Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Αθανάσιος Βασιλάκης' | 27 Δεκεμβρίου 2009, 13:13

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Όπως προαναφέρθηκε από πολλά προηγούμενα σχόλια υπάρχει έλλειμμα καθορισμού στοχοθεσίας ανά Δ.Ο.Υ., μέτρηση με δείκτες κάθε στόχου και σύνδεση του με το προϋπολογισμό για κάθε διοικητική μονάδα. Το έλλειμμα γνώσεων & δεξιοτήτων οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για την αποτελεσματική λειτουργία της μεταρρύθμισης του φορολογικού συστήματος εντοπίζεται στη διαμόρφωση και την εφαρμογή της στρατηγικής φορολογικής διοίκησης. Την ανάγκη για δράσεις οργανωτικού και επιχειρησιακού ανασχεδιασμού της Ελληνικής Φορολογικής Διοίκησης σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα διοίκησης ολικής ποιότητας έρχεται να καλύψει ο ειδικός στόχος «Συστήματα στοχοθεσίας και αποδοτικότητας». Ο στόχος αυτός αφορά στην εισαγωγή σύγχρονων συστημάτων στοχοθεσίας και μέτρησης της αποδοτικότητας με σκοπό τον καθορισμό σαφών επιδιώξεων-επιδόσεων στα κορυφαία ιεραρχικά κλιμάκια κάθε υπηρεσίας και εν συνεχεία, στην καθοδική διάχυση των συλλογικών αυτών επιδιώξεων, υπό μορφή εξειδικευμένων δράσεων σε κάθε κατώτερο ιεραρχικό επίπεδο. Η Διεύθυνση Ποιότητας και Αποδοτικότητας του Υπουργείου Οικονομικών (ΥΠ.ΟΙΚ.) συνεργάζεται με το σύνολο των Υπηρεσιακών Μονάδων του ΥΠ.ΟΙΚ. (όπως για παράδειγμα οι Δ.Ο.Υ.) και είναι αρμόδια (σύμφωνα με το ΠΔ.199/2007) για τη μεθοδική ανάπτυξη και αποτελεσματική διάχυση των στρατηγικών στόχων στο ΥΠ.ΟΙΚ., τη συνεχή μέτρηση και αντικειμενική αξιολόγηση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των Δ.Ο.Υ. και τη διατύπωση συγκεκριμένων δράσεων βελτίωσης. Για την εφαρμογή του Συστήματος Στοχοθεσίας, κατόπιν εγγράφου της Διεύθυνσης Ποιότητας και Αποδοτικότητας του ΥΠ.ΟΙΚ. ΠΟΛ/1036162/198/ΔΠ&Α/02-04-2009, έχει ζητηθεί να οριστούν στις Κεντρικές Δ/νσεις του ΥΠ.ΟΙΚ. οι εφοριακοί υπάλληλοι, οι οποίοι θα έχουν την αρμοδιότητα να συντονίσουν την εφαρμογή τους συστήματος στη Δ/νση από την οποία προέρχονται. Οι συγκεκριμένοι εφοριακοί υπάλληλοι θα λειτουργήσουν ως υπεύθυνοι στοχοθεσίας. Ως εκ τούτου, η αποδοτική λειτουργία των κεντρικών Δ/νσεων του ΥΠ.ΟΙΚ. και των Δ.Ο.Υ. (σε όρους διαμόρφωσης και εφαρμογής της στρατηγικής, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη των στόχων, καθορισμού δεικτών μέτρησης αποτελεσμάτων κ.ά.) προϋποθέτει για τους εφοριακούς υπαλλήλους των Δ.Ο.Υ.: • πολύ καλή γνώση της Νομοθεσίας (ν.3230/2004) & των σχετικών εγκυκλίων που διέπουν τις εργασίες τους στην κεντρική Δ/νση του ΥΠ.ΟΙΚ. που υπηρετούν • γνώση των βασικών αντικείμενων εργασίας τους κατά την εφαρμογή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου • γνώση των νέων όρων, διαδικασιών και μεθόδων εργασίας που εισάγει το Σύστημα Διοίκησης μέσω στόχων • δεξιότητα καθορισμού διαμόρφωσης και εφαρμογής της στρατηγικής και ιεράρχησης των στόχων της Δ/νσης που υπηρετούν και συσχέτιση αυτών με τους στόχους συγγενών Δ/νσεων • δεξιότητα δημιουργίας και επιλογής κατάλληλων δεικτών μέτρησης αποτελεσμάτων για κάθε στόχο • δεξιότητα διαμόρφωσης σχεδίου υπουργικής απόφασης στοχοθεσίας και δεικτών, καθώς και • ικανότητες μακροπρόθεσμου προγραμματισμού και στοχοπροσήλωσης . Οι παραπάνω γνώσεις και δεξιότητες είναι απολύτως απαραίτητες για την εκτέλεση των καθηκόντων των εφοριακών υπαλλήλων και κάθε βελτίωση αυτών των γνώσεων και δεξιοτήτων μέσα από την εκπαίδευση των εφοριακών υπαλλήλων θα συμβάλει.: • καταρχήν στην αξιολόγηση των υπηρεσιών των Κεντρικών Διευθύνσεων και των Δ.Ο.Υ. του ΥΠ.ΟΙΚ. • στην ενίσχυση της διαφάνειας • στην ορθολογικότερη αξιοποίηση των πόρων. • στην περιστολή της σπατάλης διαχείρισης μέσω συσχέτισης των στόχων με διαθέσιμους πόρους και γενικότερα • στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών προς όφελος των φορολογούμενων πολιτών Σε εφαρμογή της νομοθεσίας (N.3230/2004), καθώς και των σχετικών εγκυκλίων , η αλλαγή που επιχειρείται στο Υπουργείο Οικονομικών, αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Ποιότητας και Αποδοτικότητας, είναι η εφαρμογή της διοίκησης μέσω αντικειμενικών στόχων (Management by Objectives/MBO), με σκοπό την αποτελεσματικότερη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών προς όφελος του πολίτη. Το σύστημα διοίκησης βάσει στόχων, αποτελεί εφαρμογή θεσμικής αλλαγής στο ΥΠ.ΟΙΚ. και, επιπλέον, δεν έχει προηγηθεί εκπαίδευση των εμπλεκόμενων εφοριακών υπαλλήλων του. Επίσης, υπάρχει έλλειψη γνώσεων ως προς τις αρμοδιότητες του νέου ρόλου που καλούνται να αναλάβουν οι ορισμένοι για θέματα στοχοθεσίας εφοριακοί υπάλληλοι / εκπρόσωποι των Κεντρικών Διευθύνσεων του ΥΠ.ΟΙΚ. και των ειδικών απαιτήσεων της θέσης εργασίας τους. Οι υπεύθυνοι εφοριακοί υπάλληλοι των Κεντρικών Δ/νσεων ανά Γενική Δ/νση θα πρέπει να υποστηριχθούν εκπαιδευτικά, και να αποκτήσουν ενδιαφέρον και θετική διάθεση για την εφαρμογή του Συστήματος, εφοδιαζόμενοι με όλες τις απαραίτητες γνώσεις & δεξιότητες, προκειμένου να είναι σε θέση να: • Ορίζουν τις βασικές έννοιες του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου (ν.3230/2004 και σχετικές εγκύκλιοι) • Περιγράφουν τα καθήκοντα του υπευθύνου στοχοθεσίας των Δ/νσεων του ΥΠ.ΟΙΚ. • Αναλύουν την έννοια της διοίκησης βάσει στόχων • Περιγράφουν τα στάδια/τον τρόπο εφαρμογής του συστήματος Στοχοθεσίας στο ΥΠ.ΟΙΚ. και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα από την εφαρμογή του. • Προσδιορίσουν τις ευθύνες που συνεπάγεται η ανάληψη του ρόλου υπευθύνου στοχοθεσίας • Εξοικειωθούν με τη μεθοδολογία στοχοθεσίας και επιλύσουν τις απορίες τους • Εξασκηθούν στην εφαρμογή της μεθοδολογίας καταστίζοντας πρωτογενές υλικό (διαμόρφωση και εφαρμογή στρατηγικής για την πραγματοποίηση των στόχων, δείκτες μέτρησης για κάθε στόχο) , το οποίο έχει άμεση εφαρμογή στην εργασία τους. • Διαμορφώσουν ολοκληρωμένο σχέδιο υπουργικής απόφασης στοχοθεσίας (προτεραιότητες-στόχοι, δείκτες μέτρησης, χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια) στη Δ/νση που υπηρετούν. • Αναπτύσσουν/Σχεδιάζουν και προγραμματίζουν τις ενέργειες-δράσεις της Δ/νσης τους βάσει των στόχων που έχουν ήδη τεθεί. Για παράδειγμα η Δομή Ετήσιων Εκθέσεων Απολογισμού Δράσης μπορεί να είναι: Η ετήσια Έκθεση Απολογισμού της δράσης των Δ.Ο.Υ. αποτελείται από τέσσερεις ενότητες: Α. Εισαγωγή Β. Παρουσίαση Στόχων Δ.Ο.Υ. Γ. Παρουσίαση Μετρήσεων Δ. Αξιολόγηση Αποτελεσμάτων – Προτάσεις Βελτίωσης Η ενότητα Α΄ της Έκθεσης, με τίτλο Εισαγωγή, περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Α1. Συνοπτική Παρουσίαση Δ.Ο.Υ. Περιγράφεται η αποστολή-σκοπός του Δ.Ο.Υ. σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, οι βασικές του δραστηριότητες και οι υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες, με παράθεση, όπου είναι δυνατόν, και ποσοτικών στοιχείων (π.χ. αριθμός εξυπηρετούμενων φορολογούμενων πολιτών ανά έτος κλπ.). Στην ενότητα Β΄ της Έκθεσης, με τίτλο Παρουσίαση Στόχων Δ.Ο.Υ., περιλαμβάνονται αναλυτικά το πρόγραμμα Στοχοθεσίας της Υπηρεσίας, όπως αυτό έχει ήδη περιβληθεί τον τύπο Απόφασης της παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 3230/2004. Η ενότητα Γ΄ της Έκθεσης, με τίτλο Παρουσίαση Μετρήσεων, αποτελείται από: Γ1. Αναλυτική Περιγραφή Δεικτών Μέτρησης Παρουσιάζονται αναλυτικά οι δείκτες μέτρησης αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας που έχουν καθοριστεί και προσδιορίζεται η σύνδεσή τους με συγκεκριμένους στόχους της εν λόγω Υπηρεσίας. Γ2. Αναλυτική Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Μετρήσεων Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των μετρήσεων που έλαβαν χώρα, συνοδευόμενα, ενδεχομένως, από επεξηγηματικούς πίνακες/διαγράμματα και συγκριτικές αναφορές ως προς τους στόχους που είχαν αρχικά τεθεί και αναλύθηκαν στην υποενότητα Γ1 της εν λόγω Έκθεσης. Στην ενότητα Δ΄ της Έκθεσης, με τίτλο Αξιολόγηση Αποτελεσμάτων- Προτάσεις Βελτίωσης, περιέχονται: Δ1. Αίτια αποκλίσεων από τους στόχους-προτάσεις εξάλειψης αποκλίσεων από τους στόχους. Στην υποενότητα αυτή γίνεται αναζήτηση των αιτιών που οδήγησαν σε αποκλίσεις από τους ποσοτικούς στόχους που είχαν αρχικά τεθεί και προσδιορίζονται οι διορθωτικές-βελτιωτικές δράσεις που είναι απαραίτητες για να καταστεί δυνατή η εξάλειψή τους. Ενδεικτικά, οι δράσεις αυτές μπορούν να σχετίζονται με επανακαθορισμό των στόχων που είχαν αρχικά σχεδιαστεί και των οποίων η επίτευξη δεν είναι εφικτή ή με διαφοροποιήσεις στη μεθοδολογία μέτρησης των αντίστοιχων δεικτών, χωρίς να αποκλείεται και το ενδεχόμενο κατάργησης κάποιων από αυτούς. Δ2. Προτάσεις βελτίωσης λειτουργίας Δ.Ο.Υ. Συνοπτική περιγραφή συγκεκριμένων και εφικτών προτάσεων και προγραμμάτων δράσης -ως έκφραση βελτίωσης της διοικητικής ικανότητας της δημόσιας οργάνωσης- που αποσκοπούν στην αποτελεσματικότερη εν γένει λειτουργία τού συγκεκριμένου φορέα και στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Δομή εκθέσεων αποτελεσμάτων για επιμέρους αξιολογήσεις των Δ.Ο.Υ. Η δομή των Εκθέσεων Αποτελεσμάτων για επιμέρους αξιολογήσεις των φορέων είναι ίδια με αυτή των Εκθέσεων Απολογισμού. Η διαφορά έγκειται στο ότι οι Εκθέσεις Αποτελεσμάτων αφορούν δράσεις που λαμβάνουν χώρα σε χρονικό ορίζοντα μικρότερο του έτους και αποτυπώνουν με συνοπτικό τρόπο την πορεία εκτέλεσης και εφαρμογής των ασκούμενων πολιτικών. Επισημαίνεται ότι τα επί μέρους κεφάλαια τόσο των Εκθέσεων Απολογισμού όσο και των Εκθέσεων Αποτελεσμάτων, μπορούν να εμπλουτιστούν βάσει των ιδιαίτερων αναγκών/χαρακτηριστικών της κάθε υπηρεσίας, χωρίς, ωστόσο, να επέλθει αλλοίωση της εν γένει δομής της έκθεσης, όπως αυτή αναπτύχθηκε στις ανωτέρω παραγράφους. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ότι τα στοιχεία που περιέχονται στις ως άνω εκθέσεις είναι συγκρίσιμα, εύκολα επεξεργάσιμα και, ως εκ τούτου, αξιοποιήσιμα για το σύνολο του Υπουργείου Οικονομικών. Στην Ελλάδα το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους με τη βοήθεια του Οργανισμού για την οικονομική συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), ως διεθνούς συμβούλου έχει ξεκινήσει πιλοτικές εφαρμογές ώστε οι εκθέσεις απολογισμού και αποτελεσμάτων να μπορούν να σχετίζονται με τον προϋπολογισμό βάση απόδοσης σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες φιλοδοξώντας την πλήρη εφαρμογή του και στις Δ.Ο.Υ. το 2012. Ο Προϋπολογισμός βάση απόδοσης απαντάει σε ερωτήματα όπως (HM Treasury, 2009):  Θα πρέπει οι πόροι του προϋπολογισμού να κατανέμονται βάσει της απόδοσης για κάθε υπηρεσιακή μονάδα ξεχωριστά;  Μπορεί η κατανομή των πόρων βάσει της απόδοσης να δημιουργήσει καινοτομία, έλεγχο κόστους και να διαχειριστεί την αποδοτικότητα ; Οι βασικοί προβληματισμοί των προτάσεων και των σχολίων ίσως να περιλαμβάνουν αρκετά λάθη και παραλείψεις αλλά έχουν αναπτυχθεί εις βάρος του προσωπικού μου χρόνου. Σε κάθε περίπτωση χρειάζονται περαιτέρω μελέτη και έρευνα από ομάδα εργασίας αξιόλογων εφοριακών συναδέλφων. Κατά συνέπεια, η πολιτική ηγεσία θα πρέπει να επιλέξει το μοντέλο, το πλαίσιο ή τη μεθοδολογία που θεωρεί κατάλληλη και να προσαρμόζεται η στρατηγική της επιλογή στις ιδιαιτερότητές των Δημοσίων Οικονομικών Υπηρεσιών. Με εξαιρετική εκτίμηση, Αθανάσιος Γ. Βασιλάκης ΤΕ Γ΄ Εφοριακών, Υπεύθυνος κατάρτισης της Σχολής Επιμόρφωσης Υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομικών (Σ.Ε.Υ.Υ.Ο.)