σχεδιασμού» Στον ορισμό της παραλίας έχουν αφαιρεθεί πολύ ουσιωδέστερα σημεία και κυρίως το θέμα του πλάτους της παραλίας. Αυτό, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, προσδιορίζεται με όρια πλάτους τα 30μ (ελάχιστο) και 50μ. (μέγιστο). Επίσης συνδέεται με το όριο σχεδίου πόλης των οικισμών προ του 1923 και με την εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Επίσης απουσιάζουν οι συνδέσεις με το πολεοδομικό καθεστώς που περιλαμβάνονται στο άρθρο 7 του 2971/2001. Με το άρθρο 23 παρ.2 του νομοσχεδίου διατηρείται η κατ’ εξαίρεση χρήση καθώς αναφέρεται «Ο παρών δεν θίγει υφιστάμενες διατάξεις που ρυθμίζουν τα επιχειρηματικά πάρκα, τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημόσιων Ακινήτων και τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων». Ιδιοκτησιακό καθεστώς αιγιαλού Το θέμα αυτό είχε προκαλέσει νομικούς προβληματισμούς και στο παρελθόν, ειδικά η παραχώρηση για δημόσιο συμφέρον σε συνδυασμό με την κοινοχρησία και το ιδιοκτησιακό καθεστώς του παλαιού αιγιαλού. Η γενική θέση στο ζήτημα αυτό προκύπτει από το άρθρο 966 του Αστικού Κώδικα (ΑΚ) σύμφωνα με το οποίο ο αιγιαλός και η παραλία ως κοινόχρηστα πράγματα κείνται εκτός συναλλαγής και περιλαμβάνονται στη δημόσια κτήση με βάση την ερμηνεία του άρθρου 968 του ΑΚ και όπως ρητά αναφέρεται στο άρθρο 6 του σν. Ένα ζήτημα που παραμένει ανοιχτό είναι η απαλλοτρίωση αναγκαστική ή ρυμοτομική, τυχόν ιδιωτικών δικαιωμάτων που προϋπάρχουν στον αιγιαλό, την παραλία και τον παλαιό αιγιαλό που αναφέρεται στο άρθρο 5 παρ 11 του νομοσχεδίου. Διατυπώνεται η άποψη ότι δεν θα πρέπει να απαλλοτριώνεται ολόκληρη η ζώνη αιγιαλού και παραλίας, αλλά να υπάρχει αποζημίωση λόγω υπεραξίας από το πρόσωπο που αποκτά μία ιδιοκτησία στο κοινόχρηστο αγαθό. Να εξαιρείται τουλάχιστον η 15μετρη λωρίδα, ειδικά σε περιπτώσεις πρανών, ώστε να διασφαλίζεται η διέλευση. Επισημαίνεται ότι τα θέματα απαλλοτριώσεων αιγιαλού και παραλίας και παλαιού αιγιαλού αναλύονται διεξοδικά στις διατάξεις των άρθρων 7, 7α και 33 του ν. 2971 όπως ισχύει. Τέλος, έχουν παραλειφθεί οι γενικότερες αναφορές στα στοιχεία που αφορά η δημόσια κτήση: Στον ν. 4607/2019, άρθρο 24 αναφέρεται: «Ο αιγιαλός, η παραλία, η όχθη, η παρόχθια ζώνη, το υδάτινο στοιχείο, ο πυθμένας και το υπέδαφος του βυθού της θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης και της κοίτης πλεύσιμου ποταμού είναι πράγματα κοινόχρηστα και ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο». Κατασκευές στον αιγιαλό Στο άρθρο 6 του νομοσχεδίου αναφορικά με τον κοινόχρηστο χαρακτήρα και το ιδιοκτησιακό καθεστώς αιγιαλού κλπ αναφέρεται σχετικά με τις κατασκευές: «3. Απαγορεύεται η κατασκευή κτισμάτων και εν γένει η τοποθέτηση κατασκευασμάτων, καθώς και οιαδήποτε μεταβολή χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής ή με άδεια που εκδόθηκε παράνομα στον αιγιαλό κλπ». Συνεπώς από τη συγκεκριμένη διατύπωση μπορεί να συναχθεί έμμεσα το συμπέρασμα ότι είναι δυνατή η κατασκευή μετά από άδεια. Αντίθετα η διατύπωση στον 2971/2001 ήταν είναι απολύτως σαφής και πρέπει να διατηρηθεί: Αρθρο 2 : 4. « Απαγορεύεται η κατασκευή κτισμάτων και εν γένει η τοποθέτηση κατασκευασμάτων στον αιγιαλό, την παραλία, την όχθη, την παρόχθια ζώνη, το υδάτινο στοιχείο, τον πυθμένα και το υπέδαφος του βυθού της θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης και της κοίτης πλεύσιμου ποταμού». Κρίνεται ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (ν. 2971/2001 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και Υπ. Απόφασης ΦΕΚ 1864/Β/2020 )καλύπτει με πληρότητα τα θέματα διαχείρισης του αιγιαλού, της παραλίας και του παλιού αιγιαλού, όπως και τα ζητήματα που συνδέονται με το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους. Το προς διαβούλευση νομοσχέδιο δεν είναι σαφές ποιες διατάξεις τροποποιεί ή καταργεί και ποιος είναι ο στόχος των προτεινόμενων ρυθμίσεων. Στη βάση όλων των παραπάνω, που αποτελούν μια πρώτη προσέγγιση στο θέμα, διατυπώνεται η ανάγκη για διατήρηση του καθεστώτος και των δικαιωμάτων στην κοινή χρήση. Ο ΣΕΠΟΧ επιφυλάσσεται να διατυπώσει στη συνέχεια περισσότερο ολοκληρωμένες προτάσεις