Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΓΕΔ' | 30 Δεκεμβρίου 2009, 00:41

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  1.Ως γνωστόν, οι επενδύσεις είναι αναγκαίες για την οικονομική ανάπτυξη μιάς χώρας γι αυτό και τα κράτη θεσπίζουν διάφορα κίνητρα για να τονώσουν την επενδυτική δραστηριότητα. Φυσικά, οι επενδύοντες αναμένουν μελλοντικό εισόδημα. Το μέλλον όμως είναι αβέβαιο και κατά συνέπεια οι επενδύσεις συνεπάγονται κίνδυνο (risk) για τον επενδυτή που μπορεί να φθάσει μέχρι και την ολοκληρωτική του οικονομική καταστροφή, πράγμα που συνιστά σημαντικό αποτρεπτικό παράγοντα για τις επενδύσεις. Για την αποφυγή της πλήρους οικονομικής καταστροφής των επενδυτών εφευρέθη το «πλάσμα δικαίου», ένα Νομικό Πρόσωπο, η Α.Ε., στόχος της οποίας είναι να περιορίσει τον κίνδυνο του επενδυτή μόνο μέχρι το εισφερόμενο μετοχικό κεφάλαιο. 2.Πως πρέπει να φορολογείται η Α.Ε για το καθαρό της εισόδημα (κέρδος); Υπάρχουν δύο ακραίες θεωρίες και πολλές ενδιάμεσες! 2.1. Δημιουργηθέντος του Νομικού Προσώπου, (εφεξής Ν.Π.), η πρώτη θεωρία προτείνει το Ν.Π. να φορολογείται με το Φόρο Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (εφεξής ΦΕΝΠ) και τα διανεμόμενα μερίσματα να προστίθενται στα λοιπά εισοδήματα των φυσικών προσώπων μετόχων του Ν.Π. και να φορολογούνται με βάση την κλίμακα του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (εφεξής ΦΕΦΠ). Η Θεώρηση αυτή είναι στη λογική της πλήρους νομικής αυτοτέλειας του Ν.Π. από τα φυσικά πρόσωπα μετόχους του, καθότι είναι αυθύπαρκτο, ανεξάρτητο της ζωής των μετόχων του κλπ. 2.2. Η άλλη ακραία θεωρία στηρίζεται στη λογική ότι το Ν.Π. (η Α.Ε) είναι ένα νομικό κατασκεύασμα το οποίο ανήκει σε τελική ανάλυση στα φυσικά πρόσωπα μετόχους του. Έτσι, κατά την άποψη αυτή, το καθαρό εισόδημα του Ν.Π. θα πρέπει να κατανεμηθεί (έστω και χωρίς διανομή) στα φυσικά πρόσωπα μετόχους του, κατά την αναλογία συμμετοχής εκάστου, να προστεθεί στα λοιπά τους εισοδήματα και να φορολογηθεί με την κλίμακα του ΦΕΦΠ. 3. Και οι δύο ακραίες θεωρήσεις πάσχουν και γι αυτό σε καμμία χώρα του κόσμου δεν εφαρμόζονται. Αρκεί εδώ να αναφέρω από ένα κύριο μειονέκτημα εκάστης: 3.1. Το κύριο μειονέκτημα της πρώτης είναι ότι το ποσοστό του καθαρού εισοδήματος του Ν.Π. που διανέμεται φορολογείται δύο φορές: μία φορά στα χέρια του Ν.Π. με το ΦΕΝΠ και άλλη μία στα χέρια των μετόχων του Ν.Π. με το ΦΕΦΠ. Είναι το γνωστό πρόβλημα της διπλής φορολογίας (double taxation). Αξίζει να σημειωθεί ότι η εφαρμογή της μεθόδου αυτής θα οδηγούσε πάραυτα σε (δια)λυση του Ν.Π. όσον αφορά οικογενειακές Α.Ε. 3.2. Το κύριο μειονέκτημα της δεύτερης θεώρησης είναι ότι στα σύγχρονα μεγάλα Ν.Π. υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ ιδιοκτησίας (μετόχων) και ελέγχου (διοίκησης) του Ν.Π. Έτσι η πλειοψηφία των (μικρο-)μετόχων του Ν.Π. μόνο τυπικά (στη Γενική Συνέλευση) αποφασίζει για τη διανομή μερίσματος και μπορεί να κληθεί να πληρώσει φόρο για εισόδημα που δεν εισέπραξε, πέραν της προφανούς πρακτικής δυσκολίας κατανομής του εισδήματος του Ν.Π. στους χιλιάδες μετόχους των μεγάλων Ν.Π. 4. Στην πράξη σήμερα σε όλον τον κόσμο καταβάλλεται κάποια προσπάθεια ενοποιήσεως των δύο φόρων, δηλ του ΦΕΝΠ και του ΦΕΦΠ. Η προσπάθεια αυτή καταλήγει σε διαφόρους τρόπους φορολογίας που σε γενικές γραμμές θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν σε σχέση με το αποτέλεσμα και τη μέθοδό τους στις εξής δύο κατηγορίες κάθε μία με δύο βασικές μεθοδολογίες: 4.1. Στη μερική ενοποίηση είτε στην πλευρά του Ν.Π. είτε στην πλευρά των φυσικών προσώπων-μετόχων του. Δηλ. Η πρώτη συνίσταται στην ελαφρύτερη φορολογία των διανεμομένων κερδών στα Ν.Π. με το ΦΕΝΠ και στη συνέχεια τα μερίσματα προστίθενται στα λοιπά εισοδήματα των μετόχων και φορολογούνται με το ΦΕΦΠ. Η δεύτερη μέθοδος συνίσταται στη φορολογία του συνόλου του καθαρού εισοδήματος στο Ν.Π. με το ΦΕΝΠ και στη συνέχεια τα μερίσματα (ή μέρος αυτών) προστίθενται στα λοιπά εισοδήματα των μετόχων και φορολογούνται με το ΦΕΦΠ παρεχομένης κάποιας εκπτώσεως από το φόρο που προκύπτει για μέρος του φόρου που έχει πληρωθεί από το Ν.Π. και τους αναλογεί. Προφανώς και οι δύο μέθοδοι μετριάζουν αλλά δεν εξαλείφουν το πρόβλημα της διπλής φορολογίας του ιδίου εισοδήματος. 4.2 Η πλήρης ενοποίηση των δύο φόρων (ΦΕΝΠ και ΦΕΦΠ), δηλ η πλήρης εξάλειψη του προβλήματός της διπλής φορολογίας, μπορεί να επιτευχθεί με δύο βασικές μεθόδους: Πρώτον στην πλευρά του Ν.Π με την επιβολή του ΦΕΝΠ μόνο στα αδιανέμητα κέρδη του και στη συνέχεια οι μέτοχοι θα προσθέτουν τα μερίσματά τους (διανεμόμενα κέρδη) στα λοιπά τους εισοδήμτα και θα φορολογηθούν με το ΦΕΦΠ. Η δεύτερη μέθοδος συνίσταται στη φορολογία του κέρδους του Ν.Π. με το ΦΕΝΠ και στη συνέχεια οι μέτοχοι προσθέτουν τα μερίσματα που εισπράττουν προσαυξημένα (grossed-up) κατά το ΦΕΝΠ που τους αναλογεί στα λοιπά τους εισοδήματα και φορολογούνται με βάση την κλίμακα του ΦΕΦΠ και από το φόρο που προκύπτει αφαιρείται ο ΦΕΝΠ που τους αναλογεί. 5. Ως είχαν τα σχετικά φορολογικά συστήματα των διαφόρων χωρών μέχρι πρότινος, ο ΦΕΝΠ μεροληπτεί υπέρ της αυξήσεως των δανειακών κεφαλαίων των Ν.Π. εις βάρος των ιδίων, με όλους τους συνεπαγόμενους κινδύνους για το Ν.Π. σε δύσκολες περιόδους. Ο λόγος είναι ότι για τον προσδιορισμό των φορολογητέων κερδών των Ν.Π . αφαιρείται το κόστος των ξένων (δανειακών) κεφαλαίων (δηλ οι τόκοι), ενώ δεν αφαιρείται μία «κανονική» αμοιβή για τα ίδια κεφάλαια. Και ήδη διεξάγεται μία διεθνής συζήτηση επί του θέματος ( βλ. π.χ., σε εκλαϊκευμένη μορφή, ΟΕCD Οbserver, Reforming Corporate Income Tax, July 2008). Η σχετική συζήτηση οδηγεί σε δύο ακραίες λύσεις: Η πρώτη συνίσταται στη μη αφαίρεση των τόκων των δανείων από τη φορολογική βάση του ΦΕΝΠ και η δεύτερη στην αφαίρεση μιάς «κανονικής» απόδοσης (μερίσματος) από τη φορολογική βάση του ΦΕΝΠ για τον προσδιορισμό των φορολογητέων κερδών. Υπάρχουν μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα και στις δύο ακραίες λύσεις και οι χώρες κινούνται προς την διευθέτηση και αυτού του προβλήματος. 6. Κατά τη γνώμη όλων σχεδόν των οικονομολόγων ορθότερη μέθοδος για διαφόρους λόγους που δεν είναι δυνατόν να αναλυθούν εδώ, αλλά οι βασικοί είναι προφανείς, είναι η πλήρης ενοποίηση των δύο φόρων (ΦΕΝΠ και ΦΕΦΠ) και κατά τη γνώμη μου για την Ελλάδα η δεύτερη μέθοδος εφαρμογής της ( βλ. 4.2, πιο πάνω). Παρά ταύτα στην παρούσα συγκυρία δεν την προτείνω, διότι είναι πιθανότερο το κράτος να απωλέσει έσοδα εφαρμόζοντάς την, παρά το γεγονός ότι θα ήταν δικαιότερη και προς όφελος των μικρομετόχων. Ο λόγος της πιθανής απώλειας εσόδων είναι ο εξής: Σήμερα τα μερίσματα φορολογούνται με συντελεστή 35% (25% + 10%) στην πηγή (στο Ν.Π). Υποθέτω ότι ουδείς προτείνει τη διπλή φιορολογία των μερισμάτων. Κατά συνέπεια, η υιοθέτηση της πλήρους ενοποιήσεως των φόρων θα οδηγούσε σε max φορολογία των μερισμάτων με 40% (με το σημερινό ΦΕΦΠ) για τους ανήκοντες στις υψηλές εισοδηματικές τάξεις και με μικρότερο συντελεστή για τις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις του νυν ισχύοντος 35% που αυτές σήμερα πληρώνουν. Και η απώλεια εσόδων θα ενισχυθεί από το γεγονός ότι όσον αφορά κυρίως τα εισηγμένα στο ΧΑ Ν.Π. ξένοι μέτοχοι κατέχουν περίπου το 50% της κεφαλαιοποιήσεως του ΧΑ και λόγω του γεγονότος ότι οι ξένοι επικεντρώνονται στις μεγάλες εταιρείες με τα υψηλά κέρδη και μερίσματα και επομένως εισπράττουν πάνω από το 50% των μερισμάτων που διανέμουν οι εισηγμένες, έπεται ότι το κράτος σίγουρα θα απωλέσει έσοδα από τη φορολογία των μερισμάτων αφού οι ξένοι μέτοχοι δεν μπορούν να φορολογηθούν με ΦΕΦΠ στην Ελλάδα. Η οποιαδήποτε αλλαγή της φορολογίας των μερισμάτων θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη μεταξύ άλλων και τους δύο πιο κάτω σημαντικούς παράγοντες: Πρώτον η αύξηση της φορολογίας των μερισμάτων στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία θα οδηγήσει έλληνες μετόχους στην απόκτηση μετοχών είτε στο εξωτερικό είτε στην κατοχή ελληνικών μετοχών μέσω ξένων τραπεζών ή εταιρειών ή εταιρειών συλλογικών επενδύσεων κλπ. Δεύτερον η Ελλάδα είναι διεθνώς ουραγός στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων για πολλούς λόγους (γραφειοκρατία, διαφθορά κλπ) και δεν χρειάζεται να προστεθεί και άλλος όταν χώρες της Ε.Ε φορολογούν τα Ν.Π. μόνο με το ΦΕΝΠ και με συντελεστές που φθάνουν και το 10% ! Ούτε χρειάζεται να δοθεί ένα επί πλέον κίνητρο να ερημώσει η (κυρίως Βόρεια) Ελλάδα υπέρ της ... Βουλγαρίας! ‘Ενα παλιό απόφθεγμα λέει ότι ένας υπάρχων κακός φόρος, είναι καλός φόρος!(An old bad tax is a good tax!). Για όλους τους πιο πάνω λόγους στην παρούσα συγκυρία ας παραμείνει ως έχει η φορολογία μερισμάτων! Good Luck!