Σκοπός των Απογραφών Κτιρίων και Πληθυσμού-Κατοικιών (εφεξής Απογραφές ΚΠΚ) είναι η συγκέντρωση στοιχείων αναφορικά με τον οικοδομικό πλούτο της Χώρας, το μέγεθος, τη σύνθεση και τις συνθήκες στέγασης των νοικοκυριών, καθώς και τα δημογραφικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού, για την κατάρτιση στατιστικών στο πλαίσιο των εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών υποχρεώσεων της Χώρας. Οι μεταβλητές των Απογραφών ΚΠΚ προσαρτώνται στον παρόντα νόμο ως Παράρτημα I.
Ειδικότερα, σκοπός των Απογραφών ΚΠΚ είναι:
1. Της Απογραφής Κτιρίων:
α) Η καταμέτρηση του αριθμού των κτιρίων στο σύνολο της xώρας και κατά περιοχές.
β) Η συλλογή στοιχείων σχετικά με τα χαρακτηριστικά των κτιρίων.
2. Της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών:
α) Η καταμέτρηση του αριθμού των κατοικιών κατά είδος (κανονικές ή μη κανονικές κατοικίες).
β) Η συλλογή στοιχείων αναφορικά με τα κύρια χαρακτηριστικά των κατοικιών και τις ανέσεις τους.
γ) Η καταμέτρηση του αριθμού των νοικοκυριών και η καταγραφή του καθεστώτος κατοχής των κατοικιών από αυτά.
δ) Η καταμέτρηση του Μόνιμου Πληθυσμού της Χώρας, όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 3.
ε) Η καταμέτρηση του Νόμιμου Πληθυσμού της Χώρας, όπως ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 3.
στ) Η συλλογή στοιχείων σχετικά με τη σύνθεση των νοικοκυριών και των πυρηνικών οικογενειών, αναφορικά με τον αριθμό των μελών τους.
ζ) Η συλλογή στοιχείων σχετικά με τα δημογραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του Μόνιμου Πληθυσμού.
η) Η συλλογή στοιχείων σχετικά με τη μετανάστευση (εισερχόμενη και εξερχόμενη).
Χαίρομαι πάρα πολύ που η Απογραφή Πληθυσμού (μαζί με τις απογραφές Γεωργίας και Κτηρίων) θα γίνουν για ακόμα μία φορά.
Πολλά μπράβο χάρη σε αυτή θα μπορέσουν επιτέλους να διαλειτουργήσουν τα μητρώα που υπάρχουν στην ελληνική δημόσια διοίκηση υπό την ασφαλή ομπρέλα της ΕΛΣΤΑΤ που είναι γνωστό ότι διασφαλίζει το απόρρητο των στοιχείων της.
ΝΙΚΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΟΤΑ
ΠΑΤΡΑ
Email: antonnop@gmail.com
Η μηδενική συμμετοχή στη διαβούλευση αντανακλά το μηδενικό ενδιαφέρον θεσμικών, επιστημονικών, επιχειρηματικών, πολιτικών φορέων και εκφραστών πάσης φύσεως για ένα τόσο σοβαρό θέμα, αφού οι αξιόπιστες στατιστικές σε συνδυασμό με τα γεωχωρικά δεδομένα αποτελούν πολύτιμα εργαλεία χωρικού, κοινωνικού, περιβαλλοντικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού και διακυβέρνησης.
Πλην όμως, ο όλος σχεδιασμός όπως οργανώνεται και διεκπεραιώνεται καταλήγει σε μια τυπική, ανούσια και γραφειοκρατική διαδικασία. Δίνεται μια πολύ ελλειπτική,παραπλανητική εικόνα με ασήμαντα οφέλη.
Οι απογραφές πληθυσμού-κατοίκων, κτηρίων παραμένουν ελλειματικές, αποκομμένες από τον κοινωνικό περιβάλλον, το κτηριακό απόθεμα και η κατάσταση του δομημένου χώρου παραμένει αχαρτογράφητη και αναξιολόγητη.
Ειδικά στις ορεινές περιοχές οι απογραφές είναι εντελώς εικονικές, πολλές φορές αποτυπώνουν δεκαπλάσιο αριθμό του αληθινού. Απουσιάζουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τους παραθεριστές σε ορεινές, νησιωτικές και παραθαλάσσιες περιοχές σε περιόδους αιχμής τους θερινούς μήνες και αποτύπωση της κατάστασης ερήμωσης τους χειμερινούς. Επίσης δεν ξεχωρίζουν οι διπλοκάτοικοι ή μακράν της επίσημης κατοικίας τους εργαζόμενοι επομένως δεν μπορεί βάσει αυτών των στοιχείων να γίνει σοβαρός τοπικός ή εθνικός προγραμματισμός.
Αυτά δυστυχώς αναπαράγονται επί μια δεκαετία εντύπως και διαδικτυακά και αντιγράφεται στις περίφημες αναπτυξιακές και χωροταξικές μελέτες κι όταν δεν γίνεται στατιστικός τουρισμός, γίνεται κακότεχνη αντιγραφή ιστορικών απογραφών.
Η συναφής αξιολόγηση της ρύθμισης είναι εξίσου αν όχι χειρότερη της ίδιας της ρύθμισης. Δίνει μια μαγική εξωπραγματική εξωραϊστική εικόνα και αποτίμηση της όλης διαδικασίας ενώ αποσιωπά πλήθος οργανωτικών προβλημάτων και πρω(το)φανώς δεν εντοπίζει πουθενά προβλήματα ούτε συνιστά λύσεις.
Η ΕΛΣΤΑΤ δεν παρακολουθεί τις καλές διεθνείς πρακτικές άλλων χωρών όπως των ΗΠΑ και ευρωπαϊκών όπως, Ολλανδίας, Βελγίου, Γαλλίας , Μεγ. Βρετανίας κ.ά.
Δεν τίθεται πουθενά το μείζων πρόβλημα της αναβάθμισης της ΕΛΣΤΑΤ και κυρίως των περιφερειακών της υπηρεσιών που λειτουργούν υποτυπωδώς, άρα ασήμαντο θα είναι το όφελος.
Στο ερώτημα ύπαρξης ή μη παροχής νερού δεν υπάρχουν πουθενά ερωτήματα για την ποσοτική επάρκεια και την ποιότητα του πόσιμου νερού ούτε σαφή ερωτήματα που να αφορούν στην ενεργειακή φτώχεια.
Τα χειρότερα παρατηρούνται με τη συναφή απογραφή γεωργίας-κτηνοτροφίας και τις εν γένει σταβλικών και θερμοκηπιακών αγροτικών εγκαταστάσεων όπου δεν απογράφονται και δεν απεικονίζεται η επικρατούσα κατάσταση κτηρίων και ενοίκων, ανθρώπων και ζώων.
Αποτελούν πολλές φορές κύριο τόπο εργασίας και κατοικίας, με αυτοσχέδιες κατασκευές, χωρίς ηλεκτρική και υδρευτική σύνδεση, επικίνδυνες και ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης.
Οι νόμιμοι εποχικοί ή μη εργαζόμενοι, μετανάστες και φυσικά οι παράτυποι δεν φαίνονται πουθενά ούτε που ακριβώς ζουν, που εργάζονται, που στεγάζονται κ.ά.
Τα ίδια ισχύουν με τους νομαδικώς διαβιούντες περιπλανώμενους Ρομά, όπου δεν καταγράφεται το πραγματικό τους πληθυσμιακό μέγεθος και τα πλείστα όσα ανεπίλυτα προβλήματα τους που παραμένουν άγνωστα.
Στην καταγραφή των μοναχικώς διαβιούντων ή των υπερηλίκων δεν ερωτάται εάν έχουν κοινωνική η υγιειονομική στήριξη, αν χρειάζονται βοήθεια εάν υπάρχει ευχερής και ασφαλής πρόσβαση, ο τρόπος μετακίνησης τους κ.ά.
Ένα παρεμεφερές θέμα είναι της καταγραφής του οδικού δικτύου και η κατάσταση της οδικής ασφάλειας ή επικινδυνότητας, με το οποίο εδώ κανείς δεν απασχολείται.
Ένα άλλο πρόβλημα υπάρχει με τις αχαρτογράφητες περιοχές που έχουν υψηλούς δείκτες εγκληματικότητας, παραβατικότητας, ατυχημάτων κ.ά. ώστε να εφαρμοσθούν ανάλογες πολιτικές αντιμετώπισης.
Ουδεμία μέριμνα έχει δοθεί στις λειτουργικές οικιστικές περιοχές και στην ημερήσια κινητικότητα των κατοίκων και στη χωρική συσχέτιση. Παρατηρείται το εξωφρενικό φαινόμενο μια χωρική ενότητα όπως π.χ. το Ευπάλιο στο Μοναστηράκι Φωκίδας που βρίσκεται σε απόσταση 5-11 χλμ από την Ναύπακτο να ανήκει στο Δήμο Δωρίδας και έδρα του δήμου είναι στο Λιδορίκι σε απόσταση 1 ώρας , η έδρα της περιφερειακής ενότητας Φωκίδας στην Άμφισσα στα 100 χλμ η έδρα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας στη Λαμία στα 180χλμ και της αρμόδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης 300 χλμ στη Λάρισα.
Οι 3.000 κάτοικοι πολίτες της περιοχής αυτής πρέπει αναφέρονται και να διανύουν πολύ μεγάλες αποστάσεις για τις δημοτικές και κρατικές υποθέσεις τους, ενώ για όλες τις βασικές υπηρεσίες και καθημερινές συναλλαγές όπως Κέντρο Υγείας, Λύκεια -Φροντιστήρια, αστική συγκοινωνία τράπεζες, πυροσβεστική, Αγορές Αναψυχή Γιατρούς, πηγαινοέρχονται οι πάντες καθημερινά στη Ναύπακτο στα 6-12 χλμ ή την Πάτρα μετά τη κατασκευή της Ζεύξης Ρίου-που είναι σε απόσταση 27χλμ.
Τώρα απαιτείται για τις βασικές κρατικές και αυτοδιοικητικές υπηρεσίες να κάνουν από 1 έως 4 ώρες με επαχθές οικονομικό κόστος μετακίνησης και τεράστια σπατάλη χρόνου αντί των 10 λεπτών και της μισής ώρας.
Παρεμφερή παραδείγματα αφθονούν σε πολλές περιοχές της χώρας όπως π.χ. η νήσος Κάλαμος που ανήκει διοικητικά στη Λευκάδα, ενώ εξυπηρετείται από την κωμόπολη Μύτικα της Αιτωλοακαρνανίας σε 10λεπτη χρονοαπόσταση με πορθμείο ενώ για τη Λευκάδα θέλει επιπλέον οδικό ταξίδι μιας ώρας, ενώ για τον γειτονικό δήμο Αστακού 12 λεπτά.
Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Εχινάδων νήσων στις εκβολές του Αχελώου με πλήθος ιχθυοτροφείων ανήκει στη Κεφαλλονιά και εξυπηρετούνται από το Αργοστόλι, μία φορά την εβδομάδα ακτοπλοϊκώς διαμέσου Αστακού Αιτωλοακαρνανίας με 5ωρο ταξίδι.
Τα ίδια δυστυχώς περίπου παρατηρούνται με τα Κύθηρα, τον Πόρο και τις Σπέτσες όπου έχουν απόλυτη εγγύτητα και εξάρτηση από τους όμορους νομούς Λακωνίας και Αργολίδας και παρά της επανάσταση που έχει γίνει στις μεταφορικές συνδέσεις της περιοχής ανήκουν διοικητικά και στατιστικά στην Αττική και τον Πειραιά.
Όλα αυτά αποτελούν διοικητικά κατάλοιπα της Ενετοκρατίας και Αγγλοκρατίας, όταν συνδέονταν αποκλειστικά διά θαλάσσης και δεν υπήρχαν οδικά δίκτυα όπως σε Ναυπακτία και Φωκίδα και δεν είχαμε την μαζική εσωτερική μετανάστευση στις πόλεις και τις παράκτιες περιοχές κυρίως μεταπολεμικά. Αλλά δυστυχώς μένουν αναλλοίωτα και παραμένουν εθιμοτυπικά όπως είχαν προ 100ετίας.
Το όλο ερωτηματολόγιο και οι εντύπως προκύπτουσες απαντήσεις και τα συνακόλουθα στοιχεία είναι πλήρως αναντίστοιχα με την πραγματικότητα.
Δεν απηχούν πραγματικές ανάγκες, όταν μάλιστα λείπει η κοινωνική έρευνα στη χώρα μας και είναι εντελώς απρόσφορα για ένα ορθολογικό, οικονομικό συγκοινωνιακό χωροταξικό σχεδιασμό και εκσυγχρονισμό που τόσο πολύ έχει ανάγκη η χώρα μας.
Το σημαντικό δε, είναι πως παρόλες τις δήθεν μεταρρυθμίσεις που εξαγέλλονται ουσιαστικά μένουμε στάσιμοι και ουσιαστικά αναπόγραφοι.
Συμπέρασμα
Αναπαράγονται μηρυκαστικά τα ίδια με πενιχρά αποτελέσματα που κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί και να λάβει υπόψη του σοβαρά, όσον αφορά τόσο στις απογραφές πληθυσμού και κατοικίας αλλά και σε όλες τις άλλες στατιστικές.
Ούτως εχόντων των πραγμάτων και με τις ίδιες ξεπερασμένες μεθοδολογίες, την ίδια διοικητική δομή και λειτουργική συγκρότηση, του όλου υπανάπτυκτου κράτους θα έχουμε τις ανάλογες πενιχρές και αναξιόπιστες απογραφές και στατιστικές. Τουτέστιν «GREEK STATISTICS».
Θα προτείναμε εμπειρικά και με κοινή λογική τα ακόλουθα:
– Χρειάζεται πολύπλευρη διοικητική αναδιάρθρωση μαζί με την θρυλούμενη «πολυεπίπεδη διακυβέρνηση» με ισχυρή αναβάθμιση της ΕΛΣΤΑΤ στελεχικά και προγραμματικά ώστε να πάψει να λειτουργεί στην ψηφιακή εποχή στερεότυπα, και να απογράφει τα ίδια από την αρχή.
– Μόνιμη διασύνδεση και αλληλοτροφοδοσία με κορυφαίους λήπτες και παρόχους πληροφοριών μεγάλων όγκου δεδομένων (big data) όπως των υπουργείων, ιδίως εσωτερικών, οικονομικών, γεωργίας, πρόνοιας ενέργειας περιβάλλοντος, μεταφορών κ.ά.
– Στενότερη συνεργασία με τους ΟΤΑ, τις τράπεζες, παρόχους ενέργειας, υδάτων τηλεπικοινωνιών, επιμελητήρια, επιστημονικά και επαγγελματικά, συνεταιρισμούς, ΙΟΒΕ, Διανέοσις ΕΚΚΕ, κ.ά.
– Να συσχετίζονται και να αναλύονται ταχέως και εγκαίρως τα μεταξύ τους στοιχεία σε διαρκή βάση και να είναι όλα τα δεδομένα ανοικτά και προσβάσιμα.
– Να εμπλουτισθούν και λειτουργήσουν οι βάσεις Γεωχωρικών Δεδομένων που είναι τελματωμένες, και να ενοποιηθούν με το Κτηματολόγιο και τα Δασολόγια, ΕΡΓΑΝΗ, ΔΗΜΗΤΡΑ κ.ά.
– Να επικαιροποιηθούν έντυπα και ψηφιακά οι χαρτογραφήσεις της Στατιστικής, της Υδρογραφικής Υπηρεσίας κ.ά. και να αξιοποιηθεί η τεχνογνωσία και οι καλές πρακτικές του ΟΟΣΑ, της ΕUROSTAT, της European Spatial Planning Observation Network ESPON και άλλων φορέων όπως της Γαλλικής Délégation interministérielle à l’aménagement du territoire et à l’attractivité régionale DATAR.
– Να δημιουργηθούν στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας ενιαίες αποκεντρωμένες ανεξάρτητες διαπιστημονικές υπηρεσίες έρευνας και στατιστικής.
– Να ενταχθούν στο μεγάλο πρόγραμμα της ψηφιακής σύγκλισης, με ικανή στελέχωση εξελισσόμενα σε Χωρικά Παρατηρητήρια – Κέντρα Τεκμηρίωσης Επεξεργασίας και Ανάλυσης όλων των δεικτών οικονομικών κοινωνικών και περιβαλλοντικών δεδομένων, οικιστικών, ενεργειακών, μεταφορικών κ.ά.
– Να προωθηθεί η Μεταρρύθμιση με Αναθεώρηση-Εξορθολογισμό της παροχημένης διοικητικής διάρθρωσης της χώρας, από το επίπεδο των δημοτικών και περιφερειακών διαμερισμάτων μέχρι το επίπεδο των Δήμων και Περιφερειών, όπως και του όλου κράτους, με ισχυρή αποκέντρωση ως βασική προϋπόθεση για αξιόπιστο αναπτυξιακό σχεδιασμό.
– Eπανοριοθέτηση όλων των στατιστικών ενοτήτων περιοχών της χώρας και οι ΝUTS χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις με αντικειμενικά και επιστημονικά κριτήρια που θα αντιστοιχούν σε αληθινούς κατοίκους και πραγματικές ανάγκες.
– Να ορισθούν με πολυλειτουργικά κριτήρια οι λειτουργικές αστικές ενότητες όπως ορίζονται διεθνώς (Functional Urban Areas) σε συσχέτιση με τα πολεοδομικά, τα ρυθμιστικά και τα συγκοινωνιακά κυκλοφοριακά σχέδια της κάθε περιοχής τις ισαποστάσεις και χρονοαποαστάσεις, τον τόπο εργασίας, τις βασικές εξυπηρετήσεις από το εγγύτερο αστικό κέντρο ώστε να θεσπισθούν σε ορθολογική βάση οι ανάλογες αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας.